Duitseadel, folkloreofgevaar?

Het nieuws over een mislukte staatsgreep van Heinrich XIII Prinz Reuss zu Köstritz (71) en zijn machtige trawanten, ging eind 2022 als een schokgolf door Europa.

Wat is er aan de hand met deze gefrustreerde vertegenwoordiger van de Duitse adel, die terugverlangt naar de hoogtijdagen van het

Duitse keizerrijk en een coup wilde plegen?

Ondanks dat de Duitse monarchie aan het einde van de Eerste Wereldoorlog in 1918 werd afgeschaft, zijn er bij onze oosterburen welgeteld nog steeds tachtigduizend edelen afkomstig uit de oude families. Deze Duitse adel verloor met de afschaffing van de adelstand zijn privileges; alle Duitsers werden in 1919 voor de wet gelijkgesteld. Heinrich Prinz Reuss zu Köstritz, die eind vorig jaar een staatsgreep zou hebben willen plegen, hunkerde kennelijk naar dat verleden. Een verleden waarin machtige Duitse families de dienst uitmaakten. Maar sinds 1918 mogen de edelen zich alleen nog in naam Graf of Prinz noemen.

Mondiale society

Een aantal van die edelen streek neer in de omgeving van het Spaanse Marbella. Alfonso Prinz zu Hohenlohe, richtte er de mondaine Marbella Club op. Samen met Rudolf Graf von Schönburg bouwde hij dit uit tot een enorm succes. Graaf Rudolf trouwde met de Duitse prinses Maria Louisa van Pruisen, verre familie van de laatste Duitse keizer Wilhelm II Wie het Spaanse magazine Hola erop naslaat, leest dat de Duitse adel behoort tot de mondiale society. Ander voorbeeld is Ernst August Prinz van Hannover, de officiële pretendent van de Hannoveraanse troon. De playboy en alcoholverslaafde prins hertrouwde in 1999 met prinses Caroline van Monaco, na een eerder mislukt huwelijk met een dochter van een Zweedse chocoladefabrikant.

Grootvaders

Andere leden van Duitse adellijke dynastieën hebben zich door de eeuwen heen ook elders geworteld. Er zijn ook sporen die naar het Huis van Oranje leiden. Wilhelm von Amsberg, de opa van prins Claus, is zo'n Duitse edelman.

Claus von Amsberg trouwde met Beatrix, onze latere koningin. Ook prins Bernhard, de echtgenoot van koningin Juliana kwam uit Duitsland. Prinz zur Lippe-Biesterfeld was zijn adellijke titel. Bernhard mocht dan populair zijn onder de veteranen; een brave huisvader was hij allerminst. De prins-gemaal had buitenechtelijke affaires.

Voorvaderen

Ook twee eeuwen geleden waren er al banden tussen de Duitse adel en de Oranjes. Sophievan Oranje-Nassau (1824-1897) was de enige dochter van koning Willem II en Anna Paulowna van Rusland. Ze trouwde met Carl Alexander van SaksenWeimar-Eisenach, een van de voorvaderen van de Duitse 'coupprins' Heinrich XIII. Na Sophie trouwde haar nichtje Wilhelmina (18801962), de latere koningin en grootmoeder van Beatrix, met Hendrik van MecklenburgSchwerin. Hendrik was de Duitse broer van Adolf Frederik van MecklenburgSchwerin, de grootvader van 'putsch-prinz' Heinrich. Door zijn vermeende nazisympathieën wilden de Oranjes niets te maken hebben met Adolf Frederik. De frustratie over de afschaffing van de adelstand gaat verder dan alleen de inmiddels gevangengezette Prinz Reuss, die vanuit zijn jachtslot Bad Lobenstein in Thüringen opereerde.

Fout verleden

De familie Hohenzollern bijvoorbeeld, trekt al decennialang ten strijde tegen de Duitse overheid. De leden eisen kastelen, geld, archieven en kunst op die volgens hen de familie toebehoren. Nazaat Georg Friedrich Ferdinand Prins von Pruissen eist ook het permanente woonrecht op voor zijn familie in een paleis in Potsdam. De uitkomst van het geschil hangt af van de vraag of de familie Hohenzollern in het verleden Adolf Hitler wel of niet aan de macht heeft geholpen.

Deugdzaamheid

Inmiddels geven rapporten geen eenduidig uitsluitsel over de rol van de adellijke familie Hohenzollern in het Derde Rijk. Het staat inmiddels wel vast dat de geconfisqueerde bezittingen alleen teruggaan naar de familie als aan de ‘eis van deugdzaamheid’ kan worden voldaan. Dezelfde familie Hohenzollern zorgde in 2014 overigens voor de nodige beroering toen ook Huis Doorn, waar de laatste keizer Wilhelm II verbleef tijdens zijn ballingschap, door de leden werd geclaimd. Het kabinet gaf namens de Nederlandse Staat niet toe aan de eisen van de familie. Huis Doorn was sinds de Tweede Wereldoorlog eigendom van de Staat.

Achter tralies

Het zit de nazaten van de adellijke families nog steeds hoog, zo bleek uit de actie van Prinz Reuss. Er was overigens behoorlijke steun voor een staatsgreep, met vertakkingen tot in de Bondsdag en binnen het Duitse leger. Door adequaat onderzoek van de inlichtingendiensten kon in een vroegtijdig stadium worden ingegrepen. Prinz Reuss zit voorlopig (veilig) achter de tralies.

De Geschiedenis In Museum Huis Doorn

Huis Doorn beheert en exposeert de unieke nalatenschap van ex-keizer Wilhelm II van Duitsland. Het landgoed, diens kunstcollectie en de authentiek ingerichte woning. Door permanente en tijdelijke exposities en met activiteiten wordt duidelijk hoe bepalend de Eerste Wereldoorlog en de periode van het interbellum zijn geweest voor Nederland en de rest van Europa. Museum Huis Doorn verbindt het persoonlijke verhaal van de keizer aan de geschiedenis van de verwoestende en ingrijpende Eerste Wereldoorlog.

Naast Huis Doorn vind je in de voormalige garage het Paviljoen Eerste Wereldoorlog. Bekijk hier de tentoonstelling 'Tusschen twee vuren' over de geschiedenis van WO I en wat deze wereldoorlog voor Nederland betekende.