Wniosek aplikacyjny Torunia by Toruń 2016

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Wsz e c h ś w i at Kultur y

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

W Wszechświat Kultury wniosek miasta Torunia o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016

Wstęp

Nasza wizja oruń to miejsce urzekające, o którym nie jest łatwo zapomnieć. Jego sercem jest świetnie zachowane średniowieczne Stare Miasto, które w 1997 roku zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nie ma osoby, która nie uległaby czarowi naszego miasta, nie zachwyciła się średniowieczną gotycką architekturą, nie spróbowała słynnych toruńskich pierników. Wydawać by się zatem mogło, że Toruń stanowi już zamkniętą, gotową całość, że mamy tak wiele, że nie potrzebujemy niczego więcej. Nic bardziej mylnego – nasze miasto potrzebuje Europejskiej Stolicy Kultury, aby przejść metamorfozę, aby wykorzystać cały potencjał podskórnie pulsujący w jego krwiobiegu. Realizacja przedsięwzięcia, jakim jest uzyskanie przez Toruń tytułu ESK, zjednoczyła niemalże wszystkie środowiska artystyczne i naukowe miasta i regionu. Samo współzawodnictwo w tym prestiżowym konkursie stało się ważnym i twórczym wydarzeniem w historii miasta, wymuszając konfrontację kultury – lokalnej, regionalnej, narodowej – z kulturą europejską. Wierzymy, że skupieni wokół idei Europejskiej Stolicy Kultury możemy zbudować nową regionalną tożsamość, która dotychczas – w tyglu różnorodnych etnicznie społeczności żyjących w regionie – nie miała szans się narodzić. Pragniemy, by Toruń stał się tym miastem Unii Europejskiej, które – podobnie jak niegdyś wybitny humanista i astronom Mikołaj Kopernik – zadziwi Stary Kontynent, prezentując całe bogactwo kultury europejskiej. Niniejsza aplikacja jest owocem pracy wielu osób, które podzieliły się z nami swoją wiedzą i doświadczeniem i które od początku głęboko wierzyły, że Toruń ma wielką szansę, aby stać się ESK. Jesteśmy w pełni świadomi tego, iż rok 2016 jest tylko przystankiem w naszej podróży, szansą, której nie możemy zaprzepaścić. Widząc wielkie poruszenie, które wywołał start Torunia w konkursie, mamy bardzo mocne podstawy, aby twierdzić, że w pełni wykorzystamy fakt nadania nam tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. Wierzymy, że w Toruniu mogą dziać się rzeczy wielkie.

Toruń ma stać się Wszechświatem Kultury – otwartą przestrzenią dla wszystkich form sztuki i wszystkich artystów, również takich, których twórczość nie wpisuje się we współczesny popularny nurt. W naszym Wszechświecie jest również miejsce na wieloraką interpretację słowa „kultura”, której nie chcemy ograniczać do sztuki. Pragniemy, aby sztuka, nauka i ruch społeczny połączyły się w twórczym tyglu i wyznaczyły nowe horyzonty dla zmian mentalnych, obyczajowych, społecznych. Pozwoli to na całościowe przyjrzenia się kulturze i człowiekowi we wszystkich aspektach jego życia. Ten proces zmian w myśleniu już się rozpoczął – dzięki naszym staraniom o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. W 2016 roku będziemy mogli zaprosić wszystkich – mieszkańców Torunia, regionu, Polski i Europy – aby udali się w duchową, kosmiczną podróż i odkryli z nami Wszechświat Kultury.

Nasza misja Nasza misja obejmuje cztery poziomy zaangażowania: • lokalny, • regionalny, • narodowy, • europejski. Pragniemy trwale przekształcić nasze miasto i w ten proces włączyć wszystkich jego mieszkańców. Chcemy, aby idea ESK, stała się impulsem do narodzenia naszej regionalnej tożsamości i wzmocniła więzi z innymi miastami w regionie. Mamy również ambicję, aby zabrać głos w dyskusji na temat przyszłości polskiej kultury i kierunków jej rozwoju po burzliwych czasach ustrojowej transformacji. Wreszcie pragniemy, aby to w Toruniu, mieście uniwersyteckim, odbyła się debata na temat tożsamości europejskiej i roli, jaką w jej budowaniu odgrywa kultura. Nasza misja jest wyzwaniem, a inicjatywa Europejskiej Stolicy Kultury sprawia, że mierzymy wysoko.

Ulica Ciasna, Międzynarodowy Festiwal Światła "Skyway" 2009 Fot. Daniel Pach

Wstęp

Toruń ma się stać Wszechświatem Kultury – otwartą przestrzenią dla wszystkich form sztuki i wszystkich artystów. Nasz Wszechświat jest definiowany przez pięć pojęć: przestrzeń, czas, materię, energię i oddziaływanie

1. Wielki Wybuch

czyli podstawy i myĹ&#x203A;l przewodnia

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

ielki Wybuch dał początek Wszechświatowi, którego częścią jesteśmy. Dla nas takim początkiem, symbolicznym Wielkim Wybuchem, był rok 2006, kiedy jako pierwsze miasto w Polsce oficjalnie zadeklarowaliśmy, że chcemy kandydować do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. Jest to dla nas przełomowa data, która zainicjowała wielkie zmiany i wielkie poruszenie. Wszyscy byliśmy świadomi tego, że w historii miasta otwieramy nowy rozdział. Przygotowując niniejszą aplikację, zdefiniowaliśmy wartości, na których chcemy się oprzeć. Wybraliśmy trzy kluczowe, które stanowią dla nas kwintesencję europejskości: • innowacyjność, czyli otwarcie na nowatorskie prądy w kulturze i pobudzenie kreatywności, • różnorodność, czyli najważniejsza cecha kultury europejskiej, którą poprzez nasze projekty chcemy ukazać wszystkim Europejczykom, • partnerstwo, czyli droga do porozumienia przez kulturę.

Toruń ma zaistnieć w europejskiej świadomości jako miejsce, w którym tradycja spotyka się z nowoczesnością, tworząc inspirującą przestrzeń dla twórczych działań.Miasto ma się stać atrakcyjnym miejscem dla innowacyjnych twórców, myślicieli, naukowców i studentów. Otrzymanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury będzie szansą na wyrażenie kreatywności w historycznej miejskiej przestrzeni Następnie, kierując się potrzebami miasta, regionu i Polski oraz misją Torunia, który ma szansę na reprezentowanie kultury europejskiej, wytyczyliśmy cele szczegółowe w wymiarach: lokalnym, regionalnym, narodowym i europejskim.

Postawiliśmy sobie także pytania dotyczące problemów naszego miasta – obszarów, które wymagają poprawy. Są nimi: • postrzeganie miasta tylko przez pryzmat historycznego dziedzictwa, • koncentracja wszelkich wydarzeń kulturalnych na obszarze Starego Miasta; niewykorzystanie potencjału innych dzielnic Torunia, • powierzchowna turystyka, która sprowadza się do odwiedzenia najważniejszych toruńskich zabytków i pozostania w mieście jedynie parę godzin, bez zapoznania się z jego kulturalną ofertą, • grupy społeczne, które nie są odbiorcami kultury i których zainteresowanie ofertą kulturalną jest nikłe, • wąskie rozumienie słowa „kultura”, która w świadomości wielu jest synonimem wydarzeń artystycznych planowanych dla wąskiego grona odbiorców. Na tej podstawie zdefiniowaliśmy główny cel naszej kandydatury!

Wystawa Bydgoskie to… Fot. Ernest Wińczyk

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Cele w wymiarze lokalnym

• Rewitalizacja zaniedbanych pod względem infrastruktural-

Cele w wymiarze regionalnym

• Budowanie nowej regionalnej tożsamości i obywatelskiego

nym i kulturalnym dzielnic Torunia zlokalizowanych poza historycznym centrum miasta. Poprzez zaktywizowanie

społeczeństwa skupionego wokół idei promowania europejskiej kultury. W oparciu o kulturowe dziedzictwo oraz

społeczeństwa i włączenie mieszkańców w planowanie i realizację obchodów roku 2016 pragniemy trwale zmienić krajobraz zaniedbanych dzielnic miasta i pobudzić lokalną kreatywność.

współczesny potencjał Kujaw i Pomorza chcielibyśmy zbudować nową regionalną tożsamość i pobudzić postawy obywatelskie wśród mieszkańców regionu.

Cele w wymiarze narodowym

• Toruń pragnie reprezentować kulturę Polski w Europie.

Cele w wymiarze europejskim

• Toruń pragnie wzmocnić historycznie i współcześnie istniejące kulturowe więzi z Europą. Toruń historycznie pre-

• Wzmocnienie więzi z największym miastem województwa

Jesteśmy świadomi, że jako polska Europejska Stolica Kultury nie będziemy reprezentować jedynie Torunia i regionu, ale staniemy się przedstawicielami całego bogactwa kultury polskiej w Europie. W tym celu planujemy m.in. zorganizowanie festiwalu polskich miast kandydujących do tytułu ESK. Każde z nich ma bowiem wyjątkowy dorobek kulturalny.

• Toruń chce stać się miejscem, do którego zawita kultura

• Stworzenie oferty kulturalnej, która pobudzi i wzmocni tu-

kujawsko-pomorskiego – Bydgoszczą. W tytule Europejskiej

• Toruń zamierza być sceną dla ogólnopolskiej dyskusji na te-

europejska. Wydarzenia roku jubileuszowego będą pod-

rystykę kulturową w mieście. Chcemy stworzyć ofertę tu-

Stolicy Kultury widzimy realną szansę na otworzenie nowego rozdziału w stosunkach bydgosko-toruńskich i twórczą współpracę w obszarze kultury.

mat polskiej kultury, wzbogacając ją o własny wkład. Temat

kreślały różnorodność jej bogactwa oraz uwypuklały to, co w niej wspólne.

rystyczną o pogłębionym charakterze, skoncentrowaną na wnikliwym i aktywnym uczestnictwie w życiu kulturalnym miasta i regionu. Zależy nam na tym, aby turyści zyskali mocne przesłanki ku temu, aby zostać w Toruniu i innych miastach regionu dłużej niż parę godzin.

• Poszerzenie pojęcia "kultura", które ma zaistnieć w świadomości społecznej jako motor trwałych zmian – zarówno w obszarze materialnych inwestycji, jak i zmian w myśleniu.

kultury nie może być marginalizowany i powinien mocno zaistnieć w politycznej świadomości.

destynowany do bycia ośrodkiem europejskim chce wykorzystać zaistniały przez wieki potencjał tkwiący w przynależności do Hanzy i wzmocnić współpracę ze swoimi miastami bliźniaczymi oraz regionami partnerskimi województwa.

• Toruń pragnie zaprosić Europę do dyskusji nad jej tożsamością i rolą, jaką w jej budowaniu odgrywa kultura. Chcemy stać się ważnym miejscem dyskusji na temat istoty kultury i tożsamości europejskiej.

Pomnik Mikołaja Kopernika na zaśnieżonej Starówce Fot. Marek Czarnecki

Kultura nie jest reliktem zamkniętym w salach koncertowych i przestrzeniach sal wystawienniczych. Projekt kulturalny należy pojmować jako żywy system pobudzający wszystkie obszary życia społecznego.

• Edukacja kulturalna zarówno społeczeństwa, jak i kadr zarządzających kulturą. Chcemy budować świadomość kulturalną od podstaw, zaczynając od dzieci, wykształcić u nich wrażliwość i otwartość na sztukę.

• Optymalne wykorzystanie istniejącej już infrastruktury kulturalnej. Mamy ambicję przygotowania bogatej oferty kulturalnej na rok 2016, która na stałe wpisze się w krajobraz kulturalny miasta i umożliwi pełne wykorzystanie istniejącej infrastruktury kulturalnej.

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Myśl przewodnia Główe hasło obchodów to „Toruń – Wszechświat Kultury”. Planując wydarzenia roku jubileuszowego, mierzymy wysoko i spoglądamy w niebo. Wszechświat, jako przestrzeń nieskończona, jest dla nas inspiracją. Odchodząc od rozumienia Wszechświata w kategoriach naukowych, chcemy przenieść to pojęcie na grunt ideowy i ukazać je w zupełnie nowym wymiarze. Jako kandydat do tytułu ESK dążymy do Wszechświata Kultury – przestrzeni, w której jest miejsce na każdy przejaw kreatywności, wszystkie formy sztuki, wszystkie interpretacje słowa „kultura”. Pragniemy stworzyć w Toruniu kompletną ofertą kulturalną. Ten cel możemy osiągnąć jedynie poprzez otwarcie się na wszystkie twórcze działania, pobudzające myślenie i wyobraźnię. Koncepcja naszej aplikacji jest silnie zanurzona w metaforyce kosmicznej.

Opiera się na pięciu filarach, na których osadzona jest tożsamość Torunia. To one będą stanowiły inspirację dla projektów, które zbudują program na rok 2016.

Kopernik – wybitny astronom i ge- Gotyk – dominujący styl w architek-

Hanza – pierwotny związek han- Wisła

Pulsar – to rodzaj gwiazdy neutro-

nialny innowator, który zanegował istniejące paradygmaty. Sformułowana przez niego teoria na zawsze zmieniła tor myślenia człowieka o Wszechświecie i jego w nim miejscu. Był prawdziwym człowiekiem renesansu, który wszedł do panteonu tak wielkich europejskich twórców i myślicieli, jak: Michał Anioł, Leonardo da Vinci czy Erazm z Rotterdamu. Związki wybitnego astronoma z naszym miastem nie ograniczają się jedynie do miejsca urodzenia. Toruń ze swoim niepowtarzalnym charakterem ukształtował Kopernika. Projekty zainspirowane tym filarem wywodzić się będą z nauki i humanizmu kopernikańskiego.

zeatycki był sojuszem miast handlowych, które utworzyły i utrzymywały monopol handlowy wzdłuż wybrzeża północnej Europy, od Morza Bałtyckiego po Morze Północne i w głąb lądu. Toruń był członkiem Hanzy od XIII wieku. Jako miasto hanzeatyckie od czasów średniowiecza byliśmy otwarci na świat i międzynarodową współpracę. Dzisiaj pragniemy odnowić te tradycje i stać się polskim oknem na Europę. Zmieni się jedynie charakter tej tradycji – wymiana handlowa zostanie zastąpiona wymianą kulturalną.

nowej, która w regularnych odstępach czasu wysyła impulsy promieniowania elektromagnetycznego. Pole magnetyczne pulsara silnie wpływa na otaczającą go materię. To, czym żyje współczesny Toruń – aktywność społeczna, która przejawia się we wszystkich oddolnych inicjatywach kulturalnych, i nowe prądy w sztuce, łącznie z wymykającą się wszelkim schematom i definicjom sztuką alternatywną – stanowi istotę naszego pulsara, silnie wpływającego na dzisiejszą tkankę naszego miasta. Projekty wywodzące się z tego filaru zmienią schematyczne postrzeganie Torunia.

turze toruńskiego Starego Miasta, który – jako niezwykły element naszej codzienności – ma głęboki wpływ na atmosferę i postrzeganie Torunia. Gotyk, jako jeden z najważniejszych stylów w historii architektury, wymusza pewien sposób myślenia – jego wertykalny charakter, strzelistość, kieruje nasz wzrok ku górze, każe nam się zwracać ku niebu. Ceglany, średniowieczny, toruński gotyk symbolizuje trwałość, tradycję, dziedzictwo i jest jednocześnie wyzwaniem. Rodzą się pytania, jak zaadaptować gotyk do współczesnej kultury miejskiej, jak połączyć tradycję ze współczesnym rysem naszego miasta. Gotyk jest inspiracją dla projektów, które opierają się na tradycji i dziedzictwie kulturowym.

– największa polska rzeka, która przypływa przez całe województwo kujawsko-pomorskie i przez ważne ośrodki miejskie regionu: Włocławek, Toruń, Bydgoszcz, Chełmno i Grudziądz. W średniowieczu Wisła dała wielu miastom rację bytu. Dla ówczesnego Torunia tworzyła wręcz rodzaj infrastruktury. Wisła jest spoiwem, które łączy miasta województwa kujawsko-pomorskiego, symbolem wymiaru regionalnego naszego projektu.

W wymiarze metaforycznym te pięć filarów stanowi swego rodzaju platformy startowe. Powiązane z nimi projekty stają się statkami kosmicznymi, a ich paliwo to kultura w jej wszelkich przejawach. To ona pozwala przekroczyć ograniczenia fizyczne człowieka, oderwać się od Ziemi i wyruszyć w duchową i intelektualną podróż w kosmos

inn

ac y

jno

ść

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Zgodnie z przyjętymi przez nas kluczowymi wartościami europejskimi nasze statki kosmiczne mogą podążać trzema trajektoriami:

• innowacyjnością, • różnorodnością, • partnerstwem. Wytyczone przez nas trajektorie reprezentują wymiar europejski projektu, wartość dodaną, która sprawi, że projekty kulturalne osadzone na filarach tożsamości Torunia zyskają nowy wymiar. Celem naszej kosmicznej ekspedycji jest Wszechświat Kultury. Zdefiniowaliśmy w tej nieskończonej przestrzeni dziesięć charakterystycznych obszarów-galaktyk: Galaktyka Dźwięku

Galaktyka Doznań

Galaktyka Słowa

Galaktyka Przenikania

Galaktyka Myśli

Ekogalaktyka

Galaktyka Wizji

La Galaxia Española

E-Galaktyka

Galaktyka Nieodkryta

Innowacyjność naszego projektu Innowacyjność symbolizuje poszukiwanie nowych sposobów ekspresji, nowatorskich rozwiązań, gotowości na podążanie z duchem czasu. Dlatego właśnie zdecydowaliśmy, że to innowacyjność wraz z partnerstwem i różnorodnością będą stanowiły kluczowe wartości projektów opartych na filarach toruńskiej tożsamości. Tym samym otwieramy drogę twórcom i nie stawiamy barier dla ich kreatywności. Pragniemy innowacyjnie podejść do kulturalnego rozwoju miasta i regionu poprzez zachowanie historycznych cech przy jednoczesnym wskazaniu na kierunki odnowy Torunia poprzez kulturę. Chcemy czerpać z tradycji i jednocześnie ofiarować twórcom – lokalnym, narodowym i międzynarodowym – przestrzeń dla współczesnych działań w wymiarze historycznym. Chcemy, aby Toruń stał się platformą dla interdyscyplinarnych działań łączących naukę i sztukę. Naszym celem jest nadanie pojęciu „kultura” zupełnie nowego wymiaru. Uważamy, że powinna ona być motorem zmian, które sprawią, że Toruń i cały region zaczną być postrzegane jako tętniące życiem, inspirujące twórczo miejsce, autentyczne centrum kulturalne Europy. Innowacyjnym elementem naszego projektu jest również pomysł Kreatywnego deszczu meteorytów – pragniemy w każdym z krajów europejskich zostawić cząstkę Torunia i tego, co stanowi o wyjątkowości naszego miasta. W roku jubileuszowym chcemy zorganizować symboliczne wydarzenia promujące kulturę Torunia w każdym z państw Europy. Będą to: koncerty, wystawy, spotkania literackie, wykłady naukowe. Tym samym w roku jubileuszowym nie tylko Europa zawita w Toruniu, ale i Toruń w Europie.

Pragniemy również, aby Europejczycy aktywnie włączyli się w proces tworzenia programu. W każdym kwartale roku 2016 chcemy zaoferować internautom okresy anomalii grawitacyjnych – tygodnie, w których to oni wybiorą poszczególne elementy programu. Nasza Europejska Stolica Kultury będzie też stolicą interaktywną. Chcemy zaprosić Europejczyków do tworzenia dzieł sztuki w wirtualnej przestrzeni. We współpracy z Centrum Sztuki Współczesnej planujemy umieścić ekran w technologii LED, interaktywną tablicę podłączoną do Internetu, na której artyści będą mogli dać upust swej kreatywności. Chcemy, aby w ten sposób twórcy z różnych zakątków Europy mieli szansę współtworzyć naszą Stolicę Kultury.

Joanna Sakowicz na próbie w toruńskim Domu Muz Fot. Ernest Wińczyk

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Obszar geograficzny objęty projektem Europejska Stolica Kultury jest inicjatywą, dzięki której odradzają się nie tylko wyróżnione tytułem miasta, ale i całe regiony. Dlatego naszą ambicją jest włączyć w obchody roku jubileuszowego całe województwo kujawsko-pomorskie. Przemawia za tym bogate i różnorodne dziedzictwo kulturowe regionu – spuścizna po zróżnicowanych etnicznie społecznościach oraz strukturach państwowych funkcjonujących tu w przeszłości. Oprócz ludności polskiej, wśród której do dzisiaj utrzymują się etnicznie odrębne grupy Kaszubów i Kujawian, w regionie kujawsko-pomorskim żyły w przeszłości bardzo liczne społeczności Niemców, Holendrów, Szkotów i Żydów, które przez stulecia prowadziły tu własną działalność gospodarczą i kulturalną.

Zespół Pieśni i Tańca „Pomorze” z Chełmna Fot. Patryk Lewandowski

Jednocześnie olbrzymi wpływ na kulturowe zróżnicowanie regionu miał jego pograniczny charakter – już w średniowieczu obszar dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego przedzielały granice między Królestwem Polskim oraz mniejszymi księstwami polskimi a państwem niemieckiego zakonu krzyżackiego w Prusach. W okresie rozbiorów, tj. w latach 1772–1918, region był natomiast podzielony między imperium rosyjskie i pruskie, co dodatkowo wzmocniło wcześniejsze etniczne i społeczne różnice między północno-zachodnią a płudniowo-wschodnią jego częścią. Świadectwem obecności zróżnicowanych kultur na terenie województwa są zachowane do dziś dzieła, zarówno te materialne, jak i utrwalone osiągnięcia duchowe, stanowiące istotny element europejskiego dziedzictwa kulturowego.

Na tle wyraźnych podziałów kulturowych i administracyjnych należy podkreślić jedynie spójność gospodarczą regionu kujawsko-pomorskiego. Dzięki komunikacyjnej roli Wisły i jej dopływów, jak również na skutek ponadlokalnego oddziaływania głównych centrów gospodarczych – m.in. Bydgoszczy, Torunia, Włocławka i Grudziądza – od setek lat jest to obszar zintegrowany pod względem ekonomicznym. Niestety, integracja ta nie wystarczyła, aby rozwinąć jednorodną regionalną tożsamość. Do jej braku przyczyniły się powojenne ruchy migracyjne oraz fakt, że obszar województwa został połączony w jednostkę administracyjną szczebla regionalnego dopiero w końcu XX wieku. Obecnie województwo kujawsko-pomorskie jest obszarem zamieszkałym w zdecydowanej większości przez ludność narodowości polskiej, której dużą część stanowią rodziny wywodzące się z innych rejonów, oderwane od lokalnych tradycji i niezwiązane zarówno z kujawskim, jak i pomorskim dziedzictwem kulturowym. Stąd też jednym z powodów wyboru regionu kujawsko-pomorskiego na obszar obchodów Europejskiej Stolicy Kultury jest chęć budowy nowej regionalnej tożsamości wokół wspólnej idei promowania europejskiej kultury. W aspekcie regionalnym naszego projektu szczególne miejsce znajduje Bydgoszcz – największe miasto w regionie. Naszą motywacją do współpracy z Bydgoszczą jest mający swoje korzenie w historii dawnej i najnowszej konflikt pomiędzy dwoma wiodącymi ośrodkami lokalnymi. Pragniemy, aby kultura stała się skutecznym narzędziem do jego przezwyciężenia. W 2007 roku prezydent Bydgoszczy wraz z trzema innymi prezydentami miast województwa kujawsko-pomorskiego podpisał deklarację poparcia dla starań Torunia o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Ostatecznie jednak Bydgoszcz zdecydowała się na samodzielne złożenie aplikacji o tytuł ESK. W liście z 25 maja 2010 Prezydent Bydgoszczy zadeklarował wsparcie Torunia, w przypadku gdy to nasze miasto otrzyma szansę na dalszą walkę o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Daje nam to mocne podstawy, aby wierzyć, że współpraca pomiędzy Toruniem a Bydgoszczą jest możliwa. Wreszcie ostatnim powodem, dla którego w program obchodów chcemy włączyć tak duży obszar, jest świadomość, że tylko współdziałając w ramach regionu, można osiągnąć odpowiednią skalę i zakres tak ważnego projektu, jakim jest Europejska Stolica Kultury.

Tuchola

Świecie Grudziądz

Bydgoszcz

Brodnica Wąbrzeźno Chełmno Górzno Golub-Dobrzyń

Aleksandrów Kujawski Inowrocław

Toruń

Ciechocinek Włocławek

• 2 068 083 mieszkańców liczy województwo kujawsko-pomorskie, • 1 7 970 km2 to powierzchnia regionu, który chcemy włączyć w obchody, • 205 718 to liczba mieszkańców Torunia, • 5 6 573 studentów kształci się na wyższych uczelniach w naszym województwie, z czego aż 30 822 w Toruniu

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Droga do tworzenia aplikacji Historia naszego startu w konkursie o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury rozpoczyna się już w 2006 roku, kiedy jako pierwsze miasto w Polsce zadeklarowaliśmy gotowość kandydowania. Rok ten zapoczątkował serię wiążących decyzji i deklaracji stanowiących podstawę do dalszych działań i przygotowania aplikacji konkursowej. • styczeń 2006 – decyzja Prezydenta Miasta Torunia nr 62/I/06 w sprawie rozpoczęcia przygotowań do uzyskania przez Toruń tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. • lipiec 2006 – uchwała Rady Miasta Torunia nr 1049/06 z dnia 13 lipca 2006 roku w sprawie ubiegania się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku przez Gminę Miasta Toruń. • marzec 2007 – list intencyjny pomiędzy Marszałkiem Województwa Kujawsko-Pomorskiego a Prezydentem Miasta Torunia. • marzec 2007 – deklaracja prezydentów miast województwa kujawsko-pomorskiego w sprawie kandydowania Torunia do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. • czerwiec 2010 – porozumienie pomiędzy Marszałkiem Województwa Kujawsko-Pomorskiego a Prezydentem Miasta Torunia w sprawie finansowania, organizowania i promocji obchodów Toruń 2016. • czerwiec 2010 – odnowienie deklaracji poparcia miast województwa kujawsko-pomorskiego w sprawie kandydowania Torunia do tytułu Europejskiej Stolicy 2016.

Złożone deklaracje pociągnęły za sobą konkretne działania. Rada Miasta Torunia, na podstawie uchwały, rokrocznie zabezpiecza w budżecie magistratu określoną pulę pieniędzy przeznaczoną na działania związane z przygotowaniem kandydatury miasta. Twórcy związani z miastami, które podpisały deklarację poparcia dla Torunia, składali natomiast propozycje projektowe do aplikacji. Opracowanie koncepcji kandydatury Torunia w walce o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 jest wynikiem przeszło czteroletniej pracy przedstawicieli Urzędu Miasta Torunia, instytucji Toruń 2016 oraz powołanych przez nią organów doradczych. Całokształt prac nad aplikacją można zasadniczo podzielić na dwa etapy: • styczeń 2006–listopad 2009 – działania o charakterze przygotowawczym, • listopad 2009–sierpień 2010 – opracowywanie wniosku aplikacyjnego. Szczegółowy harmonogram podejmowanych działań prezentuje schemat 

Przebieg prac nad aplikacją

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Panorama Torunia. Jeden z siedmiu cudów Polski Fot. Marek Czarnecki

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Przygotowania do kosmicznego lotu

Kampania informacyjna

Deklaracja mieszkańców

O rozpoczęciu starań miasta o tytuł ESK 2016 od razu poinformowane zostały media. W prasie ukazał się cykl artykułów informujących mieszkańców o idei konkursu i zachęcających do aktywnego włączenia się w działania na rzecz uzyskania tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016.

Namacalnym wyrazem poparcia społeczności toruńskiej dla idei aplikowania o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 stała się uroczysta deklaracja przedstawicieli poszczególnych grup społecznych, podpisana 26 października 2006 roku w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego. Wśród sygnatariuszy znaleźli się m.in. rektorzy wyższych uczelni, przedstawiciele instytucji kultury oraz samorządu gospodarczego, proboszczowie parafii ewangelicko-augsburskiej i prawosławnej, biskup toruński oraz przedstawiciele władz miasta.

Toruń Europejską Stolicą Kultury przez cały 2016 r.? Zamiast zastanawiać się, czy to w ogóle możliwe, zróbmy wszystko, żeby stało się faktem. Decyzją władz miasta, by Toruń ubiegał się o to miano, otwieramy fascynujący etap naszej historii, zyskujemy zupełnie nowe perspektywy rozwoju. I, drodzy torunianie, nie musimy się martwić, czy to wypada, czy możemy, czy warto, czy nas na to stać. Dlaczego? Bo mamy solidne i wartościowe podstawy, żeby nasza społeczność nie tylko marzyła o takich celach, lecz by je osiągała.* Pomysł aplikowania o tytuł ESK został entuzjastycznie przyjęty przez twórców i animatorów kultury. Jak zauważył Lucjan Broniewicz, dyrektor Planetarium im. W. Dziewulskiego w Toruniu:

W życiu każdego miasta ważne są marzenia o jego rozwoju. To one dodają skrzydeł i przekonują, że mieszkańcy wznoszą się ponad przeciętność, i to w tym świecie, w którym nijakość skazana jest na upadek. Fontanna Cosmopolis

Przygotowania Torunia do walki o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 rozpoczęły się w styczniu 2006 roku. Koordynację działań na rzecz projektu objął magistracki Wydział Rozwoju i Projektów Europejskich

Fot. Marek Chełminiak

Wartość inicjatywy ESK podkreślali również w swych wypowiedziach inni przedstawiciele świata kultury, m.in.: Jadwiga Oleradzka, dyrektor Teatru im. Wilama Horzycy, Zbigniew Lisowski, dyrektor Teatru Baj Pomorski czy Henryk Giza, dyrektor festiwalu Probaltica.

Pełnomocnik Prezydenta Miasta Torunia ds. Europejskiej Stolicy Kultury 2016 W obliczu mnogości podejmowanych inicjatyw 28 marca 2007 roku podjęto decyzję o powołaniu Pełnomocnika Prezydenta Miasta Torunia ds. ubiegania się przez Toruń o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, odpowiedzialnego za całokształt prac związanych z aplikowaniem o nominację do tytułu ESK 2016, w tym w szczególności za: • i nicjowanie i umacnianie współpracy z podmiotami działającymi w obszarze kultury, • k oordynowanie działań mających na celu wymianę dobrych praktyk z byłymi, obecnymi i przyszłymi stolicami kultury, • p rzygotowywanie akcji mających na celu promowanie idei ESK wśród mieszkańców.

* S.Łopatyński, Niech tu będzie stolica Europy, Gazeta Wyborcza, 19 stycznia 2006.

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Konsultacje społeczne

Różnorodność zaproszonych do dialogu grup społecznych pozwoliła stworzyć wstępne założenia dotyczące programu obchodów w roku 2016 i nakreślić plan działań związanych z opracowywaniem koncepcji kandydatury miasta. Zbiorcze zestawienie przyjętych wniosków prezentuje schemat.

Pierwszym szeroko zakrojonym działaniem koordynowanym przez pełnomocnika ds. ESK 2016 stała się organizacja konsultacji społecznych z przedstawicielami wszystkich grup społecznych zainteresowanych udziałem w opracowywaniu strategii kandydatury Torunia. Spotkania przybrały formę 14 konferencji tematycznych, na które zostali zaproszeni:

Oprócz cennych propozycji programowych uczestnicy konsultacji zgłaszali również swoje sugestie z zakresu promocji, informacji i finansowania obchodów. Wskazywano na potrzebę powołania fundacji, która miałaby się zajmować pomocą w pozyskiwaniu środków dla imprez realizowanych przez organizacje pozarządowe.

• r eprezentanci miejskich i samorządowych instytucji kultury, • p rzedstawiciele stowarzyszeń działających w sferze kultury, • r eprezentanci organizacji pozarządowych działających w innych obszarach niż kultura, • władze i wykładowcy toruńskich uczelni wyższych, • przedsiębiorcy zrzeszeni w Business Center Club, • p rzedstawiciele firm zrzeszonych w Izbie Przemysłowo-Handlowej, • członkowie Rotary Club Toruń, • reprezentanci stowarzyszeń i organizacji sportowych, • n auczyciele zainteresowani tematem Europejskiej Stolicy Kultury 2016, • k onserwatorzy zabytków i przewodnicy Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oraz właściciele toruńskich klubów, restauracji i kawiarni, • animatorzy życia sportowego w mieście, • przedstawiciele branży hotelarskiej, • przedstawiciele schronisk młodzieżowych i pensjonatów, • dziennikarze lokalnych mediów. W konsultacjach wzięło udział kilkaset osób, które przedstawiły kilkaset wniosków dotyczących naszej kandydatury do miana ESK.

Młodzi twórcy działający w toruńskim klubie eNeRDe Fot. Patryk Lewandowski

Uczestnicy wszystkich spotkań byli zgodni w jednej kwestii – kandydowanie Torunia do miana ESK jest decyzją słuszną i sam fakt startu w tej konkurencji przyniesie miastu korzyści i popularność w świecie 31

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Współpraca z Hiszpanią Kolejną inicjatywą podjętą przez pełnomocnika ds. ESK stało się nawiązanie współpracy z miastem Pampeluną w Hiszpanii, hiszpańskim kandydatem do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. Pampeluna i Toruń mają ze sobą wiele wspólnego. Są miastami

Warsztaty dla dzieci. San Fermin 2010 Fot. Przemysław Draheim

uniwersyteckimi, o podobnej liczbie mieszkańców, oba znajdują się na szlaku św. Jakuba. Wielką rolę w zacieśnianiu więzi między miastami odegrał Konsul Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Navarze, Kraju Basków i La Rioja Angel Tellechea Goyena, który od lat jest wielkim przyjacielem Torunia.

Toruń 2016 w działaniu Narastająca liczba podejmowanych inicjatyw wywołała potrzebę stworzenia formalnych struktur organizacyjnych i wprowadzenia podziału obowiązków związanych z projektem ESK 2016. Stąd w maju 2008 roku Uchwałą Rady Miasta Torunia nr 304/08 powstała instytucja Toruń 2016, której powierzono koordynację i monitorowanie prac w tym zakresie. W strukturze instytucji wyodrębniono m.in. komórkę odpowiedzialną za prowadzenie kampanii promocyjnej oraz za komunikację internetową, dział odpowiedzialny za nawiązywanie kontaktów z zagranicą oraz dział organizacyjno-administracyjny inicjujący wszelkie działania mające na celu aktywizację kulturalną mieszkańców. Od chwili powstania instytucja Toruń 2016 prowadzi różne formy dialogu z mieszkańcami miasta, instytucjami kultury i środowiskiem biznesowym. Zorganizowała wiele wystaw, imprez i konferencji prasowych promujących ideę Europejskiej Stolicy Kultury wśród mieszkańców, m.in. wystawę Liverpool 08, wystawę plakatów Kraków 2000, imprezę dla dzieci „Gapiszon i tajemnica pierniczków”, Święto Muzyki, Toruń 2016 i Pomarańczowa Alternatywa, Europejski Dzień Języków, Pierwszy Dzień Wiosny oraz Międzynarodowy Festiwal Światła „Skyway”, który miał swoją pierwszą edycję w 2009 roku. Przedstawiciele instytucji aktywnie uczestniczyli w wielu lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich konferencjach, podczas których prezentowali najbardziej udane projekty byłych, obecnych i przyszłych Europejskich Stolic Kultury. Dział odpowiedzialny za komunikację internetową w listopadzie 2009 roku przygotował nową odsłonę strony internetowej www.torun2016.eu, która stała się interaktywną platformą komunikacyjną tworzoną przez jej użytkowników.

Instytucja współpracowała również z organizacjami pozarządowymi, których celem jest wspieranie i wspomaganie działań kulturalnych, takimi jak: Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Fundacja Biuro Kultury, Fundacja Platon, Stowarzyszenie Inicjatyw Niemożliwych Motyka czy Fundacja Galeria Rusz. W kontaktach z mieszkańcami wykorzystywaliśmy nowoczesne kanały komunikacji, takie jak: interaktywna strona internetowa, serwisy YouTube i Facebook oraz mailingi. Instytucja stworzyła również stałą sieć wolontariuszy, pracujących przy organizacji projektów promujących ideę aplikowania Torunia o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016.

Dialog z mieszkańcami przyniósł oczekiwane rezultaty. Badanie opinii publicznej przeprowadzone przez Zakład Badań Kultury Instytutu Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w okresie lipiec 2008– –lipiec 2009 pokazało, że 83 proc. mieszkańców miasta wie, że Toruń ubiega się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 Z inicjatywy instytucji zorganizowano liczne spotkania z ekspertami krajowymi, przedstawicielami byłych i obecnych stolic kultury.

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Rada Programowa Toruń 2016 Spotkania krajowych i zagranicznych ekspertów – reprezentantów różnych dziedzin nauki i sztuki – oraz przeprowadzone konsultacje społeczne zaowocowały sformułowaniem podstawowych filarów tematycznych programu Torunia na rok 2016, za które uznano: Kopernika, Gotyk, Hanzę i Wisłę. Stwierdziliśmy, że tak sformułowana koncepcja powinna zostać zaopiniowana przez przedstawicieli wszystkich najważniejszych dziedzin życia kulturalnego i gospodarczego miasta i regionu. W tym celu w styczniu 2010 roku Prezydent Miasta Torunia przy współpracy Marszałka Województwa Kujawsko-

Pomorskiego powołał do życia Radę Programową Toruń 2016. W jej skład weszło czterech reprezentantów świata nauki, trzech przedstawicieli środowisk artystycznych, sześciu organizatorów i animatorów kultury oraz dwóch przedstawicieli biznesu miasta i regionu – wśród nich znalazło się trzech reprezentantów Bydgoszczy. Głównym celem powołania Rady stało się opracowywanie i opiniowanie programu działań zmierzających do uzyskania tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Członkowie Rady Programowej uchwalili, że cztery filary powinny zostać uzupełnione przez piąty, który symbolizuje współczesny charakter miasta. Został nim symboliczny Pulsar.

Forum młodzieżowe

Pierwsze międzylądowanie

Przyszłością projektu Europejskiej Stolicy Kultury jest młodzież, która w roku jubileuszowym będzie głównym odbiorcą oraz – co ważniejsze – kreatorem wydarzeń obchodów. Aby poznać opinię tego środowiska oraz jego sugestie dotyczące programu na rok 2016, w kwietniu 2010 roku instytucja Toruń 2016 powołała Forum Młodzieżowe, do którego zaprosiła młodych ludzi w wieku od 15 do 24 lat, reprezentujących toruńskie licea, uczelnie wyższe oraz organizacje pozarządowe.

Z chwilą powołania Rady Programowej Toruń 2016 prace nad wnioskiem aplikacyjnym nabrały tempa. Do współtworzenia wniosku zaprosiliśmy ekspertów w różnych dziedzinach, którzy swoją wiedzą i doświadczeniem wzbogacili aplikację. Sierpień 2010 roku, kiedy złożymy gotową aplikację, zaznaczy kolejną ważną datę graniczną na naszej osi czasu.

Parada z Gapiszonem. Dzień Dziecka 2009 Fot. Łukasz Kołtacki

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Międzynarodowy Festiwal Światła „Skyway” 2009 Fot. Marek Czarnecki

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Wymiar europejski i społeczny programu

Europejski wymiar obchodów: Toruń – soczewka Europy

Pracując nad koncepcją aplikacji i strukturą programu, musieliśmy zadać sobie kluczowe pytania: czym jest tożsamość europejska? Czy istnieje prosta definicja kultury europejskiej i jaką rolę pełni ona w budowaniu naszej tożsamości? Zastanawiając się nad wymiarem europejskim obchodów roku jubileuszowego, wyodrębniliśmy wspomniane już w aplikacji trzy wartości stanowiące dla nas kwintesencję europejskości:

• innowacyjność, • różnorodność, • partnerstwo. Te trzy wartości były kryterium doboru projektów, które stały się podstawą konstrukcji programu obchodów, tak aby jego kształt spełniał wyznaczone przez nas cele w wymiarze europejskim.

Koncert w ramach Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Tofifest” 2010 Fot. Ernest Wińczyk

Uważamy, że Toruń ma wszelkie przesłanki, aby stać się soczewką, w której skupiają się nurty kultury europejskiej. Nasze miasto za sprawą swojej niezwykle bogatej historii od wieków jest miejscem na wskroś europejskim. Zachowane do dzisiaj dziedzictwo kulturowe Torunia powstało pod wpływem tych samych czynników, które przez stulecia kształtowały obraz większości miast i regionów Starego Kontynentu. Już w średniowieczu walczono tu o prawo do samorządności i zachowania lokalnej odrębności w ramach szerszej wspólnoty – tak charakterystycznej dla dawnej i współczesnej kultury europejskiej. Wzajemne ścieranie się przeciwstawnych prądów – partykularyzmu i unifikacji, samorządności i centralizmu, dążenia do pokoju i do wojny, innowacyjności i tradycjonalizmu – wykształciło specyficzną atmosferę Torunia jako miasta jednocześnie wyjątkowego i uniwersalnego. Kultura tworzona przez rywalizujące ze sobą, ale współpracujące i żyjące na tym samym obszarze odmienne narodowości, to kultura zarówno Torunia, jak i całej współczesnej Europy.

Umocnienienie współpracy kulturalnej w Europie Obchody ESK pozwolą wykorzystać potężny historycznie potencjał Torunia i regionu do umocnienia i rozwijania związków z Europą. Pierwszym krokiem w tym kierunku jest ożywienie kontaktów z miastami partnerskimi. Toruń podpisał umowy o współpracy z dziewięcioma miastami bliźniaczymi, reprezentującymi osiem krajów europejskich (Niemcy, Holandię, Finlandię, Rosję, Słowację, Anglię, Słowenię, Ukrainę) oraz Stany Zjednoczone. Nasz start w konkursie jest wyjątkową okazją do umocnienia więzi z miastami partnerskim i ożywienia wymiany kulturalnej. Wszystkie miasta partnerskie poparły start Torunia w konkursie o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Wszystkie są gotowe do współpracy. Jej efektem będzie festiwal Metro Art Part, podczas którego każde z miast partnerskich przedstawi swoją kulturalną wizytówkę. Rozpiętość wydarzeń w ramach festiwalu będzie szeroka – od koncertu chóru przez wystawę malarstwa po eksperymentalne formy sztuki.

Ożywienie kontaktów z miastami partnerskimi

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Wspólne działania twórców lokalnych i regionalnych z twórcami europejskim

Toruń zamierza się otworzyć na jeszcze bardziej dynamiczną wymianę dzieł sztuki

Kolejnym sposobem umocnienia współpracy kulturalnej z Europą są wspólne działania twórców lokalnych i regionalnych z twórcami europejskimi. Będą się one rozwijać na dwóch poziomach – międzyludzkim i instytucjonalnym. Owoce trwającej już współpracy są w Toruniu widoczne na każdym kroku. Są nimi liczne i bardzo udane międzynarodowe festiwale odbywające się w naszym mieście: teatralny „Kontakt”, filmowy „Tofifest”, muzyczny Song of Songs czy Festiwal Światła „Skyway”. Opierają się one na żywej wymianie kulturalnej. Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury otworzy możliwości budowania nowych relacji w tym zakresie i nowych obszarów współpracy. Wydarzenia mające do tej pory wymiar lokalny rozszerzą swą formułę i zaproszą do aktywnego uczestnictwa partnerów europejskich. Pragniemy również wzmocnić swoją pozycję w wielkich sieciach branżowych, takich jak: teatralna UNIMA (Union Internationale de Marionnette), kinowy UNIC (Union Internationale des Cinemas) czy taneczna IDO (International Dance Organisation). Charakterystyczną cechą współczesnej Europy jest mobilność – nie tylko osób, ale i dzieł. Toruń zamierza otworzyć się na jeszcze bardziej dynamiczną wymianę dzieł sztuki. Posiadamy wyjątkowe przestrzenie wystawiennicze – tak nowoczesne (Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu, Wozownia), jak i tradycyjne (Muzeum Okręgowe, Dwór Artusa, Muzeum Etnograficzne), które są gotowe na zintensyfikowanie działań związanych z przyjęciem dzieł twórców europejskich, zarówno tych znanych i rozpoznawalnych, jak i niszowych.

Drogą do umocnienia więzi z Europą jest wymiana myśli i doświadczeń. Powołane przez nas Forum Młodzieżowe jest zaczątkiem dalszych działań na polu wymiany myśli wśród młodych ludzi. Zamierzamy stworzyć w Toruniu Międzynarodowe Forum Młodzieży, zapraszając do aktywnego w nim udziału w pierwszej kolejności młodych Hiszpanów. Aby zapewnić młodzieży miejsce do swobodnej dyskusji, w mieście powstaje Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży. Jednym z aspektów rewitalizacji Bydgoskiego Przedmieścia jest adaptacja zabytkowych kamienic, które zostałyby przekazane artystom, również tym europejskim. Wiąże się to z projektem rezydencyjnych pobytów twórców w Toruniu. W jego myśl artyści mogliby tworzyć u nas i jednocześnie przekazywać swoje doświadczenia w dziedzinach sztuki, które w Toruniu są cały czas słabo rozpowszechnione.

Wymiana myśli i doświadczeń

Myślimy również o poszukiwaniu analogii do dawnych struktur lub wzorów we współczesnych realiach oraz o współpracy z europejskimi agencjami i organizacjami. W tym kontekście, z racji na kosmiczną oprawę i treść naszych projektów, analogią do Hanzy – historycznego związku miast handlowych, do którego należał Toruń – jest Europejska Agencja Kosmiczna, z którą planujemy współpracować. Organizacja ta bazuje na dorobku wiodących firm technologicznych, instytucji państwowych i naukowych z całej Europy, koordynując ich działania na rzecz: programów naukowo-badawczych z dziedziny eksploracji kosmosu, budowy ziemskiej i orbitalnej infrastruktury satelitarnej usprawniającej nasze życie codzienne, a także rozwoju technologii wynoszenia towarów w kosmos. Podmioty te to współcześni żeglarze-odkrywcy, kupcy, słowem – nowa kosmiczna Hanza. Reprezentuje ona prawdziwą awangardę technologiczną i cywilizacyjnie pełni rolę kopernikańską – odkrywa nieznane dotąd obszary i przesuwa horyzont kultury, tworząc przestrzeń do wypełnienia jej nową treścią. Działania te są inspirujące nie tylko w sensie czysto naukowym, ale także artystycznym. Odpowiadają na odwieczną tęsknotę człowieka za nieznanym, tą samą, która kierowała działaniem naszego genialnego astronoma.

Poszukiwanie analogii do dawnych struktur lub wzorów we współczesnych realiach, współpraca z europejskimi agencjami i organizacjami

Marek Rubnikowicz, dyrektor Muzeum Okręgowego w Toruniu Fot. Patryk Lewandowski

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Podkreślenie bogactwa różnorodności kulturowej w Europie Podkreślamy różnorodność kulturową Europy poprzez ukazanie bogactwa jej regionów

Ukazujemy wpływ poszczególnych europejskich państw i regionów na twórczość wielkich artystów

Na pytanie, w czym tkwi siła kultury europejskiej, odpowiedź brzmi: w jej różnorodności. My wszyscy, jako Europejczycy, ale jednocześnie Polacy, Słowacy, Francuzi, Niemcy czy Grecy, dokładamy do niej swoją cząstkę. Jednocześnie jesteśmy świadomi, że różnorodność kulturowa nie jest tożsama wyłącznie z granicami państw. Kulturalna różnorodność naszego kontynentu rodzi się nie tyle w państwach, ile w regionach, z których każdy ma swój unikalny rys, pielęgnuje swoją tradycję oraz swój dorobek kulturowy i historyczny. Pragniemy podkreślać różnorodność kulturową Europy poprzez ukazanie bogactwa jej regionów. Zamierzamy wzmocnić między innymi wymianę kulturalną pomiędzy regionami partnerskimi województwa kujawsko-pomorskiego. Charakterystyczną cechą Europejczyków jest ich mobilność. To niezwykle ciekawe zjawisko, zwłaszcza wśród wybitnych twórców. Ich kosmopolityzm, wędrowanie nieraz przez cały kontynent, odciska istotne piętno na ich twórczości. Pragniemy ukazać wpływ poszczególnych europejskich państw i regionów na twórczość wielkich artystów. Chcemy odkrywać echa miejsc, w których tworzył genialny polski kompozytor Fryderyk Chopin. Ośrodek Chopinowski w Szafarni, znajdujący się zaledwie 50 km od Torunia, sprawia, iż postać kompozytora jest nam szczególnie bliska. To właśnie w pobliskiej Szafarni słynny kompozytor spędzał wakacje i regenerował swoje siły. Folklor ziemi dobrzyńskiej i chełmińskiej znalazł swoje odbicie w muzyce Chopina. To właśnie pod jego wpływem nastoletni wirtuoz komponował swoje słynne mazurki. Muzyka Chopina jest odbiciem dźwięków, kolorów, smaków właściwych dla miejsc, w których pisał swoje mazurki, ballady, polonezy czy nokturny. Nie możemy też zapomnieć o wielkich imigrantach, mających wpływ na kulturę i naukę krajów, które wybrali na swoją drugą ojczyznę. Czasem nawet krótki pobyt wybitnych twórców w danym miejscu wpłynął znacznie na rozwój kultury i nauki państwa, które na chwilę stało się ich drugim domem.

Europejska różnorodność to również codzienne życie ludzi – nasze języki i kultury przenikają się, choć wciąż zachowują swoją odrębność, właściwy charakter dla każdego narodu, jego zwyczajów i tradycji. Podróżując przez Europę, możemy niejednokrotnie doświadczyć, że podobne gesty czy słowa znaczą w różnych krajach coś zupełnie odmiennego. Pragniemy za pomocą projektów angażujących wszystkich Europejczyków ukazać naszą codzienną różnorodność. Wskazanie różnic ma prowadzić do naszego lepszego zrozumienia.

Ukazujemy codzienną różnorodność wszystkich Europejczyków

Uwypuklenie wspólnych aspektów kultury europejskiej My, Europejczycy, przedkładamy naszą tożsamość narodową nad tożsamość europejską. Łatwiej dojrzeć nam to, co nas od siebie różni niż to, co nas łączy. Dla osób spoza naszego kontynentu stanowimy jednak integralną całość – to im najłatwiej dostrzec wspólne aspekty europejskiej kultury, gdyż mają skłonność do globalnego postrzegania Europy. Pracując nad aplikacją, staraliśmy się wzbić ponad nasze narodowe myślenie i zastanowić się nad tym, co łączy nas jako Europejczyków. Naszym zdaniem tym spoiwem są wspólna historia, opowiedziana z różnych narodowych perspektyw, a także style w sztuce, architekturze, wybitni twórcy i uczeni. W całym naszym regionie mamy piękne przykłady zabytkowych budowli, które układają się w szlaki architektury gotyckiej i romańskiej – tak intensywnie obecnej w całej niemal Europie. Przyjeżdżając więc do Torunia i zostając dłużej w regionie, każdy ma okazję uczestniczyć w żywej lekcji historii europejskiej sztuki. Gdy sięgniemy do historii najdalszej, odkryjemy również nasze wspólne korzenie, prakultury Celtów czy Wikingów.

Naszym spoiwem jest wspólna historia, opowiedziana z różnych narodowych perspektyw

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Możemy zaoferować Europie wartość uniwersalną – humanizm kopernikański

Tym, co powinno łączyć Europejczyków, są uniwersalne wartości. Jako miasto, które piastuje duchową i naukową spuściznę Mikołaja Kopernika, możemy zaoferować Europie wartość uniwersalną – humanizm kopernikański. Rozumiemy go jako postawę moralną uznającą człowieka za najwyższą wartość i jednocześnie pełną pokory wobec potęgi i ogromu wszechświata oraz świadomą faktu, że jesteśmy jego integralną częścią. Kopernikański humanizm głosi również ideę jedności świata, jak również potrzebę kształtowania i edukacji człowieka jako jednostki oraz opowiadanie się za rozwojem społeczeństwa.

Wymiana trendów myślowych stymuluje rozwój

Kopernik był człowiekiem ciekawym świata. Podczas swoich studiów i pracy w wielu miastach Europy z jednej strony chłonął inne kultury i idee, z drugiej zaś przedstawiał własne oryginalne myśli. Takie zestawienie – ciekawości, otwartości i tradycji poszukiwania (wykształconych w dzieciństwie, w toruńskim domu kupieckim) oraz nowych dla młodego Kopernika trendów myślowych – wywołało intelektualną rewolucję. Nie byłaby ona możliwa w umyśle nawet najlepiej wykształconego człowieka, gdyby pozostawał on odizolowany od stymulującej intelekt nowości.

Przełomy najczęściej wynikają z zestawienia odmiennych poglądów

Dzisiaj świat się zmniejszył, przepływ idei jest tak duży i szybki, że jednostka zazwyczaj nie jest w stanie go ogarnąć, jednak zasada pozostała ta sama: przełomy najczęściej wynikają z zestawiania odmiennych poglądów, które nagle okazują się pasującymi do siebie elementami jakiejś nowej prawdy. I tak jak kiedyś Kopernik, tak dzisiaj całe miasto i wiele osób współtworzących jego kulturę, pragną dać wyraz swojej ciekawości i kreatywności. Zamierzamy z jednej strony wyruszyć w Europę za pośrednictwem nowoczesnych mediów i środków transportu, a z drugiej – tą samą drogą zaprosić nowe idee do siebie. Wszystko to w celu dokonania nowego, wspólnego przełomu kulturalnego.

Realizacja takiego ambitnego zadania jest możliwa jedynie poprzez dialog. Chcemy ukierunkować myśli i działania w odpowiednią stronę. Dlatego też planujemy zorganizowanie do roku 2016 cyklu corocznych debat kopernikańskich poświęconych definicji kultury we współczesnym świecie, z dużym naciskiem na humanizm, nowe idee oraz kulturową jedność w różnorodności. Ponieważ Europa integruje się, a otaczająca nas rzeczywistość ulega coraz szybszym przemianom, musimy nadążać z umiejętnościami jej postrzegania, definiowania i rozumienia. Konferencje będą znakomitym miejscem dialogu dla zintegrowanej Europy, stworzą możliwość zaprezentowania istniejących nadal odmienności i wzmocnienia pozytywnych elementów wspólnej tożsamości. Do udziału w tych spotkaniach pragniemy zaprosić nie tylko badaczy kultury i naukowców, ale także „użytkowników” kultury, publiczność, artystów i twórców. Konferencje będą miały charakter interdyscyplinarny (przecież Kopernik był zarówno astronomem, jak i lekarzem, a także duchownym!). Nie chcemy też zamykać ich w czterech ścianach sal konferencyjnych, lecz pragniemy wyjść z naszym dialogiem na ulice miasta. Dlatego część dyskusji i referatów planujemy zorganizować w miejskich plenerach i nietypowych miejscach: na rynkach, na Zamku Krzyżackim lub na Barbarce – kompleksie leśnym znajdującym się w granicach administracyjnych Torunia, gdzie w 2008 roku powstały wnętrza harmonizujące z otaczającą naturą, które idealnie nadają się do organizacji spotkań i konferencji. Mamy nadzieję, że efektem tych spotkań, oprócz dorobku spisanego, towarzyszących im wydarzeń i dzieł artystycznych, będzie znalezienie wspólnej odpowiedzi na nurtujące nas wszystkich pytania o europejskie wartości, które nas łączą. Skala tych spotkań i ich oddziaływanie będą rosnąć w miarę zbliżania się roku 2016, a konferencja w roku obchodów powinna być ukoronowaniem tej kilkuletniej pracy, zakończonej opublikowaniem wspólnej deklaracji, będącej niejako nową definicją kultury. Zastanawiając się nad wspólnymi aspektami kultury i twórczości europejskiej, odkryliśmy również prostą prawdę – wielu artystów inspirują te same zjawiska, wydarzenia, emocje i uczucia. Niezwykłe jest to, że kluczem do zrozumienia sztuki jest często właśnie wspólna inspiracja.

Planujemy zorganizowanie do roku 2016 cyklu corocznych debat kopernikańskich poświęconych definicji kultury we współczesnym świecie, z dużym naciskiem na humanizm, nowe idee oraz kulturową jedność w różnorodności

Pragniemy poprzez projekty ukazać nie tylko końcowy efekt twórczej pracy, ale skupić się również na korzeniach, procesie, który doprowadził do powstania dzieła. Jesteśmy przekonani, że odkryjemy wiele wspólnych, europejskich inspiracji 45

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Społeczny wymiar obchodów: Toruń – miejsce, gdzie bohaterami są ludzie Projektu Europejskiej Stolicy Kultury nie da się zrealizować bez aktywnego włączenia się w jego przygotowanie mieszkańców miasta. Ta dewiza przyświeca nam od początku naszych starań o tytuł. Konsultacje z różnymi grupami społecznymi otworzyły proces naszych przygotowań. Za pomocą Internetu w 2007 roku mieszkańcy wybrali logo naszej kandydatury. Jedną z ostatnich naszych akcji społecznych była kampania wizerunkowa pod hasłem „Jestem... – popieram Toruń”, zainicjowana 1 lutego 2010 roku przez Toruń 2016. Twarzami akcji zostali torunianie, ci znani i nieznani, których łączy jedno – przywiązanie do naszego miasta i wiara w nasz sukces. Wszyscy użyczyli swoich wizerunków nieodpłatnie, wiedzeni zwykłą chęcią poparcia miasta, w którym żyją, pracują i tworzą. Na zdjęciach nie promują się nazwiskami, przedstawiają się swoim imieniem i mówią o swoim zawodzie lub

pasji. Idea akcji „Jestem... – popieram Toruń” osadzona została na naszym przekonaniu, że głos każdego z nas – czy to znanego bluesmana, czy stolarza z toruńskiej Starówki – jest tak samo ważny dla sukcesu miasta w walce o miano Europejskiej Stolicy Kultury. Pierwsza odsłona akcji odbyła się w Internecie. Serię 20 pierwszych zdjęć wykonał 22-letni toruński student Patryk Lewandowski. Kolejne fotografie za pomocą specjalnego modułu mogli nadsyłać już wszyscy internauci. Akcja dotarła do tysięcy osób. Jej efekty można zobaczyć na stronie www.popieram.torun2016.eu. Kolejnym etapem było przeniesienie akcji do przestrzeni miejskiej. Wybrane zdjęcia ukazały się na siatkach wielkoformatowych, billboardach oraz plakatach. Równolegle do akcji zbierania zdjęć powstawały nowocześnie zrealizowane spoty z jej bohaterami. Toruń to miejsce, gdzie bohaterami są zwykli ludzie – to oni tworzą magię tego miejsca. To oni będą również odbiorcami wydarzeń roku jubileuszowego.

Zdjęcia nadesłane przez mieszkańców w ramach akcji Popieram Toruń

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Sposoby na wzbudzenie zainteresowania obchodami roku jubileuszowego społeczności w skali Europy W naszych ambitnych planach jest zaproszenie do Torunia znanych i wybitnych twórców

Projekty kulturalne składające się na program obchodów roku jubileuszowego w Toruniu, opierające się na trzech uniwersalnych wartościach: innowacyjności, partnerstwie i różnorodności, sprawią, że w Toruniu będzie można doświadczyć, w czym tkwi siła kultury europejskiej. W naszych ambitnych planach jest zaproszenie do Torunia znanych i wybitnych twórców, których nazwiska jak magnes przyciągną uwagę społeczności europejskiej. Pragniemy jednak iść nie tylko tą – w pewnym sensie – najprostszą drogą. Toruń ma stać się Wszechświatem Kultury – otwartą przestrzenią dla wszystkich form sztuki i artystów, również takich, których twórczość jest niszowa.

Do układania programu naszych obchodów chcemy zaprosić mieszkańców Europy

Do układania programu naszych obchodów chcemy zaprosić mieszkańców Europy. W naszym Wszechświecie Kultury będzie miejsce na okresy anomalii grawitacyjnych. Zaprosimy wówczas mieszańców Europy do wybrania najciekawszych spośród zaproponowanych przez nas kilkunastu wydarzeń. Odbiorcy wydarzeń będą mieli również swój udział w tworzeniu ostatecznego kształtu prezentowanego dzieła. W jednym z naszych projektów widzowie zadecydują na przykład, który z przygotowanych przez dramaturgów tekstów zostanie zaprezentowany w postaci pełnego spektaklu.

Sztuka w wirtualnej przestrzeni

Wszyscy mieszkańcy Europy będą mogli włączyć się w tworzenie sztuki w wirtualnej przestrzeni. Na umieszczonym w centrum miasta ekranie LED każdy twórca, nawet z najbardziej oddalonego krańca naszego kontynentu, będzie mógł stworzyć przez Internet własne dzieło sztuki, które będzie powstawało na naszych oczach.

Zamierzamy tak ułożyć program, by Europejczycy mieli motywację do wizyty w Toruniu

Kolejnym sposobem na zwrócenie uwagi Europejczyków na obchody roku jubileuszowego będą trzydniowe pakiety kulturalne, symbolizujące efekt gromady kulistej. Zamierzamy tak ułożyć program naszych obchodów, by Europejczycy mieli motywację do wizyty w naszym mieście i regionie – i do pozostania w nim na dłużej. Pakiety będą tematyczne i ułożone w taki sposób, aby jednemu dużemu wydarzeniu towarzyszyło kilka mniejszych.

Sposoby na zaangażowanie w obchody świata kultury oraz mieszkańców miasta i regionu Zaangażowanie w obchody świata kultury oraz mieszkańców miasta miało miejsce już na poziomie tworzenia wniosku i programu obchodów na rok 2016 – i trwa nadal. Koncepcja aplikacji była dyskutowana zarówno z przedstawicielami miejskich instytucji kultury, jak i z niezależnymi twórcami. Otwierając nasz Wszechświat Kultury, zaprosiliśmy twórców i instytucje do przedstawienia szkiców projektowych, które stały się integralną częścią niniejszej aplikacji.

Zaprosiliśmy twórców i instytucje do przedstawienia szkiców projektowych

Przygotowując się do napisania aplikacji, wykonaliśmy analizę potencjału poszczególnych dzielnic Torunia, które z racji położenia poza Starówką nie tętnią życiem kulturalnym tak jak Stare Miasto. Z analizy wynika, że szczególnie takie dzielnice, jak Bydgoskie Przedmieście – toruńska enklawa społeczeństwa obywatelskiego, ale i Jakubskie – Mokre, Podgórz i Rubinkowo są obszarami Torunia, gdzie część mieszkańców jest aktywna i gotowa do tego, aby ożywić społecznie i kulturalnie miejsce, w którym żyją. Dokonana analiza jest podstawą do naszych dalszych działań. Chcemy wspierać pojawiające się inicjatywy obywatelskie i pobudzać powstawanie nowych. W tym celu będziemy angażować przedstawicieli trzeciego sektora, czyli organizacji pozarządowych. Jednym z zadań, jakie sobie postawiliśmy jako kandydat do tytułu ESK, jest bowiem rewitalizacja innych dzielnic Torunia. Naszą ambicją jest to, aby nie ogniskować wydarzeń kulturalnych jedynie na

Chcemy wspierać pojawiające się inicjatywy obywatelskie i pobudzać powstawanie nowych

toruńskiej Starówce, ale objąć nimi cały obszar naszego 200-tysięcznego miasta. Już na etapie powstawania wniosku realizujemy też aspekt regionalny naszego projektu. Nasz Wszechświat Kultury otworzyliśmy także dla twórców z regionu. W pierwszym kwartale 2010 roku odwiedziliśmy miasta znajdujące się w naszym regionie, m.in. Bydgoszcz, Włocławek, Grudziądz, Inowrocław, Świecie, Chełmno i Brodnicę, prezentując wymiar regionalny naszego projektu i obszary możliwej współpracy. Owocem tych spotkań jest gotowość włączenia się w tworzenie programu obchodów miejskich instytucji kultury oraz niezależnych artystów. Strukturę nadesłanych pomysłów projektowych z regionu przedstawia schemat. Pragniemy również, aby regionalne instytucje kulturalne o tym samym profilu pracowały razem. Skupieni wokół jednej idei, mamy szansę na integrację regionu.

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Te wszystkie postawione przez nas cele nie przestaną obowiązywać w chwili, kiedy ostatnie wydarzenie zakończy obchody roku jubileuszowego

Niniejsza aplikacja wytycza nowy kierunek rozwoju kulturalnego naszego miasta i regionu

Trwałe efekty obchodów roku jubileuszowego i ich znaczenie dla kulturalnego i społecznego rozwoju miasta Decyzja Torunia o kandydowaniu do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury rozpoczęła procesy, których nic już nie zatrzyma. Postrzeganie miasta nie tylko przez pryzmat historycznego dziedzictwa, ale jego otwarcia na wszystkie formy sztuki i wszelkie przejawy kreatywności, rewitalizacja Bydgoskiego Przedmieścia oraz aktywizowanie innych dzielnic Torunia, budowanie regionalnej tożsamości, nawiązanie i umocnienie współpracy z twórcami europejskimi – te wszystkie postawione przez nas cele nie przestaną obowiązywać w chwili, kiedy ostatnie wydarzenie zakończy obchody roku jubileuszowego. Obchody te pokażą, że kultura powinna stać wyżej w politycznej hierarchii , że warto w nią inwestować, że to ona zmienia mentalność i sposób myślenia, wreszcie, że kultura ma ogromne znaczenie również ze społeczno-ekonomicznego punktu widzenia. Wszystkie te zmiany zdeterminują dalszy rozwój naszego miasta i regionu. Start Torunia w konkursie o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury ukierunkował również plany inwestycyjne w naszym mieście. Adaptacja zabytkowych budynków Baszty Gołębnik i Bramy Klasztornej na cele kulturalne, m.in. na pracownie artystyczne, jest przygotowaniem zaplecza infrastrukturalnego, koniecznym do zagospodarowania twórczego potencjału, który rodzi się w naszym mieście już teraz. Ta inwestycja ma silny wymiar obywatelski i jest jedną z wielu planowanych inwestycji w infrastrukturę kulturalną. Kolejnym trwałym efektem obchodów będzie miejski dizajn – mieszkańcy poszczególnych dzielnic Torunia będą mieli wpływ na dobór małej architektury i tym samym zaczną współtworzyć krajobraz swojego otoczenia. Będziemy również tworzyć inkubatory kultury – pomożemy młodym twórcom w stawianiu pierwszych kroków w drodze ku karierze. Młodym muzykom udostępnimy miejsce prób i wesprzemy przy wydaniu pierwszej płyty. Rozbudujemy również istniejący już system stypendialny, aby ułatwić młodym artystom funkcjonowanie w dzisiejszym świecie.

Kontakty, jakie zamierzamy nawiązać z podmiotami z dziedziny kultury na terenie miasta, spoza miasta i z zagranicy Podmioty z dziedziny kultury na terenie miasta XVIII-wieczny niemiecki filozof i pisarz Johann Herder stwierdził, że nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo „kultura”. Uważamy, że słowa tego nie można ograniczać jedynie do sztuki, gdyż obejmuje ona wiele różnych dziedzin życia, do których należą również m.in. nauka i duchowość. 26 października 2006 roku podpisana została deklaracja w sprawie kandydowania Torunia do tytułu ESK. Jej sygnatariuszami byli przedstawiciele świata, nauki, kultury i Kościoła, którzy zobowiązali się do podjęcia działań na rzecz kandydatury Torunia do tytułu ESK. Jesteśmy świadomi, że kluczową rolę w aktywizowaniu społeczeństwa będzie odgrywał trzeci sektor. To organizacje pozarządowe, zaangażowane w jedną wspólną ideę, są w stanie twórczo pokierować lokalną kreatywnością. Kontakty już nawiązane z podmiotami z dziedziny kultury miały wieloraki charakter: • konsultacyjny – dyskusje z przedstawicielami instytucji kultury; • twórczy – przedstawiciele świata kultury przygotowali szkice projektów, które znalazły się w niniejszej aplikacji; • promocyjny – ambasadorzy naszych starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury promują naszą kandydaturę podczas swoich działań artystycznych. Rafał Blechacz, laureat XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, który poparł nasze starania, zagrał w 2010 roku swój jedyny koncert w naszym regionie właśnie w Toruniu.

Podmioty z dziedziny kultury spoza miasta Europejska Stolica Kultury nie jest dla nas wyłącznie rywalizacją o zwycięski tytuł. W konkursie dostrzegamy wielką szansę dla Polski i dla polskiej kultury na zaistnienie w świadomości europejskiej. Dlatego pragniemy nawiązać współpracę z innymi miastami kandydackimi i zaprosić je do współtworzenia programu obchodów roku 2016. W 2006 roku prezydent Krakowa Jacek Majchrowski złożył oficjalną deklarację poparcia dla starań Torunia o tytuł ESK, którą podtrzymał w liście intencyjnym w 2010 roku. Napisał w nim m.in, że Kraków popiera Toruń – Kraków Północy. Chcemy nawiązać trwałą współpracę ze środowiskami twórczymi oraz instytucjami kultury w Krakowie i tym samym zbudować pomost pomiędzy byłą i przyszłą Europejską Stolicą Kultury. Już teraz realizujemy wspólne działania promujące Toruń i Kraków. W marcu 2007 roku prezydenci czterech najważniejszych miast województwa podpisali deklarację w sprawie kandydowania Torunia do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. Deklaracja ta została odnowiona przez prezydentów Włocławka, Grudziądza i Inowrocławia w czerwcu 2010 roku. Podczas uroczystości swoje poparcie dla naszego miasta wyrazili również burmistrzowie: Brodnicy, Świecia, Chełmna, Solca Kujawskiego, Wąbrzeźna, Aleksandrowa Kujawskiego i Ciechocinka. Aby podkreślić konkretny wymiar współpracy z miastami regionu, w pierwszym kwartale 2010 roku odwiedziliśmy miasta, które były również sygnatariuszami deklaracji i spotkaliśmy się z tamtejszymi przedstawicielami instytucji kultury oraz niezależnymi artystami. Pragniemy wydobyć na światło dzienne wszystkie twórcze inicjatywy, które odbywają się w naszym regionie.

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Podmioty z dziedziny kultury z zagranicy W kandydowaniu do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury Toruń widzi też wielką szansę na ożywienie współpracy w dziedzinie kultury ze swoimi miastami partnerskimi. Wszystkie dziewięć miast bliźniaczych Torunia zadeklarowało swoje poparcie dla naszych starań i wyraziło gotowość współtworzenia programu obchodów. W ten sposób stworzyliśmy sieć poparcia i wzmacniamy wymianę kulturalną z innymi miastami europejskimi. Budując program na rok jubileuszowy, zwróciliśmy się również do partnerskich uczelni Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, aby stworzyć platformę do wymiany myśli naukowej. Sieć Association of Candidate Cities to the European Capital of Culture, której członkiem Toruń został w styczniu 2009 roku, jest kolejną platformą współpracy i umocnienia więzi z krajami europejskimi. Miasta zrzeszone w tym stowarzyszeniu skupione są wokół idei ukazania różnorodności kultury europejskiej oraz uwypuklenia jej wspólnych aspektów. Jest to ogromny potencjał, który pragniemy twórczo wykorzystać. Obchody hiszpańskiego świętaTrzech Króli 2009 Fot. Jacek Smarz

Jak już wspominaliśmy, zamierzamy również działać w ramach dużych europejskich sieci branżowych, takich jak: UNIMA, UNIC czy IDO. Koordynatorzy i kierownicy artystyczni poszczególnych wydarzeń roku jubileuszowego nawiążą współpracę z konkretnymi twórcami z dziedziny muzyki, teatru, sztuk wizualnych oraz menedżerami kultury, bazując na ogromnym potencjale istniejących już obszarów współpracy i nawiązanych dotychczas relacji partnerskich. W roku 2016 szczególną uwagę skierujemy ku twórcom hiszpańskim, gdyż naszym celem jest zbudowanie pomostu pomiędzy dwoma Europejskimi Stolicami Kultury roku 2016. W czerwcu 2008 roku w Brukseli w Komitecie Regionów zostały podpisane oficjalne porozumienia między Pampeluną a Toruniem oraz między województwem kujawsko-pomorskim a Nawarrą, które pokazują wyraźnie, że wiemy, jak współpracować z zagranicznymi partnerami na poziomie lokalnym i regionalnym.

Współpraca z drugą Stolicą Kultury Współpraca z miastem hiszpańskim jest pomyślana jako most kulturowy między państwami postrzeganymi na kontynencie jako swoiste „zderzaki Europy”: Hiszpanie od południa, a Polacy od wschodu tworzą pierwszą linię kultury europejskiej. Polska i Hiszpania są przyczółkami, na których dokonuje się wymiana myśli z innymi kulturami oraz konfrontacja z odmiennymi sposobami życia. To uprzywilejowane położenie wskazuje na wyjątkowy charakter programu, który obie stolice mogłyby wspólnie przedstawić Unii Europejskiej. Idea ta opiera się na koncepcji spotkania – dwa kraje, dwie kultury, których zetknięcie nie jest powierzchowne, ale opiera się na woli konkretnej współpracy. Toruń, deklarując chęć kandydowania do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury, nawiązał w 2006 roku współpracę z Pampeluną – również kandydatem do tytułu. Ta wspólnota celów wytycza realny kierunek działania pomiędzy obydwoma miastami. W ciągu czterech lat współpraca Torunia i Pampeluny zyskała mocne podstawy do wymiany kulturalnej i naukowej, pod hasłem „Nowe pokolenia kultury”. Jest to platforma wymiany, promocji i współpracy dla młodych twórców. Plany współdziałania z Hiszpanią obejmują również wiele prezentacji kultury tamtejszych regionów i miast. Dwukrotnie odbyła się w Toruniu Parada Trzech Króli, nawiązująca do jednego z najważniejszych świąt hiszpańskich. Twórczo obchodziliśmy także w Toruniu San Fermin, czyli dorocznie najważniejsze wydarzenie w Pampelunie, które było idealną okazją do zaprezentowania tradycji tego miasta naszym mieszkańcom. Obszarem inspirującej współpracy jest fenomen hiszpańskiego Camino de Santiago. Droga św. Jakuba to pierwszy w historii Szlak Kulturowy Rady Europy. Camino przechodzi również przez Polskę, dzięki czemu my także możemy zaistnieć na tej „calle mayor de Europa” – kulturalnej „ulicy Starego Kontynentu”, przy której pokojowo sąsiadują wyznawcy różnych poglądów i religii, budując tożsamość i pozwalając na wzajemne poznanie mieszkańców Europy. Toruń jest idealnym miejscem do nawiązania dialogu kulturowego i religijnego jako miasto, które piastuje tradycję Colloquium Charitativum. Fiesta pod Krzywą Wieżą. San Fermin 2010 Fot. Przemysław Draheim

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Mamy nadzieję, że miasto, które wspólnie z nami nosiłoby tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, znajdzie w swojej konfiguracji festiwali, koncertów i wystaw miejsce dla Torunia. Podobnie – Toruń włączy w obchody roku jubileuszowego obecność hiszpańskiego miasta, tworząc kulturę rozpisaną na dwa głosy. Znając już wybrane na Stolicę Kultury miasto hiszpańskie, będziemy się starali zorganizować w nim „miesiąc toruński” i „Toruńskie Dni i Noce Kultury”. W ten sposób damy Europie wyraźny sygnał, że idea dwóch Stolic, Starej i Nowej Europy, służy zbliżeniu poszczególnych krajów, że obchody mogą być twórczo połączone i zintegrowane, a świętować lepiej razem niż obok siebie. Planując współpracę z hiszpańską Stolicą Kultury myślimy o działaniach w dwóch wymiarach – lokalnym i narodowym. Cały czas mamy w pamięci, że jako Europejska Stolica Kultury będziemy reprezentować nie tylko Toruń, ale i Polskę. Tak samo druga Stolica będzie reprezentantem całej Hiszpanii. Pragniemy więc ukazać obok charakterystycznego dorobku konkretnego miasta również bogactwo kultury hiszpańskiej, z którym identyfikuje się każdy Hiszpan, niezależnie od tego, czy pochodzi z Katalonii, Galicji czy Kraju Basków. Tak jak twórczość Andrzeja Wajdy jest filmową wizytówką kultury polskiej, tak dorobek Pedro Almodovara jest kwintesencją kina hiszpańskiego. Nie będziemy więc uciekać od projektów ukazujących geniusz wielkich Hiszpanów, niezależnie od tego, z jakich miast pochodzą. Startując w konkursie ESK, pragniemy również otworzyć młodych torunian na język i kulturę Hiszpanii. W latach 2015–2016 chcielibyśmy zaoferować uczniom szkół ponadpodstawowych dodatkowy, bezpłatny kurs języka hiszpańskiego. Jesteśmy przekonani, że to poprzez edukację i uwrażliwienie młodych umysłów na inną kulturę mamy szansę kształtować pokolenie ludzi otwartych, o szerokich horyzontach i wrażliwych odbiorców sztuki.

Dziecięca gonitwa byków. San Fermin 2009 Fot. Jacek Smarz

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Ulica Podmurna Fot. Marek Czarnecki

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Obchody w długofalowych planach rozwoju kulturalnego Torunia i regionu oraz średnio- i długoterminowe efekty z punktu widzenia społeczności, kultury i miasta Ogłaszając chęć startu w konkursie o tytuł ESK, mieliśmy świadomość, że jest to niezwykła szansa na kulturalny i turystyczny rozwój miasta i regionu. Starania Torunia o to zaszczytne miano znalazły swoje odzwierciedlenie w najważniejszych dokumentach strategicznych miasta, którymi są: • Strategia Rozwoju Miasta Torunia na lata 2008–2020, • Strategia Rozwoju Turystyki dla Torunia, • Strategia Promocji Miasta, której celem strategicznym jest uzyskanie przez Toruń tytułu ESK 2016. We wszystkich wymienionych opracowaniach podkreślony jest kierunek rozwoju miasta przez kulturę. Jednym z dokumentów, na którym bazowano przy opracowywaniu Strategii, stały się badania socjologiczne pt. Świadomość i aktywność kulturalna mieszkańców Torunia, przeprowadzone przez Zakład Badań Kultury Instytutu Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Toruń Europejską Stolicą Kultury to jeden z trzech podstawowych kierunków Strategii Rozwoju Miasta Torunia na lata 2008–2020. Zgodnie z założeniami opracowania, strategiczne z punktu widzenia uzyskania tytułu są inwestycje w infrastrukturę oraz dokapitalizowanie wydarzeń artystycznych obecnie odbywających się w mieście.

Wizja Torunia jako ESK została uwzględniona w Strategii Rozwoju Turystyki dla Torunia. Nadrzędnym celem wszystkich działań podejmowanych w ramach Strategii jest perfekcyjne przygotowanie miasta do pełnienia funkcji Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Z myślą o uzyskaniu tytułu Europejskiej Stolicy Kultury zlecono stworzenie strategii promocji kreującej wizerunek miasta przy wykorzystaniu kultury. Dokument został opracowany w roku 2007 przez agencję marketingu terytorialnego Grupa Eskadra Sp. z o.o. Celem strategicznym opracowania jest uzyskanie przez Toruń tytułu ESK 2016. Organizacja obchodów roku jubileuszowego wpisuje się w długofalowe plany Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do roku 2020. Najistotniejszym elementem Strategii jest uznanie turystyki oraz kultury za wiodący katalizator rozwoju całego województwa. Ważnym dokumentem definiującym strategię działania województwa jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007–2013, współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach polityki spójności Unii Europejskiej. Z punktu widzenia rozwoju kultury istotnym celem strategicznym Programu jest poprawa jakości i dostępności usług społecznych w Toruniu i całym regionie poprzez inwestycje w infrastrukturę kultury oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego. Osiągnięcie średnio- i długofalowych skutków obchodów będzie możliwe dzięki deklaracji złożonej przez władze miasta już na etapie przygotowywania niniejszej kandydatury.

