Bilbao
22
San Sebastian
Vitoria-Gasteiz
6 TOP ER VAR ING
Alle TOP-trips vermeld in deze catalogus zijn onderhevig aan wijzigingen of updates. Daarom raden we aan onze website te raadplegen voordat u een trip boekt of om de openingstijden of prijzen te weten:
www.viajesporeuskadi.es
Uitgave: 0000000• Oplage: 2.000 exemplaren • © Administración de la Comunidad Autónoma del Pais Vasco. Departamento de Desarrollo Económico y Competitividad • Uitgeverij: Eusko Jaurlaritzaren Argitaipen Zerbitzu Nagusia / Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco • Vertaling: On Global • Realisatie: Bell Comunicación • Foto's en teksten: Diverse auteurs • Drukkerij: Gráficas Dosbi, S.L. • D.L.: VI 495-2014 Het is ten strengste verboden de teksten, kaarten en afbeeldingen in deze publicatie gedeeltelijk of volledig te reproduceren zonder de voorafgaande toestemming van de uitgeverij en auteurs.
14
44
56
32
40
50
Citytrips
6
Bilbao
14
San Sebastian
22
Vitoria-Gasteiz
32
Gastronomie
40
Wijntoerisme
44
Baskische kust
50
Actieve natuur
56
Cultuur
60
Niet te missen
62
Praktische info
SAN JUAN DE GAZTELUGATXE
6
Laredo Castro Urdiales
Biarritz
Bakio Bermeo Mundaka
Puente BIZKAIA Barrika Gorliz Plentzia 5 Sopela Zierbena Getxo Muskiz Santurtzi Portugalete
7
URDAIBAI Elantxobe Ea Ibarrangelu
San Juan de Luz Lekeitio
2 SAN SEBASTIAN
Mungia
Mutriku Deba
Sestao Sondika
1
BILBAO
4
Balmaseda
Durango
AP-68
Laudio-Llodio
Orozko
Areatza
Zarautz Orio
Loiola
Azpeitia
Je staat op het punt om een waaier van charmes te ontplooien: een gevarieerd landschap, een zacht klimaat, een eeuwenoude cultuur, een beroemde gastronomie... Het zijn de nuances die van Baskenland een niet te missen toeristische bestemming maken.
Tolosa
Bergara Zumarraga Arrasate/Mondragón
Amurrio
Hernani
Villabona
Azkoitia
Abadiño Atxondo
Artziniega
en verleidelijke mozaïek
Astigarraga Lasarte
In Baskenland zullen twee kleuren je vergezellen: het groen van de bergen en valleien van de regio, en het blauw van de zee. Tijdens je bezoek zul je merken dat het Baskische volk een sterke band heeft met deze twee natuurlijke elementen, de aarde en de zee. Beide hebben een invloed gehad op de levenswijze van de plaatselijke bevolking: diepgewortelde tradities, een rijke cultuur, inheemse sporten... Van buitenaf zie je dit echter niet.
Ordizia
Legazpi Otxandio
Beasain
Oñati AP-1
Orduña Arantzazu
Murgia Ullibarri
De
AP-68
Mendixur
Lalastra
A-1
Estibaliz
Villanañe
Salvatierra/Agurain
3 VITORIA-GASTEIZ A-1
Alegría-Dulantzi
Armentia
10
a Pamplona
must-do' van Baskenland s
1 Bilbao
Lapuebla de Arganzón
Valle Salado
2
Maestu
San Sebastián
6 San Juan de Gaztelugatxe
7 Urdaibai
Antoñana Miranda de Ebro
Santa Cruz de Campezo
Urturi Salinillas de Buradón Lagrán Labastida Haro AP-68
Elvillar Laguardia
10 Elciego
4 Labraza Oion LOGROÑO
4
3 VitoriaGasteiz
Bernedo
Baskenland een gevarieerde
Irún
Andoain
9
Eibar
Hendaya
Oiartzun
Elgoibar Eibar
Mallabia
Getaria
8
Gernika-Lumo
AP-8
Zumaia
MarkinaXemein
Mendata
Pasaia Lezo Renteria
MUSEO BALENCIAGA
Ondarroa
Larrabetzu
Hondarribia
Casa de Juntas van Gernika
5 Puente Bizkaia
8 Museum van Balenciaga
9 Sanctuarium van Loiola
10 Laguardia
Om het karakter van het volk echt te leren kennen is het belangrijk je onder te dompelen in de tradities, rond te dwalen in de vissersdorpjes, het binnenland in te trekken... Aan de kust merk je hoe de Cantabrische Zee het karakter van de kustbewoners heeft bepaald. Je kunt er ook het verschil met de mensen van het binnenland voelen. Als je kijkt naar de geschiedenis van de beroemde figuren die de persoonlijkheid van dit volk hebben bepaald, zul je ontdekken hoe het maritieme, industriële en landbouwkundige karakter ervan - altijd divers en ondernemend - is geëvolueerd. En als je de dorpjes aan de kust en in het binnenland al erg interessant vindt, zul je merken dat de drie hoofdsteden mogelijk nog boeiender zijn. Bilbao zal je verrassen met haar transformatie van industriële stad naar moderne metropool, waar de belangrijkste figuren van de internationale architectuur vertegenwoordigd zijn. San Sebastian, verfijnd en uniek, zal je verleiden met haar prachtige en statige kader. VitoriaGasteiz zal je haar groen tonen, met haar rijke patrimonium en haar stadsplanning die een wereldwijde referentie is. Goed eten en drinken is in Baskenland een genot dat bereikbaar is voor iedereen: plaatselijke producten, seizoensproducten, de beroemde pintxo, met een glas Rioja Alavesa-wijn of txakoli, een lekkere cider. Dit is het land van culinaire geneugten. De tafel is gedekt. Aan jou de beurt om te experimenteren: observeren, proeven en genieten. 5
BASKENLAND CITYTRIPS
Citytrips
BILBAO
BILBAO
een stad van design rond het
Guggenheim
GUGGENHEIM
EEN GOED
IDEE
In het nieuwe Bilbao zijn de hoofdrolspelers grote namen in de wereld van de architectuur die hun stempel hebben gedrukt in de vorm van spectaculaire gebouwen
a 6
ls op dit moment één stad een toeristische referentie is, is dat ongetwijfeld Bilbao. Zijn transformatie van industriële macht tot model van een leefbare stad zal je verrassen. Alles is begonnen met het Guggenheim Museum Bilbao. De indrukwekkende architectuur van Frank Gehry en het gevarieerde aanbod van kunstwerken - een onovertroffen voorbeeld van moderne kunst - zullen je niet onverschillig laten. Het “Guggenheim-effect" op de interna-
Guggenheim binnen en buiten
tionale bekendheid van Bilbao is onomstotelijk. Aan de ingang van het museum: Puppy, het huisdier, de bloemrijke hond van Jeff Koons. Vergeet niet een foto te maken van deze trouwe viervoeter.
Een kijkje nemen achter de schermen van het museum, zien hoe de tentoonstellingen worden voorbereid, het mu-
Maar de veranderingen die het museum met zich meebracht gingen verder dan alleen een emblematisch gebouw: het resultaat was een stad die zichzelf opnieuw uitvond... Een voorbeeld daarvan is de metro, waarin Sir Norman Foster op magistrale wijze architectuur en techniek heeft gecombineerd. “Fosteritos”, dat is de troetelnaam van de plaatselijke bevolking voor de ingang van de metrostations. Maak er een rondrit in. Laat je ook verrassen door de creativiteit van Philippe Starck in La Alhóndiga, een vroegere wijnhandel die is omgebouwd tot multicultureel centrum.
Bilbao heeft bij de stadsvernieuwing resoluut gekozen voor design
seum op een ludieke manier binnen en buiten bezoeken, en dit afronden met
LA ALHÓNDIGA
een moderne culinaire beleving: het is
Onder deze unieke gebouwen herken je
van onder andere El Greco, Sorolla, Gauguin en Zurbarán.
Pelli, het hoogste gebouw van Baskenland, en de Torres Isozaki. Recht tegenover vind je de brug van Santiago Calatrava, de zogenaamde Zubi Zuri. Dezelfde architect ontwierp ook de luchthaven, La Paloma, die lijkt op een vliegende duif.
In de wijk El Ensanche zie je hoe de meest moderne constructies op elegante wijze passen bij de statige huizen van de nieuwe middenklasse: het moderne Station la Concordia, het Palacio de la Diputación op de Gran Vía, het prachtige Café Iruña naast de tuinen van Albia, of het Theater Campos Elíseos, en nog veel meer.
ook het Torre Iberdrola van César
P u pp y en T O R R E I B E R D R O L A
Nu even tijd om te onthaasten in een aangename groene omgeving omringd met design: de Avenida de Abandoibarra, een gezellige boulevard waar zowel toeristen als inwoners van Bilbao aangename momenten doorbrengen. Neem van de gelegenheid gebruik om het Museum van Schone Kunsten te bezoeken, met werken
Wandel door de straten Abando, Gran Vía, Indautxu en het oude stadscentrum om te genieten van het moderne winkelaanbod van Bilbao, dat bekend staat als elegant, hoogwaardig en bezaaid met namen van internationaal niveau.
een ervaring die veel verder gaat dan een gewoon museumbezoek.
www.viajesporeuskadi.es
7
BASKENLAND CITYTRIPS
BILBAO
in de
HISTORISCHE
STADSKERN klopt een jong hart
et oude stadscentrum vindt zijn oorsprong in de beroemde 7 Straten: Somera, Artekale, Tendería, Belostikale, Carnicería Vieja, Barrenkale en Barrenkale Barrena. Txikitear ('een wijntje drinken') is er een verplichte bezigheid. Tijdens je wandeling kom je een universum van smaken tegen: die van de pintxos, de barbecuespiesjes. PLAZA NUEVA
K athedraal van S antiago
Als het Bilbao van het Guggenheim je heeft verrast, dan zal ook de bijzondere charme van het oude stadscentrum je niet koud laten. Het is de wijk waar de mensen van hier zich vermaken. Het is het Bilbao dat langs de oevers van de rivier is ontstaan, in het jaar 1300. Vandaag blijft het hart van Bilbao bruisen van leven.
TXIKITEO T H E AT E R A R R I A G A
Of het nu overdag of 's nachts is, op de Plaza Nueva of in calle Jardines of in Santa María: je zult talrijke bars vinden waar je ze kunt proeven. Als je hebt besloten om in een van de restaurants in de buurt te lunchen, kijk dan niet raar op als je een groep tafelgasten tijdens het toetje een deuntje hoort zingen. Dit is nog steeds een levendige traditie hier.
De historische stadskern bruist dag en nacht
P L A Z A N U E VA
8
De commerciële traditie van het oude stadscentrum van Bilbao is legendarisch. Na de zware overstromingen van '83 zijn de winkels spectaculair gerenoveerd. Variëteit en kwaliteit staan je te wachten in meer dan 400 handelszaken van elk type: winkels vol met snuisterijen uit vervlogen tijden, tweedehandswinkels, moderne boetieks, 200 eet- en drankgelegenheden en... de Mercado Municipal de La Ribera, “de verse markt”, die onafscheidelijk verbonden is met het leven van de stad... Wist je dat dit de grootste overdekte markt in Europa is?
De toewijding van de inwoners van Bilbao aan Virgen de Begoña betekent dat deze heilige deel uitmaakt van talloze plechtigheden. Je kunt haar bezoeken door de 311 trappen van de Calzadas de Mallona te beklimmen vanaf de Plaza de Unamuno, of of door simpelweg de lift te nemen. Trouwens, de brug Puente de la Salve dankt zijn naam aan de zeelui die op weg naar de open zee deze kerkzang aanhieven net op het moment dat de basiliek uit zicht verdween. Andere weetje: de stad wordt door haar inwoners de naam botxo (de put) toebedeeld, omdat ze zich in een vallei bevindt. Als je de kabelbaan van Artxanda neemt, kun je genieten van een prachtig panoramisch zicht op deze botxo, waar "het groen samenvloeit met de wolkenkrabbers”. Het gezellige Bilbao, het echte Bilbao, vind je in de middeleeuwse zone van het oude stadscentrum, dat een Historisch-Artistiek Monument is verklaard. Daar vind je de gotische Kathedraal van Santiago, die haar naam dankt aan het feit dat ze zich op de Sint-Jacobsweg langs de kust bevindt, het Plaza Nueva, het belangrijkste en zonnigste plein van Bilbao, de Kerk van San Antón, en de oude ruïnes waarop deze kerk is gebouwd, het neobarokke Theater Arriaga, de tuinen van Arenal...
Het geeft je een fijn gevoel te wandelen door deze ongewijzigd bruisende buurt van meer dan 700 jaar oud. En omdat een pauze altijd welkom is, kun je ervan profiteren dat je in de buurt bent van enkele historische cafés om even uit te blazen. Als je in de tweede helft van augustus komt, kun je genieten van de Aste Nagusia (de Grote Week), waarin de Marijaia (de heilige van de Feesten) al haar vreugde toont. Veel van de evenementen zijn gratis.
EEN GOED
IDEE
Bilbao aan je voeten...
Een wandeling langs de 7 Straten, de oevers van de rivier, en dan de Artxanda op... met Bilbao aan je voeten.
www.viajesporeuskadi.es 9
s
BASKENLAND CITYTRIPS
BILBAO
inds de stichting van de stad tot vandaag heeft de Nervionrivier een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van Bilbao en vormt hij de economische motor van Baskenland.
Zijn bevaarbaarheid tot Portugalete was de reden waarom de haven en belangrijke scheepswerven zich tot in de jaren 80 langs zijn oevers bevonden. Vandaag speelt de rivier nog steeds een belangrijke rol, maar nu als plek om even lekker te genieten, zowel voor de mensen van Bilbao als voor bezoekers.
zubi zuri
De geschiedenis van de Nervion-rivier loopt parallel met die van zijn bruggen: de San Antón is terug te vinden in het wapenschild van de stad. De Puente de La Ribera behoort tot het oude Bilbao dat zich begint te moderniseren net zoals de Puente de La Merced, en de Puente del Arenal, die een verbinding vormt met de wijk El Ensanche. Door de industriële activiteit moesten enkele bruggen worden “geopend" om grote schepen door te laten.
