C
Auteur Esther Zoetmulder weet als geen ander hoe het is om de stap te zetten en daadwerkelijk te emigreren naar Suriname. Zij woont nu al tien jaar met haar gezin in Paramaribo.
E M I G R E R E N
Om het u gemakkelijk te maken vindt u in dit boek op diverse plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR applicatie een foto van de code neemt, wordt u direct naar de desbetreffende video of webpagina geleid.
SURINAME
Dit boek is een cross-mediale uitgave. De inhoud wordt actueel gehouden door middel van diverse internet mediabronnen, te weten: een website, een Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhone App en Twitter.
N A A R
SURINAME
Dit boek is een cross-mediale uitgave. De inhoud wordt actueel gehouden door middel van diverse internet mediabronnen, te weten: een website, een Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhone App en Twitter. Om het u gemakkelijk te maken vindt u in dit boek op diverse plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR app een foto van de code neemt, wordt u naar de video of webpagina geleid.
www.emigreren-naar-suriname.info ISBN 978-94-61850-16-4
9 789461 850164 >
IA D E M VE S S GA O R UIT
Naast alle praktische informatie en een uitgebreide lijst met adressen en websites, is er aandacht voor de emotionele kant van emigreren. Ook komt remigratie uitgebreid aan bod. Gericht op Surinaamse Nederlanders, meestal geboren in Suriname en al lange tijd in Nederland, die overwegen terug te keren naar Suriname.
Sylvia de Boer e.a.
EMIGREREN NAAR
Praktische informatie over een verblijfsvergunning krijgen, de remigratieregeling, werk vinden, een woning kopen en een school kiezen voor uw kinderen. Over het afhandelen van zaken met de belastingdienst, opgebouwd pensioen veilig stellen en u op de juiste manier verzekeren.
Esther Zoetmulder
Emigreren is populair. Veel mensen lopen met de gedachte rond om hun dromen elders waar te maken. Een emigratie organiseer je echter niet even snel op een zondagmiddag. Er zijn duizend en een dingen waar u aan moet denken. Dit boek geeft u een duidelijk inzicht in alles wat er om de hoek komt kijken bij een emigratie naar Suriname.
VANDORP EDUCATIEF VANDORP EDUCATIEF
Emigreren naar Suriname
Emigreren naar Suriname Handleiding voor potentiele emigranten en remigranten Esther Zoetmulder Redactie: Marleen Rikkengaa Vormgeving: Marleen Rikkengaa, Eric Jan van Dorp Afbeeldingen: Esther Zoetmulder, Esther Dam, Erik Kuiper, Sabine Ensberg-Steinhoff, Cyrano Zalman ISBN 978 94 61850 16 4 1e druk februari 2012 Uitgeverij VanDorp Educatief Postbus 42 3956 ZR LEERSUM info@vandorp.net www.vandorp.net Bij dit boek hoort een ondersteunende website: www.emigreren-naar-suriname.info Kijk voor meer emigratieboeken op www.emigratieboek.nl Copyright Š2012 Uitgeverij VanDorp Educatief Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd in welke vorm dan ook zonder uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van de uitgever. De informatie in dit boek is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. De auteur en uitgever zijn niet aansprakelijk voor onjuiste informatie in het boek en eventuele daardoor ontstane schade.
Esther Zoetmulder
E M I G R E R E N
N A A R
Suriname
over dit boek Dit boek is een cross-mediale uitgave. De inhoud wordt actueel gehouden door middel van diverse internet mediabronnen, te weten: een website, een Facebookpagina, YouTube fi lmpjes, een iPhone App en Twitter. Op de website vindt u niet alleen het laatste nieuws met betrekking tot emigreren naar Suriname, maar ook ondersteunende foto’s, diverse video’s en links naar andere informatiebronnen die voor u van belang kunnen zijn. www.emigreren-naar-suriname.info Op de Facebook pagina van dit boek kunt u ook de laatste nieuwtjes volgen en bovendien discussiëren met anderen die dezefde belangstelling hebben als u. Uw input wordt zeer op prijs gesteld. www.facebook.com/Emigreren-naar-Suriname Ook via Twitter kunt u geïnformeerd worden over Suriname. http://twitter.com/NaarSuriname Op de afspeellijst Suriname op het YouTube kanaal van de uitgever vindt u vele video’s over Suriname, waarnaar ook verwezen wordt in dit boek. www.youtube.com/user/VanDorpEducatief Om het u nog makkelijker te maken vindt u in dit boek op verschillende plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR programma een foto van de QRcode neemt, wordt u direct naar de desbetreffende video of webpagina geleid.
Website bij dit boek
Facebook pagina
YouTube playlist
Twitter account
5
Als u in het bezit bent van een iPhone of iPad, kunt u ook de speciale Suriname App downloaden via iTunes. Hiermee blijft u altijd real-time op de hoogte van wat er gebeurt in Suriname. In de Apple Appstore zoekt u op de term ‘Suriname’ om de App te vinden en te downloaden.
