Τ’ αποτυπώματα μιας κουκίδας ή αλλιώς… Μια κουκίδα στο Μουσείο Τυπογραφίας
Μια μικρή ιστορία, αφιερωμένη στο μοναδικό στο είδος του Μουσείο Τυπογραφίας με σκοπό να διαβάζεται στους μικρούς και μεγάλους επισκέπτες του.
Μάρω Θεοδωράκη, Αθήνα 2015
XANIA 2018
Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν μια κουκίδα μόνη της πάνω σ’ ένα λευκό χαρτί. Κάθε μέρα παρακαλούσε Γη και Ουρανό να τη βοηθήσουν να μη σβήσει ποτέ. Έστω κι αυτή, μια τόσο μικρή ασήμαντη κουκίδα… - Γη μου, Ουρανέ μου, δώστε μου τη χαρά να μην ξεθωριάσω ποτέ. Να παραμείνω έτσι, μια μικρή, ολοστρόγγυλη κουκίδα.
Μια μέρα, το αγόρι που την είχε σχεδιάσει -λες και είχε ακούσει τα παρακάλια της- έτσι καθώς έπαιζε επάνω στο χαρτί, έπιασε την κουκίδα και τη μεγάλωσε ακόμη περισσότερο. Την έκανε πιο μεγάλη και πιο στρογγυλή, της έβαλε και χρώματα, κίτρινο και πορτοκαλί, και η κουκίδα μεταμορφώθηκε σε έναν λαμπερό, φωτεινό ήλιο. Γεμισμένη ολάκερη χρώματα έμοιαζε περισσότερο με εκείνον τον ήλιο, τον νυσταγμένο, τον απογευματινό, που βασιλεύει δειλά-δειλά πίσω από απλωμένες θάλασσες και πανύψηλα βουνά. Η κουκίδα, ίδιος ζεστός ήλιος πια, άρχισε να παρακαλάει πάλι τη Γη και τον Ουρανό να τη βοηθήσουν, να μη σβήσει ποτέ. - Γη μου, Ουρανέ μου, δώστε μου τη χαρά να μην ξεθωριάσει η μπογιά μου. Να μη χάσω τη φωτεινή μου λάμψη και να μπορώ να ζεσταίνω με το φως μου πάντα τις καρδιές των ανθρώπων.
Ανεβαίνει τότε η Γη πάνω από τα αμπέλια και τα χωράφια για να αγγίξει τον Ουρανό, κατεβάζει κι ο Ουρανός το βλέμμα του για να αντικρίσει τη Γη και δίχως πολλά-πολλά ψάχνουν να βρουν μια λύση για την ανήσυχη κουκίδα. - Κάμποσες μέρες είναι που ακούω τα παρακαλετά της, είπε η Γη στον Ουρανό. - Κι εγώ! Να φανταστείς έφθασαν κιόλας στα αυτιά μου. Κι ας είμαι τόσο ψηλά. - Αξίζει να την ακούσουμε, τι λες; ρώτησε η Γη. - Και βέβαια αξίζει! Μάλιστα έχω σκεφτεί κάτι πολύ σπουδαίο, καυχήθηκε ο Ουρανός ατενίζοντας τα λιβάδια και τους κάμπους της Γης. - Μη με κρατάς σε αγωνία, πες μου να ξέρω κι εγώ! Άντε, γιατί σαν πολλή ώρα έχω κρεμαστεί από το βλέμμα σου… και ζαλίστηκα, παραπονέθηκε η Γη.
- Το μέλημά μας είναι η μικρή κουκίδα, που μεταμορφώθηκε σε λαμπερό ήλιο, να μείνει για πάντα ίδια, δίχως να περνάει ο χρόνος από πάνω της. Έτσι δεν είναι; αναρωτήθηκε ο Ουρανός. - Μεγάλο πράμα είναι αυτό. Γι’ αυτό πες μου το σχέδιό σου, αποκρίθηκε η Γη. - Η κουκίδα ή αλλιώς ο ζεστός ήλιος που μίλησε στην καρδιά μας, θα ταξιδέψει μέχρι το Μουσείο Τυπογραφίας. Κι εκεί θα μείνει για πάντα αποτυπωμένη, αφού και η δική της ιστορία, η μορφή της δηλαδή, θα μείνει τυπωμένη για μια ολόκληρη ζωή! - Για μια ολόκληρη ζωή; Μουσείο Τυπογραφίας; Και πού είναι αυτό το… Μουσείο Τυπογραφίας; - Βρίσκεται στο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, στην Κρήτη, στα πανέμορφα Χανιά, φώναξε όλο χαρά ο Ουρανός. - Στα Χανιά! Εκεί που ανθίζουν οι πορτοκαλιές και δεσπόζουν οι ελιές; Εκεί που οι ακρογιαλιές γίνονται ένα με τα πελώρια βουνά; Τόπος ευλογημένος από την φύση! Τόπος που ξεχειλίζει αγάπη!
