bloemenkrant UITGEVERIJ VERHAGEN BV POSTBUS 3066 2220 CB KATWIJK
Ketenbreed in de bloemenwereld
interview P5
BERND FEENSTRA (ABN AMRO)
’
Ik ben geen waarzegger
PLUS ▪ VGB Groot Handelskrant
P6&7
Jaargang 27 ∙ 22 november 2011 ∙ WWW.HORTINEWS.COM
nieuws P11
service P15
Politiecommissaris Column wordt transportbaas Bernadette
▪ EXTRA Servicepagina
Roulette op veilingklok ■ Kwekers al twee jaar benadeeld ■ FloraHolland werkt aan oplossing door Caroline van Ginkel
RIJNSBURG ∙ De klok op bloemenveiling FloraHolland in Rijnsburg reageert niet naar behoren op de knop. Kwekers zijn daardoor mogelijk vele euro's misgelopen. Sinds de komst van het projectieveilen in Rijnsburg, nu twee jaar geleden, vertoont de klok kuren. Drukken kopers bijvoorbeeld bij tien cent op de knop, dan geeft de klok regelmatig één á twee cent te veel of te weinig aan. Afgelopen week is een groep van verontruste kopers opgestaan die vindt dat de veiling veel te weinig doet om het euvel te verhelpen. Zij noemen het veilproces op deze manier een
NVAF: feest als PT verdwijnt
vorm van roulette. Een woordvoerder van FloraHolland geeft aan op de hoogte te zijn van de problemen, maar wil het wel graag nuanceren. De klok werkt op zich goed, zegt manager Rob van Ruiten van de Rijnsburgse veiling. Er is alleen een probleem zit in de overbrenging van het signaal naar de computer. "Het is een softwareprobleem waar we hard aan werken. We hebben de afgelopen anderhalf jaar meerdere
verbeteringen aangebracht die helaas tot op heden niet tot het gewenste resultaten hebben geleid." De veiling werkt op dit moment aan de oplossing en hoopt het probleem binnen twee weken verholpen te hebben. De kopers hebben daar vooralsnog weinig vertrouwen in, ook niet na een ingelast gesprek met de verantwoordelijken bij FloraHolland afgelopen vrijdag. Zij hebben het gevoel aan het lijntje gehouden te worden. "De communicatie met de inkopers is in het verleden niet helemaal top geweest", aldus FloraHolland. "Het is een taai en tech-
nisch traject. Dat technische maakt het zo moeilijk." Volgens de kopers zijn de problemen soms zo evident dat mensen die op een bepaald deel van de tribune zitten al weten dat hun druk op de knop in bepaalde situaties sneller of juist langzamer wordt opgepikt dan de andere signalen. Grotere inkopers zouden verder hun voordeel kunnen doen door op momenten dat de klok een lagere prijs geeft, extra veel in te kopen. Over de schade die kwekers daardoor lijden, durft niemand uitspraken te doen. De veiling zegt tot nu toe weinig tot geen klachten van kwekers gehad te hebben over de situatie.
▪ Koningin middelpunt eeuwfeest
NOORDWIJKERHOUT ∙ Zodra het Productschap Tuinbouw definitief niet meer bestaat, geven wij vanuit de NVAF een groot feest voor de gehele sector, zegt een optimistische Huub Tonies van de NVAF. Het feest zou dan wel moeten worden gefinancieerd uit de reserves van het PT die na opheffing overblijven. De NVAF zelf heeft namelijk geen geld voor zo'n feest. Het feest zal sowieso waarschijnlijk pas in 2013 gaan plaatsvinden, is de inschatting van het NVAF. "Het kan misschien nog even duren, maar wij zijn ervan overtuigd dat het Productschap Tuinbouw binnen twee jaar niet meer bestaat." De NVAF maakt zich al ruim zeven jaar hard om het PT tegen de grond te krijgen. "Veel sectorgenoten zijn bang de huidige structuur te doorbreken, angst voor wat er ná het PT is. Een ongegronde angst wat ons betreft", aldus Tonies.
PAGINA 2&3•Alles over de toekomst van het PT
Horti Fair stuurt aan op beurzenfusie AALSMEER ∙ De Horti Fair stuurt aan op een fusie met de twee andere grote beurzen IFTF en Trade Fair. Achter de schermen worden momenteel besprekingen gevoerd over de HortiWeek in 2012. De kans dat het daadwerkelijk tot een fusie komt, lijkt op voorhand niet groot. De drie partijen hebben om te beginnen al de grootste moeite het eens te worden over de week waarin de HortiWeek volgend jaar P9 moet worden gehouden.
Florimex op overnamepad
Koninklijk mag FloraHolland zich sinds kort noemen, en koninklijk was ook het eeuwfeest dat de bloemenveiling vorige week in het Circustheater in Scheveningen vierde. Eregast was koningin Beatrix. Op pagina 14 een reportage. Foto: PR FloraHolland.
Vacature:
AALSMEER ∙ Bloemenexporteur Florimex heeft vrijdag Rensen Bloemen Export uit Honselersdijk ingelijfd. “De handtekeningen zijn gezet, de onderhandelingen verliepen soepel. Er zijn altijd kinkjes in de kabel maar die zijn niet noemenswaardig”, aldus bestuursvoorzitter Atze Bosma van Florimex. Er wordt op dit moment door Florimex met meer branchegenoten gesproken en onderhandeld, zegt hij. Rensen, begin jaren '90 opgericht, heeft een jaaromzet van vijf miljoen euro en rijdt vooral op Groot-Brittannië P3 en Oost-Europa
La Croix Taal en Communicatie
Commerciele/administratieve duizendpoot Verdeler/voorraadbeheerder snijbloemen
Uw partner voor het beste personeel! www.antennagroep.nl AALSMEER
T 0297 380 580
Succesvol zaken doen in àlle talen!
INNOVATIE is onze drive !
ALPHEN A/D RIJN
T 0172 245 945 AMSTERDAM
T 020 612 49 45
www.totaalwerk.nl
Kort nieuws
NIEUW-VENNEP
T 0252 629 729
Oefen uw zakelijke (verkoop)gesprekken in de taal die voor u belangrijk is. Frans, Duits, Italiaans, Zweeds, Russisch? Een andere taal kan ook. Mobiel: 06 40 66 02 57
WWW.TWINPACK.NL
www.taaltrainingen.eu
2
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
COMMENTAAR ■ Coalitie verdeeld over bezuiniging Peter Voskuil HOOFDREDACTEUR
Schande Een veilingklok die naar nu blijkt al vanaf de ingebruikname kuren vertoond. Kopers die de computerproblemen al zo goed kennen dat zij soms al bij voorbaat weten kansloos te zijn als zij op bepaalde momenten aan de linker- of rechterkant van de zaal zitten. Kwekers die daardoor soms meer, maar vaker nog minder voor hun producten krijgen. En FloraHolland die dat op zijn beloop laat, terwijl zij op haar vingers kan uittellen dat kopers in Rijnsburg daar misbruik van (kunnen) maken. Het is een schande. Naar de geleden schade kunnen de betrokken kwekers slechts gissen, maar iedere cent te weinig opbrengst is er natuurlijk eentje te veel in deze tijden waarin zij ieder dubbeltje om moeten draaien. Een veiling die haar kerntaken zo uit het oog verliest, dient zich te herbezinnen. Dat er nota bene een groep van verontruste inkopers voor nodig is om FloraHolland in deze kwestie tot spoed aan te zetten, is erg. Maar dat noemenswaardige verbeteringen vervolgens al twee jaar uitblijven, is ronduit onbestaanbaar. Veilingklokken die niet feilloos functioneren dienen onverwijld buiten gebruik te worden gesteld.
■ Aptroot krijgt lachaanval van PT
PT ook na inkrimping nog volop onder vuur door Frank de Klerk
DEN HAAG ▪ Het Productschap Tuinbouw krimpt de komende twee jaar met meer dan veertig procent in. Het CDA vindt dat voldoende, de VVD niet. VVD’er Charlie Aptroot zegt in een eerste reactie dat hij een lachaanval kreeg toen hij de bezuinigingsvoorstelen van het PT zag. “Ik moet ontzettend lachen om de opvatting van het PT dat zij zo goed werk deden”, aldus Aptroot. “Nu het kabinet een standpunt heeft ingenomen, kan opeens meer met minder. Dat is de bevestiging dat jarenlang dingen zijn gedaan, die niet nodig zijn, en dat het PT idiote uitgaven heeft gedaan.” Het kabinet wil de productschappen met tweederde inkrimpen en een kamermeerderheid wil ze
helemaal afschaffen. Alleen PvdA en CDA twijfelen. “Ik ga met het kabinet in gesprek over het voorstel van minister Kamp”, zegt Aptroot. “Het is de vraag of wij daarmee als kamer akkoord moeten gaan. De meest nuttige en noodzakelijke taken moeten bij de overheid blijven. Het PT met zijn bureaucratie kunnen wij afschaffen.” Aptroot ziet niets in een overheveling van taken van het PT naar andere organisaties. “Heffingen via de veiling vind ik geen goede aanpak”, zegt het VVD-kamerlid verder. “Zij doen alsof het minder wordt maar gaan alleen maar verschuiven. Respect berust op vrijwilligheid. Anderen moeten niet bepalen waar de ondernemer voor moet betalen. Nederland is het enige land in de Westerse wereld dat dit idiote systeem heeft. Het is een uiting van het niet respecteren van het vrije ondernemerschap.”
CDA’er Ger Koopmans is juist positief over het voorstel van het PT. “Het getuigt van lef en daadkracht dat het PT diep in eigen vlees snijdt”, zegt Koopmans. “Enige zorg hebben wij wel met betrekking tot de benutting en beschikbaarheid van EU middelen voor promotie- en afzetbevorderingsmaatregelen bijvoorbeeld middelen welke voor EHEC zijn vrijgespeeld.”
KERNTAKEN
Met de lagere heffing wil het PT zich beperken tot drie kerntaken: voeding, groen en gezondheid, plantgezondheid en fytosanitaire zaken en duurzame ketens. De taak promotie en marketing gaat volgend jaar naar het Bloemenbureau Holland. Dit brengt een verlaging van de heffing met 14,5 miljoen euro met zich mee. De kosten van marketing en promotie zullen
voortaan via een toeslag op de veiling tarieven in rekening worden gebracht. Ook verdwijnt de taak ondersteuning logistiek. Verdere inkrimping is mogelijk meer efficiency bij de medebewindtaak en de bundeling van de backoffices in het
Geef je planten een glanzende start met Chrysal Leafshine Concentrate! s Ook geschikt voor gebruik op Gaultheria en Skimmia. s Vermindert de waterbehoefte. s Laat stof en kalkvlekken verdwijnen. s Geeft de bladeren een langdurige glans.
That’s the beauty of Chrysal
Volg onze bloemenverzorgingstips ook op Facebook: Facebook.com/chrysalflowerfood.
Bekijk onze uitbloeifilmpjes via de QR-code of op www.youtube.com/ChrysalFlowerCare.
KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.CHRYSAL.NL OF STUUR EEN E-MAIL NAAR INFO@CHRYSAL.NL
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
Charlie Aptroot, Tweede Kamerlid VVD
nieuws
’
Dit is de bevestiging dat het PT idiote uitgaven heeft gedaan
NVAF: ‘PT is Oost-Indisch doof’ Vervolg van voorpagina
NOORDWIJKERHOUT ▪ Het NVAF voert inmiddels een jarenlange strijd tegen het PT en de bijbehorende verplichte heffingen die het Productschap met zich meebrengt. Niet geheel zonder succes want de steunbetuigingen stromen dagelijks binnen. Het PT hield op 14 november een persconferentie over de laatste ontwikkelingen. “Het Productschap is duidelijk bezig aan haar laatste stuiptrekkingen. Door woorden als ‘duurzaamheid’ en andere modewoorden te gebruiken hopen ze dat het nog wat lijkt voor de sector”, aldus Huub Tonies van het NVAF.
DOOF
Agens van Ardenne op de persconferentie vorige week. Foto: Arjen Vos Fotografie PBO-huis. Doordat in de loop van het komend jaar een aantal stichtingen worden opgeheven neemt ook het aantal ondersteunende medewerkers af. De inkrimping houdt in dat het aantal medewerkers van het Productschap Tuinbouw over drie jaar zal zijn teruggebracht tot 80 tegen 142 nu. De kosten van het Productschap zullen afnemen van 77 miljoen euro nu naar 32 miljoen euro over twee jaar. Voorzitter Agnes van Ardenne van het Productschap Tuinbouw zei op een speciale persconferentie erop te vertrouwen dat het PT met deze modernisering tegemoet komt aan de wensen van het kabinet. “Wij hebben het stuk van minister Kamp goed bestudeerd”, aldus Van Ardenne. “Bij
3
samenvoeging van alle productschappen in een huis is er nog meer winst mogelijk maar dat moeten wij gezamenlijk doen.” Het PT wil ook het aantal bestuursleden fors verminderen van
39 naar 14. Het aantal commissieleden wordt nog drastischer ingeperkt, van 106 naar 20. Dubbelfuncties zijn niet meer toegestaan en de zittingsduur wordt beperkt tot maximaal zes jaar.
