4 minute read

De stikstofcrisis: dit is waarom boeren zo boos zijn!

Next Article
PERSBERICHT

PERSBERICHT

De stikstofaanpak zorgt voor veel onrust onder boeren. Ze voelen zich weggezet als milieuvervuilers en dat is onterecht. Hoe zit het dan echt en wat zijn de oplossingen? Boeren pleiten voor een eerlijk meetsysteem, ruimte en financiering voor duurzame innovaties en vooral een integrale aanpak, met duidelijke regels voor alle uitstoot.

Stikstof zelf is geen probleem

Stikstof (N2) is een kleurloos en reukloos gas en is het hoofdbestanddeel van de lucht dat we inademen. De discussie over stikstof gaat daarom niet over de stof zelf, maar over de uitstoot van de volgende twee soorten stikstofverbindingen:

Stikstofoxiden (NOx): afkomstig van uitlaatgassen in het verkeer en uitstoot van de industrie.

Ammoniak (NH3): vooral afkomstig uit verdamping uit mest en voor een deel door uitstoot in de industrie, bouw en verkeer.

Te veel stikstof is een probleem voor de natuur

Het stikstofprobleem gaat over het neerdalen van deze stikstofverbindingen vanuit de lucht in ongeveer 120 van de 161 Natura 2000-gebieden. Dit zijn gebieden die de Nederlandse overheid zelf heeft aangewezen als plekken waar specifieke soorten planten en dieren moeten worden beschermd. Te veel stikstof kan hier zorgen voor vermesting en verzuring, waardoor sommige planten, insecten en vogels uit die gebieden kunnen verdwijnen. En dat gaat in tegen Europese wetgeving. Vandaar dat de Nederlandse overheid verplicht is om in te grijpen.

Hoe zit het dan precies met stikstof en boeren?

De uitstoot van ammoniak komt voornamelijk uit mest. “En dat is dus het probleem met stikstof en boeren”, vertelt Herman Litjens, specialist van ZLTO als het gaat om stikstof. “En we zijn het er allemaal ook wel over eens dat te veel stikstof een negatieve invloed kan hebben op natuur die hier gevoelig voor is. En dat we daarom terug moeten in de emissies.”

Uitstoot door landbouw is al gehalveerd sinds 1990

De discussie over stikstof is niet nieuw en boeren hebben al heel veel gedaan om de emissies omlaag te krijgen. “Veel veehouders hebben geïnvesteerd in moderne stalsystemen met luchtwassers om de uitstoot te minimalise - ren. Sinds enkele jaren daalt ook het aantal stuks vee. . En we injecteren de mest in het land, waardoor de uitstoot enorm afneemt.” Tussen 1990 en 2018 is de uitstoot van ammoniak door de landbouw daardoor meer dan gehalveerd, blijkt uit cijfers van het RIVM.

Plan van de boeren zelf: verlaging met 40% De boeren zelf kwamen in het voorjaar met een plan om die uitstoot tot 2030 met nog eens 40% te verlagen. Dat voorstel kwam niet alleen van de boeren zelf, maar van alle betrokken partijen: Natuurmonumenten, Natuur & Milieu, LTO Nederland, VNO-NCW, MKB-Nederland en Bouwend Nederland. Het kabinet legde dat voorstel echt naast zich neer.

Waarom zijn de boeren nu zo boos?

Wat boeren vooral boos maakt is het gevoel van onrecht en de onzekerheid over de toekomst. Litjens: “Dat gevoel van onrecht gaat erom dat boeren door sommige mensen worden weggezet als grote vervuilers. Als een beroepsgroep die lijnrecht tegenover de natuur zou staan. Dat beeld klopt gewoon niet. Ten eerste zijn individuele boeren niet de grootste piekbelasters van stikstof. Dat is de industrie. En daarbij werken boeren juist samen met de natuur om het voedsel te produceren, waar consumenten om vragen.”

Onzekerheid over de toekomst

Litjens: “Die onzekerheid over de toekomst heeft te maken met de steeds veranderende maatregelen die op het bordje van de boer worden opgestapeld. Het gaat nu over stikstof, maar de regels voor stallen, fosfaat, methaanuitstoot, mest, gewasbescherming en een heleboel andere zaken worden ook telkens weer anders. Een duidelijk toekomstperspectief over wat een boer nu moet melijk een limiet op hoeveel dierlijke mest je mag uitrijden. De rest moet je aanvullen met kunstmest. Dat is contraproductief voor een circulaire landbouw. Zo hebben we te maken met allerlei systeemfouten, die de transitie in de weg zitten.”

Nieuwe rol voor de boer Uiteindelijk zal de rol van boeren veranderen in de maatschappij. “Daar hoort ook een nieuw verdienmodel bij. Nu halen ze hun inkomen vaak volledig uit voedselproductie. En dat systeem werkt heel goed, laten we dat niet vergeten. We hebben goed en genoeg betaalbaar voedsel, dankzij onze boeren. Maar boeren kunnen nog veel meer. In Scandinavië worden ze bijvoorbeeld al betaald voor natuurbeheer. Dat kan hier ook. Ze gaan energie opwekken, maar via agroforestry ook grondstoffen leveren voor de bouw. En vergeet niet dat veel boeren werken met cliënten uit de zorg en geld verdienen met toerisme.”

Dichterbij de Boerderij

Meer echte en eerlijke verhalen van boeren en tuinders vind je op de website Dichterbij de Boerderij. Daar staan ook spreekbeurten voor kinderen, lekkere recepten en 101 activiteiten op de boerderij. Kom ook eens op verhaal bij de boer en tuinder.

Bron: ZLTO doen om over tien of vijftien nog te kunnen bestaan, is er daarom niet. Daar liggen alle boeren ’s nachts wakker van.”

De oplossing: ruimte voor innovatie en een integrale aanpak

Boeren willen vooral weten wat ze nu kunnen doen om over twintig jaar nog steeds aan de regels te voldoen en genoeg inkomen te hebben om van te leven.

Wat boeren willen: een eerlijk meetsysteem

Boeren willen worden afgerekend op wat ze echt uitstoten.

“Tussen 1990 en 2018 is de uitstoot van ammoniak doordelandbouwméérdangehalveerd, blijktuitcijfersvanhetRIVM!”

Volgens Litjens kan dat met een eerlijk meetsysteem. Dat betekent dus de stikstof meten in de lucht op de veehouderij zelf. Dat is duur, maar dan krijg je wel een goed beeld van de uitstoot. Bovendien kun je verschillende soorten verantwoordingssystemen gebruiken, die door een onafhankelijke instantie kunnen worden gecontroleerd.

Boeren in transitie

Litjens: “Als boeren begrijpen we dat we in een transitie zitten naar een meer duurzame kringlooplandbouw. Daar willen we zelf ook mee aan de slag. Maar dat kan alleen met duidelijke regels en doelen, die niets steeds veranderen. En als we worden afgerekend op wat we zelf doen in de bedrijfsvoering en dat we ondersteuning krijgen om te investeren in innovatie.”

Dichterbij de Boerderij

Meer echte en eerlijke verhalen van boeren en tuinders vind je op de website Dichterbij de Boerderij. Daar staan ook spreekbeurten voor kinderen, lekkere recepten en 101 activiteiten op de boerderij. Kom ook eens op verhaal bij de boer en tuinder.

Kom www.dichterbijdeboerderij.nl!

Bron: ZLTO

PLAY-OFF BINNEN BEREIK

This article is from: