ANWB - Najaar 2020

ING

20

ED

NAJAA

AANB S R I

20 A NWB

DORPEN B.NL/MOOISTE GA NA AR ANWE DIT VOOR 31 MA ART EN EN STEM! DO N WEEKENDJE WEG. EE MA AK KANS OP

DR FOTO JURJEN

ENTH

EDERLAND

! p r o Ons d

VAN N OOISTE DORP M R E L L A G IN VERKIEZ

anwb najaarsaanbieding

anwb najaarsaanbieding

em op een Nederland? St an v voor. p or d e st evelingsdorp rmooi li le w al u et jo h ag jij ra d d Wat vin nglist of pen op onze lo land. van de 40 dor orp van Neder D e st oi o rm lle g van Het A entaal, onze verkiezin jzonder, historisch, monum n aa ee m e o D De top 5 at het meest bi s is? Stem op jouw favoriet! d p or d et h orpen at er Is d allermooiste d urzaam of div an u v d , 50 d p en to w e u d ie , vern pioen WB. ber in de Kam oek van de AN b w u ie n staat in septem ek lo en in een k 33 wordt opgenom

3

2

9:52 19-2-2020 13:0

DE A LL E R MOOIST E DOR PE N VA N N E DE R L A N D ezing mooiste

033_K03_Verki

ISBN 9789018047672 PRIJS € 19,99 VERSCHIJNING september OMVANG 160 pagina’s FORMAAT 18 x 21,5 cm UITVOERING paperback NUR 500

dorp.indd 33

Nederland telt honderden dorpen. Terpdorpen, lintdorpen, dijkdorpen, kerkdorpen, ringdorpen, esdorpen .... Plaatsen met historische marktpleinen en lommerrijke terrassen van dorpscafés. Dorpen waar je je waant in een andere tijd. En allemaal met een eigen, uniek karakter. Maar wat is nu het allermooiste dorp van Nederland?

Samen met de lezers van de Kampioen hebben we dit voorjaar de 50 allermooiste dorpen geselecteerd. Aan de hand van prachtige foto’s, historische achtergronden, praktische informatie, lokale gewoontes, regionale ge-

rechten, en verhalen van of over dorpsbewoners presenteren we deze uitverkoren dorpen in dit lijvige boek.

Een jury van experts bestaande uit Wim Daniëls (auteur van Het Dorp), Jaap Evert Abrahamse (Rijksdienst Cultureel Erfgoed) en Marieke Haafkens (ANWB Wandel- en fietsroute-expert) kiest uit deze selectie de vijf allermooiste én de winnaar. De uitslag zal vervolgens eind augustus, tegelijk met het verschijnen van het boek De Allermooiste Dorpen van Nederland, in de Kampioen bekend worden gemaakt.

Het winnende dorp krijgt een speciaal ANWB-bord van het 'Allermooiste Dorp van Nederland', uitgereikt door de hoofddirecteur van de ANWB Frits van Bruggen

Dit is geen wandelgids

2

D I T I S G E E N WA N D E L G I D S

H A N D B O E K VO O R D E M O D E R N E WA N D E L A A R

Schoorlse duinen

H A N D B O E K VO O R D E M O D E R N E WA N D E L A A R

DI T IS GE E N WA N DE LGI DS handboek voor de moderne wandelaar

ISBN 9789018047689 PRIJS € 18,99 VERSCHIJNING november OMVANG 144 pagina’s FORMAAT 14,5 x 20,5 cm UITVOERING gebonden NUR 500

Nee, natuurlijk ben je geen wandelaar. Je bent in de bloei van je leven. Je hebt geen schoenen die eruit zien alsof je de Dolomieten gaat doorkruisen. En je partner draagt een andere jas dan jij. Maar geef toe: het is wel fijn, hè?

De Nederlandse natuur in, telefoon op trillen, lekker een stukkie lopen. Je staat niet alleen.

De laatste jaren zijn wandelpaden niet meer het exclusieve domein van ANWB-stelletjes op leeftijd.

In Dit is geen wandelgids wordt een nieuwe generatie wandelaars op sleeptouw genomen

door Nederland. De ene voet voor de ander zetten, kan vrijwel iedereen. Maar wat zijn de beste routes voor mensen zonder richtingsgevoel? Welk heideveld is het meest fotogeniek?

Hoe strik je de veters bij zere tenen? En welke vogel schiet daar in vredesnaam door het struikgewas?

Dit is geen wandelgids combineert een stortvloed aan praktische tips met ronkende routebeschrijvingen en de verhalen van nieuwe natuurliefhebbers. Een modern wandelhandboek met een moddervette knipoog, insta-

e hebt wandelroutes die de benen de kans gunnen om rustig op te warmen. En je hebt met-de-deur-in-huis-val-routes zoals dit rondje door de duinen van het Noord-Hollandse Schoorl. Het buitencentrum van Staatsbosbeheer ligt nog niet achter je of de allerhoogste duin van Nederland (1) torent al angstaanjagend de lucht in. Direct zet het bakbeest de tanden in je kuiten. Ook al is er een prima trap aangelegd – 249 treden lang – om de klim behapbaarder te maken.

Als bij toverslag maakt het bos plaats voor een haast eindeloos golvend heidetapijt. De wind heeft er duidelijk meer vat op het landschap. Bij het Vogelmeer (2) worden plukken helmgras over de stuifkuilen gekamd als de spaarzame haren op menig middeljarig mannenhoofd. Wie de oren spitst, hoort in het duet van wind en branding – de zee is niet ver weg – zo nu en dan ook het vrolijke gekwetter van de veldleeuwerik. In de verte graast de plaatselijke plantsoendienst; een kudde runderen die moet voorkomen dat snelgroeiend gras de overhand krijgt op de heide.

Eenmaal boven krult het pad verder door dicht duinbos. Tot omstreeks 1900 had het zand vrij spel in de Schoorlse Duinen.

Om het stuiven te stoppen werd daarna een karrevracht naald- en loofbomen aangeplant. In het spijkerbed aan statige dennen stelen in mei vooral de geel tot roodachtige bloemkegels van de grove den de show.

Opnieuw een prachtige uitzichtduin; De Zwarte Blink (3), opnieuw het zand uit de schoenen kloppen, opnieuw geen zandhagedis te zien. Hoewel de mannetjes zich dit jaargetijde in een gifgroen trouwpak hullen, en op open plekjes zon proberen te vangen, laten ze zich nogal lastig spotten.

5

4

M AT T H I J S M E E U WS E N

Lengte 11 kilometer.

Start- en eindpunt Buitencentrum Schoorlse Duinen.

Bewegwijzering Paarse pijlen.

Langs knooppunten 32 – 31 – 33 – 27 – 26 – 23 – 22 – 08 – 09 – 19 – 17 – 16 – 15 – 14 – 65 – 77 – 30.

Horeca onderweg geen.

anwb najaarsaanbieding

anwb najaarsaanbieding

J

3

waardige fotografie en een dubbeldikke dosis buitenplezier.

Auteur Matthijs Meeuwsen (1984) is bekroond reisjournalist en werkte op alle zeven continenten, maar zoekt zijn verhalen de laatste jaren vooral in de Nederlandse klei. Hij schrijft onder meer veel over de natuur en buiten­ sporten voor de Kampioen, outdoormagazine Salt, National Geographic Junior en het AD. Hij is geen wandelaar.

ktinerabtei Maria Laach Die Benedi ten romanigilt als einer der schĂśns hlands. Nach schen Bauten Deutsc t wurde sie Ăźber 110 Jahren Bauzei Meisterwerk Ein um 1230 vollendet.

Steinmetzkunst ist spätromanischer Vorhof mit Bodas ‘Paradies’, ein rschĂśwunde gengängen und einem . AuĂ&#x;erdem locnen LĂśwenbrunnen sowie Kunst und ken der Laacher See den Spezialitäten aus Klosterbetrieben.

Museum in Roscheider Hof Dieses welten verganKonz lässt die Lebens ig werden: von gener Zeiten lebend ten Handwerden verschiedens

NECK ARCA MPING

auf schattigen Stellflächen teils sonnigen, teils richEin grĂźner Platz mit ist Ăśkologisch ausge Neckar. Der Betrieb einrichtungen Rasenuntergrund am Ver- und Entsorgungs ndigen notwe FuĂ&#x; allen Zu tet und mit Anfang November. et von Ende März bis ausgestattet. GeĂśffn Kilometern. tadt in etwa zwei erreicht man die Innens gen TĂźbin 61, 72070 Rappenberghalde “ E9°02‘08.6“ GPS: N48°30‘38.8

kerstätten ßber diverse , Dorfwirtschaft, alte Läden, Schule ztpraxis Bankfiliale, Zahnar und Fotoatelier. „

Museum der Kunsthalle und das fastvollstänen (MUT). Letzszene.Diemalerische, Universität TĂźbing mit dem der UNESCOdig erhaltene Altstadt teres stellt Exponate mundzahlreinundEiszeit‘HĂśhle MarktplatzimZentru ätte Welterbest sern steigt stunJura’aus.In chen Fachwerkhäu kunstimSchwäbische ruferauf.Das ein Hauch stets auch fenfĂśrmigvomNecka weht der Stadt eSchloss ‘Stocherer’ die wenn im16.Jahrhunderterbaut ig, von Vened man Ăźber die ckarstaken.