TOP 5 bezuinigingen Vijf belangrijke bezuinigingen van het Productschap Tuinbouw in hoofdlijnen.
1
Verkleining aantal bestuursorganen van 9 naar 3. Het PT krijgt een onafhankelijke Raad van Advies.
2
Afname aantal bestuursleden van dertig naar elf. Het algemeen bestuur vervult tevens de rol van dagelijks bestuur.
3
Afname kosten van 77 miljoen naar 33,7 miljoen euro in 2014
4
Inkrimping personeelsformatie van 142 fte naar 80 fte in 2014
5
In bestuur en twee sectorcommissie komen twee zetels beschikbaar voor ongeorganiseerde ondernemingen.
Het PT gaf op de conferentie onder meer aan te zullen inkrimpen van 136 medewerkers naar 31. “Wij willen dat de stekker er helemaal uit gaat, op deze manier wordt de mening van de ondernemers in onze ogen niet serieus genomen”, zegt Tonies in een reactie. Inkrimpen is voor wat betreft Tonies geen optie. “Dan blijven we betalen, en daar willen we juist vanaf. De meerderheid is tegen het PT. Ze lijken daar wel Oost-Indisch doof. Het PT doet onzinnige taken, waar wij aan worden verplicht mee te betalen, zonder inspraak, zonder stemrecht en zonder mogelijkheid om bij een onafhankelijk orgaan bezwaar te maken. “ Het kabinet is nog altijd verdeeld over het voortbestaan van het PT. Om tot een definitief besluit te komen vindt er 24 november vanaf 10.00
uur een rondetafelgesprek over de productschappen plaats in de Tweede Kamer. Dan krijgen vooren tegenstanders de kans om hun zegje nogmaals te doen. Tonies: “Het rondetafelgesprek is openbaar, dus iedereen mag naar die gesprekken komen. Maar alleen de genodigden mogen er een verhaal houden. Toch zou het fijn zijn om wat steun vanaf de publieke tribune te krijgen.”
STEKKER
Het NVAF voorziet dat het Productschap binnen twee jaar niet meer bestaat. “Over twee jaar is de stekker er compleet uit. Ik voorspel het komend half jaar een krimp van vijftig procent, de zes maanden erna verdwijnt de andere helft. Dan hebben ze wellicht nog een jaar nodig om alles netjes af te handelen met personeel en dan is het wat ons betreft gedaan met het PT.” Als het Productschap daadwerkelijk gevallen is, vieren ze bij de NVAF in elk geval feest. Tonies houdt ondanks zijn positivisme voorlopig wel een slag om de arm. “Het is aan de politiek en daarbinnen kan alles, dus eerst zien dan geloven. Voor ons is het zoals bekend belangrijk dat het PT verdwijnt. Dit systeem frustreert bedrijven namelijk eerder dan dat ze deze helpt, daarnaast creëert het freeriders die financieel meeliften op een meerderheid. Een meerderheid die niets in de activiteiten van het PT ziet.”
FEEST
Het PT ontvangt naar schatting momenteel zo’n zeventig miljoen euro aan heffingen. Geld dat wellicht (deels) aan de sector teruggegeven zal worden zodra het Productschap er noodgedwongen mee op moet houden. Tonies: “Wat ons betreft betalen we daar een groot feest van tegen die tijd.”
Florimex neemt Rensen Bloemen Export over AALSMEER ▪ Florimex neemt alle activiteiten van Rensen over, samen met directeur Rinus Rensen en mogelijk enkele medewerkers. De locaties van Rensen Bloemen Export en Florimex Greens in Naaldwijk zullen op den duur worden geïntegreerd. Florimex stond nog geen jaar geleden zelf
ĞŚĂĂů ƚŽƚ ϴϬй ďĞůĂƐƚŝŶŐǀŽŽƌĚĞĞů͊ ĞŶƚ Ƶ ĂůƐ ǀĞƌĞĚĞůĂĂƌ ŽĨ ǀĞƌŵĞĞƌĚĞƌĂĂƌ ŝŶ ŚĞƚ ďĞnjŝƚ ǀĂŶ ĞĞŶ ŬǁĞŬĞƌƐƌĞĐŚƚ ĚĂŶ ǁĞů ĞĞŶ t ^KͲƐƵďƐŝĚŝĞ͍ ďĞů ĚǀŝƐŽƌLJ ǀĞƌƚĞůƚ Ƶ ǀƌŝũďůŝũǀĞŶĚ ŚŽĞ Ƶ ŝŶ ĂĂŶŵĞƌŬŝŶŐ ŬŽŵƚ ǀŽŽƌ ĞĞŶ ďĞůĂƐƟ ŶŐƚĂƌŝĞĨ ǀĂŶ ϱй ŝŶ ƉůĂĂƚƐ ǀĂŶ Ϯϱй͊ ŝĞ ŽŽŬ ŽŶƐ ŝŶƚĞƌǀŝĞǁ ŝŶ ĚĞ ŵĞĞƐƚ ƌĞĐĞŶƚĞ ĞĚŝƟ Ğ ǀĂŶ ŚĞƚ 'ƌŽŽƚ ,ĂŶĚĞůƐďůĂĚ
<ŝũŬ ŽƉ ŝŶŶŽǀĂďĞů͘Ŷů ŽĨ ďĞů ϬϮϬ ϳϯϳϬϬϯϴ
nog op de nominatie om overgenomen te worden. Florimex heeft een aantal jaren te maken gehad met omzetdalingen, maar sinds 2010 stijgt de omzet weer, aldus Bosma: “Daarom ook de overnames, groei is noodzakelijk voor Florimex om haar voortbestaan te verzekeren. We draaien nu ruim tweehonderd miljoen omzet per jaar, onze horizon is uiteindelijk om
aan tweehondervijftig miljoen te zitten in 2012.” Nog geen jaar geleden stond Florimex zelf in de overname-etalage, maar daar is nu verandering in gekomen. De exporteur onderhandelt met zowel grote als kleine organisaties. Qua werknemers zal Florimex voorlopig niet aanzienlijk groeien. “We zijn uit op schaalvergroting binnen de bestaande facili-
KO TE O P
Vervolg van voorpagina
AALSMEER - Rietwijkeroordweg 33 Handelskwekerij, bestaande uit 3.78.80 hectare grond met daarop circa 1.150 m2 vverwerkingsruimte, circa 180 m2 kantoor en circa 9.600 m2 kas. Gelegen op korte afstand van Schiphol en bloemenveiling Aalsmeer. De locatie is geschikt voor vestiging van één of meerdere agrarisch gerelateerde bedrijven.
7UXFN HQ EHVWHOZDJHQ DDQNRRSEHJHOHLGLQJ +RRIGVWUDDW $7 6DVVHQKHLP 7 ( Z PDQWHO#PDQWHOVXSSRUW QO : ZZZ PDQWHOVXSSRUW QO 0$17(/ 6833257 ]HW KHW RS GH ULW
teiten. Er is sprake van slechts een beperkte uitbreiding van ons personeelsbestand.” Naast de overnames heeft Florimex meer plannen. Zo komen er nieuwe verkooppunten voor planten en bloemen en wil het bedrijf dat het winkelschap aantrekkelijker wordt. Daarnaast moet het winkelschap bij de keuze voor het assortiment rekening houden met het seizoen.
Vraagprijs: € 2.325.000,-- k.k.
Voor verdere informatie: www.vellekoop.nl
r TAXATIE r BEMIDDELING r ADVISERING
BLEISWIJK Tel. (010) 521 76 66
Exclusief Landelijk Wonen & Agrarisch Vastgoed
Xpol zoekt jou..!
Bosdaldreef 6 te Breda Sourcing Coördinator
Administratief Medewerker
Supply Chain Coördinator
Xpol is een netwerk en marketing platform waar Europese retailers strategisch bloemen en planten direct bij internationale kwekers kunnen inkopen. Op vernieuwende wijze brengt Xpol alle partijen samen en is de verbindende factor.
Pas jij binnen onze dynamiek, ga je doeltreffend te werk en zoek je een uitdaging? Bekijk de vacatures op www.xpolplatform.com.
Onze methodologie is gebaseerd op category management,
Stuur je sollicitatiebrief aan jobs@xpolplatform.com.
where demand and supply synchronise
Modern en goed geou leerd glastuinbouw bedrijf met ca. 28.000 m² glasopstanden, bedrijfsruimte en vrij nieuwe ne e bedrijfswoning. Goed gelegen met de mogelijkheid om nog meer grond en/of opstanden aan te kopen. Huidige snijhortensia’s evt. ter overname.
Tel. 076-5964171
www.vermeerenmakelaardij.nl
transparantie, duurzaamheid, consolidatie en efficiëntie.
Xpol BV Kruizemuntweg 27 1435 DD Rijsenhout
e info@xpolplatform.com i www.xpolplatform.com
TE HUUR! 5 v.a. €
27, 0 p/m /p/jr
Hoogwaardige bedrijfsruimte
van 100 m2 tot 8.000 m2 + + + + +
6 laaddoks 6 overheaddeuren Betonvloer In delen te huur Hoogwaardige uitstraling
+ Hoog geïsoleerd & beveiligd + Direct aan de nieuwe provinciale weg N201 + Ideaal voor op- en overslag + Direct naast Flora Holland Aalsmeer Dé vacaturebank die zich richt op bedrijven en toeleveranciers in de horti- en agribusiness! Snel, simpel en zonder verborgen kosten.
Één jaar onbeperkt vacatures plaatsen! Elke vacature staat 60 dagen online.
Bedrijven
Arbeidsbemiddelaars
Van: €299,- per jaar
Van: €125,- per maand
Voor:
€225,- per jaar*
* Per jaar opzegbaar. Deze actie loopt tot 31-12-2011.
Voor:
€ 99,- per maand*
* Per maand opzegbaar. Deze actie loopt tot 31-12-2011.
Voor meer informatie:
Interesse? Stuur uw aanmelding naar sales@hortibanen.nl Vermeld hierbij de actiecode BLOEMENKRANT11
Let op! Deze actie loopt t/m 31-12-2011
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
Sectormanager Bernd Feenstra van ABN Amro over marktevenwicht, de crisis en strenger kredietbeleid Tekst: Frank de Klerk Foto: Frank Bonnet
5
interview
Een derde van alle tuinbouwbedrijven bij de Rabobank verkeert momenteel in zwaar weer. Bij ABN Amro ligt dat percentage op bijna eenvijfde, zegt sectormanager Bernd Feenstra.