Inhoudsopgave Waarom emigreren naar Suriname
Voordelen emigratie naar Suriname Nadelen emigratie naar Suriname Opdracht 1 Emigratie uit eigen initiatief Emigratie vanwege werk Interview
Het land Suriname
Munteenheid Taal Religie Bevolkingsgroepen Bevolking per district Delfstoffen Klimaat Landschap Rivieren De Surinaamse vlag
Remigratieregeling
21 21 22 23 23 24 27 28 28 28 28 29 29 29 30 30
Komt u in aanmerking Basisvoorziening
De remigratie-uitkering
33
33
34
Wijzigingen in de remigratieregeling Te nemen stappen Hoogte remigratieuitkering
35 36 37
Aanvragen verblijfsvergunning bij remigratie
37
Indienen van de aanvraag Kosten verblijfsvergunning Terug naar Nederland Opdracht 2 Interview
39 39 40 40 41
Leven in Suriname Veiligheid Veiligheid in huis Veiligheid in het verkeer Enkele boetes Zwervers/Rovers Veiligheid van het land
Economie De agrarische sector Mijnbouw en industrie Staatsolie Maatschappij Suriname
Handel
43
43 44 45 45 45
46
46 47 47
48
Export Import Inkomsten uit Nederland Voedingsmiddelen Woonaccesoires
48 50 50 50 51
Toeristische sector
51
Politiek
53
56
Bestuur Stemrecht Politieke partijen
Gezondheidszorg
Verzekering bij emigratie Hoe te verzekeren Kosten internationale verzekering Aanbieders Internationale verzekering Huisartsen en specialisten Medicijnen en apotheken Zwangerschap Vroedvrouw Thuisbevalling Echo kliniek Xaviera Zwangerschapsgymnastiek Thuiszorg Consultatiebureau/Vaccinaties Geboortecijfer/zuigelingensterfte Levensverwachting Ziekten in Suriname
53 55 55
57 58 59 60 60 60 61 62 62 62 62 62 63 64 64 65
Ziekte voorkomen Dengue Malaria HIV
65 66 66 66
Ziektekostenverzekering
66
Ziektekostenverzekeraars Staatsziekenfonds Vrijwillig verzekeren SZF Tandartsverzekering
66 67 67 67
Bejaardenzorg
68
Gehandicapt in Suriname
68
Onderwijs
69
BEIP Schooltijden Openbare en privĂŠscholen Kwaliteitsverschil Inschrijven Vakantieperioden Schooluniform Trakteren op school Schriften en boeken kaften Vlaggenparade en volkslied Creches en naschoolse opvang Prey Skoro Speciaal onderwijs Doopbewijs Tips bij emigreren met kinderen Vervoer van en naar school
Hoger Onderwijs Anton de Kom Universiteit HBO,MBO,post HBO en Bachelor AHKCO
Verkeer in Suriname Verkeersregels Internationaal rijbewijs Rij-toestemmingsbewijs Aanvragen rij-toestemmingsbewijs
70 70 70 71 72 72 73 74 74 74 74 75 75 75 75 76
76
76 77 77
78
78 79 79 79
Surinaams rijbewijs
80
Rijlessen/rijschool Rijexamen en theorie-examen
80 80
Parkeren
80
Vervoer in Suriname
81
Lopen Naar het binnenland Bussen Taxi of Kapkar Fietsen
Auto’s Auto invoeren Het kopen van een auto Onderhoud van de auto Keuring Motorrijtuigen verzekering
Woningen in Suriname Huren of kopen Het huishouden Tuinman Meubels Voltage in uw huis Alarmservices Verschillende alarmservices Ongediertebestrijding Termietenbestrijding Schilderwerk en onderhoud Airconditioning Hydrofoor en durotank Septic tank of beerput Boiler/geiser Vleermuizen in het dak
Geldzaken Een (giro)rekening openen Rood staan Lenen van grotere bedragen Huurkoopfinanciering Credit Card Valuta wisselen/aankopen Internet bankieren en Phone banking Geld ontvangen vanuit het buitenland
81 81 82 82 83
83
83 83 83 84 84
85
85 86 86 86 87 88 88 89 89 90 90 90 91 91 92
92
93 93 93 95 95 95 95 96
Het gerecht Rechtssysteem Nederlands recht in Suriname Interview
96
96 96 97
Het dagelijks leven in Suriname Winkelen in Paramaribo
101
Mode en schoenen Openingstijden winkels Kleermakers Meubels en vloeren Verlichting Huishoudelijke apparatuur
101 102 102 102 103 103
Uitgaan in Paramaribo
103
Bezigheden voor kinderen
105
Discotheken en bars Dansen Bioscopen Uit eten Entertainment shows Kleinschalig vermaak
Muzieklessen Danslessen Sporten Openbare speeltuinen Paramaribo ZOO Suit Waterpark Absevidonity Villa Zapakara Uitjes voor kinderen Kinderfeestjes SISME/De Wildlife Rangers Club
Sporten voor volwassenen Sportclubs Marathons Avondvierdaagse
103 104 104 104 105 105 105 106 106 107 108 108 108 108 109 109 112
112 112 112 112
Persoonlijke ontwikkeling
113
Persoonlijke verzorging
113
Kapper/Barbier Schoonheidsbehandelingen Massage
Communicatie
Post Telefoon Prepaid vaste telefonie VOIP bellen Aansluiten vaste lijn Internet Aansluiten internet Prepaid kaarten Cell telefoon
Media
113 114 114
114 114 114 116 117 117 117 117 119