Ujęcie obchodów roku jubileuszowego w dokumentach strategicznych miasta i regionu oraz konsekwentna realizacja zapisanych w nich założeń umożliwią osiągnięcie długofalowych efektów organizacji wydarzeń w roku 2016 Przyznanie Toruniowi tytułu Europejskiej Stolicy Kultury oraz obchody roku 2016 wpłyną w znaczący sposób na rozwój miasta i jego postrzeganie w Polsce i Europie. W 1997 roku średniowieczny zespół miejski Torunia został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a miasto zyskało duży rozgłos. Po niemal 20 latach Toruń jako Europejska Stolica Kultury 2016 ponownie będzie na ustach milionów Europejczyków. Tym razem obok historii będzie promował świetnie przygotowaną i atrakcyjnie podaną ofertę imprez kulturalnych o wybitnie uniwersalnym i europejskim charakterze. Rok 2016 będzie początkiem kulturalnych inicjatyw, które pobudzą dumę i tożsamość mieszkańców. Miasto zyska na nowym wizerunku ośrodka kreatywnej kultury dla każdego, szczególnie dla młodych Europejczyków. Organizacja wydarzeń poza historycznym centrum miasta oraz włączenie mieszkańców zaniedbanych dzielnic w realizację obchodów roku jubileuszowego przyczynią się do rewitalizacji tych obszarów i pobudzą lokalną kreatywność mieszkańców. Dzięki powstałej infrastrukturze wydarzenia zapoczątkowane w roku 2016 będą mogły na stałe wpisać się do kalendarza imprez kulturalnych miasta i umocnić jego turystykę kulturową.

Spektakularne wydarzenia roku jubileuszowego utwierdzają w przekonaniu, że kultura może być siłą napędową trwałych zmian znajdujących swoje przełożenie w rozwoju miasta i regionu.

Budowa niezwykłych obiektów łączących naukę i sztukę, takich jak Centrum Nowoczesności, stanowiących ważne atrakcje kulturalne i turystyczne Torunia i regionu, przyczyni się do większego uczestnictwa mieszkańców w życiu kulturalnym miasta. Włączenie do programu obchodów projektów zakładających współpracę instytucji z całego regionu oraz tworzenie tzw. pakietów kulturalnych łączących zbliżone tematycznie wydarzenia odbywające się w różnych miastach regionu staną się ważnym elementem w procesie budowania nowej regionalnej wspólnoty, która dotąd nie miała szans się narodzić. Deklaracja współpracy ze strony Bydgoszczy pozwala twierdzić, że w przypadku uzyskania tytułu Europejskiej Stolicy Kultury przez Toruń imprezy kulturalne związane z obchodami w 2016 roku będą się również odbywały w Bydgoszczy. Organizacja obchodów niewątpliwie przyczyni się do umocnienia współpracy między miastami, przyśpieszając utworzenie Metropolii Bydgosko-Toruńskiej. Uniwersalna koncepcja kandydatury Torunia uczyni z naszego miasta ważny ośrodek europejskiej wymiany kulturalnej, a czynne zaangażowanie lokalnego środowiska akademickiego i współpracujących z nim uniwersytetów europejskich przyczyni się do wykreowania wizerunku miasta, które sprzyja żywej dyskusji na temat kultury i tożsamości europejskiej.

Zgodnie z założeniem Strategii Rozwoju Miasta na lata 2008–2020 po roku 2016 Toruń stanie się nowoczesnym ośrodkiem kultury w pełni wykorzystującym swój potencjał w zakresie rozwoju turystyki kulturowej 59

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

W jaki sposób miasto zamierza uzyskać efekt synergii i włączyć się we wspomagane przez instytucje europejskie działania w dziedzinie kultury? Know how – know why! Organizując obchody roku jubileuszowego, miasto zamierza wykorzystywać możliwości w zakresie finansowania działań kulturalnych, jakie stwarzają instytucje europejskie. Takie podejście umożliwi osiągnięcie efektu synergii i przyczyni się do uzyskania trwalszych rezultatów organizacji obchodów w roku 2016. Już obecnie wiele imprez kulturalnych i inwestycji w infrastrukturę kulturalną współfinansowanych jest ze źródeł unijnych, Funduszu Wyszehradzkiego czy Mechanizmu Finansowego EOG. Wiemy, jak to robić i wiemy, że warto!

Fundusz Wyszehradzki Polska, wspólnie z Czechami, Słowacją i Węgrami, jest członkiem Grupy Wyszehradzkiej. Ustanowiony przez rządy tych państw w roku 2000 wspólny Fundusz wspiera m.in. współpracę kulturalną, wymiany naukowe, młodzieżowe, edukacyjne oraz współpracę przygraniczną. Przykłady dobrej praktyki: Niedawno wdrożone zostały dwa projekty finansowane z tego źródła. Jednym z nich była ostatnia edycja organizowanego przez Dom Muz Międzynarodowego Festiwalu Kuglarskiego Altergrawitacja. Festiwal przyciągnął solistów i grupy kuglarskie z różnych części Europy. Pokazy żywego ognia czy magiczny cyrk uliczny doskonale odnalazły się w scenerii gotyckiej architektury naszego miasta.

Młodzież w działaniu Program Kultura 2007–2013 Program Kultura jest najważniejszym źródłem finansowania projektów kulturalnych o wymiarze europejskim. Z pewnością wiele podmiotów z dziedziny kultury z naszego miasta będzie aplikowało o środki właśnie z tego źródła. Dotyczy to zarówno projektów współpracy (dwuletnich, wieloletnich oraz z krajami trzecimi), jak i projektów tłumaczeń literackich czy wsparcia podmiotów działających na szczeblu europejskim.

Inwestycja w przyszłość to jedna z podstawowych dewiz naszego miasta. Stąd tak ważne są dla nas działania wspierające rozwój młodych ludzi, inspirowanie ich, wskazywanie im możliwości poszerzania horyzontów i zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społecznym miasta. Ich satysfakcja ze zrealizowanych obecnie programów współpracy, wymian młodzieżowych, projektów edukacyjnych i kulturalnych przełoży się za kilka lat na satysfakcję z miasta, gdy już jako dorośli ludzie będą stanowili o jego tożsamości.

Przykłady dobrej praktyki: Obecnie realizowany jest jeden dwuletni projekt finansowany z Programu Kultura 2007–2013, którego liderem jest Teatr Baj Pomorski. W roku 2009 instytucja pod przewodnictwem dyrektora Zbigniewa Lisowskiego otrzymała blisko 200 tys. euro na międzynarodowy projekt teatralny „Latający festiwal – dziecko i rodzina we współczesnej Europie”. Kolejnym etapem będzie aplikowanie o środki w roku 2013 na realizację pięcioletniego projektu współpracy. Efektem współdziałania dziesięciu partnerów z całej Europy będzie między innymi międzynarodowa premiera w roku 2016.

Spektakl „Podróże Guliwera” Teatru Baj Pomorski. Międzynarodowy Festiwal Teatru Lalek „Spotkania” 2009 Fot. Paweł Brakoniecki

Przykłady dobrej praktyki: Wspieranie mobilności międzynarodowej młodych ludzi związanych z kulturą jest bardzo istotnym elementem obecnie realizowanej polityki kulturalnej. Toruń 2016 jako partner organizacji pozarządowej „Stowarzyszenie Inicjatyw Niemożliwych Motyka” realizuje projekt w ramach Akcji 2 Programu – Wolontariat Europejski. W roku 2010 we wszystkich miejskich instytucjach kultury pracują wolontariusze pochodzący z różnych krajów europejskich (m.in. Hiszpanii, Grecji, Francji i Gruzji). W roku 2010 Stowarzyszenie „Serce i umysł” z Torunia będzie realizowało projekt międzynarodowej współpracy młodzieży pt. „Culturalion” w ramach Akcji 1.1. W projekcie weźmie udział 30 młodych ludzi z Litwy, Łotwy, Hiszpanii, Włoch i Polski. W ciągu siedmiu dni młodzież będzie uczestniczyła w trzech warsztatach artystycznych: plastycznym, podczas którego młodzi ludzie będą tworzyć plakaty; muzycznym, który przybliży uczestnikom technikę gry na bębnach afrykańskich, oraz taneczno-teatralnym, wprowadzającym uczestników w świat ruchu. Zwieńczeniem wszystkich tych działań będzie happening stanowiący formę „otwarcia” sztuki dla tych, którzy z powodu ubóstwa nie mogą jej doświadczyć na co dzień.

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Inwestycje w infrastrukturę kulturalną

„Uczenie się przez całe życie”

Nakłady na inwestycje to około 40 proc. wszystkich wydatków budżetu miasta Torunia w roku 2010 i stanowią jego największą część. W Raporcie o Stanie Kultury przygotowanym na zlecenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Toruń wraz z Bydgoszczą zajmuje drugie miejsce w Polsce (zaraz po Warszawie) pod względem wydatków inwestycyjnych na kulturę. Toruń to wielkie inwestycje – jak powstająca w centrum miasta nowoczesna, warta ok. 36 mln euro, wielofunkcyjna sala kulturalno-kongresowa na Jordankach, o łącznym audytorium na 1350 osób – ale również mniejsze, jak modernizacja Zespołu Szkół Muzycznych z budową auli koncertowej. Jesteśmy przekonani, że tylko przemyślane i kompleksowe inwestycje w kulturę przyniosą miastu oczekiwane korzyści.

Erasmus, Comenius, Leonardo da Vinci, Grundtvig – wszystkie cztery programy sektorowe Programu „Uczenie się przez całe życie” będą źródłem finansowania programu obchodów w roku 2016 w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego. Warto podkreślić, że Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, realizujący obecnie program Erasmus, współpracuje już z blisko 250 uczelniami partnerskimi, a liczba uczestników programu w roku 2010 wyniosła około pół tysiąca osób.

Przykłady dobrej praktyki: Wielka sztuka… Innowacyjność, modernizm, nowoczesność, dizajn, kolekcja, video-art, konferencja, art-baza, edukacja – to słowa kluczowe w opisie pierwszego w historii powojennej Polski, zaprojektowanego i wybudowanego od podstaw Centrum Sztuki Współczesnej. Wartość całkowita inwestycji to blisko 50 mln zł, z czego 66,41 proc. czyli około 30 mln zł, zostało pozyskanych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, zaś prawie 5 mln pochodziło z budżetu państwa. 14 czerwca 2008 roku Centrum zostało oddane do użytku, stając się od tego czasu jedną z wizytówek nowoczesnego miasta.

…i codzienna twórcza praca Pracownia, atelier, warsztat, studio, biuro… Lista potrzeb twórców i animatorów kultury jest bardzo długa. Miasto stara się wprowadzać wiele udogodnień, które pozwolą na kreatywną pracę oraz organizację imprez kulturalnych. W 2010 roku będą oddane do użytku dwa zrewitalizowane budynki, które zostaną udostępnione organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność w dziedzinie kultury oraz twórcom – zabytkowa Baszta Gołębnik i Brama Klasztorna, które są częścią okalającego Stare Miasto muru obronnego. W tych wyjątkowych historycznych miejscach powstaną pracownie dla artystów i biura dla organizacji pozarządowych. Obie inwestycje zostaną sfinansowane w ramach Działania 7.1 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na łączną kwotę 87 tys. euro

Przykłady dobrej praktyki: „Zlot Erasmusów” UMK – jeden z większych projektów organizowanych w ostatnim czasie w ramach Programu „Uczenie się przez całe życie”. W związku z tą inicjatywą przyjechało do Torunia 170 stypendystów Erasmusa z Hiszpanii, Turcji, Portugalii, Niemiec, Belgii, Litwy i innych państw europejskich. Podczas zaplanowanych dla nich imprez i wydarzeń mogli wzajemnie się poznać, wziąć udział w wykładach, a także zwiedzić nasze miasto i zanurzyć się w jego kulturze. Motywem przewodnim projektu był folk.

Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, badania naukowe czy promowanie zrównoważonego rozwoju to tylko niektóre priorytety tego programu. Mechanizm Finansowy EOG to również rozwój zasobów ludzkich, a więc wzmacnianie potencjału ludzkiego również w instytucjach kultury. Przykłady dobrej praktyki: „Kompetentny urzędnik – Przyjazny urząd” to dwuletni projekt realizowany przez Gminę Miasta Toruń w latach 2008–2010 o łącznym dofinansowaniu wynoszącym 256 317 euro. Kursy językowe, studia podyplomowe i kursy specjalistyczne to tylko niektóre z głównych działań w ramach projektu. Dzięki realizacji tego przedsięwzięcia osoby pracujące w administracji, m.in. w miejskich instytucjach kultury, mogą podnosić swoje kwalifikacje. Jest to niezwykle ważne, zwłaszcza w kontekście organizowanych przedsięwzięć kulturalnych o międzynarodowym charakterze.

Instalacja Pokoju z kuchnią w Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki czasu” Fot. Ernest Wińczyk

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Regionalne Programy Operacyjne

Programy ramowe Unii Europejskiej

Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego jest programem realizującym Strategię Rozwoju Kraju na lata 2007–2015. Celem głównym jest tworzenie warunków do poprawy konkurencyjności województwa oraz spójności społeczno-gospodarczej i przestrzennej jego obszaru. Miasto Toruń bardzo aktywnie korzysta z tego programu przy realizacji inwestycji w infrastrukturę kulturalną i edukacyjną, starając się jak najlepiej spożytkować pieniądze pochodzące z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

6. i 7. Program Ramowy stanowią główne narzędzie finansowe, poprzez które Unia Europejska wspiera działalność badawczą i rozwojową. Część działań wspieranych przez programy może dotyczyć również szeroko rozumianej kultury i sztuki.

Przykłady dobrej praktyki : Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Priorytet 7 Aktywne i doświadczalne przyswajanie wiedzy o świecie umożliwi powstające w Toruniu na wzór europejskich centrów nauki Centrum Nowoczesności. Inwestycja, planowana na lata 2009–2012, dofinansowana zostanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego kwotą 5 mln euro. Propagująca naukę poprzez zabawę placówka powstanie w ramach rewitalizacji budynków przemysłowych, wchodzących w skład kompleksu Młynów Toruńskich. Będzie wyjątkową na skalę regionu atrakcją turystyczną z funkcją interaktywnej edukacji.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Priorytet 6 Podstawową misją dofinansowanego kwotą przekraczającą 3 mln euro Międzynarodowego Centrum Spotkań Młodzieży będzie prowadzenie aktywnej wymiany dzieci, młodzieży szkolnej i akademickiej z całego świata, wspieranie procesu integracji europejskiej, rozwijanie i promowanie aktywnych form wypoczynku i turystyki wśród młodych ludzi oraz promowanie regionu jako miejsca spotkań różnych kultur i środowisk. W ramach projektu ma powstać baza noclegowa i gastronomiczna, zostanie też zagospodarowany teren rekreacyjno-sportowy. Na lata 2010–2012 planuje się pierwszy etap realizacji przedsięwzięcia.

Przykłady dobrej praktyki: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu uczestniczy w projekcie CHARISMA (Cultural Heritage Advanced Research Infrastructures), realizowanym w ramach 7. Programu Ramowego. W projekcie uczestniczy 21 czołowych instytucji z różnych państw Unii Europejskiej, prowadzących badania w zakresie właściwości materiałów wchodzących w skład zabytków kultury materialnej. Celem uczestników konsorcjum jest usprawnienie istniejącej infrastruktury badawczej poprzez uzgadnianie metodologii i zasad dobrej praktyki w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki dla uzyskania efektu synergii, opartego na wymianie wiedzy i zasobów. Uniwersytet Mikołaja Kopernika uzyskał dofinansowanie w wysokości 244 tys. euro na opracowanie tomografu OCT przystosowanego do badań obiektów zabytkowych.

Inne Programy Potencjalnych źródeł finansowania projektu Europejska Stolica Kultury jest o wiele więcej niż tych zaprezentowanych powyżej. Przy planowaniu finansowania tegorocznej edycji festiwalu filmowego Tofifest organizatorzy korzystali z Programu Media 2007– –2013. Wsparcie działań wspomagających aktywne obywatelstwo i poznanie różnorodności kulturowej planujemy współfinansować z Programu Europa dla Obywateli. Warto również wspomnieć o Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki, w ramach którego będziemy aplikować o środki na szkolenia dla osób zaangażowanych w obchody roku 2016 – naukę języka dla osób obsługujących turystów, szkolenia dla elektryków, akustyków i innej obsługi technicznej wydarzeń artystycznych czy wreszcie szkolenia policjantów i straży miejskiej, podnoszące ich umiejętności zapewnienia bezpieczeństwa podczas imprez masowych.

Pierwszy Dzień Wiosny 2009 Fot. Karolina Wiśniewska

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Jasna i ciemna strona Księżyca, czyli atuty naszej kandydatury i jej słabe strony Podsumowując długoletni proces przygotowania się Torunia do otrzymania tytułu Europejskiej Stolicy Kultury, jesteśmy w pełni świadomi zarówno swoich atutów, jak i problema-

Jasne strony Nasza kandydatura ma bardzo mocne podstawy, które dają nam nadzieję na zwycięstwo w walce o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Należą do nich przede wszystkim:

tycznych obszarów, które wymagają poprawy. Daje to nam silne podstawy do tego, aby wierzyć, że Toruń w 2016 będzie wyjątkową Europejską Stolicą Kultury.

Koncepcja

Mikołaj Kopernik jako inspiracja

Koncepcję naszego miasta buduje pięć wcześniej wspomnianych filarów: Kopernik, Gotyk, Hanza, Wisła i Pulsar. Taka konstrukcja nadaje jej unikalny – właściwy tylko dla naszego miasta – charakter. Punktem wyjścia do tworzenia naszej koncepcji była astronomia. Toruń jest ważnym polskim ośrodkiem astronomicznym. Mamy zarówno prężnie działającą placówkę naukowo-badawczą, czyli Obserwatorium Astronomiczne w Piwnicach wraz z największym w Europie Środkowej radioteleskopem, jak i doskonale działające Planetarium z Orbitarium, które zajmuje się popularyzacją astronomii. Astronomia jest motywem przewodnim naszej aplikacji, która zyskała w ten sposób spójny i kompleksowy charakter. Projekty powstające na filarach tożsamości Torunia mają szansę wpisać się na stałe w kulturalny krajobraz miasta.

Kopernik, który urodził się i wychował w Toruniu, jest czytelnym i rozpoznawalnym symbolem naszego miasta. Humanista i Europejczyk. Uniwersalna postać, która zmieniła postrzeganie świata. Wszechstronność i uniwersalizm kopernikańskiej teorii sprawiają, że może on z powodzeniem stanowić inspirację nie tylko dla nas, ale i dla całej Europy.

Zaangażowanie społeczne w proces tworzenia aplikacji Przygotowując się do złożenia wniosku aplikacyjnego, skonsultowaliśmy z różnymi grupami społecznymi ich oczekiwania względem tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. Włączaliśmy społeczność w procesy decyzyjne – to mieszkańcy Torunia mogli wybrać z wyselekcjonowanych propozycji logo naszej kandydatury. To również mieszkańcy stali się twarzami kampanii wizerunkowej „Popieram Toruń”. Wreszcie to twórcy lokalni i regionalni złożyli swoje projekty, które są ważną częścią niniejszej aplikacji. To tylko nieliczne przykłady zaangażowania społeczeństwa w projekt Europejskiej Stolicy Kultury. Siłą naszej aplikacji jest jej mocny wymiar społeczny.

Gotyk – trwałe dziedzictwo Gotyk jest kolejnym rozpoznawalnym symbolem miasta. Nasz średniowieczny zespół miejski został w 1997 roku wpisany na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO. Mamy liczne znakomicie zachowane zabytki, które mieszczą się w obszarze Starego Miasta, w niewielkiej odległości od siebie, co stanowi zjawisko unikalne w skali Europy Północnej. Gotyk jako jeden z naszych filarów jest jednocześnie inspiracją i scenerią do twórczych działań artystycznych.

Zaangażowanie mieszkańców w akcje społeczne Mieszkańcy Torunia chętnie angażują się w oryginalne akcje społeczne. Sukcesem zakończyła się zorganizowana zbiórka starych kluczy, które zostaną przetopione na makietę toruńskiej Starówki dla osób niewidomych. Takie działania wyraźnie pokazują, że torunianie są otwarci i gotowi na współtworzenie krajobrazu swojego miasta.

Zaangażowanie środowiska naukowego w proces tworzenia aplikacji Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu jest uznaną uczelnią wyższą, plasującą się na piątym miejscu w rankingu polskich uczelni wyższych, i stanowi ważne zaplecze naukowe dla pewnych aspektów naszej aplikacji. Przedstawiciele uczelni są członkami naszej Rady Programowej. Swoją wiedzą wspierali koncepcyjną pracę nad aplikacją. Toruń jest miastem uniwersyteckim – studenci są ważnymi odbiorcami i współtwórcami toruńskiego krajobrazu kulturalnego.

Budowanie relacji partnerskich Toruń wraz z decyzją o kandydowaniu do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury nawiązał współpracę z Pampeluną – hiszpańskim kandydatem do tytułu ESK. Podpisał umowy o partnerstwie aż z dziewięcioma miastami w Europie i na świecie. Potrafimy budować trwałe partnerstwa, które zamierzamy wzmocnić, planując wydarzenia obchodów na rok 2016.

Skuteczne wykorzystywanie funduszy unijnych Według rankingu dziennika „Rzeczpospolita” z 8 marca 2010 roku, Toruń jest jednym z liderów w wykorzystywaniu funduszy unijnych. Wiemy, jak pozyskiwać środki unijne zarówno na twarde inwestycje w obszarze infrastruktury kulturalnej, jak i miękkie projekty kulturalne. Mając na uwadze nasze doświadczenie, zaplanowaliśmy, że 5 mln euro z całkowitego budżetu obchodów będzie pochodziło ze środków unijnych.

Wysoki poziom i potencjał obecnie organizowanych wydarzeń kulturalnych Już w obecnej chwili Toruń może poszczycić się bogatą gamą dobrze przemyślanych i świetnie zorganizowanych wydarzeń kulturalnych. Warto tu wymienić chociażby Toruński Festiwal Nauki i Sztuki, Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek Spotkania w Baju Pomorskim, odbywające się w słynnym toruńskim klubie Od Nowa Blues Meeting czy Festiwal Teatralny „Klamra”. Wysoki poziom istniejących już wydarzeń kulturalnych jest gwarantem profesjonalnego przygotowania wydarzeń obchodów roku 2016.

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Inwestycje poprzedzające okres organizacji obchodów Wśród inwestycji zaplanowanych na lata 2010–2014 można wyróżnić szereg projektów z zakresu infrastruktury kultury. Szczególne ważna dla naszych starań o tytuł ESK jest budowa sali koncertowej na Jordankach. Poza tym w Toruniu powstanie m.in. Centrum Nowoczesności i Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży. Należy również podkreślić projekty zwiększające dostępność komunikacyjną regionu, tj. budowę drugiego mostu drogowego w Toruniu i budowę Szybkiej Kolei Metropolitalnej w bydgosko-toruńskim obszarze metropolitalnym BIT-City. Efekty tych inwestycji staną się ważnym elementem infrastruktury miasta w 2016 roku.

Zaplecze sportowe do wykorzystania na cele kulturalne Zarówno miasto, jak i cały region dysponują infrastrukturą sportową, która może zostać wykorzystana do organizacji wydarzeń artystycznych. Takimi obiektami są Motoarena w Toruniu, Hala Mistrzów we Włocławku; w najbliższych latach dołączy do nich także hala sportowo-widowiskowa w Toruniu, której otwarcie jest planowane na początku 2013 roku.

Duża powierzchnia przestrzeni miejskiej do wykorzystania na cele kulturalne

Motoarena Fot. Marek Chełminiak

Toruń to miasto mające dużą powierzchnię przestrzeni miejskiej, którą można wykorzystać na cele kulturalne. Przykładem mogą być Forty wchodzące w skład dziewiętnastowiecznej Twierdzy Toruń, Bulwar Filadelfijski czy też idealnie nadający się do imprez plenerowych obszar Starego i Nowego Miasta. Wielkim atutem jest idealna wielkość Torunia, która sprawia, że żadne wydarzenie, również takie, które nie odbywa się w centrum miasta, nie przejdzie niezauważone. Dotarcie do jakiejkolwiek dzielnicy jest na tyle dogodne, że nie stanowi żadnej bariery dla potencjalnych odbiorców wydarzeń kulturalnych. Toruń jest na tyle mały, że nie sposób się w nim zgubić i na tyle duży, że nie można się w nim nudzić.

Potencjał środowisk biznesowych Torunia i regionu W Toruniu i regionie działa prężne środowisko biznesowe, reprezentowane przez uznane na rynku światowym firmy, które przy odpowiednich działaniach promocyjnych mogą mieć istotny wkład w finansowanie obchodów roku jubileuszowego.

Wielki Wybuch – podstawy i myśl przewodnia

Ciemne strony

Słabo skomunikowany z centrum miasta kolejowy Dworzec Główny Dworzec Główny w Toruniu znajduje się po drugiej stronie Wisły względem centrum. Jest połączony z główną częścią miasta mostem, co może stanowić utrudnienie komunikacyjne dla gości przybywających do Torunia na wydarzenia roku 2016.

Brak zagospodarowania lewej strony Wisły Skierowany na piękną panoramę Torunia punkt widokowy usytuowany po lewej stronie Wisły jest niezagospodarowany. Punkt ten łączy się z Dworcem Głównym i tym samym powinien tworzyć z nim naturalny ciąg komunikacyjny, swoistą bramę do miasta. Istnieje wiele projektów zagospodarowania tzw. Kępy Bazarowej, która mogłaby się stać jedną z głównych atrakcji turystycznych dla przybywających na wydarzenia kulturalne do Torunia gości. Liczymy na to, że do roku 2016 planowany projekt zagospodarowania Kępy Bazarowej Zielony Pomost zostanie zrealizowany, aby wyeksponować jedno z najpiękniejszych miejsc w Toruniu.

