YEŞİL MİMARİ
GÜNEŞTEN ELEKTRİK ÜRETEN FOTOVOLTAİK MUCİZESİ...
SADECE ÇEVRE DOSTU OLMAKTAN FAZLASINI YAPIYOR Dünyadaki atıkların % 50’sini inşaat molozları oluşturuyor Toplam elektrik kullanımının % 40’ı ise sadece aydınlanma ihtiyacımızdan kaynaklanıyor Yani “yapılı çevre”, çevre dostu duyarlılıklara en muhtaç alanların başında geliyor Son 10 yıldır bu durumun farkında olan Avrupa’da enerji üreten fotovoltaik paneller, mimarlığın içinde asimile oluyor Türkiye ise henüz bekelemede...
Bayar Çimen*
B
ina dış yüzeyine entegre edilen fotovoltaik paneller (PV), bugün artık ilk zamanlardaki kadar kuşku ve ön yargı ile karşılanmıyor. PV’nin pahallı olması, dikey yüzeyde biraz daha az elektrik üretmesi ve ekonomik olmadığı söylemleri artık geçerliliğini yitirdi. Gittikçe artan elektrik fiyatları PV’nin ekonomik geçerliliğini daha da kolaylaştırdı, güçlendirdi. Hiç bir cephe ve teknolojisi için şöyle bir sorgulama yapılmaz: Alüminyum giydirme bir cephenin amortisman süresi nedir? Ya da doğal taş kaplanan bir cephenin amortismanı kaç yıl sonra oluşur?... Fotovoltaik cephe ve çatı modülleri, bina kabuğu için yeni özellikleri ile alışılmış yapı elemanı değildir. Özellikli ve yenilikçi PV-modüllerinin kullanımında mimar, yatırımcı, PV-modül üreticisi, montaj sistemleri satıcısı ve PV-planlayıcıları arasında koordinatör rol oynayabilir. Mimarın mesleki bilgisi çevre dostu PV’nin cephe ve çatılarda kullanılması için yatırımcı, uygulamacı ve kullanıcıları teşvik etmeye yeterlidir. Çok işlevli fotovoltaik cephe ve çatı modüllerini mesleki bir bakışla incelendiğimde, birçok olumlu özelliğini sıralayabilirim... Örneğin: Yapıyı dış hava şartlarından koruma : Hava şartlarına karşı yapıyı korumak demek, yağmur ve rüzgara karşı kapalı ve sağlam, iklim değişikliklerine karşı dirençli olmak anlamına gelir. Yetkili ve uzman endüstri firmalarıyla yapılan çeşitli testlerde, pazarda bulunan PV-Cephe modüllerinin (mono-poli ve ince tabaka) 233 km/h’lik değişik rüzgar yüklerine karşı dayanıklı oldukları kanıtlanmıştır. 30 yıl boyunca eskimeye yönelik bozuklukların olmayacağı garantisi vardır. Panellerin içerdiği ince film de teknolojisi açıdan aynı testlere tabi tutulmuş ve olumlu sonuçlar alınmıştır. Isı izolasyonu : PV-Cephe ve çatılarda ısı izolasyonu, PV-asma cephenin arkasındaki hava tabakası ve kristal / ince film hücrelerinin güneş ışınlarını absorbe etmesi ile sağlanır. Bilinen diğer klasik ısı değerleri ile PV’lerin ”high-end teknolojisi” aynı değerleri paylaşırlar. Fotovoltaik cephe ve çatı modüllerinde uygulanan ısı-cam, bina kabuğundaki ısı izolasyonu fonksiyonunu üstlenir. Gölgeleme : Bir PV-cephesi veya çatısı ile gölge fonksiyonu yaratabilmek, ancak iyi tasarım ile sağlanır. Az veya çok gölge oluşturabilmek, solar hücrelerin modüllere yerleştirilmesine bağlıdır. Bu işlem ince film modüllerde lazer tekniği ile yapılır. Kristal hücrelerde ise, semitransparent (yarı şeffaf) sistem uygulanır. Böylece gölge ve gün ışığı, teknoloji yardımı ile birbiriyle ilişkilendirilir. Özellikle PV ile doğal gölgelikler yaratmak için, büyük mekanların şeffaf örtülerinden yaralanılmaktadır. Sağlamlık : Binalarda kırılmaz cam levhalar kullanmak zaten bir standarttır. Bunu PV-modülleri ile daha iyi yapabilirsiniz çünkü PV’nin yapısal strüktürü buna uygundur. Ayrıca hücre içine yerleştirilen bir sensor/algılayıcı, PV-modüllerinin sağlamlık durumu konusunda bilgi verir. Gün34 ▲ YEŞİL MİMARİ