Ne im nen HohentĂźbingen, das Käh mitihren eigeerreicht, miteinem sich bietet aussichtsreicheBurgst en VonTĂźbing Blick auf die dieRĂźckbietet einen herrlichen AbstecherzumBodensee linturm.Hier der westlich AltstadtmitdemHĂślder kehr an den Rhein an, 1807bis1843. seeflieĂ&#x;t, Boden den in lebtederDichtervon z vonBregen sind die nahe hein Hochr als Stein Ebenfalls sehenswert bei umihndann (1478–1482), gelegene Alte Burse zu verlassen. tsgebäude das älteste Universitä Evangelische der Stadt, sowie das ab dem Jahr Stift (1536). Auch die kirche, die Alte dabei hat, 1470 erbaute Stifts Wer die Fahrräder 15. Jahrhune Strecken, 25 TĂźbingen Aula und das bis ins kann zahlreiche kĂźrzer r-Athen’ lieauch einSeit 1477 ist das ‘Necka reichende Rathaus zurĂźck dert die sich hier finden, noch heute Zu den sefeld.

Blick Universitätsstadt, und sel fahren. im Drahte dann gen mal mit dem studentischen n zählen die ist es geprägt vom henswertesten Musee tenKneipenLebenundeinerlebhaf

ˆ

� ‡

Â?

Â?

…… � „

­ €

† ƒ

� ‰ € † Œ

­ � €­ �

 Â?Â? ‰Â

Â?

­ €

€

€

Â?

Š �

Â?

Das einstige Fossiliengrube Messel der reichsten Tagebauareal ist eine -Lagerstätten der Säugetierfossilien aftler bargen bisWelt. Geowissensch Millionen Jahren her aus dem vor 47 lkansee rund entstandenen Maarvu darunter neben 40 000 Einzelfunde, Fische, Insekten, dem Urpferd auch Reptilien, Amphibien

ÂŽ Â?

Â?

Â

Â? Â

Â?

†� �

O-Weltkulturerbe Speyer Das UNESC grĂśĂ&#x;te romaniSpeyerer Dom, das hlands, ist unbesche Bauwerk Deutsc wert. Ebenso ein Besuch dingt einen durch Rundgang t.

Altstad die schĂśne

Â?

… ˆ

Â

es das renomHeute beherbergt gische Lanmierte WĂźrttember platz,einem desmuseum.AmSchiller Stuttgarts,steht derschĂśnstenPlätze eStiftskirche diezweitĂźrmigegotisch sowiedievon (12.–15.Jahrhundert) e Alte Kanz1542 bis 1544 erbaut ten’, ein alter lei und der ‘Fruchtkas 16.JahrhunKornspeicherausdem swĂźrdigkeiten dert. Weitere Sehen Schloss ansind der an das Neue rten, das grenzende Akademiega Staatsgalerie.

Staatstheaterunddie sĂźdwestlich Etwa zehn Kilometer lieĂ&#x;HerzogKarl desStadtzentrums 1767 auf einer Eugen von 1763 bis ssSolitude AnhĂśhedasRokokoschlo Innenstadt, erbauen. NĂśrdlich der berg mit dem unweit vom Killes Fernsehturm, 217 Meter hohen berĂźhmten erstreckt sich die von busier, Mies Architekten wie Le Cor undScharoun vanderRohe,Gropius fsiedlung.Im entworfeneWeiĂ&#x;enho stadt befindet Stadtteil Bad Cann derschĂśnssichdieWilhelma,einer zoologitendeutschenbotanischschen Gärten.

Â…

 ��

� �

­ �

Â

†

„�

Â

Reichsstadt am Esslingen Die alte den Staufern Neckar blĂźhte unter . Eine Besichtigung durch den Handel e Stadtkirche wert sind die gotisch unterschiedlichen St. Dionys mit zwei Chor und TĂźrmen, hochgotischem die hochschĂśnen Glasfenstern, der Marktgotische Frauenkirche, s und die platz, das Rathau .

PliensaubrĂźcke (1286)

‡ �

 �

und Pflanzen.

‚

Â?

‹�

Â?

Š† ­ �Š

‚‚‚‚ �

‰ Â? Â?Â

Â? Â?

Von Weitem Burg Hohenzollern bewaldeten Bergsichtbar auf einem ist der mittelkegel bei Hechingen des schwäbisitz alterliche Stamm echts, das später schen Grafengeschl ten und KurfĂźrs die preuĂ&#x;ischen Kaiser stellte. hen KĂśnige und deutsc lage mit ihren Die heutige Burgan enthen malerischen TĂźrmc Jahrhundert. In der stand erst im 19.

Kostbarkeiten Schatzkammer sind Kronaus dem preuĂ&#x;ischen

€ ‚

‰

� ƒ ‰

Â?Â

†‘ �

‚‚‚‚ ƒ

’ ­†‰‰ †‘

schatz zu sehen.

173

172

NECKA R MOSEL, RHEIN UND

NECKA R MOSEL, RHEIN UND

ROUT E

11

anwb najaarsaanbieding 6

De mooiste routes met de camper

ISBN 9789018047801 PRIJS ₏ 24,99 VERSCHIJNING juli OMVANG 296 pagina’s FORMAAT 18,5 x 26,5 cm UITVOERING paperback NUR 500

Flexibel, zelfstandig, ongestoord en dicht bij de natuur; reizen met een camper is populair omdat het zoveel voordelen heeft.

twee oudste en bekendste vakantieroutes in Duitsland: de AlpenstraĂ&#x;e en de Romantische StraĂ&#x;e.

In dit boek hebben we 20 routes geselecteerd.

Ze lopen meestal langs een van de officiĂŤle vakantieroutes - van de kust in het noorden tot het Donaudal in het zuiden. De afwisselende routes lopen van de Hanzeroute door het Ruhrgebied, langs de Moezel, Rijn en Neckar naar de Bodensee. Natuurlijk zijn er ook de

Voor elke route worden aantrekkelijke camperplaatsen voorgesteld. Gedetailleerde routekaarten geven een overzicht van de exacte koers. Ook worden de belangrijkste bezienswaardigheden, spannende plekken, waardevolle omwegen en fantastische natuurbelevenissen gepresenteerd.

en, hĂśfe war eitig Bisc die gleichz r FĂźrsten, telang Ăźbe jahrhunder Alten herrschten n auf der tue Sta . Die WĂźrzburg n daran. e erinner MainbrĂźck

schaften olle Land durch reizv enden ke fßhr t ut ec de str m be Diese Trau d an zahlreichen vorbei. un kmälern Kulturden

252

ROM ANT

253

ROM ANT

ASS E ISCH E STR

ASS E ISCH E STR

Der Biggesee (oben) lädt ein zu gemßtlichen Schiffstouren.

Rechts: Die Burg Altena, entstanden zwischen 1100 und 1200, thront archaisch Ăźber der alten Drahtzieherstadt.

ROUTE 9 Routenlänge: ca. 480 km Zeitbedarf: 4–5 Tage Start: Soest Ziel: Koblenz bzw.

Montabaur Verlauf (Hauptorte): Soest, Arnsberg, Altena, Siegen, Dillenburg, Wetzlar, Limburg, Lahnstein, Koblenz, HĂśhr-Grenzhausen, Montabaur Besonderheiten: Schon vor 100 Jahren war das Sauerland ein Wanderparadies, das vor allem junge Leute anzog. Reisende sollten also unbedingt Wanderschuhe einpacken.

01 Soest Millionen Kubikmeter Wasser der Im Mittelalter galt die Stadt als die MĂśhne, eines Nebenflusses der Ruhr, reichste und mächtigste Westfalens. werden an der 40 Meter hohen und Sie drohte sogar, zu einer Konkur650 Meter langen Staumauer des renz fĂźr das groĂ&#x;e und berĂźhmte ÂťWestfälischen MeeresÂŤ aufgestaut.

KĂśln zu werden. So kam es in der Mitte des 15. Jahrhunderts zur Soes03 Arnsberg ter Fehde, die schlieĂ&#x;lich zur UnabAuf einem von der Ruhr umflossehängigkeit der Stadt fĂźhrte. Viele nen BergrĂźcken liegt Arnsberg. Das Bauwerke erinnern noch heute an Alte Rathaus und der Marktplatz mit den einstigen Glanz, wenngleich die Glockenturm und MaximiliansbrunLuftangriffe während des Zweiten nen (1779), die mittel al ter liche Weltkriegs schlimme Narben hinterProbs tei kirche St. Lau ren ti us und lassen haben. Sehenswert sind das Fachwerkhäuser prägen das Antlitz romanische St.-Patrokli-MĂźnster, die der Altstadt. DarĂźber thront die Petrikirche aus dem 12. Jahrhundert, Ruine eines Schlosses. Im LandsberSt. Maria zur HĂśhe, ferner die Hallenger Hof ist das Sauerlandmuseum kirche St. Maria zur Wiese und die untergebracht. Von 1816 an wurde Alt-Thomä-Kirche mit dem schiefen Arnsberg unter preuĂ&#x;ischer HerrTurm. AuĂ&#x;erdem sollte man eine schaft umfassend ausgebaut. Unter Besichtigung des Rathauses aus dem Friedrich Wilhelm III. entstand das 18. Jahrhundert und der Reste der ÂťPreuĂ&#x;enviertelÂŤ mit klassizistischen Befestigungsanlagen nicht versäuBauwerken. PompĂśse Jagdszenen men. Im Burghofmuseum sowie im zeigt das Hirsch ber ger Tor. Einen Ost hofentormuseum er fährt man wehr haften Ein druck ver mittelt Wissenswertes Ăźber die Stadt geSchloss Herdringen, dessen heutiges schichte. Das Wil helm-Morg nerErscheinungsbild aus dem 19. JahrHaus beherbergt eine reichhaltige hundert stammt. expressionistische Sammlung.

