Delta

DELTA. 38 10-12-2009

weekblad van de technische universiteit Delft

>03 Studiegeld

>06 Next minister

>08 Duel

>12 Klimaattop

> 19 English Nobel endeavours

Universiteiten en hogescholen krijgen vanaf 2011 minder geld voor studenten die niet op tijd afstuderen. Minister Plasterks nieuwe bekostigingsmodel is naar de Tweede Kamer.

In Copenhagen, delegates discuss emissions reductions of 80 to 90 percent by mid-century. Delta asked a number of TU experts: suppose you are going to be the first minister of Energy in the next Dutch cabinet, Balkenende V, how would you proceed?

Collegelid Paul Rullmann en studentenraadsvoorzitter Michael van Lith kruisen de degens over onder meer het bindend studieadvies, ontplooiing, minors en huisvesting. “Ontplooiing is nuttig, maar als je kijkt naar het lage rendement in de bachelorfase en hoeveel jaren het kost om het diploma te halen, dan is de balans wat doorgeslagen.�

Het gebruik van fossiele energie moet minder, dat zal ook de Klimaattop in Kopenhagen vaststellen. Maar is er genoeg duurzame energie beschikbaar om onze levensstandaard in stand te houden?

This week the Nobel Prize for Physics will be awarded to three scientists who have made vital contributions to the development of CCD sensors and optical fibres - developments that also greatly benefit research currently being conducted at TU Delft. PhD student Jan Heemskerk is using CCD sensors to build a new type of gammaray detector.

01

TUDELTA.38

Omlopen langs de afscheidingshekken rond de vijver voor Industrieel Ontwerpen (IO) hoeft niet meer. Een bouwvakker legt de laatste hand aan de loopbrug die het plein voor de faculteit verbindt met de Mekelweg: hij poetst

de reling schoon. Dankzij een boom die beslist niet mocht sneuvelen, komt de brug vrijwel in een lijn te liggen tussen de IO-ingang en die van de aula. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

DELTA. 38 10-12-2009

02

nieuwsinterview

’Er is te lang aangemodderd’ TUdelta.38 > Jaargang 41 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie Frank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Nadine Böke, Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Erik Huisman, Maaike Muller, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers

Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Dap Hartmann, Auke Herrema, Richard van 't Hof, Christian Jongeneel, Ivo Knubben, David McMullin, Anna Noyons, Edgar van Os, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Ellen Touw, Robert Visscher, Floris Wiegerinck, Martine Zeijlstra.

> Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).(info@fmax.nl) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out Liesbeth van Dam > Mededelingen Martin Kers (m.kers@tudelft.nl) > Redactieraad Ir. S. Rozendaal (voorzitter), mw. prof.dr.ir.drs.

H. Bijl, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof. dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir. C. Vermeeren > Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: delta@tudelft.nl www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:delta@henjuitgevers.nl www.linkmagazine.nl > Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail hop@xs4all.nl > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Bij Civiele Techniek en Geowetenschappen vallen gedwongen ontslagen. Henny van der Meulen, voorzitter van de onderdeelcommissie (odc), reageert.

zagen een tabel met daarin inkomsten die gelijk blijven en voorspelbare uitgaven als huur, energie en salarissen. Dan zie je het uiteindelijk vreselijk in het rood gaan, terwijl je ook kunt zeggen: we gaan ombuigen door de inkomsten te verhogen. Dat had vier, vijf jaar geleden moeten gebeuren. De decaan heeft dat een aantal keren aangegeven bij bouw, maar die heeft daar naar ons gevoel niets aan gedaan."

xConnie van Uffelen Hoe is de sfeer?

“Binnen de afdeling bouw is een aantal mensen verontwaardigd. Een sectieleider heeft in een brief aan de odc en decaan Louis de Quelerij geschreven dat getallen niet kloppen. Er zijn onduidelijkheden. Zo is er een tabel gemaakt van functies in de huidige en de nieuwe situatie. Je kunt daar mensen uit herleiden. Er blijken foutjes in de berekening van de huidige situatie te zitten. Verder zegt een aantal collega’s: ‘het zal wel weer’. Er is al zo vaak een reorganisatie aangekondigd waarna uiteindelijk iedereen weer doorging.

Dat zal nu niet het geval zijn, maar het is een manier van overleven.”

Wat vinden jullie van de bezuinigingen?

“Er zijn twee plannen: een ombuigingsplan dat de hele faculteit behelst en een reorganisatie bij de afdeling bouw. Wij zien liever een reorganisatie van de hele faculteit.

Dat betekent dat ook andere men-

Had hij door moeten pakken?

“Misschien wel.”

Henny van der Meulen: “De ondersteuning wordt een stuk minder en we maken ons zorgen over de veiligheid.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

sen dan die van bouw onder het sociaal plan vallen.“

moet. Waar wil je naar toe? Hoe ga je dat invullen?”

Wat vinden jullie van de reorganisatie?

“Het was duidelijk dat er iets moest gebeuren. Er is te lang aangemodderd. We zijn het niet eens met de financiële basis en adviseren de ondernemingsraad daar een extern onderzoek naar te laten doen.

Bestuursvoorzitter Dirk Jan van den Berg heeft dat tot nu toe afgewimpeld. Wij hebben het idee dat de reorganisatie is gebaseerd op bijna toevallige keuzes. We zien er niet zo veel visie achter. De tweede fase van de reorganisatie zou zijn – als mensen eenmaal herplaatst zijn – dat secties opnieuw worden samengevoegd. Wij vinden dat dit andersom

Waarom willen jullie een extern onderzoek?

“Wij hebben ons altijd afgevraagd hoe het zo ver heeft kunnen komen.

Je zag dat de afdeling bouw – de grootste afdeling – steeds dieper in de rode cijfers raakte en dat er niets aan gedaan werd. Als we dit vijf jaar geleden begonnen waren, had de ombuiging veel geleidelijker plaats kunnen vinden en zonder gedwongen ontslagen. Dus: hoe zit het met de managementbeslissingen? Ook vertrouwen we de getallen niet. De decaan heeft verschillende presentaties gegeven met verschillende getallen. Acht miljoen euro ombuiging werd opeens 9,5 miljoen. We

Waarom heeft bouw er niets aan gedaan?

“Dat wil ik niet in Delta hebben, maar in ieder geval verandert er weinig.

Als je je inkomen vanuit de overheid ziet verminderen, dan probeer je dat via de derde geldstroom aan te vullen. Daarvoor moet je de boer op en dat is te weinig gebeurd.“ Hoe ernstig zijn de gevolgen voor civiel?

“De faculteit overleeft het wel. De ondersteuning wordt een stuk minder en we maken ons zorgen over de veiligheid. Mensen werken met hydraulische apparaten en opstellingen met hoge druk, dat kun je niet door studenten of aio’s laten doen.

Het ‘last-in-first-out’ principe kun je niet toepassen bij wetenschappelijk personeel dat een eigen specialisme heeft. Je moet kijken naar wat de Nederlandse samenleving de komende jaren nodig heeft. Visie.”

touw

Flexibiliseren Het lijkt wel een wetmatigheid: waar cijfertjes staan, passen geen woorden. Waar gerekend wordt, zijn argumenten overbodig. Bij de TU is taalvaardigheid een middel, geen doel op zich. Toch mag ik niet zeggen dat men binnen de TU geheel gespeend is van taalvirtuositeit. Eskimo’s hebben 22 woorden voor sneeuw, de TU heeft minstens zoveel woorden voor bezuiniging c.q. reorganisatie. Een kleine bloemlezing.

De trofee voor het mooiste woord voor reorganisatie was tot voor kort in handen van Freek H. , bekend van de Higler Avenue (thans Mekelpark), de toenmalige secretaris-beheerder van CiTG. Freek pleitte voor een ‘zachte’ organisatieontwikkeling/reorganisatie binnen CiTG die het lopend proces niet te veel zou verstoren, en noemde het ‘Doorganisatie’. Koot en Bie zouden het hem niet verbeterd hebben.

Ook een heel mooie was de ‘Onderwijsportfolio discussie’. Dat leek een operatie gericht op het bekijken van het onderwijsaanbod. Bij CiTG leidde het tot uiteindelijk tot ogenschijnlijk volslagen random, maar ongetwijfeld op basis van grondige argumenten schrappen en veranderen van afstudeerrichtingen. Zelf werd ik in een onbewaakt ogenblik uit de boedel van een opgedoekte afstudeerrichting, een stagebureau rijker. O, kom er eens kijken wat ik in m’n schoentje vind: een stagebureau. Prima aanwinst, alleen waren ze vergeten het me te vertellen.

En wat dacht je van de ‘Modernisering Ondersteunende Diensten’. Nee, geen reorganisatie, alleen maar een modernisering, heus hoor, echt waar.

Services werden geklonterd tot grote eenheden en gemoderniseerd. En het eindresultaat? Een gemoderniseerde ondersteunende dienst. In faculteiten die nog precies waren wat ze waren, en dat ook wilden blijven. De

honden blaffen, maar de karavaan trekt verder. Maar wel modern. En het kostte maar 180 miljoen gulden. De inkt op de Modernisering was trouwens nog niet droog toen de OOD zich aandiende, de ‘Organisatie Ondersteunende Diensten’. Doe dat dan in één keer als je toch bezig bent, zou je zeggen, maar nee, er was kennelijk alleen maar gemoderniseerd, niet georganiseerd.

Sinds een maand is de trofee voor het beste woord overgegaan in nieuwe handen, namelijk in die van Dirk Jan van den Berg, onze voorzitter. Als ondertekenaar van de brief ‘Proces Herijking’ heeft hij een nieuw record gevestigd op het terrein van creatief taalgebruik. Niet voor de kreet ‘Proces Herijking’, want dat is, net als het ‘Vernieuwingsplan’ van CiTG een van de meest voorkomende versluierende termen in Ambtenarenland. Nee, the winner is het woord… ‘Flexibiliseren’. Alle faculteiten wordt verzocht hun primaire processen te ‘flexibiliseren’ met de omvang van tien procent. Ik heb lang zitten nadenken wat dat zou moeten betekenen. Zou het zoiets zijn als: ‘Wil je nog een toetje? Nee dank je, ik heb met kerst zo veel gegeten, ik moet dringend flexibiliseren met de omvang van tien procent’. Of wordt het misschien toch: ‘Waar is Jan? Ik moest helaas flexibiliseren met de omvang van tien procent en heb Jan aangeraden elders een nieuwe uitdaging aan te gaan’.

We gaan nog boeiende tijden tegemoet. Of zoals Jeff Goldblum zei in de film Jurassic Park: ‘God help us, we’re in the hands of engineers’.

Ellen Touw is hoofd van de dienst onderwijs- en studentzaken bij Civiele Techniek en Geowetenschappen en beleidsadviseur internationalisering.

DELTA. 38 10-12-2009

Rotklusjes Het beeld dat de landelijke studentenvakbond (LSVb) schetst over de gebrekkige stagebegeleiding van studenten wordt niet herkend door de centrale studentenraad van de TU. Studentenraadvoorzitter Michael van Lith zegt dat hij het afgelopen jaar geen enkele klacht heeft ontvangen. Ontevreden stagiairs uit mbo, hbo en wo konden vanaf maart hun hart luchten bij de Meldlijn Stageklachten of op www. stageklachten.nl. Drie- à vierhonderd klachten stroomden binnen, aldus de LSVb. De studenten klagen onder meer dat hun stagebe-

Knetterhard geleiders niet goed bereikbaar zijn en dat ze vooral domme klusjes moeten doen. Harde cijfers over het aantal klachten van wo-studenten heeft de studentenvakbond niet.

Het enige wat ze daarover zegt, is dat minder dan de helft van de klachten afkomstig is van hbo’ers en wo’ers. Onderwijsdirecteur Rob Mudde van Technische Natuurwetenschappen zegt dat ook hij geen klachten heeft ontvangen. “En mijn collega onderwijsdirecteuren van de andere faculteiten heb ik er ook nooit over gehoord.”

'Tuinstedelijk' (kleine flatgebouwtjes met veel groen), of 'hoogstedelijk' (woningen tussen uitgaansgelegenheden): stedenbouwkundige plannen zijn vaak gelardeerd met dergelijke termen. Iedereen kan zich wel een beeld vormen bij deze verschillende stadsgezichten die elk zo hun karakteristieke ruimtelijke indelingen kennen. Maar volgens de onlangs gepromoveerde architecten dr. Meta Berghauser Pont en dr. Per Haupt is er toch vaak miscommunicatie tussen ontwerpers en projectontwikkelaars.

In hun proefschrift ‘Space, Density

TU loopt geld mis door trage student Universiteiten en hogescholen krijgen vanaf 2011 minder geld voor studenten die niet op tijd afstuderen. Minister Plasterks nieuwe bekostigingsmodel is naar de Tweede Kamer. xConnie van Uffelen en Bas Belleman (HOP) Het nieuwe financieringsmodel voor het hoger onderwijs heeft grote gevolgen voor universiteiten.

Momenteel bestaat de helft van het geld voor universiteiten uit een bonus voor het aantal uitgereikte bachelor- en masterdiploma’s.

Dertien procent is afhankelijk van het aantal eerstejaars studenten en 37 procent is een vast bedrag.

Vanaf 2011 telt het aantal uitgereikte diploma’s voor nog maar twintig procent mee en telt het aantal ingeschreven studenten binnen de toegestane studieduur voor zestig procent mee. Bovendien wordt het vaste bedrag verlaagd van 37 naar 20 procent.

Universiteiten en hogescholen krijgen voortaan alleen nog geld voor studenten die ‘nominaal’ studeren.

Ofwel studenten die hun bachelor binnen drie jaar afronden (of binnen vier jaar aan het hbo) en hun master binnen twee jaar.

Chachacha

03

Nieuws

De instellingen krijgen helemaal geen geld meer voor studenten die langer staan ingeschreven dan de nominale studieduur. Pas als de vertraagde studenten alsnog hun diploma halen, brengen ze weer geld op.

Dat heeft verstrekkende gevolgen voor de TU Delft, omdat na vier jaar bachelor pas 22 procent van de studenten een diploma heeft. Gemiddeld doen studenten aan de TU er in totaal 7,2 jaar over om hun masterdiploma te halen.

Dit jaar is de druk op eerstejaars al opgevoerd via het bindend studieadvies. Studenten moeten voortaan

Een kwart kreeg een twijfeladvies na augustusherkansingen dertig van de zestig studiepunten uit hun propedeuseprogramma behaald hebben.

Hebben ze die niet, dan mogen zij hun opleiding aan de TU niet afmaken. Samen met een betere begeleiding van studenten moet dit ervoor zorgen dat studenten sneller weten of zij geschikt zijn voor een studie aan de TU. Deze week krijgen eerstejaars studenten al een eerste indicatie van hun studievoortgang. Gemiddeld heeft de helft een positief advies gekregen, een kwart een negatief advies en een kwart een twijfeladvies.

Het dansvirus dat Nederland in zijn greep heeft dankzij tv-programma’s als ‘So You Think You Can Dance’, slaat ook in Delft toe. Koppels leefden zich vorige week donderdag uit tijdens een cursus ballroom dancing bij het sport- en cultuurcentrum. Hier oefenen ze de chachacha. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Het betreft vooral een eerste indicatie: het gaat goed, of het gaat niet goed en probeer daar wat aan te doen. De TU wijst studenten in de brief dan ook op begeleidingsmogelijkheden binnen hun opleiding en drukt ze op het hart persoonlijke omstandigheden te melden.

Voor het nieuwe financieringssysteem van Plasterk moeten ingeschreven studenten wel recht hebben op bekostiging: dit betekent dat ze nog geen andere opleiding in het hoger onderwijs afgerond mogen hebben. Alleen in de gezondheidszorg en de lerarenopleidingen, waar tekorten dreigen, kunnen studenten bekostigd een tweede opleiding volgen. De universiteiten en het ministerie steggelen nog over de laatste technische details van de bekostiging, hoewel de gesprekken volgens het ministerie bijna zijn afgerond. De hogescholen hebben hun goedkeuring al gegeven.

Plasterk heeft lang nagedacht over prestatiebekostiging: de beste instellingen zouden meer geld moeten krijgen. Maar uiteindelijk was het volgens hem niet goed mogelijk om de kwaliteit te vergelijken en zou zo’n vergelijking tot verkeerde prikkels kunnen leiden.

Over twee jaar kijken ministerie, universiteiten en hogescholen of het nieuwe systeem werkt.

Pagina 8: ‘Bij onvoldoende druk doet de student rustig aan’

Buigbaar and Urban Form’, beschrijven zij een door hen ontwikkeld model, de ‘Spacematrix’, dat een brug slaat tussen deze groepen. “De logica is knetterhard”, zegt Haupt. In het model kun je aantal parameters invullen, waaronder de vloeroppervlakte en een index voor het benodigde omringende wegennet.

“Dit model maakt het mogelijk om objectiever over architectuur en stedenbouw te spreken”, meent Berghauser Pont. De wijk Westelijke Tuinsteden in Amsterdam werd onlangs vernieuwd met behulp van de ‘Spacematrix’.

Extreem dunne, flexibele zonnecellen zijn de energiebron van de toekomst. Dat stelde professor Miro Zeman op 11 december in zijn intreerede als hoogleraar photovoltaic materials and devices. De dunne, flexibele zonnecellen waar zijn groep aan werkt zijn goedkoper te produceren dan de klassieke zonnecellen en kunnen dankzij hun buigzaamheid breder worden toegepast. De belangrijkste uitdaging waar Zeman zich komende jaren op zal richten is het rendement van de flexibele cellen opkrikken van tien naar vijftien procent.

Meer overzicht en snelheid met Osiris Osiris, het nieuwe studenteninformatiesysteem, heeft voordelen.

Voor studenten, docenten, maar ook managers. En het scheelt het back office veel werk.

Tot die conclusie leidt de sneak preview in de hal van de aula van afgelopen donderdag en de toelichting die Ron van Velzen daarbij gaf. Van Velzen is een van de twee projectleiders achter Osiris, dat op 14 december gaat draaien.

“De grote winst is dat we meer systemen integreren in één systeem”, stelt Van Velzen. Het gaat dan om onder meer Volgplus, het tentamenaanmeldsysteem en Digital Marks Input. “Bij die laatste twee waren er nog allerlei handelingen nodig om het zichtbaar te maken voor de student. Het scheelt dus tijd, je hebt minder vertraging en minder kans op fouten.”

Osiris heeft volgens Van Velzen voor de studenten veel voordelen. “Ze hoeven nog maar op een systeem in te loggen en kunnen beter hun studievoortgang overzien: het programma, wat nog openstaat, het aantal behaalde studiepunten.”

Dat is voor TU en studenten gunstig met het oog op het bindend studieadvies. Ze kunnen zich via Osiris meteen aanmelden voor tentamens en afhankelijk van de opleiding ook voor andere dingen. Daarnaast is

het systeem door de bundeling altijd ‘up to date’.

Docenten kunnen volgens Van Velzen dankzij Osiris onder meer zien wat het rendement van cursussen is, omdat ze de tentamenresultaten uit het verleden kunnen opvragen.

“Tot nu toe voerden ze de cijfers in en zagen ze die na het verzenden nooit meer terug.”

Docenten en andere facultaire medewerkers kunnen daarnaast makkelijker met studenten mailen.

“En bijvoorbeeld studieadviseurs kunnen via het nieuwe systeem gespreksnotities bijhouden en

‘Minder kans op fouten’ gebruiken bij rapportages.” Uit de preview bleek onder meer ook dat medewerkers kunnen aangeven wanneer ze bereikbaar zijn. Applegebruikers worden nog gelukkiger.

“Zij hadden soms last bij het inlezen van bestanden. Dat zou nu opgelost moeten zijn.”

Het wordt volgens Van Velzen voor de organisatie ook makkelijker om managementrapportages te maken omdat meer gegevens gebundeld beschikbaar zijn, zoals het rendement per opleiding. (EH)

DELTA. 38 10-12-2009

Strijkijzer Een breed front van studenten- en jongerenorganisaties heeft eind vorige week actie gevoerd voor behoud van een betaalbare tweede studie. De politieke jongerenpartijen CDJA, JS, Dwars, JD en Rood en studentenvakbond LSVb boden de leden van de Eerste Kamer een gouden strijkijzer aan. Ze wilden de senatoren overhalen een wetsvoorstel van minister Plasterk terug te sturen. Door het voorstel wordt het volgen van een tweede studie veel duurder omdat universiteiten straks voor een tweede studie de daadwerkelijke kosten mogen vra-

04

Nieuws

Zwerfafval gen. Nu geldt er een collegegeld van 1700 euro. De organisaties vrezen dat de wet onuitvoerbaar zal blijken. Ze denken dat studenten zullen treuzelen met hun eerste opleiding om hun tweede studie intussen te voltooien. Ook vinden ze het raar dat het kabinet verkondigt dat iedereen zich zo goed mogelijk moet scholen en tegelijk de tweede studie ontmoedigt.

Hoe haal je afval op zonder daarbij zwerfafval te veroorzaken? Die vraag is inzet van een ontwerpwedstrijd van de gemeente Delft, TU, hogeschool INHolland, de Haagse Hogeschool en afvalverwerker Avalex. Studenten en andere particulieren moeten innovatieve oplossingen bedenken voor zwerfvuil als gevolg van vernielde vuilniszakken en pakketten oud papier waar de wind vat op krijgt. Vooral in de binnenstad hebben bewoners geen (ruimte voor) containers. Hierdoor zijn ze aangewezen op kwetsbare vuilniszakken, die volgens de

Betonprijs gemeente worden vernield door katten en meeuwen. Daarnaast hebben weinig bewoners een papiercontainer waardoor ze papier moeten aanbieden in zakjes, tasjes, bundels of dozen. Dat leidt tot veel zwerfvuil. Voor geïnteresseerden is er op 17 december om 15.00 uur bij Avalex aan de Schieweg 99 een expertmeeting.

x www.gemeentedelft.info/afvalwedstrijd

Het datacentrum van de TU heeft de afgelopen maand de Betonprijs 2009 in de categorie utiliteit gewonnen. De jury had waardering voor ‘veel moeite, inventiviteit en innovatie die aan de dag gelegd is om de vormgeving en uitstraling oogstrelend te maken’. Architect Joke Vos streefde naar een stoer uiterlijk, maar verlevendigde dat door schuine patronen met verschillende soorten afwerking, waaronder bamboereliëf en gerecycled glas. Rondleidingen via Nico Prenen, n.v.j.prenen@tudelft.nl.

docent van het jaar

‘Mijn studenten moeten positie kiezen’ Hij geeft pas sinds 1 januari dit jaar colleges en is nu al genomineerd als beste docent van de TU. Jan Anne Annema is een rijzende ster bij Techniek, Bestuur en Management.

Wie is de beste docent van de TU Delft?

De zeven genomineerden komen elke week aan bod op deze pagina.

Dit is deel 6.

xConnie van Uffelen Zijn eerste college ging helemaal mis. Het was in een grote collegezaal waar hij nog nooit was geweest. Een collega had nog tegen hem gezegd: neem voor de zekerheid je eigen laptop mee. Jan Anne Annema begreep al gauw waarom: niets werkte. De techniek liet hem in de steek.

Gelukkig wist hij van het bestaan van servicepunten af en bleven zijn studenten rustig zitten toen hij er iemand bijhaalde. “Ik kreeg de tip van studenten om naar een andere zaal te gaan. Sindsdien ga ik eerder naar de zaal. Ook probeer ik met het servicepunt te regelen dat alles werkt. Ik ben een enorme computeranalfabeet: F5, alt en shift, ik weet het allemaal niet precies hoor.”

Wat deze afstudeercoördinator en modulemanager wel weet, is dat studenten hem met een negen waarderen. “Ongelofelijk. Misschien is het juist mijn spontaniteit en die houding van mij: ik doe het voor de eerste keer en laat ik maar zien waar het schip strandt.”

Misschien is zijn geheim ook wel dat hij - naar eigen zeggen - ‘heel naïef en onvoorbereid’ college is gaan geven. Ooit, in een grijs verleden, haalde hij zijn eerstegraads

Jan Anne Annema: “Vaak zie je dat ministers proberen conclusies van tevoren af te zwakken. TBM-studenten moeten dat spel doorzien.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

bevoegdheid. Hij studeerde scheikunde en is wat dat betreft min of meer ‘verdwaald’ op zijn huidige plek, grapt hij.

Annema werkte hiervoor bij het

'Als je het verhaal vaker gedaan hebt, kun je beter improviseren’ Milieu- en Natuurplanbureau en, de laatste twee jaar, bij het ministerie van verkeer & waterstaat. Dat blijkt een voordeel te zijn: studenten roemen zijn praktijkvoorbeelden. Zelf noemt hij dat ‘mazzel hebben’. “Er

is altijd gesodemieter bij het onderwerp verkeer en waterstaat: files, rekeningrijden, de Noord-Zuidlijn.”

Hij vindt het leuk de discussie aan te gaan en studenten te leren zelfstandig na te denken. “Bij de minister komt een prachtig rapport, maar het eerste wat ik denk is: wie heeft wat geschreven in opdracht van wie?

Dat speelt een rol bij hoe conclusies zijn opgeschreven.”

Ziedaar die praktijk. “Vaak zie je dat ministers proberen conclusies van tevoren af te zwakken. TBM-studenten moeten dat spel doorzien.

Wie zegt wat en waarom? En wanneer? Timing is belangrijk en ook hoe het wordt gezegd. Je kunt een verhaal natuurlijk op veel verschil-

lende manieren vertellen. Mijn studenten moeten dat weten en positie kiezen. Voor- en nadelen op een rijtje zetten.”

Als studenten vragen stellen, gaat hij er serieus op in. “Ik heb zelf ook gestudeerd en dan wil je duidelijkheid over het vak. Je wilt weten wat je wel en niet moet bestuderen.

Daar besteed ik aandacht aan.” En dat blijkt: zijn studenten zeggen

dat hij op elke vraag een antwoord heeft.

Als een college een keer niet zo lukt, komt hij er gewoon op terug.

“Je merkt al snel aan vragen dat je boodschap niet helder is geweest.

Dat kan met moeheid of met onrustige studenten te maken hebben”, zegt hij nuchter.

Misschien ook wel eens met een klassieke beginnersfout: soms heeft hij de neiging om sheets er even door heen te rammen. “Stom genoeg moet je vaak beter nadenken en meer tijd in voorbereiding stoppen om het spontaner te maken. Als je het verhaal vaker gedaan hebt, kun je beter improviseren.”

x Tips - Zit dicht tegen de realiteit en de praktijk aan in je voorbeelden en gebruik veel plaatjes - Stel vragen, lok studenten uit de tent - Wees niet bang om te zeggen dat je even opnieuw begint als het niet gaat.

Naam: Jan Anne Annema (48) Doceert bij: Techniek, Bestuur en Management Burgerlijke staat: Relatie, een dochter, een konijn waarvan ik het hok altijd schoon moet maken Vak: Transportbeleid/economie

Transportscenario’s en het geloof in een sprookje Krijtje of laptop? Jan Anne Annema kiest duidelijk voor de laptop, zo blijkt tijdens zijn gastcollege ‘Transportscenario’s: de praktijk'. De prille docent vindt het leuk om presentaties met veel afbeeldingen te maken. Hij is zich daarbij bewust van de valkuilen: sheets voor jezelf maken in plaats van voor je publiek, te veel tekst opschrijven, te veel voorlezen.

In die valkuilen is hij vandaag niet getrapt. Hij houdt de aandacht van zijn voornamelijk Aziatische studenten erbij met foto’s, praktijkvoorbeelden, een grafiekje, wat steekwoorden en vooral: vragen.

Vragen als: Dit is het scenario voor de luchtkwaliteit in 2040: wat zou jij doen als je politicus was? Of: wat denk je

dat er is gebeurd na deze scenario’s voor de Betuwelijn?

De respons is niet altijd even hoog aan het eind van deze middag. Desondanks lijkt Annema zijn gastcollege uit de losse pols te geven: hij ziet zijn PowerPointpresentatie op het scherm oplichten en formuleert ter plekke wat hij kwijt wil. Hij ziet wel waar het schip strandt.

Welnu: dat schip stuit soms op de Engelstaligheid van zijn studenten. Slechts drie studenten blijken Nederlands te verstaan terwijl Annema zelf zijn Engels een zwak punt noemt. Dat blijkt, want hoe leg je in het Engels en al improviserend uit wat het Cultureel Planbureau is? Of een krimpende bevolkingsgroei? Of de Betuwelijn?

Er volgen mooie praktijkvoorbeelden met soms zinnen

als: “Should we build a Tweede Maasvlakte? Of: “If you believe in one future, you’re no scientist. Then you believe in a sprookje.”

Af en toe slaat Annema zichzelf voor zijn hoofd en slaakt hij een diepe zucht als hij de juiste vertaling niet tijdig vindt. Zijn boodschap - maak altijd meer scenario’s en wees duidelijk over aannames – komt in ieder geval aan.

Wie na afloop een studente vraagt wat zij van dit college vond, krijgt te horen dat Annema beter is dan andere docenten. Waarom? Zijn verhaal is duidelijk, hij weet de concentratie te vangen, heeft een goede presentatie met veel foto’s en… is funny.

DELTA. 38 10-12-2009

Ockels Prof.dr. Wubbo Ockels (L&R) krijgt zijn eigen interfacultair instituut voor duurzame technologie. In eerste instantie richt het zich op het verder ontwikkelen van bekende projecten van Ockels, zoals de Superbus (een elektrische bus die met 250 kilometer per uur over speciale superbusbanen moet rijden) en de laddermolen, een reeks vliegers die elektriciteit opwekt.

Vier faculteiten - EWI, IO, 3mE en L&R - hebben zich aangesloten. Zij kunnen volgend jaar onderzoekers detacheren bij het instituut. In academische kringen woedde de

05

Nieuws

afgelopen jaren verhitte discussies over het nut en de haalbaarheid van de Superbus die tijdens de opening van de Olympische spelen 2008 gepresenteerd zou worden. “We hebben de luxe genomen er wat langer over te doen”, zegt Ockels.

“In januari of februari 2010 gaat de bus naar de spuiter.” En haalt hij dan ook 250 kilometer per uur?

“Dat is geen probleem”, aldus Ockels.

Aardwarmte

Erkenning

Nat

Eneco gaat zoeken naar aardwarmte onder de TU-campus. Vrijdag ondertekende Eneco hiertoe een contract met de TU. De TU wil met grondwater uit diepe zandsteenlagen gebouwen verwarmen.

Eneco gaf al eerder aan de benodigde putten te willen exploiteren.

Het idee komt van mijnbouwkundestudenten verenigd in de stichting DAP (Delft Aardwarmte Project).

DAP wil de putten gebruiken om ondergrondse waterstromen te bestuderen. Ze werkt ook samen met een tuinder in Pijnacker die in januari twee putten wil boren.

Het internet transporttijdschrift EJTIR heeft erkenning gekregen.

Dat wil zeggen: het tijdschrift is geaccepteerd door Thomson’s Journal Citation Report, een soort ballotage voor wetenschappelijke tijdschriften. Het European Journal of Transport and Infrastructure Research dat vanuit TBM wordt gerund, is het eerste open-access in de transportwetenschappen die de erkenning krijgt. Redacteuren prof.dr. Bert van Wee en dr.ir. Caspar Chorus geloven in internet als belangrijkste wetenschappelijke communicatiekanaal.

Waterarchitect Bart van Bueren heeft bakzijl gehaald bij de zaak die hij had aangespannen tegen Deltasync. Inzet was de vermeende inbreuk tegen auteursrecht die Deltasync gepleegd zou hebben bij hun ontwerp voor een drijvend paviljoen in Rotterdam. De rechter oordeelde dat Van Bueren een verkeerd beeld had van de rechten die hij aan het auteursrecht kon ontlenen. Hensen gaf de partijen twee weken om eruit te komen. Een afspraak is nog niet gemaakt.

Rechtszaak Iraanse studenten Op 10 december start een rechtszaak waarin de Nederlandse staat zich moet verantwoorden voor de Sanctieregeling Iran. Deze regeling is in 2008 in het leven geroepen om te voorkomen dan Iraniërs en Iraanse Nederlanders gevoelige nucleaire informatie in handen kunnen krijgen. xNADINE BöKE In de praktijk komt de regeling er op neer dat studenten en wetenschappers van Iraanse afkomst bepaalde vakken aan Nederlandse

universiteiten niet mogen volgen en geen toegang hebben tot bepaalde locaties, zoals kernreactoren. Een groep Iraanse Nederlanders en de actiegroep Iraanse Studenten menen dat deze sanctieregeling discriminerend is en spanden een rechtszaak aan.

De Delftse wetenschapper Behnam Taebi, promovendus bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management, is een van de aanklagers. “Ik vind het discriminerend dat ik als burger niet kan gaan waar ik wil”, zegt Taebi, zelf van Iraanse afkomst. “Ik mag bijvoorbeeld hier in Delft niet in het reactorinstituut van de TU komen. Verder sluit de sanctieregeling Iraanse studenten niet uit van een bepaalde studie, maar wel van het volgen van bepaalde vakken.

Daar zitten vakgebieden tussen die hier in Delft belangrijk zijn, waaronder onderdelen van fundamentele natuurkunde en diverse technische vakgebieden.”

Minister Plasterk liet eind vorig

jaar nog weten geen reden te zien de regeling ongedaan te maken.

“Er is niet één Iraanse student die zich heeft gemeld voor opleidingen waarin met nucleaire kennis wordt gewerkt”, zei hij toen. Taebi kent ook geen concrete gevallen van

‘Ik mag niet in het reactorinstituut van de TU komen’ Iraanse studenten of wetenschappers die ergens geweigerd werden.

“Maar dat is omdat wij ons netjes aan de wet houden”, stelt hij. “Het is naar mijn mening ook niet zo dat je op basis hiervan kunt zeggen dat de regeling weinig uithaalt. Hij werkt wel stigmatiserend voor een hele groep mensen. En dat is gevaarlijk. Ik vind het daarom ook erg mooi dat de rechtszaak dient op 10 december; dat is namelijk de Internationale Dag voor de Rechten

van de Mens.”

De actiegroep van burgers met een Iraanse achtergrond staat niet alleen in het protest tegen de sanctie. Deze heeft binnen de hele Nederlandse academische wereld tot commotie geleid. Zo tekenden driehonderd hoogleraren een petitie tegen de maatregel, en stelde de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen dat deze in strijd is met de vrije wetenschapsbeoefening.

Er is ook steun vanuit rechtssociologische hoek. De onlangs benoemde hoogleraar rechtssociologie Ashley Terlouw sprak zich in haar oratie aan de Radboud Universiteit Nijmegen uit tegen de maatregel, die volgens haar gebaseerd is op ‘angst voor mensen met een andere nationaliteit, afkomst of religie’.

Hij concludeert dat de maatregel überhaupt niet waterdicht is en dat de schijnveiligheid die de sanctie oproept niet opweegt tegen de negatieve effecten ervan.

Wolbodo viert ‘censuur’ met feest Mensenvereniging Wolbodo houdt een ‘Autisticsh Kufteest’.

Reden is de ‘censuur’ op hun bijdrage aan het WordLid-boekje van de Verenigingsraad (Vera).

Het boekje moet nieuwe studenten bekend maken met diverse verenigingen. Voor het boekje vroeg Vera ook Wolbodo een bijdrage. De zich ‘wat anarchistisch’ noemende vereniging vroeg volgens commissaris extern Benjamin Broersma aan de aanwezigen in het verenigingspand wat Wolbodo was. Dat leverde een beschrijving op in woorden van het kaliber ranzig, met rietjes, eenkennig en razzle dazzle. Onder de opsomming stonden een ludieke disclaimer en een foto.

Vera weigerde de bijdrage van Wolbodo. ‘In verband met de financiering (…) hebben we de gemeente Delft en de TU Delft benaderd. Zij willen graag sponsoren, maar hebben problemen met het stukje van Wolbodo. Het gaat waarschijnlijk om de woorden ‘kut’, ‘dyslectisch’ en ‘autistisch’. Omdat het om een relatief grote financiële bijdrage gaat, vragen we je om hier iets aan te doen’, mailde Vera-voorzitter

Bussen TU-wijk Naar de TU-wijk rijden vanaf zondag 13 december twee bussen per uur meer. Dat is het gevolg van de nieuwe dienstregeling die dan ingaat.

Universiteitssteden Universiteiten zorgen voor banen en direct gerelateerde bedrijvigheid, maar ook tot afgeleide werkgelegenheid, zoals in de horeca en bij boekhandels en kruideniers. Dat blijkt uit onderzoek van TNO in universiteitssteden.

Educatieve minor Goed nieuws voor staatssecretaris Van Bijsterveldt en de educatieve minor. De nieuwe lerarenopleiding, waarin wo-bachelors in een half jaar worden klaargestoomd, blijkt een goed initiatief. Dat leert haar rondreis langs de lerarenopleidingen.

Platform Bèta Techniek Het CDA heeft Kamervragen gesteld over het vermeende succes van het Platform Bèta Techniek.

De instroom bij bètastudies steeg sinds 2000 weliswaar met 16,2 procent, zoals het platform trots meldde, maar bij andere opleidingen was de toename net zo groot.

Katrien Meijdam.

Desgevraagd meldt Meijdam dat Vera eerst geen probleem had met het Wolbodo-stuk. Nadat de gemeente en de TU wezen ‘op die drie woorden en de stijl van het stukje’ vond Vera de bijdrage niet meer passend. Ondanks de bewoordingen in haar mail stelt Meijdam dat het eventueel missen van sponsoring geen rol speelde bij het alsnog weigeren van de Wolbodo-bijdrage.

Volgens Evelyne Esveld van de afdeling marketing en communicatie

Hoger onderwijsstelsel Voor Cees Veerman, voorzitter van de commissie die het hogeronderwijsstelsel onderzoekt, is het huidige verschil tussen hbo en wo niet heilig. Ook sluit hij een brede bachelor voor alle studenten niet uit, meldde hij maandag bij eerste bijeenkomst van zijn commissie.

‘Hier wilden we niet onze naam op hebben’ is van censuur geen sprake. “In de versie van het Wolbodo-stukje die ik heb gezien, stonden woorden waarvan we het idee hebben dat die mensen kunnen schofferen. Daar wilden we niet onze naam op hebben. Dat hebben we Vera gezegd. Het was een beslissing van Vera om de oorspronkelijke bijdrage van Wolbodo al dan niet te plaatsen.”

Voor Broersma blijft het censuur.

“Maar je moet het in alle relativiteit zien. Er zijn ergere dingen. Daarom reageren we met het Autisticsh Kufteest op 11 december.” De plaats van handeling is de Verwersdijk 102 en de aanvang is 22.00 uur. (EH)

delta online

Snelle student Wie op de middelbare school goede cijfers haalt, rondt het vervolgonderwijs vaak relatief snel af. Dat blijkt uit cijfers van het CBS dat het studieverloop volgde van scholieren die in 1999 slaagden voor het eindexamen.

Fietsverlichting

Echte mannen

De Mooie Mannen Commissie van de studievereniging van Technische Aardwetenschappen komt met alweer de negende editie van de Mijnbouw Mannen Kalender. De kalender is in de jaren negentig in het leven geroepen door een clubje studentes uit protest dat er geen vrouwen werden gevraagd voor de commissies en het bestuur van de vereniging.

Inmiddels gebeurt dit wel, maar de kalender blijft, als traditie, bestaan. De nieuwe kalender is geldig voor 2010 en 2011 en de verkoop start op 16 december. Op de foto staat student Matthijs Bootsma. (Foto: Lisa-Irene van Brummen)

Bij een controle op (brom)fietsverlichting op de Michiel de Ruyterweg scoorde de politie afgelopen donderdag een gemiddelde van vier ‘prenten’ per uur.

x www.delta.tudelft.nl

DELTA. 38 10-12-2009

06

science

The next minister of Energy In Copenhagen, delegates discuss emissions reductions of 80 to 90 percent by midcentury. Delta asked a number of TU experts: suppose you are going to be the first minister of Energy in the next Dutch cabinet, Balkenende V, how would you proceed? xTomas van Dijk and Jos Wassink

Hoogovens bij IJmuiden. (Photo's: Sam Rentmeester/FMAX)

Tim van der Hagen.

“We proposed a minister for energy & environment four years ago.

Then it didn’t work out, but this time it might”, says professor Tim van der Hagen, president of the Delft Research Institute on Energy.

“Emissions reduction is a serious problem that needs a long-term strategy. We need to calculate back from 2050 to the present, in order to determine the allowed emissions. I think we will get a scare. Just screwing in energy-efficient light bulbs won’t be enough. A change in lifestyle is unavoidable.”

The professor sketches the need to switch over from ‘dirty’ fossil energy getting dirtier and more expensive with time to emission-free sustainable energy, which is getting cheaper all the time because of the economies of scale. The difficulty with this transition is in not endangering the position of the national economy. Van der Hagen therefore argues that we need to install one or two additional nuclear plants to safeguard cheap energy production during the transition to renewable energy sources.

As a minister he would immediately ban all burning of fossil fuels without CO2 capture and storage.

“Power plants should not merely be ‘capture-ready’. They should capture and store CO2. As long as CCS (Carbon Capture and Storage) is not operational, they cannot produce.” Van der Hagen would opt for one nuclear plant of the third

generation, like the EPR (European Pressurized Reactor) that is under construction in Finland, and a demonstration plant featuring an inherently safe pebble-bed reactor. That would offer opportunities to develop knowledge about this new technology. Other important domains of research are solar and wind power, and second-generation biofuels. An additional billion euro per year should be invested in it to make sustainable energy affordable enough for the energy transition to occur, says the next minister for energy and economy.

Karel Mulder.

(Foto: Karel Mulder)

‘Invest in future energy’ “I don’t believe in the absolute powers of a minister of energy”, says dr. Karel Mulder. “The consequences of confrontational politics often differ from what was intended. The Zero Emission Vehicle for example that Californian law makers wanted car manufacturers to develop mainly produced court cases and appeals. The most environmentally

friendly car meanwhile was produced in Japan.”

Mulder is on a sabatical at the Royal Technical University (Kungliga Tekniska Högskolan) in Stockholm, Sweden. After having spent much time lobbying for sustainability in Delft, the researcher from the faculty of Technology, Policy and Management welcomes the opportunity to be more involved in the content again. Naturally, he still works on sustainability issues.

Sweden is a lot more active in sustainability, he observes. “They have really brought their emissions down here, whereas the Netherlands is struggling to stay within the Kyoto targets.” Statistics support his claim: Sweden is already 13 percent below its 2012 Kyoto target; Holland is still 3.5 percent over it. So how did they do it? Mulder: “They extensively use the abundant biofuels here, which they burn in combined heatpower facilities. Public transport in Stockholm is all biofuel-powered; they make experimental use of heat from waste water and they have introduced a peak-hour pricing for cars in Stockholm of about 1.5 to 2 euro, which has really helped in reducing traffic. Meanwhile the Swedes have been investing in public transport as well.”

Investments that Mulder proposes are in the energy-efficiency of buildings, transport and industry; in the European grid to make it resilient to fluctuations in wind and solar power; and in a smart grid allowing households to sell power. These investments should be financed by making fossil energy, be it power, fuel or gas more expensive. Mulder: “Better raise energy prices and develop alternatives now than wait until production can’t meet the growing demand and face an energy crisis.”

Andy van den Dobbelsteen.

‘Time to kick the habit’ “The whole society is hooked on the energy drip”, says professor Andy van den Dobbelsteen (Architecture).

“It’s about time to kick the habit.” We need a better understanding of what energy sources are locally available, says the professor of design for sustainability. His group conducted studies on the potential of sustainable energy in Rotterdam and in small villages. They concluded that much was to be won by basing the spatial planning on energy needs and production. “In cities, one building is cooled and another heated, without any connection between the two. Offices are heated five days a week, when apartments generally are not. An intelligent exchange of heat between the two can save a lot of energy.”

As the energy minister, Van den Dobbelsteen would demand that all new building projects are energy neutral, meaning that over a year the same amount of energy is locally produced as is used. “Technically, it’s feasible, but because no one

demands it, new neighbourhoods are not made energy neutral.” Mixed areas of housing, industry and agriculture seem to offer the best opportunities for energy neutrality.

“You either have to build at a spot where the energy is, be it a power plant, industry, greenhouses or a drilling point for thermal energy. Or you have to move the energy into the housing areas.” Mandatory energy neutrality would force planners to think about a smart mix of functions instead of just taking the energy for granted.

Existing buildings should be renovated to reduce their energy needs.

Van den Dobbelsteen: “The current government doesn’t stimulate insulation programs, but I would do so right away, because in 20 years time, 95 percent of the same buildings will still be here.”

Margot Weijnen.

‘Asia might take the lead’ “Working at a technical university, we of course have full confidence in technology”, says professor Margot Weijnen, with a hint of irony.

DELTA. 38 10-12-2009

07

science

opinion please

The power-grid expert from the faculty of Technology, Policy and Management agrees with the other colleagues that improving energy efficiency in buildings (a third of primary energy use) should be high on the list. Not surprisingly perhaps, Weijnen strongly believes in electric transport. Not only because it’s more energy efficient, but also to reduce dust particles in metropolitan air.

The main power producers in her perspective should be Saharan solar farms (concentrated solar power or CSP) and nuclear power.

CSP does need a large scaling-up the current maximum is 300 megawatt for a project in Sevilla. Furthermore Europe needs to invest in long distance power cables (high voltage direct current or HVDC) to bring the solar power into the European grid.

She hopes a fleet of electric cars will be able to function as a power buffer with fluctuating inputs from wind.

“But in fact, the whole focus on CO2 is misleading", says Weijnen. “It’s an end-of-the line solution that deals with the symptoms only. The only way to really tackle the energy issue is through international collaboration.” And there we face immense inequalities. “Asia wants to grow, but they’ll face trouble importing all the fossil fuel they need.” In her contacts with people from China and India, Weijnen noticed a growing awareness of the energy problems in Asia. Weijnen: “We have our habits and comfort. They have more liberty in designing their cities and industries more sustainably.

Perhaps we should hope for them to take the lead.”

Ad Verkooijen.

“That way people can choose when to turn on their dryer for instance.”

He would also use taxes to change people’s behaviour: “Research shows that people only change their behaviour through economic incentives, not because they are concerned about the climate. Look at the success of the Prius car here.

It’s popular because it is free of purchase taxes.”

Financial incentives could make the Dutch car park a lot greener. “Holland is an ideal country for electric cars,” he believes. “The average drive is only about 30 kilometres and there are no mountains, so cars don’t need a lot of power.”

Keyson would free all electric cars of taxes and he would let drivers of fossil fuel powered vehicles pay more taxes. He would give incentives for farmers to operate windmills, lower the city property tax

David Keyson.

‘Economic incentives work’ As the minister of energy, industrial design professor David Keyson would develop a smart decentralized grid so that people can generate sustainable energy themselves and sell their surplus to the energy grid.

“Look at Germany”, he says. “There people can sell as much electricity as they want to the grid. In Holland the amount is very limited.” The grid should be smart in the sense that it would enable us to store energy locally when there is an excess and it should communicate with the end users the prices they pay for electricity at any given moment. Keyson:

for energy efficient houses, and tax homes and businesses using nongreen energy.

Under his rule, the profits from the Dutch gas fields would go straight into sustainable technology development. And he would also divert more money from NWO, STW, Senter Novem and EU funding towards research projects on sustainability.

Keyson: “And I would create a massive education program for elementary and high schools on sustainability.”

‘Windparks with nuclear back-up’ “I wouldn’t take measures that drastically affect people’s way of life”, says professor Ad Verkooijen, of the process and energy department (Faculty of Mechanical, Maritime and Materials Engineering).

“Allowing people to drive only half what they used to is not a sustainable solution.”

One of Verkooijen’s main research topics is carbon capture and storage.

“As the Minister of Energy I would invest in that method,” he states.

Although the technique for capturing CO2 still needs to be improved, Verkooijen thinks that for the short term this is a good way to prevent carbon dioxide from being emitted.

“But if I look deep in my heart, I prefer the installation of nuclear power plants”, the professor says. “Why prevent produced carbon dioxide from being emitted, if you can also prevent it from being produced in the first place? We should build a few big plants of around 1500 megawatt. With each such plant you avoid the emission of 6 million tons of CO2 a year.

“Furthermore, all wind parks should be accompanied by a small nuclear power plant. Now the lows in wind energy have to be compensated for by gas power plants. These power plants don’t work efficiently if you have to turn them on and off all the time. With nuclear power plants that’s no problem.”

In the long run Verkooijen wouldn’t waste his money on windmills, however. “The most wind is at sea,” he explains. “But it’s difficult to install mills there. And the maintenance and transport of the energy is also complicated. With windmills you pile up one problem on top of the other.

“After 2050, when solar panels are less expensive, we should only use solar and nuclear energy. And we should have a world covering electricity grid.” Verkooijen would also make sure that houses become better insulated and become linked to district heating systems.

Save energy, not the climate Not everybody believes in global warming by human causes. Last Monday, the free newspaper Metro ran the headline: ‘The earth is getting colder’. Professor Salomon Kroonenberg, a geologist at TU Delft, stated in this article that we might even be heading towards a small Ice Age. “I’m not necessarily saying that there will be a small Ice Age - just that there is still a lot about the climate we don’t properly understand,” Professor Salomon Kroonenberg states. “Take a look at the past fifty years: carbon dioxide has been on the rise throughout this whole period, but the temperature hasn’t. During about half of that period, the temperature actually dropped. And it has been doing so since 1998. This indicates that carbon dioxide isn’t the sole driving force behind the climate. The IPCC [Intergovernmental Panel on Climate Change ed.] couldn’t predict this temperature decline, so why should they be correct in predicting future warming?”

