Alvaro Siza - Expo98 by Nguyễn Duy Khiêm

Álvaro Siza Expo’98

KHOA KIẾN TRÚC BỘ MÔN NGUYÊN LÝ THIẾT KẾ CÔNG TRÌNH CÔNG CỘNG

CÔNG TRÌNH THỰC HIỆN:

Expo'98 Portuguese National Pavilion Álvaro Siza

GVHD: TS.KTS Trương Thị Thanh Trúc SVTH: Nguyễn Duy Khiêm MSSV: 187KT14341 2

Mục lục I.

Tác giả

II.

Một số công trình tiêu biểu

III.

Phân tích công trình

IV.

1. Giới thiệu và nhận xét chung

2. Nhận xét về phân bố và tổ chức không gian

3. Nhận xét về kết cấu và cơ sở hạ tầng

Dẫn nguồn tham khảo

I. Tác giả Alvaro Siza (tên đầy đủ Alvaro Joaquim de Melo Siza Vieira; sinh vào năm 1933) là một kiến trúc sư Hậu Hiện đại. Ông sinh ra ngày 25 tháng 6 năm 1933 tại một thị trấn duyên hải nhỏ, Matosinhos, Bồ Đào Nha. Từ 1949 đến 1955, Alvaro Siza theo học kiến trúc tại trường kiến trúc, Đại học Porto. Năm 1954, ông đã hoàn thành tác phẩm đầu tiên của mình trước khi tốt nghiệp. Cùng năm đó, ông mở văn phòng thiết kế riêng ở thủ đô Porto. Các thể loại công trình của Siza rất đa dạng, từ bể bơi đến các công trình lớn, nhà ở, ngân hàng. Từ năm 1966, Siza bắt đầu dạy tại trường đại học, từ năm 1976 ông được bổ nhiệm làm giáo sư kiến trúc tại Đại học Porto. Ngoài ra, ông còn là giáo sư thỉnh giảng tại các trường đại học trên thế giới như Đại học Harvard, Đại học Pennsylvania, Đại học Bogota, Trường Bách khoa Lausanne và các đại học khác. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng lớn về kiến trúc, như Huy chương Vàng của quỹ Mies van der Rohe, đây là giải thưởng cao quý nhất về kiến trúc ở châu Âu, Huy chương Vàng kiến trúc của Cộng đồng chung châu Âu, giải thưởng Pritzker năm 1992. Trong hơn 60 năm sự nghiệp của mình, Álvaro Siza đã không ngừng xây dựng những công trình thách thức loại hình kiến trúc. Có người nói công trình của ông “thể hiện chủ nghĩa phê bình khu vực”, có người nói “mang nét chủ nghĩa hiện đại nên thơ”, nhưng không từ nào thực sự lột tả được vẻ đẹp thực sự trong kiến trúc Siza 4

Nhà thờ thánh Jacques De La Lande, Rennes, Pháp KTS Álvaro Siza

II. Một số công trình tiêu biểu 5

Nhà thờ thánh Jacques De La Lande, Rennes, Pháp KTS Álvaro Siza

Quỹ Iberê Camargo, Porto Alegre, Brazil KTS Álvaro Siza

Công viên Saya, Hàn Quốc KTS Álvaro Siza, KTS Carlos Castanheira

III. Phân tích công trình 1. Giới thiệu và nhận xét chung

Nhà trưng bày Quốc gia Bồ Đào Nha Expo ’98 (Expo ’98 Portuguese National Pavilion) Là một công trình kiến trúc đồ sộ, sừng sững như một tác phẩm điêu khắc có tầm vóc bên bờ sông Tagus ở Lisbon, Bồ Đào Nha. Được thiết kế bởi Álvaro Siza, và cùng với sự khéo léo trong kỹ thuật của nghệ sĩ Cecil Balmond, gian hàng với những tán bê tông thơ mộng tạo khung cảnh ngoạn mục ra sông và thành phố ở hai đầu.