PA L A C I O E U S K A L D U N A
EEN GOED
Met de komst van de metro is het strand niet ver meer van Bilbao
Verkeers- en voetgangersbruggen verbinden het nieuwe met het oude Bilbao
DE NERVION De ader van de stad
10
Sinds de opening van de metro wordt gezegd dat de zee tot in Bilbao reikt. Allereerst moet je beslissen welke van de twee oevers van de rivier je wilt bezoeken. De linkeroever gaat door oude industriële gebieden zoals Barakaldo of Sestao, waar zich de beroemde metaalfabriek Altos Hornos bevond. Vanuit Portugalete kun je de rivier oversteken via de Puente Bizkaia (De Hangende Brug), of het uitzicht bewonderen vanaf de bovenste voetgangersbrug. Maar ga eerst wat sardienen proeven in de haven van Santurtzi.
De Zubi Zuri, de La Salve, geïntegreerd in het Guggenheim, de voetgangersbrug Pedro Arrupe, de Puente Euskalduna... zeggen iets over het nieuwe Bilbao, gericht op toerisme. Deze laatste voetgangersbrug bevindt zich boven de voormalige zetel van de beroemde scheepswerven Euskalduna en aan het Palacio de Congresos y de la Música met dezelfde naam, dat in 2003 is uitgeroepen tot het beste congrespaleis ter wereld. Ernaast vind je het Maritiem Museum en ervoor zie je een van de hefkranen van de oude scheepswerven: de Carola. In de metropoolregio Bilbao merk je de ondernemende geest die altijd al het karakter van het Baskische volk heeft gekenmerkt. Een bezoek aan de buitenwijken brengt je in contact met haar meest maritieme kant.
IDEE
O U D E H A V E N VA N A L G O R TA ( G E T X O )
Op de rechteroever vind je het stadje Getxo met de wijken Las Arenas en Neguri, en niet ver daarvan de jachthaven, met cafeetjes en restaurants. Langs het strand van Ereaga bereik je de oude haven van Algorta (Getxo), waar je je kunt laten verleiden door de charme van de oude vissershuisjes. Als je de metro neemt, dan kom je aan in het vissersdorp Plentzia, met zijn kleine boten die worden gebruikt voor het vangen txipiron (inktvissen).
Varen op de Nervion Wil je Bilbao zien vanuit een ander perspectief? Ontdek befaamde gebouwen, het variërende ritme van de stad, de linker- en rechteroever, het verleden, het heden en de toekomst van metropoolregio Bilbao... Dit alles vanuit een exclusieve plek: van op de Nervion.
www.viajesporeuskadi.es
11
BASKENLAND CITYTRIPS
Vanuit Bilbao
... als je nog twee dagen hebt
+ 2 en
dag
... en als je een week hebt
Als je onze suggesties hebt gevolgd, heb je ondertussen al een goed idee van deze prachtige hoofdstad, haar rivier en oude stadscentrum, het stadsleven, het Guggenhem en de vernieuwing die Bilbao momenteel ondergaat. Maar er is meer.
P u ente B I Z K A I A ( hangende br u g )
san j u an de gaztel u gatxe
sant u rtzi
bermeo
u rdaibai
12
lekeitio
gernika L U M O
Dicht bij de stad Bermeo, naast de kaap van Matxitxako, bevindt zich San Juan de Gaztelugatxe. Deze opvallende hermitage is gebouwd op een eilandje nabij de kust en is bereikbaar via een kronkelend pad met 231 treden. Na dit bezoek kun je, op slechts twee kilometer afstand, de txakoliwijn van Bakio proeven. In het binnenland, op ongeveer twintig kilometer van de hoofdstad, bevindt zich de regio Las Encartaciones, een prachtige streek met trekpleisters zoals de grotten van Pozalagua - bekend om hun excentrieke stalagmieten - of de collectie klassieke auto's van Torre Loizaga of waar je van een hartige putxera (stoofpotje van bonen) van Balmaseda kunt genieten.
7
n dage Op dit punt in je reis zal je passie voor Bilbao en Biskaje je doen verlangen naar extra bestemmingen. Als je drie dagen langer kunt blijven, bezoek dan het bos van Oma, dat je bereikt via de baan naar Kortezubi. Daar wacht je een verrassende compositie van gekleurde boomstronken geschilderd door de kunstenaar AgustĂn Ibarrola. Op slechts enkele meters bevindt zich de grot van SantimamiĂąe.
Een aangenaam idee is een dagje aan het strand... of tegenover de zee! Neem lijn 1 van de metro, die je naar het stadje Getxo brengt, of lijn 2 tot aan Portugalete en steek de rivier over via de Puente Bizkaia (De Hangende Brug). De zee is aantrekkelijk, en vooral aan de kust van Bizkaia. Tijdens je vierde dag in Bilbao kun je kennismaken met het biosfeerreservaat Urdaibai. Ga dan ook even langs in het naburige stadje Gernika-Lumo, en bewonder er het Casa de Juntas of het parlement van Bizkaia met daarnaast de Eik van Gernika, symbool van de Baskische vrijheden. Van daaruit bereik je kleine valleien die zich openen in een prachtige riviermond met wadden die een rijke fauna en flora voeden. Het loont de moeite om het wisselen van de getijden te volgen vanuit het stadje Sukarrieta. In de buurt vind je enkele mooie dorpjes zoals Bermeo, Mundaka, Elantxobe en Ea, waar de plaatselijke keuken je zal proberen te verleiden.
BILBAO
bos van oma
gorbea
De volgende dag kun je, via dezelfde baan, een bezoek brengen aan de dorpen Lekeitio - met zijn eiland en het strand van Karraspio - en Ondarroa. De vissershaven vormt er een bron van intense sociale activiteiten. Wandel langs de aanlegsteigers, het strand en de steegjes, en ontdek in de talrijke bars en restaurants de heerlijke visgerechten van CantabriĂŤ. Voor de zevende dag stellen we een bergwandeling voor. De Monte Gorbea, 1.482 meter hoog, is een van de meest bezochte bergtoppen van de streek. Je bereikt hem via de vallei van Arratia, vanuit de gemeente Zeanuri. Op de bergtop bevindt zich een metalen kruis van bijna achttien meter hoog. Je ontmoet er langs de flanken bergbeklimmers van alle leeftijden. Het uitzicht is dan ook spectaculair. Als je in het gezelschap van kinderen bent, raden we je een andere groene uitstap aan: het natuurpark Urkiola, dat je bereikt vanuit de stad Durango. Je vindt er wandelpaden waar je kunt genieten van het landschap van de Monte Anboto, en van de tradities van het Sanctuarium van Urkiola, waar kleurrijke processies naartoe leiden.
u rkiola
13
BASKENLAND CITYTRIPS
SAN SEBASTIÁN
BAAI VAN LA CONCHA
Mooi, elegant en statig
SAN SEBASTIAN
z
meer dan een mooi kader voor de zee
San Sebastian lokt. Een blik op haar baai en haar drie stranden, en je zult de rest willen zien
GOED
IDEE Langs de andere kant ligt op een steenworp afstand een stad die talrijke activiteiten van een ander type biedt. Zo zul je ontdekken dat San Sebastian een stad van welzijn is. Enkele van de opties zijn massages en Thalasso-sessies, of een wandeling door het romantische stadscentrum.
odra je aankomt in San Sebastian lonkt het strand van La Concha en nodigt het je uit om te zonnebaden of langs de kust te wandelen, zelfs in de winter. Wandel langs het strand vanaf de tuinen van Alderdi Eder tot het beeldhouwwerk Peine del Viento, een werk van Chillida en Peña Ganchegui, en passeer daarbij het strand van Ondarreta.
Scenario voor talrijke activiteiten
P E I N E D E l viento
14
Er is een grote keuze aan begeleide wandelingen beschikbaar die je een exclusieve blik op San Sebastian bieden. Simpelweg kiezen.
De parel van Cantabrië
Je zult zien dat deze hoofdstad van Baskenland altijd iets te bieden heeft: op elk uur van de dag, met of zonder zon... en met een onweerstaanbare zee.
Wandel langs het strand van La Concha naar de voet van de Monte Igueldo. Daar kun je de in 1912 door koningin Maria Cristina ingehuldigde kabelbaan nemen, voor een adembenemend mooi uitzicht op de stad en de Baskische kust.
www.sansebastianturismo.com
www.viajesporeuskadi.es
Je kunt bijvoorbeeld kiezen om te gaan hardlopen (running) langs een indrukwekkend parcours vanaf El Peine del Viento tot de wijk Sagües, langs de boulevard Paseo Nuevo, of langs de oevers van de rivier Urumea. San Sebastian is ook perfect met de fiets te verkennen. Langs de degorris (fietspaden) bereik je elke hoek van de stad.
Deze eerste wandeling toont je het paradijs dat de baai omringt: de bergen Igueldo, Urgull en Ulía, het eiland Santa Clara, de rivier Urumea en haar bruggen, en het strand van Zurriola met zijn krachtige golven. Op dit stadsstrand, op enkele meters van het stadscentrum, zijn wateractiviteiten erg populair, en het vormt dan ook het podium voor het beoefenen van surf en bodyboard.
EEN
ZURRIOLA
Zoek de rivier: de Urumea. De bruggen die de wijk Gros en het centrum van de stad verbinden, geven deze rivier haar een unieke karakter.
Haven
15
BASKENLAND CITYTRIPS
SAN Sebastian
o
hoofdstad van de PINTXO In San Sebastian is de tafel bekroond met 17 sterren
ntdek de geheimen en de sleutel tot het culinaire succes van de regio tijdens een trip langs de cafeetjes van de oude stadskern, het centrum, de wijk Antiguo of Gros en proef de pintxos of kleine tapas, met daarbij een lekker txakoli, cider of rode Rioja Alavesa-wijn. Het is een kleinschalige keuken die elke dag meer aanhangers kent.
San Sebastian en omgeving telt talrijke sterren die jaar na jaar door de invloedrijke Michelin-gids worden toegekend aan de beste koks ter wereld. Martín Berasategui, Juan Mari Arzak, Pedro Subijana, Andoni Luis Aduriz of Rubén Trincado, naast hun collega's van andere steden in Baskenland, hebben van de keuken van San Sebastian een belangrijke toeristische trekpleister gemaakt. M A R K T VA N L A B R E T X A
PINTXOS IN HET OUDE STADSCENTRUM
16
Een van de Baskische gewoontes is om een “Gilda” (pintxo van rode pepers met olijven en ansjovis) te eten bij het glas wijn 's middags. Begin daar en ga daarna om het even welk café binnen, want zonder uitzondering bieden ze allemaal een innovatieve selectie van pintxos of een lekkere “banderilla” die je aan de bar kunt nuttigen. Vooral in het oude stadscentrum, maar in elke hoek van de stad, zul je een uniek aanbod van deze minigastronomie vinden.
e
en van de sleutels tot het succes van de lokale keuken zit hem in de uitstekende maritieme en streekproducten. Maak plaats in je planning voor een bezoek aan de markt van La Bretxa, in het oude stadscentrum, of die van San Martín in het nieuwe centrum. Je kunt er professionele en hobbykoks levendige gesprekken horen voeren over de kwaliteit van de worteltjes of de oorsprong van een zeebaars. Niet zelden kun je op deze markten de grote chef-koks van driesterrenrestaurants zien, zoals Arzal of Subijana.... naast huisvrouwen en liefhebbers van kwaliteitsproducten!
SAN SEBASTIÁN
EEN GOED
IDEE
Route van de Pintxos Als je niemand in de stad kent om je deze route te tonen, laat je dan door professionele gids begeleiden op deze Route van de Pintxos. Ze zullen je de niet te missen plekjes tonen en leuke anekdotes over de stad vertellen. De variëteit van de gastronomie van San Sebastian is buitengewoon.
www.viajesporeuskadi.es
Maar deze culinaire sterren prijken ook, in een andere vorm, op elk van de cafés, restaurants, ciderhuizen en grillrestaurants van de hoofdstad en omstreken. De culinaire kwaliteit is onbetwistbaar. Je hoeft alleen te beslissen waar je zin in hebt. Zeg waar je trek in hebt en onmiddellijk zul je een of andere plek aanbevolen krijgen om daar de specialiteit te proeven. In de grillrestaurants kun je genieten van indrukwekkende koteletten of gegrilde vis. Het is weliswaar gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar toch: probeer alles eens! De deuren van een uitstekend restaurant met onberispelijke service staan open in elke hoek van San Sebastian. Om je echter helemaal te laten onderdompelen in de sfeer van de stad, mag een wandeling in het oude stadscentrum niet ontbreken. Je vindt bruisend leven in de straten en talrijke cafés.
17
SAN SEBASTIÁN
©Festival de Cine de San Sebastian.
BASKENLAND CITYTRIPS
SAN Sebastian Stad
van film
cultuur
en
Pluspunten en motiveringen hadden ze allemaal... maar niet voor niets is San Sebastian verkozen als "Culturele Hoofdstad van Europa 2016"! Hier wordt cultuur intens beleefd: van de meest populaire en epische evenementen – la Tamborrada op 20 januari - tot de prestigieuze internationale film- en jazzfestivals. Dit is wat men noemt de “energie van een volk".
Elke dag kun je kiezen uit honderden artistieke en culturele evenementen waaraan de hele stad deelneemt
KURSAAL
c
atherine Deneuve, Glenn Close, Woody Allen en vele anderen hebben er acte de présence gegeven. Naast deze filmwedstrijd vormt San Sebastian zelf een groot podium voor de filmindustrie. Directeurs, acteurs, specialisten en critici hebben in de jaren 60 een indrukwekkende liefde voor de zevende kunst ontwikkeld die het hele leven van de stad beïnvloedt. De toeristische dienst organiseert zelfs een begeleide wandeling door San Sebastian met als thema de magie van de film. Het loont de moeite om je te laten rondleiden langs de Boulevard, het strand van La Concha en de romaanse wijk… Een echte filmstad!