‘Wij zijn niet van plan om bedrijven te veilen’ Kun je zeggen dat de sierteelt in een overlevingsstrijd verkeert? “Nee, de term overleven is onjuist. Er zijn telers en handelaren, die het moeilijk hebben en aan het overleven zijn maar er zijn er ook die nog steeds geld verdienen. Het toekomstperspectief blijft goed voor ondernemers, die kunnen inspelen op continu veranderende marktomstandigheden. Bedrijven die keuzes maken voor bepaalde klanten, distributiekanalen of afzetlanden, hebben de meeste kans op een mooi rendement. Samenwerking met exporteurs, eindklanten en collegaondernemers. Daar ligt de toekomst.” Hoe moet je omgaan met die grillige markt? “Flexibiliteit is belangrijk. De ondernemer kan zijn product aanpassen aan de veranderende markt. Ook kan hij het volume aanpassen. Als je weet dat de markt vol zit, kan een ondernemer wat minder in de markt zetten. Dat is natuurlijk lastig bij veel concurrentie maar bij niche-producten is de markt best te sturen. De tuinder kan ook sturen op de kostprijs om in de markt concurrerend te blijven. Kwaliteit en service zijn ook middelen om je te onderscheiden, maar dat blijft in de sierteeltmarkt lastig omdat veel producten inwisselbaar zijn.” Kun je spreken van herstel in de sector? “Vorig jaar was voor veel kwekers beter dan 2009 en voor een aantal zal ook dit jaar weer goed zijn en voor sommigen zelfs nog beter. Maar de prijsvorming is nog lang niet bij alle bloemen en planten goed genoeg. Verder prijsherstel is wenselijk.” Leidt de situatie tot bedrijfsbeëindiging? “Ja. Afgelopen jaren zijn ook in onze
portefeuille bedrijven noodgedwongen of vrijwillig gestopt. In de glastuinbouw stopt elk jaar ongeveer zeven procent van de bedrijven. Het aantal bedrijfsbeëindigingen is in de afgelopen jaren niet drastisch toegenomen Ook dit jaar zal een aantal bedrijven stoppen. Wij zijn echter niet van plan om bedrijven te gaan veilen.’’ Is de kredietverlening aan de sector teruggebracht? “Bij ons niet. Vorig jaar is ons kredietvolume nog licht gegroeid. De markt kan echter geen grote toename van de productie aan. In de groente is bij sommige gewassen het areaal fors toegenomen. In de sierteelt is van geen enkel gewas het areaal fors toegenomen met uitzondering van de sierteelt. Voor de meeste bloemen en planten is het areaal afgenomen en bij sommigen zelfs heftig. Bij de Phaleanopsis is het areaal jarenlang doorgegroeid, maar de consumptie ook. Toen de productie sneller groeide dan de consumptie, raakte het marktevenwicht verstoord. In 2010 en in het eerste half jaar van 2011 was er een fragiel marktevenwicht.” Heeft dat gevolgen voor het kredietbeleid? “Het kredietbeleid is bij ons twee jaar geleden strenger geworden. In 2008 waren de energiekosten hoog en begon ook de vraaguitval als gevolg van de economische omstandigheden. De bank heeft toen vooral gefocust op de informatievoorziening. Wij vragen veel meer managementinformatie zoals actuele liquiditeits- en rentabiliteitsprognoses. Maar denk ook aan zaken als hoe de afzet is geregeld, de visie op de markt en een energieplan. De solvabiliteitseis is niet wezenlijk veranderd. Die was minimaal 25 procent en blijft 25 procent. De kwaliteit van het eigen vermogen
Paspoort Naam: Bernd Feenstra Leeftijd: 39 jaar Functie: sectormanager plantaardige sectoren ABN Amro Loopbaan: werkte eerder bij het Borgstellingfonds voor de landbouw Opleiding: landbouwuniversiteit Wageningen en TU Twente Privé: getrouwd, vader van een dochter en tweede kind op komst
is voor ons echter belangrijker dan de hoogte. Een eigen vermogen van twintig procent dat is verdiend in de exploitatie, beoordelen wij positiever dan dertig procent vermogen in de vorm van stille reserves of een garantstelling. Het is echter niet zo dat wij door de huidige omstandigheden nog strenger zijn geworden.” ABN AMRO stelt dus weer krediet beschikbaar? “Er is nu een gezonde balans in de kredietverstrekking hoewel dat niet altijd zo wordt gevoeld door de ondernemers. Ook dit jaar verwacht ik een lichte groei in de kredietverstrekking maar niet zo spectaculair als in het verleden.” Bij de Rabobank is een derde van bedrijven ondergebracht bij bijzonder beheer. Hoe zit dat bij ABN Amro? “Het is voor mij moeilijk een vergelijking te maken omdat ik niet weet hoe de Rabobank het bijzonder beheer aanpakt. ABN Amro heeft ook ondernemers, die in de begeleiding zitten. Het percentage is 20 procent. Er zijn ook ondernemers, die in 2008 bij bijzonder beheer zijn terechtgekomen en daar inmiddels weer weg zijn. Bij bijzonder beheer komt er een beheerder van ons naar de ondernemer en stelt kritische vragen. Afhankelijk van de bevindingen gaat hij dan meesturen op het bedrijf. Daar wordt de ondernemer niet altijd slechter van. Logischerwijs voelt dat niet prettig.” Brengt Bijzonder Beheer echt oplossingen voor ondernemers? “Het brengt niet voor elke tuinder de oplossing, maar het helpt best vaak. Intensieve begeleiding kan leiden tot lagere kosten, een beter inzicht in de bedrijfsvoering en soms ook tot verbetering van de omzet. De eerste
reacties zijn vaak negatief maar er zijn ook klanten, die tevreden zijn over onze aanpak.” Hoe belangrijk is de primaire tuinbouw voor ABN Amro? “Op dit moment financieren wij in aantal ongeveer elf procent van de bedrijven. Het uitstaand vermogen in de glastuinbouw bedraagt ruim 1.1 miljard euro. Wij hebben vooral de middelgrote en grote bedrijven als klant. Tot 2008 groeide ons marktaandeel elk jaar met een half procent. Daarna zijn wij redelijk stabiel gebleven. Er zijn drie grote banken echt actief in de tuinbouw. Vanuit ons perspectief te zien valt er te kiezen voor de tuinder. In de praktijk zie je minder snel een overstap als er tevredenheid is over de eigen bank. Bij grote investeringen en bedrijfsovernames kijken ondernemers doorgaans bij welke bank zij dat willen doen. Dat loont de moeite.” Hoe kijk je tegen de online-veiling aan, waarbij onlangs diverse tuinbouwbedrijven zijn verkocht? “Ik wil het effect van die veiling eerst op mij laten inwerken alvorens daar een definitief standpunt over in te nemen. Wij hebben in ieder geval geen plannen in die richting. Dan druk ik mij diplomatiek uit. Het is niet in het belang van de sector daar een sterke mening over te ventileren.” Waarom? Maakt een veiling de prijzen kapot? “Ik weet niet of de prijzen kapot gaan. Feitelijk is er nauwelijks een markt want er vinden weinig transacties plaats. De huidige markt is dus niet zo heel groot. Het kan zijn dat ze met de veiling gelijk hebben, maar de toekomst zal uitmaken of de sector er bij gebaat is geweest of niet. Ik ben geen waarzegger.”
22 NOVEMBER 2011
‘Regelen luchtvochtigheid in containers onvoldoende’ Dat bloemen en planten in containers per schip en trein zijn te vervoeren is nu bekend. Maar hoe valt de kwaliteit goed te beheersen tijdens die transportketens? Project ‘Q co-trans’, geïnitieerd door VGB projectbureau Trade Services (TS), moet daarop antwoord geven. Behalve op nauwkeurig meten en regelen van luchtvochtigheid in containers en vrachtwagens, richt het onderzoek zich op de ‘startkwaliteit’ van de producten. Intensieve kennisoverdracht – aan kwekers en handelaren - over na-oogstmaatregelen is de derde pijler van het project. Kwaliteitsborging in de co-modale transportketen, luidt de projectomschrijving. Het eerdere CoCos project (Containerisatie en Conditionering in de Sierteeltketen) wordt ermee voortgezet. Om de producten beter gegarandeerd goed langer (in afstand en tijd) te vervoeren, is beheersing van de luchtvochtigheid en grip op productkwaliteit aan het begin van de productie- en handelsketen noodzakelijk, legt Henry Boerrigter van Wageningen UR uit. Daarnaast blijkt opgedane kennis over het onderwerp veel handelaren en telers niet te hebben bereikt. Boerrigter: “Daarvoor bieden wij kennisseminars en workshops en verspreiden wij informatie via vakbladen, internet en op
beurzen. Door alle logistieke projecten missen veel bedrijven het overzicht van wat bekend werd. En zij vinden het vaak lastig dat uit allerlei deelrapporten te halen.” Doorlichten Boerrigter is ketenexpert van Wageningen UR Food & Biobased Research, de groep die het onderzoek uitvoert. Over luchtvochtigheid komen binnenkort de eerste resultaten op tafel. Het onderzoek naar de noodzakelijke definitie voor ‘beginkwaliteit’ vergt meer tijd. Het project loopt drie jaar. “Wij willen de meet- en regeltechniek van luchtvochtigheid in containers en vrachtwagens goed doorlichten. Die is onvoldoende betrouwbaar. Daardoor ontstaat kennisleemte. Als je een luchtvochtigheid inregelt van tachtig procent, bij een bepaalde temperatuur, is de vraag of die überhaupt wordt gehaald en niet verandert door bloemen op water, hoezen, vochtige plantenaarde enzovoort,” zegt Boerrigter. “Daar willen bedrijven beter zicht op hebben.” Voorbeeldbedrijf Wat de geschikte beginkwaliteit voor contai-
nervervoer moet zijn, is ingewikkelder.Veel factoren kunnen een rol spelen. “Is de genetische potentie bepalend, de groene vingers van de kweker, het jaargetijde waarin wordt geoogst? Enzovoort. Wij weten niet of een zending van een bepaalde rozensoort wel of niet goed door het transport komt. Ook daar moeten we greep op krijgen. Het gaat er ook om in welke termen de handel de kwaliteit wel of niet goed vindt verwoord. Wij gaan alles in de praktijk testen en zijn bezig met het selecteren van een voorbeeldbedrijf, een bloemenimporteur.” Tijdens een workshop bij FleuraMetz voor kwaliteitsmedewerkers en inkopers legde hij onlangs de opzet van het project uit, samen met projectleider Eelke Westra (ook van Wageningen UR). Er komen ook workshops voor andere bedrijven. Behalve FleuraMetz werken Intergreen, Dutch Flower Group, IBH, Wesseling Export, De Gooijer International en Ciccolella aan het project mee. “Uit een oogpunt van kwaliteitszorg moet een zo breed mogelijke groep kwaliteitsmanagers erbij worden betrokken,” zegt Peter Gaarthuis, kwaliteitsmanager bij FleuraMetz.
Inregelen temperatuur bij containers.
Sierteeltketen op weg naar consument van morgen Hoe koopt de consument van morgen bloemen en planten, nu virtualisering razendsnel toeneemt, en wat zijn de gevolgen voor de ketenlogistiek? Antwoord daarop vinden, is de essentie van het door VGB en FloraHolland gestarte project DAVINC3I, gefinancierd door het logistiek topinstituut Dinalog en het PT. Tijdens een workshop op 9 november verplaatsten handelaren, kwekers en transporteurs zich in de rol van verschillende typen consumenten.
Mini seminar GreenRail II Volop kansen per spoor naar Polen Niets staat een duurzame logistieke railverbinding tussen Nederland en Polen in de weg. Naast de milieuvoordelen, waaronder een reductie van de CO2 uitstoot en de invloed die op de productkwaliteit kan worden uitgeoefend tijdens het transport, zijn ook de prijzen vergelijkbaar of zelfs voordeliger dan het wegtransport. Dat blijkt uit het project Greenrail II, het onderzoek naar railverbindingen tussen Nederlandse exporteurs en hun Poolse klanten. De eindresultaten worden gepresenteerd op: Woensdag 7 december 2011 van 13.00 - 15.00 uur Terminal van Rail Service Center Rotterdam Wilt u meer weten over het intermodale transport richting Polen en de mogelijkheden die dit kan bieden voor doortransport naar de Russische markt. Meld u dan aan via info@vgb.nl Kijk voor meer informatie op www.greenrail.nu of neem contact op met Anton Bril via abril@vgb.nl of telefoon 0297 380202.
“Het is een logistiek project, maar je moet beginnen bij de snelle veranderingen in de markt,” zegt projectleider Jack van der Vorst, hoogleraar Logistics and Operations Research aan Wageningen UR. Deelnemers aan de workshop bij service provider Baas Plantenservice – druk doende met implementeren van RFID in bedrijfsprocessen - verplaatsten zich in de rol van de consument anno 2020, vertelt VGB projectmedewerker Robbert van Willegen. “Waar en hoe koopt die dan bloemen en planten? En hoe komen die fysiek bij hem?
Door onder meer sociale media verandert de consument. Hij praat bijvoorbeeld op facebook over producten en kan zo onbewust aan promotie ervoor doen. De term prosument viel.” Op de ontwikkelingen in de keten kunnen individuele ondernemers inspelen met eigen business cases. Studenten van diverse universiteiten (Wageningen Universiteit, TU Eindhoven en VU Amsterdam) staan klaar om daarbij te helpen en die te toetsen. Van der Vorst: “De wereld verandert en er moeten nieuwe business concepten komen om de Nederlandse positie op de Europese markt te behouden en uit te breiden. Er komen bijvoorbeeld steeds meer webshops, waarmee ook nieuwe partijen in de sector komen. We doen strategisch onderzoek naar de invloed van virtualisatie op de sierteelt. Dat moet uitmonden in concrete business cases.” Daarvoor zijn ondernemingen in alle schakels van de keten nodig. Een aantal melde zich al en was ook vertegenwoordigd tijdens de workshop. Het mogen er meer worden, meldt Van der Vorst. Sierteeltketens veranderen pas als het pijn gaat doen, constateerde men tijdens de workshop. Van Willegen: “De vraag is niet of maar wanneer dat gebeurt.” In het rollenspel manifesteerden zich verschillende typen consumenten, met eigen aankooppatronen. Een Russische huisvrouw van 57, getrouwd met een computerprogrammeur, doet het anders dan de Britse expat in Amsterdam, met vrouw en twee kinderen, of het voormalige Kamerlid voor GroenLinks, tegenwoordig directeur van Greenpeace. Om maar wat te noemen. Elk segment moet een gerichte benadering krijgen. Daarin gaat ook de strategie van Bloemenbureau Holland, dat de totale markt in zes consumententypen verdeelde, een rol spelen, denkt Van Willegen.