Brak dogłębnego zrozumienia pojęcia „przemysł kulturalny” Przemysł kulturalny to termin, który po raz pierwszy został użyty w 1944 roku przez Theodora Adorno i Maxa Horkheimera. Adorno i Horkheimer uznali, że dobra kultury są produkowane w taki sam sposób, jak produkty konsumpcyjne. Kultura we współczesnym świecie nie jest przeznaczona wyłącznie dla elit. Co więcej – jest ona siłą napędową gospodarki i katalizatorem zmian. Pojęcia „przemysł kulturalny” nie należy się obawiać – sztuka masowa i elitarna mogą się przenikać, wzajemnie się wzbogacając. Fontanna Cosmopolis | Fot. Daniel Pach 70

2. Kosmiczna Podr贸偶

czyli struktura harmonogramu obchod贸w

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

udowa całorocznego programu obchodów – jego główne założenia, wątki tematyczne, dramaturgia

Seans w Planetarium im. Władysława Dziewulskiego Fot. Marek Czarnecki

Kluczowym słowem harmonogramu obchodów jest PODRÓŻ. Mieszkańców i turystów chcemy zaprosić na kosmiczną wyprawę po Wszechświecie Kultury. Odbywać się ona będzie pomiędzy dziesięcioma Galaktykami, ściśle powiązanymi z głównymi wątkami tematycznymi naszego programu:

Galaktyka Dźwięku

Galaktyka Słowa

Galaktyka Myśli

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Przestrzeń wypełniona muzyką. W Galaktyce Dźwięku za sprawą różnorodnych wydarzeń wymieszają się wszystkie gatunki muzyczne, od muzyki klasycznej przez jazz, blues, reggae do progresywnego rocka. Otwiera przestrzeń dla twórczości literackiej: poezji, prozy, dramatu. Rok 2016 ma pobudzić talent twórców, którzy za pomocą magii słów stworzą dzieła mniej ulotne niż jednorazowe działania artystyczne. Przestrzeń wymiany myśli, zarówno w dziedzinach stricte humanistycznych, takich jak: filozofia, socjologia, historia, kulturoznawstwo, etnologia i teologia, jak i ścisłych: w astronomii, fizyce i matematyce.

Galaktyka Wizji

Niezwykle pojemna sfera działań, w której mieszczą się m.in. takie dziedziny i formy uprawiania sztuki, jak: malarstwo, rzeźba, grafika, fotografia, ilustratorstwo, instalacje, sztuka użytkowa, teatr, film, taniec, opera, performance, happeningi, kabaret, cyrk, wydarzenia plenerowe czy produkcje wideo. Jej siłą będzie obraz pobudzający wyobraźnię widza.

Stworzona dla działań interaktywnych, E-Galaktyka odbywających się w przestrzeni wirtualnej i dziedzin sztuki uprawianych z użyciem najnowocześniejszych technologii, takich jak: instalacje multimedialne, video- -art i animacje. W E-Galaktyce będziemy starali się łączyć sztukę tradycyjną z formą interaktywną.

Galaktyka Doznań

Ta Galaktyka będzie oddziaływała na wszystkie zmysły. Będzie to w szczególności przestrzeń dla wydarzeń kulinarnych i sportowych łączących różne generacje i grupy społeczne.

Płaszczyzna spotkania i dialogu pomięGalaktyka dzy poszczególnymi dziedzinami sztuki. Przenikania To przestrzeń dla działań interdyscyplinarnych, szczególnie dla tych łączących naukę i sztukę. Powstała z myślą o działaniach z pogranicza sztuki i ekologii. Znajdą się tu proEkogalaktyka jekty, które zwrócą uwagę Europejczyków na coraz bardziej palące i wymagające naszej pełnej świadomości problemy współczesnego świata w dziedzinie ochrony środowiska.

Przestrzeń, którą wypełnią projekty polLa Galaxia sko-hiszpańskie z różnych dziedzin sztuEspañola ki. Rok 2016 będzie czasem budowania pomostu pomiędzy Polską a Hiszpanią. Budując partnerstwa z twórcami europejskimi, będziemy w szczególny sposób zwracać się do partnerów hiszpańskich i wspierać funkcjonujące już teraz obszary współpracy. Ostatnia Galaktyka naszego Wszechświata Galaktyka Kultury jest najbardziej tajemnicza. PlanuNieodkryta jąc wydarzenia na rok 2016, nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich rodzajów kreatywności artystów i naukowców. Galaktyka Nieodkryta otwiera nam przestrzeń do działań, które obecnie wydają się nierealne, a w roku 2016 mogą stać się rzeczywistością.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Dramaturgia obchodów – Kulturalny Kalendarz Słoneczny Juliusz Cezar, Napoleon Bonaparte, papież Grzegorz XIII, mieszkańcy Mezopotamii, Aztekowie i Majowie: wszyscy wprowadzili własne kalendarze słoneczne, choć nie wszyscy zdawali sobie sprawę, z czego one wynikają. My, dzięki naszemu wybitnemu astro-

Przesilenia

nomowi, już wiemy, że Ziemia okrąża Słońce. Dzieje się to w ciągu 365 dni 6 godzin 9 minut i 9,54 sekund. Rok 2016 to będzie 366 dni fascynującej podniebnej podróży, liczonej według naszego wyjątkowego Kulturalnego Kalendarza Słonecznego.

21 marca równonoc wiosenna

22 grudnia przesilenie zimowe

22 czerwca przesilenie letnie

Rytm obchodów dostosowaliśmy do ruchu obiegowego Ziemi. Daty określające charakterystyczne położenia Ziemi względem Słońca doskonale synchronizują się z planowaną przez nas dramaturgią wydarzeń roku 2016. 21 III i 23 IX to dni równonocy wiosennej i jesiennej, a więc czas, kiedy promienie słoneczne padają pionowo na równik, a dzień i noc na całej kuli ziemskiej trwają równo po 12 godzin. Dla nas te daty brzegowe wyznaczają wyjątkowe pół roku w naszym programie. Jest to okres wzmożonego ruchu turystycznego, więc i program obchodów będzie intensywniejszy. Warto dodać, że w drugiej połowie marca 1965 roku Aleksiej Leonow jako pierwszy człowiek wyszedł w otwartą przestrzeń kosmiczną. Początek wiosny i nam pozwoli na opuszczanie sal teatralnych, koncertowych, auli wykładowych czy sal wystawienniczych i coraz częstsze inicjowanie działań plenerowych.

Przesilenie letnie przypada na 22 VI.

Przesilenie zimowe w wielu kulturach było

Jest to najdłuższy dzień w całym roku. W czerwcu planujemy największą ilość imprez. Ma to również uzasadnienie w historii naszego miasta, gdyż 24 VI obchodzony jest dzień św. Jana Chrzciciela – patrona Torunia. W tym okresie czerwca od lat odbywa się wiele wydarzeń artystycznych, kulturalnych i sportowych, uświetniających to święto.

postrzegane jako „odradzanie się Słońca”. Obchodzone w starożytnym Rzymie Saturnalia, germańskie Yule czy słowiańskie Święto Godowe odnosiły się w różny sposób do tego zjawiska. Koniec grudnia będzie symbolicznym czasem odrodzenia również dla nas. To czas podsumowania roku obchodów, ceremonii zakończenia i początek dalszej drogi przemian Torunia.

23 września równonoc jesienna

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Planując organizację wydarzeń kulturalnych chcieliśmy, aby ich uczestnicy sami określali trasy swojej podróży i czas ich realizacji. Dlatego zaplanowaliśmy stworzenie dwóch wyjątkowych narzędzi, które ułatwią odbiorcom dostęp do interesujących ich wydarzeń:

Efekt gromady kulistej Gromada kulista to zgrupowanie powiązanych ze sobą grawitacyjnie gwiazd z wyraźną koncentracją w centrum. Budując nasz program, będziemy chcieli osiągnąć zbliżony efekt. Obok jednego dużego wydarzenia artystycznego, które będzie niejako w centrum, powstanie skupisko wydarzeń mniejszych o podobnym charakterze, tak by przyjeżdżający do Torunia turysta mógł zostać w nim na cały weekend, odnajdując to, co go tematycznie interesuje.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Anomalia grawitacyjne Od powszechnego ciążenia nie można się w żaden sposób odizolować. Jest, i kropka. Budując program, chcemy podejść do niego bardziej innowacyjnie. Dlatego cztery tygodnie w roku oddamy w ręce Europejczyków. Niech sami zadecydują, co i kiedy ma się odbyć. Z odpowiednim wyprzedzeniem umieścimy na stronie internetowej ankiety, w których każdy zainteresowany będzie mógł wybrać, jaki koncert chce usłyszeć np. w pierwszym tygodniu lipca. Jako koordynatorzy damy do wyboru kilkadziesiąt propozycji, ale to ostatecznie internauci będą decydować, jak ma wyglądać dany tydzień obchodów. Cała procedura odbędzie się na tyle wcześnie, by w żadnej mierze nie zakłócić organizacji obchodów. Międzynarodowy Festiwal Światła „Skyway” 2009 | Fot. Ernest Wińczyk

Brussels, We are „Go” for launch! Lata 2012–2015 to czas ciężkiej pracy. Wszystkie skomplikowane układy w naszych kosmicznych statkach muszą działać bez zarzutu: artyści v promocja v finanse v kadra v infrastruktura

Wszystko po to, by 1 stycznia 2016 roku z dumą powiedzieć:

Wszystkie systemy sprawdzone. Brukselo, jesteśmy gotowi do startu!

2 stycznia Ziemia znajduje się zawsze najbliżej Słońca, tzn. około 147 mln kilometrów. Z pewnością jest to najlepszy moment, by zacząć odliczanie do startu, czyli prezentację naszych dziesięciu Galaktyk. Każdej z nich będzie poświęcony jeden dzień, który przybliży mieszkańcom regionu i turystom to, co będzie można zobaczyć przez cały nadchodzący rok. Po dziesięciu dniach odliczania startujemy! 12 stycznia planujemy zorganizować oficjalne otwarcie Europejskiej Stolicy Kultury w Toruniu. Będzie to wyjątkowe wydarzenie. Chcemy, aby zdanie: Rok jubileuszowy uważamy za otwarty – padło z… kosmosu. W tym celu mamy zamiar zaangażować Międzynarodową Stację Kosmiczną i znajdujących się tam astronautów, którzy dzięki bezpośredniej transmisji dadzą sygnał do rozpoczęcia kulturalnej podróży. Nawiązaniem do ryku silników i hałasu towarzyszącego startowi będą przedsięwzięcia artystyczne z Galaktyki Dźwięku – bowiem to właśnie ona zdominuje pierwszy okres naszych obchodów.

6 godzin, 9 minut, 9,54 sekundy Jesteśmy szczęściarzami. Dzięki temu, że Ziemia potrzebuje każdego roku kilka godzin więcej, by okrążyć Słońce, rok 2016 będzie rokiem przestępnym. A więc możemy być stolicą o jeden dzień dłużej! Luty będzie czasem pierwszych podsumowań, refleksji nad wydarzeniami, które miały miejsce przez cztery lata poprzedzające rok obchodów. To dobry czas na konferencje naukowe i wymianę poglądów, a więc wydarzenia z Galaktyki Myśli.

1 godzina 48 minut doznań Kwiecień dedykowany będzie Galaktyce Doznań. W tym okresie chcemy zwrócić uwagę na wydarzenia niezwiązane bezpośrednio z działalnością artystyczną, literacką czy naukową, a jednak zaliczanych do świata kultury.

Podany w nagłówku czas nie oznacza długości meczu piłkarskiego pomiędzy artystami zaprzyjaźnionych teatrów (licząc z trzema minutami doliczonymi przez sędziego) czy długości wypieku wyjątkowych toruńskich pierników. Tyle minut Jurij Gagarin jako pierwszy człowiek spędził w kosmosie 12 kwietnia 1961 roku. Wszystkie te przeżycia, choć tak różne, mieszczą się w Galaktyce Doznań.

Telstar E-Galaktyka to nowoczesne przekazy w kulturze i sztuce. W czerwcu 2016 roku upłyną 54 lata od chwili, kiedy amerykańska stacja Telstar wykonała pierwszą transmisję telewizyjną wykorzystującą satelitę komunikacyjnego umieszczonego na orbicie okołoziemskiej. Od tego czasu nasz świat zadziwiająco się zmienił, a nowoczesne technologie w coraz większym stopniu wypełniają nasze codzienne życie. W czerwcu chcemy się skupić na roli rozwoju technologicznego i jego wpływie na szeroko pojętą kulturę.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Aphelium W lipcu chcielibyśmy w sposób szczególny podkreślić współpracę polsko-hiszpańską. 5 lipca Ziemia znajduje się 152 mln kilometrów od Słońca. Jest to maksymalna odległość od Słońca, czyli tzw. aphelium orbity. Podobnie jest z naszymi krajami, które leżą w dwóch skrajnych częściach Europy. Warto dodać, że lipiec to statystycznie najcieplejszy polski miesiąc, co powoduje, że atmosfera współpracy będzie wymarzona dla obydwu stron. Choć wspólne projekty pojawiać się będą w naszej La Galaxia Española przez cały rok, to jednak w lipcu planujemy wykrzyknąć szczególnie głośne „Ole!”.

Perseidy Perseidy to regularne roje meteorów, których maksymalne natężenie przypada w połowie sierpnia. Oglądanie spadających meteorów to doskonała zapowiedź Galaktyki Wizji, której dedykowany będzie ten właśnie miesiąc. W sierpniu chcemy zaprosić widzów, by zwrócili większą uwagę na to, co wizualne. Największym wydarzeniem tego miesiąca będzie niezwykła oprawa festiwalu „Skyway”, który za pomocą najnowszych rozwiązań technologicznych pokaże mieszkańcom i turystom piękno naszego miasta.

24 października – day off Ból, miłość, smutek, radość, cierpienie, ciekawość. Czy wszystko to można opisać słowami? Nie zawsze. Czasami należy milczeć. 24 października nie odbędą się żadne wydarzenia kulturalne. Chcemy w ten sposób uczcić śmierć wszystkich osób, które uczestniczyły w procesie eksploracji kosmosu. Zgodnie z panującym przesądem 24 października nie startują żadne misje załogowe. Jest to związane z tragediami z roku 1960 i 1963, które wy-

darzyły się właśnie tego dnia, kiedy to w dwóch wypadkach związanych z wybuchami na wyrzutniach zginęło 99 osób. Pozostała część miesiąca będzie poświęcona Galaktyce Słowa.

Rozciąganie czasu Czas przygotować się do lądowania. Grudzień to okres końca obchodów. Ostatnim akcentem programu będzie smutna uroczystość zamknięcia, która będzie jednocześnie radosną chwilą otwarcia kolejnych rozdziałów kulturalnego rozwoju naszego miasta. Słowa Fausta: „Chwilo trwaj!” przełożymy na język astronomii i kultury i udowodnimy, że czas niekoniecznie zawsze jest taki sam. Mało kto bowiem wie, że istnieje tzw. sekunda przestępna, spowodowana opóźniającym się ruchem obrotowym Ziemi. W celu zsynchronizowania doby, najczęściej w grudniu, do ogólnoświatowego czasu koordynowanego dodawana jest dodatkowa sekunda. Takie zjawisko zachodzi raz na kilka lat.

Ta dodatkowa 61 sekunda w ostatniej minucie grudnia będzie dla nas wartością dodaną. Symbolem tego, że nasz lot może być kontynuowany bez względu na zakończenie roku 2016. Mimo że staramy się zaakcentować pewne działania programowe i usystematyzować ich chronologię, to pragniemy podkreślić, że wszystkie Galaktyki będą aktywne przez cały rok, a podział służy jedynie zwróceniu szczególnej uwagi na pewien rodzaj działań twórczych, edukacyjnych czy artystycznych w poszczególnych miesiącach. Podróż przez nasz Wszechświat Kultury będzie fascynującą przygodą. Oto kilka przykładowych wydarzeń, które będą wypełniać każdą z naszych Galaktyk.

Widok na Stare Miasto z wieży ratuszowej | Fot. Adam Zakrzewski

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Probaltica Platforma startowa misji: Gotyk Trajektoria lotu: Partnerstwo Punkt docelowy: Galaktyka Dźwięku

Nazwa statku: Mixtape Hip-Hop Festival Platforma startowa misji: Pulsar Trajektoria lotu: Partnerstwo, Innowacyjność Punkt docelowy: Galaktyka Dźwięku

Festiwal Muzyki i Sztuki „Probaltica” organizowany jest w Toruniu od 1994 roku. Jego idea powstała jeszcze wcześniej – na początku lat dziewięćdziesiątych – na fali odrodzenia się krajów nadbałtyckich. Celem festiwalu jest popularyzacja kultury krajów leżących nad Bałtykiem Wiodące formy sztuki w ramach Festiwalu to muzyka i sztuki plastyczne. Przez ostatnie lata impreza dynamicznie się rozwijała. W ciągu 16 lat istnienia wystąpiło na niej ponad trzy tysiące artystów. „Probaltica” zyskała aprobatę Komisji Europejskiej jako piękny przykład inicjatywy integrującej Europę.

Mixtape Hip-hop Festival to międzynarodowy festiwal niszowej sceny hip-hopu na Rubinkowie – największym toruńskim osiedlu z wielkiej płyty. Na trzy dni trwania festiwalu technika multimedialna zmieni to osiedle w awangardową scenę niezależnego światowego hip-hopu. Hip-hop można tworzyć w domowych warunkach, co sprawia, że ten gatunek muzyczny rozwija się wszędzie i cały czas. Powstają utwory, które potrzebują przestrzeni do ich zaprezentowania. Toruńska scena hip-hopowa jest bardzo zróżnicowana i cieszy się opinią mocnego ośrodka tej kultury w Polsce. Z Torunia pochodzi wielu znakomitych artystów i didżejów, tj. Małpa oraz Proximite, Czteras (4), PTP, Robert – D, Gaf Med. Docent, Fox, MonoPoka, DJ Ike, Dj Who?List, DJ Pac1, DJ Finger. Sceneria osiedli z wielkiej płyty jest idealnym tłem dla muzyki, której korzenie mocno tkwią w blokowiskach. Wydarzenie to w wyraźny sposób ożywi dzielnicę Torunia, która już obecnie skłania się ku kulturze hip-hopu – na Rubinkowie powstał pierwszy w mieście profesjonalny skatepark, cieszący się ogromną popularnością wśród młodych ludzi.

Nazwa statku: Dźwięki Próżni Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Innowacyjność, Partnerstwo Punkt docelowy: Galaktyka Dźwięku

Przestrzeń kosmiczna nie jest przyjaznym otoczeniem dla muzyki. Dźwięk nie może rozchodzić się w próżni, gdyż brakuje tam jakichkolwiek cząsteczek, które mogłyby przenosić wytworzone drgania. Panuje tam cisza. Czy jest więc sposób na inną drogę odbioru muzyki? Tak. I to na naszej planecie. W trakcie roku 2016 planujemy zorganizować cykl koncertów i imprez tanecznych pod nazwą „Dźwięki próżni”, skierowanych do osób niesłyszących i niedosłyszących. Kluby taneczne będą wyposażone w przekaźniki wzmacniające drgania, systemy podpowiedzi wzrokowych, a nawet i zapachowych. Grupy tancerzy będą używały języka migowego, co pozwoli na interpretację emocji płynących z danego utworu.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich „Probaltica” 2010 Fot. Patryk Lewandowski

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Literatura łączy Platforma startowa misji: Gotyk Trajektoria lotu: Partnerstwo Punkt docelowy: Galaktyka Słowa

Nazwa statku: Poezjometr Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Galaktyka Słowa

W roku 1996 miasta partnerskie Toruń i Getynga utworzyły wspólną Nagrodę Literacką im. Samuela Bogumiła Lindego. Jest to jedyna polsko-niemiecka nagroda przyznawana autorom, którzy w szczególny sposób budują dialog między naszymi narodami. Laureatami nagrody zostali wybitni polscy i niemieccy twórcy, m.in. Sławomir Mrożek, Wisława Szymborska, Günter Grass, Olga Tokarczuk, Herta Müller, Marcel Reich-Ranicki, Karl Dedecius i wielu innych. W 2016 roku minie 20 lat istnienia nagrody, która wpisała się na stałe w kulturowy pejzaż Torunia i Getyngi oraz zyskała znaczną renomę zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Z okazji jubileuszu 20-lecia planujemy przygotowanie międzynarodowego sympozjum otwartego dla publiczności w formie spotkania laureatów nagrody im. Samuela Bogumiła Lindego, którego wiodącym tematem będą związki polsko-niemieckie w literaturze.

Wiersze w szczególny sposób dotykają ludzkich emocji. Poezja nie jest najbardziej popularnym gatunkiem literackim. Chcemy to zmienić. W kilku charakterystycznych punktach miasta na miejskich ławeczkach chcemy zorganizować wieczory poezji. Wiersze wybitnych polskich poetów będą recytować znani polscy aktorzy. Na ławce obok recytującego aktora „usiądzie” multimedialny obraz poety jako zmaterializowana postać jego duchowej obecności w tym wyjątkowym, wypełnionym poezją wieczorze.

Aleksandra Ciżnicka, dyrektorka Biblioteki Miejskiej im. Wiktora Kulerskiego w Grudziądzu Fot. Patryk Lewandowski

Nazwa statku: Say „Hello” to an alien Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Różnorodność Punkt docelowy: Galaktyka Słowa

Neil Armstrong i Edwin Aldrin, pierwsi ludzie na Księżycu, pozostawili w roku 1969 na jego powierzchni przesłanie nagrane w kilkudziesięciu językach świata. Podobnie sondy Voyager mają na swoich pokładach pozłacane dyski, na których znajduje się zbiór obrazów i dźwięków stanowiących przekaz dla obcych cywilizacji. Jakie były początki komunikacji międzyludzkiej, a jaka może być jej przyszłość? Dlaczego kiwanie głową co innego oznacza w Bułgarii, a co innego w Polsce? Na te i na wiele innych pytań chcemy znaleźć odpowiedź, organizując cykl konferencji dotyczących komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Dotyczyć one będą m.in. historii słowa pisanego w Europie i różnorodności językowej współczesnych mieszkańców naszego kontynentu.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Debaty kopernikańskie Platforma startowa misji: Kopernik Trajektoria lotu: Partnerstwo, Różnorodność Punkt docelowy: Galaktyka Myśli

Nazwa statku: Kosmos AD 2016 Platforma startowa misji: Kopernik Trajektoria lotu: Partnerstwo, Różnorodność Punkt docelowy: Galaktyka Myśli

Projekt zakłada organizowanie cyklu corocznych konferencji kopernikańskich, poświęconych definicji kultury we współczesnym świecie, z dużym naciskiem na humanizm oraz europejską kulturową jedność w różnorodności. Konferencje będą miały charakter interdyscyplinarny. Chcemy stworzyć przestrzeń do wymiany myśli i przenikania się dziedzin nauki, aby odpowiedzieć na kluczowe dla Europejczyków pytania: czym jest tożsamość europejska? i jaką rolę w jej budowaniu pełni kultura? Realizacja projektu oparta będzie na istniejących partnerskich relacjach pomiędzy Uniwersytetem Mikołaja Kopernika a innymi europejskimi uczelniami. Jeden z paneli dyskusyjnych zostanie również poświęcony tożsamości regionalnej w naszym województwie.

Astronomia jest dziedziną nauki, która dynamicznie się rozwija. Jednocześnie ogrom kosmosu sprawia, że każde kolejne odkrycie rodzi nowe pytania i otwiera nowy obszar możliwych badań. Czy zbliżamy się do odkrycia tajemnicy wszechświata? Czy mamy w ogóle szansę na jej odkrycie? Na te pytania Europejczycy znajdą odpowiedź podczas konferencji „Kosmos AD 2016”, która przybliży najbardziej aktualny stan wiedzy na temat wszechświata. Międzynarodowa konferencja organizowana będzie w partnerstwie z Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Wystawa powarsztatowa, ferie zimowe w CSW 2009 Fot. Ernest Wińczyk

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Skyway Platforma startowa misji: Gotyk Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Galaktyka Wizji

Nazwa statku: Tofifest Platforma startowa misji: Pulsar Trajektoria lotu: Partnerstwo Punkt docelowy: Galaktyka Wizji

Międzynarodowy Festiwal Światła „Skyway”, którego pierwsza, tygodniowa edycja odbyła się w sierpniu 2009 roku, stał się sztandarową imprezą organizowaną przez instytucję Toruń 2016 i doskonale wpisał się w starania miasta o zdobycie tytułu ESK. Międzynarodowi artyści zainspirowani architekturą Torunia oraz powiązaniami miasta z astronomią tworzą instalacje świetlne oraz niezwykłe akcje artystyczne. Za pomocą światła, projekcji multimedialnych, dźwięku i interwencji artystycznych dokonują transformacji przestrzeni publicznej, nadając gotyckiej architekturze toruńskiego Starego Miasta nowoczesną oprawę. Średniowieczne mury stają się przestrzenią dla niezwykłych działań artystycznych i miejscem, gdzie sztuka wychodzi naprzeciw człowiekowi. „Skyway” jest wydarzeniem, które każdego roku ma inny motyw przewodni i co roku rozszerza swoją formułę. Jego kolejne, poprzedzające rok jubileuszowy, edycje przygotowują podwaliny pod festiwal w roku 2016, który będzie w niezwykły sposób podsumowywał lata poprzednie. Edycja w 2016 roku odbędzie się pod hasłem „Sztuka nauki”.

Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Tofifest” jest imprezą kulturalną o wysokim prestiżu. Na tle innych festiwali wyróżnia go niepokorny duch, obecny zarówno w samym doborze filmów (w tym premier prezentowanych na festiwalach w Cannes, Berlinie czy Rotterdamie), jak i w działaniach przestrzennych, współtworzonych ze środowiskami lokalnych artystów, oraz organizowanych corocznie alternatywnych koncertach. Wszystkie te wydarzenia tworzą unikalną atmosferę podczas każdej edycji festiwalu. „Tofifest” twórczo łączy wymiar europejski, polski i lokalny, prezentując filmy z każdej z tych stref i umożliwiając tym samym dialog pomiędzy artystami z Europy, Polski i regionu. Festiwal planuje corocznie mocno akcentować w swoim programie kino tych państw, w których w danym roku mieści się Europejska Stolica Kultury. Gościem specjalnym edycji w 2016 roku będzie Hiszpania. „Tofifest” stara się budować most kulturalny pomiędzy sztuką wysoką a popularną, prezentując zarówno kino autorskie, wysublimowane, jak i to wpisujące się w nurt popularny. Działania warsztatowe, seminaria i spotkania zźtwórcami, które towarzyszą Festiwalowi, burzą konwencjonalne myślenie o podziałach w sztuce filmowej oraz o jej szufladkowaniu na tę gorszą i lepszą.