I N T E R N AT I O N A A L J A Z Z F E S T I VA L
In de Culturele Hoofdstad van Europa van 2016 volgen de evenementen en wedstrijden elkaar op. Een andere klassieker is het Internationaal Jazzfestival en de Muziekveertiendaagse. De filmkunst is ook terug te vinden in de fotowedstrijden over bergen of diepzeeduiken en in het Fantasy Filmfestival. En als je fan bent van wetenschappen nodigt het centrum Eureka! Zientzia Museoa je uit om nieuwe ervaringen op te doen, want het vernieuwt elke week haar technologische aanbod.
18
Europa in 2016, heeft de nodige middelen in huis voor een nieuw concept op het vlak van cultuurbeleid. De wijken van de stad bieden culturele centra, workshops en organisaties die de creatieve uitwisseling van ideeën en sociale transformatie bevorderen.
De zevende kunst doordringt de sfeer van deze hoofdstad: hier bevinden zich het Hotel María Cristina, het Theater Victoria Eugenia en het Palacio Kursaal.
www.sansebastianreservas.com www.sansebastianfestival.com
San Sebastian, culturele hoofdstad van
De evenementen, congressen, plechtigheden en feesten in verband met het jaar 2016 beginnen nu al.
www.sansebastian2016.eu MARÍA CRISTINA
19
BASKENLAND CITYTRIPS
Vanuit San Sebastian
... als je nog twee dagen hebt
fly sch
+ 2 en
dag
... en als je een week hebt
Om twee dagen langer van je verblijf in San Sebastian te genieten, bestaan er diverse en aantrekkelijke opties in dit deel van de Baskische kust. Wil je ontdekken hoe de aarde onder haar korst is? Ga dan naar de gemeente Zumaia. De spectaculaire rotswanden tonen het geologische fenomeen genaamd flysch, een van de beste plekken ter wereld om de miljoenen jaren oude geschiedenis van onze planeet te ontdekken en bovendien te genieten van een prachtig landschap, dat zich uitstrekt tot Deba en Mutriku. Je kunt deze steden verkennen tijdens een trektocht langs de kust, via de Sint-Jacobsweg, of tijdens een tocht op zee.
AIAKO HARRIA
In Getaria kun je na een lekkere txakoli genieten van een bezoek aan het originele Museum Cristóbal Balenciaga. Niet ver daar vandaan lokt Zarautz met zijn strand, een van de beste plekken ter wereld om te surfen. De vierde dag van je bezoek aan de hoofdstad van Baskenland kun je wijden aan het bos van Aia, en het stadje Orio, of je kunt onthaasten in de badplaats Zestoa. Als je met kinderen reist, kun je in dezelfde gemeente ons prehistorische verleden leren kennen in Ekainberri, een replica van de grotten en muurschilderingen van Ekain.
zara u tz
Tijdens de vijfde dag van je verblijf kun je dichtbij San Sebastian, in de gemeentes Astigarraga en Hernani, de wereld van cider verkennen. De ideale periode daarvoor is tussen januari en mei. Het Sagardoetxea, het Baskische museum voor cider, biedt je echter het hele jaar een uitgebreide keuze aan activiteiten.
ciderh u is
m u se u m C R I S T Ó B A L balenciaga - getaria
20
hondarribia
Als je nog een namiddag vrij hebt, bezoek dan het stadje Hondarribia, net naast Irún, waar je een prachtig uitzicht op de baai van Txingudi kunt bewonderen. In deze badplaats kun je genieten van het bruisende leven in de visserswijk en van de mooie stranden, boulevards en bergen die haar omringen.
kaas van idiazabal
C A R N AVA L VA N T O L O S A
azpeitia
S A N C T U A R I U M V A N L oiola
SAN SEBASTIÁN
7
n dage
Op dit punt in je reis heb je San Sebastian en omgeving al leren kennen, maar als je het geluk hebt om een hele week te kunnen blijven, moedigen we je aan om nog een stap verder te gaan. Je kunt de Route van de Kaas van Idiazabal verkennen. Dit is een route door het binnenland van Gipuzkoa, langs de natuurparken van de bergketens Aralar en Aizkorri en langs de gehuchten en schapenstallen die kaas produceren. Maar om er het meeste uit te halen, kun je een bezoek brengen aan het Kaasmuseum van Idiazabal, het Entografish Museum van de Herder in Legazpi, de boerenmarkt van Ordizia of het Centrum van voeding en gastronomie D´elikatuz. Een ander natuurpark in de buurt van San Sebastian is dat van Aiako Harria, met tientallen bronnen en mijnschachten. Voor het jongere publiek biedt het Internationaal Centrum van de Marionet van Tolosa, genaamd Museo Topic, een voorbeeld van de lange traditie van het marionettenspel. Tolosa is een van de gemeentes die het best de oorspronkelijke geest van het carnaval heeft kunnen bewaren (inauteriak), zonder externe commerciële of media-invloeden. Proef tijdens je bezoek aan deze gemeente haar heerlijke bonen (babarrunak) en sigaren. Niet ver daar vandaan, in Azpeitia, bevindt zich het Sanctuarium van San Ignacio de Loiola met haar indrukwekkende basiliek. Je kunt ook een bezoek brengen aan het Baskische Spoorwegmuseum. In Zumarraga bevindt zich de Hermitage van La Antigua en in Oñati het Sanctuarium van Arantzazu, met werken van de beeldhouwer Jorge Oteiza. De route door de zogenaamde Tierras Ignacianas, in de vallei van de rivier Urola, toont je de mooiste pagina's van de geschiedenis van Gipuzkoa in de 16e eeuw, aan de hand van San Ignacion, de stichter van de religieuze orde Compañia de Jesús. 21
BASKENLAND CITYTRIPS
VITORIA-GASTEIZ
VITORIAGASTEIZ
SALBURUA
EUROPEAN GREEN CAPITAL, "WAAR HET GROEN KONING IS"
de harmonie van een stad op mensenmaat
EEN GOED
Vitoria-Gasteiz combineert technologische en industriële activiteiten met grote groenzones, voetgangerszones en sportvelden. De European Green Capital 2012 is een stad op mensenmaat
w
zabalgana
ie er woont, zal je verzekeren dat het een gezellige en aangename stad is.
Te voet of op de fiets: een tocht door Vitoria-Gasteiz is gemakkelijk. Je hebt er voetpaden of fietspaden (bidegorri). Ze doorkruisen de hele stad en vormen de Anillo Verde (Groene Ring), de Hermitage van 100 kilometer aan gemarkeerde routes. Als je je eigen fiets niet hebt meegebracht, kun je er een bij de gemeentelijke diensten huren.
22
De Anillo Verde is de natuurlijke rand rond de hoofdstad van de provincie Alava. Er loopt meer dan 47 kilometer aan fietsen wandelpaden door de parken rond de stadskern, vanaf Alegría, Armentia, Olarizu, Salburua, Zabalgana, de oevers van de Zadorra, Berrostegieta, Errekaleor tot in Lasarte. Een groen landschap van bossen, rivieren en een gevarieerde fauna en flora.
voetganger. Dit merk je bijvoorbeeld in de boulevards El Batán en La Senda-Fray Francisco-Cervantes die tot helemaal aan de Basiliek van San Prudencio de Armentia lopen, of in parken zoals La Florida, San Martín, Arriaga, Judimendi, in de Anillo Verde… Deze routes bieden je, ongeacht het seizoen, de kans om te genieten van ontelbare, prachtige natuurbeelden.
Vitoria-Gasteiz koestert haar natuurlijke omgeving en haar rijke patrimonium.
Hou je van de wandelsport? Verlaat de stad in zuidelijke richting om de Montes de Vitoria te bereiken. Via de gemeentes Mendizorrotza en Berrostegieta bereik je
De zogenaamde "humedales" van Salburua, een enorme lagune op slechts enkele kilometers van het stadscentrum, biedt onderdak aan duizenden watervogels en ook herten. Het Kenniscentrum Ataria biedt je de mogelijkheid om ze van dichtbij te observeren.
In het centrum van de hoofdstad heb je geen auto nodig om deze natuurlijke ruimtes te bereiken. Vitoria-Gasteiz is een van de Europese steden met het grootste aantal vierkante meter aan groene ruimte per inwoner, en is dan ook gericht op de
IDEE de toppen van de bergen Zaldiaran, Errogana en Arrieta. In het noorden kun je wandelen door de bergketens van Badaia, Arrato en Elgea. Ook stranden en water ontbreken niet. In de stuwmeren van Ullibarri-Ganboa en Santa Engracia kun je genieten van de recreatiegebieden Landa, Erpidea, Garaio, Marieta en Legutiano, waar je kunt zonnebaden, windsurfen, zwemmen of vliegeren.
Vogelvlucht-
perspectief Vitoria-Gasteiz wordt als een "groene" stad beschouwd, en dat heeft ze onder andere te danken aan haar aandacht voor natuurlijke rijkdommen. Daarom raden we je aan een bezoek te brengen aan Ataria, een installatie in het park Salburua, waar je een groot aantal vogels kunt observeren in een stilte die alleen deze unieke omgeving je kan bieden. Een andere interessante optie, hoewel alleen beschikbaar in bepaalde periodes van het jaar, is om de stad te bezichtigen vanuit vogelvluchtperspectief, namelijk in een luchtballon. www.viajesporeuskadi.es
PA R K
LA FLORIDA
ATA R I A
23
EE
IN DE A
z
BASKENLAND CITYTRIPS
IDDELEEUWSE ANDEL
et je wandeling door het oude stadscentrum voort en bezoek las Murallas (de stadswallen), het Bibat (het Museum van Speelkaarten en Archeologie) of de paleizen van Escoriaza-Esquivel en Montehermoso. Een handige roltrap brengt je tot het hoogste punt van de Middeleeuwse Amandel. Daar bruist het sociale en culturele leven van de stad.
"beleef de geschiedenis zoals die je nooit is verteld"
In de buurt van het oude stadscentrum werkt in alle stilte de culturele avant-garde. Een van haar laatste projecten is de route van de stadsmuren langs façades en oude muren met reusachtige, kleurrijke muurschilderingen uitgevoerd door beginnende kunstenaars die de toon hebben gezet voor de avant-garde in Europa.
b
innen in de groene stadsring bevindt zich la Almendra Medieval (de Middeleeuwse Amandel), die haar naam dankt aan haar ovale vorm. Het is het oudste deel van de stad en bevindt zich op de heuvel die, zo rond het jaar 1000, Gasteiz werd genoemd. Waarschijnlijk de eerste aanbeveling die iedere willekeurige gasteiztarra zal doen, is om een bezoek te brengen aan de Kathedraal van Santa María, altijd “wegens verbouwingen geopend”. Schrijvers zoals Toti Martínez de Lezea en Ken Follett gebruikten haar als inspiratiebron voor hun werken. De langdurige restauratiewerken aan deze gotische kathedraal zijn op hun beurt de inspiratiebron geworden voor een originele en populaire activiteit onder toeristen en geschiedenisliefhebbers die hier kunnen zien hoe de kathedraal werd gebouwd. Meer dan een miljoen bezoekers hebben al haar beuken, atrium, wallen en triforium bezocht.
EEN
Let op de straatnamen in het oude stadscentrum: Cuchillería, Herrería, Pintorería, Correría…. Ze verwijzen naar de beroepsactiviteit die daar werd uitgevoerd. Trouwens, elke eerste zaterdag van de maand wordt er een markt gehouden waarbij de winkeliers van deze wijk hun producten op straat uitstallen.
Als je van hedendaagse kunst houdt, breng dan in de buurt van de Middeleeuwse Amandel een bezoek aan het Artium, het Baskische Museum voor Hedendaagse Kunst, een cultureel centrum dat hedendaagse kunst verzamelt, produceert, verspreidt en onderzoekt. Naast de unieke architectuur van het centrum kun je er genieten van een uitgebreide collectie kunstwerken.
www.catedralvitoria.com
K AT H E D R A A L VA N S A N TA M A R Í A
De geheimen van een kathedraal Zet een veiligheidshelm op en laat je door professionele gidsen rondleiden door de stellingen en de geschiedenis van de kathedraal. Vanop de toren kun je genieten van het beste uitzicht over de Middeleeuwse Amandel. Een lichtspel in de Pórtico de la Luz toont de evolutie van de polychromie van de Capilla Paternina vanaf de 16e eeuw.
ARTIUM
In deze buurt bevinden zich ook paleizen zoals dat van Bendaña, het Casa del Cordón, koetshuizen zoals dat van Portalón, of levendige pleinen zoals Brullería, Campillo of Matxete. Dit laatste plein, dat uitgeeft op de uitbreidingszone Gasteiz, is een rustige plek die haar naam te danken heeft aan de eed die de procureur-generaal aflegde, meer bepaald de machete waarmee gedreigd werd hem te onthoofden als hij zijn belofte niet zou naleven.
GOED
IDEE
VITORIA-GASTEIZ
M I D D E L E E U W S E WA L L E N
M UU R S C H I L D E R I N G E N I N A L M E N D R A M E D I E V A L
www.viajesporeuskadi.es 24
25
BASKENLAND CITYTRIPS
Een
VITORIAGASTEIZ met kids
Ensanche
buurt die eeuwen overbrugt
wi j nkelder in L A G U A R D I A
v
Wijnkelders in de buurt
PLAZA DE LA VIRGEN BLANCA
h
et Plaza de la Virgen Blanca is het hart van Vitoria-Gasteiz. Hier arriveert elk jaar op 4 augustus Celedón, de protagonist van de feesten, die vanuit de Torre de San Miguel afdaalt. In de balustrade van deze kerk wacht een bronzen Celedón op een foto met je. Naast de kerk vind je het Plaza de España, met het Casa Consistorial, een drukbezochte plek met terrasjes en portieken.
Frans-Baskische stijl, en het Palacio de la Diputación Foral. Via de toeristische dienst, gelegen op het Plaza de España, kun je deelnemen aan begeleide wandelingen met uitleg over het verleden en de toekomst van de
Hier dichtbij vind je ook de Catedral Nueva, van de 14e eeuw, en het Baskische Parlement, het park la Florida, de zetel van de Post, in 26
stad: de periode van Karel de Vijfde, de Arte del Retablo, het neoclassicisme van Olaguibel en moderne stadslegendes. Profiteer er ook van dat je in de winkelbuurt bent.
www.vitoria-gasteiz.org/turismo
De Sint-Jacobsweg doorheen de stad
Dit plein vormt ook het begin van de belangrijkste ader van de stad, de calle Dato, een verkeersvrije financiële zone die wordt bewaakt door de figuur van “El Caminante”. Vanaf hier kun je de belangrijkste plekken van Ensanche bereiken, dat nu gerenoveerd is met beeldhouwwerken zoals op het Plaza de los Fueros, van Eduardo Chillida.
De Sint-Jacobsweg loopt door het hartje van Vitoria-Gasteiz. Van het Sanctuarium van Estíbaliz, door de historische stadskern en langs de Kerk van San Pedro, tot aan de Basiliek van Armentia: de moderne bedevaartganger kan hier ontdekken hoe een middeleeuwse stad eruit zag. De route staat aangeduid in alle straten en pleinen. P L A Z A D E E S PA Ñ A
VITORIA-GASTEIZ
itoria-Gasteiz ligt dichtbij de regio Rioja Alavesa, een omgeving met tweeduizend hectaren aan wijngaarden. Bezoek een van de wijnkelders. Je kunt moderne versies zien, van de hand van architecten zoals Gehry, Mazieres, Aspiazu, Calatrava... of traditionele wijnkelders, die hier “cuevas" heten. Ga voordat je naar Rioja Alavesa vertrekt binnen in een willekeurige wijnhandel in Vitoria-Gasteiz om de wijnen beter te leren kennen. Grijp je kans om deel te nemen aan een degustatie. Wijn maakt een integraal deel uit van het leven en de cultuur van deze regio. Het zogenaamde txikiteo is de lokale traditie om in groepsverband diverse bars te bezoeken om wijn te proeven. Belangrijk: eet er een pintxo bij! Bij de toeristische dienst kun je een “pintxos card" kopen om in vijf verschillende bars een pintxo en een glas Rioja Alavesa te proeven. Als je bezoek samenvalt met de Week van de Pintxo en het Stoofpotje, of de Week van de Wijn, kan je vakantie niet meer stuk.
a
ls de kids met je op bezoek zijn in Vitoria-Gasteiz, maak je dan niet ongerust: ze zullen zich niet vervelen. Het vrijetijdsaanbod is uitgebreid en meestal gratis. Een van de opties is om de Groene Ring te bezoeken, met zijn parken, bossen, wetlanden, gevarieerde flora en fauna, en het vogelkijkcentrum Ataria in Salburua, en dit allemaal op slechts enkele kilometers van het stadscentrum. Je kunt er met de fiets of te voet naartoe. In de stad zelf vind je in het Museum van de Natuurwetenschappen een waardevolle collectie van amber en een van de meest uitgebreide herbaria van het Iberische schiereiland. En als je in juni komt, kun je genieten van het Internationale Spellenfestival van Vitoria-Gasteiz, een festival van spelletjes dat in omvang uniek in de wereld is. In totaal palmen 4.000 verschillende openluchtspelletjes een groot deel van de stad in. De zomerhitte in Vitoria-Gasteiz is erg draaglijk... en vooral dan in het AquaMendi, het waterpretpark van de gemeentelijke zwembaden van Mendizorrotza. Ook in het Park van Gamarra vind je zwembaden, grote groenzones en sportvelden.
Een zoete verleiding Gebak is een andere specialiteit van de hoofdstad van Alava, met een decennialange geschiedenis. Laat je verleiden door de goxua, txutxitos, de “tarta Gasteiz”, de truffels of de vasquitos en neskitas. 27
BASKENLAND CITYTRIPS
Vanuit Vitoria-Gasteiz
... als je nog twee dagen hebt
+ 2 en
... en als je een week hebt
dag
VITORIA-GASTEIZ
7
n
dage
w
Na je verblijf in de Baskische hoofdstad ben je waarschijnlijk in de wolken over de levensstijl in deze “Green Capital". Maar Vitoria-Gasteiz heeft nog veel meer verrassingen in petto als je enkele dagen extra hebt om de omgeving te verkennen.
SAMANIEGO
lag u ardia
zo u tmi j nen van añana
28
Rioja Alavesa is een aantrekkelijke streek ten zuiden van Álava. Dit gebied, op slechts 52 kilometer van Vitoria-Gasteiz, kenmerkt zich door zijn geordende wijngaarden, zijn wijnkelders en charmante dorpen. En de motor van de plaatselijke economie is de wijn. Hier worden wereldwijd bekroonde crianzas en reservas geproduceerd. In 1991 werd het keurmerk Denominación de Origen Rioja gelanceerd. Een comfortabele manier om de streek te leren kennen is aan boord van de Enobús die vertrekt vanuit de hoofdstad van Alava. De bus brengt je bij zowel klassieke wijnkelders van steen als de moderne versie van titaan.
Je komt langs middeleeuwse, ommuurde dorpjes zoals Labraza, Salinillas of Laguardia. Naast de wijncultuur biedt deze streek, die zich aan de oevers van de rivier de Ebro bevindt, ook ontspannende wellnesscentra, centra voor vinotherapie, fietsroutes, een spectaculair berglandschap in de Sierra de Cantabria en de lagunes van Laguardia.
labraza
Als je voldoende vakantie hebt om 7 dagen in Vitoria-Gasteiz te verblijven, kun je genieten van veel meer dan deze 7 wensen. De streken Ayala en Montaña Alavesa zijn een droom in vervulling…
Voor een leuke tijd met je kinderen biedt el Valle Salado de Salinas de Añana een interessante keuze aan activiteiten. Dit is een zoutmijn die voortkomt uit de zoutwaterbronnen en die bestaat uit meer dan 5.000 terrasvormige baden gemaakt van steen, klei en hout. Er lopen wandelpaden naast de honderden houten kanalen die het zoutwater van de stromen verdelen over een oppervlakte van meer dan 120.000 m². Het bezoek omvat het gebruik van een zoutspa in open lucht. Daar kun je handen en voeten in het zoutwater baden.
q u e j ana
Niet ver daar vandaan vind je de Mirador del Nervión van waaruit je een prachtig uitzicht hebt op de grote bergketen met de bovenloop van de Nervión en, tijdens het regenseizoen, een spectaculaire waterval van 270 meter die neerstort in de keel van de Délika onderin de vallei van Orduña. Deze bereik je via de haven van Orduña en het natuurreservaat Monte Santiago (Burgos). Het natuurpark van Gorbeia in Murgia, de stuwmeren van Legutiano en Ullibarri Ganboa, het romaanse sanctuarium van Estibaliz of de historische stadskern van Salvatierra-Agurain zijn plekken die jong en oud kunnen bekoren.
nat u u rpark gorbeia
N U E S T R A S E Ñ O R A de estibaliz
u llibarri ganboa
In Llodio bevindt zich het Museum van de Gastronomie van Baskenland. Het naburige Amurrio is de wieg van de Txakoli van Álava, met diverse wijnhuizen die deze wijn produceren. Het middeleeuwse dorp Artziniega combineert spectaculaire, groene landschappen met het nabijgelegen Quejana, een indrukwekkend complex met daarin een klooster en het Palacio de los Ayala.
izki
De zevende dag van je verblijf in VitoriaGasteiz kun je naar de Montaña Alavesa trekken. Vanuit Salvatierra-Agurain ga je naar de haven van Opakua tot de Valle de Arana, met zijn grote fabrikanten van de Queso de Idiazabal, in San Vicente. Korres vormt de toegangspoort tot het natuurpark van Izki, een van de best bewaarde wouden van het Iberische schiereiland. Urturi en Lagrán beschikken over golfbanen, Antoñana over een centrum voor ruitersport en mountainbike; Santa Cruz de Campezo over een meer waar je forel kunt vangen… en Urizaharra-Peñacerrada kan een mooi eindpunt van deze route zijn, met haar indrukwekkende stadsmuur en museum. 29
BASKENLAND Top-ervaringen Bilbao
66
119
km
San Sebastian
www.euskadi.net km
118
Vitoria-Gasteiz
km
o
voor ieder wat wils
ndertussen ben je ongetwijfeld al op de hoogte van wat Baskenland te bieden heeft. Bilbao met haar modern design en benijdenswaardig vermogen tot transformatie. San Sebastian, met haar elegante pracht en een ongeĂŤvenaard culinair aanbod. Vitoria-Gasteiz, een urbanistisch model dat is uitgeroepen tot Groene Hoofdstad van Europa en trots is op haar Middeleeuwse Amandel.
Dit is slechts een klein deel van dit heerlijke gebak dat je in Baskenland zult kunnen proeven. Want Baskenland, met haar kleine oppervlak, heeft mooie en gevarieerde verrassingen voor je in petto. De gastronomie en de wijnbouw zijn daar enkele voorbeelden van, want hoewel je al weet dat deze wereldbekend zijn, zul je zelf kunnen ondervinden waaraan ze hun faam te danken hebben.
De kust biedt je een blik in de ziel van dit volk, die zich vooral rond de zee heeft gevormd. Als je van de natuur houdt, kun je er op duizenden manieren van genieten: natuurwandelingen, bergbeklimming, surfing, mountainbiken... En als je geĂŻnteresseerd bent in tradities en de culturele rijkdom van een volk, kun je de eeuwenoude geschiedenis van het Baskenland ontdekken die haar zo uniek maakt. 31
g a s t ro n o m i e
BASKENLAND
gastronomie
Een gastronomische hemel vol sterren Van aan de tafel
zitten een plezier maken
i
arzak
Misschien is zijn keuken wel een van de redenen waarom je Baskenland bezoekt... Elk huis, gastronomisch centrum, bar of restaurant heeft gastronomie en kwaliteit hoog in het vaandel staan.
berasateg u i
n Baskenland is het normaal dat anonieme dames en heren veranderen in meesters van potten en pannen, met recepten die een geheim ingrediĂŤnt bevatten. Als je de grote namen van de Baskische keuken leert kennen, zul je merken dat ze hun faam echt verdiend hebben. Velen van hen genieten van een eigen faam en hebben de erkenning van culinaire critici gewonnen. De 30 Michelin-sterren zijn daar getuige van (november 2014). De Baskische keuken stapelt bekroningen op. San Sebastian is naast Parijs de enige stad in Europa met 3 restaurants van 3 Michelin-sterren.
In Baskenland vind je in elk gerecht een kunstenaar
32
s u bi j ana
ad u riz
atxa
Je zult merken dat zelfs de kleinste restaurants een aantrekkelijke culinaire keuze bieden. De grill-resEEN taurants (erretegiak) brengen een GOED menu gebaseerd op gegrilde vis IDEE en vlees. In Getaria, Orio, Tolosa, Sukarrieta, Larrabetzu of Armentia kun je enkele beroemde namen vinden. De ciderhuizen (sagardotegiak) bieden dezelfde gegrilde gerechten maar dan met een schilderachtige achtergrond van vaten of kupelas. Een andere optie voor een heerlijke lunch zijn de wijnkelders van Rioja Alavesa.
Lessen in haute-
cuisine
In Baskenland kun je niet alleen heerlijke pintxos proeven of genieten van kwaliteitsgerechten in een sterrenrestaurant, je kunt ze ook zelf leren bereiden. Daarom stellen we je enkele innovatieve kookcursussen voor. Zo kun je van een onvergetelijke maaltijd genieten in een Michelin-bekroond restaurant.
www.viajesporeuskadi.es
33
BASKENLAND
gastronomie
De nano-gastronomie
PINTXOS
haute-cuisine in miniatuur
TOP ER VAR ING
a
lsof het om een late geografische ontdekking ging, is in Baskenland een nieuwe vorm van eten ontdekt: de pintxos. Het begon allemaal met de bescheiden Gildas met pepers en ansjovis, en met de P茅les of gekookte eieren. Het was iets om te eten tussen de glazen wijn door... Nu wordt elke kleine hap liefdevol bereid en vol trots uitgestald op de bar. Het is de gesofisticeerde wetenschap van de nano-gastronomie. Je kunt de verleiding niet weerstaan: de vispastei van de Plaza de la Constituci贸n 34
Inleidingscursus over pintxos Ze eten is heerlijk, maar ze leren maken
www.vitoria-gasteiz.org www.bilbao.net www.donostia.org www.sansebastianturismo.com www.euskaditurismo.eus www.campeonatodepintxos.com www.ondoloinapartments.wordpress.com www.pintxosdebilbao-patricia.blogspot.com
is ronduit fantastisch. We stellen je voor deel te nemen aan een van de inleidende cursussen over pintxos of over het combineren ervan met de beste wijnen en dit aan de hand van ervaren en creatieve chef-koks.
www.viajesporeuskadi.es
in San Sebastian, of een heerlijke stuk gekonfijt speenvarken in olijfolie in het Guggenheim van Bilbao, of de roereieren van perretxikos van de calle Prado in VitoriaGasteiz. In Baskenland kun je het heerlijke universum van pintxos ontdekken! In Vitoria-Gasteiz en San Sebastian kun je gebruik maken van de "pintxos card" en van professionele gidsen om deze nieuwe keuken te leren kennen.
35
BASKENLAND
LENTE
o
ngeacht welk seizoen je het Baskenland bezoekt, je kunt er altijd talloze seizoensproducten vinden.
de
markten
... hier wordt je tafel gedekt
De Baskische lente is de tijd van de kwark of mamiak, van de eerste doperwten en bonen, van ansjovis en makreel. Het is ook de ideale periode om de nieuwe cider te ontkurken. Rund- en schaapvlees, vooral dan lamsvlees, vormen een verleidelijk motief om een feest of banket te geven. Geniet
In de herfst is het tijd voor bonen (babarrunak), truffels en aardappelen. Het jachtseizoen brengt duiven, patrijzen, bergvinken en wilde zwijnen op het menu. En let vooral op de heerlijke paddenstoelen en zwammen – zizahoris, onttobeltzas en onttozuris – en ook de kastanjes, hazelnoten en appels die de keuken nu bereiken. Het is de tijd van de druivenoogst.