119
Televisie Surinaamse radio en televisiezenders Dvd’s Kranten Magazines Advertentiebladen Telefoonboek/Yellow pages
Gas, energie en water
119 119 120 121 121 121 121
122
Gasbommen EBS (elektriciteit) Stroomuitval Surinaamse waterleiding maatschappij Vuilnis
122 122 123 123 124
Huisdieren in Suriname
124
Boodschappen
127
Acclimatiseren van uw huisdier Met uw huisdier terug naar Europa Vervoer van uw dier en kosten Dierenwinkels
125 126 126 126
Markt of Wojo
Tuinieren
Fruitbomen Tuincentra
127
128
129 129
Serviceclubs
129
Loterijen
129
Reizen in de regio of naar Nederland
129
Kunst en galeries
129
Bibliotheek/Boekenwinkels
130
Surinaams eten
130
Trouwen
130
Overlijden Begraafplaatsen Interview
131
Opdracht 3
132 133 135
Cultuur, gewoonten en gebruiken Culturen in Suriname
Cultuurverschillen Nationale feestdagen De gebiedende wijs Buitenvrouwen en -mannen
gewoonten en gebruiken
Omgangsvormen Tjoeri Psss,psss... Klop, klop Paraplu Schoenen uit IJsje Fernandes brood on the road Vuurwerk en oud en nieuw Onverwacht bezoek Foto’s Spraakverwarring Supermarkt Ons kent ons politiek Krabbensysteem
137
138 138 139 139
139
139 140 140 140 141 141 141 141 141 141 142 142 142 142 142
Andere zaken om rekening mee te houden
143
Bescherming tegen de zon Tijdsverschil met Nederland Onder water lopen van erven Kredietcrisis in Suriname Opdracht 4
143 143 143 144 145
Werken in Suriname Best betaald/meest gevraagd Pensioen Banen/vacatures Werktijden Kleding op het werk
147 147 148 148 148
Werkvergunning
148
Sociale verzekeringen Expats Vrijwilligerswerk Stagiaires/stagebureaus
Belastingstelsel
149 150 151 151
151
Uw bedrijf en de belastingdienst Soorten belasting in Suriname Belastingaangifte doen Restitutie
Eigen bedrijf
Registratie van uw bedrijf Bedrijfsvormen in Suriname Vergunningsplichtige bedrijven Export/Importbedrijf oprichten Bedrijfsfinanciering aanvragen Werknemers aannemen Stichtingen Hulp bij starten van een bedrijf Interview Opdracht 5
152 153 153 153
154 154 155 155 156 158 158 158 159 160 162
Kopen en bouwen in Suriname Perceel kopen
Erfpacht/grondhuur GLIS Boedel Percelen op de veiling kopen Gemiddelde prijzen van een perceel
Huis kopen
Woningprojecten van goede kwaliteit Buurten Notaris Bouwen/bouwtekening Bouwen of kopen Gemiddelde bouwkosten Bouwvergunning aanvragen Financiering Hypotheken/rentepercentage/inleg Makelaars Aannemers Interview
165 165 166 166 166 166
166
169 169 169 170 170 170 170 171 172 172 172 173
Regelen voor vertrek en na aankomst Regelen in Nederland
Belastingdienst Buitenlands belastingplichtig Belastingverdrag Suriname Verblijfsvergunning /MKV Verblijfsvergunningen en perioden Visum voor drie jaar Toeristenkaart Vaccinaties/gele boekje Uitschrijven gemeente Bankrekening in Nederland Rijbewijs verlengen (RDW) Rijbewijs kwijt of gestolen Verhuizen Inklaringskosten
177 177 177 178 178 180 181 181 181 181 182 182 182 183 186
Delen van een container Transportverzekeringen Diplomatieke status Erkende verhuizers Geschillencommissie Verhuizen Kosten verhuizing Legalisatie documenten Legalisatie diploma’s AOW en pensioen
186 188 189 189 190 190 190 191 191
Regelen in Suriname
192
Inschrijven CBB Nederlands paspoort verlengen in Suriname Geboorte van een kind in Suriname Trouwen in Nederland Registratie in Nederland Naturalisatie Familieboekje Opdracht 6
Checklist
Stappen emigratie naar Suriname
192 192 192 193 193 193 193 196
196
196
Handige adressen en websites handige websites Handige telefoonnummers en adressen Bronnen Dankwoord
201 201 217 219
(advertentie)
KPMG IN SURINAME
Ambitieus, deskundig, lokaal en internationaal georiënteerd KPMG in the Dutch Caribbean & Suriname maakt deel uit van het internationale KPMG-netwerk, wereldwijd toonaangevend in audit, tax en advisory. Met een heldere visie, sterke waarden en gedreven mensen verlenen wij graag de beste services aan onze gewaardeerde cliënten.
www.kpmg.com/dutchcaribbean
Neem vandaag nog contact met ons op: KPMG Assurance Services N.V. Henck Arronstraat 16 Paramaribo Tel: (+597) 420 603 Fax: (+597) 421 534 liekwie.marc@kpmg.an
© 2011 KPMG Assurance Services N.V., a Surinam limited liability company and member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity. All rights reserved. Printed in Suriname.