Năm 1998, Lisbon tổ chức Triển lãm Thế giới và chính phủ vào thời điểm đó cần thể hiện các giá trị của Bồ Đào Nha được thể hiện trong một công trình kiến trúc. Không giống như hầu hết các gian hàng khác, gian hàng này sẽ tồn tại vĩnh viễn, không có lịch trình ngắn hạn hoặc chỗ ở chính thức, nhưng được thiết kế theo cách có thể thích ứng cho mọi nhu cầu không gian có thể phát sinh trong tương lai.

Tâm điểm của dự án là một quảng trường công cộng lớn, rộng mở được che mát bởi những tán cây lơ lửng trên cao. Kiến trúc sư, nhấn mạnh sự kết nối giữa không gian và tầm nhìn xa hơn, muốn tạo khung cảnh của dòng sông với một không gian kín và không có cột. Hai trụ cầu hoành tráng nâng đỡ mái nhà, phía sau một trong số đó là tòa nhà được thiết kế để chứa các không gian triển lãm chính của gian hàng.

Phần kết cấu bê tông võng đặc trưng là một kỳ công to lớn của công nghệ, kỹ thuật thiết kế hiện đại. Nó được hình thành bởi vòng cung dây cáp thép đan xen giữa các cổng vòm, sau đó được đổ bê tông ứng lực trước. Sử dụng công nghệ tương tự như một cây cầu treo, nó được thiết kế như một cấu trúc dải băng chịu lực, trong đó các dây cáp lỏng lẻo được làm cứng bằng bê tông để loại bỏ sự lắc lư và nảy. Ngoài việc tạo cho tán cây một kết cấu thanh lịch, sạch sẽ, bê tông sơn còn làm nặng mái nhà để ngăn gió lùa mạnh di chuyển hoặc nâng nó lên từ bên dưới.

Trong khi tấm bê tông trải dài trên diện tích 70 mét x 50 mét, nó chỉ dày 20 cm, khiến nó trông giống như một tấm thảm sàn mỏng treo nhẹ nhàng trên các tua của nó. Nhìn từ xa, với thân hình mảnh mai có thể nhìn thấy rõ, nó trông nhẹ và không trọng lượng. Tuy nhiên, từ bên dưới, sự vững chắc của bê tông và sự rộng lớn tuyệt đối của khu bao quanh tạo ra cảm giác nặng nề và có phần ngột ngạt buộc du khách phải chú ý đến quang cảnh được bao quanh bởi cấu trúc. Từ góc độ này, chỉ ở phần khớp nối giữa mái và các cột hiên mới thấy rõ độ mỏng của tán. Ở đây, với một chi tiết thực sự tuyệt vời, bê tông dừng đột ngột trước bức tường và để lộ những sợi cáp mỏng kết nối tấm bê tông với giá đỡ của nó.

Các cổng vòm, trong khi đóng một vai trò cấu trúc quan trọng, là các yếu tố kiến trúc rõ ràng theo đúng nghĩa của chúng. Mỗi bên có chín cột đồ sộ, được sắp xếp theo một cách thức bất đối xứng nhịp nhàng nhưng đầy khiêu khích. Các đường cắt sâu giữa các cột tạo ra sự tương phản ấn tượng của bóng và ánh sáng, làm nổi bật các đường thẳng rõ ràng của các cấu hình cột. Mặt tiền được xử lý bằng gạch men đầy màu sắc trong các hốc sâu, được tráng men với màu dân tộc xanh lá cây và đỏ, tạo thêm nét vui tươi cho các công trình kiến trúc đồ sộ và khắc khổ khác. 14

Ở phía bắc của quảng trường công cộng, một tòa nhà hình chữ nhật cung cấp một không gian trang nhã và thậm chí có nét cổ điển cho các cuộc triển lãm. Tập trung xung quanh một sân trung tâm, nó có nguồn gốc từ một hệ thống lưới duy nhất, ngoại trừ một bức tường chéo duy nhất nghiêng về phía mặt nước ở phía bắc. Tòa nhà bề ngoài đơn giản và sạch sẽ, sơn màu trắng với mặt bằng mộc mạc. Ban công và các tấm mái đúc hẫng phá vỡ cấu trúc phẳng và tạo cho ngoại thất của tòa nhà một loạt các điều kiện không gian và hình thức.