- Ε, ναι, λοιπόν, σ’ αυτόν τον τόπο, αρκετά χρόνια πριν, ένας σπάνιος άνθρωπος εμπνεύστηκε κι έφτιαξε το Μουσείο Τυπογραφίας! Εκεί η περιήγηση είναι μοναδική, αφού μπορείς να μάθεις τα πάντα για την εξέλιξη της γραφής και της τυπογραφίας. Να φανταστείς παρόμοιο Μουσείο δεν υπάρχει σε όλη την Ελλάδα!
- Και πώς η μικρή μας κουκίδα… ή μάλλον ο δικός μας ήλιος θα αποτυπωθεί εκεί για πάντα; ρώτησε γεμάτη περιέργεια η Γη. - Το Μουσείο, έχει τυπογραφικά μηχανήματα, που μπορούν να αποτυπώσουν ό,τι μπορείς να φανταστείς. Εκεί θα δεις τυπωμένα σπάνια βιβλία, εφημερίδες από τα παλιά χρόνια, ξεχωριστές φωτογραφίες και ζωγραφιές, πολύτιμες λιθογραφίες. Όλα τους κομμάτια της Ιστορίας.
- Δηλαδή μέσα σ’ αυτό το μοναδικό Μουσείο μπορεί κανείς να ταξιδέψει στο παρελθόν, να μάθει αλλά και να θαυμάσει πράγματα που δεν ξέρει; Η τυπογραφία πρέπει να άλλαξε τον κόσμο! Απίθανο ακούγεται! είπε γεμάτη ενθουσιασμό η Γη. - Και όχι μόνο αυτό! Το Μουσείο έχει διάφορα πιεστήρια και μηχανήματα. Σωστά έργα τέχνης. Η κουκίδα μας... ή αλλιώς ο δικός μας ήλιος θα φροντίσουμε να τυπωθεί στο πιο περίτεχνο πιεστήριο. Από την άλλη μπορεί να εκτεθεί στην περίφημη συλλογή σπάνιων εκθεμάτων του Μουσείου.
- Καλά κι ωραία όλα αυτά που λες. Πώς όμως θα φθάσει εκεί; Μην ξεχνάς ότι μέχρι τώρα βρίσκεται στο καταχωνιασμένο, σχεδόν ξεχασμένο τετράδιο ενός αγοριού. Εκεί στην γκρίζα πολιτεία… είπε με απογοήτευση η Γη. - Κι όμως υπάρχει λύση. Μέσα στον Μάη μήνα, τότε που κελαηδούν τα πουλιά κι ανθίζουν τα λουλούδια, θα στείλουμε έναν άνεμο Νοτιά, φουσκωμένο και παραζαλισμένο, να αρπάξει το χαρτί και με δυο τρεις γεμάτες ανάσες του να το φτάσει στο Μουσείο, είπε συνωμοτικά ο Ουρανός. Στο μεταξύ, η κουκίδα που μεταμορφώθηκε σε ήλιο, δεν έπαψε στιγμή να παρακαλάει. Κρυμμένη μέσα στο τετράδιο και ξεχασμένη, κόντευε να μαραζώσει ενώ δεν θύμιζε με τίποτα τον λαμπερό ήλιο εκείνης της πρώτης μέρας που το αγόρι με λαχτάρα είχε φτιάξει. Κι όμως, η μικρή κουκίδα, δεν έχασε ποτέ τη δύναμή της κι όλο παρακαλούσε. Γι’ αυτό όσο κι αν έχανε το χρώμα της τόσο περισσότερο πείσμωνε μέσα της. Κι αν μαράθηκε το σώμα της η ψυχή της άνθιζε σαν την Πασχαλιά!
Ένα μεσημέρι, το αγόρι, αποκαμωμένο από τα μαθήματα, έπιασε το τετράδιο και το άνοιξε εκεί… που έστεκε ο μαραμένος ήλιος. Για μια στιγμή σκέφτηκε να το μουτζουρώσει αλλά ο ύπνος τού χάλασε τα σχέδια.