Stowarzyszenie edukacyjno-teatralne „Teatr Nasz” we Włocławku Fot. Patryk Lewandowski

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Latający Festiwal – Dom Europy Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Partnerstwo Punkt docelowy: Galaktyka Wizji

Nazwa statku: Folk Dizajn Platforma startowa misji: Wisła Trajektoria lotu: Innowacyjność, Różnorodność Punkt docelowy: Galaktyka Wizji

Jest to projekt teatralny, opierający się na idei rozmowy o wspólnej Europie. Do dialogu zostali zaproszeni partnerzy, którzy o Europie będą opowiadać w kontekście swojej rodzimej kultury, sytuacji społecznej i historycznej. Teatr Baj Pomorski – organizator corocznego Międzynarodowego Festiwal Teatrów Lalek „Spotkania” – jest wiodącym podmiotem w tym przedsięwzięciu. Do projektu „Latający Festiwal – Dom Europy” pozyskał inne teatry z naszego kontynentu organizujące międzynarodowe festiwale. Każdy uczestnik projektu ma za zadanie zrealizować u siebie premierę promującą europejską tematykę, współczesny dramat oraz współczesne środki wyrazu. Projekt zakłada wzajemną wymianę spektakli pomiędzy wszystkimi partnerami projektu. W ten właśnie sposób powstanie Latający Festiwal, przemieszczający się po całej Europie. Projekt zakłada wyprodukowanie wspólnego spektaklu z międzynarodową obsadą, którego premiera planowana jest w Toruniu w 2016 roku. „Latający Festiwal – Dom Europy” jest kontynuacją projektu „Latający Festiwal – Dziecko i Rodzina we Współczesnej Europie”, realizowanego obecnie w ramach Programu Kultura 2007–2013.

Projekt zakłada popularyzowanie sztuki ludowej na terenie regionu oraz inicjowanie współpracy twórców ludowych z młodymi projektantami z Polski i Europy. Owocem ich spotkania będzie zaadaptowanie tradycyjnych motywów ludowych do współczesnej sztuki użytkowej i stworzenie nowego produktu regionalnego. Kolejnym etapem projektu będzie festiwal dizajnu, w którym wezmą udział grupy ludowe z regionu oraz twórcy międzynarodowi. Prezentowany będzie współczesny dizajn – meble, naczynia, sztućce, oświetlenie itp. oraz dizajn zaangażowany społecznie w postaci projektów małej architektury – ławek, piaskownic czy ogródków jordanowskich.

Pracownia witraży Władysława i Wojciecha Koziołów

Nazwa statku: 55 i Więcej. Tworzyć Dojrzale Platforma startowa misji: Pulsar Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Galaktyka Wizji

Projekt zakłada utworzenie z osobami po 55. roku życia stałej grupy teatralnej, która systematycznie przygotowywać będzie etiudy i spektakle. Grupa prowadzona będzie przez zawodowych aktorów i reżyserów. Spektakle będą prezentowane w kafeteriach, klubach i domach kultury w naszym województwie. Projekt będzie kontynuacją akcji Toruń 2016 pn. „Literacki flash mob”, w ramach której seniorzy recytowali poezję w tramwajach i autobusach Miejskiego Zakładu Komunikacji w Toruniu.

Fot. Patryk Lewandowski

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Sztuka Chwili Platforma startowa misji: Pulsar Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: E-Galaktyka

Nazwa statku: Otwórz Siebie, Otwórz Szufladę Platforma startowa misji: Wisła Trajektoria lotu: Różnorodność Punkt docelowy: E-Galaktyka

We współpracy z Centrum Sztuki Współczesnej w centralnym punkcie Torunia umieścimy wielki ekran w technologii LED, który zostanie podłączony do Internetu. W sieci udostępnimy aplikację graficzną, do której będzie miał dostęp zalogowany użytkownik. Po rejestracji artysta będzie miał 20 minut na stworzenie dzieła, które wyświetli się na ekranie. Dzieło to będzie niezwykle ulotne, przechodnie będą mieli jednak okazję do obserwowania procesu jego powstawania. W ten sposób osoby nawet z najbardziej oddalonych zakątków naszego kontynentu będą miały okazję współtworzyć krajobraz Europejskiej Stolicy Kultury.

U podstaw tego projektu leży idea budowania tożsamości regionalnej. Zachęcimy mieszkańców województwa kujawskopomorskiego do otworzenia swoich szuflad i odnalezienia w nich starych pocztówek, historycznych fotografii i dokumentów świadczących o dawnym życiu naszego regionu. Zdjęcia, na których widnieją budynki i szczególne charakterystyczne miejsca, będą zestawione ze współczesnymi fotografiami tych obiektów. Ma to pobudzić do refleksji nad przestrzenią publiczną, jej zagospodarowaniem, upiększeniem i traktowaniem jej jako dobra wspólnego. Zebrane pocztówki, zdjęcia i dokumenty wzbogacą zasoby Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Zbiory zostaną zaprezentowane w postaci multimedialnej galerii. Zebrane zdjęcia zostaną skatalogowane wg miast, które ilustrują, oraz według autorów fotografii. Wiele fotografii naszego regionu z końca XIX i początku XX wieku jest autorstwa Aleksandra Jacobiego, który w tym czasie posiadał zakłady fotograficzne w Toruniu, Chełmnie, Inowrocławiu i Grudziądzu.

Nazwa statku: Thinking about Women. Lotte Jacobi. Platforma startowa misji: Kopernik Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: E-Galaktyka

W roku 2016 mija 120. rocznica urodzin słynnej, urodzonej w Toruniu fotografki Lotte Jacobi, wnuczki prekursora fotografii w naszym regionie. W ramach projektu Thinking about Women chcemy przybliżyć Europie postać wybitnej przedstawicielki fotografii artystycznej, autorki portretów m.in.: Alberta Einsteina, Tomasza Manna czy Eleanory Roosevelt. Zamierzamy wprowadzić do przestrzeni wirtualnej materiały zgromadzone w albumie autorstwa Tadusza Zakrzewskiego, opublikowanym przez wydawnictwo promujące sylwetki wybitnych kobiet. W dalszych odsłonach projektu będziemy prezentować inne wybitne artystki.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Warsztaty filmowe.Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Tofifest” 2010 Fot. Ernest Wińczyk

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Seni Cup Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Partnerstwo Punkt docelowy: Galaktyka Doznań

Nazwa statku: Ta podróż zmieni twoje życie Platforma startowa misji: Pulsar Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Galaktyka Doznań

SENI CUP jest Międzynarodowym Turniejem Piłki Nożnej Osób Niepełnosprawnych, który odbywa się w Toruniu od 2001 roku. W rozgrywkach biorą udział drużyny składające się z niepełnosprawnych intelektualnie pensjonariuszy domów pomocy społecznej lub uczestników warsztatów terapii zajęciowej przy nich działających. W meczach finałowych rozgrywanych w Toruniu biorą udział najlepsze z drużyn startujących w turniejach kwalifikacyjnych rozegranych w Polsce, Rosji, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, Ukrainie, Białorusi, Litwie oraz Łotwie.

Projekt jest pilotażowym programem rezydencyjnym, polegającym na mikrokooperacjach zagranicznych artystów, projektantów i kuratorów z mieszkańcami Torunia. Rezydentom zaoferujemy smakowanie życia w naszym mieście – spacery, wycieczki po okolicy, kolektywne gotowanie, liczne spotkania z ludźmi – wszystko po to, aby pobudzić ich do tworzenia dzieł zainspirowanych naszym miastem. Rozwinięciem projektu będą pobyty rezydencyjce trwające co najmniej miesiąc. Program będzie miał charakter badawczy, opierający się na działaniach performatywnych, wykładach, warsztatach i działaniach w przestrzeni publicznej. Zadaniem uczestników programu będzie korzystanie w kreatywny sposób z potencjału miasta i regionu.

Nazwa statku: Artcoolinaria Platforma startowa misji: Pulsar Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Galaktyka Doznań

Artcoolinaria są cyklem warsztatów z pogranicza kulinarnego eksperymentu. To działania twórczo-przetwórcze, podczas których dzieci będą sprawdzać m.in., jakie rodzaje barwników skrywają warzywa i owoce. Będzie to historia koloru liczona w kilogramach. Artcoolinaria to także „trzęsawiska” – rzeźbienie w galarecie. Połączone barwne zastygłe galarety staną się materiałem, z którego powstaną różne rodzaje kształtów. Podsumowaniem cyklu będzie wydanie autorskiej książki kucharskiej. Podczas spotkań, które będą odbywały się w Centrum Sztuki Współczesnej, animatorzy prześledzą z dziećmi „gastronomiczny” dizajn, sprawdzą tabele wartości odżywczych, będą eksperymentować, projektować i gotować.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Festiwal Nauki i Sztuki 2005 Fot. Andrzej Romański

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Festiwal Nauki i Sztuki Platforma startowa misji: Kopernik Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Galaktyka Przenikania

Nazwa statku: Mobilny Dom Kultury Platforma startowa misji: Wisła Trajektoria lotu: Innowacyjność, Różnorodność Punkt docelowy: Galaktyka Przenikania

Toruński Festiwal Nauki i Sztuki organizowany przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika popularyzuje naukę i sztukę wśród mieszkańców Torunia i regionu. Aktywny udział w imprezie biorą nie tylko pracownicy toruńskich uczelni, ale także przedstawiciele lokalnych przedsiębiorstw oraz instytucji. W ciągu czterech dni prezentowane są osiągnięcia kilkudziesięciu dziedzin nauki i sztuki. Uczestnicy wydarzenia mogą od kuchni poznać miejsca na co dzień niedostępne – naukowe laboratoria i warsztaty pracy uczonych i artystów. Festiwal umożliwia poznanie naukowego punktu widzenia wielu problemów i zjawisk życia codziennego. Jednym z przykładów takiego udanego mariażu nauki i sztuki, prezentowanym również podczas Festiwalu, jest Instytut B 61 – projekt z pogranicza nauki, teatru, piosenki aktorskiej i działań performerskich. Spektakle Instytutu B 61 zapraszają w podróż, podczas której widzowie uczestniczą w interaktywnym wydarzeniu, którego scenariusz opiera się na nieoczywistych połączeniach zagadnień z zakresu nauk ścisłych i sztuki współczesnej. Wspólne tworzenie przedstawień przez naukowców i artystów pozwala zachować wysoki poziom na obu tych płaszczyznach ludzkiej działalności. Przedsięwzięcia zespołu Instytutu B 61 kreują nowe przestrzenie do działań artystycznych (pierwsza odsłona Instytutu B 61 miała miejsce w toruńskim Forcie I), mają popularyzować zagadnienia z zakresu astronomii, fizyki i medycyny oraz jednoczyć środowiska artystyczne wokół wspólnej idei. Każda odsłona Instytutu B 61 jest wielkim wydarzeniem przygotowywanym w tajemnicy i będącym całkowitym zaskoczeniem dla widzów.

Projekt ma na celu powołanie do życia twórczego, mobilnego domu kultury – swoistego laboratorium, które sięgając do tradycji kina objazdowego, uzbrojone w odpowiedni sprzęt, wykwalifikowaną kadrę oraz materiały warsztatowe, rozpocznie swą edukacyjno-artystyczną podróż po dzielnicach Torunia i województwie kujawsko-pomorskim. Nowoczesny dom kultury jest miejscem żywym, stymulującym lokalną aktywność. Służy przerzucaniu pomostów pomiędzy odległymi względem siebie grupami – młodymi i seniorami, urzędnikami i obywatelami, bogatymi i biednymi. Uczestnicy programów przygotowywanych przez domy kultury będą nie tylko konsumentami, ale aktywnymi współtwórcami projektów kulturalnych. Mobilne domy kultury będą kierowane do środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym. Nazwa statku: Metro Art Part Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Partnerstwo, Różnorodność Punkt docelowy: Galaktyka Przenikania

Instytut B61 Endoskopia. Fot: Magdalena Kujawa, Urząd Miasta Torunia

Toruń stanie się scenerią do prezentacji wizytówek kulturalnych swoich dziewięciu miast partnerskich. Nasze miasta bliźniacze zostaną zaproszone do przedstawienia najmocniejszych stron swego kulturalnego krajobrazu. Stworzymy w ten sposób interdyscyplinarne wydarzenie, podczas którego przenikać się będą wszystkie formy sztuki. Metro Art Part stanowi niejako nasze „gwiezdne wrota” do ukazania kultury europejskiej w całej jej różnorodności.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Park Drzew Księżycowych Platforma startowa misji: Wisła Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Ekogalaktyka

Nazwa statku: Prośba do Obcych Platforma startowa misji: Pulsar Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Ekogalaktyka

Kiedy w roku 1971 startował Apollo 14, nikt z nas nie mógł przewidzieć, że jeden z elementów tej wyprawy stanie się symbolem naszego miasta. Astronauta Rossa Mitchell zabrał wówczas na pokład statku kosmicznego około 500 nasion drzew, które po powrocie na Ziemię nazwano drzewami księżycowymi. Pragniemy zasadzić drzewa księżycowe również w Polsce – w Toruniu oraz innych miastach naszego regionu. Minipark drzew księżycowych będzie niewątpliwą atrakcją turystyczną na skalę krajową, a przy okazji naturalnym symbolem obchodów Europejskiej Stolicy Kultury.

Chcemy w Toruniu umieścić duży czytelny napis, który byłby widoczny z kosmosu. Ideą projektu jest przesłanie do „obcych”, zawierające prośbę i przestrogę, dotyczące kondycji naszej planety. Miejscem idealnie nadającym się do realizacji przedsięwzięcia z uwagi na jego wyraźną widoczność satelitarną jest betonowy prostokąt basenu na środku miasteczka uniwersyteckiego. Przesłanie, które chcemy wysłać w kosmos, to: „Więcej tlenu” oraz piktogram cząsteczki O3 – ozonu. Do roku 2016 stężenie dwutlenku węgla w atmosferze jeszcze wzrośnie i będzie stanowiło coraz poważniejsze zagrożenie dla równowagi środowiska. Ten napis będzie również czytelnym hasłem dla nas. Będzie przypominać, że nasze codzienne wybory mają wpływ na przyszłość Ziemi.

Nazwa statku: Eco Future Platforma startowa misji: Kopernik Trajektoria lotu: Innowacyjność Punkt docelowy: Ekogalaktyka

Ze względu na charakter naszej kandydatury pragniemy również zwrócić uwagę Europy na problem kosmicznych śmieci. W chwili obecnej na orbicie wokółziemskiej krąży już ponad 10 tysięcy satelitów – są to pozostałości po wcześniejszych wizytach człowieka w kosmosie. Planujemy zorganizować konferencję ekologiczną dotyczącą tego zagadnienia. Do współpracy zaprosimy europejskie organizacje ekologiczne oraz specjalistów zajmujących się tą tematyką. Warto dodać, że od 40 lat średnio jeden kosmiczny śmieć dziennie wraca na Ziemię. Większość z nich spala się w atmosferze, ale niektóre spadają do oceanów lub w inne miejsca naszego globu.

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Śniadanie na trawie Fot. Anna Wojciulewicz

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Nazwa statku: Z Hiszpanią na Cztery Ręce Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Innowacyjność, Partnerstwo Punkt docelowy: La Galaxia Española

Nazwa statku: Republika Młodych Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Partnerstwo Punkt docelowy: La Galaxia Española

Zespół Szkół Muzycznych w Toruniu jest od kilkunastu lat organizatorem Ogólnopolskiego Konkursu Kameralistyki Fortepianowej i stanowi jedną z bardzo nielicznych imprez w Polsce, która przyczynia się do propagowania wykonawstwa utworów na cztery ręce lub na dwa fortepiany. Do 2016 roku planujemy rozszerzyć formułę konkursu i zaprosić do niego młodych artystów z Europy i świata. Szczególnym wydarzeniem w roku 2016 będzie koncert na dwa fortepiany – na których będą grali utalentowani pianiści z Polski i Hiszpanii. W ten sposób kultura Polski i Hiszpanii – rozpisana na dwa głosy – ma szansę otrzymać wspólne, pełne piękna i harmonii brzmienie.

Projekt jest rozszerzeniem naszej inicjatywy, jaką było powołanie Forum Młodzieżowego. Do wymiany myśli na temat roli młodych ludzi w kształtowaniu kulturalnego krajobrazu Europy zaprosimy młodych Hiszpanów – przedstawicieli szkół średnich, studentów i organizacji pozarządowych. W ten sposób stworzymy przestrzeń do wzajemnej inspiracji pomiędzy dwoma krajami, które w 2016 roku będzie łączył kulturowy pomost.

Parada. San Fermin 2008

Nazwa statku: Festiwal Regionów Hiszpanii Platforma startowa misji: Hanza Trajektoria lotu: Partnerstwo, Różnorodność Punkt docelowy: La Galaxia Española

Hiszpania to kraj, w którym regionalne zróżnicowanie kulturowe jest niezwykle silne. Aby dogłębnie poznać kulturę Hiszpanii, trzeba by udać się w podróż po wszystkich jej regionach i odkryć całe bogactwo ich zwyczajów, kuchni, muzyki… W 2016 roku wystarczy podróż do Torunia, aby sycić się tą niezwykłą różnorodnością. Planowany przez nas Festiwal Regionów Hiszpanii pozwoli na odsłonę różnych obliczy kultury tego kraju, które połączy jeden przewodni temat. Będziemy prezentować również języki, którymi mówi się w poszczególnych regionach Hiszpanii – baskijski, galicyjski, kataloński. To języki pogłębiają silną tożsamość regionalną Hiszpanów, którzy bardziej identyfikują się z regionem, z którego pochodzą, niż z całym krajem.

Fot. Małgorzata Litwin, Urząd Miasta Torunia

100

101

Kosmiczna Podróż – struktura harmonogramu obchodów

Sposób selekcji wydarzeń, które znajdą się w programie obchodów

Elementy programu zaadresowane do konkretnych grup docelowych

Projekty kulturalne, które będą rozwijane w nadchodzących latach, niezależnie od losów naszej kandydatury

Już na pierwszym etapie przygotowania aplikacji do współtworzenia naszego wniosku i nadesłania szkiców projektowych zaprosiliśmy twórców z Torunia i regionu. Po konsultacjach w gronie zespołu Toruń 2016 oraz przy wsparciu Dyrektora Programowego Linz 09 oraz doradcy Marsylii – Urlicha Fuchsa, który zaopiniował naszą koncepcję – wyłoniliśmy propozycje projektowe, które zostały włączone do wniosku aplikacyjnego. Nadesłane projekty musiały spełnić kryteria wymienione w formularzu dostępnym na stronie www.torun2016.eu i wpisywać się w koncepcję aplikacji Toruń 2016, czyli opierać się na jednym z głównych wątków tematycznych: nauce/humanizmie kopernikańskim, europejskiej wymianie kulturalnej, regionalności, dziedzictwie kulturowym, ruchu społecznym/sztuce współczesnej/sztuce alternatywnej, oraz reprezentować co najmniej jedną z trzech wybranych przez nas wartości europejskich: innowacyjność, różnorodność lub partnerstwo. Autorzy projektów mieli również określić grupę docelową, do której kierują swoje wydarzenie. Na tym etapie nie wymagaliśmy opisu sposobu finansowania wydarzenia oraz budżetu. Informacje te będą nam niezbędne w fazie uszczegóławiania programu, a więc po selekcji wstępnej. Zamierzamy również ogłosić kolejny konkurs otwarty dla wszystkich instytucji i twórców, którzy będą chcieli razem z nami budować szczegółowy program na 2016 rok. Kluczem doboru projektów będzie zgodność z filarami naszej koncepcji, a także spełnienie co najmniej jednego z wyznaczonych przez nas kryteriów europejskich.

Układając program obchodów roku 2016, dokładnie analizujemy grupy docelowe, do których chcemy kierować poszczególne wydarzenia. Planujemy m.in. wydarzenia dla dzieci, młodzieży, osób starszych oraz niepełnosprawnych. Wybierając działania skierowane do konkretnych grup docelowych, zwracamy uwagę na to, aby młodzież, osoby starsze czy niepełnosprawni nie byli jedynie biernymi odbiorcami wydarzeń kulturalnych. Kierujemy do nich inicjatywy, w które będą mogli się aktywnie włączyć. Takimi działaniami są na przykład projekty „Mobilnego domu kultury”, „55 i więcej. Tworzyć dojrzale” czy „Dźwięki próżni”. Pragniemy również kierować nasze działania artystyczne do osób, które na co dzień nie są odbiorcami wydarzeń kulturalnych. Wielkim wyzwaniem obchodów roku 2016 będzie zachęcenie i przyciągnięcie do udziału w nich wszystkich warstw społecznych.

Start w konkursie o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury wywołał prawdziwy wybuch kreatywności toruńskich i regionalnych twórców. Wiele z pomysłów, które zostały nadesłane w ramach otwarcia naszego Wszechświata Kultury, będzie realizowanych bądź jest już na etapie realizacji, niezależnie od losów naszej kandydatury. Takimi projektami będą m.in. opisywany w Galaktyce Wizji „Latający Festiwal – Dom Europy” czy znajdujący się w Galaktyce Przenikania festiwal Metro Art Part, na którym zaprezentują swoje bogactwo kulturalne miasta partnerskie Torunia. Najważniejszą imprezą, której idea narodziła się wraz z naszym startem w konkursie, jest Międzynarodowy Festiwal Światła „Skyway”, najpełniej realizujący jeden z postawionych przez nas celów – przekształcenie historycznego centrum Torunia w przestrzeń dla innowacyjnych działań artystycznych. „Skyway” jest imprezą, która na stałe wpisała się w krajobraz kulturalny naszego miasta i objęła swym zasięgiem również inne dzielnice Torunia. Oprócz imprez planowanych specjalnie na rok 2016 w Toruniu istnieje wiele wydarzeń kulturalnych o wielkiej renomie z kilkuletnią tradycją, które do roku 2016 rozszerzą swą formułę. Do wydarzeń, które nieustannie się rozwijają, należą Festiwal Teatralny „Kontakt”, „Probaltica” czy Festiwal Nauki i Sztuki.

Otwarcie konkursu na projekty do aplikacji. Fasada Dworu Artusa Fot. Przemysław Draheim

102

103

3. Centrum Lot贸w Kosmicznych

czyli organizacja i finansowanie obchod贸w

Centrum Lotów Kosmicznych – organizacja i finansowanie obchodów

Planowana struktura organizacyjna instytucji Toruń 2016

aszym celem jest podróż do Wszechświata Kultury. Aby kosmiczna wyprawa okazała się pełnym sukcesem, projekty muszą być skutecznie i mądrze zarządzane. W tym celu już w 2008 roku miasto powołało Centrum Lotów Kosmicznych, czyli miejską instytucję kultury Toruń 2016. Stąd prowadzimy i będziemy prowadzić naszą międzygalaktyczną nawigację. Zgodnie z nadanym statutem Toruń 2016 jest samorządową instytucją kultury, a jej organizatorem jest Gmina Miasto Toruń. Prezydent miasta powołuje i odwołuje dyrektora instytucji. Na prowadzenie działalności otrzymujemy dotację

106

podmiotową uchwalaną w budżecie miasta. Obecnie zatrudniamy 14 osób. Taka liczba pracowników jest uzasadniona rozmiarem aktualnych działań, związanych również z przygotowaniem dokumentacji konkursowej. Planowane jest utrzymanie obecnego składu osobowego do momentu decyzji o wyborze miasta, a więc do końca 2011 roku. W kolejnych latach, tj. 2012–2016, zakładamy znaczne poszerzenie zespołu i rozbudowanie struktury organizacyjnej instytucji. Zespół zatrudniony w instytucji krótko przed rozpoczęciem obchodów liczyć będzie około 100 osób.

Pracą instytucji Toruń 2016 będzie zarządzał Dyrektor reprezentujący ją na zewnątrz i ponoszący pełną odpowiedzialność za całokształt jej pracy. Ustalenie programu zgodnego z koncepcją aplikacji będzie leżało po stronie Dyrektora Programowego, który w strukturze instytucji będzie podlegał Dyrektorowi, sprawując nadzór artystyczny nad koordynatorami poszczególnych Galaktyk. Koordynatorzy będą odpowiedzialni za wydzielony obszar tematyczny. W zakres ich obowiązków wejdzie: dbanie o poziom merytoryczny przedsięwzięć składających się na program, przy-

gotowywanie planów ich realizacji i budżetów do zatwierdzenia przez Dyrekcję. Osoby te będą ściśle współpracować z Działem Organizacji Wydarzeń, Działem Współpracy z Zagranicą, Koordynatorem regionalnym oraz podmiotami zewnętrznymi. Koordynatorzy będą też sprawować nadzór nad kierownikami poszczególnych wydarzeń artystycznych. Przy instytucji Toruń 2016 będą istniały trzy organy doradcze: Rada Programowa, Rada Konsultantów, złożona z ekspertów europejskich zaangażowanych w projekt ESK, oraz Rada ds. Zarządzania Finansami.

107

Centrum Lotów Kosmicznych – organizacja i finansowanie obchodów

Festiwal Song of Songs 2008 | Fot. Archiwum S.O.S. Music

Koordynacja działań na szczeblu regionalnym Planując regionalny charakter obchodów, podjęliśmy działania ułatwiające synchronizację wydarzeń organizowanych na terenie miast, które będą współpracowały z Toruniem w ramach organizacji obchodów w roku 2016. Uznaliśmy, że najwłaściwszym partnerem w tej sprawie jest Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, a więc jednostka organizacyjna, przy pomocy której Zarząd Województwa realizuje swoje zadania. Z myślą o regionalnym wymiarze obchodów w marcu 2007 roku został podpisany List intencyjny pomiędzy Prezydentem Miasta Torunia a Marszałkiem Województwa KujawskoPomorskiego. Już wtedy – w 2007 roku – sygnatariusze dokumentu orzekli, iż Miasto Toruń i Województwo Kujawsko-Pomorskie będą współpracować w ramach organizacji obchodów roku 2016.

Uszczegółowieniem wspomnianego dokumentu stało się Porozumienie nr PR-1162-3/10/2010, zawarte dnia 9 czerwca 2010 roku. Zgodnie z dokumentem Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego zadeklarował: • zatrudnienie pracownika koordynującego zaangażowanie regionu w obchody w roku 2016, • wsparcie regionalnych projektów inicjowanych przez miejską instytucję kultury Toruń 2016, • pomoc ze strony Biura Informacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Brukseli.

Z myślą o umacnianiu wzajemnych relacji z miastami, które wyraziły swoje poparcie dla Torunia, już teraz organizujemy wspólne inicjatywy kulturalne. W ramach koordynowanego przez miejską instytucję kultury Toruń 2016 Święta Muzyki sceny muzyczne znajdą się również w innych miastach regionu, tj. w Grudziądzu, Inowrocławiu i Włocławku. Liczba imprez organizowanych na szczeblu regionalnym wzrośnie wraz z zatrudnieniem pracownika z ramienia Urzędu Marszałkowskiego, który będzie odpowiedzialny za organizację i inicjowanie takich wydarzeń.