04 Balve 02 MĂśhnetalsperre Unweit des Ortes im HĂśnnetal befinDie gigantische Talsperre dient nicht det sich die grĂśĂ&#x; te KulthĂśhle nur der Trinkwasserversorgung des Deutschlands. Funde aus der BronRuhrgebiets, sondern ist auch Nahze- und der Eisenzeit sind im Muerholungsgebiet mit zahlreichen Geseum Balve ausgestellt. Nach einer legenheiten zum Wassersport. 135 Besichtigung der Pfarrkirche St. Bla136

SAUERLAND, SIEGERLAND UND LAHNTAL

sius kann man sich in der LuisenhĂźtte Ăźber Bergbau und Erzgewinnung zu Beginn der Industrialisierung informieren.

Auf der Weiterfahrt lohnt sich kurz vor Iserlohn eine Wanderung durch das Hemer Felsenmeer, eine bizarre Karstlandschaft in einem 1962 gegrĂźndeten Naturschutzgebiet. Auf 35 Hektar kĂśnnen Besucher die Kalksteingebilde bestaunen.

05 Iserlohn Die von HĂźgeln umgebene Stadt war um 1800 ein bedeutendes Industriezentrum. Eine Reminiszenz daran ist das Nadelmuseum in der his to rischen Fabrikanlage Ma ste- Barendorf. Sehenswert ist auch die Obere Stadtkirche St. Marien mit romanischem Westwerk und flandrischem Schnitzaltar.

06 Altena Von der Burg an der Lenne nahm die deutsche Jugendherbergsbewegung ihren Ausgang. Im Neuen Bau befindet sich eine Waffensammlung, im ehemali gen Kom mandan ten haus das Deutsche Drahtmuseum und im Alten Bau das Märkische Schmiedemuseum.

07 Plettenberg Umgeben von bewaldeten HÜhen erstreckt sich die Vier-Täler-Stadt

CITYMOTEL SOEST Einen Wohnmobilstellplatz mit FrĂźhstĂźcksservice bietet das CityMotel in Soest an. 22 gebĂźhrenpflichtige Stellflächen stehen zur VerfĂźgung. Der Platz ist ganzjährig geĂśffnet und verfĂźgt Ăźber alle notwendigen Ver- und Entsorgungseinrichtungen. Die Innenstadt ist zu FuĂ&#x; in nur zehn Minuten erreicht.

Altes Stellwerk 9, 59494 Soest GPS: N51°34‘31.0“ E8°06‘56.6“

WOHNMOBILSTELLPLATZ AM MĂ–HNESEE Am Nordufer des MĂśhnesees befindet sich dieser gebĂźhrenpflichtige Stellplatz, der Raum fĂźr 50 Fahrzeuge bietet. Neben allen notwendigen Ver- und Entsorgungseinrichtungen verfĂźgt er auch Ăźber Duschen und eine WC-Anlage.

LinkstraĂ&#x;e 20, 59519 MĂśhnesee-Delecke GPS: N51°29‘29.0“ E8°04‘56.6“

CAMPEN AM DAMM Dieser Platz am Sorpesee ist gut ausgestattet und bietet Stellflächen fßr 40 Wohnmobile. Er ist ganzjährig geÜffnet. In den Sommermonaten ist dieser Platz ein beliebtes Segel-, Surf- und Baderevier.

Amecker Damm, 59846 Sundern GPS: N51°18‘27.1“ E7°56‘25.5“

entlang der FlĂźsse Lenne, Else, Oester und GrĂźne. HauptsehenswĂźrdigkeiten sind die romanische Christuskirche und die Burgruine Schwarzenberg. In der Umgebung ist die Oestertalsperre einen Ausflug wert.

137

08 Attendorn Nach einem GroĂ&#x;brand im Jahr 1783 wurden in dem Städtchen am Nordufer des Biggesees zahlreiche Fachwerk häu ser erbaut, wie sie et wa noch in der ÂťVergessenen StraĂ&#x;eÂŤ zu

SAUERLAND, SIEGERLAND UND LAHNTAL

7

CAMP E R BOEK DU ITSLAND

tische n a m o R e i D StraĂ&#x;e

anwb najaarsaanbieding

Routenlä nge: ca.

Zeitbed 560 km REISEM arf: 6–7 OBILPAR Tage Start: Tri Dieser ist K TREV er ein sehr Ziel: TĂź IRIS groĂ&#x;er Pla bingen Entsorgu tz mit alle ngseinri Verlauf Das ma chtungen n notwend (Haupto Bezahlun lerisch , Dusch rte g igen Ver Trier, Ko an der mit Camp ): legene en und Mosel ge- und blenz, park.cam KrĂśv ist -Card-Sys WiFi. Ga Bingen, bekann ping-trev Mainz, tem (Fu nzjähr Burg Elt E ig18 Wein, den t fĂźr sei iris nktionswRO UT Frankfur geĂśffnet.

Kaiserth z schein nen ÂťKrĂśver t der Fan eise: htt ermen bet .com/de/camp-c RA SSE t, Darmsta Architekt Nacktars ps://re TI SC HE ST tasie ent ard-syste rägt 2,5 dt, ur gehĂśrt chÂŤ. mobilsprungen m). DerM ANise Kilometer, In den Heidelbe Mannheim, sie zu den Zwisch . Mit ihr Moselau zur Porta RO FuĂ&#x;weg zu en März rg, Heilb schĂśnste schen er einma zwi den und No en, 5429 Nigra 3,5 cke GPS: N4 Stuttga ronn, n Burge 01 ligen Stre Trier vember 0 Trier Kilome rt, TĂźbin 9°44‘24.8 n Deuts inierenden kann ma lerische Die ter. fasz chland ma gen der “ E6°37 sich n sie bes s. von den en Entlang ‘29.3“ ichtigen. bewalde FĂźssen reih olle und nkv Besond Hu urg ten pru 02 nsr Bernkast Bergen SU N PA Ăźck und WĂźrzb gen, erheiten des e Sta el-Kues der Eifel trutzige Bur RK WOH erk : Wer da e, Fahrrad stw Die ädt dt Kun Fachwe umrahmt lie gt Kleinst s dabei ha Der koste NM OB tzbare rkhäuse e t, ILPARK npflichti und unschä schĂśne Talweitun in ein er de r platz vo r und de Ăœberrag we nig en ge ruhige SchlĂśsser Ausflugsm findet notwen gen der r Markt n Bernk t wird da digen Ve Mo Platz lieg ast . keiten s mi Ăśg Mo Stä sel der el Gr t lich ein . dt sel im eve Trier wa r- und En chen von tal werde igen wic entlang t direkt mittleren aneinan nb urg . sind vor rte an der Mo von tsorgung der der Streck handen Au f de Flussschl t geht es digkeiten au htigen Sehensw t Landshut Ăźb n von der Burg . GeĂśffne seinricht m vo n e. guter Sta eife um ruine f: NordĂś ungen sow sel. Alle hĂźgelige Landschaf ein er Ăźrerragt, t Anfan ndort, um AuskĂźnft schlossen hen sich Weinbe Royal lieg stlich de g März eine h Tauber-rĂźhmten Porta ie chsch Du Bernkast bis Dur en Mont rge ziee: Weink bis Anfan r bet die Ru en parallel zur A81 nac Nigra ste el-Kues Gestade land Mo Plä ulturine einer Ein e BrĂź zu ihren Mauern g Novem rzburg ban gepla ht die na zu besuc e Taubertal. neen vo n Ba sel 16a, 54 von Vaucke fĂźh hinauf. nten Fes ch hen (2,5 WĂźber. Ein im in das lieblich lth asa r 470 Graa rt vo n GPS: N4 973 324, : Tel. (06531) erbaut na tun geb au ch aus gsa she Kil te Ne Be Ku es, de ch an de 9°56‘01.1 hofr). omete nlage.