Έπεσε κι αποκοιμήθηκε δίχως να κλείσει το τετράδιο που έστεκε αμίλητο δίπλα στο ανοιχτό παράθυρο. Ήταν Μάης. Ο μήνας που κελαηδούν τα πουλιά και ανθίζουν τα λουλούδια. Ο μήνας που διάλεξε ο Ουρανός να δώσει πνοή στη μικρή κουκίδα… στον ξεχασμένο ήλιο. Ο Ουρανός μίλησε στο Νοτιά κι εκείνος, δίχως δεύτερη σκέψη, τράβηξε το φύλλο κι ύστερα πέταξε για το Κρητικό Πέλαγος. Όταν έφθασε στο λιμάνι της Σούδας, δυο δρασκελιές ανάσας ήταν αρκετές για να τον οδηγήσουν στο κατώφλι του Μουσείου. Εκεί τέλειωνε η διαδρομή του. Άφησε στην είσοδο του Μουσείου όσο πιο μαλακά γινόταν το χαρτί κι έτρεξε να φυσήξει πέρα μακριά στην κορυφή του Ψηλορείτη.
Η πόρτα δεν άργησε να ανοίξει. Μόλις έφευγαν και οι τελευταίοι επισκέπτες του Μουσείου φανερά ενθουσιασμένοι από την ξενάγηση. Η Χρύσα, η γλυκιά οικοδέσποινα και ξεναγός του Μουσείου έσκυψε δίχως λόγο… Λες και της μιλούσε η Γη. Λες και την είχε συμβουλέψει ο Ουρανός. Σήκωσε προσεκτικά το χαρτί και θαμπώθηκε από τη ζωγραφιά. «Τι όμορφος ήλιος! Μοιάζει σαν να είναι αληθινός», σκέφτηκε. Κράτησε το χαρτί στο χέρι της σαν να ήταν φυλαχτό και το φύλαξε στο δωμάτιο με τα εκθέματα. Η κουκίδα ή μάλλον ο ζεστός ήλιος είχε ζεστάνει και την καρδιά της Χρύσας και μόλις είχε αποκτήσει μια θέση στο Μουσείο Τυπογραφίας. Κι όσο περνούσαν οι μέρες τόσο φούντωνε ο ήλιος μας. Τόσο αποκτούσε το παλιό γνώριμο χρώμα του. Μάλιστα μικροί και μεγάλοι επισκέπτες τον είχαν τόσο πολύ λατρέψει που ζητούσαν να έχουν κι ένα αποτύπωμά του…
Η μικρή κουκίδα, η μεταμορφωμένη στον ολόλαμπρο ήλιο είχε πια τη δική της ιστορία. Η τέχνη που κυριολεκτικά άλλαξε τον κόσμο, η τυπογραφία, άλλαξε και την ιστορία της μικρής κουκίδας. Μέσα σε τούτο το Μουσείο… Στο Μουσείο Τυπογραφίας… Το Μουσείο που άλλαξε με την σειρά του την ιστορία ενός τόπου. Γη και Ουρανός, έσμιξαν τις καρδιές τους κι έδωσαν μια ευχή, «Το Μουσείο Τυπογραφίας να συνεχίσει το τολμηρό ταξίδι του στον χρόνο αλλά και να φέρνει με τον μοναδικό του τρόπο ακόμα πιο κοντά τους ανθρώπους!»
Η Μάρω Θεοδωράκη είναι μουσικός, συγγραφέας
Η Λίλα Καλογερή γεννήθηκε στην Αθήνα και με-
και καθηγήτρια φωνητικής. Γεννήθηκε και μεγάλωσε
γάλωσε στα Χανιά, όπου ζει και εργάζεται τα τε-
στην Αθήνα μέσα σε μια δημοσιογραφική και μουσική
λευταία χρόνια.
οικογένεια και η καταγωγή της, από την πλευρά του πατέρα της Γιάννη Θεοδωράκη, είναι από τα Χανιά.
Παράλληλα με τις σπουδές της στη μετάφραση και διερμηνεία (Ιόνιο Πανεπιστήμιο) άρχισε να
Έχει συγγράψει πάνω από 50 παιδικά βιβλία απο-
συνεργάζεται με εκδοτικούς οίκους εικονογρα-
σπάσματα των οποίων υπάρχουν στα σχολικά βιβλία.
φώντας παιδικά βιβλία.
Διδάσκει υποκριτικό τραγούδι σε δραματικές σχολές και έχει συνθέσει μουσική για το θέατρο. Έχει επιμεληθεί μουσικές παραστάσεις συνεργαζόμενη
με
καταξιωμένους
σκηνοθέτες.
Διακρίθηκε με το Α’ βραβείο πρωτότυπης μουσικής,
Στη συνέχεια ασχολήθηκε με το κινούμενο σχέδιο στην εταιρεία Spicy Toons, σπούδασε 3D animation, ενώ το 2002 αποφοίτησε από το U.C.E. στο Birmingham με ΜΑ στην Οπτική Επικοινωνία.
στο 3ο Φεστιβάλ Κύπρου, για την ταινία "Sappho",
Από τότε εργάζεται σαν εικονογράφος στον χώρο
ενώ έχει κάνει συνεργασίες στη Κρατική τηλεόραση.
των εκδόσεων και του παιδικού βιβλίου, ενώ με-
Τα εκπαιδευτικά της προγράμματα έχουν απήχηση σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό με κορυφαία,
γάλο μέρος της επαγγελματικής της δραστηριότητας αποτελούν τα κόμικς και η ζωγραφική.
τα «Αριστοφανικά Χορικά» και τις «Μουσικές Πρά-
Έχει συνεργαστεί με τις εκδόσεις Πατάκη, Κέδρο,
ξεις και Δράσεις μέσα από τα μάτια των παιδιών».
Ψυχογιό, Καστανιώτη, Δίαυλο, Σκυτάλη, ενώ συνερ-
Η Μάρω Θεοδωράκη σπούδασε Πιάνο στο Εθνικό
γάζεται και με εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού.
Ωδείο, τραγούδι & φωνητικά στο Πρότυπο Πειρα-
Η δουλειά της έχει τιμηθεί με έπαινο στα βρα-
ματικό Ωδείο, Μουσικοκινητική Αγωγή και Σεμινά-
βεία ΕΒΓΕ.
ρια Φωνητικής Δραματουργίας.
Το μοναδικό στην Ελλάδα Μουσείο αφιερωμένο
αίθουσα, που συνδέει την Τυπογραφία με το
στην Τυπογραφία, την τέχνη που άλλαξε τη ροή
Έντυπο και της ιστορία της Κρήτης, καθώς και
της ιστορίας, βρίσκεται στα Χανιά, λίγο πριν την
πωλητήριο, καφέ / εργαστήρι.
είσοδο της πόλης, στο Βιοτεχνικό Πάρκο Σού-
Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης μικροί και
δας. Αναπτύσσεται σε δύο μεγάλες πτέρυγες,
μεγάλοι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να τυ-
και τρεις επιμέρους αίθουσες που καλύπτουν
πώσουν στα παλιά πιεστήρια και να ανακαλύ-
έκταση περίπου 1.200 τ.μ.
ψουν ένα ξεχασμένο αυτονόητο: τον κόπο και
Προσωπικό μεράκι και στοίχημα του δημιουρ-
την ανθρώπινη ευφυΐα που βρίσκονται πίσω
γού του Γιάννη Γαρεδάκη, ιδρυτή της εφημερί-
από κάθε τυπωμένο κείμενο.
δας “Χανιώτικα νέα” και της συζύγου του Ελέ-
Παράλληλα το Μουσείο είναι χώρος πολιτισμού
νης, το Μουσείο ξεκίνησε ως μία μικρή ιδιωτική
και γραμμάτων. Στους χώρους του φιλοξενού-
συλλογή δίπλα στις εκτυπωτικές εγκαταστά-
νται συνέδρια, θεατρικές παραστάσεις, μουσι-
σεις της εφημερίδας. Εγκαινιάστηκε επίσημα
κές εκδηλώσεις, εκθέσεις, ενώ αξιόλογη είναι
το 2005, με έναν εκθεσιακό χώρο, βιβλιοθήκη
και η εκδοτική του δραστηριότητα.
και αμφιθέατρο και το 2012 προστέθηκε σε αυτό
Πρόκειται για ένα Μουσείο “ζωντανό”, που δι-
μία νέα πτέρυγα. Το 2015, με την συμπλήρωση
αρκώς εξελίσσεται και αλλάζει, όπως ακριβώς
10 χρόνων λειτουργίας εγκαινίασε μία ακόμα
η Τέχνη που παρουσιάζει, η Τυπογραφία.