Naar aanleiding van deze derde editie pakt Installatie & Bouw uit met een nieuwe rubriek: ‘De Pen’. Voortaan laten we telkens iemand aan het woord met een interessante visie op duurzame en/of innovatieve technieken en installaties. We openen meteen met een knaller, want het is niemand minder dan Jo Vandebergh, CEO van projectontwikkelaar Ertzberg en drijvende kracht achter de bouw van de duurzame Leuvense stadswijk ‘Tweewaters’ en de pas opgeleverde Balk van Beel, die de debatten opent.
DE STUDIEBUREAUS VAN MORGEN: SURVIVAL OF THE FITTEST! Vijf jaar geleden kochten we de gronden van de stadswijk Tweewaters aan. Ik schreef toen een visie uit over hoe de wijk er in de toekomst zou kunnen uitzien. Die visie is gebaseerd op het geloof dat alle facetten van onze samenleving nauw met elkaar vervlochten zijn. Daarom bekijk ik Tweewaters vanuit een holistisch perspectief: ruimte, afval, water, energie, materiaal, diensten en consumptie hebben allemaal een impact op onze ecologische voetafdruk en bepalen mee onze manier van wonen en leven. Stuk voor stuk zijn het belangrijke elementen waar we beter moeten leren mee omspringen op weg naar een duurzamere samenleving. Met Tweewaters willen we bewijzen dat duurzaamheid en leefcomfort hand in hand kunnen gaan, maar mensen gaan zich niet zomaar van de ene dag op de andere spontaan duurzaam gedragen. Alleen als we onze bewoners in hun duurzame leefomgeving ook een hoog leefcomfort kunnen garanderen, zullen ze zich spontaan en zelfs onbewust duurzamer gaan gedragen.
Jo Vandebergh, CEO van projectontwikkelaar Ertzberg 34 | INSTALLATIE & BOUW
Maar als we duurzaam willen bouwen, als we alle aspecten geïntegreerd willen benaderen, als we een geïntegreerd project willen uitbouwen, dan moeten we loskomen van het klassieke bouwteam, waarbij iedereen zijn – apart en niet-geïntegreerd – deel bijdraagt tot het bouwproces. Duurzaam bouwen vraagt om verregaande integratie van de verschillende technieken, maar ook om geïntegreerde samenwerking tussen alle leden van een bouwteam. De (r) evolutie bestaat erin dat een bouwteam geïntegreerd samenwerkt vanaf dag 1 tot op het einde van de rit. Klinkt logisch, maar is zeker niet evident, want vandaag verliest een bouwteam meer en meer de grip op de werf. De architect valt uit zijn rol als ‘beheerder’ van het bouwproces en evolueert naar een soort spelverdeler. Ook de aannemer is geen baas meer over zijn eigen werf, en studiebureaus verliezen langzaamaan hun grip op het uitvoeringsproces… De complexiteit van het bouwen neemt dag na dag toe. Als daar hoogstaande duurzame ambities worden aan gekoppeld, dan neemt de uitdaging voor
het bouwteam exponentieel toe. Dat geldt ook voor de bits en de bytes en – vooral – voor de studiebureaus. Zij zien tal van uitdagingen op zich afkomen en staan aan de vooravond van een noodzakelijke metamorfose. Studiebureaus en andere actoren zijn het vandaag immers niet gewoon om op zo’n geïntegreerde manier samen te werken. Als ze willen overleven, zullen studiebureaus zich opnieuw moeten uitvinden op verschillende domeinen: 1) Verregaande en gespecialiseerde productkennis is een minimum: dagelijks moet men zich nieuwe technologieën en innovatieve producten eigen maken en bij de beoordeling ervan moet men de levenscyclusanalyse in zijn geheel onderzoeken. 2) Nieuwe workflow en werkmethodes moeten het ontwerpteam in staat stellen om geïntegreerd samen te werken. Zo moeten ze snel tot de juiste resultaten komen en tijdens de ontwerpfase snel de impact van de gehanteerde technieken op het geheel van het gebouw kunnen inschatten. 3) Studiebureaus moeten ook terug naar de werf. Met hun bits en de bytes moeten ze de aannemer ondersteunen. Tijdens de werffase moet een nieuwe workflow en methodologie het de studiebureaus mogelijk maken om ervoor te zorgen dat de theorie ook daadwerkelijk kwalitatief wordt uitgevoerd in de praktijk. Vandaag is dat niet altijd het geval… 4) Ook in de postconstructiefase hebben studiebureaus een rol. Het wordt almaar noodzakelijker om bewoners en gebruikers van gebouwen te begeleiden met gebruiksvriendelijke handleidingen, onderhoudsplanning en onderhoudscontracten. Studiebureaus die de uitdaging aangaan om duurzaam en geïntegreerd te werken, rollen voor zichzelf de loper uit naar een sterke marktpositie. Wie traditioneel blijft werken, is gedoemd tot een marginaal bestaan in de bouwwereld van morgen.
Jo Vandebergh
INSTALLATIE & BOUW | 35