H ER FST
ervan.
MARKT VAN ORDIZIA
gastronomie
Een gourmet in de winkel... Je zult alles lekker vinden: een smeuïge foie gras, plakjes zout van Añana, kabeljauw uit het noorden of olijfolie extra virgen van Rioja Alavesa. Het aanbod van Baskische delicatessen is oneindig: heerlijke txistorras (worst), plaatselijke groenten, lekkere geconserveerde groenten, de heerlijke paprika van Gernika, perretxikos (paddestoelen) van Álava, tonijn van Lekeitio, truffels van Santa Cruz de Campezo, crianzas en reservas van Rioja Alavesa, gerookte vis van Bermeo of txakoli.
Een gerecht voor elk
d
e markten maken een direct contact tussen de producenten en klanten mogelijk. In San Sebastian zijn vooral die van La Bretxa, El Antiguo en San Martín beroemd. In Ordizia worden elke woensdag de referentieprijzen voor de rest van het gebied vastgelegd en in Tolosa is zaterdag de ideale dag om je wekelijkse boodschappen te doen. De Ribera, in Bilbao, is de gemeentelijke veemarkt en de grootste overdekte markt van heel Europa. Gernika-Lumo ontvangt je het hele jaar door op maandag en in oktober op de eerste en laatste maandag van de maand. Ook tijdens de wintermaanden kun je op zaterdag seizoensproducten kopen. Elke zaterdag is de Veemarkt in VitoriaGasteiz het scenario voor een kleurrijk bezoek van de producenten en boeren van de streek, die daar hun groenten, fruit en kaas tonen. 36
EEN GOED
Seizoensmarkten
IDEE
Het hele jaar door worden gespecialiseerde markten gehouden, zoals die van Santo Tomás, in de drie Baskische hoofdsteden, de veemarkt van Agurain, de aardappelmarkt van Valdegovía-Gaubea, de markt van Santiago in Vitoria-Gasteiz, de dag van de Paprika van Gernika, de landbouwmarkt van Balmaseda of het feest van de druivenoogst in Rioja Alavesa. De cider, kaas, tonijn en makreel zijn, naast de txakoli, het onderwerp van markten in Astigarraga, Ordizia, Orio, Hondarribia en Zarautz. De Basken houden ervan seizoensproducten te kopen, de eerste kazen van Idiazabal, zomergroenten en -fruit, de paddenstoelen en zwammen van de herfst en bonen in de winter.
www.gipuzkoa.net www.bilbao.net www.gernika-lumo.net www.mercadolaplaza.com www.nekanet.net www.gastronomiavasca.eu www.biolur.net www.ordiziakoazoka.com
Marktdagen Ontdek de markten en veilingen waar chefkoks en huisvrouwen hun verse producten kopen, de basiselementen van de Baskische keuken. En het beste van alles: het is een unieke gelegenheid om een levendig gesprek over de producten te beginnen. www.viajesporeuskadi.es
ZO M ER
sei zo en
De zomer heeft de geur van de zee: de tonijn uit het noorden, sardienen van Bizkaia, txipirones van San Sebastian en Mutriku, zeebarbeel, txitxarros, txangurros, zeebaars, zeeduivel… Je kunt ervan genieten in elke haven en kuststad! Hetzelfde geldt voor het vlees: stap een grillrestaurant binnen en geniet. Ook de Baskische groentetuinen doen mee aan het zomerfeest: groene en rode paprika's, sappige tomaten, pikante pepers, peulvruchten en heerlijke sla.
W IN T ER
Erg traditioneel zijn ook zoetwaren zoals de cocotes van Markina, de cigarrillos en tejas van Tolosa, de txutxitos of de goxua van Vitoria-Gasteiz, de ignacios van Azpeitia of de pantxineta van San Sebastian. De meest bekende is uiteraard het Baskische gebak.
Maar misschien wel de beste tijd voor een tentoonstelling van de Baskische gastronomie is de winter. Uit de groentetuinen komen bieten, bonen, bloemkolen en prei. Uit de graasweiden en stallen komt het vlees, het spek en de worsten. De zee brengt lekkere roodbaars, glasaal... De tafel is gedekt. 37
BASKENLAND
TOP
Wedstrijden en gastronomische feesten
gastronomie is
feest
De gastronomie is aanwezig in elke uitdrukking van het Baskische leven, in de vorm van plaatselijke feesten, gastronomische wedstrijden of culinaire tentoonstellingen
ER VAR ING
Route van de pintxos In elk van de drie Baskische hoofdsteden kun je een geleide route volgen en enkele van deze miniatuurdelicatessen proeven.
Putxera als hoofdgerecht
E u ropese week van de ke u ken
op traditionele wijze bereid: met bruine bonen, groenten, koteletten en paprikaworst. Ook jij kunt deelnemen. F E E S T VA N D E D R U I V E N O O G S T
o
p pleinen, in gastronomische organisaties, winkelcentra, plaatselijke feesten of processies: honderden liefhebbers van de gastronomie nemen deel aan de meest uiteenlopende culinaire wedstrijden die in heel Baskenland worden georganiseerd. Het onderwerp is het gebruikelijke panorama van een keuken: bruine bonen, paella's, putxeras (stoofpotjes), aardappelen, wijnslakken, kabeljauw of marmitako (aardappel met vis).. Vrienden en familie doen hier allemaal aan mee. Als je in de zomer langs het strand van La Concha wandelt, zie je hoe huisvrouwen, jongeren en professionele koks van bars en tavernes deelnemen aan een wedstrijd aardappeltortilla bakken. 38
In het Arenal van Bilbao, tijdens de Aste Nagusia (feesten van augustus), draait de wedstrijd rond stoofschotels. In de velden van Aixerrota de Algorta gaat het over de beste paella; in Rioja Alavesa zijn het de eenpansschotels en in Laudio-Llodio gestoofd konijn. Maar boven alles is de marmitako het gerecht bij uitstek voor de culinaire wedstrijden van de Baskische kuststeden. Hogerop in de bergen zijn het de leden van de talrijke gastronomische verenigingen die deelnemen aan de populaire wedstrijden. Er heerst veel rivaliteit, maar vooral ook een uitbundige sfeer. In Balmaseda, met zijn traditionele mijnbouw, worden de beroemde putxeras nog
Voor professionele of voor hobbykoks: de kookwedstrijden lopen het hele jaar door Als je veel over gastronomie wilt leren, bezoek dan de wedstrijden van San Sebastian Gastronomika en de Semana Europea de la Cocina van het restaurant Zaldiaran in Vitoria-Gasteiz want ze brengen de beste koks en culinaire critici van het moment samen. En er is meer: evenementen zoals Algusto, Saber y Sabor in Bilbao, het Festival de CineGourland van Getxo, het Baskisch pintxo-kampioenschap "Euskal Herria" van Hondarribia, of de Week van de Pintxo en van de Stoofpotjes in Vitoria-Gasteiz brengen je nieuwe ideeën en smakelijke momenten.
In Balmaseda blijven ze, als aandenken aan de trein die Bilbao verbond met La Robla (León) de beroemde putxeras op traditionele wijze bereiden: bruine bonen, groenten, koteletten en paprikaworst. Doe mee.
En nu het toetje Vitoria-Gasteiz biedt de kans om een wandeltocht langs banketbakkerijen te maken. Kun je je een zoetere wandeling inbeelden?
www.viajesporeuskadi.es
gastronomie
Musea, theaters en universiteit
Koken met de koksmuts op...
i
n Baskenland is de keuken verheven tot een wetenschappelijk niveau en zelfs de universiteit heeft recent een faculteit eraan gewijd met het Basque Culinary Center. In deze gemeenschap werken diverse gastronomische centra en musea samen, zoals het Museum van de Gastronomie van Baskenland, van Laudio-Llodio, dat toelichting verstrekt bij de verschillende culinaire, huishoudelijke en professionele sferen, de keukens van verschillende periodes of de beste apparaten voor de bereiding van de gerechten, naast een uitgebreide gastronomische bibliografie. In Tolosa toont het Museum Gorrotxategi van Suikerwerk de technieken die de gilden gebruikten tussen de 14e en de 19e eeuw. Het Museum van de Honing van Murgia toont technieken van de honingproductie in de streek van Gorbeia. El Rincón del Pan toont de tradities van de molenaars en bakkers van de streek van Urola. In Ordizia bevindt zich het Kenniscentrum van de Voeding en Gastronomie van D´elikatuz, en in het nabijgelegen Idiazabal is er het Kenniscentrum van de Kaas van Idiazabal, dat de geheimen van het keurmerk uitlegt en degustaties aanbiedt.
Wetenschap van de wijn Ook wijn en cider hebben hun scholen. In het wijncentrum Villa Lucía in Laguardia kun je meer leren over de productie van wijn, met een virtuele druivenoogst en spelletjes. Een ander museum in de buurt is dat van de Bodegas Valdelana de Elciego, met een wijnkelder van het jaar 1583 en een Museum van de Wijn met stukken uit de neolithische tijd en uit de vorige eeuw, allemaal met betrekking tot de wijnbouw. De gemeente Astigarraga biedt onderdak aan Sagardoetxea, het Kenniscentrum van de Appel en Cider. Een aantrekkelijk museum toont de meest geavanceerde technologieën, met informatiepanelen, interactief materiaal, foto's en spellen.
www.euskolabel.net www.euskaditurismo.eus www.sagardoetxea.com www.gipuzkoakomuseoak.net www.bculinary.com
39
wijntoerisme
BASKENLAND
RIOJA ALAVESA
EEN REIS door de wereld
van de wijn
De liefde voor een goede wijn heeft in het Baskenland een aantrekkelijk aanbod van oenologisch toerisme voortgebracht dat elk dag in middelen en opties groeit. Als je een gezellige uitstap zoekt die je liefde voor de gastronomie combineert met unieke landschappen en activiteiten, dan is dit een reis voor jou!
o
p haar kleine oppervlakte combineert de streek Rioja Alavesa een reeks trekpleisters die je alles tonen wat er te weten valt over druiven, wijngaarden en wijnkelders.
lag u ardia
De wijnen van Rioja Alavesa zijn wereldberoemd. Deze wijnen met het keurmerk Denominación de Origen Calificada Rioja zijn hoogwaardige wijnen die je in zowel kleine perskelders als in futuristische wijnkelders kunt vinden. De toeristische diensten van Laguardia, Labastida en Elciego helpen je een reis vast te leggen afhankelijk van hoeveel tijd je hebt. Een van de opties is om de dorpen, wijngaarden en wijnkelders te bezoeken. Of je kunt rustig door de streek fietsen. Er bestaan ook spa-centra met wijn als centraal thema, en talloze prestigieuze restaurants... Hier worden de dingen goed aangepakt.
De rust van de wijngaarden
40
wi j ntoerisme
dr u ivenoogst
De streek van Rioja Alavesa, die tussen de linkeroever van de rivier Ebro en de bergketen Sierra de Cantabria ligt, geniet van een rijke geschiedenis en cultuur. Megalitische resten zoals la Chabola de la Hechicera, los Llanos, of el Sotillo… Wijngaarden, olijfbomen, dolmen,
architectonische complexen, necropolissen, druivenpersen, kloosters, bruggen, wegen, ondergrondse en bovengrondse wijnkelders. Ze zorgen er allemaal voor dat je kunt genieten van een aangename en intense reis.
www.cuadrillariojaalavesa.com www.riojalavesa.com www.olivo-adora.org www.alavaturismo.com www.rutadelvinoderiojaalavesa.com
EEN
Bezoek een traditionele wijnkelder....
GOED
IDEE
Ontdek tijdens je bezoek aan Rioja Alavesa zowel de oude en kleine ondergrondse privéwijnkelders, verstopt onder een straat of in de fundering van een huis, als de grote wijnkelders met hun moderne vormgeving en spectaculaire vormen. De oenologische architectuur is indrukwekkend.
.... of een moderne Sommige wijnkelders zijn nog in aanbouw, zoals die van de hand van Santiago Calatrava voor Ysios, naast Laguardia, die opvalt door zijn gegolfde dak met op de achtergrond de bergen van Cantabria. In Samaniego is Iñaki Aspiazu de auteur van Bodegas Baigorri. De Franse architect Philippe Mazières ontwierp Villa Real, in Laguardia. Zowel de wijnkelders van Campillo, in Laguardia, als die van Faustino, in Oion, zullen
elciego
twee andere referentiepunten zijn voor je reis door Rioja Alavesa, en je zult verbaasd staan - waarom niet? - over het titaan van de installaties ontworpen door Gehry in de Bodega Vinos de los Herederos del Marqués de Riscal, in Elciego. In enkele meters schakel je van de ondergrondse wijnkelders van de 19e eeuw over naar de meest moderne architectonische vormen van de wijn.
Maar om de Rioja Alavesa in alle rust te verkennen, stellen we je voor om de auto achter te laten en je te laten rijden in de Enobus die je vanuit Bilbao of Vitoria-Gasteiz onder begeleiding elke hoek van deze interessante streek toont.
www.viajesporeuskadi.es 41
BASKENLAND
TXAKOLI Dat smaakt ongetwijfeld. Met drie verschillende denominaciones de origen – Getaria, Bizkaia en, Álava – is de txakoli erg populair in de hogere en innovatieve segmenten van de internationale wijnmarkt. Zijn smaak zegt alles. Met zijn aantrekkelijke en zure karakter zou hij volgens sommigen goed passen bij visgerechten... Maar dat ontdek je best zelf.
een grensverleggende wijn
d
EEN GOED
e warme en vochtige lucht van de Golf van Biskaje stimuleert in Baskenland de teelt van aantrekkelijke wijndruiven voor de txakoli, in de buurt van de honderden gehuchten van de kuststreek van Guipuzkoa en Biskaje, of de vallei van Aiara-Ayala in Alaves. Twintig jaar geleden, na opname in de denominaciones de origen, begon de stijgende en positieve evolutie van deze wijn.