Kirche u ma nn rnk ast el www.mo bisc rt die gut St. Pau r Mosel n m Ge bu “ E7°03 touristik selland che Ph ilo so Tauber fĂźh . Jah 04 Zell leris18 lin aus ‘43.8“ rts ort de rhunde .de; ph en Nik Entlang der dem g, dem ma ten rt, einer s Romanti o lau s vo (1401–1 Der bekan h Rothenbur en dsten der bede ST EL LP scher Rh 464), de n Ku es StraĂ&#x;e nac nte We us romantisch We obil Barockbauten LATZ ÂťA ein: r im St. Tel. (06 Hospital inbauort ten einer sen egriff eine im Mosel -Nikolau 771) N DER An der begrabe mit Resdas Wohnm tlich älter ist alten Sta Ort und Inb tal. sMosel ge FUSSGĂ„ n liegt. www.rom 959 380, Dober voll ist es, dtbefest der rom talPet Pe ter s kir m St. Reiz s. leg Tau Ăźb hen igu an en NG antisch er. Die da er alle nĂś ische ch e un , verfĂźg ERBRĂœC Städtc und das errhein.de d ein em ng, der t dieser nebenst tigen Ve KurfĂźrstli bfra 03 Trabe vorKEÂŤ al stehen zu lassen en. DieLie uenkirc her kostenp ; geĂśffne ehende eh em als chen Sch n-Trarba he aus einm ahr flichtige t. Die We r- und Entsorgu Baden-W hunndert Das roma loss lieg ch dem 13 ten Mo ruhige Pla dem Rad zu durchf ngseinri instuben gegenĂź ist eine t am rec Ăźrttem selufer. ntische chtunge wege lade und Resta berliege hberg: der ältes . JahrAuf dem Weinbau Tel. (07 sch enhĂśh erstreckt Bremm ech n. Ganzj mittz auten Rad nd Kir ura geb ten 11) 23 en stä We brĂź ken aus nts sic fĂźh dtc Sei gotiährig end g nach cke bequ en De uts te der Mo von Zell rt bei Alf 85 80, die Fran www.tou Hauptma der Mitte h Ăźber beide Ufe hen em zu err gung zur ch lan ds. liegen au rag ein. Ăœber eine Ab rkt mit rismus-b lmosel un rsei chtwangen Burg Arr eichen (ca sel und sind Ăźb f r adezu dazu De r dem Ma Moselufe nach Feuun w.de as aus dem zweier die FuĂ&#x; deger d wird von ten nen Fac hundert. d demers . 800 Me rktkreuz hwerkPetrusbru r, 56856 Weg weiter gängerter).

9. JahrschĂśr besond und Pat fĂźhrt der GPS: N5 nnen gilt Zell geprägt. schĂśn rizierhä l, ein weitere der dlin , 0°01‘44.8 als bĂźh gen s Lie ten ein kels u bhaber sern er NĂśr “ E7°10 und Din fin de n er Ort. Vo des Juge n Trier JahrenPlätze Deutschl 05 Mosel ‘40.4“ mi t de romantisch ands. ndstils von bis Koblenz schleife m BrĂź cke zu renMo malerischHu es ge Million Diese Sch läuft pa bei Bre sel ist nto r, de n-V illa , in dem vor mm rallel leif r ateenr liegt, ab wedch sel nd de m Sch link das mitten Sonora bekannte e der Mosel zäh ritenkr 160 oder au f de m lĂśs s ch en sowie de lt zu en Meteo recwir Ăśrth sten. Die hte MO SEL Don m Hotel eine Re entstanden Bre mm selauw Weinhän den , RH EIN tals eineLech n Ufer des enge aktiv. InMo ihe Be attr er UN D NE lle ge am ein iger Ca der Str vue n zigartige lm on t aĂ&#x;e, die CK AR ten bald ist dieses nicht wen steilsten ge lte n t die schĂśn r Bauw Architek leite rquert und Weinb aubeg Rie als Ăźbe ort erk slin sau au die e der Ge e turstils ghänge Don ein an die Ort selbst der die Don ande im Ort, gend mi Europas. r verbin BlĂźtezeit Nebenfluss sburg besticht die tDer der We me tro po en ge n mit ma erreicht. Der rt bis zum Ende. Aug det. inhande lerische Ga sse n le um Fah lsn die We auf dieser un d his 19. zum Fachwe die weitere nd e vo , tor isc he Ă&#x;stadt, die rkhäuse 20. Jah sich Gro es ige m nt n rhunde rn. Auf fahrt flu ist die einz d. Dort loh rt erinn der We ssabwärt ern. iterchquert wir Stadt s empfieh MĂźden Strecke dur , denn die 161 lt sich be ein Abste er zu bleiben e und Fuggerei. i MO SEL cher zur etwas läng , RH EIN Burg Elt penkist Pup UN D NE wie als z. hts hr hlig CK AR bietet me warten Hig der Reise HohenAm Ende SchlĂśsser che und die die in die Wieskir wanstein, und Neusch r Deutsch schwangau rospekt Ăźbe usp alen rism tion m interna keinem Tou und von eine , auf die land fehlen igt werden gern besicht Publikum Reisenden. dem WohnStrecke mit ällt sich die n und Gef Fahren läss . Steigunge i r bequem h keinerle mobil seh m und auc kau es t llplätze und strecken gib kungen. Ste rän in sch sich Verkehrsbe gen finden seinrichtun ges.

Versorgung lang des We der Zahl ent ausreichen

De zin van reizen

Activeer je ‘blauwe geest’

DING STAND-UP PADDLE BOAR

Manly, Australië ern Beaches in l van de North in Het kroonjuwee le boards (SUP) urt stand-up padd door Sydney verhu daaruit kun je k Centre. Van het Manly Kaya elen, dolfijnen utte baaien pedd ongerepte, besch van de haven n krijge prachtig beeld De spotten en een uur is genoeg. tocht van twee beste tijd. van Sydney. Een maart) zijn de r (oktober tot lente en zome ock mee.

Neem een sunbl Sydney een van um it het centr ly HOE Neem vanu . Zie www.man f Circular Quay veerboot vana info. .au voor meer kayakcentre.com

ls, een zeebioloog J. Wallace Nicho een Blue Mind – en auteur van water je in en rond boek over hoe der en meer gelukkiger, gezon ft worden – geloo verbonden kunt ’ een ‘blauwe geest dat we allemaal rijft het als een hebben. Hij besch zen­ een en eid gevoel van eenh dat we ent mom het voldoening op t van water zijn. in of in de buur te steeds meer in ‘We beginnen ­ hersenen gepro zien dat onze gal ief op iros, Caneiros, Portu d zijn om posit strand in Cane meer het gram naar gezin ls. en worGa met het hele ren’, schrijft Nicho , blonde strand reage te brede de water waar liffen. kal­ in de Algarve, ire zandsteenk ervan kan ons door spectacula De nabijheid van en den omzoomd voor zwemmers nden, innovatie kalm genoeg meren en verbi vormen De baaien zijn helen en ligbedden ren, zelfs en kinde l oten zoinzicht vergr alle niveaus, voora dag. Vermijd de kamp voor de er. het ideale basis wat kapot is.’ zijn mei en oktob ie beste maanden ie lijkt zijn theor de kust merdrukte; de De antropolog van Faro aan de luchthaven en hebben altijd HOE Vlieg naar 70 km naar te bewijzen. Mens een auto en rijd huur ve, van de Algar om te ontspan­ iros te bereiken. water gebruikt Cane om n v.C. het weste ngen. In 2000 nen of te verjo Egyptenaren hadden de oude o­ te genezen. Hipp badrituelen om van de Westerse VS , vader de Tahoe s, het Lake crate lang meer in zowel diep en 35 km propageerde ssiOp een 500 m geneeskunde, ssief gaan profe en hij Sierra Nevadama n, is, nische bade r kalm te Califo Als de wind warm als koud ers kajakken. den beronele snowboard die contrastba grillige gevormde was de eerste het oppervlak nd­ weerspiegelt dan 20 meter. een hoofdbesta onder water meer adviseerde, nu ) in gen en is het zicht tot september ramma’s van zomersport (juni deel in fitnessprog e vroeg of nd Kajakken is een nen e ochte topsporters. India beste in de vroeg de Sierra’s, het . omen s in brand te voork zitten nog steed avond om zonne ke om (www.supsouthla zweethutten HOE SUP Tahoe ust, en aan de zuidk lichaam en geest tahoe.com), geleg zoen van de zee: Ervaar de koele rd- en kajakverr, zuiveren. te wate biedt paddleboa open in Reno in Nevada, Neem een duik huur. Vlieg naar blz. 96 . op 96 km rijden de toekomst:

GENIET VAN HET WATER

ZWEMMEN

je de kust ciaal gevoel als Het is een spe zoutwater kal­ al de geur van nadert. Alleen en verstoorde ers en schoud meert gespann in al zijn uit­ verschijnt het geesten. Dan en plotseling end nem , adembe gestrektheid e oceaan, een t: de golvend zoals verwach rustige zee.

KAJAKKEN

onheid en diepe scho rauwe kracht hun egenover zulke mmeringen. In dagelijkse beslo verdwijnen de itatieve geestesmed e, dzam vree doorbraplaats komt een en emotionele tot intellectuele reis naar het elke gesteldheid die dat en zegg n. Dat wil niet het waken kan leide r er is iets met nderend is, maa speelsheid strand levensvera appen en tot digt om te ontsn vaak ter dat ons uitno na hun kindertijd volwassenen etert wat verb iets idt, bent n verle je volwasse Spelen terwijl it, versterkt zijn verleerd. leert creativite nfunctie, stimu En dat herse zen. de r te gene echte tionele wonden emo zelfs , helpt land en relaties spelen op het de effecten van speelt. zijn nog maar je in de oceaan je nu voor dat d nd en spetteren binnenshuis. Stel getijden, lache de aan d geheim waarom Je overgeven ren. Dit is het ouders, kinde fden terug met vrienden, re oceaanverslaa ande is en ivers nalinekick, het surfers, freed sport of adre het is niet de blijven komen: van dit alles. de pure vreugde

T

14 · Hoofdstuk

K | SHUTTERSTOC

© MATT TRAIN

1

Voer actie voor nverdediger, Word een oceaa blz. 160

Links: Lake Tahoe

in Californië

Anita Isalska. ska. ontdekt dat steden die dringende waa in verval zijn achtergelaten rschuwing zijn een voor het effe neet. Maar zelf ct van de men sheid op de plas in de uitsluiti ngszone van Tsjernobyl gloo rt hoop.