W momencie uzyskania przez Toruń tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 we wszystkich miastach regionu, które będą się chciały włączyć w obchody, zostanie powołany koordynator odpowiedzialny za organizację imprez w danym ośrodku. Osoby te będą podlegały koordynatorowi regionalnemu. Wypracowane już na tym etapie warunki współpracy pomiędzy samorządami miasta i regionu pozwalają na stwierdzenie, że Toruń jest przygotowany do organizacji obchodów o wymiarze regionalnym.

Zgodnie z zawartym porozumieniem do zadań Koordynatora regionalnego będą należały: • współpraca z departamentami Urzędu Marszałkowskiego, wojewódzkimi instytucjami kultury oraz Przedstawicielstwem Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Brukseli, • udział w organizacji i koordynacji imprez o charakterze regionalnym realizowanych przez Miejską Instytucję Kultury Toruń 2016. Pomoc ze strony Biura Informacyjnego Województwa KujawskoPomorskiego w Brukseli będzie obejmować: • politykę promocyjną regionu w kontekście starań Torunia o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, • dystrybucję materiałów informacyjnych promujących Toruń jako kandydata do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury, • poszukiwanie partnerów zagranicznych do realizacji programów edukacyjnych, kulturalnych, sportowych.

Festiwal Song of Songs 2008 | Fot. Archiwum S.O.S. Music

108

109

Centrum Lotów Kosmicznych – organizacja i finansowanie obchodów

Kryteria i sposoby wyboru kierownika artystycznego danego wydarzenia Uchylamy się od jednoznacznego, odgórnego mianowania kierowników wszystkich wydarzeń kulturalnych poprzez jednolitą procedurę. Liczymy raczej, że odpowiedni kandydaci wyłonią się w trakcie lat przygotowań do obchodów, rozwijając do tego czasu szereg mniejszych projektów własnych lub pracując w porozumieniu z instytucją nad propozycjami projektów na obchody w roku 2016. Można założyć, że korzystny stosunek ilościowy to 2/3 kierowników, którzy zdobyli doświadczenie w instytucji w latach poprzedzających obchody i 1/3 kierowników wyszukanych i wybranych przez instytucję na potrzeby zatwierdzonych przez Radę Programową projektów. W przypadku pierwszej grupy zatwierdzenie kierownika odbywać się będzie na podstawie: • dotychczasowego przebiegu współpracy z Toruń 2016, • atrakcyjności rozwijanego projektu autorskiego, • doświadczenia w realizacji różnorodnych projektów, • zaproponowanych przez obie strony warunków współpracy. W przypadku drugiej grupy zatwierdzenie kierownika odbywać się będzie na podstawie: • oferty wystosowanej do wiodących europejskich specjalistów z danej dziedziny, którzy w ocenie instytucji, Rady Programowej i konsultantów najlepiej zrealizują dany projekt, • otwartej oferty konkursowej, rozstrzyganej na podstawie dorobku, życiorysu zawodowego, rozmów kwalifikacyjnych i proponowanego scenariusza realizacji danego zadania. Cechy, którymi powinni legitymować się kandydaci, to oprócz wykazanego dorobku: znajomość języków obcych (preferowany angielski), komunikatywność i zdolność do twórczej

110

współpracy, czyli z jednej strony umiejętność dostosowania się do wymogów wspólnych działań, a z drugiej zdolność do obrony własnej wizji i odrzucanie nadmiernych kompromisów instytucjonalnych (silny kręgosłup twórczy). Tylko w ten sposób można zagwarantować wysoki poziom prezentowanych wydarzeń. Typ wykształcenia nie powinien być tutaj kryterium decydującym. Im większa różnorodność tej grupy, tym ciekawsza oferta kulturalna.

Finansowanie obchodów Decyzje władz miasta o starcie Torunia w konkursie o tytuł ESK pociągnęły za sobą konkretne działania. Począwszy od 2007 roku, na realizację zadań związanych z uzyskaniem tytułu w budżecie miasta są zabezpieczane środki finansowe, których pula sukcesywnie rośnie. Fundusze te są wydatkowane na działania promocyjne i informacyjne, koszty administracyjne, a także dofinansowanie wydarzeń artystycznych o dużym potencjale, których specjalne edycje zostaną włączone do programu obchodów. Biorąc pod uwagę obecne nakłady ponoszone w związku z przygotowaniami miasta do tytułu ESK i docelową liczbę imprez objętych programem obchodów w roku 2016, oszacowano wysokość budżetu w roku jubileuszowym i latach poprzedzających. Część środków celowo postanowiliśmy przeznaczyć na dofinansowanie wydarzeń cyklicznych w latach poprzedzających obchody oraz w okresie następującym po roku 2016. Tworząc naszą kandydaturę myślimy długofalowo, a organizacja obchodów w roku 2016 jest jednym z elementów strategii rozwoju naszego miasta.

Forma budżetu obchodów, jego łączna wysokość i źródła finansowania

Budżet obchodów w roku 2016 będzie wynosił 37 mln euro. Planowane łączne wydatki na organizację imprez realizowanych w latach 2012–2018 wynoszą natomiast 76,5 mln euro

111

Centrum Lotów Kosmicznych – organizacja i finansowanie obchodów

Źródła finansowania

Korowód świętojański z okazji Dni Torunia

Środki składające się na budżet obchodów będą pochodziły z różnych źródeł, które przedstawia wykres

Fot. Jacek Smarz

Orientacyjna struktura wydatkowania środków Wyszczególnienie

Razem w latach 2012–2018 (w EUR)

Budżet Gminy Miasta Torunia

35,500 000

Budżet Państwa

20,000 000

Budżet Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego 10,000 000

112

Fundusze unijne i pozostałe

5,000 000

Sponsorzy

2,500 000

Sprzedaż biletów

2,000 000

Inne

1,500 000

Razem

76,500 000

113

Centrum Lotów Kosmicznych – organizacja i finansowanie obchodów

Stosowne zobowiązania finansowe uchwalone przez organy miejskie

Zaprezentowany budżet obchodów został sporządzony w porozumieniu z Wydziałem Budżetu i Planowania Finansowego Urzędu Miasta Torunia. Prezydent Miasta Torunia złożył deklarację co do wysokości środków, jakie zostaną wyasygnowane na organizację obchodów. Środki zaplanowane na lata poprzedzające rok 2016 oraz lata następujące bezpośrednio po obchodach będą zabezpieczane w budżecie zatwierdzanym Uchwałą Rady Miasta.

Kwota przewidziana na rozwój infrastruktury – bazy kulturalno-turystycznej i renowację

Łączna wartość zaplanowanych inwestycji wynosi 77 mln euro, z czego około 22 mln euro stanowią inwestycje związane z konserwacją i rewitalizacją zabytkowej substancji miasta. Plany inwestycyjne związane z rozbudową infrastruktury kulturalnej oraz konserwacją i renowacją są opisane szczegółowo w części 4 aplikacji, w punkcie Plany inwestycyjne do roku 2016.

Zaangażowanie sponsorów w obchody i przewidziany wkład finansowy od nich pochodzący

114

Już na etapie przygotowań miasto podjęło działania mające na celu aktywizację środowisk biznesowych w kierunku mecenatu kultury. Władze miasta organizowały konferencje poświęcone współpracy biznesu z kulturą, a także podejmowały bezpośrednie negocjacje z przedsiębiorcami. Na bazie potencjału wypracowanego w latach poprzedzających będzie możliwe pozyskanie sponsorów obchodów wydarzeń zaplanowanych na rok 2016. Wzorując się na doświadczeniach poprzednich stolic, Toruń planuje wprowadzenie różnych poziomów sponsoringu, którym będą odpowiadały odpowiednie formy promocji sponsora. Hasło, które będzie mobilizowało sponsorów do współfinansowania obchodów to „Buy the sky!” Przewidywany wkład sponsorów w obchody roku jubileuszowego przyjęto na ostrożnym poziomie 2,5 mln euro.

Środki gwarantowane przez miasto Toruń zostaną zabezpieczone od roku 2012, natomiast zgodnie z informacją otrzymaną z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18 czerwca 2010 roku nr DWZ/886/10 budżet centralny będzie uwzględniał dofinansowanie obchodów, począwszy od roku 2014. Decyzją Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego nr KN.P.0724-15/2010 w przypadku uzyskania przez Toruń tytułu ESK 2016 województwo znacząco zwiększy dofinansowanie wydarzeń kulturalnych w Toruniu i regionie. Fundusze pochodzące z budżetu województwa kujawsko-pomorskiego zostaną zabezpieczone w budżecie w latach 2012–2018. Umowy sponsorskie będą podpisywane w latach 2012–2015, zaś prognozowane wpływy z biletów zostaną oszacowane w roku 2015.

Harmonogram określania elementów budżetu w przypadku przyznania miastu tytułu Europejskiej Stolicy Kultury

Zasięg i złożoność programu obchodów wymaga stworzenia specjalnego systemu zarządzania finansami. W tym celu w strukturze Urzędu Miasta Torunia zostanie wyodrębniona jednostka odpowiedzialna za określenie planu rozdysponowania budżetu obchodów oraz bieżącą ewaluację jego wykonania. Jednostka ta będzie ściśle współpracowała z Działem Księgowości Toruń 2016 oraz Toruńskim Obserwatorium Kultury. Toruń 2016 będzie dostarczać informacji dotyczących wydarzeń zaplanowanych na rok 2016 i lata poprzedzające, zaś Toruńskie Obserwatorium Kultury dokona oceny tych wydarzeń z punktu widzenia osiągnięcia zakładanych efektów społecznych, kulturalnych i ekonomicznych. Na tej podstawie będzie można sporządzić efektywny plan alokacji środków przewidzianych na realizację programu Toruń 2016. Przyjęty układ dochodów i wydatków pozwoli jednoznacznie określić, na realizację jakiego wydarzenia zostały wydatkowane środki. Każdemu z zaplanowanych wydarzeń zostanie przypisany odpowiedni wskaźnik rezultatu, dzięki czemu możliwa będzie bieżąca ewaluacja stopnia realizacji zakładanych celów przez Toruńskie Obserwatorium Kultury. Stały nadzór nad wydatkowaniem środków będzie prowadziła Rada ds. Zarządzania Finansami. Dodatkowo zakłada się przeprowadzenie okresowych audytów zewnętrznych przez niezależną firmę audytorską.

System kontroli i oceny w zakresie zarządzania finansami

115

4.Baza Naziemna

czyli infrastruktura miasta

Baza Naziemna – infrastruktura miasta

Dostępność ze świata

alety miasta w dziedzinie dostępności komunikacyjnej Korzystne położenie Torunia na skrzyżowaniu szlaków wiodących ze wschodu na zachód oraz z północy na południe Europy znacząco wpływa na komunikację z miastem tak w zakresie transportu międzynarodowego, jak krajowego i regionalnego. Lokalizację Torunia prezentują mapy.

Toruń

Gdańsk Szczecin S-10

A-1

Bydgoszcz

Poznań

Białystok

Toruń S-10

A-1

Warszawa

Łódź Wrocław

A-1

Katowice Kraków

118

Lublin

Przez Toruń przebiega Transeuropejski Korytarz Transportowy prowadzący z Gdańska do Cieszyna, a dalej przez Słowację, Czechy i Bałkany. Korytarzem tym biegnie międzynarodowa droga E 75, tożsama z drogą krajową nr 1. Pod koniec 2011 roku Toruń zostanie połączony z autostradą A1 o znaczeniu krajowym i międzynarodowym. Miasto dysponuje połączeniami autokarowymi, m.in. do Wiednia, Aten, Barcelony i Alicante oraz do większości miast w Wielkiej Brytanii, a także do Paryża i Bordeaux. Port lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy, oddalony o około 50 km od Torunia, realizuje połączenia do Düsseldorfu, Londynu, Dublina, Liverpoolu, East Midlands i do Warszawy. Obecnie trwają prace związane z rozbudową terminala pasażerskiego, budową systemu odprawy bagażowej oraz przebudową pasa startowego i dróg kołowania, co z pewnością pozwoli na pozyskanie nowych przewoźników i stworzenie bezpośrednich połączeń z głównymi węzłami lotniskowymi Europy. Z kolei bezpośredni i sprawny (ok. 40 minut) dojazd z lotniska do stacji kolejowej Toruń Główny zapewni Szybka Kolej Metropolitalna, której budowa zostanie zakończona do roku 2014.

Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego | Fot. Adam Fisz

Dostępność z innych polskich miast Centralne położenie Torunia w kraju umożliwia również dogodne połączenia drogowe i kolejowe, m.in. z Warszawą (ok. 200 km), Gdańskiem (ok. 180 km), Poznaniem (ok. 150 km) i Szczecinem (ok. 300 km). W miastach tych znajdują się międzynarodowe lotniska. W rejonie miasta przebiega droga ekspresowa S-10: Szczecin –Toruń – Warszawa. Ponadto przez Toruń przebiegają trzy drogi krajowe: nr 1: Gdańsk – Toruń – Cieszyn, nr 15: Wrocław – Toruń – Olsztyn oraz nr 80 łącząca Toruń z Bydgoszczą.

Droga ekspresowa S10: Szczecin – Toruń – Warszawa | Fot. Daniel Pach

119

Baza Naziemna – infrastruktura miasta

Znaczącym atutem miasta w zakresie komunikacji w wymiarze ogólnopolskim stanie się drugi most drogowy wraz drogami dojazdowymi, który dzięki dofinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego zostanie oddany do użytku w roku 2013. Do tego czasu przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej miasto zrealizuje szereg innych inwestycji mających na celu przebudowę głównego układu szkieletowego miasta, w tym przede wszystkim budowę Trasy Średnicowej Północnej na linii wschód–zachód, budowę Trasy Staromostowej na linii północ–południe, a także modernizację Szosy Lubickiej jako drogi dojazdowej do autostrady A1. W mieście funkcjonują dworzec autobusowy i trzy dworce kolejowe. Połączenia autobusowe obejmują m.in. takie kierunki, jak: Gdynia, Olsztyn, Warszawa, Lublin, Łódź, Kraków, Katowice, Wrocław, Poznań i Szczecin. Z dworca kolejowego Toruń Główny odjeżdżają bezpośrednie pociągi do Poznania, Olsztyna oraz Bydgoszczy i Warszawy. Osiedle Rubinkowo Fot. Marek Czarnecki

Dostępność regionalna Uzupełnieniem dla dróg krajowych i wojewódzkich jest rozbudowana sieć dróg powiatowych i gminnych umożliwiająca dogodną komunikację z innymi miastami województwa. Dostępność regionalną zapewnia również dobrze rozbudowany system sieci kolejowej. Istotnym elementem poprawy dostępności regionalnej będzie Szybka Kolej Metropolitalna która połączy Toruń z Bydgoszczą.

Potencjał noclegowy i baza turystyczna miasta Od czasu, kiedy turystyka stała się ważnym kierunkiem rozwoju Torunia, liczba miejsc noclegowych stale rośnie. W 2003 roku w mieście funkcjonowało 25 obiektów całorocznego zakwaterowania, dysponujących 1427 miejscami noclegowymi. Do roku 2007 powstało 730 dodatkowych miejsc noclegowych, a liczba obiektów zwiększyła się do 35. Obecnie na terenie miasta funkcjonuje 31 hoteli, 9 hosteli oraz camping, schroniska młodzieżowe, a nawet gospodarstwa agroturystyczne. Obiekty te dysponują w sumie 3043 miejscami noclegowymi.

Uzupełnieniem dla bazy noclegowej miasta są obiekty zbiorowego zakwaterowania zlokalizowane w regionie, który chcemy zaangażować w obchody roku jubileuszowego. W miejscowościach położonych w promieniu 70 km od Torunia dostępnych jest 10 430 miejsc noclegowych w hotelach, motelach i zajazdach. Ogółem, oprócz sezonowych kwater prywatnych, w obrębie 140 km od miasta znajduje się 20 256 miejsc noclegowych w 362 obiektach. Charakter bazy hotelowej Torunia jest spójny z wizerunkiem miasta. Obiekty zbiorowego zakwaterowania są zlokalizowane w odnowionych kamienicach z XIX, XVII, a nawet XIII wieku, zabytkowych spichrzach, Starym Młynie czy dziewiętnastowiecznych koszarach i łączą historyczny klimat z wymaganiami odpowiedniego standardu. Turyści goszczący w Toruniu zachwycają się urodą średniowiecznych kamienic i spichrzy, stąd władze miasta przyjęły strategię odsprzedaży zabytkowych budynków podmiotom inwestującym w branży hotelarskiej. Dzięki tej koncepcji powstały już hotele Heban i Solaris. Do roku 2016 zakłada się otwarcie kolejnych tego typu obiektów, dysponujących około 200 dodatkowymi miejscami noclegowymi. W roku 2010 został oddany do użytku dwugwiazdkowy hotel francuskiej sieci hotelarskiej B&B. Obiekt liczy 93 pokoje i jest zlokalizowany w pobliżu dworca autobusowego. Do roku 2011 zostanie zakończona budowa hotelu na Bulwarze Filadelfijskim, w którym zaplanowano 1 50 pokoi oraz kilka apartamentów. Dla sprawnej obsługi ruchu turystycznego ważne są miejsca parkingowe. Łączna liczba miejsc parkingowych dla obsługi Starówki i jej obrzeża wynosi 1962. W trakcie budowy są obecnie cztery parkingi, dzięki którym powstanie ponad 1000 dodatkowych miejsc parkingowych.

Wizualizacja czterogwiazdkowego Hotelu Wodnik

Teatr Baj Pomorski | Fot. studiozz@wp.pl

120

121

Baza Naziemna – infrastruktura miasta

Plany inwestycyjne do roku 2016 Toruń należy do czołówki polskich miast pod względem wykorzystywania funduszy unijnych. Wartość umów o dofinansowanie podpisanych do końca 2009 roku wyniosła 2331 zł na jednego mieszkańca Torunia, czyli ponad dwukrotnie więcej niż średnia dla całego kraju, wynosząca 1 100 zł. Umożliwia to równoczesną realizację wielu inwestycji infrastrukturalnych, mających na celu przygotowanie miasta do organizacji obchodów w roku jubileuszowym. Wśród najważniejszych obiektów infrastruktury kultury, którymi może się obecnie pochwalić miasto, należy wyróżnić powstałe w 2008 roku Centrum Sztuki Współczesnej – pierwszy od podstaw wybudowany w powojennej Polsce obiekt poświęcony sztuce współczesnej, odnowiony w 2006 roku Teatr Baj Pomorski, Muzeum Okręgowe, Teatr im. Wilama Horzycy, Dwór Artusa, dysponujący salami umożliwiającymi organizację koncertów symfonicznych, a także Salę Koncertową Zespołu Szkół Muzycznych i Aulę Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Uzupełnieniem infrastruktury pozostającej obecnie do dyspozycji miasta jest szereg projektów z zakresu infrastruktury kultury oraz rewitalizacji i konserwacji zaplanowanych na lata 2010–2016. Łączna wartość zaplanowanych inwestycji wynosi 77 mln euro, z czego około 22 mln euro stanowią inwestycje związane z konserwacją i rewitalizacją zabytkowej substancji miasta. Do najważniejszych należy zaliczyć następujące projekty:

122

• Sala koncertowa na Jordankach • Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży, • Centrum Nowoczesności, • Toruńska Starówka – ochrona i konserwacja dziedzictwa kulturowego UNESCO, • Toruń – Hanza nad Wisłą, • Adaptacja zabytkowej Baszty Gołębnik i Bramy Klasztornej na pracownie artystyczne i siedziby organizacji pozarządowych prowadzących działalność w dziedzinie kultury, • Zagospodarowanie terenu położonego przy Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu.

Centrum Nowoczesności W ramach rewitalizacji zdegradowanych budynków poprzemysłowych, wchodzących w skład kompleksu Młynów Toruńskich przy ul. Kościuszki, Łokietka i Dworcowej, powstanie nowoczesne centrum nauki, oferujące możliwość interaktywnej edukacji. Placówka poprzez zabawę i eksperyment (odejście od formuły: „Patrz, ale nie dotykaj” na rzecz: „Dotknij, sprawdź”) umożliwi zwiedzającym samodzielne, aktywne i doświadczalne przyswajanie i pogłębianie wiedzy o nauce, technice, przyrodzie i kulturze. Łączna wartość inwestycji wynosi 8 mln euro.

Sala koncertowa na Jordankach

Toruńska Starówka – ochrona i konserwacja dziedzictwa kulturowego UNESCO

Projekt dotyczy budowy sali koncertowej umożliwiającej realizację dużych międzynarodowych i ogólnopolskich imprez kulturalnych: muzycznych, teatralnych i multimedialnych o łącznym audytorium 1350 osób. Zaprojektowany przez hiszpańską pracownię obiekt zlokalizowany będzie w niedalekim sąsiedztwie historycznego centrum miasta oraz Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” i stanie się namacalnym świadectwem naszych starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Wartość projektu wynosi 35 mln euro.

Pośród wielu działań z zakresu infrastruktury kultury należy wyróżnić projekty dotyczące konserwacji zabytkowej substancji miasta. Najważniejszą spośród realizowanych inwestycji rewitalizacyjnych jest projekt obejmujący prace konserwatorskie, remontowe i adaptacyjne na wybranych obiektach zabytkowych zespołu staromiejskiego, m.in.: Muzeum Okręgowe, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu, kościół katedralny św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu, kościół św. Jakuba Apostoła w Toruniu. Łączna wartość inwestycji to 10 mln euro.

Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży

Toruń – Hanza nad Wisłą

Inwestycja została zaplanowana z myślą o stworzeniu bazy umożliwiającej aktywną wymianę dzieci i młodzieży z całego świata. Realizacja projektu przyczyni się do wzmocnienia procesu integracji europejskiej oraz rozwijania i promowania aktywnych form wypoczynku wśród młodzieży. Łączna wartość pierwszego etapu inwestycji to 6 mln euro.

Aby podkreślić hanzeatyckie tradycje Torunia i wykreować nowy produkt turystyczny, miasto realizuje projekt „Toruń – Hanza nad Wisłą”. W ramach inwestycji zaplanowano modernizację Ratusza Staromiejskiego, Domu Eskenów oraz Zamku Krzyżackiego, a także zagospodarowanie ulic Szerokiej i Królowej Jadwigi poprzez wyeksponowanie herbów miast hanzeatyckich oraz znaków cechowych. Łączna wartość inwestycji to 6 mln euro.

Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” | Fot. Wojciech Olech

Wizualizacja sali koncertowej na Jordankach

123

Baza Naziemna – infrastruktura miasta

Adaptacja zabytkowych baszt na pracownie artystyczne i siedziby organizacji pozarządowych prowadzących działalność w dziedzinie kultury. W ramach przygotowań do działań kreatywnych, intensyfikujących się wraz ze staraniami miasta o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, powstały projekty dotyczące zapewnienia zaplecza infrastrukturalnego pod pracownie artystyczne i siedziby organizacji pozarządowych. W tym celu zaplanowano realizację kompleksowego przedsięwzięcia obejmującego adaptację trzech wież: Baszty Gołębnik, Krzywej Wieży i Bramy Klasztornej na cele kulturalne. Jako pierwsza zaadaptowana została Krzywa Wieża, w której obecnie znajduje się siedziba miejskiej instytucji kultury Toruń 2016. Wartość inwestycji wynosi 87 tys. euro.

Zagospodarowanie terenu położonego przy Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu Toruńska Starówka jest wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Nauki UNESCO razem z okalającym miasto pasem zieleni. Dlatego też oprócz projektów dotyczących rewitalizacji Starego Miasta zaplanowano projekty związane z ożywieniem Bulwaru Filadelfijskiego oraz zagospodarowaniem terenu Kępy Bazarowej. W ramach projektu „Zagospodarowanie terenu położonego przy Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu” przewidziano przygotowanie infrastruktury technicznej, kina letniego, ekspozycji rzeźb, a także lunet widokowych. W ramach odrębnego projektu pn. „Zielony Pomost” zakłada się natomiast adaptację Kępy Bazarowej jako punktu widokowego i wyposażenie tego miejsca w elementy małej architektury średniowiecznego portu hanzeatyckiego. Wartość projektu: 2,5 mln euro Poza wymienionymi wyżej warto jeszcze wspomnieć o kilku innych inicjatywach.

124

Astro-Baza Spośród inwestycji realizowanych przez samorząd wojewódzki na uwagę zasługuje projekt pn. „Astro-Baza”, zakładający budowę sieci obserwatoriów astronomicznych na terenie całego województwa. Obiekty mają powstać w 14 miejscowościach naszego regionu: Brodnicy, Dobrzyniu nad Wisłą, Gniewkowie, Golubiu-Dobrzyniu, Gostycyniu, Jabłonowie Pomorskim, Kruszwicy, Radziejowie, Rypinie, Świeciu, Unisławiu, Złejwsi Wielkiej, Żninie i Inowrocławiu. Wszystkie ośrodki mają powstać przy szkołach i wzbogacić tym samym ich ofertę edukacyjną. Zgodnie z założeniem projektu już pod koniec 2011 roku pierwsi uczniowie będą mogli obserwować nie tylko bliskie obiekty Układu Słonecznego, ale także odległe układy gwiazd oraz znajdujące się miliony lat świetlnych od Ziemi „Wyspy Wszechświata” – galaktyki.

Baza Marsjańska Na wstępnym etapie są plany wybudowania w Toruniu prototypu Bazy Marsjańskiej, symulującej warunki, w jakich będą mieszkać pierwsi astronauci na Marsie. Pomysłodawcą projektu jest Stowarzyszenie Mars Society. Byłaby to pierwsza taka baza w Europie, obok dwóch istniejących już w Ameryce w Utah i na arktycznej wyspie Devon. Zgodnie z planami polski obiekt będzie rozbudowany o moduły pneumatyczne, wielokrotnie zwiększające powierzchnię użytkową i umożliwiające pewną samowystarczalność bazy (np. poprzez hodowlę świeżych warzyw, rozbudowany system recyklingu CO2 i odzyskiwania energii). Baza będzie platformą do rozwoju interdyscyplinarnego ośrodka badawczego, koncentrującego się na technologiach kosmicznych i ich transferze do innych sektorów gospodarki, jak również ma służyć edukacji dzieci i młodzieży.

Na lata 2010–2014 zaplanowano ważne inwestycje z zakresu infrastruktury drogowej i kolejowej, wśród których należy szczególnie wyróżnić: • budowę mostu drogowego przez Wisłę wraz z drogami dojazdowymi – inwestycja o łącznej wartości opiewającej na 230 mln euro; • budowę i przebudowę głównego szkieletowego układu drogowego Torunia – inwestycja o łącznej wartości 30 mln euro; • budowę Szybkiej Kolei Metropolitalnej w bydgosko-toruńskim obszarze metropolitarnym BiT-City oraz integracje systemów transportu miejskiego. Wkład Gminy Miasta Torunia – 49 mln euro. Jest to projekt realizowany w partnerstwie z województwem kujawsko-pomorskim.