GROEI EXPORT BLOEMEN EN PLANTEN SLINKT TOT MAGERE PLUS VAN 1% De exportwaarde van bloemen en planten is in oktober met 4% gekrompen tot € 385 miljoen. Tot en met oktober staat de teller op € 4,4 miljard, een toename van 1%. Dit blijkt uit de exportstatistieken van HBAG Bloemen en Planten. De concurrentie neemt toe, er is een toenemende neiging betalingstermijnen op te rekken en marges en resultaten staan onder druk. De handelsstemming is hierdoor ongunstig en markten zijn sterk in beweging. Dat komt ook, omdat de markt steeds transparanter wordt en veel partijen zitten hierdoor in een gewenningsproces. Toch blijven handelaren positief over de mogelijkheden in de markt.
Daling in 7 van top-10 landen In zeven van de top-10 exportbestemmingen moest afgelopen maand een daling van de exportwaarde worden genoteerd. Alleen Frankrijk (+2% tot € 49 miljoen), Rusland (+18% tot € 15 miljoen) en Zweden (+10% tot € 10 miljoen) namen in waarde meer producten af. Een teken aan de wand is verder, dat voor de tweede keer dit millennium zowel bij de snijbloemen als bij de potplanten de exportomzet drie maanden achtereen daalde. Dit was voor het eerst het geval in het crisisjaar 2008. In oktober dit jaar kromp de exportomzet in snijbloemen met 5% tot € 250 miljoen. De cumulatieve groei zakte hierdoor tot krap 1%, naar een waarde van € 2,7 miljard. Bij de poten tuinplanten moest een terugval in waarde worden geïncasseerd van 2% tot € 135 miljoen. De totale exportwaarde in deze productgroep ligt tot en met oktober op € 1,7 miljard, een groei van iets meer dan 2%. De totale groei van 5,5% na het eerste kwartaal dit jaar is inmiddels teruggelopen tot iets meer dan 1%. Concurrentie neemt toe ,,De concurrentie is enorm en dat leidt tot afbraakprijzen waarbij niemand nog iets kan verdienen’’, aldus algemeen directeur André Voskuilen van Baardse. Hij vraagt zich af, hoe bedrijven dit financieel kunnen bolwerken. ,,En vooral kwekers plukken hiervan wrange vruchten, nog meer dan in de handel’’, vult hij aan. Gerrit van Dijk van Van Dijk Bloemen constateert, dat de concurrentie vanuit andere landen steeds groter wordt. ,,Colombiaanse bloemen doen kwalitatief niet meer onder voor de Nederlandse’’, noemt hij als voorbeeld.
wordt meer maatwerk gevraagd. Daar hangt ook een ander kostenplaatje aan. En niemand durft nog risico te nemen’’, is zijn waarneming. Van Dijk: ,,Wij hebben die transparantie ook vertaald in hele duidelijke afspraken over commissie en betalingsvoorwaarden. Dat werkt, maar aan KOA werken wij niet mee’’.
Kabinet wil wat HBAG al heeft gedaan Het HBAG Bloemen en Planten heeft de afgelopen jaren langs de weg van de geleidelijkheid al uitgevoerd wat het kabinet nu met de product- en bedrijfsschappen wil. Daarom is het storend en onterecht, dat bij die plannen alle schappen over één kam worden geschoren. En het zou helemaal onterecht zijn, als politieke vertegenwoordigers weigeren vooringenomen standpunten bij te stellen. Hebben juist zij niet gevleugelde uitspraken als ‘met de kennis van nu’ en ‘voortschrijdend inzicht’?
Positief over mogelijkheden Ondanks de huidige mineur blijven handelaren ook positief over de mogelijkheden. ,,Als commerciële man ben ik verplicht optimistisch’’, stelt verkoopleider Marco van Delft van Vida Verde met een lach in zijn stem. ,,Wij verhuizen in december naar een voor ons nieuwe box. Omdat we als bedrijf positief zijn en we ons optimaal willen voorbereiden op de toekomst’’, aldus Van Dijk. Totaal
Duitsland Verenigd Koninkrijk Frankrijk Italie Belgie Rusland Zwitserland Oostenrijk Polen Zweden Overige Landen Totaal Alle Landen Snijbloemen
Duitsland Verenigd Koninkrijk Frankrijk Italie Rusland Belgie Zwitserland Polen Oostenrijk Denemarken Overige Landen Totaal Alle Landen
Oprekken betalingstermijnen ,,Door de politieke instabiliteit en economische crisis staat alles onder druk. Het is een vechtmarkt geworden en je ziet, dat klanten steeds meer trekken aan de betalingstermijnen’’, constateert financieel manager Kees Guichelaar van Wesseling Bloemenexport. HBAG Bloemen en Planten waarschuwt daar ook voor. ,,Juist in een markt die onder druk staat is de neiging om hieraan mee te doen groter, maar ondernemingen lopen ook veel meer risico. Niet doen dus’’, adviseert Tom Bijleveld van HBAG Bloemen en Planten. Exportstatistieken, debiteureninformatie en de ondersteuning van het creditmanagement zijn de kerntaken van het HBAG.
Pot- En Tuinplanten
Transparantie groter Directeur Ab Weerman van M.J. Weerman Bloemengroothandel signaleert dat klanten door KOA (Kopen Op Afstand) en internet steeds fijnmaziger en later bestellen. ,,De vraag wordt kleinschaliger en fragmentarisch en er
Zwitserland Zweden Polen Rusland Overige Landen Totaal Alle Landen
Duitsland Frankrijk Verenigd Koninkrijk Italie Belgie Oostenrijk
januari t/m okt. Waarde x Euro 1 mio 1.357,4 619,7 554,5 265,5 190,6 165,2 129,2 126,6 121,0 105,2 786,1 4.421,0
mutatie Mutatie in % -2% 3% 1% -3% -5% 26% 3% 4% 0% 18% 2% 1%
okt. Waarde x Euro 1 mio 101,1 53,5 49,2 36,1 16,5 15,1 10,3 9,2 9,9 10,1 73,7 384,7
mutatie Mutatie in % -6% -8% 2% -2% -4% 18% -3% -8% -13% 10% -5% -4%
januari t/m okt. Waarde x Euro 1 mio 774,3 473,2 353,3 131,3 121,6 86,7 72,2 71,8 59,7 59,3 472,9 2.676,3
mutatie Mutatie in % -3% 1% 1% -2% 29% -4% -1% -2% -1% -1% 2% 1%
okt. Waarde x Euro 1 mio 63,1 43,1 32,4 19,3 11,5 8,9 5,4 6,3 5,0 4,9 49,7 249,6
mutatie Mutatie in % -6% -7% 3% -5% 19% -5% -8% -20% -8% -15% -5% -5%
januari t/m okt. Waarde x Euro 1 mio 583,1 201,2 146,5 134,2 103,8 66,9
mutatie Mutatie in % -2% 1% 10% -4% -6% 8%
okt. Waarde x Euro 1 mio 38,0 16,8 10,4 16,8 7,6 4,3
mutatie Mutatie in % -4% 1% -10% 1% -4% -9%
57,1 56,2 49,1 43,6 303,1 1.744,8
9% 29% 3% 18% 5% 2%
4,9 5,4 3,6 3,6 23,7 135,1
3% 28% 4% 16% -4% -2%
Wij doen wat handelaren willen HBAG Bloemen en Planten focust op twee kernactiviteiten: - debiteureninformatie en creditmanagement; - branche-informatie via de exportstatistieken. In de afgelopen jaren zijn activiteiten als opleidingen en trainingen, juridische zaken, kwaliteitszorg en fytosanitaire zaken overgedragen aan marktpartijen en brancheorganisaties, zoals de VGB. Meestal via brancheorganisaties ondersteunt HBAG Bloemen en Planten projecten met subsidies. Dankzij deze focus is de heffing die handelsondernemingen betalen teruggebracht van 0,15% tot 0,09%. Het is te arrogant om te zeggen dat minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij ons zo ongeveer heeft afgekeken wat hij wil. Sommigen willen nog een stap verder en de stekker compleet uit de schappen trekken. Dat betekent, dat wat de groothandel in bloemen en planten in collectief verband zo knap heeft opgebouwd en waar collega’s in andere landen stinkend jaloers op zijn, in één keer wordt afgebroken. Tom Bijleveld HBAG Bloemen en Planten
Colofon Agenda
Het gebrek aan vertrouwen in de economie en de politieke onrust remmen de bestedingen door consumenten. Bloemen en planten worden sneller van het boodschappenlijstje geschrapt, het segment van de impulsaankopen is grilliger en ook de bedrijvenmarkt hapert.
C l Column
25 OKTOBER 2011
Donderdag 24 november: Bijeenkomst ´Andere Veiltijden´ - Anders Handelen in Aalsmeer. Heeft u interesse? Meld u dan aan via info@vgb.nl. Neem voor meer informatie contact op met Lars de Kuijer via ldekuijer@vgb.nl of 0297 380202. Woensdag 7 december: Mini seminar GreenRail II - Volop kansen per spoor naar Polen (zie linkerpagina)
De GROOT Handelskrant verschijnt in iedere uitgave van de Bloemenkrant, en wordt gepubliceerd onder de redactionele verantwoordelijkheid van VGB en HBAG. Redactie: Tom Bijleveld HBAG Bloemen en Planten Robert Roodenburg, VGB Marianne Wamsteker redactie coördinator
Redactieadres: VGB, Postbus 1104 1430 BC Aalsmeer Tel.: 0297 380202 Fax: 0297 360309 E-mail: mwamsteker@vgb.nl
8
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
bedrijf
ADVERTORIAL Dit artikel is het 22ste in een serie bijdragen die Flynth dit jaar aan de Bloemenkrant levert. Deze keer: wetgeving BV
‘Makkelijker wordt het niet, maar wel flexibeler’ Wetgeving BV aangepast; versoepeling voorwaarden
Carmen Hartendorf en Michiel Hoogkamer van Flynth: ‘Nu wordt achteraf streng en uitgebreid gecontroleerd.’ Foto: Frank Bonnet
N
aar het zich laat aanzien zullen op zijn vroegst per 1 juli 2012 en op zijn laatst per 1 januari 2013 de Wet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht. Voor wie van plan is de rechtsvorm van de onderneming te wijzigen, is de aanstaande versoepeling interessant. Adviseurs van Flynth accountants en adviseurs zijn al een tijdje bezig met de voorbereidingen. “Sommige ondernemers zouden nu al zoveel mogelijk volgens de nieuwe regels willen werken, maar er is ook een groep die weinig behoefte heeft aan al die vrijheid”, zegt juridisch adviseur Carmen Hartendorf van Flynth.
OBSTAKEL
Vrijheid. Daar draait het om bij de nieuwe regels voor de BV. En om vereenvoudiging, maar dat valt in de praktijk volgens juridisch adviseurs Hartendorf en Michiel Hoogkamer enigszins tegen. De huidige strakke regels vormen volgens hen nu soms een obstakel voor ondernemers om een BV op te richten. Hoogkamer: “Daarom kiest een aantal ondernemers voor een bedrijf dat in het buitenland wordt ondergebracht, vaak wordt voor een Limited gekozen. Daar wil de overheid vanaf. Sterker nog, ze zou graag zien dat het ondernemingsklimaat in Nederland zo aantrekkelijk wordt dat buitenlandse ondernemers voor een Nederlandse BV kiezen.” Op de komende wetswijziging is al een klein voorschot genomen. Per 1 juli van dit jaar is de zogeheten verklaring van geen bezwaar afgeschaft. Hartendorf: “Dat wil niet zeggen dat er geen controle meer is, maar nu wordt achteraf streng en uitgebreid gecontroleerd.” De verklaring van geen bezwaar was tot voor kort nodig voor het oprichten van een besloten vennootschap of voor een wijziging van de statuten. Het preventieve toezicht van het
ministerie van Veiligheid en Justitie heeft plaats gemaakt voor doorlopend toezicht. Het ministerie blijft gedurende de hele levensloop van de rechtspersoon ofwel de vennootschap controleren, zo verzekert het ministerie.
STARTKAPITAAL
De belangrijkste vereenvoudiging is volgens Hartendorf en Hoogkamer het afschaffen van het verplichte startkapitaal van achttienduizend euro. Die som was oorspronkelijk bedoeld als bescherming voor de crediteuren van de vennootschap. “Die bescherming stelde in de praktijk niet zo veel voor, want die achttienduizend euro kan natuurlijk door verlies verdwijnen en dan staan de schuldeisers evengoed met lege handen”, relativeert Hoogkamer. Er is nu een nieuwe bescherming voor de crediteuren in de wet opgenomen. Het wegvallen van de startkapitaaleis maakt het oprichten van een BV volgens Hoogkamer heel makkelijk voor ondernemers. “Formeel moet een ondernemer minimaal 0,01 euro inleggen, maar het benodigde startkapitaal is praktisch nihil. Met een euro kun je straks dus een BV oprichten. Daar staat natuurlijk wel een uitbreiding van de hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover. Die aansprakelijkheid leek gedurende de behandeling van het wetsvoorstel te verdwijnen, maar dat ging niet door. De aansprakelijkheid staat straks in de wet.” De bestuurdersaansprakelijkheid is wel beperkt. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) beslist over de toekenning van het dividend. Hartendorf: “Als een bestuurder daar nee tegen zegt, komt hij of zij in een moeilijke positie. In een eenpersoons-BV ligt het natuurlijk veel eenvoudiger, maar in beide gevallen geldt dat de hoofdelijke aansprakelijkheid niet verder gaat
De drempel voor het oprichten van een BV wordt volgend jaar verlaagd. Het wachten is op goedkeuring van de Eerste Kamer. dan de hoogte van het uitgekeerde dividend. Dan valt het risico bij een eenpersoons-BV wel mee.” Hoogkamer: “In grotere vennootschappen kunnen bestuurders mogelijk hun risico beperken door de accountant om een verklaring te vragen als ze door de AVA onder druk worden gezet om dividend uit te keren.”
STATUTEN
Ondernemers krijgen meer vrijheid bij het opstellen van de statuten van een BV. In die statuten staan straks bepalingen die nu nog onder de aandeelhoudersovereenkomst vallen. Er mag worden afgeweken van de gebruikelijke wettelijke bepalingen. Het bedrijf kan bijvoorbeeld vastleggen dat iedere aandeelhouder een eigen bestuurder benoemt of dat er winstrechtloze aandelen bestaan. In de statuten kunnen straks ook verbintenisrechtelijke afspraken staan, zoals de afspraak dat kleine aandeelhouders verplicht zijn de aandelen te verkopen als grote aandeelhouders dat ook doen. Hoogkamer: “Maar ook een hele praktische afspraak tussen twee partners kan er in, dat ze bijvoorbeeld de eerste vijf jaar niet uit elkaar gaan.” Die statuten zijn overigens openbaar, in tegenstelling tot de aandeelhoudersovereenkomsten. “In de praktijk blijven we daarom nog steeds aandeelhoudersovereenkomsten opstellen.” Met stemrechtloze aandelen kan een ondernemer zijn personeel mee laten delen in de winst, zonder dat werknemers ook stemrecht in de aandeelhoudersvergadering hebben. “Nu kan dat ook, maar dat moet met certificaten geregeld worden. Dit is eenvoudiger.” Hartendorf ziet voordelen voor de ondernemer die zijn kinderen kapitaal op wil laten bouwen om het bedrijf op termijn over te nemen. “De ondernemer houdt zelf de touwtjes in handen, terwijl de kinderen kapitaal kunnen vergaren met het dividend.”
Andersom kan ook, met winstrechtloze aandelen. “Dat is interessant voor senior adviseurs die de ondernemer bijstaan, maar ook vaders die zijn uitgetreden en toch zeggenschap willen houden. Wel een flinke vinger in de pap, maar geen geld uit de onderneming vragen. Dat kom ik in de praktijk nu ook wel tegen.” Overigens kan de zeggenschap later eenvoudig van de vader worden overgenomen door de overdracht van de aandelen.
HERSTRUCTURERING
Er is straks ook geen accountantsverklaring meer nodig voor kapitaal dat in natura binnen twee jaar na oprichting wordt ingebracht of wordt overgenomen van de aandeelhouder/oprichter. “Dat wil niet zeggen dat het straks makkelijk is om bijvoorbeeld jezelf te verrijken via de BV”, waarschuwt Hartendorf. Als voorbeeld geeft ze een ondernemer die het startkapitaal weer vrij wil maken door zijn eigen auto aan de BV te verkopen voor het driedubbele bedrag. Hartendorf is nu voor een van haar klanten bezig met de herstructurering van een aantal besloten vennootschappen. “Dat is nu een tijdrovend proces, waarbij steeds actuele cijfers moeten komen van de bedrijven, accountantsverklaringen, noem maar op. Zoiets is volgend jaar veel eenvoudiger.” Voor de gemiddelde agrarische ondernemer kan dat heel anders liggen, schat Hartendorf in. “Ik heb veel klanten die helemaal niet bezig zijn met al die mogelijkheden, die willen gewoon een BV om de aansprakelijkheid te regelen. Die extra keuzes maakt het hen alleen maar lastiger.” Daar staat volgens Hoogkamer tegenover dat er ook een grote groep ondernemers is die nu nog meer mogelijkheden krijgen om hun bedrijf zo efficiënt mogelijk en helemaal naar wens in te richten.
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
â&#x20AC;&#x2122;
De beursorganisaties moeten hun individuele belangen opzij zetten
Frans-Peter Dechering, directeur Horti Fair
9
nieuws Kamp: tot 2014 geen Roemenen
â&#x2013;Ş Come back bloemenkar
DENÂ HAAG â&#x2013;Ş Ondanks druk van Brussel en werkgevers wil het kabinet de arbeidsmarkt volgend jaar niet openstellen voor Roemenen en Bulgaren. Minister Kamp (Sociale Zaken) wil dat de arbeidsmarkt de komende drie jaar dicht blijft voor Roemenen en Bulgaren. Dit meldt het Financieele Dagblad. Kamp vindt dat de arbeidsmarkt gesloten moet blijven om deze niet te verstoren, aldus bronnen in Den Haag. Nederland is ĂŠĂŠn van de in totaal tien Europese landen die de arbeidsmarkt gesloten houden voor Roemenen en Bulgaren.
Geen NON STORNO VERKLARING ??? Connectaankopen?
Hans Spelde trekt elke vrijdag met een authentieke bloemenwagen zijn eigen Amstelveense woonwijk in om bloemen te verkopen. De bloemenwinsten vallen tegen, maar het is een ideale manier gebleken om in gesprek te komen met buurtgenoten en ze zodoende te interesseren om zijn tuin- en klussenbedrijf in te huren. Foto: Frank Bonnet
Extra miljoenen voor aardwarmte PIJNACKER â&#x2013;Ş Plantenkweker Ammerlaan en tomatenbedrijf Duijvestijn uit Pijnacker krijgen elk 1,4 miljoen euro om hun problemen met aardwarmte op te lossen. De tuindersbedrijven kregen problemen omdat met het warme water uit de diepe aarde ook olie en gas als ongewenste bijvangst mee naar boven kwam bij het pompen. Het nu extra beschikbare geld is afkomstig uit de regeling MEI die voorziet in de teruggave van maximaal veertig procent van de investeringskosten als subsidie. Leon Ammerlaan schat de schade voor zijn bedrijf inmiddels boven de 4,5 miljoen euro. Het geld is nodig voor de wellhead en de technologie om olie van het water te scheiden. Eventueel kunnen de kosten 1,7 miljoen euro lager uitvallen maar dat is nog niet te overzien. Ammerlaan: â&#x20AC;&#x153;Maar het gaat ook om de fysieke schade van het moment van de aanleg van de locatie totdat de aardwarmte draait.â&#x20AC;? In die tijd moet duur gas worden verbruikt. Ammerlaan verwacht dat de wellheads binnen een maand worden geplaatst.
Horti Fair stuurt aan op beurzenfusie
Column Johan
Bel voor info:
06-10755906 Te koop: STRUCTUURVERBETERING
â&#x2013; Overleg achter schermen â&#x2013; IFTF en Trade Fair willen niet door Isabelle Brus
AALSMEER â&#x2013;Ş Frans-Peter Dechering van de Horti Fair wil in 2012 de drie beurzen op ĂŠĂŠn locatie samenbrengen. De andere partijen voelen daar vooralsnog niets voor.
De eerste besprekingen daarover verlopen echter moeizaam, zo blijkt uit een korte belronde. De datum is bijvoorbeeld al een hindernis. De Trade Fair en IFTF willen in verband met Allerzielen en Allerheiligen de beurzenweek in 2012 het liefste in de tweede week
van 6 tot 9 november houden. De Horti Fair houdt vast aan de eerste week, omdat er in de tweede week van november geen plaats is in de RAI voor de Horti Fair. Ook over de verdere samenwerking blijken de drie partners het niet eens. Als het aan FloraHolland ligt, verandert er niets en blijft het bij de overkoepelende naam en de pendelbussen. De IFTF wil eventueel alleen de promotionele samenwerking aanscherpen. Over de ambitie van Frans-Peter Dechering om de drie beurzen op ĂŠĂŠn locatie samen te brengen, zijn de andere partijen duidelijk: dat gaat nooit gebeuren. FloraHolland wil
wijlen Prins Bernhard, die dat begrip van een geheel nieuwe dimensie voorzag. Ach, ik ben de laatste die hem zal veroordelen. Niets menselijks is ook mij vreemd. Ik zeur er dus ook niet over dat die eeuw veilinggeschiedenis nogal wat bladzijden bevat die
menige Aalsmeerder snel omslaat. Nee, ik heb het er niet over dat veel handelaren gedurende die 100 jaar vraagtekens hebben gezet bij de consistente onkreukbaarheid van de veiling en volgens Timo Huges pas de laatste tijd het fenomeen â&#x20AC;&#x2DC;klantâ&#x20AC;&#x2122; daar door hem is geĂŻntroduceerd. Laat ik ook maar zwijgen over de geschiedvervalsing door de VBA, toen het in een feestboek publiceerde dat er tijdens de tweede oorlog (de
Ondanks een mindere groei in het aantal bezoekers dan vooraf verwacht, spreken de Horti Fair en de IFTF van een succesvol verlopen HortiWeek, net als FloraHolland. Ook in 2012 werken de drie beursorganisatoren daarom opnieuw samen.
BESPREKINGEN
niet weg van de marktplaats. â&#x20AC;&#x153;Te duur en te omslachtig voor onze standhouders en bezoekersâ&#x20AC;?, zegt Floris Olthof. Dick van Raamsdonk wil met de IFTF niet naar de RAI. En eigenlijk wil hij ook geen techniek naar Vijfhuizen halen, al zou het qua ruimte nog kunnen door de hal uit te breiden met de aanbouw van tijdelijke hallen. Dechering houdt voet bij stuk: â&#x20AC;&#x153;Het belang van de sector moet voorop staan, de verschillende beursorganisaties moeten hun individuele belangen opzij zetten.â&#x20AC;? Hij ziet als meest praktische optie dat de IFTF naar de RAI komt, maar wil ook best met de Horti Fair naar Vijfhuizen komen, â&#x20AC;&#x153;als daar consensus over bestaatâ&#x20AC;?. Vlak na het ter perse gaan van deze krant vond hernieuwd overleg over deze kwestie plaats. Over de uitkomsten daarvan zullen wij deze week op hortinews.com berichten.
Onberispelijk Lichte verbazing overviel me wel, toen ik hoorde dat een bedrijf voor verwerving van de Koninklijke status altijd onberispelijk moet zijn geweest. Had de majesteit toch een klein vuiltje in het oog toen zij het predicaat toekende aan FloraHolland? Okay, misschien is de maatstaf voor onberispelijk in de Oranjegelederen het gedrag van
Geen probleem !
Joodse Zurel was gevlucht) geen bloemen naar Duitsland gingen. Terwijl een destijds gewaardeerde afnemer promotioneel Engeland bommen toewenste en Duitsland (door hem gebrachte) bloemen. Kniesoor die er op let. Koninklijk allemaal, laten we het daar maar op houdenâ&#x20AC;Ś Johan Th. Bos is redacteur van deze krant en geeft tweewekelijks zijn mening over actuele zaken in de sierteelt.
Bent u op zoek naar een goedkope manier om uw grond te verbeteren?
Van der Marel B.V.
te â&#x20AC;&#x2122;s-Gravenzande biedt u jaarrond leliegrond aan tegen zeer concurrerende prijzen. Interesse? Bel 0174-412888 Bereikbaar tussen 08 en 17u. Geen recyclebedrijven.
