Juwelier Nele Braet @ Lux Photography
Fair Fashion Fest © Steven Colin
SYMPTOOM
CONSTRUCTIEFOUT
24 april 2013 was een zwarte dag voor de mondiale kledingindustrie. 1138 Bengalese stiksters en naaisters vonden de dood toen het Rana Plaza complex instortte. Nog eens 2000 werden gewond vanonder het puin gehaald. Een dag eerder waren de eerste scheuren in de muren te zien, maar wie weigerde aan het werk te gaan zou die maand geen loon krijgen. In die zin was Rana Plaza geen ongeluk, maar een symptoom van de race to the bottom die al tientallen jaren door de kledingindustrie raast. Met als triest hoogtepunt T-shirts van enkele euro’s bij verschillende prijsbrekers.
Al meer dan 20 jaar klopt de Schone Kleren Campagne op dezelfde nagel: in de productie van onze kleren zit een constructiefout, namelijk het feit dat kledingarbeidsters daarvoor eindeloos veel uren moeten stikken, in onveilige omstandigheden en voor een hongerloon. Is er dan niets veranderd?
Fair Fashion Fest © Steven Colin
“Op vlak van veiligheid wel”, reageert Sara Ceustermans, coördinator van de campagne in Vlaanderen. “Na Rana Plaza zijn kledingmerken, retailers en vakbonden voor het eerst tot bindende engagementen gekomen. Door dit Veiligheidsakkoord voor Bangladesh uit 2013 werden renovaties versneld. Wellicht zijn daardoor nieuwe Rana Plaza’s voorkomen.” Op andere vlakken valt echter weinig vooruitgang te melden. Aziatische regeringen zijn slechts met mondjesmaat bereid om wettelijke minimumlonen te verhogen, omdat ze investeerders niet willen wegjagen. Fabriekseigenaars zwaaien met het argument dat ze niet meer kunnen geven zolang ze niet meer krijgen van hun westerse kopers. En zo zit alles muurvast, ook al bewijzen tal van studies dat een wettelijk minimumloon allesbehalve een leefbaar loon is.
Fair Fashion Fest © Steven Colin
Na 20 jaar campagnevoeren zijn schone kleren meer dan een slogan. Ze bestaan en de collectie telt steeds meer maten en kleuren. Er zijn kleine initiatieven die 100% fair trade zijn, maar ook een aantal grote bedrijven springen mee op de kar en proberen hun productie zo duurzaam mogelijk te maken.
FAIR WEAR
Op die manier krijg je echte partnerships en kunnen wij als relatief kleine speler op termijn wel wegen op lonen, overuren en arbeidsomstandigheden. Dit proces betekent heel wat meer werk voor ons, maar we staan met het hele team achter die aanpak. Op de website van de Fair Wear Foundation kan je trouwens onze jaarlijkse vooruitgangsrapporten lezen.”
“Toch beweegt er wat”, zegt Sara Ceustermans. “Steeds meer kledingmerken treden toe tot de Fair Wear Foundation (FWF), een multistakeholder-initiatief met inbreng van vakbonden en ngo’s.” Nadat Mayerline, B&C en Stanley/Stella voor België de spits afbeten, volgden onder meer Bel&Bo en JBC.
KLEURRIJK “Het palet aan alternatieven is echter veel kleurrijker”, vult Sara Ceustermans aan. “De ‘fair’ in Fair Wear Foundation slaat enkel op de arbeidsomstandig-heden in de confectiefabrieken. Andere initiatieven focussen op andere aspecten in de lange keten. Zo heb je kleren en stoffen gemaakt van Fairtradekatoen, een garantie dat de katoenboeren een eerlijk loon ontvangen om hun katoen duurzaam te produceren. Het GOTSlabel (Global Organic Textile Standard) is dan weer heel erg streng en ambitieus rond ecologische criteria. Maar vooral zijn er steeds meer kleine ondernemers die ervoor kiezen om van duurzame mode hun handelsmerk te maken.”
“Fair Wear is geen certificaat of label dat je op een kledingstuk plakt”, vertelt Saartje Boutsen, CSRmanager JBC. “Maar het geeft wel aan dat we als bedrijf het engagement zijn aangegaan om zo eerlijk mogelijke kleding te produceren. Het gaat om een procesmatige aanpak waarop we elk jaar geëvalueerd worden. In die zin is Fair Wear voor ons investeren in de toekomst.”
Het eerste jaar brachten we heel onze productie in kaart en verspreidden we in alle ateliers FWF’s gedragscode met opsomming van de arbeidsrechten. Geregeld moesten we daarvoor flink druk zetten op onze tussenleveranciers. Vervolgens kregen we de aanbeveling om het aantal leveranciers te beperken en meer rechtstreekse banden aan te knopen.
M-Fair 2016 © Luc Hilderson
SAMA @ TDC
Tine Buysens, CSR-verantwoordelijke voor Bel&Bo, vult aan: “Wij probeerden al langer zicht te krijgen op onze aanvoerketen. Maar telkens we op een productieatelier botsten dat niet in orde was, verplaatste onze tussenleverancier gewoon de volgende bestelling. Omdat we dat niet alleen konden rechttrekken, klopten we aan bij de Fair Wear Foundation. Zij hielpen ons met info verzamelen en sindsdien zit alles in een stroomversnelling.
FAIR FASHION Om al die positieve geluiden meer weerklank te geven, namen twee FairTradeSteden de afgelopen jaren het voortouw. Gent en Mechelen besloten om naast eerlijke voeding ook in te zetten op eerlijk textiel. Zowel het Gentse Fair Fashion Fest als het Mechelse M-fair hebben hetzelfde doel: ondernemers op zoek naar alternatieven samenbrengen met consumenten op zoek naar alternatieven. Met groot succes, getuige de duizenden bezoekers. M-Fair was tijdens de Week van de Fair Trade 2017 toe aan zijn derde editie.
#CLEANEKLEREN Voorjaar 2017was Philippe Gilbert de eerste om een petitie voor #cleanekleren te ondertekenen. De campagne wil Belgische fabrikanten van sportkledij overtuigen om in navolging van Bel&Bo en JBC en van bekende internationale outdoormerken als Odlo, Deuter, Jack Wolfskin, Sprayway, Vaude en Haglöfs toe te treden tot de Fair Wear Foundation.
“Veel mensen voelen wel aan dat er iets niet klopt als ze een kledingstuk voor een prikje kopen, maar toch is eerlijke kledij nog een nicheproduct”, vertelt Mechelse schepen voor Mondiaal beleid en Duurzaamheid Marina De Bie. “Met M-fair willen we dit patroon doorbreken. Mensen komen er niet alleen te weten waarom eerlijke kledij zo belangrijk is, maar ook dat er verder geen verschil is met andere kledij. Ook eerlijke kledij is er in alle soorten, maten en stijlen.” M-fair staat voor een mix van modeshows, workshops en een uitgebreide markt. Maar je kan er ook swishen (kleren ruilen) of een kledingstuk laten herstellen in een repair café. “Duurzaamheid heeft immers een belangrijke plek in ons verhaal en kan perfect samengaan met eerlijke handel”, aldus De Bie. Hetzelfde verhaal in Gent. In april 2018 staat de derde editie van het Fair Fashion Fest op het programma en tijdens de Week van de Fair Trade 2017 lanceerden zij de stadswandeling ‘Ethisch modieus Gent’ die mooie plekken in de binnenstad combineert met adresjes waar je een hippe, eerlijke en duurzame outfit kan vinden.
Na de fietsers en de wielerclubs richt de campagne zich in 2018 op de voetbalwereld.
MEER INFO
M-Fair 2016 © Luc Hilderson
www.schonekleren.be www.fairwear.org www.fairfashionfest.be www.mechelen.be/m-fair