Wspólnym przedsięwzięciem miasta Toruń, Samorządu Województwa oraz Ministerstwa Sportu będzie budowa sali widowiskowo-sportowej przy ulicy Bema. Hala pomieści widownię na 5000 miejsc, z możliwością jej poszerzenia o dodatkowe 1500 miejsc. Założenia inwestycji przewidują, że obiekt, oprócz funkcji sportowej, będzie służył także jako miejsce organizacji wydarzeń edukacyjno-kulturalnych: zjazdów, targów, wystaw, koncertów czy spektakli teatralnych.Łączna wartość inwestycji wynosi 31 mln euro. Zgodnie z zaprezentowanym harmonogramem wszystkie najważniejsze inwestycje z zakresu infrastruktury miasta zostaną zakończone do roku 2014. Jest to celowe działanie władz miasta, które umożliwi zwiększenie nakładów na organizację wydarzeń kulturalnych w roku 2016. Harmonogram

prac nad realizacją najważniejszych inwestycji

Wyszczególnienie

2010 2011

2012

2013

2014

Budowa Sali koncertowej na Jordankach Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży Centrum Nowoczesności Toruńska Starówka – ochrona i konserwacja dziedzictwa kulturowego UNESCO Toruń – Hanza nad Wisłą Adaptacja zabytkowej Bramy Klasztornej i Baszty Gołębnik na pracownie artystyczne i siedziby organizacji pozarządowych prowadzących działalność kulturalną Zagospodarowanie terenu położonego przy Bulwarze Filadelfijskim Budowa mostu drogowego przez Wisłę wraz z drogami dojazdowymi Budowa i przebudowa głównego szkieletowego układu drogowego miasta Torunia Szybka Kolej Metropolitalna w bydgosko-toruńskim obszarze metropolitalnym BiT-City oraz integracja systemów transportu miejskiego Astro-Baza Baza Marsjańska

125

5.System Łączności z Ziemią czyli strategia komunikacji społecznej

System Łączności z Ziemią – strategia komunikacji społecznej

128

ałożenia strategii komunikacji Cele strategii komunikacji Wszechświat Kultury potrzebuje „systemu łączności z Ziemią”, który zapewni skuteczną komunikację idei z jej adresatami na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim oraz umożliwi wszystkim uczestnikom swobodny dialog i wymianę opinii oraz pomysłów. Strategia komunikacji dotyczy zatem szerszego kontekstu obchodów ESK, a jej cele będą się pokrywać z celami wyznaczonymi w niniejszej aplikacji, ale też mają je rozwijać i poszerzać ich znaczenie. Zadania w zakresie komunikacji obejmą m.in.: • wypromowanie przygotowanej przez Toruń oferty ESK oraz promocję samego miasta jako atrakcji turystycznej, • budowanie przyjętego wizerunku Torunia – miejsca, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, tworząc kreatywną przestrzeń dla twórczych działań, • dotarcie z informacją do szerokiego grona odbiorców (lokalnych, regionalnych, europejskich, globalnych), • zachęcenie adresatów przekazu do udziału w wydarzeniu i wywołanie pożądanego efektu – ich przyjazdu i dłuższego pobytu w Toruniu, • uwypuklenie europejskiej perspektywy obchodów, jak również roli Torunia we współczesnej Europie. Należy zauważyć, że powyższe zadania określają zewnętrzny charakter strategii komunikacji – skierowanej do odbiorców oferty ESK. Ważny jest też sam proces tworzenia programu – tytuł Europejskiej Stolicy Kultury zdobywa miasto, a więc i jego mieszkańcy. To od ich kreatywności, energii i pomysłów zależy ostateczny kształt programu, to oni nadają mu unikalny charakter i niepowtarzalny klimat.

Promocja idei ESK w toruńskich przedszkolach

W tym przypadku strategia komunikacji ma za zadanie: • dostarczyć mieszkańcom wyczerpujących informacji o ESK – założeniach konkursu, jego wymaganiach i korzyściach, • zachęcić ich do udziału w tworzeniu oferty oraz dialogu społecznego, co prowadzi do większej integracji społecznej, • promować nowe możliwości aktywności zawodowej, jakie stwarza praca przy organizacji ESK, do której należy np. wolontariat, • informować na bieżąco o postępach prac oraz rozwiewać wszelkie możliwe wątpliwości, które mogą być przyczyną potencjalnego kryzysu, • budować w mieszkańcach poczucie dumy lokalnej i tworzyć z nich naturalnych ambasadorów miasta i gospodarzy imprezy.

Fot. Przemysław Draheim

Grupy docelowe Świadomość nieskończoności Wszechświata Kultury skłania do dostrzegania nieskończoności różnych cywilizacji. Dlatego zakładamy, że strategia komunikacji będzie skierowania do możliwie najszerszego audytorium – na poziomie lokalnym, regionalnym, ogólnopolskim, europejskim i światowym. Zależy nam na zaangażowaniu w uczestnictwo obchodów wszystkich grup społecznych: dzieci, młodzieży, osób dorosłych, starszych, niepełnosprawnych, środowiska biznesu, decydentów, polityków, internautów, pasjonatów, wreszcie turystów, odwiedzających miasto i region po raz pierwszy. Bardzo ważną grupą docelową są dla nas osoby, które z różnych powodów nie uczestniczą w obecnym życiu kulturalnym. Jednym z naszych nadrzędnych celów jest zmienianie postaw w tym zakresie. Będziemy chcieli uświadamiać ludziom, że kultura nie jest przeznaczona jedynie dla elit, że każdy

może aktywnie uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych i obcować ze sztuką, zarówno tą wysublimowaną, jak i masową. W procesie komunikacji istotną rolę odgrywają media, stąd w projekcie duży nacisk kładziony będzie na public relations, w tym na tworzenie i rozwijanie dobrej współpracy z dziennikarzami lokalnymi, ogólnopolskimi i europejskimi, budowanie pozytywnych relacji i otwartego dialogu.

Główny przekaz „System łączności z Ziemią” ma sprawić, że przekaz rozsyłany we Wszechświecie Kultury będzie odpowiednio odebrany i zrozumiany przez mieszkańców miasta, regionu, Polski, Europy i świata. Ma też prowadzić do budowania w umysłach odbiorców – po przełożeniu go zgodnie z własnym systemem odkodowania (na

który składają się język, wiedza, kontekst kulturowy etc.) – wizerunku zgodnego z naszą intencją. Podstawowym założeniem i oczekiwanym rezultatem strategii komunikacji jest zachowanie spójności przekazu we wszystkich działaniach i wśród wszystkich grup docelowych. Spójność ta będzie polegać na podporządkowaniu całego systemu identyfikacji wizualnej myśli przewodniej naszej aplikacji. Wszechświat Kultury jest punktem wyjścia do stworzenia systemu graficznego, który będzie stosowany we wszystkich materiałach promocyjnych, w tym na stronie internetowej projektu, w broszurach, ulotkach, bannerach, gadżetach, materiałach dla prasy. Kierunek i charakter planowanych przez nas akcji promocyjnych, ambientowych i reklamowych będzie nawiązywać do metaforyki kosmicznej.

129

System Łączności z Ziemią – strategia komunikacji społecznej

Planowane działania Złożoność oferty kulturalnej w naszym Wszechświecie Kultury wymaga od nas opracowania różnorodnego programu działań. Skuteczność naszego oddziaływania będzie wynikać z ciągłości i komplementarności prowadzonych akcji, które w sumie zapewnią efekt synergii. Poniżej przedstawiamy przykłady kierunków, jakie już są lub będą realizowane w ramach strategii promocji. Ostateczny harmonogram zostanie opracowany na dalszym etapie prac.

Kreowanie marki Toruń 2016 Kreowanie marki zakłada współpracę z możliwie najliczniejszą siecią partnerów – instytucjami kulturalnymi, administracją, podmiotami biznesowymi, hotelami, restauracjami, szkołami i placówkami naukowymi. Pozwoli to stworzyć grupę naturalnych ambasadorów projektu, poprzez których impreza będzie promowana. Każdy z partnerów zostanie wyposażony w komplet materiałów promocyjnych, takich jak: logo projektu, broszury z programem, drobne gadżety, które będą rozmieszczane w danym miejscu. Specjalne prezentacje, debaty i spotkania mają za zadanie dostarczyć partnerom możliwie najwięcej danych o planowanych działaniach, tak aby stali się oni rzetelnym źródłem informacji.

Nowoczesne technologie Zamierzamy w pełni wykorzystać możliwości nowoczesnych technologii. Strona www.torun2016.eu już teraz pełni funkcję interaktywnej platformy komunikacyjnej, tworzonej przez jej użytkowników (komentarze użytkowników, połączenie z serwisami społecznościowymi, współpraca z forami internetowymi i portalami dziennikarstwa społecznego etc.) i oferującej szeroki wachlarz możliwości (podstrony tematyczne lub dla wy-

130

branych form sztuki, miejsce do e-debat i e-konferencji, relacje z imprez). Współpraca z różnorodnymi partnerami stworzy nieograniczone możliwości uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych (ułatwienie rezerwacji i kupna biletów, rezerwacji hoteli, organizacji transportu etc.). Strona ma też być bardzo cennym narzędziem generującym treści PR do wykorzystania w komunikacji z mediami. Temu będzie służyć organizacja licznych ankiet, konkursów, zapytań, które będą mogły posłużyć do szerszej komunikacji. Współpraca z firmami z sektora nowoczesnych technologii posłuży przygotowaniu nowoczesnego programu wybiegającego swym zasięgiem i możliwościami daleko w przyszłość. Już teraz korzystamy z najnowocześniejszych rozwiązań, które usprawniają nasze działania PR-owe. Wprowadziliśmy system wirtualnego biura prasowego – nowoczesnego narzędzia kontaktu z mediami w technologii netPR.pl, działającego pod adresem media.torun2016.eu.

Oferta miasta Planujemy przygotowanie specjalnej kampanii na rzecz mobilizacji miasta do roli gospodarza ESK 2016 – włączenia możliwie największej liczby partnerów oraz wypracowania wspólnej atrakcyjnej oferty turystycznej. Jej adresatami będą partnerzy tworzący bazę infrastrukturalną miasta, a więc hotele, restauracje, sklepy, a także budżetowe i prywatne instytucje kultury oraz kluby. W tym celu zostanie opracowana specjalna prezentacja na temat ESK, ze szczególnym uwzględnieniem wartości tego tytułu dla rozwoju ekonomicznego regionu. Przedstawimy w niej dokonania innych miast jako przykłady dobrych praktyk. Prezentacja będzie też obejmować szczegóły dotyczące oferty kulturalnej Torunia, artystów, harmonogramu i programu promocji.

Akcja wizerunkowa Toruń ma adres | Fot. Patryk Lewandowski

131

System Łączności z Ziemią – strategia komunikacji społecznej

Święto Muzyki 2010

Fot. Joanna Gus

132

Fot. Joanna Gus

Public relations

Partnerzy medialni projektu

Akcje specjalne

• Parada Galaktyk – happening zapraszający do odwiedzenia

Public relations są tu rozumiane jako szeroki wachlarz działań współpracy z mediami, które mają na celu zapewnić zarówno bieżące wsparcie realizowanych imprez, jak i stale promować główny przekaz Europejskiej Stolicy Kultury. Wśród działań planowanych w tym zakresie, wymienić można: • media tours (wyjazdy studyjne) organizowane dla dziennikarzy polskich w mieście partnerskim lub innych miastach, będących dotychczas gospodarzami ESK, zaś dla dziennikarzy zagranicznych – wizyty w Toruniu, • media tours dla dziennikarzy z innych miast Polski w Toruniu (prezentacja założeń, planów, pomysłów, dotychczasowych osiągnięć), • konferencje prasowe i wydarzenia medialne (otwarcie i zakończenie obchodów, otwarcie wystaw, inauguracja koncertów, spektakli, festiwali etc.), • stałe wsparcie medialne wszystkich imprez, debat, konferencji etc., • stała współpraca z mediami (wywiady, informacje prasowe, artykuły sponsorowane, prezentacje, spotkania indywidualne).

Różnorodność imprez stwarza nam możliwość pozyskania szerokiego grona partnerów medialnych, którzy wesprą nas w docieraniu do szerokiego audytorium. Przewidujemy różne formy współpracy – reklamy, programy sponsorowane, bannery, dedykowany program cykliczny, możliwość pozyskania stałego czasu antenowego i wiele innych. Planujemy pozyskanie partnerów lokalnych, ogólnopolskich, europejskich i światowych. Zamierzamy nawiązać współpracę z wiodącymi stacjami telewizyjnymi o charakterze informacyjnym (np. BBC Word News, EuroNews), kulturalnym (np. Mezzo), naukowym (Discovery Channel, National Geographic) i innymi. Planujemy pozyskać partnerów pośród wydawnictw prasy codziennej i branżowej oraz portali internetowych i radia. Nasze możliwości negocjacyjne zwiększy ścisła współpraca z hiszpańską Stolicą Kultury, polegająca na stworzeniu wspólnej oferty patronackiej i obejmująca liczne wspólne przedsięwzięcia.

Nasz program działań zakłada organizację licznych zaskakujących i niekonwencjonalnych wydarzeń, które przyciągną uwagę odbiorców oraz mediów, a przez to pozwolą nam zaistnieć w przestrzeni medialnej. Przy ich organizacji będziemy się kierować innowacyjnością, stosując się jednak do zasady zachowania spójności przekazu. Planujemy też angażować twórców w tworzenie tych pomysłów, organizować swoiste burze mózgów, z których narodzą się naprawdę wyjątkowe idee. Przykładowe projekty: • Kapsuła czasu – specjalnie zaprojektowany i wyposażony w nowoczesne technologie wehikuł, do którego będzie można wejść i skorzystać z wybranych programów (program lotu, program wędrówki w czasie po Toruniu, Europie, historii, kulturze). Będziemy z nim odwiedzać miasta w Polsce i Europie; • Toruński Układ Słoneczny – wyjątkowy pokaz 3D trawestujący obraz rzeczywistego kosmosu na Wszechświat Kultury i jego poszczególne Galaktyki. Pokaz miałby być emitowany w przestrzeni miejskiej jako nawiązanie do bliskości różnych form sztuki i kultury w życiu codziennym;

Torunia. W paradzie wezmą udział specjalnie zaprojektowane olbrzymie chodzące „rzeźby”, reprezentujące poszczególne Galaktyki. • Sylwester 2015 – już 31.12.2015 zaczniemy świętowanie uzyskania przez Toruń tytułu ESK. Hotele i restauracje będą czekały na turystów ze specjalną ofertą. To również w hotelach goście przyjeżdżający do Torunia będą mogli się dowiedzieć o szczegółach podróży po Wszechświecie Kultury. Świętowanie sylwestra w Toruniu zachęci do uczestnictwa w wielkim otwarciu obchodów roku 2016.

Prezentacja na targach i imprezach Planujemy udział w różnych imprezach i znaczących targach turystycznych w kraju i Europie. W tym celu stworzymy harmonogram najważniejszych wydarzeń, które zapewnią nam możliwie największą „oglądalność”. Podobnie jak w przypadku akcji specjalnych chcemy się wyróżnić i zwrócić na siebie uwagę mieszkańców i mediów, stąd nasz udział będzie miał oryginalny „kosmiczny” charakter.

133

System Łączności z Ziemią – strategia komunikacji społecznej

Zarządzanie sytuacją kryzysową Kryzys jest nieodłączną częścią aktywności, dlatego zamierzamy przygotować się na takie zdarzenie. W tym celu zostaną określone potencjalne obszary, w których kryzys może wystąpić, oraz odpowiednie procedury podstępowania. Zakładamy szeroką współpracę z różnymi służbami (policja, pogotowie, straż pożarna, inne), aby wypracować optymalne rozwiązania (określenie obszarów potencjalnych kryzysów, procedury postępowania kryzysowego, zespoły kryzysowe).

Budżet na komunikację społeczną

Kierując się doświadczeniami innych miast kandydackich, na działania promocyjne i marketingowe zaplanowano 19 proc. budżetu obchodów. Wykres przedstawia orientacyjny podział środków w ramach tej kategorii

Nagłośnienie wręczenia nagrody Meliny Mercouri Zdobycie nagrody Meliny Mercouri jest zasługą wszystkich mieszkańców miasta zaangażowanych w przygotowanie oferty ESK. Dlatego impreza z tej okazji będzie świętem Torunia – radosnym celebrowaniem osiągnięć oraz podziękowaniem za wkład i pracę. Scenariusz imprezy zostanie przygotowany w kolejnym etapie tworzenia wniosku i powstanie jako wspólne dzieło organizatorów i mieszkańców Torunia. Jednym z ważnych jego punktów ma być nazwanie Parku Drzew Księżycowych w Toruniu imieniem Meliny Mercouri. Będzie to trwała pamiątka tego niezwykłego wydarzenia oraz podkreślenie przynależności Torunia i jego mieszkańców do społeczności europejskiej. Jednocześnie, zdobycie nagrody Meliny Mercouri jest narzędziem bardzo silnie promującym miasto na poziomie ogólnopolskim. Jest przykładem dla innych metropolii i powodem do dumy narodowej. Ten fakt będzie wykorzystany w sposób możliwie najpełniejszy do promowania Torunia z zastosowaniem szerokiego wachlarza narzędzi komunikacyjnych (strona internetowa, reklama, PR etc.). Zdobytą nagrodę finansową planujemy przeznaczyć na organizację wspomnianej wcześniej akcji „Kreatywnego deszczu meteorytów” w krajach europejskich. W roku jubileuszowym chcemy zorganizować kilkadziesiąt wydarzeń promujących kulturę naszego miasta w każdym z państw Europy: koncertów, wystaw, spotkań literackich, wykładów naukowych. W ten sposób europejską nagrodę w twórczy sposób oddamy Europie.

Harmonogram działań promocyjnych

134

135

6. Obserwatorium Kultury czyli ocena i monitorowanie obchod贸w

Obserwatorium Kultury – ocena i monitorowanie obchodów

odel wielowymiarowej ewaluacji wpływu Doświadczenie miast, którym dotychczas udało się zdobyć tytuł ESK, wskazuje, że konieczne jest utworzenie specjalnego modułu badawczego poświęconego pomiarowi, kontroli i ocenie wpływu działań związanych ze staraniami o uzyskanie tytułu oraz z samym jego przyznaniem. W Toruniu zostanie powołany odpowiedni zespół badawczy o nazwie Toruńskie Obserwatorium Kultury, którego celem będzie przeprowadzenie projektu Super Nova 2016. Super Nova 2016 to model wielowymiarowego i długofalowego pomiaru, kontroli i oceny wpływu działań związanych z Europejską Stolicą Kultury 2016 oraz wpływu ewentualnego przyznania tytułu ESK na toruńskie i regionalne środowisko kulturalne, społeczne, turystyczne, ekonomiczne, a także infrastrukturę.

Zarys metodologii badań Pierwszym krokiem w realizacji projektu Super Nova 2016 będzie powołanie zespołu Toruńskiego Obserwatorium Kultury, w którego składzie znajdą się socjologowie kultury, politycy społeczni, geografowie społeczni i ekonomiści zajmujący się kwestią rozwoju turystyki. Ponieważ projekt nakierowany jest na wielowymiarowe i długoterminowe badania, obejmujące czas przed złożeniem aplikacji, czas po przyznaniu tytułu ESK, rok obchodów oraz okres po nim następujący, działalność Toruńskiego Obserwatorium Kultury potrwa łącznie siedem lat. Corocznie TOK będzie publikować i prezentować szczegółowy raport z badań. Drugim krokiem będzie zebranie wszelkich dostępnych danych na temat jakości życia w mieście, uczestnictwa w kulturze, ruchu turystycznego oraz integracja istniejącej wiedzy płynącej z badań i doświadczeń następujących instytucji: Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Policji, Urzędu Pracy, Urzędu Miasta Torunia, Zarządu Dróg i Mostów, lotniska w Bydgoszczy, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

W trzeciej kolejności zespół zajmie się konstruowaniem zaawansowanego metodologicznie modelu badań, nakierowanego na uzyskanie wiedzy związanej z podstawowymi celami, wyzwaniami i tematami badawczymi. Projekt ma się skupiać zarówno na procesach przemian w kulturze (i w środowiskach – turystycznym, usługowym, biznesowym, naukowym – kulturę otaczających), jak i na efektach działań wspierających kulturę. Zakładamy, że badania obejmą: • rozrysowanie regionalnej mapy mentalnej. Chodzi tu o społeczne wyobrażenia na temat granic regionu, na temat jego najważniejszych cech społecznych, kulturowych, historycznych, gospodarczych i przestrzennych; • rozwój menu kulturalnego oraz sprawdzenie, czy to menu zamienia się na spójną regionalną tożsamość; • ocenę przemian jakości życia w mieście i w regionie na podstawie najnowszych wskaźników jakości życia, przede wszystkim IMD (Index of Multiple Deprivation), dokonującą się pod wpływem działań związanych z ESK; • ciągłe monitorowanie rekonstrukcji lokalnego przemysłu kreatywnego, powstawania nowych instytucji kultury i systemu finansowania instytucji już istniejących; • ocenę przemian w zakresie aktywności kulturalnej, nakierowaną na wychwycenie związków uczestnictwa w kulturze z dwoma najważniejszymi czynnikami tego uczestnictwa: bezwzględnym materialnym poziomem życia mieszkańców oraz stopniem nierówności społecznej. Chodzi tu także o długofalową kontrolę wzrostu aktywności kulturalnej mieszkańców Torunia i regionu, ich dochodów oraz współczynnika Giniego, ilustrującego poziom nierówności społecznej w mieście i w regionie;

• cykliczne badania etnograficzne z wykorzystaniem palety technik jakościowych nad odbiorem wydarzeń kulturalnych wśród uczestników; • przestrzenne mapowanie kultury i uczestnictwa w kulturze; • ocenę budowania marki miasta w oczach mieszkańców regionu, a także longitudinalną, w zdefiniowanych odstępach czasowych, ocenę postrzegania walorów kulturalnych Torunia w największych miastach regionu; • jakościową oraz ilościową ocenę przemian infrastruktury, także turystycznej; • ocenę wpływu przyznania tytułu i działań związanych z ESK na potencjał turystyczny Torunia, a w szczególności wpływ otrzymania tytułu na liczbę odwiedzających, wizyt i dni spędzonych w mieście przez turystów, ilość pieniędzy wydanych dziennie przez odwiedzających, stosunek liczby turystów regionalnych do turystów pozaregionalnych i zagranicznych, obłożenie miejsc hotelowych oraz etaty w sektorze turystycznym wykreowane przez inwestycje i wydarzenia kulturalne. Ponadto ocenę związku wielowymiarowych działań wokół ESK z biznesem i turystyką biznesową. • mapowanie sieci kontekstowej i skojarzeniowej Toruń–kultura–turystyka. Analizę zawartości Internetu i prasy dokonywaną w stałych odstępach czasowych, nakierowaną na wychwycenie przemian w społecznym postrzeganiu Torunia. Jak się o nas mówi i co się w tym obrazie zmienia? • Zaawansowaną ocenę wpływu akcji promocyjnej w sześciu największych miastach regionu i poza regionem.

Pierwszy Dzień Wiosny 2009 Fot. Karolina Wiśniewska

138

139

Wstęp

str. 6–9

1. Wielki Wybuch czyli Podstawy i myśl przewodnia

str. 10–71

2. Kosmiczna Podróż czyli struktura harmonogramu obchodów

str. 72–103

3. Centrum Lotów Kosmicznych czyli organizacja i finansowanie obchodów

str. 104–115

4. Baza Naziemna czyli infrastruktura miasta

str. 116–125

5. System Łączności z Ziemią czyli strategia komunikacji społecznej

6. Obserwatorium Kultury czyli ocena i monitorowanie obchodów

str. 126–135

str. 136–139

Projekt graficzny i skład aplikacji: Studio Z4 we współpracy ze studio Ale... Nadzór artystyczny nad projektem graficznym aplikacji: Jacek Yerka W projekcie aplikacji wykorzystano obrazy Jacka Yerki: Na brzegu kosmosu, Erupcja, Chmurołamacz, Podwodna wieża, Erozja, Powrót do domu, Sonet Projekt płyty DVD: UnderMyBed Redakcja tekstu: Magda Tokarska-Romańska Tłumaczenie: Andrzej Leszczyński

Wspierali nas: członkowie Rady Programowej: Lucjan Broniewicz, Marek Głowacki, Rafał Góralski, dr Aleksander Jankowski, Jarosław Józefowicz, prof. Włodzimierz Karaszewski, Łukasz Karwowski, Zbigniew Klonowski, Paweł Łysak, Marzena Matowska, Mirosław Męczekalski, ks. Piotr Roszak, Jan Świerkowski, prof. Tomasz Szlendak, Wojciech Zaguła pracownicy Toruń 2016: Ewa Bartosik, Alicja Chajewska, Przemysław Draheim, Joanna Gus, Piotr Kozanecki, Jarosław Jaworski , Paulina Owczarek, Kamil Podlasiewski, Karolina Szczepanowska, Agnieszka Szostek-Makowska , Dominika Urzędowska, Dorota Wiśniewska, Łukasz Wróblewski, Karolina Zawałkiewicz Pracownicy Toruń 2016

Aplikację tworzyli: Krystian Kubjaczyk, p.o. Dyrektora Toruń 2016, Zbigniew Lisowski, Koordynator Programowy Toruń 2016, Agnieszka Marecka, Kierownik Działu Wniosku Toruń 2016, Magdalena Jadczak-Myszka, Główny Specjalista ds. Wniosku Toruń 2016

We współpracy z: Auramedia, dr. Michałem Buszko, Mario Caeiro, Ulrichem Fuchsem, Martą Kołacz, prof. Wiesławą Limont, Anną Przedrzymirską, ks. Piotrem Roszakiem, Mariuszem Sadurskim, prof. Tomaszem Szlendakiem, dr. Michałem Targowskim

Szczególne podziękowania dla: Prezydentów Włocławka, Grudziądza, Inowrocławia, Burmistrzów Brodnicy, Świecia, Chełmna, Solca Kujawskiego, Wąbrzeźna, Aleksandrowa Kujawskiego, Ciechocinka, Górzna i władz Powiatu Golubsko – Dobrzyńskiego, którzy podpisali deklarację poparcia dla Torunia. Ta aplikacja nie powstałaby bez twórców, którzy złożyli projekty w ramach ogłoszonego konkursu Otwieramy Wszechświat Kultury i mieszkańców, którzy wspierali nas w staraniach o tytuł ESK i byli dla nas inspiracją

Osoby zarządzające projektem Toruń 2016: Barbara Sroka 2007 – 2008 Olga Marcinkiewicz 2008 – 2009 Krystian Kubjaczyk 2009 –2010