voorwoord op video
Auteur Esther Zoetmulder weet als geen ander hoe het is om de stap te zetten en daadwerkelijk te emigreren naar suriname. Zij woont inmiddels al tien jaar in Suriname. Naast haar geschreven voorwoord dat u op pagina hiernaast kunt lezen, kunt u ook een kort voorwoord van Esther op video bekijken op de bijbehorende website van dit boek: www.emigreren-naar-suriname.info Bekijk ook eens de vier websites die Esther beheert: www.nederland-suriname.nl
www.colourfulsuriname.com
www.surinametips.com
www.dienstencentrumsuriname.nl
Voorwoord Emigratie kan veel goed doen in een mensenleven. Iedere verandering brengt hoe dan ook vooruitgang. Misschien om iets te leren, misschien om het grote geluk te vinden. Echter dit proces van verandering zorgt ook voor verwarring en onzekerheid. Daarnaast zijn er een aantal factoren; zoals heimwee en culture shock waar iedere emigrant mee geconfronteerd wordt. Het boek Emigreren naar Suriname is geboren uit een aantal factoren. Ten eerste deel ik graag mijn ervaringen betreffende mijn emigratie naar Suriname. Er wonen veel mensen in Nederland die niets liever willen dan (weer) in Suriname wonen, doch ze vinden de stap erg groot. Ik wil hen ondersteunen bij het waarmaken van die droom. Een andere factor is dat ik veel vragen krijg van lezers van mijn nieuwsbrief Surinametips.com en mijn weblog Wonen en Reizen in Suriname, over hoe het nu werkelijk is om in Suriname te wonen en of dat ook voor hen is weggelegd? Veel is mogelijk! Belangrijk is om te begrijpen wat u wilt en hoe u het wilt. Suriname is niet zomaar een land. Het is naast een warm en oogverblindend land eveneens een (door Nederlandse ogen bekeken) onderontwikkeld land met een heel duidelijke cultuur. Of liever gezegd culturen. Het leven verloopt rustiger maar is voor de meeste mensen minstens even stressvol als in de westerse landen. Het is belangrijk een duidelijk zicht te hebben op wat uw persoonlijke sterke kanten zijn, zodat u niet voor onplezierige verrassingen komt te staan. Dit handboek is bedoeld om een duidelijk beeld te geven, van het leven in Suriname, hoe alles reilt en zeilt, welke regels er gelden en welke niet. De benadering is heel breed, zodat het van pas komt voor zowel iemand die Suriname nog niet kent, als voor een Surinamekenner. In het boek worden een aantal praktische zaken besproken, die u zowel in Nederland als in Suriname moet regelen, voordat u in Suriname kunt gaan wonen. Verder staan er interviews, korte opdrachten en tips in het boek. Uiteindelijk en bovenal is het belangrijk te beseffen, dat waar u ook woont of heen vertrekt, het altijd uzelf en uw gedachten zijn die ervoor zorgen of u gelukkig bent of niet!
Esther Zoetmulder
20
Waarom emigreren xxx naar Suriname
caribisch WaaromNederland: emigrerenbonaire, naar Suriname Saba en Sint-Eustatius
MENSEN
emigreren omdat ze denken dat ze in een ander land meer zullen vinden dan wat ze op dit moment in hun dagelijks leven ervaren. Dat kan zijn op fi nancieel gebied, politiek gebied of economisch gebied. Dat kan zijn op relationeel gebied, of vanwege het overkoepelende idee en de droom van een verbeterde levenskwaliteit.
De meeste mensen die vanuit Nederland emigreren, noemen als voornaamste redenen; ruimtegebrek, te veel stress, dure woningen, misdaad en opkomst van de islam of racisme. Suriname is in dat opzicht een tegenpool van Nederland. Er is voldoende ruimte, de mentaliteit is meer relaxed en relatief gezien zijn de woningen in Suriname goedkoper dan in Nederland. Het laatste jaar (2011) is de criminaliteit in Suriname wel enigszins toegenomen.
Wat religie betreft, Suriname is één van de weinige landen ter wereld, waar alle religies hand in hand gaan en geen confl icten oproepen!
voordelen emigratie naar Suriname
Nadelen emigratie naar Suriname
• Warmer klimaat. De warmte geeft een prettig en gelukkig gevoel. • Mooie natuur. De schoonheid van het land geeft iedere nieuwe dag zin aan het leven. • Meer ruimte. Het gevoel niet opgesloten te zitten in een huis, omdat alles openstaat en huizen niet direct op elkaar staan. • Veel mogelijkheden. In Suriname is het belangrijk uw hart te volgen en te doen waar u van houdt. Er zijn talloze mogelijkheden. Het zal u niet altijd rijk maken, maar hoogstwaarschijnlijk wel gelukkig. • Nederlandse taal. De Nederlandse taal wordt door vrijwel iedereen gesproken. • Waardevol leerproces. U kunt veel over uzelf leren door in Suriname te wonen. U ontwikkelt uzelf en leert nieuwe uitgangspunten te zien.
