Nuchter bekeken

Nuchter bekeken

Nuchter bekeken Pittige essays over van alles Hans Mantel ISBN 978 94 61851 802 Ook beschikbaar als eBook 1e druk februari 2017 Omslagontwerp: Eric Jan van Dorp

Uitgeverij Village een imprint van VanDorp Uitgevers Postbus 42 3956 ZR LEERSUM info@vandorp.net / www.vandorp.net CopyrightŠ2016 VanDorp Uitgevers (deze uitgave) CopyrightŠ2016 Hans Mantel Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd in welke vorm dan ook zonder uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van de uitgever.

Hans Mantel

NUCHTER BEKEKEN Pittige essays over van alles

UITGEVERIJ VILLAGE

Over de auteur Hans Mantel

Na zijn succesvolle thriller De onthoofde stad (bekroond met de eReader Award 2011 voor het best verkochte eBook van Nederland), verraste auteur Hans Mantel zijn lezers met het boeiende verhaal De ongenode gast, waarmee hij succesvol een zijstap richting science-fiction deed.

Voortbordurend

op

deze

ingeslagen weg publiceerde Mantel diverse korte verhalen die elk als eBook werden uitgegeven en later gebundeld zijn.

In Nuchter bekeken zoekt Hans Mantel de waarheid achter de waarheid en gaat daarbij controversiele onderwerpen niet uit de weg, wat vaak geheel nieuwe inzichten oplevert.

Leesplezier in optima forma!

Lees ook: - De onthoofde stad (thriller) - De ongenode gast (sf thriller) - De bezoekers & andere sf-verhalen

Inhoud

1. Hartleers 2. Rachitis 3. Hocus Pocus 4. De bijna-doodervaring 5. Eet smakelijk 6. In blijde verwachting 7. De ark van Noach

8. Prinses Maxima 9. Jorge Zorreguieta 10. Boerenbedrog 11. Over ketters en varkens 12. Ongerijmdheden 13. Stierenrennen 14. De ster van Bethlehem 15. Waar een groot land klein in kan zijn 16. De andere wereldtaal 17. De onmisbare opa 18. Jezus’ hemelvaart 19. Kunst, kitsch of kul 20. Warm gebakken schol 21. Met andere woorden 22. Seniorenleed 23. Design 24. Geheimtaal 25. Blue guitar 26. UFO’s 27. Duurzame energie

11 15 19 23 27 33 37 45 49 53 59 69 75 81 87 91 97 99 103 109 113 123 127 131 135 141 145

Woord vooraf In dit boek worden meningen, overtuigingen, verhalen en standpunten die als onwrikbare waarheden worden beschouwd vanuit een andere invalshoek op hun merites bekeken. De resultaten zijn vaak ontnuchterend.

Verschillende soorten kunst, of wat daar in sommige gevallen voor doorgaat, passeren de revue want over smaak valt wel degelijk te twisten.

Het geloof in God en Allah trekt al eeuwen een bloedig spoor van terreur door Europa. Tot in het heden overschaduwt het godsdienstgeweld het nieuws van alledag.

Ook het onderwijs komt aan de orde omdat met name het vak Nederlands als gevolg van talrijke steeds weer mislukte ‘vernieuwingen’ op alle niveaus in deplorabele staat verkeert waardoor studenten tot aan universiteitsniveau doorgaans niet meer in staat zijn foutloos Nederlands te schrijven.

Verder is er een keur aan artikelen over de meest uiteenlopende onderwerpen die onze belevingswereld rechtstreeks of zijdelings raken.

9

Hartleers

Volgens ons aller woordenboek van Dale is ons hart een holle spier in de borst die met pulserende bewegingen de bloedsomloop op gang houdt. Gewoon een bloedpomp dus. Eeuwen geleden wist men dat niet.

Toen dacht men dat dat kloppende ding in je borst de zetel der gedachten was en hoewel iedereen nu weet dat het onzin is dichten we in ons taalgebruik het hart nog steeds ten onrechte allerlei functies toe die het nog steeds tot een zetel der gevoelens en emoties maakt.

Wat voorbeelden: Het hart op de tong hebben Zijn hart uitstorten Zijn hart volgen Een gebroken hart hebben Zijn hart vasthouden Uit de grond van mijn hart Het gaat me aan het hart Uit het hart gegrepen Van harte gefeliciteerd Een man naar mijn hart Uit het oog uit het hart Hart voor de zaak hebben Een pak van mijn hart Iets ter harte nemen Het is weinig maar uit een goed hart Ze heeft mijn hart gestolen enz. enz. enz.