IDEE
Lunchen in een ciderhuis
Met de geur van de zee van Cantabrië G E TA R I A
De regio's Getaria, Zarautz, Bakio (aan de kust) Amurrio, Orduña en de regio van Goierri (in het binnenland) bieden interessante routes waarin cultuur wordt gecombineerd met gastronomie en oenologie.
wi j ntoerisme
Cider van het kupela (vat), kabeljauw in tortilla of met paprika, en lekkere kalfskotelet, kaas, noten en kweepeergelei... Dat is het aanbod van ieder willekeurig ciderhuis in Baskenland!
TOP ER VAR ING
Een onweerstaanbaar menu
Met de smaak van txakoli
Je kunt de wijnkelders bezoeken en aan degustaties deelnemen - in sommige gevallen 's avonds - om de geheimen van deze bijzondere wijn te leren kennen. Onderweg verken je ook de dorpjes aan de kust en in het binnenland, met hun typische stijl en tradities. Tijdens je reis zul je de wijngaarden zien met de druiven die zich magisch omzetten in txakoli. Wanneer je leert deze wijn te combineren met andere producten van de regio zoals de kaas van Idiazabal, de ansjovis van Bermeo of de paprika's van Gernika, zul je je een echte sommelier voelen.
Het seizoen van de cider begint op de dag van San Sebastian, in januari en eindigt in mei, maar bijna alle ciderhuizen openen het hele jaar door hun deuren. In vele daarvan kun je spontane otxotes horen, een samenzang om de maaltijd op te luisteren. Soms worden gezellige bertsolaris-wedstrijden georganiseerd, waarbij spontaan gedichten worden geïmproviseerd.
www.viajesporeuskadi.es
En vergeet niet dat de txakoli in Baskenland is onderverdeeld in 3 oorsprongsbenamingen: • die van Álava (Aiara-Ayala en Alto Nervión) “Arabako txakolina”
www.txakolidealava.com • die van Getaria (Aia, Orio, Zarautz, Olaberri en Getaria) “Getariako txakolina”
www.getariakotxakolina.com • die van Bizkaia (Bakio en Gernika-Lumo) “Bizkaiko txakolina”
www.bizkaikotxakolina.org En als je deze wijn wilt proeven in een bodega: www.viajesporeuskadi.es 42
43
B a s k i sch e
k us t
BASKENLAND
BASKISCHE KUST
De huizen van de meesters V u u rtoren van M A T X I T X A K O
OP HET RITME VAN DE ZEE
Een cultuur gebaseerd
In Baskenland is de zee een hoofdrolspeler. Dit heeft ze niet alleen te danken aan haar gevarieerde panorama met glooiende stranden en steile kliffen, maar ook aan de rijkdom die ze de dorpen en steden langs haar waters biedt. De zee leren kennen betekent je onderdompelen in de geschiedenis, cultuur en tradities van het Baskische volk.
d
e band van het Baskenland met de zee is niet nieuw. De Cantabrische Zee heeft altijd een belangrijke rol gepeeld in het landschap, de economie en het leven van de mensen, en is de basis van de tradities die er nog steeds geworteld zitten. Wanneer je die dorpen bezoekt waarvan de economie het meest gebaseerd is op de maritieme wereld, krijg je de kans om het karakter van dit volk beter te leren kennen en ervaringen op te doen die alleen deze eeuwenoude cultuur kunnen bieden.
Met de ziel van een visser Dit maritieme karakter vindt zijn oorsprong in de walvisvangst. De visvangst bood de bevolking een waardig en stabiel leven: de mannen gingen vissen en de vrouwen repareerden de netten of verkochten de verse vis. Ook vandaag kun 44
Om het erfgoed van de maritieme cultuur te kennen en de band van het Baskische volk ermee te begrijpen, is er niets beters dat een bezoek aan de talrijke musea die zich langs de kust verspreiden. Begin bijvoorbeeld met het Aquarium van San Sebastian, een pionier in de studie van de zeeën. Laat je inpalmen door het immense aquarium met zijn transparante tunnel met een uitzicht van 360 graden op de maritieme wereld. In San Sebastian kun je ook terecht in het Museum van de Marine met
zijn tentoonstelling van documenten gekozen volgens hun historisch en cultureel belang. In Irún in het Romeins Museum van Oiasso, dat zijn naam dankt aan de stad die zich hier bevond, kun je het dagelijkse leven uit de oudheid leren kennen. Als je een echt atelier in actie wilt zien, breng dan een bezoek aan een maritieme schrijnwerkerij zoals die van vroeger, namelijk het Centrum van Maritieme Cultuur Ondartxo, dat schepen artisanaal restaureert en diverse historische boten tentoonstelt. In het Museum Bentalekua, in Mutriku , kun je een houten machine bewonderen die vroeger de veiling van verse vis hielp organiseren.
De bodem van de zee verbergt talloze schatten je in talrijke havens zien hoe deze rollen nog niet veranderd zijn. De nood om hun rechten te beschermen was aanleiding voor de vissers om zich te verenigen in cofradías, een organisatievorm die ook vandaag nog voortleeft. Breng een bezoek aan de Cofradía van Hondarribia of de Etxetxu van de oude haven van Algorta (Getxo). De drang naar bescherming tegenover de gevaren van de Cantabrische Zee bracht de religieuze inslag van deze cofradias met zich mee. Deze devotie merk je in de talrijke heiligenfeesten, zoals die van de “cármenes”, de “madalenas” of de “san pedros” die in de diverse kuststeden worden gehouden. Deze devotie is ook de bron van de tempels die ze bouwden: het Sanctuarium van de Virgen de Guadalupe in Hondarribia, Santa Catalina in Mundaka en San Telmo in Zumaia, zijn daar een goed voorbeeld van.
G E TA R I A
In Bizkaia vind je het Museum van de Visser en het Kenniscentrum over de Walvisjacht "Aita Guria" in Bermeo, dat het erfgoed van de Baskische maritieme sector toont, vanaf de walvisjacht tot het leven en de tradities van de vissers. Het Museum van Plasentia Butrón, in Plentzia, vertelt de maritieme geschiedenis van de stad met behulp van navigatie-instrumenten, maquettes, etc.. Het Maritiem Museum van de Ría de Bilbao, gelegen op de oude scheepswerven, toont vaartuigen die verbonden zijn aan de haven van Bilbao. Rialia, het Museum van de Industrie van Portugalete, vertelt de geschiedenis van de mijnen en metallurgie van Bizkaia. Het Kenniscentrum van Navigatietechnolgie in Lekeitio verkent de wereld van de vuurtoren en navigatietechnieken. In Santurtzi documenteert het Maritiem Kenniscentrum het leven van de haven aan het begin van de vorige eeuw. En in Mendexa, Lekeitio vind je de getijdenmolen Marierrota.
Cultureel Centrum Ignacio Zuloaga, in Zumaia In het huis van Zuloaga, gelegen in de duinen van Zumaia, aan de rand van de SintJacobsweg, kun je de werken van deze schilder van Eibar bewonderen, naast die van anderen zoals El Greco en Goya.
www.espaciozuloaga.com Casa Víctor Hugo, in Pasai Donibane Het huis waarin Victor Hugo schreef over de inwoners van Pasaia is vandaag een museum met geschriften en tekeningen uit de periode dat deze schrijver in dit huis woonde in de 17e eeuw.
www.victorhugopasaia.net
EEN GOED
IDEE
In de voetsporen van Balenciaga
De meest toonaangevende modeontwerper van de 20e eeuw - een groot kleermaker en pionier - wordt in zijn geboortestad Getaria geëerd in het Museum
Cristóbal Balenciaga. Met deze TOP-ervaring kun je niet alleen het museum bezoeken maar ook de geheimen en de technieken van de kleermakerij ontdekken en zelfs, onder begeleiding van professionele experts, je eigen klerenwinkel samenstellen.
www.viajesporeuskadi.es www.cristobalbalenciagamuseoa.com
45
BASKENLAND
Stranden van Baskenland de keuze van koninginnen, schilders en poëten De Baskische kust strekt zich uit over 250 kilometer prachtige natuur in de vorm van stranden, kliffen en spectaculaire geologische structuren.
S T R A N D V A N laga
d
e strandtraditie van de Golf van Biskaje, tussen Getxo en Biarritz, heeft een lange geschiedenis. Reeds in 1887 liet koningin María Cristina de houten Casetas Reales bouwen om haar privacy te garanderen op het strand van haar lievelingsstad, San Sebastian. Dit gebied werd dan ook de vakantiebestemming bij uitstek voor de Europese koninklijke families, aristocratie en bourgeoisie. Alle stranden garanderen de kwaliteit van het water en van de installaties, die jaarlijks worden gerenoveerd. 46
Baskenland telt 21 toegankelijke stranden. Er zijn stadsstranden die ideaal zijn voor gezinnen, zoals het strand van La Concha in San Sebastian, Astondo in Gorliz of Isuntza, in Leketitio. Stranden met een jonge en bruisende sfeer zijn onder andere dat van Zurriola in San Sebastian, of die van Gorliz en Plentzia in Bizkaia. Perfect om te surfen of kajakken zijn de stranden van Zarautz, Bakio of Laidatxu, deze laatste in Mundaka. Een erg bijzonder strand is dat van Laida in Ibarrangelua, dat zijn aantrekkingskracht heeft te danken aan de ligging, in het biosfeerreservaat Urdaibai, een van
de belangrijkste natuurlijke schatten van Baskenland. Een ander strand dat je hartje sneller zal doen kloppen is het strand van Itzurun in Zumaia, dat bovendien de geologische geschiedenis van de Baskische kust vertelt. En als je een gemakkelijk toegankelijk strand zoekt, ga dan in Bizkaia naar Ereaga en Arrigunaga allebei in Getxo, Laga, Karraspio en Toña (Sukarrieta), en in Gipuzkoa de stranden van La Concha, Zarautz en Ondarbeltz.
En als graag "in adamspak" zonnebaadt, heb je aan de Baskische kust een brede keuze aan kleine baaien en stranden waar je aan nudisme kunt doen. Enkele voorbeelden van kleine baaien: Lapatxa in Ea, Barrika, Ulía en Igueldo in San Sebastian. Als je een strand verkiest, ga dan naar dat van Zurriola in San Sebastian, Zarautz, of Saturraran in Mutriku. In Bizkaia vind je het strand van Meñakoz in BarrikaSopela, Aizkorri in Getxo, of Barinatxe in Sopela-Getxo.
zarautz
et was aan het einde van de jaren 50 dat het surfen zijn intrede deed aan de Baskische kust, meer bepaald in Biarritz. Langzaam maar zeker won deze sport er aan populariteit, en vandaag is Biarritz een internationaal referentiepunt. Je kunt er kiezen uit diverse toeristische organisaties die cursussen aanbieden voor beginnelingen en voor gevorderden. Van San Sebastian tot Getxo, in Zarautz, Sopela, Bakio of Mundaka - waar je de beste golven van Europa kunt vinden - is de liefde voor het surfen te merken in het groeiende aantal surfers uit de hele wereld dat zich daar naartoe begeeft. Dankzij de indrukwekkende golven van de Cantabrische Zee (waarvan enkele beschouwd als World Class) kunnen hier belangrijke wedstrijden worden gehouden, zoals die van San Sebastian, Zarautz en Sopela. Deze laatste twee maken deel uit van de Europese en wereldwijde circuits en van de Punta Galea Big Challenge, Getxo (kampioenschap van surf op gigantische golven).
BASKISCHE KUST
m u ndaka
www.surfingeuskadi.eus 47
BASKENLAND
Geopark van de Baskische kust
e VLOEDZONE
en route langs de kust die niet mag ontbreken tijdens je reis, is die langs de flysch, een reeks rotsformaties die de geschiedenis van 60 miljoen jaar van onze planeet tonen en te vinden zijn in het geopark van de Baskische kust. Alsof het om een open boek gaat kun je in de flysch de evolutie van de aarde lezen. Deze enclave herbergt bovendien nog andere natuurlijke en culturele schatten. De rotslagen die je er kunt bewonderen, worden zichtbaar op het ritme van de continue beweging van de zee.
e
60
Voel het erfgoed van miljoen jaar
n kijk naar de hemel om een boeiende selectie vogels te spotten. De wadden van Txingudi in IrĂşn, de Cabo HĂguer in Hondarribia of het moeilijk toegankelijke Isla de Aketxe in Bermeo zijn uitstekende observatiepunten. Het Urdaibai Bird Center un GautegizArteaga is een centrum voor het ringen en onderzoeken van vogels. In Baskenland hebben we zelfs een toeristische organisatie die je alles kan vertellen over het spotten van vogels:
www.birdingeuskadi.eus
BASKISCHE KUST
TOP ER VAR ING
Flysch & Karst Experience Dankzij het Geologisch Kenniscentrum Nautilus in Mutriku kun je de kliffen van deze kust vanop zee bezichtigen. Nadien meer je aan in Zumaia en in het Kenniscentrum van Natuurlijke Hulpbronnen in Algorri kun je je nieuwsgierigheid over deze rotsformaties stillen.
Dit complex is een echte schatkist voor geologen van de hele wereld en een grote toeristische trekpleister. Je kunt deze enclave bereiken via de dorpen Zumaia, Deba en Mutriku. Om de rotsformaties beter te bezichtigen, bestaan er talrijke alternatieven: uitstappen per boot, trekking via de flysch, wandelingen per paard en met een bezoek aan het Algorri, het Kenniscentrum over Natuurlijke Hulpbronnen van Zumaia, waar je je op eenvoudige en aangename wijze kunt verdiepen in de geologische structuur van de Baskische kust.
Het Geopark van de Baskische kust is sinds 2010 lid van het Europese netwerk van geologische parken erkend door de UNESCO
Boottochten naar de open zee Laat je rondvaren door een ervaren kapitein, want al vanaf de haven zal hij je zijn maritieme geheimen vertellen terwijl je, met een beetje geluk, dolfijnen kunt spotten die je tussen de golven door begroeten.
www.viajesporeuskadi.es
Andere geologisch interessante gebieden zijn de versteende duinen van Astondo in Gorliz en de reeks kliffen die beginnen in Punta Galea in Getxo, en via Sopela, Barrika, Plentzia, en Gorliz eindigen in Armintza.
www.algorri.eu www.geoparkea.com
48
49
act i e v e
Bergen die uit de zee rijzen, schilderachtige valleien en vlaktes met uitgestrekte wijngaarden... De pracht van het Baskenland ligt in zijn contrastrijke, adembenemend mooie en kleurrijke landschap.