Generatorsets verkoop & verhuur
t /JFVXF FO HFCSVJLUF BHHSFHBUFO t 7FSEFFMLBTUFO t 7PFEJOHT A. van Rijn LBCFMT BV /JFVXFMBBO /- /4 AT (3"7&/;"/%& 5 ' & JOGP!HFOFSBUPSTFUTWBOSJKO OM * XXX HFOFSBUPSTFUTWBOSJKO OM
Industrieplaten, Keerwanden en Verholen goten bestellen? Ruud Kappe bellen! Tel. 0252 - 21 23 22 66 Mob. 06 - 496 33 866
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
10
reportage
Links: Timo Huges ontpopte zich in Scheveningen als een volleerd cabaretier.
Boven: Koningin Beatrix kreeg bij haar entree in de zaal een staande ovatie.
Kroon op het werk De koningin voerde zelf vorige week niet het woord op het eeuwfeest van FloraHolland, maar was als eregaste wel het middelpunt van alle festiviteiten. Hoofdrollen waren verder weggelegd voor Karin Bloemen en Timo Huges.
Bloe m
enve rwer king
“Het zijn zware tijden, maar de ervaring is dat het altijd goed komt”, zei Oosterom op het FloraHolland-feest in Scheveningen. “Ook in moeilijke tijden gaan we gewoon door.” De bestuursvoorzitter roemde het werk dat in de afgelopen eeuw verricht is en dat FloraHolland heeft gemaakt tot wat het nu is. “Ik heb heel veel waardering voor al die ondernemers die de coöperatie letterlijk met dubbeltjes en kwartjes van de grond hebben getild.” Timo Huges ontpopte zich in het jubileumprogramma als een volleerd cabaretier. Quasinonchalant gezeten op een stapel fusten blikte hij met een foto van zijn dochter in zijn hand de bloementoekomst in. De autocue die Karin Bloemen zo nu en dan tijdens het jubileumprogramma gebruikte, had Huges niet nodig. Hij hield een hartstochtelijk pleidooi voor meer con-
sumentgericht denken en handelen. De branche zal erachter moeten komen wat er in de hoofden van de consumenten zit, en internet gaat daarbij volgens hem een grote rol spelen. Afstanden verdwijnen, en de wereld is groter dan Europa alleen. De veilingdirecteur ziet China daarbij als het beloofde land: “Ik denk dat Chinees over tien jaar op alle middelbare scholen een verplicht vak zal zijn.” De honderden aanwezigen -onder wie ook minister Verhagen- kregen in het Circustheater sowieso een gelikte voorstelling voorgeschoteld. FloraHolland had wat dat betreft kosten noch moeite gespaard, met behalve zorgvuldig geproduceerde films, toespraken en een officieel moment met de koningin ook meerdere intermezzo’s met Karin Bloemen. Begeleid door drie andere zangeressen en nog eens drie danseressen zong zij enkele speciaal op FloraHolland en
0229 54 23 24 www.potveer.nl
de sierteeltbranche geënte liedjes. In het midden van het programma zong La Bloemen een speciaal FloraHolland-jubileumlied: Veiling en kopers gaan zij aan zij Maken de mens tot in de eeuwigheid blij Aansluitend was er een zogeheten wandelend diner, dat het karakter had van een bobo-feestje. De koningin was toen al naar huis. Zij verliet het theater nog voor het diner, maar niet voordat zij achter de schermen nog een informele ontmoeting had met een aantal ‘koplopers’ uit de sector en het eerste exemplaar van een jubileumboek over 100 jaar FloraHolland in ontvangst had genomen. Tekst: Peter Voskuil / Foto’s: PR - FloraHolland
KOSTENBESPARING MET VOLLEDIG BEHOUD VAN UW EIGEN IDENTITEIT EN ONAFHANKELIJKHEID Als dat u aanspreekt kan de Bloemen Inkoop Organisatie (BIO) veel voor u betekenen. Door een aantal werkzaamheden te bundelen kunt u als partner in de BIO uw eigen organisatie op een veel flexibelere en kostenbesparende manier inrichten. Aangezien de BIO ruimte heeft voor uitbreiding zijn wij op zoek naar één of twee nieuwe partners.
Meer weten? Gert van Delft, Henk Ravensbergen en Johan Zethof van G.W. van Delft, Aalsmeer, vertellen u graag, geheel vrijblijvend, wat deze samenwerking concreet inhoudt. Het spreekt vanzelf dat iedere belangstellende kan rekenen op de grootst mogelijke discretie.
Voor het maken van een afspraak kunt u contact opnemen met: Gert van Delft (06-41-565855), Henk Ravensbergen (06-53-820775) of Johan Zethof (06-53-820777)
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
ADVERTORIAL Marianne de Winter over het directeurschap bij een twintig jaar oud familiebedrijf
11
persoonlijk
Commissaris stapt vanuit de politiewereld transport in ‘Geef mij maar een fiets’ De Winter Logistics werd twintig jaar geleden opgericht door haar broer Ton. Marianne, die een half jaar geleden nog commissaris bij de politie was, volgde haar broer vier maanden geleden op.
V
rachtwagens: Bas, de zoon van Marianne de Winter, is er meer van gecharmeerd dan zijzelf. Geen enkel punt, vindt de kersverse directeur van De Winter Logistics. “Ik kijk daardoor juist scherper dan anderen naar ons bedrijf en hoe we de zaken op een andere manier zouden kunnen aanpakken.” De Winter Logistics is een echt familiebedrijf, maar eigenlijk had Marianne de Winter er tot vier maanden geleden nooit iets mee van doen. “Mijn broer Ton heeft het bedrijf twintig jaar geleden opgericht, mijn andere broer Eric stapte er een aantal jaren later bij in. Ik was daar op geen enkele manier bij betrokken en maakte bij andere bedrijven carrière.” De tuindersdochter is wel geboren en getogen in Loosduinen, maar ging twee decennia terug in Arnhem wonen en werken en sprak alleen in familieverband wel eens met haar broers over hun bedrijf, en dan nog enkel in hele algemene termen. “En nu praat ik zelf ook vol trots over ‘ons bedrijf’”, lacht ze.
DOORSLAG
Nadat Ton de Winter in 2010 ziek werd, zocht Eric een business controller. Marianne kende iemand uit haar zakelijke netwerk die hem over die functie en de bijbehorende competenties kon voorlichten. Deze kennis ging ik gesprek met Eric en samen kwamen zij tot een verrassende conclusie: had Marianne zelf geen interesse om haar broer Ton op te volgen? “Ik was op dat moment lid van de korpsleiding bij de politie ZuidHolland Zuid. De aankondiging dat er een nationale politie zou komen gaf de belangrijkste doorslag om inderdaad op hun voorstel in te gaan: als zij-instromer zou het voor mij alleen maar moeilijker worden
om bij de politie een duidelijke positie te verwerven.” De beslissing om per 1 augustus van dit jaar in het familiebedrijf te gaan werken en te verhuizen van Arnhem naar Honselersdijk was een enorme stap. Niet alleen op sociaal vlak, maar ook wat de inhoudelijke kant van het werk betreft. “Van bloemen en planten heb ik niet speciaal veel verstand en van vrachtwagens al helemaal niet.” De Winter verdiepte zich daarom de eerste twee maanden volop in het bedrijf. “Het is niet mijn doel om de sierteeltsector straks beter te kennen dan de mensen die hier al vele jaren werken. Maar ik ben hier ook niet gekomen als zaalvulling, en zeker niet alleen als ‘de zus van’”, zegt De Winter. Ze noemt zichzelf een generalist en benadrukt dat haar meerwaarde vooral schuilt in het feit dat ze veel bestuurservaring heeft opgedaan bij grote organisaties - allemaal 24-uursbedrijven en steeds een echte mannenwereld - en dat ze het een en ander weet van veranderingsprocessen. “De komende jaren zien bedrijven in de sierteeltsector zich voor grote keuzes gesteld. Door de economische recessie hebben veel kwekers het al enige tijd behoorlijk zwaar. Dat heeft ook op ons bedrijf zijn weerslag: vallen zij om, dan hebben wij geen klanten meer. Zo simpel is het”, stelt De Winter. Maar welke stappen kun je zetten om het tij ten goede te keren? De kersverse directeur heeft dat haarscherp voor ogen: de klant goed in ogenschouw nemen en samenwerking zoeken met andere partners.
SAMENWERKING
Wat dat laatste betreft is De Winter Logistics al een heel eind op weg in het samenwerkingsverband Greenport Logistics. Die weg werd
Marianne de Winter: ’Onze klantgerichtheid mag wel wat zichtbaarder zijn’. Foto: Thierry Schut
een aantal jaar terug ingeslagen. “De gedachte daarachter was dat we wel konden blijven investeren in meer wielen, maar dat het slimmer en duurzamer is om te werken aan een optimale beladingsgraad. En vanuit de klant gedacht: die wil gewoon dat zijn partij bloemen of planten zoveel mogelijk in een keer door één logistieke dienstverlener wordt verhandeld.” De Winter erkent dat het zoeken is naar de balans in dergelijke samenwerkingsvormen, enerzijds is er sprake van toenemende wederzijdse afhankelijkheid, anderzijds wil je je eigen autonomie zoveel mogelijk behouden. “Juist daarom is het van belang om als bedrijf zelf het initiatief tot samenwerking te nemen, omdat je dan de regie houdt over de mate waarin er wordt samengewerkt en de manier waarop. Als je je afwachtend opstelt, moet je je straks misschien voegen naar de ideeën die anderen hebben uitgedacht. En dan zet je je eigen autonomie veel meer op het spel”, aldus De Winter die in de toekomst meer en meer samenwerking verwacht tussen concurrerende bedrijven. “Zo is ook Hubways bedacht: je kunt dat als vervoerder zien als een bedreiging, maar ook als uitdaging om mee te denken aan een goede oplossing waar de sector ook in de toekomst bij gebaat is.”
AUTOMATISME
“De klant staat in ons bedrijfsbeleid centraal. De meeste van onze medewerkers zetten de klanten automatisch zelf ook al op de eerste plaats, maar soms gebeurt dat tamelijk ongemerkt, dat mag wat mij betreft wel wat zichtbaarder zijn.” En, stelt De Winter, dat bewustwordingsproces om klantgerichter te werken houdt ook in dat je vooral anticipeert in plaats van dat je reageert. “De
cultuur op onze vestigingen is er nadrukkelijk een van ‘we werken samen voor de klant’. Onze kernwaarden zijn dienend, samen en betrouwbaar en dat willen wij terug zien in alle geledingen van het bedrijf.” De Winters streven is dat elke klant ook altijd echt voelt dat hij klant is. “We mogen dan wel de grootste sierteeltvervoerder van Nederland zijn en toonaangevend voor de branche, je merkt dat kwekers terecht steeds meer op de prijs-kwaliteitverhouding gaan letten: wat biedt De Winter Logistics nou eigenlijk precies voor service?” Als voorbeeld noemt De Winter tracking & tracing: als eerste Nederlandse sierteeltvervoerder introduceerde De Winter Logistics dat systeem. “Mijn broer Ton was in dat soort zaken echt een visionair; nu er steeds meer verschuift van de klok naar de directe handel wordt het steeds belangrijker om te weten waar je partijen bloemen en planten zich precies bevinden.” Het is steeds belangrijker dat deze informatie in de systemen van de eindklant geïntegreerd wordt. Hierdoor kunnen verschillende efficiëntie slagen gemaakt worden.
KICK
Om het bedrijf en alle mensen die er werken goed te leren kennen, heeft De Winter sinds haar aantreden met elk van de 265 medewerkers een persoonlijk gesprek gevoerd. “Ik ben heel benieuwd naar wat mensen drijft, wat hun ervaring is en hoe ze over het reilen en zeilen in het bedrijf denken en hoe wij ons kunnen verbeteren. En het gaf echt een kick om mensen die hier veel langer werken dan ik over ‘ons’ bedrijf De Winter te horen praten!”
Paspoort Naam: Marianne de Winter Leeftijd: 47 Functie: Directeur van De Winter Logistics Loopbaan: tien jaar facilitair manager in diverse ziekenhuizen, zes jaar directeur van twee gevangenissen en drie jaar commissaris bij de politie Burgerlijke staat: getrouwd, een zoon van 17
12
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
bedrijf
ADVERTORIAL Antennadirecteur Frank Spring in ‘t Veld over zijn rol tijdens de bemiddeling tussen werkgever en werknemer
Antenna helpt regio aan vaste baan Zeventien jaar bemiddelaar op regionale arbeidsmarkt
Frank Spring in ‘t Veld: ’De spoeling van echt goede kandidaten is dun.’ Foto: Frank Bonnet
D
e bemiddeling van Antenna tussen werkgevers en werknemers is voornamelijk gericht op vaste banen, maar ook voor tijdelijke banen biedt Antenna mogelijkheden. Met haar eerste vestiging in Aalsmeer is Antenna geen onbekende speler op het gebied van personeelsbemiddeling in de sierteeltsector. Hiermee werd een stevige basis gelegd voor een aandeel in de sierteeltsector. Daarna volgden de vestigingen in Nieuw-Vennep, Alphen aan den Rijn en Amsterdam. In januari wordt in Woerden de vijfde vestiging geopend. Samen met Saskia de Groot is Frank Spring in ‘t Veld eigenaar van Antenna. “Met de uitbreiding in Woerden denken we een mooie aansluiting op de regio Utrecht te realiseren. Dit zorgt ervoor dat Antenna regiobreed nog sterker vertegenwoordigd zal zijn, wat de kansen op succesvolle bemiddelingen vergroot.”
