Articulatie in de praktijk: vocalen en diftongen by Uitgeverij Acco

Articulatie-vocalen-2014 [druk]

08-07-2014

16:02

Pagina 1

ningen voor het articuleren van de klinkers (vocalen) en de tweeklanken (diftongen) van het Nederlands. Alle klinkers en tweeklanken worden doorlopen in begin-, midden- en eindpositie en zowel in lettergrepen en woorden als op het niveau van zinnen en teksten. Naast gemengde oefeningen worden ook discriminatieoefeningen aan de hand van minimale paren en wisselrijen aangeboden. Waar mogelijk werd eenvoudig oefenmateriaal, bedoeld voor kinen zinnen voor volwassen taalgebruikers.

heeft met het inoefenen, bijschaven of verbeteren van de uitspraak, bij zichzelf, als leraar of als therapeut.

vocalen en diftongen

Dit oefenboek is een hulpmiddel voor wie te maken

Articulatie in de praktijk:

deren, opgenomen, naast meer complexe woorden

tg ui

Articulatie in de praktijk: vocalen en diftongen

Deze volledig herwerkte uitgave bevat allerlei oefe-

ij er ev

Greet Huybrechts

GREET HUYBRECHTS studeerde logopedie aan de Katholieke Vlaamse Hogeschool te Antwerpen. De medewerkers aan

m . m . v.

deze herwerkte versie zijn allen verbonden aan de afde-

W. D e c o s t e r

A. Goeleven

ling KNO/Logopedie van de Universitaire Ziekenhuizen te Leuven en aan de licentiaatsopleiding Logopedie en

D. Lembrechts

Audiologie van de K.U.Leuven.

E. Manders I. Zink

acco

ARTICULATIE IN DE PRAKTIJK: VOCALEN EN DIFTONGEN

Ac ij er ev

co Ac

ij er ev tg ui

G. Huybrechts, m.m.v. W. Decoster, A. Goeleven D. Lembrechts, E. Manders en I. Zink

Articulatie in de praktijk: vocalen en diftongen

ij er ev

ui Acco Leuven / Den Haag

Ac ij er ev

ui Eerste uitgave : 1989 Vierde, volledig herwerkte uitgave : 1999 Zesde druk : 2007 Zevende druk: 2018 Achtste druk: 2020

Gepubliceerd door Uitgeverij Acco, Brusselsestraat 153, 3000 Leuven (België) E-mail: uitgeverij@acco.be – Website: www.acco.be

Voor Nederland : Acco Nederland, Westvlietweg 67 F, 2495 AA Den Haag, Nederland E-mail: info@uitgeverijacco.nl – Website: www.accouitgeverij.n Omslagontwerp : Danny Juchtmans Zetter: Crius Group

© 2020 by Acco (Academische Coöperatieve Vennootschap cvba), Leuven (België) Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft geprobeerd alle rechthebbenden voor het copyright op te sporen. Mogelijk is dat niet overal gelukt. Wie toch denkt rechten te kunnen doen gelden, kan contact opnemen met de uitgever. D/1999/0543/81

NUR 896

ISBN 978-90-334-4031-1

Inhoud

Woord vooraf

VOCALEN

a - aa 1. a vooraan in een woord 2. a midden in een woord 3. Discriminatie dof - helder 4. a achteraan in een woord 5. aa vooraan in een woord 6. aa midden in een woord 7. aa achteraan in een woord 8. Discriminatieoefeningen a - aa 9. Woorden met a - a 10. Woorden met aa - aa 11. Woorden met a - aa 12. Woorden met aa - a 13. Tekst a - aa: De jongen 14. Tekst a - aa: Parel 15. Tekst a - aa: De zondag

15 15 17 19 19 20 21 24 24 25 26 28 30 31 32 32

ij er ev

Indeling van de vocalen

e - ee 1. e vooraan in een woord 2. e midden in een woord 3. Discriminatie dof - helder 4. Discriminatie gespannen - minder gespannen 5. ee vooraan in een woord 6. ee midden in een woord 7. Discriminatie halflang - lang 8. ee achteraan in een woord 9. Discriminatieoefeningen e - ee 10. Gemengde toepassingen e - ee

35 36 38 39 39 40 41 42 42 42

Inhoud

11. 12. 13. 14. 15. 16.

43 43 44 44 44 45

i - ie 1. i vooraan in een woord 2. i midden in een woord 3. Discriminatie dof - helder 4. ie vooraan in een woord 5. ie midden in een woord 6. ie achteraan in een woord 7. Discriminatie halflang - lang 8. Discriminatieoefeningen i - ie 9. Gemengde toepassingen i - ie 10. Woorden met i - i 11. Woorden met ie - ie 12. Woorden met i - ie 13. Woorden met ie - i 14. Tekst i - ie: School der poĂŤzie 15. Tekst i - ie: Winterstilte 16. Tekst i - ie: Burenruzie

Woorden met e - e Woorden met ee - ee Woorden met e - ee Woorden met ee - e Tekst e - ee: Meneer Herman Tekst e - ee: Beesten

u - uu 1. u vooraan in een woord 2. u midden in een woord 3. Discriminatie dof - helder

57 57 58 59 60 60 61 61 62 63 63 64 64 64 65 65

rij ve

e tg

o - oo 1. o vooraan in een woord 2. o midden in een woord 3. Discriminatie dof - helder 4. oo vooraan in een woord 5. oo midden in een woord 6. Discriminatie halflang - lang 7. oo achteraan in een woord 8. Discriminatieoefeningen o - oo 9. Gemengde toepassingen o - oo 10. Woorden met o - o 11. Woorden met oo - oo 12. Woorden met o - oo 13. Woorden met oo - o 14. Tekst o - oo: Mazelen 15. Tekst o - oo: Popsokken