BASKENLAND NATUURLIJK een klein paradijs om te koesteren
U R D A I B A I E N G A Z T E L U G AT X E
50
BASKENLAND
n a t uur
eschermde gebieden, natuurreservaten, parken en rijke ecosystemen vormen de veelzijdige waaier waarmee de natuur zich in deze regio toont. Neem bijvoorbeeld het biosfeerreservaat van Urdaibai. In deze unieke enclave, gelegen in het gebied dat ook de Ria de Mundaka omvat, kun je genieten van een wandeling langs de stranden van Laida en Laga, of van het uitzicht op zee vanaf de Ermita de San Juan in Gaztelugatxe. Je kunt ook de wandelpaden volgen tot aan het bos van Oma, een plek van onbetwistbare charme.
van Gipuzkoa, waar je bovendien de grotten van Arrikrutz vindt, de grootste grot van Gipuzkoa met galerijen van in totaal 14 kilometer. In het natuurpark van Aralar vind je megalitische monumenten en in het natuurpark van Armañón liggen grotten op je te wachten, zoals die van Pozalagua, beroemd vanwege zijn excentrieke stalagmieten.
Cultuur, erfgoed en natuur vloeien samen in een netwerk van natuurparken dat zich uitstrekt over de hele regio In het natuurpark van Urkiola kun je een bezoek brengen aan het Sanctuarium van San Antonio Abad en van San Antonio de Padua, een magische enclave met een populaire legende rond de steen die zich aan de ingang bevindt: wie er drie rondjes om wandelt, vindt zijn toekomstige wederhelft. De erosie van de kalkrotsen die zo veelvuldig voorkomen in Baskenland toont de tand des tijds in de engte van de rivier Purón, die door het natuurpark van Valderejo stroomt. Deze natuurroute zal je niet koud laten. Als je je graag met stilte omringt, dan is natuurpark Izki de bestemming bij uitstek voor jou. Maar ga voordien nog even langs in Peñacerrada. De stadswallen daar moet je gezien hebben.
Hier vloeien cultuur, erfgoed en natuur samen om je een netwerk van natuurparken te bieden dat zich door het hele gebied strekt. Nabij Vitoria-Gasteiz vind je het natuurpark van Gorbeia, een traditioneel referentiepunt voor de Baskische bergsport. Zowel aan de kant van Álava als aan die van Biskaje kun je genieten van wondermooie taferelen zoals dat van de waterval van Goiuri, of van historische referenties zoals het Kruis van Gorbea, dat zich op de top van de berg bevindt. Je kunt ook een bezoek brengen aan het Sanctuarium van Arantzazu of wandelen langs het bergpad van de tunnel van San Adrián, in het natuurpark van Aizkorri-Aratz, in het hartje
A C T I E V E N A T UU R
TXINDOKI
Op de uitlopers van de Pyreneeën en op slechts 10 kilometer van de Baskische kust ligt Aiako Harria. De prachtige drie toppen van deze berg staan bekend als de Drie Kronen. Ook in Gipuzkoa kun je gaan wandelen in het natuurpark van Pagoeta, met een erg gevarieerde flora die ook te vinden is in de Botanische Tuin van Iturraran. 51
BASKENLAND
ACTIEVE NATUUR rustig wandelend...
A C T I E V E N A T UU R
... of op de fiets Vías Verdes, een echte locomotief
t u ssen orio en z u maia
w
andelaars en bergbeklimmers vinden in Baskenland een perfecte gelegenheid om hun sport te beoefenen. In het cultuurlandschappelijke erfgoed van Baskenland kun je in slechts 40 kilometer verschillende landschappen bewonderen: van wijngaarden tot bergen, van de kuststreek tot de plateaus van het binnenland. Via de GR-38 kun je met je eigen ogen een oeroude traditie zien: die van de muilezeldrijvers op de Route van de Wijn en de Vis. Deze route loopt vanaf Rioja Alavesa 52
Baskenland telt diverse Vías Verdes, oude spoorlijnen die zijn omgebouwd tot fietspaden en die door voordien zelden bezochte streken lopen.
a izki
naar Lekeitio, Bermeo en Ondarroa aan de Baskische kust. Het is een mooi voorbeeld van het cultuurlandschappelijk erfgoed dat de Baskische cultuur definieert. Langs de GR-120 kun je ook in de voetsporen treden van San Ignacio de Loiola via de Route van de Drie Tempels, met de bedevaartsweg naar het Sanctuarium van Loiola, het Sanctuarium van Arantzazu en de Hermitage van La Antigua en ondertussen leer je het binnenland van Gipuzkoa beter kennen..
www.tierraignaciana.com www.senderismoeuskadi.eus
ARANTZAZU
ls je kiest voor de fiets, kun je gebruik maken van de vier MTB-routes door de hele Baskische regio. Of je nu de Baskische kust, het biosfeerreservaat Urdaibai of de Montaña Alavesa bezoekt: stap op de fiets en geniet onderweg van een prachtige natuur.
www.btteuskadi.eus
Zo staan je honderden kilometers aan routes, wandelpaden en wegen ter beschikking om je favoriete sport te beoefenen en nieuwe landschappen te verkennen. Beter kan niet, toch?
www.viasverdes.eus B O S VA N O M A
53
BASKENLAND
A C T I E V E N A T UU R
De charme van
w
het platteland
In Baskenland, meer dan elders, merk je het verschil tussen het leven in de stad en op het platteland
anneer je het platteland bezoekt, zul je merken dat het karakter en de tradities van het Baskische volk ongewijzigd zijn gebleven. Ontdek het echte leven in deze streek. Baskenland telt talrijke landelijke hotels waar je de essentie van het platteland kunt opsnuiven. Hier vind je het authentieke leven in al zijn dimensies.
TOP ER VAR ING
Als je in levende lijve wilt meemaken hoe men op het platteland leeft, kun je kiezen voor een verblijf op een boerderij, waar je enkele dagen met een Baskische familie kunt doorbrengen. Zo kom je in contact met de natuur en kun je deelnemen aan de dagelijkse activiteiten: de productie van kaas, cider, vlees, honing en marmelade, het melken van de koeien.... kortom, alle soorten activiteiten die deel uitmaken van het leven op het Baskische platteland. Je kunt de plaatselijke gewoontes leren kennen, de volkskeuken proeven, enkele woorden Baskisch leren... Je wordt al snel een van de familie. Heb je geluk, dan valt je verblijf samen met een van de lokale feesten of marktdagen die het hele jaar door worden gehouden. www.nekatur.net
EEN GOED
IDEE
Baskenland in originele versie Van bergen en kazen Aizkorri, Txindoki en Gorbea zijn de drie emblematische bergtoppen van Baskenland. Leer ze van dichtbij kennen! Naast een wandeling door de Baskische bergen kun je ook kaas leren maken en de oude cultuur van de herders delen. www.viajesporeuskadi.es
Als je het Baskenland beter wilt leren kennen, raden we je aan je onder te dompelen in een heel ander leven en enkele dagen het leven te delen van een Baskische familie op een echte boerderij, waar je het platteland in al zijn charme kunt ontdekken. Je kunt er deelnemen in de dagelijkse taken samen met de baserritarras "van de boerderij", en genieten van de plaatselijke producten, de frisse lucht, het ongeĂŤvenaarde landschap en het contact met de plaatselijke tradities... Geniet er van de rust van het platteland. Kies voor het agrotoerisme dat je het beste bevalt en ontdek die "baserritarra" in je. www.viajesporeuskadi.es
54
55
In elke hoek
De geschiedenis komt je
tegemoet
Van de oorsprong van de Baskische taal wordt gezegd dat deze uit het zicht verloren is in de nacht der tijden... Deze oude taal vormt, net zoals de vele tradities, een onafscheidelijk onderdeel van het eeuwenoude historische en culturele patrimonium van Baskenland. Leer ze beter kennen.
d
eze hoek van de Cantabrische Zee is door de jaren heen bewoond geweest door verschillende volkeren, zoals bijvoorbeeld de Basken, en heeft een oude taal, het Baskisch, waarvan de oorsprong onbekend is. Het was een onbedwingbaar volk dat vocht tegen de Romeinen, de Arabieren en de Visigoten. Het gebied behoorde tot het Koninkrijk van Navarra, dat in de 16e eeuw werd veroverd door Castilla.
56
2 Baskische routes
i
cultuur
S A N TA MA RÍ A D E LO S RE Y E S ( lagu ardia)
Ontdek tijdens je reis door het binnenland van Álava de ommuurde steden van Antoñana, Vitoria-Gasteiz, Peñacerrada, Laguardia of Labraza, die de belangen van de koningen van Navarro verdedigden. De torens en burchten van Quejana, in de vallei van Ayala, Mendoza of Villanañe, transporteren je eeuwen terug in de geschiedenis. De kathedraal van Santa María in de hoofdstad van Alava - permanent in restauratie - nodigt je uit om haar vertrekken te bezoeken via de steigers en ladders, met veiligheidshelm op. In Laguardia kun je de mooie polychrome werken in de portiek van de Santa María bewonderen.
n Bizkaia tref je een uitgebreid cultureel patrimonium. Bezoek er het stadseiland Orduña, de megalitische route van Haizko, het Raadshuis van Gernika-Lumo en van Avellaneda, de kaaien en musea op de linkeroever van de Nervión... Vergeet ook niet het Guggenheim-museum, het Museum van Archeologie en het Museum van Schone Kunsten in Bilbao, het Klooster van Zenarrutza, de Hermitage van San Juan de Gaztelugatxe of de Puente Bizkaia in Portugalete.
BASKENLAND
de
naar Santiago
L oiola
In Gipuzkoa kun je de romaanse ruïnes zien van de mijnen van Arditurri of de oude haven van Irún. Als je houdt van kunst - of religie - bezoek dan de Basiliek van San Ignacio in Loiola of die van Santa María del Coro, of het moderne Santuarium van Arantzazu in Oñati, waar je ook de universiteit niet mag missen. Het museum van San Telmo in San Sebastian biedt je een etnografisch portret van de regio. Het gemeentehuis, de bibliotheek en de Plaza de la Constitución in San Sebastian tonen je de recente geschiedenis van de hoofdstad van Guipuzkoa.
c u lt u u r
d
e Camino de la Costa, ook bekend als de Camino del Norte, is een van de oudste routes die werd gebruikt door de bedevaarders uit het noorden. Vanaf Hondarribia tot Deba verlaat je nooit de hoogtes langs de Cantabrische Zee en kun je genieten van een bruisende sfeer van zowel de kust met zijn vissersdorpen als het binnenland met zijn boerderijen en groene vlaktes. Vanaf Markina-Xemein wordt het traject wat gemakkelijker en loopt het door de regio's Lea-Artibai en Busturialdea, tot aan het rustige gebied van de Encartaciones en de grens met Cantabria.
U N I V E R S I T E I T ( o Ñ ati )
De Camino del Interior, die aansluit op de Camino Francés, toont je een landschap dat gevarieerd is in kleuren, vormen en ruimtes... vanaf de grens met Gipuzkoa en Álava. Deze route was de Europese snelweg van de Romeinen.
ARANTZAZU
LA ARENA (MUSKIZ)
Van al deze administratieve organisaties blijft vandaag de Comunidad Autónoma del País Vasco over, die een groot deel van haar cultuur deelt met de naburige Comunidad Foral de Navarra. Als je geïnteresseerd bent in de oorsprong van dit alles, begin dan je reis met de paleolithische grotten van Ekain of van Santimamiñe, bewonder de flysch in het Geopark van de Baskische Kust of bezoek de dolmen en cromlechs van Aiako Harria, Monte Adarra, Aralar, Rioja Alavesa of Valdegovía.
Etappes langs de kust: Hondarribia San Sebastian Zarautz Deba MarkinaGernika-Lumo Bilbao Xemein Balmaseda o Portugalete Kobaron.
M U S E U M VA N S C H O N E K U N S T E N
san telmo ( san S ebastian )
Etappes langs het binnenland: Irún Hernani Tolosa Zerain Salvatierra Vitoria-Gasteiz La Puebla de Arganzón Salinillas de Buradón.
www.euskaditurismo.eus www.oriodonejakue.net 57
BASKENLAND
EEN GOED
IDEE
Mystieke natuur Verken de fantasie van de Baskische mythologie en leef mee met de personages die de literatuur van dit land van legendes hebben gevuld. Je reis zal ongetwijfeld extra spannend worden als iemand je enkele personages van de Baskische mythologie kan beschrijven! Zo is er Mari, een vrouw die vlammen uitspuwt en die in haar grot haar lange haren kamt voordat ze door de hemel vliegt; Lamiak, bloedmooie vrouwen met eendenvoeten die wonen op de oevers van de rivieren; Basajaun, of de heer van de bossen met zijn woeste uiterlijk; Jentilak, de zachte zielen met een buitengewone kracht of de Sorginak, heksen met bovennatuurlijke krachten… www.viajesporeuskadi.es
INTERNATIONALE WEDSTRIJDEN
ALBOKA
a
Tradities
58
basajaun (mythische figuur)
in de wereld
B askische dans
De zogenaamde plattelandssporten (herri kirolak) zijn een weerspiegeling van het werk op het platteland Ook sport maakt deel uit van de Baskische tradities. Kijk maar hoe de tribunes zich vullen bij een wedstrijd pelota mano, pala of jai-alai. Hier worden weddenschappen gesloten en emoties getoond.