Kroonenberg believes we should focus more on other possible climate influences, like solar activity. The activity of the sun can be determined by counting its sunspots. These sunspots show up as dark areas on the sun’s surface and are caused by large eruptions of energy. Thus, the more sunspots that are visible, the higher the sun’s activity. “There was a small Ice Age, in which the world was colder than average, between approximately the 15th and 19th centuries, and most notably in the 17th century,” Kroonenberg explains. “This period happens to coincide with a period in which there were very little sunspots. For the past few years there have also hardly been any sunspots. Their number should have been on the rise again, because of the cyclic nature of the sun’s activity, but we still don’t see them. We don’t seem to understand the cycles of the sun yet. This is why I said we might well be heading for another small Ice Age.” Still, Kroonenberg isn’t wholly opposed to the Copenhagen conference: “One of the main goals of the Kyoto Protocol and this new protocol is energy reduction. And I think this is very necessary indeed, simply because we are running out of fossil fuels. I just think that it’s wrong to emphasize a connection between saving energy and the climate. What if the climate doesn’t change as much as predicted? People might then think that all these energy-saving measures aren’t really necessary. But they are. Also, at the moment, they are broadly discussing two types of measures to prevent climate change: some save energy, but some cost energy. I don’t mind if measures that focus on saving energy might, as a side effect, help prevent climate change. But what about measures like pumping carbon dioxide underground? That both costs a lot of money and a lot of energy, even though we don’t know if it will be effective.” (NB)

DELTA. 38 10-12-2009

interview

WIE ZIJN PAUL RULLMANN EN MICHAEL VAN LITH? Paul Rullmann (1948) is lid van het college van bestuur (cvb). Hij studeerde sociologie. Vanaf 1975 vervulde Rullmann functies in het hbo. Hij werkte vanaf 1990 bij de HBO-raad. In 1995 stapte hij over naar de Hogeschool Haarlem, waar hij in 2000 lid werd van het cvb. Sinds mei 2002 is hij lid van het cvb. Naast zijn portefeuille onderwijs is hij beheerder van de universiteitsdienst.

Michael van Lith (21) is voorzitter van de studentenraad (sr) en Oras-fractievoorzitter in de VSSD Ledenraad. Hij werd in 1987 geboren in Oss en woonde tussen 1995 en 2002 in Tokio. In 2005 haalde hij zijn vwo-diploma. Sindsdien studeert hij aan de TU luchtvaart- en ruimtevaarttechniek. Naast zijn studie roeide hij bij Proteus-Eretes, was hij onder meer commissielid bij studievereniging Leonardo da Vinci en studentenchauffeur.

(Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

08

DELTA. 38 10-12-2009

09

interview

‘ Bij onvoldoende druk doet de student rustig aan’ Collegelid Paul Rullmann kruist de degens met voorzitter van de studentenraad Michael van Lith over onder meer het bindend studieadvies, ontplooiing, minors en huisvesting. xERIK HUISMAN De TU heeft het financieel lastig. Kunnen we de nood enigszins lenigen door in de RAS-maanden te schrappen?

Rullmann: “De middelen krimpen en wij willen een goede en sterke universiteit blijven. Dus moeten we opnieuw nadenken over waar onze prioriteiten liggen. Dan kijk je naar alles, zoals efficiënt onderwijs en faciliteiten. Daar horen ook de RASmaanden bij. Maar het is zeker niet het eerste waar je aan denkt.”

Van Lith: “Ik ben het met Paul eens wat betreft efficiëntie, bijvoorbeeld een onderwijsvorm die beter past bij de student van nu, maar ook financieel voordeliger is. Specifiek over de RASmaanden: daar krijgt de TU er heel veel voor terug. Bij open dagen en voorlichtingsdagen zie je geweldige studentenprojecten zoals de Plakkies, Nuna, Formula Student. Reken maar dat ze daar RAS-maanden voor hebben gekregen. Als je aan de RAS-maanden zit, zijn de gevolgen heel groot.”

Rullmann: “Wij zien het belang van ontplooiing via RAS-maanden. Daar leer je veel van en dat is nuttig. Tot op zekere hoogte.

Maar als je kijkt naar het lage rendement in de bachelorfase en hoeveel jaren het kost om het diploma te halen, dan vind ik dat de balans wat is doorgeslagen. Na vier jaar bachelor is 22 procent van de studenten gediplomeerd en gemiddeld duurt een master 7,2 jaar. Je moet een betere verhouding vinden tussen wat je buiten je studie doet en wat erbinnen.”

Van Lith: “Ik kan het hier natuurlijk niet mee eens zijn. Als je ziet waar bedrijven waarde aan hechten, dan zijn dat absoluut ook de activiteiten naast de studie.”

Is er andere ontplooiing waar eventueel het mes in kan?

Rullmann: “Dat is niet de benadering die ik wil kiezen. Je moet het breder bekijken. Neem bijvoorbeeld het onderwijs. We hebben gelukkig een ruime keuze aan minors, maar sommige trekken maar een paar studenten. Kunnen we dat ons nog wel permitteren? Als er zes studenten zitten, zeg ik: laat het niet doorgaan, het moeten er minstens twintig zijn.”

Van Lith: “Ik vind het logisch dat je kijkt naar de minors als je efficiëntie wilt verhogen, maar sommige kleine minors kun je niet wegdoen, bijvoorbeeld een schakelminor naar een master bij de kleinere faculteiten als EWI.” Rullmann: “Ik ben wel gevoelig voor het argument dat er soms een minor is waarvan je zegt: die is zo belangrijk, die houden we in stand of die is net nieuw en moet zich nog bewijzen. Maar we moeten ons ook dwingen om te bedenken: kun je minors van verschillende faculteiten niet samenvoegen.”

Van Lith: “Ik zie in dat laatste wel voordelen. Door interfacultair onderwijs leer je ook studenten kennen van andere faculteiten.”

Zou je landelijk meer geld voor de universiteiten beschikbaar moeten krijgen door de studiefinanciering geheel om te zetten in een lening?

Van Lith: “Dat vind ik een slecht idee. Iedereen moet de kans krijgen aan een hoger-onderwijsinstelling te studeren. Een leensysteem schrikt scholieren af. Die gaan ook heel calculerend nadenken over baankansen. Dat zal een negatief effect hebben voor de TU Delft, want studenten zullen sneller kiezen voor een studie waarmee ze vrij zeker een baan en goed betaald krijgen dan voor een studie waar ze kunnen promoveren. Maar de TU moet straks ook nog goede onderzoekers hebben.”

Rullmann: “Ons universitair bestel is uit publieke middelen opgebouwd. Als je ziet dat de overheid er kennelijk niet voldoende in wil investeren, dan moet je een grotere particuliere bijdrage vragen. Dan ben ik voor een sociaal leenstelsel en daar kun je je allerlei vormen van voorstellen waarbij je de toegankelijkheid in stand houdt. Ik denk dat een leenstelsel een belangrijke impuls geeft aan verbetering van het rendement.

Als studenten een grotere financiële bijdrage leveren, dan zijn ze kritischer op wat ze van ons krijgen en op zichzelf omdat

ze weten dat ze ooit moeten terugbetalen wat ze nu verspijkeren.”

Van Lith: “Er zijn ook andere vormen, zoals het verlengen van de afbetalingstermijn in de huidige studiefinanciering. Nu moet je binnen tien jaar je schuld terugbetalen. Als dat niet lukt, wordt de rest kwijtgescholden. Als je dat verlengt met een x aantal jaren, levert dat extra inkomsten op. En wat betreft het rendement: er zijn andere manieren om dat te verhogen, bijvoorbeeld intakegesprekken. Bij andere universiteiten wordt bij inschrijving een enquête afgenomen. Een aankomend student die in een risicogroep zit, wordt uitgenodigd voor een intakegesprek. Zo weet de instelling waar het probleem ligt en de student weet dat hij erg zijn best moet doen. En zorg ervoor dat elke student kan wonen in Delft. In de trein kun je niet studeren, in je kamertje wel. Daar kan de TU een rol in spelen.”

Rullmann: “Je stelt twee punten aan de orde. De huisvesting.

Dat is een ingewikkelde zaak omdat die samenhangt met allerlei procedures en meerdere partijen. Ik vind dat we op dat gebied niettemin redelijk gescoord hebben. De derde toren aan de Balthasar van der Polweg komt er, de flat tussen de twee hogescholen vordert en de bouw van het De Vries van Heijstplantsoen begint in januari. Ook is er omzetting van sociale woningbouw naar studentenwoningen met 150 tot 200 eenheden per jaar. Dan het andere punt, de motiverende benadering.

Als er onvoldoende druk op zit, doet een student het rustig aan.

Dat blijkt in de praktijk. Het is voor studenten vanzelfsprekend dat je kunt studeren tegen 1700 euro per jaar. In werkelijkheid kost de studie een veelvoud. Kijk naar de buitenlandse studenten. Die hebben een visum en geld voor twee jaar. Zij hébben het in twee jaar rondgefietst.”

Van Lith: “De druk op studenten is dit jaar met het bsa (bindend studieadvies – red.) al erg veranderd. Ouderejaars zitten raar te kijken dat eerstejaars van verenigingen liever naar de UB gaan dan ’s avonds een borreltje doen. De vergelijking met de internationale studenten vind ik absoluut niet eerlijk. Je mag de instroom in de bachelor niet vergelijken met die super gemotiveerde internationale masterstudenten. Kijk dan naar intakegesprekken.”

Rullmann: “Ik ben niet zo hoopvol over die intakegesprekken.

We hebben het als experiment gedaan bij IO en het is afgelopen jaar bij Nijmegen gedaan en onderzocht. Je ziet dat als een student aarzelend is of niet zo gemotiveerd, het intakegesprek eigenlijk een geruststelling is in plaats van dat het selectiever maakt.”

Van Lith: “De insteek van het intakegesprek moet ook die van een eerlijke voorlichting zijn.”

De nieuwste lichting studenten krijgt te maken met bsa en harde knip. Dat lijkt niet goed doorgedrongen. In een enquête van Oras klikte 52 procent aan ‘ik merk wel wanneer ik klaar ben met mijn bachelor.’ Moet de TU in de benen?

“We hebben over bsa en harde knip uitvoerig gecommuniceerd.

Dat blijven we doen. De mensen die met de bsa te maken hebben, krijgen rond de kerst een brief en later een tweede brief.

Dat besef groeit spoedig. Rond de knip zijn er regels waarvan je zegt: hoe zit dat precies? Daar kun je apart over communiceren. Het moet helder zijn voor studenten wat ze kunnen verwachten. Maar wie nu nog niet weet dat er een knip komt, heeft zitten slapen.”

Van Lith: “Ik denk dat het besef nog mist over wat de gevolgen zijn als je een of twee vakken niet hebt gehaald. Er moet meer nadruk liggen op voorlichting dat studenten een planning maken voor het moment waarop ze de bachelor afmaken.

Want als je het net niet haalt, dan kun je zo maar een jaartje weggooien bij de instroming in de master. En het is raar dat er voor studenten die voor drie jaar gaan, meer ruimte is dan voor mensen die een bestuur doen of een jaartje uitlopen, zoals in de FAQ staat.”

Rullmann: “Je moet de knip niet afmeten aan de uitzonderingen. De knip is eenvoudige maatregel: je moet je diploma hebben. Maar het is waar: als iemand bijna nominaal studeert, dan ben je coulanter dan als iemand al een jaar extra heeft genomen.”

Van Lith: “Maar studenten die twaalf RAS-maanden hebben gekregen en dus erkenning van de TU dat ze iets anders hebben gedaan, die komen dan niet in aanmerking voor een coulantere vorm.”

Rullmann: “Daar zit iets in. Maar de hardheidsclausule is er voor speciale gevallen en ik wil zo min mogelijk nu al bepalen

wat er onder de hardheidsclausule valt.”

Tot slot twee korte vragen. Wat is volgens jullie de grootste opgave?

Rullmann: “Dat we er als universiteit, ondanks dat we minder middelen hebben, versterkt uit komen.”

Van Lith: “Dat het onderwijs niet lijdt onder de bezuinigingen en studenten zich kunnen ontplooien zoals ze de afgelopen jaren hebben gedaan.”

Hebben jullie nog een praktisch punt om als eerste aan te pakken?

Rullmann: “Een windkering op de hoek bij EWI. Zodat niet meer al die studenten met hun fiets tegen de keien gevouwen worden. Dat kost talent.”

Van Lith: “Toponderzoek naar koffieautomaten die de druk aankunnen tijdens de tentamenperiodes, zodat alle studenten kunnen studeren met een goede shot cafeïne.”

DELTA. 38 10-12-2009

10

lifestyle

Better understanding

kerstdip

On December 11th the Nour Project is organizing a symposium on the Arabic world titled ‘Find the Similarities, Not the Differences’ at the Uithof in Utrecht.

Professional speakers will be joined by students from across the country to discuss a wide range of subjects related to Dutch and Arabic cultures in an informal, interactive setting. xAnna Ghijs

Je oma op de Wii De feestdagen komen eraan. Voor velen betekent dat tijd doorbrengen met de familie. Maar wat doe je dan precies? In deze tweedelige serie vind je tips voor de feestdagen.

Met stip op één: bordspellen. De laatste jaren vond een ware revival van gezelschapsspellen plaats. Een avondje spelletjes spelen was helemaal hip. En dan niet het ouderwetse monopoly, rummikub of scrabble, maar moderne strategiespellen zoals de inmiddels tot de klassiekers gebombardeerde Kolonisten van Catan, Carcassonne en Machiavelli.

Bij de meeste van deze spellen is het belangrijk om het je tegenstanders lekker moeilijk te maken. Maar het zijn de feestdagen; iets vredigers is dus op z’n plaats. Dit jaar viel bij de Duitse Spiel des Jahre-verkiezing - de Oscars voor moderne bordspellen - het spel GiftTrap in de prijzen. Dit spel draait niet om elkaar dingen af te pakken, maar juist om elkaar cadeautjes te geven. Denkbeeldige cadeautjes, dat dan wel. De kunst is om in te schatten welk cadeau iemand het leukste vindt; en daar word je op afgerekend.

Ideaal om te spelen tijdens de feestdagen dus. Of misschien juist nog net daarvoor, als er nog tijd is om kerstinkopen te doen.

Een goede tweede plaats in de lijst familieactiviteiten is voor de spelcomputers, en dan met name de Wii. Wat is er nou leuker dan toekijken hoe je moeder/broer/oma fanatiek met de Wii-remote zwaait alsof het een echt tennisraket is? Let bij het spelen wel op dat je elkaar niet raakt. Builen en blauwe plekken zijn namelijk minder goed voor de familierelaties.

Voor wie graag gezamenlijk een ‘echt’ spel op de Wii wil spelen in plaats van tegen elkaar te sporten, is er sinds kort New Super Mario Bros. Het idee is bekend: het dikke Italiaanse loodgietertje Mario moet door heel wat platformachtige levels rennen en vijanden verslaan om de prinses te redden.

Maar uniek aan deze nieuwe versie is dat je hem met tot wel vier mensen tegelijk kunt spelen. De recensies van het spel zijn lovend, en het wordt geprezen als één van de beste offline multiplayer ervaringen van de laatste jaren.

Je kunt natuurlijk ook met zijn allen knus op de bank een filmpje kijken. Lastig is om een film uit te zoeken die geschikt is voor iedereen die mee kijkt.

‘Harry Potter’ doet het goed bij alle leeftijden. Zo ook de Pixar-animatie ‘Up’. In ‘Up’ zitten grappen voor iedereen. Hij is niet te zoet: er gaan goodies in dood en dingen lopen noch eindigen zoals gepland. Maar hij eindigt toch positief. En de wat meer cynische grappen; ach, die snappen kinderen toch niet. (NB) Volgende week: individuele activiteiten om je aan je familie te kunnen onttrekken.

floris

(Foto: Stuck in Customs/Flickr)

Nour means ‘light’ in Arabic and fittingly, the aim of the Nour Project is to light the way to a better understanding of Arabic cultures in the Netherlands. “The integration of Dutch and Arabic cultures is an important and current topic”, Nour project coordinator Laura Veenema explains. “There was a call for a project that would, on the one hand, address issues related to this and, on the other hand, benefit young people.

The Nour Project’s aim is therefore to help Dutch students learn more about Arabic cultures and habits which are becoming more and more a part of Dutch society.” Started three years ago as a project by the AIESEC chapter in Groningen, the Nour Project is now set on a national stage. Practically, the project hopes to challenge prejudices and to further cooperation between the Dutch and Arabic cultures by providing Dutch students internships in Arabic countries. The AIESEC, the largest student- run organization in the world, created the project as a response to the lack of programs in the Netherlands with the focus on the Middle East. Participation in the Nour Project occurs in a number of phases, so that students are not only optimally prepared for their stay in the Arabic country they will

Western and Arabic culture: McDonald’s. (Photo: Flickr)

be visiting but also given the opportunity afterwards to evaluate and share experiences with others. “The program is unique in that participating students go through a extensive preparation phase that we call the Learning Program”, Veenema continues. “During this program they take part in workshops and training days to prepare themselves for the cultural experiences that they will have in the Arabic world.

Consequently, they do an internship for two to three months in the summer in one of the participating

‘With this choice of speakers our goal is to present perspectives from both sides’ Arabic countries. Upon return, they take part in a reintegration phase.

During this phase they share their experiences with other students as well as other target groups. They can do this by giving presentations or by organizing debate. The symposium is part of this last phase.”

Included in the Symposium’s program are the following lecturers: Samira Bouchibti (member of the house of commons, PvdA), Petra Stienen (former diplomat and author), Guity Mohebbi (employee BMC group and author), Mohcine Ouass (President AIESEC Netherlands) en Louk Hagedoorn (professor of Social Sciences at Utrecht Univer-

sity). Veenema: “With this choice of speakers our goal is to present perspectives from both sides. In other words, we want to illustrate the prevalent views of Dutch students concerning Arabic cultures and, in addition, show how the Arabic cultures see us. We will present both sides of the story and in that way converge on some kind of common ground where we can focus on the similarities and not on differences”.