• Vooroordelen en onbegrip. Vooroordelen in het hoofd van de Surinamer als wel van de Nederlander maken een oprecht en goed onderling contact vaak moeilijker. • Lage lonen. Wanneer u er niet in slaagt een eigen onderneming op te zetten en/of niet hoog geschoold of gespecialiseerd bent, is de kans groot dat u een baan vindt die niet al te best betaald is. • Aanwezige criminaliteit. Vanwege inbraken en de kleinere gemeenschap kunt u zich in Suriname minder veilig voelen dan in Nederland. • Reizen. Vanuit Suriname reizen richting Europa en de rest van de wereld of vanuit Europa naar Suriname is een redelijk dure aangelegenheid. Waardoor Suriname een enigszins geïsoleerd karakter heeft.
Aan een emigratie naar Suriname zijn voor- en nadelen verbonden. Wat voor u de voor- en nadelen zijn, is persoonlijk. Over het algemeen worden de voor- en nadelen in het volgende schema door de meeste mensen als dusdanig ervaren.
21
22
opdracht 1
Wat is het, dat u op het idee bracht om te emigreren? Het is belangrijk om goed na te denken over de nadelen van het land waar u nu verblijft en wat de voordelen zijn die u aantrekken in het land waar u naar op weg bent. Wanneer u toch nog erg twijfelt over of uw besluit te emigreren, is het handig om een lijstje te maken van voor- en nadelen, zoals in het voorgaande overzicht vermeld. Op die manier verschaft u, uzelf duidelijkheid en kunt u de voor- en nadelen tegen elkaar wegstrepen. Zo kunt u van tevoren oplossingen bedenken voor de mogelijke obstakels die zich kunnen voordoen en daarnaast een visualisatie maken van wat voor u belangrijk en ideaal is. Denk ook goed na over de eventuele nadelen van het land waar u naartoe emigreert! Voor iedereen is dat persoonlijk en verschillend. Omdat het best lastig kan zijn om een goed beeld te krijgen van de vooren nadelen van wonen in Suriname wanneer u er nog niet woont, kunt u met dit handboek zelf bepalen welke deze voor u zijn. Nadelen Europa
Voordelen Suriname
Nadelen Suriname
Voordelen Europa
Caribisch WaaromNederland: emigrerenBonaire, naar Suriname Saba en Sint-Eustatius
Emigratie uit eigen initiatief Emigratie komt in meerdere vormen. Met de verschillende vormen komen ook verschillende gradaties. Per situatie zijn er bepaalde zaken waar u rekening mee moet houden. Overwinteren in Suriname is goedkoper dan in Zuid-Europa. U vliegt in het laagseizoen (het ticket is dan minder duur) en uw levensonderhoud is goedkoper dan in Nederland of BelgiĂŤ. Belasting over uw pensioen wordt in Nederland afgedragen omdat u als vakantieganger wordt beschouwd. Er worden steeds meer woonprojecten gebouwd waar overwinteraars goed terecht kunnen en enkelen met goede voorzieningen voor mensen die slecht ter been zijn. Als u hulpbehoevend bent, kunt u tegenwoordig met uw Nederlandse ziektekostenverzekering bij enkele instellingen in Suriname gebruik maken van gespecialiseerde hulp. Wanneer u toch nog erg twijfelt over uw besluit te emigreren, is het handig om een lijstje te maken van voor- en nadelen zoals in het voorgaande overzicht. Op die manier verschaft u uzelf duidelijkheid en kunt u de vooren nadelen tegen elkaar wegstrepen. Zo kunt u van tevoren oplossingen bedenken voor mogelijke obstakels en daarnaast duidelijk zicht krijgen op wat voor u ideaal en belangrijk is. Wanneer u definitief vertrekt, wilt u waarschijnlijk uw huisraad verschepen of verkopen, misschien een koopwoning zoeken en een nieuwe auto aanschaffen. Er komt dus veel meer bij kijken dan
wanneer u slechts wilt overwinteren. Ook belastingtechnisch wordt alles anders. Het is belangrijk om met diverse adviseurs te gaan zitten om uw algehele situatie door te lichten. Toch is definitief niet zo definitief! In het ergste geval kunt u natuurlijk wel weer terugkeren. Emigratie vanwege werk Als expat; het kan voorkomen dat u voor werk wordt uitgezonden naar het buitenland. U vertrekt voor een Nederlands bedrijf als werknemer naar een ander land. Dan ontvangt u een Nederlands salaris en betaald belasting aan de Nederlandse staat. Vaak wordt er een huis voor u gehuurd en voor een auto gezorgd. De emigratie is dus niet definitief. Stagelopen; net uit de schoolbanken en op zoek naar avontuur? Elk jaar vertrekken er rond de 1200 stagiaires naar Suriname. Ze verblijven in huurwoningen of speciale stagewoningen en werken voor een Surinaams bedrijf. Vaak worden ze begeleid door stagebureaus. Stagiaires zijn voornamelijk werkzaam in de gezondheidszorg, het onderwijs en maatschappelijk werk. Het tijdsbestek waarin zij in Suriname verblijven, ligt meestal rond de drie tot zes maanden, waarna ze weer huiswaarts keren. Uw situatie bepaalt waar u allemaal rekening mee moet houden. De bedoeling van dit handboek is dat u vrijwel alle benodigde voorbereidingen kunt treffen, naar uw persoonlijke situatie.