© DENNIS H MILLER

| GETTY IMAGE

S

anwb najaarsaanbieding

VERKEN EEN VERLATEN PLEK

anwb najaarsaanbieding

voor verantwoord en gezond reizen met een goed gevoel

ISBN 9789018047603 PRIJS € 25,99 VERSCHIJNING november OMVANG 304 pagina’s FORMAAT 19,2 x 34,5 cm UITVOERING gebonden NUR 500

Wat is de zin van reizen? Deze vraag heeft misschien een wat negatieve klank, maar is, zeker in deze tijden, wel terecht. Wat is een goede reden om de hele wereld over te vliegen? Je ego strelen door weer een bestemming af te vinken? Je wanderlust stillen? Het antwoord is voor iedereen anders, maar wij dagen je uit om niet alleen te reizen voor jezelf, maar om goed te doen voor een ander. Word zen, maar draag tegelijk je steentje bij.

Reizen zorgt voor een goed gevoel. Maar doe het bewust en verantwoord.

Voel je geïnspireerd en gesterkt door deze gids.

Blijf reizen maken. Zit niet stil. Als je jezelf net zo graag wilt ontdekken als de volgende grote bezienswaardigheid, zullen deze reisdoelen je leven veranderen.

Zoek je duurzaamheid, spiritualiteit of gewoon een onvergetelijk avontuur? Hier vind je gegarandeerd hét reisdoel dat bij je past.

Slapen onder de sterren, een solo-citytrip, natuurfenomenen aanschouwen, een week in retraite of, nog ambitieuzer, gemeenschappen helpen en het milieu beschermen – deze gids is de essentiële metgezel voor een goed bereisd en inspirerend leven.

SCHOONHEID IN DETAIL

IKEBANA Kyoto, Japan Met uitzondering van sumoworstelen geldt in de traditionele Japanse cultuur: minder is meer. Neem ikebana (of kado, ‘de weg van de bloemen’), de delicate en symbolische kunst van het bloemschikken. Bekijk voorbeelden op het tweejaarlijkse Hanatorofestival van Kyoto of volg lessen op de Sogetsuschool in Tokio.

HOE Op maandag les van 10-12 uur; www.sogetsu.or.jp/e.

Reisdoelen zijn vaak gericht op grootse bezienswaardigheden – we steken oceanen over om gigantische gebouwen, toren-

PULGAS VESTIDAS

hoge pieken en imposante kloven te

Hertfordshire, VK Geklede vlooien (ook bekend als pulgas vestidas) zijn een traditionele Mexicaanse volkskunst. Vaak worden de kleine wezens versierd in miniatuurhuwelijkskleding en gepresenteerd als getrouwde stellen. Zie voorbeelden in het excentrieke Tring Museum in Hertfordshire, Engeland.

HOE Het natuurhistorisch museum in Tring (www.nhm.ac.uk/visit/tring) is gratis toegankelijk en dagelijks geopend.

aanschouwen – maar vaak is het de unieke en intieme complexiteit van de fijnere dingen die in de geest blijft hangen.

CATHÉDRALE NOTRE-DAME DE PARIS Parijs, Frankrijk Ken je het verschil tussen een waterspuwer en een grotesk? De eerste is een versierde gotische dakgoot, de laatste puur decoratief. Honderden van deze duivels staren je aan vanaf de Notre-Dame, prachtig gebeeldhouwd in kalksteen.

HOE De kathedraal is geopend van ma-vr 8.00-18.45 uur; in het weekend tot 19.45 uur. www.notredamedeparis.fr.

En verder Koester de reis: Neem de langzame route, blz. 132 Leer waardevolle levenslessen: Leer van inheemse culturen, blz. 120

22 · Hoofdstuk 1

© PANITHI UTAMACHANT / ALAMY STOCK PHOTO

1 20 VE R R I J KE NDE REISERVARINGEN

9

8

En verder

MASJED-E JAMEH Esfahan, Iran Met het beste van negen eeuwen artistieke en religieuze inspanningen biedt de grootste moskee van Iran fraaie details – zuilen, mozaïeken en metselwerk.

HOE De moskee dag. geopend van 9-11 uur en 13.15-16.30 uur.

Links: Masjed-E Jamehmoskee in Esfahan, Iran

De zin van reizen · 23

AURO

RAKAM

P

uit helemaal er even oon om r Sakari en of gew waarvoo te breng . Dat is cht door t en stilte ionele dit rus tra de Om de na ze en van tures, de te geniet vac Adven d van Ro te zijn en 66 Arcti r afstan hter van kilomete orn, opric zestien Hy ytine en het no gezet op sterren op t heeft op naar de is d ten en zen vuord wij lav vluchtso Omhoog Finland. rustig toe i en ars een niemi in den Sakar t wandela profiteer biedt he art 2017 hemel ma re In derlicht lde . nd he s waard een strale al een rei in het ika, van zichzelf dige oase ograaf Mi ze leven jk d, de fot makkeli kijken. De zijn vrien peren een erlicht te het noord omt maakt kam ar ra na nd an om toe erv dro ctische ereen die van de Ar voor ied midden aar tripje kb rei stad be en. vanuit de t te belev lse balle dit heme om ooit

Traditione

le lavvuhu

Lapland t in Fins

a Hämäläin k aan Miik Met dan

WIL DK

AM PER

HO

E MAAK

KAMPVUU

176

en

EN

JE

R K O F F IE 1. CO W BO

1.

2.

3.

4.

anwb najaarsaanbieding

WIL DK

AM PER

FI E

3. AE RO

EN

ERT US

OL AT

OR

PR ES S

De Aerop ress is een kle dat erg in koffie gemakke zetappa lijk is in raat kenners het gebru van ee ik en da n volle, t verrukkin ronde ko g zal bre ffiesmaak ng in en een pe . Minder rcolator omvan is het wa grijk da interessa n arschijnli nte appa jk het me raat vo est het een or trekke rijk en rs, omda complex t smaak aroma van esp oplevert resso be die de is in zek nadert. ere zin Aeropres precies skoffie van on het teg s aloud enoverg e bakki estelde e troost dat je filt . Het ver ers me eist we eneemt l herbruik of invest baar filt ee rt in ee er. n

EV EN

2. PE RC

Deze ma nier ver eist mi minder nimale uitrustin koffiedik g en laa in je mo ternstijl t nd ach koffie. ter dan Het en de wes­ ige dat percolat je nodig or – en hebt is als je he lijken, ne een t extra­ vintage em dan wilt lat een ge dert nie en ëm aill eerde. ts aan de smaak Het ver an­ charme , maar toe aan het voeg je koffie t wel wa tor is ee momentj t n upgra e. De pe de voor rcola­ vraagt je kam ook me peerkoff er tijd ie, maar voor je ongevee het kun r 10 mi t drinke nuten om n: plus 2 de koffie minuten te zetten om het , is het he te laten lemaal rusten. waard.

Maar da t

anwb najaarsaanbieding

Er zijn twee din gen no dig voor lekkere kop ko het zet ffie. Na ten van tuurlijk maling een is de kw van de tends slo bonen aliteit en otwate belangri omgevin de r hoeft jk. Maar g veran leveren te drinke ook sfe de echt go ren de n. Beter drinken er en smaak. ede en nog, ze op je ba lijke bu Ve fairtrad rgelijk nk maar itenmen e koffie koffie­ een fris eens me sen me aan avo se ochte t gevoel t koffie ntuur­ Als je ee nd in de drinken voor du meer. Oo nmaal bergen op urzaam de goed k al klin met uit alleen heid. e koffie kt de ba zicht op nog ma in het tw he ar te we nk aardig een bt, hoef eede ge ten hoe kunt zet , je zult je val je ko je een ten voor zien da ffie nie lekker Toen Ro t in je ge bakje t hetze zal niet bert Ch ëm aill lfd altijd eve eerde mo e smaak ristophe op de Am t. n lekker k. OK, r en Za erikaanse ven – ma het ch Pecha zijn – lat ar elke markt ver en we hun Coffee slok zal eerlijk krijgbare en Ventu voelen. wel als blij­ re Pouch Hikers Afhankel een sch om me Brew creëerde ouderkl ijk van nsen te tisch of hoe je n, was opje helpen tot in he kampe hun do genieten koffie in ert el t extrem , minim de buite van ee dezelfde e uitge alis­ n warm nlucht. rust, zul spullen thuis be e kop Alleen tot je be je niet nt, wil maar om altijd schikkkin dat nog Voordat dat je nie g hebb niet zeg je de vo t en. gen da lgende jezelf ee t je ’s oc opties rst eve doorlee h­ n de tijd st, zwarte gu om een n goud te bakje van nemen het – dat kun je wel ge 42 bruiken.

YK OF

Misschie n wel de meest kelijkste authenti optie. We eke en mak­ sternstijl niet he koffie ma t meest g dan verfijnde proefd drankje e, het he zijn dat eft één je ooit je hebt onbetaa er alleen lbare kw een ijze aliteit: Breng ren ket water aan el voor nodig. de kook vuur eve en laat n afkoe het naast len tot het Doe da het nie n per 23 t meer kookt.

0 ml wa koffie in ter 2 ee tlepels de ketel. gemalen Laat he trekken t een pa en roer ar minu het do ten or. Laa paar mi t het da nuten sta n nog ee an, zod dem van n at de pru de ketel t naar de zakt. En bo­ klaar is Kees!