DIVERS
Jaarlijks vinden meer dan 1.000 mensen via Antenna een nieuwe baan en daarmee vervult het bedrijf een belangrijke rol in de regio. “Meer dan 90% van onze kandidaten krijgt uiteindelijk een vaste aanstelling bij de opdrachtgevers. En daar is het ons uiteindelijk om te doen, want een perfecte match leidt tot tevreden en trouwe klanten”, vertelt Spring in’t Veld. Antenna richt zich niet op één bepaalde branche. De vacatures die worden ingevuld zijn heel divers van aard. “Wij vinden van alles: geschikte account managers, inkopers, salarisadministrateurs, commercieel en administratief medewerkers, personeelsfunctionarissen en secretaresses. Maar we hebben ook gemotiveerde magazijnkrachten en grotere groepen productiemedewerkers aan het werk.” Binnen de organisatie is Antenna Finance het
gespecialiseerde onderdeel voor zwaardere financiële functionarissen, zoals financieel directeuren, controllers en allround boekhouders.
CONCURREREN
Om relaties en werkzoekenden optimaal van dienst te kunnen zijn, is binnen Antenna bewust voor een platte organisatiestructuur gekozen. Bij Antenna zijn op dit moment zo’n eenentwintig deskundige consultants actief, en samen vormen zij een hecht team. “Verloop is er nauwelijks en het merendeel van de medewerkers heeft een lange staat van dienst. De kwaliteit van onze consultants en de zeer korte lijnen naar het management team, maakt de aanwezigheid van vestigingsmanagers overbodig. Hierdoor kan er snel en adequaat geschakeld worden en is onze overhead laag. Wij kunnen dan ook goed concurreren met de landelijke uitzendbureaus, want zij hebben een hele andere kostenstructuur en een hoge personeelswisseling”, vervolgt Spring in’t Veld. Voor het garanderen van kwaliteit is Antenna ABU en NEN4400 gecertificeerd. ABU staat voor Algemene Bond Uitzendondernemingen, het grootste overkoepelende orgaan van geregistreerde uitzendbureaus. Er zijn veel uitzendondernemingen die op commerciële basis arbeidskrachten ter beschikking stellen in Nederland. Slechts een deel daarvan is aangesloten bij de ABU. Een ABU-lid moet voldoen aan hoge kwaliteitseisen. Bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid op de werkvloer, gedragsregels, arbeidsvoorwaarden en afdracht van sociale premies. Daardoor hebben opdrachtgevers en uitzendkrachten de garantie dat ABU-leden staan voor kwaliteit, zekerheid en financiële betrouwbaarheid. Spring in’t Veld benadrukt het belang hiervan: “De Wet Keten Aansprakelijkheid is echt belangrijk bij de keuze voor
Antenna is al zeventien jaar specialist in personeelsbemiddeling en bekend in de regio. Destijds klein begonnen in Aalsmeer, maar binnenkort opent de organisatie alweer haar vijfde vestiging. een uitzendbureau. Deze wet bepaalt namelijk dat bedrijven die personeel inhuren van uitzend- of payrollbureaus zelf aansprakelijk zijn voor de loonheffingen die voor het ingehuurde personeel verschuldigd zijn als de uitlener verzuimt om deze te betalen,” legt Spring in ‘t Veld uit. “Ik ken diverse voorbeelden waarbij de Belastingdienst en het UWV belastingen en premies hebben verhaald op de inleners van personeel, omdat het uitzendbureau niet correct had afdragen. Dan betaal je als klant dus gedeeltelijk dubbel. Als ABU en NEN4400 gecertificeerd bureau is dit risico bij Antenna nihil. Daarnaast hebben de uitzendkrachten bij ons de garantie dat zij 100% volgens de wet worden uitbetaald.”
SOCIAL MEDIA
Het vinden van de juiste mensen vergt een steeds grotere inspanning. “Je zou verwachten dat het aanbod van werkzoekenden in deze crisistijd enorm hoog is, maar de spoeling van echt goede kandidaten is juist dun. Maar dat maakt het tot stand brengen van de juiste match tot een nog grotere uitdaging.” Om te kunnen voldoen aan de vraag naar geschikt personeel is het belangrijk dat Antenna doorlopend de beschikking heeft over een goedgevulde database met kwalitatief uitstekende werkzoekenden. Dit vraagt een actief wervingsbeleid. Door veel te adverteren werkt Antenna continue aan naamsbekendheid. Daarnaast worden interessante kandidaten uitgenodigd voor een intakegesprek. Hierbij zijn de social media tools, zoals Facebook, Linkedin en Twitter erg belangrijk geworden. Ook is Antenna’s eigen website cruciaal bij de werving van goede kandidaten. Wat de selectie betreft is het bij Antenna een ongeschreven regel dat kandidaten pas bij werkgevers worden voorgesteld als de overtui-
ging bestaat dat de geselecteerde kandidaat echt geschikt is voor de vacature. Daarbij wordt niet alleen gekeken of deze over de juiste opleiding en/of ervaring beschikt, maar met name ook of de werkzoekende op grond van zijn of haar persoonlijkheid zou passen in het bedrijfsklimaat van het betreffende bedrijf. Ook moeten er van een kandidaat minimaal twee positieve referenties ingewonnen kunnen worden. Meerdere factoren spelen dus een rol om een succesvolle match tot stand te brengen.
PAYROLL
Het dienstenpakket van Antenna reikt echter verder dan werving&selectie en uitzenden. Met name de omzet op het gebied van “payroll” is de laatste jaren fors gestegen. Spring in ‘t Veld legt het payroll principe uit. “Feitelijk komt het erop neer dat de opdrachtgever de werving en selectie van personeel zelf regelt, en vervolgens de werknemers administratief bij Antenna onderbrengt. Wij worden dan werkgever en nemen alle administratieve lasten en risico’s van de klant over. Alleen de gewerkte uren worden aan de klant in rekening gebracht. Omdat wij geen wervingskosten hebben, zijn payrolltarieven uiteraard veel lager dan uitzendtarieven. Klanten kiezen voor deze vorm bij de inhuur van personeel voor kortdurende pieken, vakantiekrachten of 65-plussers. Hierbij is het voor hen vaak een administratieve last om een salarisadministratie te voeren. Wij nemen hen deze zorg graag uit handen.” Een nieuwe ontwikkeling tenslotte, is dat relaties Antenna ook steeds vaker inschakelen voor loopbaanbegeleiding en voor het op geschiktheid testen van kandidaten voor bepaalde functies. Door middel van coaching en persoonlijke ontwikkelingsplannen worden medewerkers naar een hoger niveau getild.
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
Wij exporteren, maar dat is geen internationaliseren
13
’‘Ook Amsterdam heeft
nieuws
Herman de Boon, voorzitter VGB
Kort nieuws Boetes illegale arbeid verlaagd DEN HAAG ▪ Glastuinders met een illegale werknemer, hoeven vanaf nu 25 procent minder boete te betalen als de werknemer werkt via een NEN-gecertificeerd uitzendbureau.
groene wetenschap’
■ Pleidooi voor versnelling van internationalisering sierteeltsector door Johan Th. Bos
Een ondernemer moet er vanuit kunnen gaan dat NENgecertificeerde uitzendbureaus geen illegale vreemdelingen doorstuurt. Vanaf nu betaalt de tuinder 6000 euro boete per illegale werknemer. Voor werknemers met een vals verblijfsdocument betaalt de ondernemer vanaf nu 4000 euro in plaats van 8000 euro.
Kasidee bij wateroverlast WESTLAND ▪ Internationale student Will Reiser is winnaar geworden van de prijsvraag ‘Ontwerp een kas waar het hemelwater tijdens een zware bui wordt vastgehouden zodat wateroverlast wordt voorkomen’. Reiser ontwierp een kas waarbij regenwateropvangtanks aan de hemelwaterafvoer van de kas gekoppeld worden. Hiermee kan de pieklozing worden opgevangen en wordt een minimale ruimte in beslag genomen. De jury noemde het idee simpel en effectief.
AALSMEER ▪ De sierteelt is vooral gericht op Wageningen, maar ook de Universiteit van Amsterdam (UvA) kan met allerlei nieuwe technieken veel voor de sector betekenen. Michel Haring, hoogleraar plantenfysiologie aan de UvA, vroeg met die constatering woensdag, op een bijeenkomst van Kenniskring Amsterdam bij Greenport Aalsmeer, aandacht voor het hoofdstedelijke universitaire kassencomplex waar honderd wetenschappers rondlopen. Er wordt onderzoek gedaan varierend van bijvoorbeeld bloemen-
geur tot plantenziekten. “Het zou jammer zijn als doe mogelijkheden niet in regio en sector goed worden benut,” zei Haring. Zijn faculteit werkt intensief samen met NAK Tuinbouw en heeft projecten om werknemers van bedrijven in diverse disciplines op te leiden. De middag - met workshops over logistiek, marketing, veredeling en duurzaamheid - was bedoeld om bedrijfsleven, overheden en on-
derwijs in businessmetropool Amsterdam beter te informeren over de sierteelt als onderdeel daarvan. Motto: ‘Innovatie in de Sierteelt & het Businessmodel.’
MEESTUREN
VGB-voorzitter Herman de Boon pleitte voor meer invloed van de groothandel op de veiling, die zegt in de keten te willen samenwerken. “Wij willen dan een beetje meesturen,” verzuchtte De Boon. Overigens zijn volgens hem op de groothandel altijd aanvallen gedaan. De Boon: “De groothandel is er aan gewend dat men om hem heen wil, zowel van achter als van voor in de keten.” De schakel heeft in alle sectoren een imago van stof-
door Leni Paul
Hoe is het gekomen? “Toen ik Laura leerde kennen was ze bij het Scapinoballet. Ze heeft echt benen van elastiek en na ons trouwen ben ik ook in de ban geraakt van ballroom en latin ame-
Van veredelaars, die met ontduiking van kwekersrecht kampen, kwam de vraag of de veiling niet meer aan verwijdering van illegale producten kan doen. Huges: “Illegaal? Nooit van gehoord.”
LEIDEN ▪ Bloemen en planten maken 2,1 procent van de totale Nederlandse export uit. Vorig jaar had de Nederlandse export een totale waarde van acht miljard euro. Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ter vergelijking: in andere Europese landen is dit slechts 0,1 procent van de totale export. Hoewel bloemen en planten niet de grootste exportproducten zijn, heeft Nederland zich er wel het meest in gespecialiseerd. De vier andere producten waar Hollandse export zich het meest mee onderscheidt ten opzichten van de andere EUlanden, zijn tevens landbouwproducten.
TOP-15 Het Bloemenbus-concept waarmee BBH rond Moederdag 2010 gratis boeketten uitdeelde, is genomineerd voor een internationale PR-prijs. De uitreiking van de European Excellence Award vindt 8 december plaats. Foto: PR BBH
GEEN BLAD VOOR DE MOND Sommige kwekers sparen postzegels, anderen fokken sierkippen. Een van de laatste Aalsmeerse seringenkwekers, Wim Spaargaren (68) leeft zich uit op dansen. Ieder jaar duikt hij drie weken met zijn vrouw Laura onder op Tenerife en dan wordt er achter elkaar drie weken uitbundig gedanst.