C aserio ( B askische boerderi j )
A izkolariak ( ho u thakkers )
B askische P E L O T A Lamia (mythische figuur)
Baskenland
GOED bewaarde
ls dit de eerste keer is dat je het Baskenland bezoekt, zul je waarschijnlijk versteld staan van de levendige dans waarmee veel van de evenementen beginnen, namelijk de aurresku, een begroetingsdans vol energie waarbij de dansers - dantzari - hun flexibiliteit tonen. Dit is slechts een van de vele voorbeelden van het rijke patrimonium dat zich naast deze folklore ook uit in legendes, de mythologie, de taal, gewoontes, tradities, landelijke sporten, geschiedenis en alle andere kunstvormen. De muziek heeft haar unieke karakter te danken aan plaatselijke instrumenten zoals de alboka, de txistu, de trikitixa of de dultzaina.
c u lt u u r
traineras ( B askische sport )
De regatta's van traineras of de kampioenschappen van aizkolaris (houthakken), tronzalaris (houtzagen), harrijasotzailes (rotsheffen) of idi-demak (rotsblokken trekken met koeien) zijn te volgen in talrijke Baskische dorpen.
De culturele referenties van Baskenland in de wereld van muziek, dans of theater overschrijden de grenzen, zoals het Internationale Jazzfestival van Vitoria-Gasteiz en dat van San Sebastian. In Getxo heb je het Folkfestival, dat van blues en een van jazz. De seizoenen van de Opera van Euskalduna, van het Symfonieorkest van Baskenland en van het muziekfestival BBK Live vinden plaats in Bilbao. In San Sebastian heb je het Zinemaldi, het Filmfestival, de Muziekveertiendaagse, de Week van de Fantasy en de Horrorfilm, de festivals van bertsolaris… En in Álava kun je genieten van de Week van de Oude Muziek, de cyclus Maiatza Dantzan, Magialdia, het Internationale Spellenfestival, de Wedstrijd voor Televisie en Radio, of het Azkena Rock Festival… Daarom kun je je bezoek aan Baskenland - of je nu met je gezin komt of met je groep vrienden - combineren met een van de ontelbare culturele evenementen op het vlak van muziek, sport en film.
J A Z Z F E S T I VA L
59
BASKENLAND
De
1
Befaamde restaurants
Een onvergetelijke luxe die voor altijd in de agenda van je geheugen genoteerd blijft.
6 ... we nodigen je uit ze te ontdekken. 60
Bilbao, Guggenheim en veel meer
Dompel je onder in een avantgarde omgeving van kunst en architectuur.
10
must-do's
2
3
In San Sebastian en langs La Concha in stijl Een van de meest romantische wandelingen langs de balustrade van de baai van La Concha. San Sebastian heeft altijd al stijl gehad.
7
De wijnkelders van vroeger en van de toekomst En in elk van hen een Rioja Alavesa proeven. Een andere interessante wijn is de Txakoli. En als je houdt van een gezellig diner, deel dan een "txotx" in ieder willekeurig Baskisch ciderhuis
NIET TE MISSEN
in Baskenland...
Festivals van internationaal niveau Film, jazz, rock, folklore, klassieke muziek, magie... een ongeĂŤvenaard cultureel aanbod.
8
Genieten van strand, zon en zee
Stedelijk, wild, elegant, woest of rustig: hier kun je het strand kiezen dat het je beste bevalt om te zonnebaden of te surfen.
4
De Route van de Pintxos
Om van miniatuurmaaltijden te genieten tijdens een gezellig gesprek.
9
De Oude Kathedraal van Vitoria-Gasteiz, wegens verbouwingen geopend
Ontdek een van de meest verrassende restauratieprocessen van de geschiedenis.
5
Een wandeling door Urdaibai
Door UNESCO uitgeroepen tot Biosfeerreservaat, om in volle teugen te genieten van de natuur.
10
Boodschappen voor gourmets
Om een souvenir mee te nemen van de producten die hier worden geproduceerd.
61
praktische info
BASKENLAND
TOERISME IN BASKENLAND www.euskaditurismo.eus TOERISME IN ALAVA www.alavaturismo.com TOERISME IN Bizkaia www.mybilbaobizkaia.net TOERISME IN GIPUZKOA www.gipuzkoaturismo.net NEKATUR/AGROTOERISME 902 130 031 · www.nekatur.net
Toeristische dienst Álava AMURRIO 945 393 704 · www.amurrio.org ELCIEGO 945 606 632 · www.elciego.es LABASTIDA 945 331 015 · www.labastida-bastida.org LAGUARDIA 945 600 845 · www.laguardia-alava.com LLODIO VALLEI VAN AYALA EN ALTO NERVIÓN 944 034 930 · www.aiaratur.org MURGUIA CUADRILLA DE ZUIA 945 430 440 945 430 133 · www.cuadrillazuia.com QUEJANA 945 399 414 · www.aiaraldea.org SALINAS DE AÑANA 945 351 386 · www.cuadrilladeanana.es SALVATIERRA-AGURAIN 945 302 931 · www.cuadrillasalvatierra.org SANTA CRUZ DE CAMPEZO CUADRILLA DE CAMPEZO-MONTAÑA ALAVESA 945 405 424 · www.montanaalavesa.com VILLANUEVA DE VALDEGOVIA 945 353 040 · www.valdegovia.com VITORIA-GASTEIZ 945 161 598 · www.vitoria-gasteiz.org
Biskaje ARENA (MUSKIZ) 946 706 567 · www.visitenkarterri.com BAKIO 946 193 395 · www.bakio.org Balmaseda 946 801 356 · www.visitenkarterri.com BEC (Bilbao Exhibition Centre) 944 240 237 · www.bilbaoexhibitioncentre.com BERMEO 946 179 154 · www.bermeo.eus TOERISME IN BILBAO PLAZA CIRCULAR 944 795 760 · www.bilbao.net/bilbaoturismo BILBAO (LUCHTHAVEN) 944 031 444 · www.euskaditurismo.eus BILBAO, GUGGENHEIM 944 795 760 · www.bilbao.net DURANGO 946 033 938 · www.turismodurango.net ENCARTACIONES ENKARTUR 946 802 976 · www.visitenkarterri.com GAZTELUGATXE 946 179 154 606 358 831 · www.bermeokoudala.net GERNIKA-LUMO 946 255 892 · www.gernika-lumo.net GETXO 944 910 800 · www.getxo.net/turismo GORDEXOLA 946 799 715 · www.gordexola.net GORLIZ 946 774 348 · www.gorliz.net KARRANTZA 946 806 928 · www.karrantza.org LEKEITIO 946 844 017 · www.lekeitio.com MENDATA 946 257 402 · www.mendata.es
62
MUNDAKA 946 177 201 · www.mundaka.org MUSKIZ 946 802 976 · www.visitenkarterri.com ONDARROA 946 831 951 · www.ondarroa.eu ORDUÑA 945 384 384 · www.ordunaturismo.com OROZKO 946 122 694 · www.orozkoudala.com PLENTZIA 946 774 199 · www.plentzia.org PORTUGALETE 944 729 314 · www.portugalete.com SANTURTZI 944 839 494 · www.turismo.santurtzi.net Sopela 944 065 519 · www.sopelana.net TRUCIOS-TURTZIOZ 946 109 604 · www.turtzioz.org URDAIBAI-BUSTURIALDEA 946 257 609 · 628 007 725 www.busturialdeaurdaibai.com ZIERBENA 946 404 974 · www.zierbena.net
Gipuzkoa ARANTZAZU 943 796 463 · www.turismodebagoiena.com ATAUN 943 180 335 · www.ataunturismoa.net BERGARA 943 779 128 · www.bergara.es DEBA 943 192 452 · www.deba.eus ESKORIATZA. MUSEUM IBARRAUNDI 943 715 453 · www.eskoriatza.net GETARIA 943 140 957 · www.getaria.net HONDARRIBIA BIDASOA ACTIVA. TOERISTISCHE DIENST 943 645 458 · www.bidasoaturismo.com HONDARRIBIA 943 643 677 · www.hondarribiaturismo.com IDIAZABAL 943 188 203 · www.idiazabalgaztarenmuseoa.com IRÚN 943 020 732 · www.irun.org LEGAZPI COMARCA UROLA GARAIA (LENBUR) 943 730 428 · www.lenbur.com LEINTZ GATZAGA 665 739 550 · www.leintzgatzaga.com LIZARRUSTI (PARKETXEA) 943 582 069 · www.lizarrusti.com LOYOLA 943 151 878 · www.tierraignaciana.com MUTRIKU 943 603 378 · www.mutriku.eus/turismoa OIARTZUN - OARSOALDEA 943 494 521 · www.oarsoaldea-turismo.net OÑATI 943 783 453 · www.oinati.org ORDIZIA 943 882 290 · www.delikatuz.com ORIO 943 835 565 · www.turismo.orio.eus ORMAIZTEGI 943 889 900 · www.zumalakarregimuseoa.net PASAIA-OARSOALDEA 943 341 556 · www.oarsoaldea-turismo.net SAN Sebastian TURISMO 943 481 166 · www.sansebastianturismo.com SEGURA (CASA ARDIXARRA) 943 801 749 · www.seguragoierri.net TOLOSA TOLOSALDEA TOUR 943 697 413 · www.tolosaldea.net ZARAUTZ 943 830 990 · www.turismozarautz.com
ZEGAMA 943 802 187 · www.zegamaturismoa.net ZERAIN 943 801 505 · www.zerain.com ZESTOA 943 147 010 · www.zestoa.net ZUMAIA 943 143 396 · www.zumaia.net/turismo
Natuurparken BIOSFEERRESERVAAT URDAIBAI 944 650 822 · www.busturialdeaurdaibai.com 946 870 402 (Ihobe) · www.torremadariaga.net NATUURPARK VAN GORBEIA 945 430 709 · 946 739 279 www.alavaturismo.com www.gorbeiacentralpark.com NATUURPARK VAN AIZKORRI-ARATZ 943 782 894 · www.gipuzkoamendizmendi.net NATUURPARK VAN ARALAR 943 180 285 · 943 582 069 www.gipuzkoamendizmendi.net NATUURPARK VAN URKIOLA 946 814 155 · www.urkiola.net NATUURPARK VAN ARMAÑÓN 946 801 356 · www.visitenkarterri.com NATUURPARK VAN PAGOETA 943 835 389 · www.aiapagoeta.com www.gipuzkoamendizmendi.net NATUURPARK VAN AIAKO HARRIA 943 494 521 · 943 495 069 www.oarsoaldea-turismo.net NATUURPARK VAN IZKI 945 410 502 NATUURPARK VAN VALDEREJO 945 353 146
Birding BIRDING IN EUSKADI 945 003 278 · www.birdingeuskadi.com
Geoparken GEOPARKEA www.geoparkea.com
Surf SURFING IN EUSKADI 946 195 861 · www.surfingeuskadi.com
Wandelsport WANDELSPORT IN EUSKADI 945 354 006 · www.senderismoeuskadi.net SINT-JACOBSWEG (CAMINO DE SANTIAGO) www.euskaditurismo.eus www.oriodonejakue.net
MTB en Vías Verdes BTT EUSKADI www.btteuskadi.net
PRAKTISCHE INFO
Transport Álava LUCHTHAVEN 945 163 500 · 945 163 591 www.aena.es TREIN Renfe Eduardo Dato 46, Vitoria-Gasteiz 902 240 202 · www.renfe.es AUTOBUS Centraal station Vitoria-Gasteiz · 945 258 400 Stadsbussen Vitoria-Gasteiz TUVISA 945 161 054 · www.vitoria-gasteiz.org/transporte TRAM Euskotran 945 135 554 · 902 543 210 www.euskotren.es
Biskaje LUCHTHAVEN Bilbao-Loiu · 902 404 704 (AENA) · 944 031 444 www.aena.es CRUISES EN FERRY'S 944 871 200 · www.bilbaoport.es TREIN Station van Abando Indalecio Prieto (Renfe) Plaza Circular, 2 · 902 320 320 · www.renfe.es Station van Atxuri (EUSKOTREN) Calle Atxuri 68 · 902 543 210/ 944 019 900 www.euskotren.es Station la Concordia; FEVE Bilbao Calle de Bailén 2 · 944 250 615 · www.feve.es AUTOBUS Termibus (busstation) Gurtubai 1 · 944 395 077 · www.termibus.es Bilbobus (gemeentelijke autobussen) 944 484 070 · 944 790 981 www.bilbao.net/bilbobus Bizkaibus (autobus, provincie en luchthaven) 902 222 265 · ww.bizkaia.net METRO BILBAO 944 254 000 · www.metrobilbao.net TRAM 902 543 210 · 944 019 900 · www.euskotren.es
Gipuzkoa LUCHTHAVEN Gabarri 22 · 20280 Hondarribia 943 668 500 · www.aena.es AUTOBUS Busstation Donostia-San Sebastian Plaza Pío XII Dbus (stadsbussen) 943 000 200 www.dbus.es Lurralde Bus (regionale bussen) 943 000 117 www.lurraldebus.net TREIN Noordstation Donostia-San Sebastian Paseo de Francia · 902 240 202 www.renfe.es/cercanias Station Amara (Euskotren) Paseo de Easo 9 · 902 543 210 · 943 013 500 www.euskotren.es
Gastronomische musea D'ELIKATUZ Oridizia · 943 882 290 · www.delikatuz.com KENNIS- EN DEGUSTATIECENTRUM VOOR DE KAAS VAN IDIAZABAL 943 188 203 · www.idiazabalgaztarenmuseoa.com
FIETSROUTES (VÍAS VERDES) www.viasverdes.com
Actief toerisme AKTIBA 944 389 868 · 637 770 033 · www.aktiba.info
63
De
10
Bilbao
San Sebastian
Vitoria-Gasteiz
Casa de Juntas van Gernika
Puente Bizkaia
San Juan de Gaztelugatxe
Museum van Balenciaga
Sanctuarium van Loiola
Laguardia
must-do's
van
Baskenland Er zijn vele redenen waarom Baskenland een niet te missen bestemming is. Je vindt ze in zijn mensen, zijn geschiedenis en zijn rijk en gevarieerde patrimonium, en je hoort ze in een goed gesprek rond een lekkere tafel.
Urdaibai
www.euskaditurismo.net
BASQUE GOVERNMENT Ministry for Economic Development and Competitiveness