SEN UIT

4. EE NK Handig

OP SK

OF FI E

voor sol o­kampe Bruu is erders klein en en trekke maakt rs: de losse ko het toc h moge p koffie lijk om te zetten een het in je . Je ko mok of okt wa ter, gie the rm osfles en pelweg t een ko dompelt ffiepad er sim­ in. Bewe speciaal rk de pa ontwikk elde Bru d met de Een an u­spatel dere op en klaar! tie is de brewer.

Growers De hitteb Cup Co ffee­ estendig gevuld e stazak met ko ken zijn ffie en voor­ hebben filter en een ing een sch ebouwd enktuit. water bo Je giet venin de simpelwe zak, eve g heet tuit sch n laten enk je sta een lek an en via kere ko Beide me de p koffie rken zijn in je mo in Nede k. rland ver krijgbaar .

11

10

43

W I LDKAMPEREN

voor verantwoord en gezond reizen met een goed gevoel ISBN 9789018047627 PRIJS € 24,99 VERSCHIJNING september OMVANG 256 pagina’s FORMAAT 19 x 23 cm UITVOERING gebonden NUR 500

Een inspirerende gids om de natuur in te trekken – en de nacht onder de sterren door te brengen. Ga mee en rol je slaapzak uit op de meest afgelegen kampeerplekken ter wereld.

Luc Gesell, tekstschrijver en fotograaf, deelt in dit boek zijn liefde voor het buitenleven. Ervaringen en verhalen, begeleid door oogstrelende fotografie, worden afgewisseld door leuke weetjes en handige kampeerhacks. Het boek onthult waarom mensen wildkamperen: ongeacht hun uitrusting draait het allemaal om het gevoel van vrijheid en om de kick die het trotseren van de elementen geeft.

In dit boek vind je: • Interviews met ervaren wildkampeerders, avonturiers en alpinisten • Honderden fantastische foto’s van locaties over de hele wereld • Tips en instructies, van het kiezen van een tent tot vuurtje stoken en koffiezetten Verken je wilde kant – of je nu in een busje gaat kamperen met de kinderen, gaat rotsklimmen met je vrienden of in je eentje de wildernis in trekt – en zie hoe er altijd iets nieuws te ontdekken valt, zelfs al blijf je dicht bij huis.

ZO W E R KT H E T Een dak- en pick-up-trucktent is een heel praktische en romantische manier om buiten te slapen – de ultieme de-

EVEN

finitie van een roadtrip. Je hoeft je geen zorgen te maken over slapen op de natte grond of het kiezen van de meest vlakke kampeerplek. Je hoeft zelfs niet eens helemaal naar Nieuw-Zeeland te reizen om hiervan te genieten. Deze tenten zijn eenvoudig in de plaatselijke kampeerwinkel of online te vinden en er zijn verschillende modellen die op vrijwel elk SUV-dak passen – zolang het imperiaal sterk genoeg is – of in de pick-uplaadbak. Zoals Bill zegt: “Ze zijn supergemakkelijk.

ERTUSSENUIT

Het kost ongeveer acht minuten om hem voor de eerste keer op te zetten en daarna maar drie minuten.”

Voordat je een model kiest, wil je zeker zijn van de robuustheid van de tent en dat hij op je auto past. Om elke verrassing te voorkomen werkt Trekker Adventures samen met een fa-

E E N G E W E L D I G E K A M P E E RT O C H T kan zo eenvoudig zijn als het

brikant om hun eigen model te ontwikkelen, met eigen speci-

in je eigen omgeving zoeken van een geschikte plek om een tent op te

ficaties, zodat ze de kwaliteit kunnen garanderen.

zetten, ongeacht hoe riant of bescheiden. Je hoeft niet ver op pad te gaan

Om volledig van een kampeerervaring in Nieuw-Zeeland te

of oncomfortabele, koude of vochtige omstandigheden te trotseren. Ook

genieten, raadt Bill een complete roadtrip aan van zowel het

als je geen slaapzak hebt kun je toch de charme van de natuur ervaren,

Noorder- als het Zuidereiland. In het uiterste noorden vind

ingerold in de warmte van een wollen deken. Simpelweg buiten slapen is

je fantastische stranden die niet druk zijn; in het zuiden

al een ervaring op zich – een ‘micro-avontuur’, om de uitdrukking van de

vind je ongelooflijke bergen, meren en mooie routes. Maak

Engelse avonturier Alastair Humphreys te gebruiken. Het idee om er even

een praatje met de lokale bevolking om uit te vinden waar ze

helemaal tussenuit te zijn wordt hiermee gemakkelijk bereikbaar. En als

graag eten en welke bezienswaardigheden ze aanbevelen. Als

kamperen nieuw voor je is, zou je eerst een nacht buiten in je achtertuin

je geen maand hebt om beide eilanden te verkennen, zou ik

kunnen doorbrengen – en misschien een tweede aan de rand van je

persoonlijk aanraden om Christchurch op het Zuidereiland te

woonplaats. Het zal lastig zijn om ergens ter wereld een stad of dorp te

bezoeken, dan door te steken naar Haast aan de westkust en

vinden zonder een bos, veld of park om je te ontvangen.

vervolgens noordwaarts te rijden naar Karamea.

View of Mount Ruapehu in Tongariro National Park, New Zealand Met dank aan Guy Hasler

OP AVONTUUR

101

12

WILDKAMPEREN

EVEN ERTUSSENUIT

13

anwb najaarsaanbieding

voor rustzoekers en natuurliefhebbers

ISBN 9789018047795 PRIJS ₏ 19,99 VERSCHIJNING juli OMVANG 200 pagina’s FORMAAT 14,5 x 20,5 cm UITVOERING paperback NUR 503

De ANWB heeft in deze gids een kleine honderd campings geselecteerd met het keurmerk ANWB charme.

In een tent of caravan, in een huisje of chalet.

Op een charmecamping kom je tot rust en geniet je van de natuur en omgeving.

Charmecampings zijn campings die bijzonder zijn, waar toeristisch kamperen de boventoon voert en waar weinig of gemoedelijke animatie is.

Charmecampings bieden gastvrijheid, privacy, ruime en groene kampeerplekken.

Charmecampings liggen op de mooiste plekjes in Nederland: midden in de natuur, op het platteland, in het bos of aan zee.

Fijne vakantie in eigen land!

13

12

anwb najaarsaanbieding

CHAR MECAM PINGS NEDERLAND

Belgrado

Belgrado in

ider Park, van het Topč rivier andere kant k, stroomt de verder westelij ook het schier­ ligt de Sava. Hier populair Ciganlija, een d waar eiland Ada ebie watersportg e spor­ recreatie­ en alle mogelijk ruimte is voor bal tot en, van voet tieve activiteit waterskiën. n en roeien, skië

slag

een oogop

viel het land lavië, daarna gebied is van Joegos hoofdstad Het stedelijk tot 2003 de au en van Servië. hoofdstad rivieren Don Belgrado was de de o en rad tuss d werd Belg – ingeklem ennen. uiteen en verk trum t cen voe te het a maar laat zich prim uitgestrekt, en t pac Sava – is com gevuld met straten zijn oplopende nts. In het s en restaura naar winkels, café t de wijk lijke richting in noordweste Stari Grad heef dan Park. forse zuiden van het Kalemeg ste jaren een r laat naa het fort en je de gt mala Sava Van een pića bren STARI GRAD De Vase Čara e ondergaan. sdeel entski rfos Stud amo het met stad eit en de universit oosd, vervallen e buslijnen aarl end wijk ) chill dy verw Stad vers Park, waar uit tot een tren tieve erlijk Oude het zuid­ groeide het crea Stari Grad (lett door de Donau in Veder naar rnatieve en vertrekken. n ni Venac, is een met een alte wordt omslote de Sava in het wes­ het plein Zele het van Savamala westen ligt en . Onderdeel t oppunt voor rivier, de kno vibe shar s jk het noorden stad lang ngri e e r voor enad een bela l in dit oud moderne prom chillende plekken oer en het deco r al ten. Centraa bliek, met vers openbaar verv , waa van de Repu , waaraan op warenmarkt eum e . ligt het Plein erkt Mus ulair al rij­ pop gew dt een p bed Nationa nog hard wor htends volo daaraan het een ruiter­ ’s oc r en ter 6 uu om al Thea st. het Nationa t Mihailo vigheid heer van de vors standbeeld TAŠMAJDAN ook een Het plein is ere Obrenović.

MALA t voor een nad uit DORĆOL EN SAVA ek hier ideaal startpun van de Republi de stad. Van van ing r­ Vanaf het Plein a naar het Nikola de sfee verkenn ligt de waarts naar ansk Grad i Deč oost je de Star rts del van leidt ische wan zuidwaa In het noorden daarin het oudste waar het Serv Skadarska en Pašić­plein, met volle straat levard met en een bou wijk Dorćol, deels steil De . rado naar een plein Vanaf het plein huis van Belg zije. de naam Tera za Mihaila elstraat Kne fort. leidt de wink n van het

Servië adering van Nationale Verg vanger in de wijk heeft. . Blik onderkomen is gevestigd ige Sava, van de Heil parlement zijn kralja is de Tempel de Bulevar ne koepel al groe r rich­ kope Wandel via e de w van de waarvan in zuidoostelijk komt zien is. De bou Aleksandra Park van verre te on in 1935 Tašmajdan ting en het jnse kerk beg g) nog iste en neo­Byzanti van de moo ekin een onderbr in beeld, een van de stad en en gaat (na en het grootste grootste park de omliggende wijk. r. Nu al is dit doo d altij ­Europa en van EN ZEMUN den: in Zuidoost naamgever NOVI BEOGRAD shuis kerkgebouw een roerig verle r orthodoxe god vind je Het park kent artie ts, hoofdkw het grootste lfde buurt ees op als begraafplaa verzet tegen het veertig verr wereld. In deze Kalenić. Maar n ter jare isch eind Serv Sava Vanaf van het arkt van ngrijk doel­ oever van de de boerenm Vračar rijk en bela de westelijke Beo­ Ottomaanse jkste troef van ardement sdeel: Novi de belangri cafés, NAVO­bomb een nieuw stad n wel de vele wit van een ne karakter de Bulevar zijn misschie erop langs wege het groe achter ano­ n Verd Van .

9. gaa en grad 199 ius topt kken in hod woonblo die soms vers llus en Met en de moderne d de wijk al snel ro­ wacht het Cyri ls. wer nieme geve ronder het met winkelcentra ligt nden. Ook Park, met daa woningzoeke Spomenik. Het populair bij A aagse station Vukov straatniveau en is end NLIJ Hed CIGA voor het DEDINJE EN ADA het Museum erkomen; 40 m onder ste metro­ hier een ond van de diep Kunst vond rnatio­ daarmee een onale en inte r het Europa. ter Novi het toont nati stations van vel verder naa inje, na 1900. Ach Op een heu l Ded nale kunst van un, een prachtige het stadsdee g ralin Zem zuiden ligt uitst ligt in Beograd elijk andere VRAČAR rshaven die met visse wijk dat een duid e met nam werd oude stad een voor ma­ door Belgrado is ig heeft. Het is voor vijft het n en des toen de jare sdeel De sfeer van villa’s, ambassa is. Het Huis van kleinste stad geannexeerd. n en nodigt uit tot k pale Vračar is het dt in lige koninklij praalgraf . De wijk wor gebleve het rado aard ergt Belg r bew . herb van d doo nen uitstapje gere de Bloemen sten begrens een ontspan Tito, de vroe het noordoo ra en in van Josip Broz Aan de kralja Aleksand za Joegoslavië. de Bulevar de Kne president van esten door de het noordw straat waaraan Miloša, een

Op de mure

Relaxen lang

s de Donau.

s de Mur

3

2

5

Op de fiets lang

Graz vanaf tw ee

TIP

wielen

‘Bij geen enke le andere uitvi nding worden name zo goed het nuttige en met elkaar verb het aangeonden als bij producent en de fiets’, wist latere autobouw de fietser Adam Opel dat onderstre al. In Graz kunn pen: veel inwo en ze ners gebruiken naar het werk de fiets om van te gaan, van het het huis werk naar de supermarkt naar supermarkt en het café. Bij voor van de keur fietsen ze zonder verkeersr langs egels, soms een de Mur, bijna beetje onbesuisd maar altijd met , soms zingend, plezier.

TIP

TIP

TIP

1

4

TI

P

Zodra de bom en in het voor jaar in het blad bidders de de komen, wete paden langs beid n zonaan­ e oevers van schaduw van de Mur te vinde de bomen blijft n. In de het hier zelfs koel, waarbij hartje zomer de Schloßber aangenaam g zich regelmat huizen laat zien. ig tussen het groen en de

8

Stroomopwaarts

door het groen

Start bijvoorbe eld bij het Kuns thaus 1 en fiets rivier. Een korte noordwaarts blik op het Muri langs de nsel 2 en de berg, daarna Uhrturm hoog overheerst al op de snel de kleur Lendkai, met groen. Het fietsp links doorgang ad volgt de en naar de Mari ahilferplatz 3 en de trendy

Fietsen langs en over de Mur relaxte tocht met veel groen – een fraaie uitzich en overal ten.

wijk Lend 4.

Even verder, onde r de Keplerbrücke van het fietsp 5, maakt het ad plaats voor asfalt steenslag. Je verspreid staan fietst langs volks de bebouwin tuinen en g.

Ander perspe

ctief

Dan is het tijd om de fiets neer te zetten en de beklimmen. De steile Kalvarienb rotspartij, met erg 6 te daarop een verb weg van Chris eelding van de tus, is het hele lijdens­ jaar vrij toeganke oorsprong relig lijk. Ondanks ieuze achtergro de van nd komen de wege meer aard meeste bezoeker se geneugten. s van­ Zoals het weid de Schloßber se uitzicht, dat g tot de Rein reikt van erkogel in het noorden en de oosten, de Schö kerk St. Veit in ckel in het Andritz. Een paar bewonderen minuten pano kan geen zond rama‘s e zijn, toch?

Steek via de Pongratz-Moo re-Steg 7 de mogelijkheid rivier over – de is pas 1,7 km volgende verderop. Welk Geidorf! De rivier om in de groe stroomafwaarts ne villawijk volgend, word ker op het pad. t het geleidelijk Fietsers, jogg druk­ ers, rondrenn in alle soorten ende kinderen en hond en maten vrag en om extra ople en Bij de Keplerbrü ttendheid. cke aan de voet van de Schloßber linksaf en dan bij Heels on Whe g kun je kieze n: els via de pade naar de Leeu n de berg op w van Hackher 8 zwoegen , of eerst recht Schloßbergbah door en je dan n 9 naar de door de top van de Schlo bewaar de berg ßberg laten bren voor een ande gen. Of re keer en fiets nu verder recht door.

In het Carré

3

TI

P

e d’Orves: Cours d’Estienn Huiles en het dichtheid aan n de Place aux de grootste Het bruist tusse iteert hier van tweehonderd e publiek prof wijk werd ruim het flanerend in van hele stad. De terre de het in ts op uran elegd bars en resta rdpatroon aang in een schaakbo jaar geleden ke marine. van de koninklij een arsenaal n. Dat have de ankelijk van neterrein aanv gedempt, 116 dde het mari de vorige eeuw Een kanaal schie twintig van ves 21–23) als werd in de jaren d’Estienne d’Or rs (Cou werd kanaal e overbleef. on du Capitain van de marine waarna het Mais gen aan de tijd ssen over de nige herinnerin die moest besli een van de wei bevelhebber, isanat et de de hoogste Maison de l’Art het t toon Hier resideer Binnen en balken, galeislaven. elven en hout galeien en de aakt. kwekkende gew t, onder indru en wordt gem d’Ar duct iers spro Mét rheid des aan nijve Provence zoal wat er in de

Powervrouw

en aan t deel te dank . is voor een groo Jeanne Laffitte lik van de wijk oude boeken De huidige aanb amelaar van elaar en verz de boekhand

grote metabegin van een acht betekende het Place Thiars het arsenaal en rond de De sloop van gen In 1784 werd drie verdiepin het gebied. emd – van morfose van opslag en (eilandjes) geno voor îlots te n – ruim d was huizenblokke begane gron de Op . hoog gebouwd de ingezet voor hart en ziel t zij zich met rs d’Estienne zeventig heef e die het Cou In de jaren parkeergarag x aan datzelfde monstrueuze el Les Arcenaul t, sloop van een hand kuns boek r over en ineerde. Haa d voor boek . In d’Orves dom toonaangeven en de Provence is ook nu nog van Marseille plein (nr. 25) r de de keukens urant, dat doo hiedenis en ne een resta r Simo cultuur, gesc zus n, waa je uw runt haar en een theesalo e hetzelfde gebo bibliotheek lijkt, naar het oud veel op een . Nieuwsgierig boekenkasten doorbrengen naulx, de uurtjes kunt he des Arce wat Porc k de kelij in ’s mak foto el.

Bekijk dan de rs? hand Thia boek é de Carr urant en en het resta doorgang tuss

TIP

NUR 510

5 5.

TIP TO UR

T 44R .IP

UITVOERING paperback

1.

1

TO U

FORMAAT 18 x 26 cm

ves uit op de d’Estienne d’Or t het Cours . Hier werd westkant kom Vieux Port leidt Aan de zuid zeepdat naar de was voor de es, een plein TIP rd die nodig Place aux Huil lie aangevoe t een buste olijfo staa de plein TOU schip R van het vroeger per nd Franse . In het hart uize seille vierd Mar van 52), die fabrikanten emd to (1874–19 bero Scot r ent Bake Vinc e st Josephin van de componi van er het door de terrassen eef, waarond schaduwen chansons schr Bomen over en muziekdeux amours. de jazzclubs geworden J’ai ndert n er rijen voor vera staa s ng ond , ’s av onderga want na zons . bistro’s en bars n, wijk dure aans t kan lang levendige uitg cafés. De nach urant- in een rs van een resta het Carré Thia

met uit

TIP

2

Verborgen In de Bermborrelhoek – udadreieck Hongerigen

161

vieren heeft,

5 tips voo

r Graz

160

1

zicht – De Dé topattra Schloßbe ctie rg tische uitzicht van Graz: beklim de berg voor het , de monume fantas­ nten en de bloemrijke parken.

2.

2

OMVANG 248 pagina’s

ht

Door de nac

TIP

Wildernis

TIP

VERSCHIJNING oktober

117

TOUR

PRIJS € 19,99

van onze auteurs die de stad door en door kennen. Ga mee naar de mooiste en boeiendste plekjes, ontdek waar je heerlijk kunt relaxen, shoppen en flaneren, en bezoek onbekende maar niet onbeminde musea. Bekijk Europa van een nieuwe kant!

t de Nikolaipl atz u omringd zen, met verde door voornam rop langs de e hui­ kade nog mee stadspaleizen. r uitbundig gede Duik links een coreerde van de zijstraten scoren in een in om een kop van de cafés. koffie te Of wacht tot komt, met links de hoofdbrug de blauwe blob weer in beeld van het Kunsthau Uhrturm – hierv s en rechtsbov andaan lonkt en de het centrum uitno digend.