Though discussions concerning the relationships between the two cultures can often lead to heated debate, the mood the symposium aims for is open and approachable. The organization wishes to create an open platform for a positive exchange of ideas. “The tone of the symposium will be light-hearted and playful.”

Veenema accents: “It will also be interactive, giving participants the opportunity to ask questions. They are more than welcome to join in the debate if they want to but if they prefer not to they can also just listen.

Our target group is students and we hope to attract people from a variety of different backgrounds so we’re hoping that students from all over the country will join us on Friday.”

x Friday December 11th, 13. 00 – 17.30 hrs.

Booth auditorium, University Library Uithof, Utrecht.

Admission free www.nourproject.nl

DELTA. 38 10-12-2009

11

lifestyle

de melkkoe

Op een groene scooter naar de klimaattop ‘Onwijs leuk, zeer intensief, leerzaam, heel groen en koud’. Samen met driehonderd andere studenten reed student elektrotechniek Frank Teunisse de road to Copenhagen om tijdens de klimaattop aandacht te vragen voor duurzaam vervoer. xMARTINE ZEIJLSTRA

Sander de Pauw kan geen pizza meer zien. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Bedrijfsleider Sander de Pauw (18, luchtvaart- en ruimtevaarttechniek) geeft leiding bij een afhaal- en bezorgpizzeria in Hoofddorp. Pas één keer ging het echt mis.

“Twee vrienden van me werkten er al en waren enthousiast. Vooral over de fooi die ze kregen. Nadat ik een baantje bij de supermarkt had opgezegd, ben ik er aan de slag gegaan als koerier. Dat van die fooien bleek precies te kloppen. En dan geldt natuurlijk: hoe meer orders, hoe lucratiever. Door mijn inzet onderscheidde ik me van andere koeriers. Het viel op bij mijn baas en op een dag vroeg hij: ‘Zou je het niet leuk vinden om filiaalmanager te worden?’”

“Ik moet zeggen dat het een hele overschakeling is. Jongens die vijf jaar ouder zijn, moeten ineens naar je luisteren. Ook mag ik een officiële waarschuwing geven, bijvoorbeeld als een koerier structureel te lang weg blijft.

Een maximumtijd is er niet, maar wanneer hij twee keer langer weg is dan normaal, ga ik verhaal halen. Sociale controle helpt: op een scherm zien andere koeriers hoe lang iemand weg is. ‘Wat ben jij voor een trage drol!’ hoor je dan.”

“Eerst maak ik altijd de kassa en portemonneetjes in orde. Daarna rol ik alvast twee rekjes met bodems uit. Je moet oppassen dat er niet te veel lucht in de bodems blijft zitten. In de oven krijg je dan grote luchtbellen, die makkelijk verbranden. Om dat te voorkomen moet je een aantal keren goed op de bodem slaan. Normaal gesproken nemen de koeriers de telefoon op.

Mocht er niemand zijn, dan doe ik dat. Ik werk binnen gewoon mee, maar houd tegelijkertijd de boel in de gaten.”

“Een keer is het echt helemaal fout gelopen. Het was een extreem drukke zondag, mede door een vijf euro-actie. Daarbij stonden twee niet zo heel actieve medewerkers in de keuken. De bezorgtijd liep flink op met boze mensen aan de lijn tot gevolg. Uiteraard probeer je altijd zo vriendelijk mogelijk te blijven, vraag aan de klant wat hij de beste oplossing vindt. Dat werkt bijna altijd en betekent dan een gratis pizza of soms een flesje wijn.

Het is een investering, maar je behoudt liever een klant, want een nieuwe vinden is tien keer moeilijker.” (IK) Bijbaan: Verdiensten: Opvallend:

Bedrijfsleider afhaal- en bezorgpizzeria €6 per uur Pizza komt hem inmiddels de neus uit

x Weet je een aparte bijbaan? Mail naar iamknubben@gmail.com

Teunisse verwachtte met ‘een stel hippies’ naar Kopenhagen te scooteren. Maar dat viel mee. “De groep was heel divers: technische studenten en studenten bedrijfskunde en internationale betrekkingen. Er waren maar twee rare gasten bij en die waren best aardig.”

Ook de lezingen vond Teunisse interessant. “Na een stukje rijden luisterde ik bijvoorbeeld naar chemicus Michael Braungart, hoogleraar cradle to cradle aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Ik erger me wel als mensen onnodig het licht aanlaten, maar verder doe ik niet zoveel om energie te besparen. Voordat ik aan deze tocht naar Kopenhagen meedeed, was ik nog niet overtuigd van alle klimaatproblemen. Ik wilde vooral graag meedoen om aandacht te geven aan elektrotechniek.” Teunisse zit in het bestuur van de Elektrotechnische Vereeniging.

Maar Braungart zette hem aan het denken. “Hij vindt dat alle energiebesparende middelen niet echt helpen. Ze zijn minder slecht voor het milieu. Hij wil liever iets aan het milieu toevoegen, bijvoorbeeld door een groot flatgebouw zelf energie te laten opwekken. Ik vind dat een verrassende insteek.”

De student elektrotechniek ging ook zelf aan de slag met energie-

Deelnemers aan de Road to Copenhagen. (Foto: Flickr)

besparende ideeën tijdens de scootertocht. “Aan het eind van onze rit bieden we de milieuministers van Nederland, Duitsland en Denemarken ons manifest vol energiebesparende ideeën aan.” Teunisse bedacht een systeem om het energieverbruik van producten weer te geven. “Als je in de supermarkt

‘Ik wip die laatste gloeilamp er wel uit’ staat, kun je op alle producten lezen hoeveel calorieën erin zitten. Dat zou bij apparaten en voorwerpen ook moeten. Als je op een verpakking leest hoeveel energie wordt verbruikt en hoe lang de lamp meegaat, geef je eerlijke informatie. Nu kijken mensen vaak alleen maar naar de prijs en dat is niet helemaal eerlijk. Een ledlamp is bijvoorbeeld veel duurder dan andere lampen, maar gebruikt weinig energie en gaat erg lang mee. Op de lange termijn is de lamp zelfs goedkoper. Die informatie moet ook op de verpakking staan.”

De weg naar Kopenhagen was voor Teunisse niet alleen maar boeiend en leerzaam. Het was ook erg koud onderweg. “Ik had me dik ingepakt.

Ik droeg thermo-onderkleding, een thermovest, fleecetrui, winterjas en

regenjas. Maar het blijft koud, want je zit helemaal stil. Alleen je pols beweegt.” Opwarmen gebeurde ’s avonds, tijdens de borrel, die uitmondden in feesten. “Geweldig gezellig. Maar ja, om kwart over zeven ging toch mijn wekker weer af.”

Hoogtepunt voor Teunisse was het rijden in een Tesla, een elektrische racewagen. “Ik was naar buiten geglipt tijdens een saaie lezing en zag die wagen staan. Ik heb meteen gevraagd of ik mee mocht rijden.

Het was geweldig. We trokken zo snel op, dat het voelde alsof ik in een achtbaan zat. We gingen keihard, maar toch hoorde je alleen maar het elektrische gezoem. Alleen de banden piepten door het slippen.”

Teunisse is niet veel groener geworden door de scooterervaring. “Al wip ik die laatste gloeilamp er wel uit.

Het klimaatprobleem moet vooral door overheden, fabrikanten en onderzoekers worden opgelost.

Elektrotechniek kan er een belangrijke rol in spelen, dus wie weet kan ik in de toekomst nog iets voor het milieu betekenen.”

x

Teunisse reed tot Osnabrück mee.

Student technische bestuurskunde Pieter Guldemond (24) nam de scooter daar van hem over. De studenten zijn te volgen op www.theroadtocopenhagen. com en via twitter.com/DelftR2C

time out

Ingewikkelde psyche Psychologie in de bètastad van Nederland aankomende vrijdag. Dan kan men kijken naar het psychologische toneelstuk Equus.

Delft is de stad van de harde bètawetenschappen. Een gemeenschap van TU’ers en TNO’ers die vaak weinig op hebben met softe wetenschappen zoals psychologie.

Interessant om de blik eens te verruimen en een voorstelling te bekijken die dieper ingaat op de psyche.

Vrijdag voert het Nationale Toneel hun voorstelling Equus op in Theater de Veste. In deze voorstelling staan de gruwelijke daden van de zeventienjarige Alan Strang centraal. Hij is een doodgewone staljongen die veel om zijn paarden geeft. Toch komt hij er plotseling toe om van zes paarden de ogen uit te steken.

Waarom doet hij dit? Waar is het misgegaan en wat was zijn redenering, als die er al is geweest? Deze en andere psychologische vragen vormen de basis voor het toneelstuk Equus. Psychiater Martin Dysart zoekt naar de ant-

woorden. Hij probeert ze te ontfutselen aan de stille, fantasierijke puber.

Tijdens zijn zoektocht krijgt de psychiater niet alleen meer inzicht in de ingewikkelde psyche van Alan. Hij raakt gefascineerd door het leven van de jongen. Meer en meer trekt hij de vergelijking met zijn eigen bestaan dat veel minder fantasie en passie kent.

De thriller Equus werd al eerder succesvol opgevoerd op beroemde locaties zoals Broadway en West End. Hierbij was de rol van Alan Strang weggelegd voor Daniel Radcliffe, beter bekend als Harry Potter. Nu haalt het Nationale Theater deze voorstelling naar Nederlandse zalen, waaronder De Veste in Delft. Het stuk heeft zich dus al bewezen, en ook het Nationale Toneel heeft een sterke reputatie. Dit alles belooft een geslaagde avond te worden, zelfs voor bèta’s. (EvO)

x

Equus, Theater De Veste Vrijdag 11 december, aanvang 20.15 uur Kaarten €21,50 (CJP €15,00)

DELTA. 38 10-12-2009

12

reportage

Kan Nederland Het gebruik van fossiele energie moet minder, dat zal ook de Klimaattop in Kopenhagen vaststellen. Maar is er wel genoeg duurzame energie beschikbaar om onze levensstandaard in stand te houden? De Britse fysicus David JC Mackay deed de berekeningen voor Engeland. Delta rekent voor Nederland met hem mee. xJos Wassink David Mackay, hoogleraar natuurkunde aan de universiteit van Cambridge, heeft met ‘Sustainable Energy – without the hot air’ een praktisch energieboek geschreven.

Het viel hem op dat in discussies over duurzame energie mensen niet zelden tot tegengestelde conclusies komen. Hij noemt als voorbeeld het boek ‘Out of Gas’ waarin David Goodstein betoogt dat een naderend olietekort de wereld in een crisis

’De uitstoot moet in Nederland met 92 procent zijn gereduceerd’ zal storten waarbij vergeleken de kredietcrisis een lachertje is. Daar staat Björn Lomborg tegenover, die toch ook niet achterlijk is. Hij schrijft in 'The Skeptical Environmentalist' dat het beter dan ooit gaat met de wereld (dat was in 2001) en dat er van energiecrisis geen sprake is, evenmin als van een klimaatcrisis.

Hoe kan het dat verstandige mensen tot tegenovergestelde conclu-

(Illustratie: Floris Wiegerinck)

sies komen? Volgens Mackay ligt dat aan een eenzijdig gebruik van getallen. Dat namelijk alleen die cijfers gebruikt worden die het pleidooi ondersteunen. Mackay bewandelde de omgekeerde weg en sloeg aan het rekenen. De klimaatdiscussies en de economische haalbaarheid schoof hij voor het gemak terzijde. Het resultaat is een uitermate helder en vrolijk boek vol gegevens, tabellen en grafieken over duurzame energie en zonder gebabbel (‘hot air’). Fijn is ook dat hij de vol-

ledige inhoud van boek gratis ter beschikking heeft gesteld op zijn website withoutthehotair.com. De Britse overheid heeft de kwaliteit van zijn analyses onderkend, en Mackay aangesteld als adviseur voor het ministerie van energie en klimaatverandering (DECC). Mackay’s boek dient hier als basis om te berekenen of Nederland rond kan komen met duurzame energie.

Reductie De details van CO2-uitstoot beperking worden momenteel uitgebreid besproken, maar als we met zes tot negen miljard mensen de klimaat-

‘We zetten vijf procent van Nederland vol met zonneweiden’

Zonnecellen op het dak van het Provinciehuis, Den Haag. (Foto: Eneco)

verandering tot twee graden temperatuurstijging willen beperken in 2050, betekent dat een maximale uitstoot van één ton CO2 per persoon per jaar. Voor Nederland is dat nu 12,4 ton per persoon per jaar.

De uitstoot moet dus met 92 procent gereduceerd worden . Kortom: helemaal geen fossiele brandstof meer in 2050. We moeten de ener-

giehuishouding rond zien te krijgen met meer groene energie. Ofwel: de duurzame energiebronnen en het verbruik moeten met elkaar in balans komen. Omdat we het verbruik van elektriciteit, benzine, warmte en goederen met elkaar willen vergelijken, stappen we over op één gemeenschappelijke eenheid van energie: kilowattuur per dag (kWh/d - het gebruik van een 40 Watt-lampje over 24 uur) en berekenen alles per persoon.

De gemiddelde Nederlander gebruikt 160 kWh, verdeeld over drie ongeveer even grote posten: vervoer (50), warmte en koeling (50) en elektriciteit (60). In 2050 is dat naar verwachting minder. Dat komt voor een groot deel door de elektrificering van de energievoorziening. Een elektrische auto kan dankzij een efficiëntere aandrijving en energieterugwinnende remmen vijf keer zuiniger zijn dan een benzineauto (voor details zie het boek p.128). Vliegverkeer daarentegen kan waarschijnlijk nog tien procent zuiniger, maar niet de helft. Mackay gaat er vanuit dat transport als geheel tegen 2050 de helft zuiniger is: 25 kWh/d.

Ook in warmte is een flinke besparing te realiseren. Natuurlijk allereerst door bestaande woningen en andere gebouwen beter te isoleren

en nieuwbouw liefst energieneutraal te maken. De verwarming (en de koeling) kan het beste met warmtepompen gerealiseerd worden. Die leveren namelijk voor 1 kWh aan elektriciteit al gauw 3-4 kWh aan warmte. De verhouding tussen geleverde warmte en verbruikte elektriciteit wordt coefficient of performance of Cop genoemd en die bedraagt voor veel warmtepompen ongeveer 3,5. Een warmtepomp, die werkt als een omgekeerde koelkast in het kozijn, onttrekt warmte aan de omgeving. Dat kan de buitenlucht zijn, maar beter is het om de warmte aan het grondwater te onttrekken. In het simpelste geval loopt er een slang van de warmtepomp naar een paar meter diepte de tuin in en via een paar flinke lussen weer terug. De drassige Nederlandse bodem en het relatief hoge grondwaterpeil zijn daar ideaal voor. In de zomer kan de pomp voor koeling andersom werken en warmt dan het grondwater op. Mackay denkt dat zo de warmtevraag is terug te brengen tot 38 kWh/d.

Elektriciteitsgebruik door apparaten blijft even groot (23 kWh/d) omdat eventuele winsten door efficiëntere toestellen teniet gedaan worden door de groei van het aantal apparaten. Wat wel wegvalt zijn de huidige verliezen in het opwek-

DELTA. 38 10-12-2009

13

reportage

wel duurzaam? ken van elektriciteit, doordat in ons 2050-scenario elektriciteit alleen nog maar duurzaam wordt opgewekt.

Het totale toekomstige gebruik voor transport, warmte en elektrische gadgets bedraagt dan 25 + 38 + 23 = 86 kWh/d.

Demagogie Waar halen we dat vandaan? Je hoort vaak dat de energie van zon, wind en water ‘gigantisch’ is, en veel groter dan ons gebruik. Dat is een demagogie waar Mackay niet van houdt: hij wil cijfers. Hoeveel energie is er ongeveer te halen uit een windpark, een getijdencentrale of een veld met zonnepanelen? Een enorm onderzoeksprogramma heeft geleid tot een simpel tabelletje met dichtheden van duurzame energievormen. Daarin staat bijvoorbeeld dat een offshore windpark een energiedichtheid heeft van 3 W/m2. Dus een 100 MW park is ongeveer dertig km2 groot. Even controleren: het

‘Laten we een derde van de kuststrook volzetten met offshore windparken’ park Noordzeewind voor de kust van Egmond heeft een (piek)vermogen van 108 MW en meet 27 km2. Klopt aardig. Bij het berekenen van het Nederlands potentieel aan duurzame bronnen zullen we dit tabelletje veel gebruiken. Wat we verder nog moeten weten is de landoppervlakte per inwoner: 34.000 km2 voor 16,7 miljoen inwoners is 2.035 m2/ persoon.

Windenergie: volgens de tabel bedraagt bij een gemiddelde wind-

snelheid van 6 m/s de energiedichtheid 2 w/m2. Volgens de windkaart van Nederland voldoet ongeveer tweevijfde van Nederland daaraan, vooral Zeeland, Noord-Holland, Friesland en Noord-Groningen. Stel nu dat we twintig procent volzetten met windmolens, dan levert dat per persoon: 2/5 x 20% x 2035 x 2 = 325 Watt.