23
24
INtERvIEW Wie: Fred Amanatkhan Geboren in: Suriname Geëmigreerd in: 1975, 1980, 1996 Waar vandaan: Nederland, Utrecht Je hebt meerdere keren in Nederland en Suriname gewoond. Waarom kwam je telkens toch terug? “Ik ging in 1968 naar Nederland om te studeren. In 1975 keerde ik terug richting Suriname om op projectbasis te werken tegen een heel laag salaris. Om die reden vertrok ik in 1977 wederom naar Nederland. Daar werkte ik onder meer in de scheepsbouw en als elektricien. In 1980, nog voor de coup, besloot ik in Suriname een eigen bedrijf op te zetten. Het zou een grondverzetbedrijf worden. Ik kocht vrachtwagens en zette die op een boot richting Suriname. Maanden heb ik in Suriname op de spullen gewacht. De coup gooide behoorlijk wat roet in mijn plannen.
In 1983 vertrok ik weer naar Nederland om daar vijf jaar lang te werken om mijn schulden af te lossen die ik gemaakt had om in Suriname te starten. Ik liet al het materiaal, de wagens achter in Suriname, ik kon er niets meer mee. Toch heb ik de moed nooit opgegeven en in 1996 kwam ik voor de laatste keer naar Suriname, om te blijven. Daarvoor heb ik met mijn vrouw een jaar in Portugal gewoond, dat was een mooi land, alleen kon zij niet goed aarden, vanwege de taalbarrière. Inmiddels heb ik in Suriname D.R.O.B. N.V., een steigerverhuurbedrijf (decoratie, renovatie en onderhoudsbedrijf) opgezet, dat al jaren goed draait. In Nederland heb ik veel geleerd, wat me in Suriname goed van pas komt.” Hoe vind je het zakendoen in Suriname na zoveel jaren ervaring? “Het bevalt me goed, ik geniet van mijn bedrijf en het werk dat ik doe. De ontwikkeling van Suriname heeft goede vooruitzichten en ik heb de laatste vijf tot
Caribisch WaaromNederland: emigrerenBonaire, naar Suriname Saba en Sint-Eustatius
zes jaar duidelijke vooruitgang gezien in het land. Met de nieuwe regering hoop ik dat die situatie gehandhaafd blijft. Duidelijk is wel dat je hele goede connecties moet hebben. Als je hier pas komt, moet je aan relaties werken. Soms worden zaken erg moeilijk voor je gemaakt. Wanneer je als ondernemer bijvoorbeeld een vaste telefoonlijn wilt hebben. Ik heb al jaren een bedrijf en wilde nu een vaste lijn aanvragen op een nieuw adres. Via de balie was het gewoonweg niet mogelijk, de wachttijden zijn dan lang of het gaat om onwil. Aangezien er een monopolie is, kunnen ze je het dan zo moeilijk of makkelijk maken als ze willen. Toen ik het hogerop ging navragen, kon ik de lijn opeens wel binnen afzienbare tijd krijgen. Dat zijn dingen waar je op kunt rekenen. Wanneer je een bedrijf wilt starten, is het dan ook goed te kijken naar het gebied. Zijn alle faciliteiten aanwezig? Loopt het gebied niet onder water? Is er elektriciteit en een telefoonlijn?” Op wat voor school zitten jouw kinderen? Hoe bevalt het? “Mijn jongste kinderen zitten op een openbare lagere school. Ze hebben altijd op deze school gezeten; vanaf de kleuterklas. De school bevalt ons goed, ik heb veel respect voor de leerkrachten. Ze werken keihard met volle klassen en tegen een laag loon. Vroeger waren de stoelen en banken er echt slecht aan toe, nu begint het te verbeteren. Ik
kan de leerkrachten best een pluimpje geven. De scholen verbeteren nu langzaam vanwege donaties en de overheid. Hoe zie jij Suriname over tien jaar? “Moeilijk te voorspellen, zeker vanwege de geheel nieuwe situatie met de nieuwe regering. Het blijft een regio/ land waaraan gewerkt moet worden. Ik heb wel goede hoop. Mensen krijgen weer geloof in het land. De afgelopen jaren is het land vooruit gegaan. Niet persé door de heer Venetiaan, maar door de hele groep. De directeuren, ministers, samen zijn ze vanuit een failliete boel omhoog gekomen. Mensen zijn meer bewust geworden, niemand wil terug naar die slechte tijd. Zelfs de veroorzakers niet! De ziekenhuizen zien er beter uit, medicijnen zijn verkrijgbaar.” Wat vind je van de multiculturele samenleving? “Ziet er goed uit. Mensen leven naast elkaar en met elkaar. We werken samen, feesten samen. Samenhorigheid is vooral op feestjes duidelijk zichtbaar. Feestjes waar mensen elkaar kennen en de culturen door elkaar heen lopen. Wat ik nog wel mis, is het echte uitdragen van een geheel, als groep Surinamers, als land. Neem nu bijvoorbeeld Onafhankelijkheidsdag; dat zou een feest moeten zijn waar alle culturen worden uitgedragen door middel van muziek, eten en typische culturele dingen, toch gebeurt dat niet. We kijken naar een parade van het leger. Dat mis ik wel.”
25
26
Het land xxx Suriname
27
Het land Suriname
Wanneer
u naar Suriname emigreert, is het handig de geschiedenis van het land te kennen. Misschien weet u alles over uw geboorteland, of heeft u inmiddels al veel gelezen? In dat geval kunt u dit hoofdstuk overslaan of als opfrisser gebruiken.
