plaats verworven in de huisapotheek. Meer en meer mensen kiezen voor natuurlijke middelen die het lichaam stimuleren en ondersteunen om af te rekenen met allerhande kwalen. Binnen enkele jaren zal de zorgverlening geconfronteerd worden met zorgvragers voor wie de aromatherapie deel uitmaakt van hun dagelijks leven. Die zorgvragers zullen, ook als ze opgenomen worden in een zorginstelling, zelf willen kiezen hoe en met welke middelen ze behandeld worden.
Patricia Rogge
De aromatherapie heeft, net als andere alternatieve geneeswijzen, zijn
..
therapie. Het gaat daarnaast concreet in op de mogelijkheden en de implementatie van aromatherapie in de zorgpraktijk. Er wordt aandacht besteed aan de klachten waarmee de doelgroep te maken heeft. Naast een duidelijke omschrijving van die klacht komen ook de mogelijke oorzaken en preventiemogelijkheden aan bod, alsook de aromatherapeutische recepten en behandelingen. Er wordt een concrete voorbeeldprocedure aromatherapie beschreven, alsook een behandeling- en opvolgingsplan en een veiligheidsfiche.
Patricia Rogge
is, als directeur, werkzaam in een Woon- en
zorgcentrum. De persoonlijke keuze van een resident respecteren, ook
9
789033 484803
Aromatherapie in de zorgverlening
Patricia Rogge
op vlak van gezondheidszorg, is haar grootste bezorgdheid.
Aromatherapie in de zorgverlening
Dit boek biedt een algemene inleiding in etherische olien en aroma-
Wat zijn etherische oliën?
Etherische oliën zijn vluchtige olieachtige vloeistoffen. Ze worden gewonnen uit aromatische planten. Het zijn de geurstoffen die in verschillende delen van een plant aanwezig zijn. Men vindt ze terug in de bloemen, de schors, de zaden, de wortels, … van een groot assortiment plantenmateriaal. Het zijn vluchtige, niet altijd kleurloze, olieachtige stoffen met een zeer sterke geur. Etherische oliën zijn lichter dan water, waardoor ze op het water blijven drijven en er dus niet in oplossen. Een etherische olie bestaat uit een complexe moleculaire structuur en is bijzonder krachtig. 1.4
Productie van etherische oliën
Hoewel er verschillende technieken bestaan om etherische oliën aan de plant te onttrekken, zijn er maar twee goede methoden om een etherische olie voort te brengen die therapeutisch bruikbaar is: stoomdestillatie en persing. 1.4.1
Stoomdestillatie
Bij stoomdestillatie worden de planten of plantendelen in een grote destilleerketel verzameld. Men verhit water tot stoom en deze stoom wordt door de planten geleid. De geurstof of etherische olie van de plant wordt door de stoom meegevoerd. De met olie verzadigde stoom wordt afgekoeld en in een scheidtrechter wordt de etherische olie gescheiden van het water. Stoom en verdampte etherische olie
Koud water
Koelpijp
Planten materiaal
Heet water uitlaat
Rooster
Stoominlaat
Koelsysteem
Water
Etherische olie Scheidingsvat
Bron: Price & Price Parr (1997).
Figuur 1. Het werkingsmechanisme van stoomdestillatie.