2. Nhận xét về phân bố và tổ chức không gian Ngay từ đầu, quyết định quan trọng nhất có tác động đến sự thay đổi trong tương lai là sự tách biệt hoàn toàn các nhu cầu chính của tòa nhà - chức năng nhà ở và thể hiện tính cách dân tộc - thành các cấu trúc độc lập: tòa nhà và mái che. Điều này biến chúng thành các bài toán xây dựng độc lập, quản lý hiệu quả các nhu cầu xung đột về sự thay đổi và tính lâu dài liên quan đến từng phần.

Tòa nhà có diện tích khoảng 55mx90m, với chiều cao trung bình là 12m. Nó có hai tầng chính trên mặt đất, một tầng hầm và một khu kỹ thuật khép kín ở tầng mái 16

Gian hàng thiết lập các mối quan hệ khác nhau với bối cảnh của nó. Mặt tiền phía Nam được đục thủng bằng cửa, mở ra không gian trung gian giữa gian hàng và mái hiên phía Bắc của tán cây cho phép tiếp cận quảng trường qua một số lỗ mở. Mặt tiền hướng Đông, nhìn vào trục lưu thông xe chính, thể hiện sự khắc khổ tuyệt vời chỉ được đánh dấu bằng một khối tích cực ưu việt ở góc Đông Bắc của tòa nhà. Mặt quay về hướng Bắc ngắn hơn được đặc trưng bởi sân ngoài trời, đối diện với một loạt các bức tường độc lập nhìn ra ao nước gần. Phía Tây có mái hiên dọc theo chiều dài, đối diện với lưu vực bến tàu và “Biển rơm”, một đoạn rộng 10km của sông Tagus nổi tiếng với hình ảnh phản chiếu hoàng hôn của nó. Ngoài nguồn sáng hướng Bắc, khối lớn của tòa nhà được chọc thủng bởi một sân ngoài trời hoàn toàn bên trong mang ánh sáng vào giữa khối tòa nhà.

Hai tầng trệt ở trên có chiều cao trần sàn khác nhau (tầng trệt là 4 m, tầng trên là 5,5 m, với trần giả trung bình là 1m), biến tầng trên thành một “piano nobile” cổ điển như các cung điện Châu Âu. Cảm giác về tỷ lệ này được nâng cao hơn nữa bởi kích thước cửa sổ và nhịp điệu đều đặn. Các cửa sổ tầng dưới có dây thép trên cửa sổ cửa hàng 3,5x2,5m, trong khi cửa sổ tầng trên trung bình 2x4m, mở ra ban công. Việc lặp lại cửa sổ này, cũng như sân trong, được coi là cần thiết để cung cấp khả năng thích ứng trong tương lai. Thiết kế gian hàng ban đầu nhằm quản lý các quy mô khác nhau về ý nghĩa và việc sử dụng trong EXPO, vì nó được sử dụng làm không gian triển lãm công cộng. với các tiện ích bổ sung (cửa hàng quà tặng, quán cà phê),

nhưng cũng đóng một vai trò thể chế rất thể hiện, lưu trữ các cuộc chiêu đãi hàng ngày của các chức sắc nước ngoài. Với mục đích Expo, hai tầng chính được chia thành hai phần hình chữ “L”, xung quanh sân trung tâm Các khu vực triển lãm công cộng được đặt ở phía Đông, dọc theo toàn bộ chiều dài của tòa nhà. Mạch bắt đầu dưới tán bê tông, tiến về phía bắc đến hiên phía bắc rộng mở. Các khu vực dành để tổ chức triển lãm là những không gian có chiều cao gấp đôi, với nội thất tạm thời, được cấu tạo chủ yếu từ cấu trúc kim loại và tấm thạch cao, và được tháo dỡ khi kết thúc triển lãm. Việc bốc dỡ được thực hiện thông qua nhà để xe hoặc phòng trưng bày có mái che bên ngoài ở góc Đông Bắc của tòa nhà.

Phần diện tích hình chữ “L” còn lại, chiếm hai tầng phía tây của tòa nhà, là không gian dành cho việc tiếp đón và giải trí của khách VIP, cũng như các chức năng miễn phí của gian hàng (cửa hàng, quán cà phê, hiệu sách và nhà hàng). Trong khu vực này của tòa nhà, ma trận di động của nội thất hoạt động như cơ sở mô-đun để chứa các đơn vị lập trình rất khác nhau. Văn phòng, phòng tiếp tân, không gian lớn (chẳng hạn như một nhà hàng nhiều phòng) và không gian phụ trợ (chẳng hạn như nhà bếp) được hình thành bởi sự kết hợp khác nhau của các ô này. Các lõi lưu thông dọc (cầu thang + thang máy + ống dẫn dịch vụ) và các thiết bị vệ sinh cũng được tổ chức trong mô-đun này, chủ yếu tiếp giáp với các bức tường bên ngoài. Các góc nhô ra của sân trong cũng chứa các trục thang máy chạy tất cả các tầng, ba trong số đó đã được sử dụng trong khi trục thứ tư vẫn còn trống (vì nó đối diện với khu triển lãm chính, nơi chưa có cấu trúc tầng trên nên được cho là không cần thiết ). Tính linh hoạt không gian tuyệt vời do tổ chức tế bào cung cấp và sự kết hợp của chúng được tăng cường hơn nữa bằng cách xóa mờ sự khác biệt về không gian giữa không gian “máy chủ” và không gian “phục vụ”, có tác dụng biến lưu thông thành lối đi giữa các phòng liền kề. Logic này rất cần thiết để đạt được ý định ban đầu là tạo ra một “cung điện”, vì các ví dụ lịch sử trong kiến trúc cho thấy logic này của các phòng liên thông vừa là một chiến lược lưu thông (ngay cả khi có một không gian lưu thông riêng), vừa là một dạng kịch cách tiếp cận từ bên trong tòa nhà đến ánh sáng trong các tòa nhà có mặt bằng bên trong lớn 19

3. Nhận xét về kết cấu và cơ sở hạ tầng Cấu trúc tòa nhà được điều chế theo lưới 5,0 m x 7,5 m, với các sân ngoài trời tương ứng với một số mô-đun của lưới này. Mặc dù được liên kết về mặt hình học với các vòm của tán, cấu trúc tòa nhà hoàn toàn độc lập. Vì đất rất mềm do quá gần với nước, nền móng sử dụng cọc sâu để ổn định tại các điểm chính. Ổn định đất hơn nữa được cung cấp bởi gạch xây từ các công trình phá dỡ tại chỗ. Tòa nhà có hai hệ thống kết cấu hơi khác nhau, bên dưới và bên trên mặt đất. Tầng hầm có tường chắn bê tông ngoại vi liên tục và các cột bê tông bên trong với mật độ chặt hơn các tầng trên, hỗ trợ cho sàn bê tông cốt thép ở tầng trệt. Ở tầng trệt và tầng một, tất cả các bức tường bên ngoài (bao gồm cả hàng hiên) là một lớp vỏ bê tông cốt thép dày 30 cm với các cột. Các cột bên trong bằng thép hình chữ H, với khoảng cách thay đổi từ 10 đến 15 m. Các tấm sàn và mái là loại hỗn hợp (tấm thép định hình có lớp nén bê tông) được đặt trên các cấu hình thép I và H. Trong số các lõi dịch vụ dọc và lõi lưu thông dọc, chỉ có hai lõi có kết cấu bê tông cốt thép, được đặt ở phần hướng tây rộng hơn của tòa nhà và hoạt động như hệ giằng kết cấu. Hai lõi dọc khác có kết cấu thép, cho phép tháo dỡ chúng nếu cần thiết. Tùy chọn cho kết cấu thép nội thất một cách hiệu quả cho phép những thay đổi trong tương lai, đặc biệt là trong các khu vực triển lãm chiều cao gấp đôi, nơi một tấm sàn đầu tiên sẽ được chèn vào, kết nối với tầng trên chưa sử dụng của khối lưu thông dịch vụ thẳng đứng. Khoảng cách cột phục vụ cho các cấu hình nội thất khác nhau dựa trên ô 5x7,5 m, cho phép hiệu quả việc tạo ra các không gian chạy toàn bộ chiều dài hoặc chiều rộng của tòa nhà nếu cần thiết. Việc cung cấp một tấm sàn tầng trệt được gia cố cho phép đặt các tải trọng nặng hơn trong tòa nhà (ví dụ, các tác phẩm điêu khắc nghệ thuật hiện đại). Khi xem xét cấu trúc của bất kỳ tòa nhà nào ở Lisbon, người ta phải lưu ý đến sự thay đổi nhiệt độ hàng ngày và tính dễ bị tổn thương do địa chấn của thành phố. Lựa chọn cho một tòa nhà nguyên khối có thể được coi là một giải pháp tốt cho những khía cạnh này, khắc phục hiệu quả điểm yếu truyền thống trong xây dựng của Bồ Đào Nha (phần kết cấu).

Chiến lược thiết kế được theo đuổi để xử lý các hệ thống HVAC đòi hỏi phải tách các đơn vị xử lý không khí dựa trên nước thành hai nhóm riêng biệt. Ngoài các máy thông gió cho bãi đậu xe ngầm, một máy độc lập được đặt ở tầng hầm, kết nối với bên ngoài thông qua các giếng lấy sáng. Máy này hỗ trợ các mục đích sử dụng tạm thời và dứt điểm ở tầng hầm và tính độc lập của các mạch điện được phép tháo rời hoặc thay đổi mà không can thiệp vào các tầng trên. Nhóm máy HVAC chính, phục vụ cho không gian tầng trệt và tầng một được đặt một “bồn hình vòng” ngoài trời được xác định bởi một tầng kỹ thuật khép kín cao 3 mét. Tầng này chiếm trọn chu vi bên trong và bên ngoài của mái, chứa các ống dẫn khí ra / vào từ vỏ tòa nhà, do đó giải quyết các vấn đề về độ kín nước liên quan đến việc xuyên qua mái. Tất cả các ống dẫn khí đi xuống và đi lên được đặt vào các hốc tồn tại giữa các mặt bên trong và bên ngoài của các bức tường bên ngoài (bao gồm cả các hốc bên trong sân).

Các trục thông gió cho nhà bếp chính là ngoại lệ duy nhất đối với logic này, sử dụng một trong những lõi dọc bằng bê tông bên trong cũng cung cấp lối vào mái nhà. Lõi này (có thể tiếp cận để kiểm tra) được sử dụng để chạy các bộ phận thủy lực của hệ thống HVAC, dẫn nước nóng và lạnh từ tầng hầm lên tầng kỹ thuật ở tầng mái. Một số lối thoát nước nóng và lạnh thừa "mù" được để lại ở tầng hầm để phục vụ cho các nhu cầu trong tương lai. (nước nóng và lạnh được cung cấp bởi một trung tâm độc lập, cung cấp cho tất cả các tòa nhà Expo thông qua các phòng trưng bày kỹ thuật dưới lòng đất). Tùy chọn chạy các ống dẫn HVAC thẳng đứng trong các hốc tường bên ngoài đã giúp giảm bớt hiệu quả việc tổ chức lại không gian nội thất trong tương lai, vì không có trục thẳng đứng trong chiều sâu sử dụng của tòa nhà. Giải pháp này cũng biện minh cho các bức tường “dày”, củng cố tính cách lâu dài của chúng, mặc dù khả năng tiếp cận là gần như không thể do sử dụng gạch xây. Tuy nhiên, đường ống dẫn nước, dễ bị hỏng sớm hơn, dễ tiếp cận hơn.

IV. Dẫn nguồn tham khảo 1. Brigitte Fleck, Alvaro Siza - Alvaro Siza (1995) 2. Yukio Futagawa - Siza Alvaro (Global Architecture Document Extra) - ADA Editors (1998) 3. The Expo ’98 Portuguese National Pavilion by Álvaro Siza Commemorates Centuries of Exploration – Ian Mutuli (archute.com) 4. Adaptable Buildings: A Portuguese Case Study - António Santos, Jorge de Brito 5. AD Classics: Expo'98 Portuguese National Pavilion / Álvaro Siza Vieira - David Langdon (archdaily.com) 6. Alvaro Siza Wikipedia (wikipedia.com) 7. Article: "Vẻ đẹp là đỉnh cao của công năng" - Álvaro Siza (kienviet.net)

KẾT THÚC