De democratische republiek Suriname ligt op het Zuid-Amerikaanse continent, tussen de landen Frans-Guyana in het oosten, Guyana in het westen en Brazilië in het zuiden. In het noorden grenst het land aan de Atlantische oceaan. Het land bestaat uit tien districten die van oost naar west de volgende namen dragen: Marowijne, Commewijne, Paramaribo, Wanica, Para, Brokopondo, Saramacca, Coronie en Nickerie. Het hele binnenland valt onder het district Sipaliwini. Paramaribo is de hoofdstad van Suriname, hier wonen de meeste inwoners van het land. Rond de 240.000 mensen. Dit is circa de helft van de totale bevolking van het land. De bevolkingsdichtheid is hier dan ook veel hoger dan in de rest van het land (doch niet te vergelijken met bijvoorbeeld de Randstad in Nederland). De betekenis van de naam Paramaribo is niet duidelijk; er worden verscheidene betekenissen gegeven. Eén daarvan is ‘stad van de bloemen’. Vermoedelijk is de naam afstammend van de indiaanse dorpsnaam Parmurbo. De tweede grotere stad is Nickerie. Beide steden liggen aan de noordkust, Paramaribo in het midden en Nickerie in het westen. Vanuit Nickerie kunt u met een veerboot naar Guyana oversteken. In het noordoosten ligt Albina, een kleinere stad. Albina was, voor de binnen-
landse oorlog en de recentere rellen in december 2009, een mooie badplaats. Hier kunt u met korjalen of per veerboot oversteken naar St. Laurent in FransGuyana. Frans- Guyana behoort tot Frankrijk en is dus deel van de EU. Suriname kent verder alleen nog kleinere plaatsen, zoals onder andere Groningen, Brokopondo, Nieuw Amsterdam, Lelydorp, Wageningen, Friendship, Moengo. De totale bevolking telt slechts 486.618 (2010) mensen en het totale landoppervlak bedraagt maar liefst 163.820 vierkante kilometer. Dat betekent dus ongeveer drie inwoners per vierkante kilometer. Een groot gebied is gewoonweg onbewoond en ongerept! Er wonen in Nederland vrijwel net zoveel Surinamers als in Suriname zelf. Hierdoor bestaan er nog steeds nauwe banden tussen beide landen. Er is vrijwel geen enkele Surinamer die niet een familielid in Nederland heeft en andersom, natuurlijk! Munteenheid De munteenheid van Suriname is in januari 2004, omgezet naar de Surinaamse dollar. Vroeger was dit de Surinaamse gulden. Men kan op veel plekken, bij de cambio’s (geldwisselkantoren) geld wisselen. De koersen wisselen wel per dag en per cambio. De verschillen liggen echter niet veel uit elkaar. Pinnen met een pinpas kan tegenwoordig ook bij veel cambio’s en met een
28 credit card kunt u bij de banken geld opnemen. taal De spreektaal is het Nederlands en het Sranan tongo. Het Sranan tongo heeft Engelse, Afrikaanse, Portugese en Nederlandse invloeden in zich. Dit heeft te maken met het bewogen verleden van het land. Daarnaast spreken alle bevolkingsgroepen ook hun eigen taal. Zo kunt u de Hindoestanen Sarnami horen spreken, de Javanen Javaans, de Marrons Saramaccaans of Aukaans en Paramakaans en de Chinezen verschillende varianten van het Chinees. Veel mensen kunnen Engels verstaan en spreken. Religie Suriname is een erg gelovig land, het merendeel van de bevolking hangt het christendom aan, daarna vooral het hindoeïsme, de islam, het jodendom en de natuurreligies. De verschillende religies bestaan naast elkaar zonder zonder dat dit confl icten oproept.
Religies in Suriname • Christendom 40,7% • Hindoeïsme 19,9% • Islam 13,5% • Traditionele en andere religies 5,8% • Geen religie 4,4% • Geen gegevens 15,7%
bevolkingsgroepen Dat Suriname een uniek land is, komt duidelijk naar voren wanneer u de bevolkingsgroepen bekijkt die het volk van Suriname vormen. De Surinaamse bevolking bestaat maar liefst uit tien verschillende bevolkingsgroepen! Het mooiste is dat ze vredig met elkaar samenleven en elkaar in hun waarde laten. De bevolkingsgroepen hebben hun eigen taal en cultuur, hoewel ze allemaal het Sranan tongo en Nederlands beheersen.