Dub

voor verantwoord en gezond reizen met een goed gevoel De populaire Extra-serie van de ANWB presenteert een selectie van 15 onontdekte steden als alternatief voor de Europese klassiekers.

Want waarom zijn Graz en Glasgow juist nu interessant? Wie kent alle ins en outs van Belgrado en Valencia? Wat maakt Napels tot zo’n aantrekkelijke stad?

Al deze 15 steden hebben hun eigen charme en karakter – van gemoedelijke provinciestad tot levendige metropool, van pubs tot gastronomische hoogstandjes, van eeuwenoude tradities tot avant-garde.

Verken deze onderschatte steden met de tips

fietspad

se bele metamorfo

E URO PA’S ANDERE STEDEN

ISBN 9789018047580

Met of zonder

Fiets door

tot aan de naar een mix van de brouwerij geno lang wordt (of was ut bij emde Puntigam het omgekee Tien dagen n, alkali en zeezozeep­ rd?) en keer terug erbrücke t de olijfolie, natro Dan moet Het via de andere pad volgt de Mur okt. oever. rden, 100 °C geko noordwaarts, rhalve dag uitha de donk terug naar het de keren massa ande ere doorgang en verschillen centrum, tot aan bij de Karlauerb ssen. De waarna de blokkr wordten t gewa rück, ter hoog (aan de overkant te van de Auga met helder wate de lucht, waarbijde ). Hier stopt het aan t slot r­ Tot droog het elt.dat fietspad plots zeep feit s soms versn eling – gevolg m­het stadsbestuur mistral het procegesnestads van net wat mind den en geste a deel weer ? Kort er prioriteit geef we Gries wordt de mass , daar hebben voor de moderne t aan het de Savon peld – ‘et voilà’ aadgelu synagoge z keer kkig echte weer terug. voorr t het fietspad een nieuwe Verderop word Marseille.

15

14

goed Het leven is

3O3.UR T

4

en char­ wijk vreedzaam wel anders.

Nu oogt de dat vroeger was ingezet als mant, maar en gevangen Tot 1748 werd denlang moesten zij galeislaaf. Maaneen ruimte van slechts in hun werk met vijf man en 1,30 m breed 2,30 m lang enorme roeispanen doen: het met van de galeien, die voortbewegen l bedoeld waren voor overigens voora vlagvertoon.

Thiars

TIP

5

2

1

TIP

TIP

TIP

dicht

De Andreas-H ofer-Platz 0 is zeker niet dat hier in 1965 het mooiste de eerste park plein van Graz eergarage van : heeft duidelijk Graz werd gebo zijn sporen nage uwd, laten. Laat het liggen en neem Joanneumsvier kort voor de Auga tel q links rtenbrücke w pad naar recht en de Augarten s, onder de brug e het door.

In de wijk Jakom ini eille is het forse baks Mars 50 m hoog oprijz tenen gebouw met daarnaas ende, vierkante t een schoorsteen niet plex werd na 1872 gebouwd te missen. Het com­ als poudrettefabri ontlasting verw ek: hier werd erkt tot comp menselijke ost. Later werd is het een even het een zeepfabri ementenlocatie ek r, nu .

anwb najaarsaanbieding

anwb najaarsaanbieding

Ogen en neus

oning en eld voor bew boven was bedo kanaal in de verdieping daar pen van het g kantoren, de s. Met het dem directe verbindin extra decoratie agruimtes hun rkreeg daarom we metamo verloren de opsl nieu 26 een 3–19 rs periode 192 het Carré Thia grond van de n en onderging n de begane met de have elaren betrokke uitgevers. De hand en s nte ijver groe ten, schr fose. Vis- en door journalis erdak, net als lgd ond gevo hier , e vond woonblokken La Marseillais onder andere het dagblad Sud, waarin redactie van Les Cahiers du publiceerden. ire tijdschrift en Paul Valéry die van het litera cenar, Céline Marguerite Your Paul Éluard,

Graz

9

TIP

en feestvie rders opgelet : wie komt vroeg of laat in dez in Graz iets te e wijk tere cht.

3

Over monn In het Fra iken en museumgang nziskanerers – en Joann Flaneer doo r deze twe eumsvie

e naa rtel oase van rust st elkaar gelegen wijk en en een mod ern cultuurc en entrum.

ontdek een

TIP

4

Hip en hap

pening

– Door Le Nieuw elan nd voor een oud een blauwe e blob en crea wijk: een levendige boe tieve geesten renmarkt, .

TIP

De markant Kunsthaus e ‘Blaue Blase’ van het in Graz.

108

5

Graz vanaf Op de fie twee wielen – ts langs de Mur De rivier stro omo

riete fietsuitje pwaarts volgen doo r het groen van de loca – het favo­ alsof er gee ls. n verkeersrege Soms fietsen ze wat onbesuisd, ls zijn, maa r altijd met plezier.

109

E X T R A BR ETAGN E Extra Bretagne ISBN 9789018047788 • PRIJS € 12,99 • VERSCHIJNING oktober OMVANG 128 pagina’s • FORMAAT 10,5 x 19 cm UITVOERING paperback • NUR 512

17

16

anwb najaarsaanbieding

anwb najaarsaanbieding

WE ING U E NI EMM ST BE

E X T R A C I NQU E T E R R E Extra Cinque Terre ISBN 9789018047771 • PRIJS € 12,99 • VERSCHIJNING oktober OMVANG 128 pagina’s • FORMAAT 10,5 x 19 cm UITVOERING paperback • NUR 512

ON TD E K CO R F U & ZA K Y N T H OS ISBN 9789018047740 • PRIJS € 18,95 • VERSCHIJNING oktober OMVANG 296 pagina’s • FORMAAT 11,8 x 18,5 cm • UITVOERING paperback • NUR 512

anwb najaarsaanbieding

19

18

anwb najaarsaanbieding

A N W B - GI DS E R K E N DE CA M PI NGS

WAT E R A L M A NA K DE E L 1 2021/ 2022

ISBN 9789018047719 • PRIJS € 16,50 • VERSCHIJNING januari 2021

ISBN 9789018047696 • PRIJS € 19,95 • VERSCHIJNING februari 2021

OMVANG 1488 pagina’s • FORMAAT 14,8 x 21 cm

OMVANG 840 pagina’s • FORMAAT 10,5 x 21 cm

UITVOERING paperback • NUR 503

UITVOERING paperback • NUR 484

A N W B - GI DS K L E I N E CA M PI NGS

WAT E R A L M A NA K DE E L 2 – 2021

ISBN 9789018047726 • PRIJS € 13,95 • VERSCHIJNING februari 2021

ISBN 9789018047702 • PRIJS € 19,95 • VERSCHIJNING februari 2021

OMVANG 704 pagina’s • FORMAAT 14,8 x 21 cm

OMVANG 940 pagina’s • FORMAAT 10,5 x 21 cm

UITVOERING paperback • NUR 503

UITVOERING paperback • NUR 484

Uitgeverij ANWB Correspondentieadres Uitgeverij ANWB Postbus 93200 2509 BA Den Haag Wassenaarseweg 220 2596 EC Den Haag 088-2696565 verkoopboeken@anwb.nl Verkoop Peter Baaten, accountmanager 06-53379253 pbaaten@anwb.nl Greet Oudesluijs, buitendienst 06-10891632 goudesluijs@anwb.nl ANWB Uitgeverij wordt voor de boekhandel in BelgiĂŤ vertegenwoordigd door: Uitgeverij Lannoo Kasteelstraat 97 8700 Tielt , BelgiĂŤ 0032 (0) 51 42 42 11 info@lannoo.be

I ING

20

AANB

ED

NAJAA

RS

20 A NWB

Commercieel directeur Katrien Beeusaert katrien.beeusaert@lannoo.be Customer Service & Support Dorine Vankeirsbilck Ann Verbeke Caroline Demeulemeester Vicky De Rijcke Jonathan Vandenbogaerde 0032 (0)51 42 42 72 bestellingen@lannoo.be Verantwoordelijke retouren Ann Torck retours@lannoo.be Sales Manager Retail Helga Scheerlinck 0032 (0) 473 43 43 84 helga.scheerlinck@lannoo.be

Accountmanagers Bart van Averbeke 0032 (0)497593501 bart.vanaverbeke@lannoo.be Goel Lauwers 0032 (0) 496598757 goel.lauwers@lannoo.be Key Accountmanager Ann van Hulle 0032 (0) 497 422792 ann.vanhulle@lannoo.be Key Accountmanager Buitenboekhandel Dirk Meulemans 0032 (0) 496598764 dirk.meulemans@lannoo.be Product Manager Retail & Distributie Nadine Algoet nadine.algoet@lannoo.be Pers & Marketing Laurence Deschout laurence.deschout@lannoo.be

Al onze uitgaven zijn te bestellen via CB. Alle prijzen zijn inclusief BTW. Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden.

Het dorp Overdiem bij amsterdam aan de Zuyderzee, van de land zyde te zien, Jan Brandes, 1764 - 1771 (Rijksmuseum, Amsterdam).