Over een dag is dat 0,325 x 24 = 8 kWh/d.

Offshorewind: De kuststrook is 450 km lang en 43 km breed (het zogenaamde aangrenzende gebied), dus 19.350 km2, of 1150 m2 per persoon.

Laten we een derde van dit gebied volzetten met offshore windparken en de rest vrijlaten voor scheepvaart en visserij. De energiedichtheid op zee is met 3 W/m2 anderhalf keer groter dan op land. De opbrengst per persoon: 1/3 x 1150 x 3 = 1150 Watt, dat wordt 27 kWh/d.

Golfjes Waterkrachtcentrales zijn fantastische energiebronnen in Zwitserland en Noorwegen. In het vlakke Nederland telt deze vorm helaas niet aan. Evenmin als golfenergie trouwens. Schotland, Ierland en Portugal krijgen grote golven van de oceaan, maar de golfjes die hier op het strand rollen leveren te weinig op. Ook de ‘blue energy’ uit combinatie van zoet en zout water laat ik buiten beschouwing omdat de techniek nog te pril is.

Getijdenenergie kan wel wat opleveren, maar daar zijn grote bassins voor nodig. Eén hebben we er al: de Oosterschelde van 30 bij 6 kilometer: 180 km2 of 10 m2 per persoon met een getijverschil van 3 meter.

Dat is goed voor 2 W/m2, dus 20 Watt. Dat schiet niet erg op. Laten we de Waddenzee indammen, hoewel het getij hier minder groot is (2

meter verschil; 1 W/m2). De oppervlakte is 2.400 km2, dus 140 m2/p.

Dat levert gemiddeld 140 Watt op.

Totaal: 160 Watt uit getijdenenergie, dat is 4 kWh/d.

We zetten zonnepanelen op alle daken die naar het zuiden gericht staan , dat wordt 10 m2 per persoon.

Gemiddeld vermogen van de zon in Nederland: 110 W/m2. Het rendement van de zonnecellen stellen we op 15 procent (goedkope doen 10, dure 20). Dat levert op: 110 x 10 x 15% = 165 Watt -> 4 kWh/d.

Laten we, nu we toch bezig zijn, er ook 10 m2 zonnecollectoren bij zetten voor warm water. Rendement vijftig procent. Dat levert 110 x 10 x 50% = 550 W -> 13 kWh/d warmte.

Afdeling brandhout. We sprokkelen

‘We sprokkelen hout uit tuinen, parken, bermen, houtwallen en bossen’ Zonnewijk Nieuwland te Amersfoort. (Foto: Eneco)

hout uit tuinen, parken, bermen, houtwallen en bossen. Laat zeggen dat tien procent van Nederland zich daartoe leent. Helaas is de energiedichtheid met 0,2 W/m2 niet groot.

Opbrengst brandhout: 2035 x 10% x 0,2 = 40 Watt -> 1 kWh/d warmte.

Dan zetten we de helft van de landbouwgrond (22 procent van Nederland) vol met energiegewassen.

Die hebben met 0,5 W/m2 een iets hogere opbrengst. Dat levert op: 50% x 22% x 2035 x 0,5 = 110 W -> 2,7 kW/d.

Tot slot kunnen we nog extra zonnepanelen in de wei zetten (het gras levert te weinig op). In Duitsland zijn er al ‘solar farms’. Laten we eens vijf procent van het land met zon-

neweiden volzetten. We gaan uit van goedkope panelen met tien procent rendement: 5% x 2035 x 110 x 10% = 1,1 kW -> 26 kWh/d.

Alles bij elkaar levert dit radicale groen plan 8+27+4+4+13+1+3+26= 86 kWh/d.

Hoera! Dat is precies wat we nodig hadden.

Zeshonderd windparken op zee, negen maal meer windmolens op land dan nu, de helft van de akkers vol olifantengras en de Waddenzee ingedamd. Een waanzinnig plan?

Zeker. Maar waar halen we anders de energie vandaan? Kernenergie?

Zonneparken in de Sahara? Minder mensen? Of toch onze levensstijl aanpassen? Het is hoog tijd de feiten onder ogen te zien en plannen te

Verantwoording 1 ton pppj – human development report 2007/2008, UNDP 12,4 ton CO2 pppj – www.energy.eu Nederland 160 kWh/dag – Mackay, p.105 een simpel tabelletje – Mackay, p.112 windkaart van Nederland – uitgave Senternovem 34.000 km2, 16,7 miljoen inwoners – CIA World fact book energiedichtheid voor getijdenenergie – Mackay, p.82 gemiddelde zonnevermogen – Mackay, p.46 energiedichtheid gewassen – Mackay, p. 43 Tabel energiedichtheid per oppervlakte eenheid land of water Wind Offshore Wind Getijdenbassins Getijdenstroming Zonnepanelen Planten Regenwater (bergen) Waterkracht Geothermisch

2 W/m2 3 W/m2 3 W/m2 6 5-20 0,5 0,24 11 0,017

Uit David J.C. Mackay, 'Sustainable Energy – without the hot air', UIT Cambridge 2008.

Prinses Amalia-windpark: 120 megawatt op zee. (Foto: Eneco)

maken die aantellen. Mackay heeft voor die discussie een krachtig middel geleverd.

x www.withoutthehotair.com

DELTA. 38 10-12-2009

service

14

Ben jij straks de bestuurskundige die openbaart hoe de Staat er werkelijk voor staat?

Elk jaar wordt hij keurig opgemaakt: de staatsbalans. Het huishoudboekje van ons land. Maar wat zeggen die cijfers nu? Om hier antwoord op te geven werkte ons team van consultants en auditors in opdracht van het NIVRA nauw samen met het ministerie van Financiën. Ze plaatsten de cijfers in een breder perspectief van actuele maatschappelijke thema’s, zoals energie, klimaat, mobiliteit, infrastructuur, vergrijzing, economie en onderwijs. Onze specialisten analyseerden, deduceerden, interpreteerden. En verschaften zo helderheid over de financiële positie van ons land. Ook het talent en de ambitie om dit soort projecten aan te pakken? Kom dan ’ns met ons praten. Lees meer over deze en andere cases op werkenbijdeloitte.nl/cases

Laat niemand je tegenhouden.

© 2009 Deloitte, Member of Deloitte Touche Tohmatsu

DELTA. 38 10-12-2009

15

Opinie

Ambulancepost in het Mekelpark Mijn studie? Daar fiets ik zo doorheen. Het Mekelpark is een ander verhaal. xLOUISE CLEMENT Het was een regenachtige ochtend in november. Nietsvermoedend fietste ik naar de TU-wijk via de Cornelis Drebbelweg, tegen de welbekende wind rond het EWI-gebouw in. Plotseling dook daar, bij de kruising met de Mekelweg, een fietster op. Zij wilde afslaan, de Cornelis Drebbelweg op, maar belandde daarbij op mijn kant van het fietspad en botste tegen mij aan.

Nadat ik het fietspad van wel heel dichtbij had gezien, zat ik binnen met twee ambulancebroeders. Terwijl één mijn hoofd verbond, hoorde ik een gesprek tussen de andere broeder en een bedrijfshulpverlener (BHV’er) van de TU. “Wat een weer hè, er is net nog een ongeluk gebeurd”, zei de BHV’er. “Het is niet de eerste keer dat er een ambulance moet komen, kunnen jullie hier niet een vaste ambulancepost oprichten?” Naast mij zag ik het meisje met wie ik de botsing had gehad in tranen van de schrik.

Twee uur later zat ik thuis met een gehechte hoofdwond en een lichte hersenschudding.

Wie heeft die fietspaden in het

(Foto: Louise Clement)

Mekelpark ontworpen? Vast niet iemand die zelf wel eens op de fiets zit. Allereerst die haakse bochten.

Vreemd genoeg blijkt het lastig te zijn om met je fiets op één vierkante meter een bocht van negentig graden te maken. Bovendien moet je uitkijken dat je geen grote kei raakt, die in de hoek van de bocht is neergelegd.

En nu we het toch over het kruispunt bij EWI hebben, wie heeft daar eigenlijk voorrang? De meesten zijn in de veronderstelling dat fietsers

op de Mekelweg voorrang hebben.

Tot voor kort was dat ook zo; toen was de Mekelweg nog opgehoogd.

Tegenwoordig heeft rechts officieel voorrang. Dit zorgt, ook bij de andere kruispunten, vaak voor onduidelijkheid.

Een ander probleem is de scheiding tussen het fietspad en het voetgangerspad. Of liever: de scheiding die ontbreekt. Laatst nog zag ik iemand zo hard aankomen bij het kruispunt voor Technische Natuurkunde, dat hij de bocht niet meer volledig op het

fietspad kon maken. Hij ging over het voetgangerspad, waarna hij tussen de voetgangers door weer terug op het fietspad belandde. Gelukkig botste hij daarbij niet tegen een van de lantaarnpalen, die midden op het pad zijn geplaatst.

Al sinds jaar en dag heeft de TUwijk ’s ochtends een fietsspits. In de haast naar college of werk moeten honderden fietsers in een korte tijd over een vrij smal fietspad. Na een regenbui wordt het fietspad in de praktijk zelfs nog smaller, door de

vele plassen die blijven liggen op het wegdek. Als er dan ook nog scooters met vijftig kilometer per uur over het fietspad scheuren, wordt het helemaal een onveilige situatie.

Ik verheug me al op de winter: dan zal het Mekelpark veranderen in een ijsspektakel waar Holiday on Ice nog een puntje aan kan zuigen.

Begrijp me niet verkeerd, ik vind het Mekelpark absoluut een aanwinst voor de TU-wijk. Het zorgt voor meer eenheid en levendigheid op de campus. Bovendien ziet het er mooi uit. En daar zit denk ik het probleem. Haaientanden, verkeersborden, heuveltjes, afwateringsgootjes en afgeronde bochten passen niet binnen het ‘design’.

Toch hoop ik dat de mensen bij Vastgoed van de TU veiligheid boven design stellen. Ik weet dat er over een aantal van de genoemde punten gesproken wordt binnen de TU, maar ik wil graag benadrukken dat er snel actie moet worden ondernomen. Uiteraard hebben verkeersdeelnemers hun eigen verantwoordelijkheid, maar zorg er dan in ieder geval voor dat er zo min mogelijk gevaarlijke situaties kunnen ontstaan.

Dan zal het ook niet nodig zijn om een ambulancepost in het Mekelpark te openen.

Louise Clement is lid van de studentenraadsfractie Oras.

Vermijdbare rampen De documentaire ‘The Age of Stupid’ overdondert met onheilspellende beelden. De filmmakers willen kijkers bewust maken van de catastrofale gevolgen van de klimaatverandering. Verandert er niets, dan eindigt de aarde in 2055 in een onleefbare planeet zonder mensen. xRobert Visscher Achter het Sydney Opera House slaan de vlammen wild uit. Las Vegas verandert in een zandvlakte.

De beroemde rivier de Theems zet het centrum van Londen onder water. Met huiveringwekkende beelden wil ‘The Age of Stupid’ laten zien welke gevolgen klimaatveranderingen hebben.

De laatste mens op aarde toont

in 2055 vanuit een groot archief op de Noordpool, waar al het ijs is gesmolten, wat er mis is gegaan.

Deze archivaris wordt vertolkt door de Britse acteur Pete Postlethwaite, bekend van de succesfilms ‘The Usual Suspects’ en ‘The Constant Gardener’. Hij blikt terug op onze tijd, when we could have saved ourselves.

De archivaris toont een aantal documentaires over de klimaatverandering. Zo volgen we Fernand Pereau, een 82-jarige gids op de Mont Blanc. Toen de Fransman nog klein was, kon hij zo op een gletsjer lopen.

Maar waar eens een gletsjer was, is nu een duizelingwekkende diepte met stenen en gruis. De berggids kijkt de diepte in. Voordat hij de bodem bereikt moet hij 150 meter dalen. Die lijn zet de film door in een toekomstbeeld met de melding, dat in 2026 skiën voorgoed verleden tijd is in de Alpen.

De documentaire volgt ook Engelsman Piers Guy. Hij wil een windmolenpark realiseren. Niet zozeer omdat hij denkt dat daardoor de klimaatproblemen verleden tijd zijn.

Maar omdat hij denkt dat Engeland beter op een efficiëntere en zichtbare manier energie kan winnen.

Maar deze moderne Don Quichot wordt van alle kanten tegengewerkt. Vooral door mensen die niet willen dat de molens hun uitzicht bederven.

Voor dit soort mensen is ‘The Age of Stupid’ voornamelijk bedoeld. Zij zien volgens de makers van de film

Waar eens een gletsjer was, is nu een duizelingwekkende diepte met stenen en gruis niet goed in dat het ‘vijf voor twaalf’ is.

De doemscenario’s vliegen je om de oren. In 2033 wordt de laatste boom in Indonesië gekapt en in Pakistan drijft een drinkwatercrisis mensen tot waanzin. Maar de boodschap is uiteindelijk positief. Er is nog wat aan te doen. Wij kunnen volgens de film het tij nog keren. Want uiteindelijk is dit een propagandadocumentaire, die aan de hand van filmische schrikbeelden een verandering teweeg wil brengen.

De film haalt vast niet iedereen over

de streep. In recensies wordt de film terecht ‘bombastisch’ en ‘overdreven’ genoemd. Maar ook een eyeopener. Omdat de film zo duidelijk stelling inneemt, werkt het polariserende reacties in de hand.

De overdreven theatrale beelden zijn storend, maar hierdoor is de film toegankelijker dan ‘An Inconvenient Truth’ van Al Gore. ‘The Age of Stupid’ is een gedramatiseerde tegenhanger van de succesfilm van de voormalige presidentskandidaat.

Maar hoe je ook over de klimaatverandering denkt en de boodschap die deze film uitdraagt, de kijker wordt aangezet tot nadenken. Bijvoorbeeld over de tragische kruistocht van Piers Guy voor zijn windmolenpark. Is dit de manier om met windmolenparken om te gaan, die hoe dan ook wenselijk zijn omdat de fossiele brandstoffen opraken?

Daarnaast toont ‘The Age of Stupid’ op een fascinerende manier dat we anders met drinkwater om moeten gaan. Water uit een flesje kost achthonderd keer meer energie om te maken dan water uit de kraan.

Wie zijn mond aan de kraan zet in plaats van aan een plastic flesje kan de wereld van de ondergang red-

den, volgens de film. Nu gaat dat nogal ver, maar de boodschap is wel belangrijk.

x

‘The Age of Stupid’, dvd, 9,99 euro

DELTA. 38 10-12-2009

16

service

Aankondigingen Algemeen Persoonlijk Advies Stoppen met roken Op dit moment is de Universiteit Maastricht bezig een nieuw stoppen met roken programma te testen. Dit programma heet PAS (Persoonlijk Advies bij het Stoppen met roken). PAS biedt rokers de kans om met behulp van persoonlijke adviezen via internet te stoppen.

Het onderzoek naar PAS wordt gefinancierd door KWF Kankerbestrijding.

Zie voor meer informatie www. persoonlijkstopadvies.nl en http://persoonlijkadvies.hyves. net/.

Algemene Bewonersorganisatie Aankondiging van de ALV/ARV der Algemene Bewoners Organisatie (Abo) Woensdag 16 december om 20.00 uur. Zowel de stukken als de locatie zijn te vinden op onze site www.abodelft.nl. Gelieve

opmerkingen, commentaar en vragen van te voren te mailen naar abo@dds.nl.

Agenda 1. Opening 2. Notulen 3. Vaststellen agenda 4. Jaarrekening 2008 5. Decharge bestuur 2008 6. Beleidsplan 2010 7. Begroting 2010 8. Campuscontracten 9. Voortgang ‘juridische toezichtcommissie’ 10.Toetreding koepelorgaan 11.Vorderingen instemmingsbeleid/reistijdcriterium 12.Advies verkoopbeleid Duwo 13.Rondvraag 14.Sluiting Cantarella Op woensdag 16 december voert zangkoor Cantarella in de Nicolaas en Gezellenkerk in Delft vier delen van het Weihnachts-Oratorium van Johann Sebastian Bach uit. Aanvang 20.15 uur (zaal open 19.30 uur).

Kaarten (voorverkoop € 20,- en tot 17 jaar en 65+ € 17,-) zijn

verkrijgbaar bij muziekhandel Van Buytene en bij de leden van Cantarella. Meer informatie en reservering via www.cantarellazingt.nl.

Lezingenreeks Bouwkunde De leerstoelen Smart Architecture en Sustainable Housing Transformation organiseren een lezingenreeks met de titel ‘Architectural solutions for a sustainable city. Alle lezingen zin op de donderdag van 18.0019.45 in zaal A van de faculteit Bouwkunde.

Donderdag 17 december – Wubbo Ockels (TU Delft) en Dick van Gameren (TU Delft).

Zie www.smart-architecture.nl voor meer informatie.