bevolkingsgroepen Suriname • Stadscreolen 17,7% • Marrons 14,7% • Hindoestanen 27,4% • Javanen 14,6% • Overige bevolkingsgroepen 6,5% (blanken, Joden, Libanezen, Inheems, Brazilianen, Chinezen) • Gemengde groepen 12,5% • Geen gegevens 6,6%
bevolking per district • Paramaribo • Wanica • Nickerie • Sipalwini • Para • Commewijne • Coronie • Saramacca • Marwijne • Brokopondo
50% 17% 7% 7% 4% 5% 1% 3% 3% 3%
29
Het land Suriname
Delfstoffen Aan delfstoffen heeft Suriname werkelijk een overvloed. Het is dan ook niet gek dat het land in werkelijkheid het zeventiende rijkste land is op de wereld. De meeste delfstoffen worden door buitenlandse bedrijven uit de grond gewonnen, waardoor het land niet zelf het grootste deel van de rijkdom opstrijkt. Dit komt doordat er te weinig kennis van zaken in het land zelf aanwezig is en het verwerven van de nodige kennis nog niet voldoende gestimuleerd wordt. Onder de delfstoffen vinden we onder andere goud, bauxiet, olie, platina, keramiek, diamant en kaolien. Bauxiet wordt door de Suralco verwerkt en de olie door het staatsbedrijf Staatsolie. De economie van Suriname bestaat vooral uit het winnen van deze delfstoffen, waar de Surinaamse overheid een deel aan verdient en daarnaast uit landbouw, veeteelt, handel, visserij en het opkomende toerisme. Het klimaat Het land heeft een tropisch regenwoudklimaat, waardoor het vrijwel het hele jaar rond de 28 graden is. In de avond en de nacht is het niet veel koeler, maar zeker niet onaangenaam. Er bestaan geen jaargetijden zoals in Europa, wel een korte en een lange drogetijd en een korte en een lange regentijd. De kleine regentijd loopt ongeveer van december tot en met januari. De grote regentijd ongeveer van mei tot en met half augustus. De kleine drogetijd loopt ongeveer van februari tot en met april. En de grote drogetijd ongeveer van half augustus tot en met
november. Tijdens de grote drogetijd is het, het warmst. Zoals eerder gezegd, is de balans van de regen- en droge tijd enigszins verstoord. Nu beginnen de regentijden soms eerder of eindigen later. Sibibusi komen regelmatig voor tijdens de regentijd. Dit zijn de typische, harde, tropische regenbuien, die even plotseling als ze opkomen weer kunnen verdwijnen. Ze zijn bijna te vergelijken met een warme douche. Soms zie je kinderen vreugdevol spelen in zo een plenzende bui. Suriname kent geen schemering. Binnen een tijdsbestek van tien minuten is het opeens helemaal aardedonker. Meestal rond zeven uur in de avond. Het landschap Suriname bestaat uit kustvlakte, hoog-
30 land, savanne en bosland. Kenmerkend voor het hoogland, dat in werkelijkheid middengebergte is, zijn de steile, onbegroeide, boven het oerwoud uitstekende toppen, zoals de Voltzberg. Gebergten in Suriname zijn onder andere het Oranjegebergte, Eilerts de Haangebergte en het Keysergebergte. De hoogste bergtop is de Julianatop met een hoogte van 1280 meter. Daarnaast zijn er moerassen, mangrovebossen, modderige kustvlakten en natuurlijk het tropische regenwoud. Een groot gebied is beschermd. Het regenwoud verschoont onze aarde en is daarom onderdeel van ‘de longen’ van de aarde. Het tropische regenwoud van Suriname behoort tot het Amazonegebied. Rivieren Verscheidene rivieren doorkruisen het land, de grootste zijn de Corantijn, Coppename, Suriname, de Marowijne en de Tapanahoni. Uit de eerste vier ontspringen respectievelijk de kleinere zijrivieren de Nickerie, de Saramacca en de Commewijne. De zijrivier de Cottica ontspringt uit de Commewijnerivier. Alle rivieren hebben hun oorsprong in het zuiden van Suriname. Er komen veel watervallen en sula’s voor. Sula’s zijn heftige stroomversnellingen, waarin men geweldig kan zwemmen. Let wel goed op de onderstroming! Suriname beschikt niet over een echt strand (behalve bij Matapica en Galibi). Daar is echter een oplossing voor gevonden. Er zijn veel resorts aan de rivier waar mooi wit zand is opgespoten
om aan te doen als tropisch strand. Minstens even aantrekkelijk. Het water van de rivieren is vrij donker doordat de oorsprong in het Amazonegebied ligt. Bladeren en modderstromen zorgen voor een bruine kleur. Het water lijkt daardoor minder schoon, wat echter niet het geval is. Suriname is een prachtig land voor avonturiers en natuur- en dierenliefhebbers. Er komen een groot aantal verschillende diersoorten voor, waaronder veel zeldzame soorten. Het land is daarom ook voor vogelaars en hengelaars een echte uitdaging. In 2005 werden er maar liefst vijfentwintig nieuwe diersoorten ontdekt in het oosten van Suriname! De Surinaamse vlag De Surinaamse vlag heeft een mooie symboliek: hij bestaat uit een ster met vijf punten, die geeft de etnische groepen aan: de Hindoestanen, de Creolen, de Javanen, de Europeanen en de Indianen. De gele kleur van de ster staat voor eenheid tussen de groepen. Daarnaast bestaat de vlag uit vijf horizontale lijnen, in de kleuren: groen, rood en wit. Rood voor liefde, vernieuwing en vooruitgang. Groen voor vrijheid, hoop en vruchtbaarheid. En wit voor vrede en gerechtigheid. Vroeger bestond de vlag uit vijf sterren in de kleuren zwart, bruin, geel, rood en wit. Allen vertegenwoordigden de hoofdbevolkingsgroepen van Suriname. Zwart voor de Creolen, bruin voor de Hindoestanen en Javanen, geel voor de Chinezen, rood voor de Indianen en wit voor de Boeroe’s (blanken).