ILLEGAAL
Sierteelt goed voor acht miljard euro
▪ Bloemenbus genomineerd
Bleker scherpt regels aan DEN HAAG ▪ Staatssecretaris Bleker (EL&I) wil strenger optreden tegen illegale gewasbeschermingsmiddelen in de rozenteelt. De staatssecretaris zegt zich ervan bewust te zijn dat het gebruik van verboden beschermingsmiddelen deels het gevolg is van de strenge regels die er gelden als telers nieuwe of andere middelen willen gebruiken om hun rozen te beschermen. Bleker zal daarom ook uitzoeken hoe deze regels versoepeld kunnen worden.
jassen en dozenschuivers, zei hij. Het kennisniveau moet er volgens hem omhoog. “Wij zijn vlug en handig, maar het opleidingsniveau kan beter.” Zowel hij als FloraHolland-directeur Timo Huges vindt versnelling van internationalisering nodig. De Boon: “Wij exporteren, maar dat is geen internationaliseren. Grote handelshuizen gaan dat steeds meer doen.”
rican dansen. Het is topsport. Ze kennen ons daar in diverse hotels, want we doen dit al zesentwintig jaar lang. Wij leven ons uit in het dansen. Ze kennen ons daar in diverse hotels, want we doen dit al 26 jaar lang.” Seringen kweken is fysiek zwaar werk. Was het altijd te combineren? “Jawel. Hoewel in 1950 die cultuur hier min of meer op zijn gat lag, zag ik er toen ik in 1960 van de tuinbouwschool kwam wel wat in.” Je zit nu dertig jaar in de plaatselijke politiek en je bent een
druk ondernemer. Wanneer is er gelegenheid voor die drie weken dansen? “In september. Op een ander tijdstip zou het moeilijk kunnen. Op dit moment is het weer druk, de struiken moeten van de akker om met de kerst weer te kunnen veilen.” Wordt er niet het hele jaar door gedanst? “Soms, voor we naar Tenerife gaan, kijken we of we het nog wel kunnen. Lekker thuis met de gordijnen dicht. Weet je dat als we daar in één van die hotels binnenkomen het orkest meteen onze favoriete muziek begint te
Dit zijn groenten, oliehoudende zaden, resten van de voedselindustrie en vlechtstoffen. Het aandeel van deze producten is in de Nederlandse export drie tot vier keer groter als hun aandeel in de export van de EU15 exclusief Nederland. Ons land is ook de grootste groente-exporteur ter wereld.
spelen? Ook die muzikanten kennen ons intussen.” En wat wordt er dan ingezet? Een Weense wals, de jive, de rock & roll? “Nee, dat zijn nou net de dansen die we niet doen. Van de Weense wals worden we draaierig, we doen wel de rumba, de chachacha, de Engelse wals en de tango.” Kunnen we jullie binnenkort zien in dansprogramma’s op de televisie? “Ben je mal. Wij reizen samen naar Tenerife, geen telefoon, geen agenda en als we thuiskomen kunnen we er weer een jaartje tegen.”
+ ADVENTSKRANSEN zowel groen als opgemaakt met kaarsen enz.
+ DEURKRANSEN + GUIRLANDES in 5 soorten + ADVENT- EN
KERSTARRANGEMENTEN + BLOEMENARRANGEMENTEN voor de groothandel die wel eens iets anders wil!
LEK & ZN
DRECHTDIJK 43 - 1424 RB DE KWAKEL TEL. 0297-563718 - FAX 0297-560881
Future Systems, We Create, You Trade! • • • • • • •
sary r e v i n n A s r 15 Yea
E-commerce real time koppeling met veilingverkoop. Totaalsysteem specifiek voor de sierteelt. Zowel voor kopers, kwekers, importeurs, exporteurs, cash&carrys. Live koppeling met de veilingklok en aanbod. Automatisch waarschuwingssysteem bij te kopen partijen. Transportberekening, statistische informatie, totale track and trace vanaf dag 1. Claim analyse van klanten, statistieken, koppelingen BGB, Intrastat, boekhouding in- en uitgaande facturen. Volledig gedigitaliseerd, geen documenten meer.
Software flowering your business ➜ Software voor de importeur en kweker. Alle geveilde en directe verkopen komen in het archief waar je van dag 1 vergelijkingen kan maken met de evolutie van marktprijzen. Software ondersteunt EAB en de EDA (dagafschrift). Hiermee heeft U alles in handen om producten te veilen of ze nu van diverse kwekers op 1 kar moeten of 1 kweker maakt niets uit het systeem doet het voor jou. Printen op A4 maakt het hele process compleet. Ook e-Trade behoort tot de mogelijkheden. Future Systems ondersteunt e-Trade vanaf september om kweker en koper dichter bij elkaar te brengen in samenwerking met FloraHolland.
Te huur: 1900 m2 bloemenverwerkingsruimte te combineren met 800 m2 moderne koelcel.
Gebruik van 2 moderne kantoren met archief, kantine en toiletgroep en interne logistieke faciliteiten inbegrepen. Tevens 1 dock ter beschikking Prijs: € 60,- per m2 per jaar.
Bel voor informatie: Blooming Forever International B.V. Gansoord 76 2165 BD LISSERBROEK +31(0)634855556 Of Mens Makelaars, dhr Ad Bakker 0252 419135
Onze klanten • • • • •
Groothandel Export Import Kwekers Cash & Carry
www.futuresystems.be
Future Systems bvba Tel: +32 3 644 90 99 Fax: +32 3 644 90 98 mail: vicky@futuresystems.be www.futuresystems.be
bloemenkrant
DINSDAG 22 NOVEMBER 2011
Brieven kunnen gestuurd worden naar: redactie Bloemenkrant, postbus 8888 3752 XM Katwijk. Reacties kunnen zonder overleg vooraf worden geweigerd, ingekort of anderszins geredigeerd.
15
service
Alles voor de klok
I
k ben een bloemenkweker. Ik kweek de mooiste bloemen ter wereld. Over heel Europa kan ik mijn bloemen terug vinden. Het leuke is, dat ik ze ook altijd op ga zoeken als ik in het buitenland ben. En mocht ik ze vinden bij een kleine bloemist waar ter wereld dan ook, dan ren ik de winkel in om met handen en voeten duidelijk te maken dat ik de kweker ben van dat prachtige product. Ik stel me dan voor dat zo’n bloemist dat ook leuk
Column Bernadette
GE NIPT
vindt, het gezicht achter zijn handelswaar. Mijn trots op mijn bloemen heeft ook een keerzijde. Want als ik helemaal eerlijk ben, dan zou ik het liefst alle dagen al mijn bloemen voor de klok zetten. ‘Laat ze er maar om vechten.’ is eigenlijk diep in mijn hart mijn gevoel. De klok is een eerlijk instrument. Iedereen kan er kopen en de informatie is openbaar. Maar de huidige markt vraagt om meer strategie dan alles voor de klok zetten. Sommige grote ko-
pers willen langdurige afspraken maken of eerder een prijs afspreken. En daar zit dan de kneep. Want hoe bepaal ik die prijs? Wordt mijn kostprijs dan leidend? Of moet ik bewust kiezen voor een lagere prijs om zo de klokprijs positief te beïnvloeden? Dat gaat in tegen alles wat ik voel. Trots, oneerlijkheid, onzekerheid vechten om voorrang. Ik heb nooit het gevoel dat ik het goed doe. Dat weet je, soms, pas achteraf.
•Bernadette maakt een doorstart met een chrysantenkwekerij in Heerhugowaard
GEFLITST
Te veel bestuurders zitten er te lang. Ik zit zes jaar in het bestuur en heb geen nieuweling binnen zien komen. Gerard Roest van FNV Bondgenoten over het PT-bestuur, AGD. nl
Fotograaf: Thierry Schut, vaste medewerker
Ineens kwamen er kinderen binnen die een schooluitje hadden. Ze stonden wel gek te kijken dat er halfblote man tussen de waterlelies lag. ‘Mr. Juni’ Tom de Vreede over zijn fotosessie voor de Trotse Tuinders Kalender, Algemeen Dagblad
Fotograaf: Cees van ‘t Wout, vaste medewerker Camera: Nikon D80 Datum: 15-11-2011 Tijd: 9.02 uur Locatie:Heereweg (land naast Dever) Lens:Nikkor 18-105 mm. ISO: 320 Sluitertijd: 60 Aanleiding: Als “Bollenstreker” volg ik altijd de activiteiten in de streek. Er is elk seizoen wel weer wat moois te zien. Jan Kortekaas van Agriko trof ik in de vroege ochtend aan terwijl hij volop bezig was met het rooien van zijn Zantedeschia’s. Volgens Kortekaas is de grond dit rooiseizoen mooi droog en zijn er nauwelijks uitvaldagen.
Duitsland heeft momenteel onze voorkeur. Het ondernemersklimaat is er uiterst positief. Peter Niekus, international business manager Rabobank over investeren in het buitenland, Agrarisch Dagblad Ik begrijp dat jullie geen makkelijke tijden meemaken. Maar tijden zijn nooit makkelijk. Je moet blijven vechten. Veilingdirecteur Timo Huges tegen de rozentelers Rosebrandt, Vakblad voor de bloemisterij
WINTERS IN DE BOLLENSTREEK nog t/m 4 maart 2012 Fototentoonstelling van oude en recente foto’s van een winterse bloembollenstreek. Locatie: Museum de Zwarte Tulp, Lisse www.museumdezwartetulp.nl
KO TE O P
Er zitten tienduizenden mensen in Den Haag in de bijstand. Daar zitten heel veel gezonde mensen tussen. Het is met de bus een half uurtje naar het Westland. Die mensen zouden gewoon allemaal tomaten moeten plukken. PVV-kamerlid Sietse Fritsma in Agrarisch Dagblad
AGENDA WEKEN VAN DE GEWASBESCHERMING 8 t/m 29 november Vijf bijeenkomsten in het kader van gewasbescherming. Locatie: Verschillende locaties. www.groeiservice.nl
Wij zijn op zoek naar: Financieel Controller
Trade Marketeer Specialist Ervaren Accountmanager Planten Frankrijk Accountmanager Duitsland Bloemen/Planten Accountmanager Orchideeën
IJSSELMUIDEN - Verkavelingsweg 14 Kwekerij met bedrijfswoning (bj. 2000) op 3.40.08 hectare grond (zwarte grond op zand) met circa 6.765 m2 warenhuis en circa 350 m2 bedrijfsruimte. Geschikt voor diverse doeleinden zoals boomkwekerij, sierteelt, etc.
Kijk voor meer vacatures op onze website.
Koopsom: € 590.000,-- k.k., excl. BTW
Voor verdere informatie: www.vellekoop.nl
r TAXATIE r BEMIDDELING r ADVISERING
COLOFON Oplage 20.000 Verschijnt 1 x per 14 dagen Bloemenkrant Uitgeverij Verhagen Postbus 3066 2220 CB Katwijk Tel: 071 402 2901 Fax: 071 4032325
Redactie: Peter Voskuil (hoofdredacteur) 06-20013117 Caroline van Ginkel 06-11248419 redactie @bloemenkrant.nl Marketing: Manuela Booman manuela.booman @uitgeverijverhagen.nl
BEYOND IMAGINATION 21 t/m 27 november Grote internationale bloemschikhappening, organisatie: Stef Adriaenssens. Locatie: Lier (België) www.dutch-creations.com
Verslaggevers: Bernadette Bijman Johan Th. Bos Isabelle Brus Esdor van Elten Aad van Holstein Erik van Huizen Frank de Klerk Hans van der Lee Leni Paul Janny Terlouw Arie in 't Veld Wilma van Velzen
BLEISWIJK Tel. (010) 521 76 66
Fotografen Frank Bonnet Jur Engelchor Gert Jansen Bouwe Prins Thierry Schut Arjen Vos Cees van ’t Wout
Vormgeving Piet van der Plas
Traffic Vincent Roos advertentie @bloemenkrant.nl
Advertenties dienen voor vrijdag 10.30 uur ingeleverd te zijn. Advertenties die per email worden
Advertenties Huub Snijders 06-22668555 huub.snijders @uitgeverijverhagen.nl
Lutgo bv Lakenblekerstraat 49, Aalsmeer Vlotlaan 408, Monster Tel. 0297-255570 aangeleverd dienen vergezeld te gaan van een proefdruk (per fax of per post). Leveringsvoorwaarden Al onze opdrachten worden aanvaard en uitgevoerd overeenkomstig de Regelen voor het Advertentiewezen zoals laatstelijk vastgesteld door Stichting ROTA en
zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel en fabrieken te Amsterdam en ter griffie van de Arrondissements-rechtbank te Amsterdam. U kunt onze leveringsvoorwaarden kosteloos bij ons opvragen. Abonnementen Bloemenkrant wordt gratis verstuurd naar alle
www.lutgo.nl bedrijven in de sierteelt. Belangstellenden kunnen zich aanmelden voor een abonnement. De kosten hiervoor bedragen € 55,65 per jaar. Indien zes weken voor het verstrijken van de abonnementstermijn geen schriftelijke opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch verlengd.
Auteursrechten voorbehouden © 2011 Uitgeverij Verhagen BV
)ORUD +ROODQG JHIHOLFLWHHUG PHW GH]H PRRLH NURRQ RS XZ ZHUN 8 EHQW LQ JRHG JH]HOVFKDS $I] .RQLQNOLMNH /HPNHV