11

Bij het doen van deze uitspraken verkondigen we dus zonder er erg in te hebben doodgewoon onzin want in alle gevallen bedoelen we ons brein, ons verstand, ons gevoel. en ons geweten.

Kortom ons hoofd.

Een uitspraak van politica Mona Keijzer van het CDA is illustratief voor dit zo met ons spraakgebruik verweven misverstand dat het niemand opvalt hoe dwaas het eigenlijk klinkt. Tijdens een interview met de Telegraaf zei ze: “Politiek doe je met je hoofd, zorg met je hart.”

Zelfs de beroemde Duitse filosoof Friedrich Wilhelm Nietsche (1844-1900) besefte niet dat hij onzin uitkraamde met zijn uitspraak: “Menigeen vindt zijn hart pas als hij zijn hoofd verloren heeft.”

Het vreemde is dat dit inmiddels eeuwenoude misverstand nooit is gecorrigeerd. Ook niet door de overijverige taalvernieuwers van de Nederlandse Taalunie die ons de afgelopen decennia hebben opgezadeld met allerlei nieuwe regels die meestal later weer werden veranderd. Weet u het nog?

Bessensap werd bessesap en later toch weer bessensap. En dan die misleidende spellingswijziging met een voorkeurspelling erbij. Cadeau mocht ook geschreven worden als kado, net als bureau en buro enz. De verwarring was groot tot bij de volgende spellingswijziging het meeste weer ongedaan werd gemaakt. Nu is alles weer zo’n beetje terug bij af. De c is ook weer grotendeels in ere hersteld.

Dus kontakt, projekt, produkt etc. zijn weer gewoon contact, project, product en de meeste woorden die toen met een k geschreven mochten worden (behalve die beginnen met uit het Grieks afkomstige elektr- zoals elektra, elektriciteit e.d.)

12

Maar aan het ridicule taalgebruik van het hart is nooit iets gedaan.

Nu is dat ook niet eenvoudig want als we het verkeerde gebruik van hart gewoon vervangen door hoofd krijg je ook onzin. Kijk maar: Het hoofd op de tong hebben Je hoofd uitstorten Een gebroken hoofd hebben Een pak van mijn hoofd Uit het hoofd gegrepen Uit de grond van mijn hoofd Hij is een man naar mijn hoofd Uit het oog, uit het hoofd Ze heeft mijn hoofd gestolen enz. enz.

Ook liedjes zouden anders gaan klinken zoals bijvoorbeeld de vaak door Frank Sinatra vertolkte song: I lost my heart in San Francisco. Dat wordt dan: I lost my head in San Francisco.

Dat schiet dus niet op. Tja, wat dan? Ik denk dat we maar gewoon moeten doorgaan op de ingeslagen weg. Het maakt ook niet uit.

Als het eeuwenlang niemand is opgevallen dan blijven we de jarigen en andere feestvarkens toch van harte feliciteren en in twijfelgevallen volgen we gewoon ons hart.

Maar het blijft natuurlijk hartstikke gek!

13

Rachitis

Rachitis of Engelse ziekte kwam vroeger veel voor bij jonge kinderen die, als gevolg daarvan, kromme benen kregen. Dankzij moderne medicatie, waaronder vooral vitamine D, komt rachitis als ziekte in Nederland vrijwel niet meer voor.

Geheel anders is dat met de populaire benaming ervan: Engelse ziekte. Die heeft zich dusdanig verbreid dat we kunnen spreken van een hinderlijke en – vrees ik – ongeneselijke kwaal met ernstige taalvervuiling als gevolg.

Het begon sluipenderwijs: kinderen werden kids, kaartjes werden tickets, winkelen werd shoppen, liedjes werden songs, plakband werd tape, toetsenbord werd keyboard enz. enz. enz.

Honderden Nederlandse woorden werden in het spraakgebruik gretig vervangen door Engelse uitdrukkingen die geen enkele meerwaarde hebben.

De belangrijkste oorzaak van deze ontwikkeling is het feit dat Nederlanders niet trots zijn op hun taal, niet zoals Fransen en Spanjaarden die vreemde woorden zoveel mogelijk vermijden en zich beijveren om nieuwe Engelse woorden zo goed als mogelijk te vertalen.

Een andere oorzaak is dat de meeste Nederlanders als gevolg van het steeds slechter geworden talenonderwijs (een probleem dat door de vele onderwijsvernieuwingen gedurende de afgelopen decennia is ontstaan) niet meer in staat zijn om foutloos Nederlands te schrijven. Zelfs leraren Nederlands scoren bij onderzoek naar hun vakkennis onvoldoende. Het Nederlands, de taal waarmee we met elkaar communiceren, is ons belangrijkste

15

cultuurgoed en de achteloze wijze waarop er thans mee wordt omgegaan is een zorgwekkende ontwikkeling.