Kamermuziekserie Op 19 december en 16 januari zal er om 20.15 uur onder leiding van Geoffrey Douglas Madge een concertdrieluik worden gehouden.

Zie www.madgictouch.com voor meer informatie. Studenten krijgen korting.

Announcements General International Student Church Students of all denominations are invited to our ecumenical service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Student and Career Support The student psychologists and the central student and

careers councilors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock.

More information on www.studentandcareersupport.nl.

Workshops • Constructive thinking – 21 december • Self esteem – 21 december More information on www. smartstudie.tudelft.nl.

International Office The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: internationaloffice@tudelft.nl or by phone: 015-2788012.

Steun Amnesty met € 3,- per maand. Sms AMNESTY AAN naar 5757.

Stichting Delftse Natuurwacht zoekt vrijwilligers voor het begeleiden van activiteiten met kinderen van 8-14 jaar. www. natuurwacht.nl, 015-2783086 of j.f.m.molenbroek@tudelft.nl.

Spelregels minimaatjes.

Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang.

Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@ tudelft.nl.

Student and Career Support Informatie Bij Student and Career Support kun je terecht voor een bezoek aan een studentendecaan, een studentenpsycholoog, het Career Centre met studiekeuzeadviseurs en loopbaanadviseurs, en het Informatiecentrum.

Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het Open Spreekuur op dinsdag- of donderdagochtend van 11.30-12.30 uur.

De studentendecanen en de loopbaanadviseurs houden een inloopspreekuur op dinsdag van

Alcuin Oude Delft 55-57 Ma t/m do geopend van 18.0019.30 uur. Tijdens het hockeyseizoen ook op zondag geopend van 18.00-19.00 uur.

Dagelijks daghap maaltijd, op ma., di. en do. ook een luxe maaltijd. Alle maaltijden zijn inclusief soep. Daghap 3 euro, luxe 4,10 euro.

Koornbeurs Voldersgracht 1 Om mee te eten bij de eettafel van de Koornbeurs moet je je even inschrijven. Dit kan op www.koornbeurs.nl/eettafel tot 14.00 uur op dezelfde dag.

We eten elke dag om 18.30 uur.

Deze manier van eten is tijdelijk, maar nog steeds erg gezellig en lekker.

Sociëteit De Bolk Eettafel geopend ma. t/m vr. van Buitenwatersloot 1-3 17.30-19.30 uur. Basismaaltijd Onze open eettafel is geopend 3,60 euro, soep 0,30 euro, toema. t/m do. De maaltijd begint tjes v.a. 0,30 euro, fruit v.a. 0,40 om 18.30, waarna er gezaeuro. Inl. www.koornbeurs.nl/ menlijk gegeten zal worden. eettafel.

Vegetariërs en groepen worden verzocht (voor 14.00 uur) te belTyche len. De prijs voor de maaltijd is Oude Delft 123 4,00 inc. soep en toetje.

Eettafel geopend van 18.00H&Jeuro, Uitgevers_2x70_zw-w 14-05-2004 14:02

Voor advertenties bel met:

TIEN JAAR CEL!

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www.

AC-HOP.nl.

Studium Generale • Dinsdag 15 december, 20.15 uur - Lezing ‘Toekomst en communicatie’ door Hans Stavleu. Op het gebied van communicatie zijn er, ondanks de crisis, vele ontwikkelingen waar te nemen. Van mobiele telefoons in de toekomst tot virtuele werelden en van elektronische verf tot 3D-printers.

Het Meisjeshuis, Oude Delft

112, Delft - toegang gratis.

• Woensdag 16 december, 20.15 uur - Lezing ‘Evolutie en bewustzijn’ door Pouwel Slurink. Niet alleen het hoe, maar ook het waarom. Is het bewustzijn in zijn geheel een illusie, een naijl-effect van ons handelen? DOK, Vesteplein 100, Delft - toegang gratis.

11.30-12.30 uur en de studiekeuzeadviseur op donderdag van 11.30-12.30 uur. Het Informatiecentrum (begane grond) is geopend van 9.00–17.00 uur.

Er is documentatie beschikbaar over WO- en HBO-opleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie, telefonisch of via de email kun je een afspraak maken met een van de medewerkers.

Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. e-mail: studentandcareersupport@tudelft.nl Website: www.studentandcareersupport.tudelft.nl

• Studie(her)keuze (deel 2) – 21 december Zie voor het totale aanbod www. smartstudie.tudelft.nl.

International Office Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur.

Je kunt ook vragen stellen via internationaloffice@tudelft.nl of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

x

Delta Inleveren kopij

Workshops • Energie psychologie – 11 december • Interculturele communicatie – 11 december • Constructief denken – 17 december • Grip op je Dip – 17 december • Energie psychologie – 18 december • Ff praten – 18 december

Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek “Aankondigingen” in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft.nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

19.30 uur. Basis 3,50 euro, luxe 4,30 euro, xluxe 4,80 euro.

Dagelijks soep. Vegetarische variant beschikbaar. English menu available: www.delftschestudentenbond.nl.

Open from Monday to Friday from 17.30-19.30 hrs. Daily dish (incl. salad) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, dessert 0,30 euro, beer and soda 1,10 euro. Find the complete menu at www.jansbrug.nl.

Eettafels

EIGEN MENING? Minimaatjes

Masterclass Cradle to Cradle Op donderdag 21 januari start aan de Erasmus Universiteit Rotterdam voor de eerste keer de Masterclass Cradle to Cradle in Hoger Onderwijs. Deze masterclass is speciaal ontwikkeld voor de onderwijssector.

Te denken valt aan docenten, AIO’s (PhD-studenten), lectoren en hoogleraren. Onder de supervisie van prof.dr. Michael Braungart wordt gedurende vier dagen ingegaan op het inbouwen van de principes van Cradle to Cradle (C2C) in hoger onderwijs. Zie voor meer informatie www.erasmusacademie.nl/c2c.

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJsel T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E delta@henjuitgevers.nl

Neem contact op met Hennie de Ruyter of met Mireille van Ginkel voor nadere informatie

Webspace nodig?

Gratis Windows Server 2008 web hosting en .nl domeinnaam Ga naar: http://www.gratiswindowshosting.nl

Sint Jansbrug Oude Delft 50-52 Ma. t/m vr. geopend van 17.3019.30 uur. Dagschotel (incl. salade) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, toe 0,30 euro, luxe toe 0,85 euro, bier en fris 1,10 euro. Het menu staat ook op www.jansbrug.nl.

x www.eettafels.tudelft.nl

Pagina 1

Wolbodo Verwersdijk 102 Soup is served at 18.30h. Everyone is welcome. Tuesday and Thursday: 3,40 euro, Wednesday: 4,00 euro. www.wolbodo.nl

DELTA. 38 10-12-2009

17

service

Van informatieoverdracht naar dialoog

TU DELft voorlichting

verschijnt onder verantwoordelijkheid van de directie Marketing & Communicatie

Prof.dr. Patricia Osseweijer hield op 27 november haar intreerede over wetenschapscommunicatie. Ze riep haar collega-hoogleraren op: meld ons over welke aspecten binnen uw onderzoek maatschappelijke discussie kan ontstaan.

“Aan de hand van deze voorbeelden willen wij nadenken over nieuwe communicatiemogelijkheden rond wetenschap.” xANGèLE STEENTJES Sinds maart dit jaar heeft de TU Delft een hoogleraar wetenschapscommunicatie: professor Patricia Osseweijer. Volgens haar is het niet helemaal toevallig dat haar leerstoel onder life sciences of biotechnologie valt. “Binnen dit vakgebied zijn wij al regelmatig geconfronteerd met verschillende maatschappelijke discussies. Neem de eigenaarsvraag: ik sta bijvoorbeeld DNA af, maar van wie is dat dan? Een ander discussiepunt is: benadeel ik

met een nieuwe vorm van biotechnologie de armsten? Deze discussie laaide op rond biobrandstoffen. En natuurlijk een van de heftigst bediscussieerde punten: mag een biotechnologisch wetenschapper leven maken of beïnvloeden?”

Deze discussies hebben er zelfs toe geleid dat bepaalde delen van het biotechnologisch onderzoek werden gestopt. “Om de discussie helder te kunnen voeren is het belangrijk vroegtijdig aandacht te besteden aan communicatie met het grote publiek.”

Imagine Samen met haar medewerkers is Osseweijer bezig om nieuwe communicatieconcepten te ontwikkelen voor de wetenschap. “Jarenlang was wetenschapscommunicatie vooral voorlichting: wij leggen uit hoe iets werkt. Dat is echter niet voldoende als er zich een grote maatschappelijke discussie voordoet. Als wetenschapper beland je dan al snel in het defensief en wordt het lastig om mensen te overtuigen met rationele argumenten. Een illustratief voorbeeld is de discussie over genetisch gemodificeerd voedsel.”

Volgens Osseweijer moet wetenschapscommunicatie, naast de traditionele vorm van voorlichting of kennisoverdracht, concepten ontwerpen voor een dialoog met degenen die straks te maken krijgen met een technologie. Zo heeft haar groep een com-

municatiemodel ontwikkeld waarmee een link wordt gelegd tussen entertainment, emotie en educatie. Dit heeft geresulteerd in het communicatieproject Imagine dat genomics en biotechnologie op een positieve manier onder de aandacht moet brengen. Bij Imagine komen wetenschappers met een idee voor een ontwikkelingsland, dat wordt door scholieren uitgewerkt

‘Welke ethische en maatschappelijke kwesties spelen binnen hun onderzoeksprogramma’ tot een businessplan. “Op die manier ontdekken zij de verschillende aspecten die de introductie van een nieuwe technologie met zich meebrengt. Een jury kiest het beste plan uit en dat wordt daadwerkelijk uitgevoerd. Er is al een project gestart in Mozambique om biodiesel te maken uit algen en in Ghana om voedzame paddestoelen te kweken op afvalstoffen.”

sche en maatschappelijke kwesties spelen binnen hun onderzoeksprogramma, hoe zij hierover communiceren en tegen welke barrières zij aanlopen.” Osseweijer realiseert zich dat natuurlijk niet alle wetenschappers aandacht hebben besteed aan communicatie rond hun projecten of niet weten hoe zij dat het best kunnen aanpakken. “Graag wil ik ook dat zij met ons contact opnemen. Wellicht kunnen wij hen daarover adviseren.”

Volgens Osseweijer is het belangrijk om TU-breed aandacht te besteden aan betere communicatie. “Er zijn veel overeenkomstige issues binnen bijvoorbeeld de Delftse onderzoeksthema’s, zoals veiligheid, ethiek en duurzaamheid. Ons streven is concepten te ontwikkelen om deze onderwerpen op een goede manier onder de aandacht te brengen en bespreekbaar te maken met het publiek. Hoe meer praktijkervaring wij kunnen opdoen via onderzoeksprojecten, des te beter kunnen wij als TU Delft onze maatschappelijke verantwoording invullen.”

TU-breed Osseweijer wil graag met collegawetenschappers verder nadenken over en werken aan nieuwe communicatieconcepten. “Waar ik geïnteresseerd in ben, is de vraag welke ethi-

x U kunt ideeën en vragen melden aan: P.Osseweijer@tudelft.nl

Werken aan een (Bijna) Perpetuum Mobile In 2007 won de Delftse Ecorunner de Shell Ecomarathon door 2282 kilometer te rijden op één liter brandstof. In 2010 is de nieuwe race.

Welke student durft de uitdaging aan om met de Ecorunner het record te verbeteren naar drieduizend kilometer? Of het wereldrecord van bijna vierduizend kilometer aan te vallen?

Menig autorijder zou al heel tevreden zijn met het verbruik van één liter benzine op 2282 kilometer, zoals de Ecorunner II, de ultrazuinige auto gebouwd door het tweede Delftse Ecorunner DreamTeam. Het vervoermiddel, bestuurd door één persoon, nam deel aan de Shell Eco-marathon, een grote internationale wedstrijd waar het niet gaat om snelheidsrecords maar om zo zuinig mogelijk te rijden. In de competitieve prototypeklasse werd in 2007 de Delftse Ecorunner II winnaar, omdat het 2282 kilometer realiseerde op één liter brandstof met behulp van een waterstof-brandstofcel.

Momenteel is het verbruik van de Ecorunner wel erg aan de lage kant: nul, aldus Wim Thijs. Hij is supervisor van de Delftse DreamTeams, waar-

laatste kinderziekten aan de huidige auto te verhelpen, is een verbruik van één op drieduizend een reëel doel. Wellicht is echter het verbreken van het wereldrecord uit 2005 van de ETH Zürich – 3.836 kilometer op het equivalent van één liter benzine – een mooiere, passender persoonlijke doelstelling voor menige Delftse student.”

Ecorunner II. (Foto: team Ecorunner)

onder Nuna, Formula Student, de Zonneboot en Ecorunner. Thijs: “Dit laatste team is op zoek naar meer studenten om de uitdaging verder op te pakken: een nog geavanceerdere Ecorunner III. Een werkplaats en alle benodigdheden zijn aanwezig. Ook beschikt het team over een eigen startkapitaal om weer op weg te komen.” Het ontbreekt alleen aan een paar extra studenten om het team compleet te maken. Vooral studenten van de opleidingen elektrotechniek, technische bestuurskunde en luchtvaart- en ruimtevaarttechnologie zijn zeer welkom. Een aantal studenten werktuigbouw staat al in de startblokken. “Want zolang we nog geen perpetuum mobile hebben, zullen we energie in het voertuig moeten steken om het rijdend te krijgen en te houden.

Rijdend op een klein beetje brandstof

in dit geval – want de Ecorunner benadert al het perpetuum mobile – maar wel aangevuld met de energie van een enthousiast en intelligent team.”

Ecorunner zoekt studenten die het record van 2007 willen doorbreken.

Heel goed haalbaar, aldus Thijs. “Het einde van de ontwikkeling is nog lang niet in zicht. Alleen al door enkele

x x

Wim Thijs: w.l.t.thijs@tudelft.nl

www.shell.nl/home/content/nld/ responsible_energy/energy_for_the_ future/ecomarathon/

Enthousiast student gezocht voor Ecorunner Dus ben jij de geboren manager die het team kan leiden, de topverkoper die de sponsors binnenhaalt, de ingenieur die historische verbruikscijfers realiseert of de woordvoerder die tv-ploegen moeiteloos te woord staat? Maar ben jij vooral de enthousiaste student die niet vies is van een geweldige uitdaging en een mooie aanvulling op je cv? Neem dan contact op met Wim Thijs. Hij heeft alle informatie over de wagen, het team, de wedstrijden, de faciliteiten, de mogelijkheid om studiepunten te vergaren en aanspraak te maken op RAS-maanden. (AS)

DELTA. 38 10-12-2009

18

service

Wetenschapsagenda Alle promoties, intree- en afscheidsredes vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

Vrijdag 11 december * Two-Phase Reactive Mass Transfer of an Oil-Soluble Chemical in Porous Media: A CTScan Study. Promotie van drs. K. Elewaut. Promotoren: prof.dr.

S.M. Luthi, prof.dr. P.K. Currie en prof.dr.ir. P.L.J. Zitha. 10 uur. * On the Structure and Dissolution Properties of Poly(p-pheylene terephthalamide) - Effect of Solvent Composition. Promotie van ir. H.P. Westerhof. Promotor: prof.dr. S.J. Picken. 12.30 uur. * Intreerede van prof.dr. M. Zeman, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica.

15.00 uur.

Maandag 14 december * A tracer aided study on silicon chemistry in biological systems.

Promotie van ir. H.J. Brasser.

Promotor: prof.dr. H.T. Wolterbeek. 10.00 uur. * Atomic scale simulation of oxide and metal film growth.

Promotie van I. Lazic, graduate engineer. Promotor: prof.dr. B.J. Thijsse. 12.30 uur. * De l'Architecture Sauvage.

Asger Jorns Kritik und Konzept der Modernen Architektur.

Promotie van R. Baumeister, Diplom-Ingenieurin. Promotor: prof.dr. F. Bollerey. 15.00 uur.

Dinsdag 15 december * Testing virtual use with scenarios. Promotie van ir. W.F. van der Vegte. Promotor: prof.dr. I. Horvath. 10.00 uur. * Electrical Manipulation and

Studentenactiviteiten

Detection of Single Electron Spins in Quantum Dots. Promotie van K.C. Nowack, DiplomPhysikerin. Promotor: prof.dr.ir.

L.M.K. Vandersypen. 12.30 uur. * On the Modelling of Pile Installation. Promotie van ir. J. Dijkstra. Promotor: prof.ir. A.F. van Tol. 15.00 uur.

Woensdag 16 december * Dynamic Characterization of Silicon Nitride Cantilevers. Promotie van drs. K. Babeai Gavan.

Promotor: prof.dr. H.S.J. van der Zant. 10.00 uur. * Leadership for Distributed Teams. Promotie van drs. J.P.G. de Ropoij. Promotoren: prof.dr.

J.H.T.H. Andriessen en prof.dr.

D.N. Hartog. 12.30 uur. * From Safety to Where? Intreerede prof.dr.ir. M. Mulder, faculteit Luchtvaart- en

Ruimtevaarttechniek. 15.00 uur.