17
Etherische oliën en aromatherapie
1.3
TECHNISCHE FICHE LAVENDEL Botanische naam: Lavandula angustifolia Mill. Botanische familie: lamiacea Gebruikt deel: bloem Samenstelling Belangrijkste bestanddelen
de etherische oliĂŤn
Overzicht en beschrijving van
Esters: 42-52% linalylacetaat, 0,5% terpenyl-acetaat, 0,5% geranyl-acetaat, 1,3-4,1% lavandulyl-acetaat Monoterpenolen: 32-42% linalol, 2,8-3,6% terpine-1-ol-4, 0,1-1,2% terpineol, 0,8-1,4% borneol, 0,9% geraniol, 0,1-1,3% lavendulol Therapeutische eigenschappen Krampstillend ++++ Kalmerend +++ Antidepressivum +++ Pijnstillend +++ Ontsmettend +++ Ontstekingswerend +++ Huidherstellend +++ Wondhelend +++ Bactericide ++ Indicaties Huidaandoeningen algemeen +++ Allergische huidaandoeningen +++ Brandwonden +++ Radiodermitis +++ Doorligwonden +++ Eczeem +++ Huidschimmels +++ Jeuk +++ Littekens +++ Zweren +++ Krampen +++ Spiercontracturen +++ Angst +++ Depressie +++ Slaapstoornissen +++ Migraine +++ Nervositeit +++ Gebruik Massage, inname, verstuiving, bad. Contra-indicatie geen .
94
Dit boek is niet alleen bedoeld als handboek, zodat het voor de hulpverlener mogelijk wordt om de aromatherapie toe te passen in de zorgverlening. Het wil ook aandacht geven aan de zorg voor de zorgverlener zelf. Mensen die werkzaam zijn in de zorgverlening, worden niet alleen lichamelijk zwaar belast, ook emotioneel en psychisch wordt er veel van hen gevergd. Daarnaast wordt ook nog vaak een beroep gedaan op hun zorgdragende vermogen binnen hun gezins-, familiale en sociale leven. Dit boek zal voor hen dus niet alleen bruikbaar zijn binnen hun beroepsleven, maar het geeft hun ook de mogelijkheid om de aromatherapie te gebruiken binnen de kring van het gezin, de familie, de vrienden en kennissen. Ook dat zijn zorgvragers, en alles wat in het boek werd geschreven, is ook voor hen en voor de hulpverlener zelf bruikbaar. In dit hoofdstuk worden aanvullend nog enkele tips gegeven voor problemen waarmee de meeste zorgverleners, in hun privéleven of hun beroepsleven, regelmatig geconfronteerd worden.
6.1
Examenvrees, faalangst, podiumangst
De examenperiode van de eigen kinderen zorgt er vaak voor dat de zorgverlener met de nodige kopzorgen aan zijn dagtaak moet beginnen. In deze periode wordt de stressgevoeligheid van de zorgverlener danig op de proef gesteld. Aromatherapie kan soelaas brengen, zowel voor de student als voor de ouder. Heeft het kind faalangst of examenvrees? Verstuif in de ruimte waar het kind studeert; de etherische olie van bergamot (Citrus aurantium l. ssp bergamia Engler). Bij druk, stress en angst zorgt deze olie voor ontspanning, rust, kracht, stabiliteit, evenwicht en zelfbewustzijn. Heeft het kind last van concentratiestoornissen? Verstuif in de ruimte waar het kind studeert de etherische olie van citroenschil (Citrus limon (L.) Burm.). Het verstuiven van citroenolie stimuleert het puntgericht denken en het geheugen en verhoogt de concentratie.
Tips voor de hulpverlener
Tot slot kan de ouder zijn/haar stressgevoeligheid verlagen door gebruik te maken van een synergie van gelijke delen basilicum (Ocinum basilicum L.) en marjolein (Origanum majorana L.). Deze synergie kan zuiver verstoven worden in de atmosfeer of kan opgelost in een drager gebruikt worden voor bad- en/of massagetoepassingen. Een flesje van dit mengsel bij zich dragen en er gedurende de dag regelmatig aan ruiken, helpt ook.
6.2
Slaapstoornissen bij kinderen
“Help, mijn kind houdt me wakker en morgen moet ik toch fris en monter mijn verzorgende taken kunnen uitvoeren!” Baby’s en kinderen kunnen jonge ouders heel wat slapeloze nachten bezorgen. Fris en monter aan de dagtaak beginnen, is voor de zorgverlener dan zeker niet evident. Het verstuiven van etherische oliën in de slaapkamer van het kind, ongeveer twintig minuten voor het slapengaan, kan helpen. Men kan kiezen voor de etherische olie
192