Met de Engelse taal is het niet veel beter gesteld. Het dikwijls tenenkrommende Engels waarvan vele beleidsmakers zich bij interviews bedienen is wat dat betreft illustratief. Zelfs leraren die volgens nieuwe richtlijnen in het Engels moeten onderwijzen ontberen vaak het vereiste niveau van taalvaardigheid om hun vak naar behoren uit te oefenen.

Natuurlijk, de meeste burgers kunnen zich wel min of meer verstaanbaar maken en vinden doorgaans dat ze (typisch Nederlands) vloeiend Engels spreken maar de echte taalkennis ontbreekt veelal en juist die mensen en vooral jongeren koketteren graag met het gebruik van Engelse woorden in plaats van zich gewoon in goed Nederlands uit te drukken en de scholen zien het niet als hun taak om die ontwikkeling tegen te gaan en te bevorderen dat althans het Nederlands de plaats krijgt die het verdient.

De middenstand heeft zich gretig bij deze populaire trend aangesloten. Het gevolg is dat je je in de meeste winkelstraten in het buitenland waant.

Tijdens een wandeling door een doorsnee winkelcentrum wordt het publiek getrakteerd op uithangborden van winkels als, CoolCat, Meat & Daily’s, the Body Shop, Pearle , Brand Store, Eyewish, Jeans Center, Shoeby, Rituals, Specsavers enz. enz. enz.

En het beperkt zich niet tot de uithangborden. De etalages lokken klanten met Sale (want Uitverkoop is te gewoon) en allerlei Engelse kreten, zoals: ‘Mid Season Wear in Store’. Zelfs het vertrouwde bordje: ‘Weer naar school’ werd ‘Back to school’ of (nog vervelender) ‘Back-2-School’.

16

Ook de popmuziek heeft zich er meester van gemaakt. Hun liedjes (pardon, Songs) zijn standaard in het Engels of wat daar bij de talloze Singer-Songwriters voor doorgaat. Een meevaller is dat hun teksten meestal niet of nauwelijks te verstaan zijn.

Zelfs grote bedrijven zijn door het virus van de Engelse ziekte aangestoken. Transportbedrijven heten niet meer zo. Op hun vrachtauto’s staat te lezen dat ze zich bezighouden met Logistics.

De vraag is: waarom deze idioterie? Werkt het statusverhogend?

Trekt een winkel als Meat & Daily’s nou echt meer klanten dan Keurslager Jansen? En is de keus bij een Jeans Center groter dan bij Piet’s Broekenpaleis? Ik denk het niet. Of is de kleding van hippe winkels van betere kwaliteit? Evenmin, want de meesten laten hun producten voor een prikkie maken in Bangladesh en andere lagelonenlanden. En de hier wonende buitenlanders doe je er ook geen plezier mee want die moeten juist Nederlands leren.

Is de Engelse ziekte dan een irritante vorm van gewichtigdoenerij.

Ik vrees van wel.

We houden er alleen geen kromme benen maar wel krom taalbesef aan over.

En dat is jammer.

17

Hocus Pocus

Met enige regelmaat valt in mijn brievenbus een veelbelovend foldertje. Een briefje iets groter dan een visitekaartje. Laatst van ene Mijnheer Alex, ‘een groot medium en helderziende’, staat er. In een vorig foldertje heette hij Mijnheer Ali want tekst, telefoonnummers en typografie waren exact hetzelfde als die van Mijnheer Alex. Wat daar de bedoeling van is blijft duister maar het geeft wel te denken.

Maar goed, Mijnheer Alex (alias Ali) is gespecialiseerd in liefde en relatieproblemen. Maar dat is niet alles. Alex is heel wat mans.

Hij verlost u van allerlei problemen. Enfin, leest u zelf maar.

Een ander soortgelijk briefje is afkomstig van ene Mr. Djiby (Mijnheer of Meester?) ‘Bekend en bevoegd verklaard medium’.

De wonderdoeners apen elkaar wel na want ze beloven allemaal hetzelfde. Ook Mr. Djiby belooft dezelfde successen maar heeft als bonus ook nog: ‘genezing van al uw complexen’.

19

Onlangs was het weer raak. Ditmaal een briefje van ene Professor Karmoukou met als onderkop ‘Beroemdste medium, gespecialiseerd’. Waarin staat er niet bij. Professor Karmoukou belooft ook weer snelle oplossingen voor dezelfde problemen als genoemd door Mijnheren Alex en Djiby met ditmaal als extra: ‘hulp bij slecht inkomen en onvruchtbaarheid’.

Nu zijn er altijd figuren als handopleggers, mediums, piskijkers, helderzienden, kwakzalvers en andere wonderdoeners geweest om goedgelovige mensen van kwalen en hun geld te verlossen, maar hier hebben we te maken met gelukbrengers die allemaal onmiddelijke terugkeer van uw partner of relatie garanderen.

Kijk, dat is andere koek. Ik vraag me af hoe de bevoegde en bekende mediums dat klaarspelen. Ik heb geen idee maar ik zal het toch maar in gedachten houden. Je weet tenslotte maar nooit, nietwaar?

Maar ook bij wonderdoeners heb je baas boven baas. Een paar dagen geleden zat weer zo’n briefje tussen mijn post. Ditmaal van ene Professor Abdul Wahab.

20

Hij is mijn favoriet. Dank zij hem hoef ik me nergens maar dan ook nergens meer ongerust over te maken. Behalve wat zijn mede-tovenaars bieden, geneest hij elk lichamelijk of geestelijk probleem. Daar kunnen onze heren medici dus veel van leren.

Als ik hem raadpleeg word ik overal tegen beschermd en ik krijg sprituele zekerheid voor mijn hele leven. Ik slaag voor elk examen en krijg ook nog krachtversterkers. Het kan niet op.

Ik vind dat erg interessant. Met zulke hulpverleners heb je geen dokter en geen verzekeraar meer nodig. Je wordt beschermd tegen elk gevaar en je libido wordt ook nog opgekrikt.

Kom daar tegenwoordig maar eens om. Dat is toch echt wat anders dan Yomanda. Dit is het echte werk! Blijkbaar krijgen ze ook voldoende klandizie want de briefjes blijven komen. Met nooit tweemaal dezelfde naam. Elke keer weer andere Mijnheren en Professoren en allemaal ‘Beroemde mediums’ met steeds hetzelfde riedeltje beloften.

Wat ik me wel afvraag is: welke onnozele hals gaat nu bij zo iemand te rade? Ik kan me daar iets bij voorstellen in een duister ontwikkelingsland waar tovenaars en wonderdoeners gemeengoed zijn. Maar in de 21ste eeuw?

Hoewel, wij trappen altijd weer in de verkiezingsbeloften van onze politici en die zijn net zo betrouwbaar als de beweringen van professor Abdul Wahab en consorten. En dan heb ik het nog niet eens over de ‘helderzienden’ die op de Nederlandse TV onbekende kijkers de toekomst voorspellen.

Misschien verschillen we op dat punt niet eens veel van de cliènten van deze beroemde mediums.

21

De bijna-doodervaring

De bijna-doodervaring (afgekort tot BDE) is een gebeurtenis die vaak optreedt in een veranderde staat van het bewustzijn tijdens een levensbedreigende situatie. Het is een veelbesproken onderwerp, vooral onder christenen en andere gelovigen.

Het eerste grootschalige onderzoek naar de bijna-doodervaring is in de jaren zestig verricht door de filosoof en medicus Raymond A. Moody. Hij schreef daarover het opzienbarende boek Life after life.

De verhalen zijn bekend. Mensen die balanceren op de grens van leven en dood krijgen vaak visioenen zoals een tunnel met aan het eind een helder licht bij het betreden waarvan ze in contact komen met overleden verwanten of personen die religieus of anderszins betekenisvol zijn. Tijdens de BDE ervaren mensen vaak een allesoverheersend gelukzaligheidsgevoel. Sommigen zien beelden van prachtige landschappen en ervaren een gevoel van vrede en pijnloosheid. De belevenis wordt niet gezien als droom maar als realiteit. Vaak wordt melding gemaakt van een gevoel van goddelijke aanwezigheid.

Bij het ontwaken in het ‘oude’ lichaam overheerst soms een gevoel van teleurstelling en tegenzin en een terugverlangen naar de vredige en liefdevolle omgeving waaruit ze node zijn teruggekeerd en het niet onder woorden kunnen brengen van de ervaring die ze hebben beleefd en die een onuitwisbare indruk op hen heeft gemaakt.

Bovengenoemde ervaringen hebben dikwijls een religieuze dimensie. Gelovigen treden de dood met een zeker verwachtingspatroon tegemoet waardoor hun belevenissen tijdens een BDE 23

mogelijk positiever ‘ingekleurd’ worden. Bovendien zien zij vaak figuren als Jezus en engelen die typisch tot hun geloofsbeleving behoren.

Er zijn ook BDE’s die aanzienlijk negatievere beelden oproepen waarbij de betrokkenen zich verloren voelen in totale duisternis met angstaanjagende geluiden en vaak ondragelijke stank.

Mogelijk, maar niet noodzakelijk, ligt een negatieve levenshouding hieraan ten grondslag. Uit enquêtes is gebleken dat circa 2% van de Nederlandse bevolking - dat zijn enkele honderdduizenden mensen - een BDE of soortgelijke ervaring heeft gehad.

De verschijnselen van bijna-doodervaringen zijn niet uniform en vertonen onderling grote verschillen. De belevenissen kunnen in verschillende situaties voorkomen, ook bij mensen bij wie geen sprake is van een levensbedreigende situatie. Volgens de gangbare religieuze overtuiging verlaat de ziel het verstervende lichaam om daarna in onstoffelijke vorm in het hiernamaals voort te leven. Dit gegeven wordt door de wetenschap in brede zin ontkend. Het bestaan van de menselijke ziel die na het intreden van de dood zou blijven voortbestaan is wetenschappelijk op geen enkele manier aangetoond. Verreweg de meeste deskundigen, waaronder neurobioloog en hersenspecialist Dick Swaab, zijn van mening dat de ziel een voortbrengsel is van het brein en na de dood niet blijft bestaan.

In tegenspraak hiermee is het boek Eindeloos Bewustzijn van de hand van oud-cardioloog Pim van Lommel waarin hij het concept van hersendood verwerpt en betoogt dat er wel degelijk leven na de dood mogelijk is omdat, volgens zijn redenering, bij overlijden het bewustzijn in onstoffelijke vorm het lichaam verlaat om autonoom 24

voort te bestaan. Tegen van Lommel’s betoogtrant, die hiermee als cardioloog het terrein van de neurologie betreedt, wordt echter door verreweg de meeste deskundigen ernstig bezwaar gemaakt.

Er bestaat deugdelijk bewijs dat zijn beweringen absoluut niet kloppen. De breedgedragen verwijten betreffen vooral de talrijke onzorgvuldige, ongefundeerde beweringen, aannames en halve waarheden die de wetenschappelijke pretenties van het boek op geen enkele wijze rechtvaardigen.

Volgens Etienne Vermeersch, emeritus hoogleraar aan de universiteit van Gent is de ziel een fictief product van menselijke noden en behoeften. BDE’s treden niet alleen op bij mensen die op de grens van leven en dood verkeren, maar zijn op allerlei manieren op te roepen. De Canadese neuroloog Michael Persinger heeft bij gezonde vrijwilligers door het uitwendig aanbrengen van een magnetisch veld ter hoogte van de temporale kwab van de neocortex (hersenschors) ook religieus aandoende hallucinaties kunstmatig opgewekt. Mensen met temporale epilepsie melden dat tijdens hun aanvallen hallucinaties voorkomen die lijken op bijna-doodervaringen. Door het elektrisch stimuleren van de gyrus angularis (hoekwinding) kunnen gevoelens van uittreding uit het lichaam, die vaak voorkomen bij personen met een BDE, kunstmatig worden opgewekt.

Dit verschijnsel doet zich trouwens ook voor bij het gebruik van met name dissociatieve drugs zoals ketamine, PCP phencyclidine en DXM (dextromethorphan).

Wetenschappers zijn in meerderheid van mening dat BDE’s voortkomen uit een combinatie van natuurlijke psychische en fysiologische factoren die veroorzaakt worden door een toestand van verlaagd bewustzijn, bijvoorbeeld als gevolg van 25

hypoxia, een abnormaal tekort aan zuurstof in de hersenen, dat optreedt bij ernstig bloedverlies, narcose, hyperventilatie, hersenbeschadiging e.d. Bij de naderende dood gaat de beheersing van de lichaamsfuncties afnemen en disfunctioneren. Tijdens het optreden van hallucinaties vindt er een toename plaats van de hoeveelheid endorfine, een neurotransmitter, die in de hersenen wordt geproduceerd en aangename gevoelens opwekt.

Na objectieve bestudering van een veelheid van informatie dat aan dit onderwerp wordt gewijd lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat BDE’s een vorm zijn van doorgaans aangenaam aandoende hallucinaties waaraan geen verdere verwachtingen kunnen worden ontleend.

Maar omdat de BDE een strikt persoonlijke beleving is staat het iedereen die het overkomt natuurlijk vrij om daar een voor hem/ haar bevredigende uitleg aan te geven.

26