Studieverenigingen

Donderdag 17 december * Safety Concepts in Structural Glass Engineering. Promotie van ir. F.P. Bos. Promotor: prof. dr.ir J.G. Rots. 10.00 uur. * Model-Based Control of Industrial Batch Crystallizers.

Experiments on Enhanced Controllability by Seeding Actuation.

Promotie van A.N. Kalbasenka.

Promotor: prof.ir. O.H. Bosgra.

12.30 uur. * Governing mobile service innovation in co-evolving value networks. Promotie van ir. G.A. de Reuber. Promotor: prof.dr.

M.L. Mueller. 15.00 uur.

VSV ‘Leonardo da Vinci’ Op dinsdag 15 december vindt vanaf 22.00 uur de jaarlijkse Belgische Bieren Borrel van de VSV plaats.

Overige

Mijnbouwkundige Vereeniging In april 2010 zal de Halflustrumweek plaatsvinden van de Mijnbouwkundige Vereeniging. Het hoofdevenement van de week is

SIFE Delft Looking for something new?

Students in Free Enterprise Delft offers you the opportunity to combine social entrepre-

een internationaal symposium met als thema ‘How smart technology pushes today’s limits’.

Zie www.lustrum-mv.nl voor meer informatie.

neurship with your academic knowledge. With the support of companies like Unilever, Heineken, HSBC, KPMG, Schiphol and Philips we create projects to help people all around the world. Do you also have a head for business and a heart for the world? We are looking for new participants now! Check www. sifedelft.nl or mail your motivation to info@sifedelft.nl.

Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: delta@tudelft.nl.

make innovation work

Over SURFnet

...bij SURFnet SURFnet behoort al meer dan 20 jaar tot de grootste autoriteiten in de wereld op het gebied van internetcommunicatie. Deze positie als internetpionier kan alleen worden gehandhaafd met een groep professionals die ICT-innovatie op het hoogste niveau nastreven.

SURFnet zoekt Jong Talenten

Wij zoeken

Ben jij aan het afstuderen of ben je een starter?

SURFnet wil investeren in veelbelovende jonge ICT-professionals. Met ons Jong Talent Programma maak jij een goede start met je carrière!

jonge mensen met talent! Starters met een afgeronde hbo/universitaire studie die bevlogen zijn om met andere ICTprofessionals aan boeiende technisch georiënteerde projecten te werken.

Met ons Jong Talent programma werk je twee jaar lang op verschillende afdelingen aan diverse projecten. Je doet werkervaring op, voert complexe opdrachten of projecten uit en volgt een opleidings- en begeleidingstraject. Zo maak je kennis met de praktijk en werk je intensief aan je persoonlijke ontwikkeling.

Wij bieden

SURFnet ontwikkelt en exploiteert innovatieve diensten voor het hoger onderwijs en onderzoek. Focusgebieden zijn de netwerkinfrastructuur, authenticatie- en autorisatie diensten, en multimediale diensten om online samenwerking te bevorderen. Daarnaast is beveiliging voor al deze diensten een noodzakelijke randvoorwaarde. Ongeveer één miljoen gebruikers in het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek maken dagelijks gebruik van deze diensten.

SURFnet is een informele organisatie met 70 mensen en maakt deel uit van SURF, waarin universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen samenwerken aan grensverleggende ICT-innovaties.

afwisselende en uitdagende functies in een informele en collegiale omgeving met een hoog ambitieniveau. Natuurlijk kun je rekenen op een marktconform salaris, uitgebreide opleidingsmogelijkheden en uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden (o.a. 36 vakantiedagen en een OV-jaarkaart 1e klas). Het kantoor van SURFnet bevindt zich in het centrum van Utrecht, nabij het centraal station.

Schriftelijke reacties – onder vermelding van Jong Talent - kun je sturen naar SURFnet bv, t.a.v.

Personeelszaken, Postbus 19035, 3501 DA Utrecht, of via e-mail naar personeelszaken@surfnet.nl

Meer informatie: www.surfnet.nl/vacatures

SURFnet. We make innovation work

DELTA. 38 10-12-2009

19

Delta in English

Exchanging knowledge

Bike lights

Virtual lectures

Made in Holland

TU Delft’s virtual alumni networking group on LinkedIn was started in 2008 and is proving to be hugely popular. The group’s aim is to encourage the exchange of knowledge between fellow students and professionals. To date, more than twenty percent of the approximately 48,500 TU Delft alumni have registered with the group, which is named ‘Delft University of Technology - Alumni’.

A police checkpoint set up on the Michiel de Ruyterweg last week issued an average of four fines per hour to people biking without having the proper bike lights. Those caught biking without lights must pay a twenty euro fine. The Michiel de Ruyterweg is the thoroughfare linking the TU campus to the city centre. The police manned their checkpoint from 20.00 to 22.30 hours and caught ten cyclists breaking the law.

Last week marked the official opening of the 3TU virtual lecture hall. Students following the 3TU Master’s programme can now follow virtual lectures via HD videoconferencing. TU Delft. TU Eindhoven and TU Twente have all set up virtual lecture halls. A lecturer at one of the universities gives a lecture that is ‘attended’ by students at the other two institutes, thus dispensing with the need to travel between venues.

TU Delft’s faculty of Industrial Design Engineering will end its anniversary year celebrations with an exhibition entitled ‘Made in Holland, Dutch Inventions’, held at Rotterdam’s Kunsthal. The exhibition, a retrospective of forty years of Dutch industrial design, runs from December 20 to March 21, 2010. TU Delft staffers get a discount at the door by showing their campus card, paying 4 euro instead of ten euro.

A Nobel chain of development This week the Nobel Prize for Physics will be awarded to three scientists who have made vital contributions to the development of CCD sensors and optical fibres - developments that also greatly benefit research currently being conducted at TU Delft.

is smaller, which of course benefits the patient. The medical application of CCD in Heemskerk’s setup is no exception.

Professor Freek Beekman, head of the Radiation Detection and Medical Imaging section, says that in recent years the CCD camera is increasingly being applied in medical applications, such as with endoscopy: “The CCD sensors used for our medical research make a thousand times less noise than the one in your photo camera.” Consequently, CCD sensors are also now used by the military for night-vision equipment.

Perspective

xAAFKE VAN DEN BERG This year’s Nobel Prize of Physics has been awarded to Willard S. Boyle and George E. Smith for their invention of the CCD sensor, and to Charles Kao for his scientific achievements regarding the transmission of light in optical fibres. Both of these inventions now belong to everyday life - CCD sensors for instance feature in digital cameras - and of course CCD sensors and optical fibres also figure prominently in various TU Delft research projects.

Jan Heemskerk, a PhD student from TU Delft’s Radiation, Detection and Medical Imaging section, is working on a setup with CCD sensors.

The aim is to build a new type of gamma-ray detector for medical applications.

‘When a gamma-ray picture is taken

In research being conducted by PhD student Jan Heemskerk, a method for medical imaging uses a pin-holes technique (bottom image) supported by CCD cameras that allows for much sharper images of the human organs being examined for tumours and other medical maladies. The new pin-hole technique is a vast improvement on the currently used collimation (top image) method. (Illustration: Jan Heemskerk)

of a human body, we usually need a detector as large as the body itself, because gamma-rays are difficult to bend,” Heemskerk says. “We’re now developing a method to reduce the size of the detector.”

Heemskerk explains that, with this new method, “first small amounts of radioactive material are brought inside the patient’s body, which is done by attaching the material to a biological molecule - or tracer molecule - that seeks a tumour, for example.”

In Heemskerk’s method, radiation

emitted by radioactive elements is captured by a pinhole - a small hole like in a camera obscura: “A CCD sensor is placed behind this pinhole and captures the final image,” he says, adding that this new type of detector is smaller than those currently used. “The radiation coming from the radioactive material emits in all directions; therefore one small CCD camera can make an image of large parts of the body, such as the brain.”

Another advantage of this setup is that the amount of radiation needed

The CCD sensor, as invented by Nobel Prize winners Boyle and Smith, was not originally developed with this application in mind; rather, the two scientists had only planned to use the sensor as electronic memory, not as cameras capable of detecting single photons.

Dr Florian Bociort, of the Imaging Science and Technology section, puts the idea that Boyle, Smith and Kao are the inventors of CCD and optical fibres into perspective: “Apart from Nobel Prize Laureates, many other researchers have contributed to achieving the quality of CCD sensors and optical fibres as we know them today. The Laureates are considered to have contributed an important part to the chain of developments.”

He takes the development of optical fibres as an example: ‘For optical fibres, it was thought that they were

impractical, because of the large attenuation of the signal as it travelled through the fibre. However, Kao discovered that by using improved glass quality this problem could be solved.”

The optics group at TU Delft’s faculty of Applied Sciences claims that one of the faculty’s former professors, Bram van Heel (1899-1966), made an essential contribution in the early

The aim is to build a new type of gamma-ray detector for medical applications stages of fibre optics. “He published an article entitled ‘A new method for transporting optical images without aberrations’ in Nature in 1954,” Bociort says. “But when looking at the history of optical fibres he usually isn’t mentioned.”

Nevertheless, credited or not, Van Heel certainly contributed to the chain of inventions leading to the optical fibres of today. How much further this chain of invention will stretch, no one can ever say.

BEMgba nyakuma

Three birds with one stone The great Dutch painter, Vincent van Gogh, once asked, ‘What would life be if we had no courage to attempt anything?’ And this painter’s life was certainly a testimony to the maxim: ‘I can achieve if will’. Courage and achievement is the spirit behind the success of Chris Laumans, Arne Kaas and Stefan Roest, three MSc Sustainable Energy Technology (SET) students whose innovative idea for an energy efficient ‘HR pan’, which is twenty percent more efficient than regular cooking pans, took them the finals of the television program, ‘The Best Idea of the Netherlands’.

Their idea was one of the six - out of six thousand best ideas submitted - to make it to the finals.

The students, who conducted their HR pan research at the Multi-Scale Physics department, now have a shot at winning the Eneco Sustainability prize as well.

Their success is also a proud achievement for the SET program and TU Delft, a testimony to the university’s motto: ‘Challenge the Future’. After all, as TU Delft professor, dr. Saul Lemkowitz, once told me, a university’s role is to teach students to challenge the status quo, think and criticize what is perceived as fact. Their success is also a clarion call for their SET classmates to think more critically about the practical solutions required to solve the world’s most pressing problems, like climate change and global warming. The future of humanity depends on the success of such innovative ideas.

There’s no doubt the climate is rapidly changing, as even personal experience reveals. Recently back from a three-month stay in Noord-Brabant, I’ve found Delft much colder than it was last year at this time. The good news is that scientists around the world have stepped up their efforts to arrest this development. And TU Delft is at the forefront of such groundbreaking research,

as shown by innovative results obtained in its energy research drive, such as the discoveries made by the research group led by professor J.T. Pronk, at the biotechnology department of the Kluyver Centre for Genomics of Industrial Fermentation, where innovative ideas employing the concepts of biotechnology and genetic modification are improving biofuel production.

The group’s discovery marks a milestone in biofuels research and, as professor Pronk said, ‘this simple genetic modification kills three birds with one stone: no glycerol formation, higher ethanol yields and consumption of toxic acetate’. Yet, the professor notes, the ultimate eureka moment is still to come, because ‘for the potential billion-liter ethanol gain to be realized, follow-up research on the transfer of this concept to industrial yeast strains and real-life process conditions is required’. Nonetheless, patent applications and to collaborate with industrial partners to accelerate industrial implementation are in the works.

What these innovative ideas from students and researchers show is that all levels of the university are contributing to the ideals of sustainability as championed by the Delft Energy Initiative.

TU Delft is showing that it has the potential to not only ‘challenge the future’ but also secure a brighter future through cutting-edge solutions to real world problems. This ‘courage to attempt, as Van Gogh envisioned, is the true foundation of our university.

Bemgba Nyakuma, from Nigeria, is a 2nd year MSc student studying sustainable energy technology at the faculty of Applied Sciences.

DELTA. 38 10-12-2009 achterkant

00 20

de fiets van Naam: Martha Deen (21, technische aardwetenschappen) Merk: ‘Geen idee’ Gekocht voor: Was een cadeautje van haar vriend.

Opvallend: Voorop zit een grote mand Een soort goedmakertje is de fiets eigenlijk. “Ik heb hem gehad van mijn vriendje”, legt Deen uit. “Het was toen nog niet officieel, maar hij had gezoend met een ander. Daar was ik boos over.” Toen ze na een weekendje bij haar ouders weer in Delft kwam, stond er een fiets voor haar klaar, midden in haar kamer.

De fiets was voorzien van een grote rieten mand, met daarin champagne, twee glazen en een brief. “door de mand waren zonnebloemen gevlochten”, voegt Deen toe, “alleen zijn die er inmiddels afgewaaid.” De fiets was absoluut welkom omdat haar vorige fiets was gestolen, ‘of in de gracht gegooid, dat weet ik niet.’ Als goedmaker was het ook een geslaagde actie, want inmiddels is de gulle gever haar vriend. (EvO)

as in olde times

Back to their roots The members of DSDG Tubantia all come from Twente, a rural region in the east of the country, and they all cherish their rural roots. Tranquility is one charm of Twente life, although not on the third day after Christmas, because that’s when Tubantia’s members traditionally return to Twente to disturb the peace. “This tradition started in 1927”, says Koen Lubbers, a Tubantia member. The visit of TU Delft’s ‘tukkers’ - as people from Twente are nicknamed - starts with a ride on a covered wagon. “We used to ride on an open wagon”, Lubbers explains, “but unfortunately the law now requires a covered wagon, which is less fun but much warmer.” To keep warm during the ride, the group of twenty or so tukkers rely on two things: firstly, they all dress up in traditional farmer clothes, including wooden shoes, farmer hats and red handkerchiefs tied round their necks; and secondly, they drink lots of ‘Foezel’, a local brandy-like drink, which Lubbers says is ‘really disgusting but keeps you warm.’ After a few hours on the wagon, the students stop at a local restaurant, where they eat krentenwegge (currant bread) by the fireplace. “After this the ride continues to a local campsite”, Lubbers says, “where we sit by the fire and eat boerenkool, a traditional Dutch dish.” During dinner, the tukkers loudly sing the songs of Bennie Jolink and Normaal, a band especially popular in rural regions. Eventually the group ends up in a local bar in Enschede or Hengelo, still dressed in their farmer clothes.

“Usually our outfits don’t prevent us from being let into these bars”, Lubbers says, “although a discotheque might be more difficult, but we haven’t tried yet.” (EvO)

Kriep

Traditional ‘tukker’ wear. (Photo: Hans Stakelbeek/FMAX)

Martha Deen: “Hij had gezoend met een ander.” (Foto: Richard van ‘t Hof)

kasja weenink

Jonge moeder Als slimme meid krijg je je kind op tijd. Maar niet getreurd: ook als je eerst netjes hebt gestudeerd en carrière gemaakt hebt, val je in de categorie ‘jonge moeder’. Zelfs als je tegen de veertig loopt wanneer je eerste kind geboren wordt. De manier waarop ‘je’ wordt aangesproken is daar dan ook naar. Vanaf het moment dat je probeert zwanger te worden word je door voorlichters en commerciële partijen op een hippe en begrijpelijke manier benaderd. Ook al spreek je best de taal van onderzoekers: als aankomend ouder spreken bladen, folders en websites van instanties als het voedingscentrum, de verloskundige en het consultatiebureau je op kinderlijk eenvoudige wijze toe.

Alsof je door het baren zelf weer kind wordt. Maar wat als je nu echt wilt weten hoe het zit? Onderzoek van de Universiteit Leiden heeft duidelijk gemaakt dat er bij huisartsen en verloskundigen nog maar weinig bekend is over het Cytomegalovirus (CMV). Dit virus kan doofheid veroorzaken bij baby’s, maar dat is eenvoudig te voorkomen mits er tijdens de zwangerschap de juiste voorzorgsmaatregelen worden genomen. Ook over het

gebruik van medicijnen bij jonge kinderen is nog maar weinig bekend omdat daar niet of nauwelijks op getest wordt. Zo worden baby’s jonger dan een half jaar niet ingeënt tegen de Mexicaanse griep omdat het vaccin voor deze groep nog niet getest is. Als ‘jonge moeder’ zie ik dan ook overal gevaar: niesende collega’s, vieze deurklinken, de kinderopvang: elk contact is een risico dat vermeden dient te worden. Alles om je kostbaarste bezit te beschermen. En over de inschatting van de werkelijke gevaren? Je kind toch maar niet naar de crèche brengen? “Dat is uw eigen afweging mevrouw, u kunt uw kindje toch ook thuis houden?” Maar ja, toch maar aan het werk gegaan en dochterlief naar de crèche gebracht met enig angst en schuldgevoel. Het schijnt trouwens dat ‘echt’ jonge ouders daar minder last van hebben. Toch te laat begonnen.

Kasja Weenink is beleidsmedewerker bij de TU Delft en moeder van Iris. Vanaf deze week schrijft zij om toerbeurt een column op deze pagina.