47 48 50 50 50 51 52 52 52 53 53 53 54 54 54 55

67 67 68 69

Inhoud

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

uu vooraan in een woord uu midden in een woord Discriminatie halflang - lang uu achteraan in een woord Woorden met u - u Woorden met uu - uu Woorden met u - uu Woorden met uu - u Gemengde toepassingen u - uu Tekst u - uu: De kluut-e-fuut

69 70 71 71 71 71 71 72 72 72

oe - eu 1. oe vooraan in een woord 2. oe midden in een woord 3. Discriminatie halflang - lang 4. oe achteraan in een woord 5. Woorden met oe - oe 6. Tekst met oe: De Friese koe 7. eu vooraan in een woord 8. eu midden in een woord 9. Discriminatie halflang - lang 10. eu achteraan in een woord 11. Woorden met eu - eu 12. Tekst eu: Breuk

De doffe ‘e’

ij er ev

1. Als ‘e’ (of ‘ee’) in het geval van: – persoonlijke voornaamwoorden, lidwoorden, voorzetsels en bijwoorden: je, te, het, de... – achtervoegsels -er en -en: laten, vegen, beter, zoeter... – voorvoegsels be-, ver-, ge-: bezet, verliefd, gelei... – over het algemeen in een aantal onbeklemtoonde lettergrepen: morgen, winkel, omelet... 2. Als ‘i’ zoals in het achtervoegsel -ig: lastig, prachtig... 3. Als ‘ij’ zoals in de achtervoegsels -lijk, -lijks, -rijk

73 74 75 75 76 76 77 77 79 79 79 80

81 81 82

83 83 83

TWEEKLANKEN

ui 1. 2. 3. 4. 5.

89 ui vooraan in een woord ui midden in een woord ui achteraan in een woord Woorden met ui - ui Tekst ui: Avond

89 89 91 91 91

Inhoud

ij - ei ij vooraan in een woord ij midden in een woord ij achteraan in een woord Woorden met ij - ij Tekst ij - ui: Flierefluiter

1. 2. 3. 4. 5.

93 94 95 96 96

aai - ooi - oei 1. aai 2. ooi 3. oei 4. Tekst ooi: Kooitje

97 98 98 99

ou - au 1. ou vooraan in een woord 2. ou midden in een woord 3. ou achteraan in een woord 4. Woorden met ou - ou 5. Tekst ou: De mooiste vrouw van de wereld

DISCRIMINATIEOEFENINGEN

101 101 102 103 103 105 105 105 106

ij er ev

ieu - eeu - uw 1. ieu 2. eeu 3. uw

101

107

Discriminatieoefeningen tussen korte klinkers Discriminatieoefeningen tussen lange klinkers Discriminatieoefeningen korte - lange klinker Contrastoefeningen Discriminatieoefeningen klinker - tweeklank Klinkerclusters

109 112 115 116 117 119

Lijst van teksten

121

Bibliografie

123

Woord vooraf

De eerste versie van het voorliggend boek dateert van 1989 en was volledig samengesteld door Greet Huybrechts. Het was een logisch vervolg op het eerder verschenen werk Articulatie in de praktijk: consonanten. Beide werken voldeden zeker aan de behoefte die er bestond aan praktische oefenboeken, waarin allerlei oefeningen op verschillende niveaus aangeboden werden. Deze nood aan aangepast oefenmateriaal bestaat ook nu nog. Zowel in de logopedische praktijk als in een aantal opleidingen (normaalschool, voordracht, ...) krijgt men immers te maken met kinderen, jongeren en volwassenen die nood hebben aan gevarieerde oefeningen voor het trainen van de uitspraak.

ij er ev

De herwerking van beide praktijkboeken gebeurde in dezelfde volgorde. Een tijdje geleden verscheen eerst het oefenboek met betrekking tot de consonanten, nu is het de beurt aan het vernieuwde praktijkboek voor het trainen van de vocalen en de diftongen. Voor beide boeken werd ongeveer hetzelfde stramien gevolgd. Ook nu worden alle klinkers en tweeklanken uit de Nederlandse taal systematisch overlopen op woord-, zins- en tekstniveau. Op vele plaatsen werden ook discriminatieoefeningen opgenomen, onder meer voor het onderscheid tussen lange en korte klinkers. Er werd opnieuw getracht, waar voldoende oefenstof voorhanden was, een zekere hiĂŤrarchie in te bouwen qua moeilijkheidsgraad. Eerst wordt een aantal oefeningen opgenomen bedoeld voor jongere kinderen, nadien volgen moeilijker woorden.

Dit boek is, net als het andere deel van het tweeluik, bedoeld als een hulpmiddel voor al wie te maken heeft met het inoefenen, het bijschaven of het verbeteren van de uitspraak. Dit kan bij zichzelf zijn, maar ook als leraar of als therapeut. De gebruiker kan zelf uitkiezen welk oefenmateriaal nodig is in welke oefensituatie. Ook nu willen wij er echter voor waarschuwen dat dit boek geen vervanging kan zijn van een logopedische therapie. Bij specifieke uitspraakstoornissen blijft immers een diepgaand logopedisch onderzoek en een aangepaste individuele therapie absoluut aangewezen. De auteurs

co Ac

ij er ev tg ui

co Ac Vocalen

ij er ev tg ui

co Ac

ij er ev tg ui

Indeling van de vocalen

We kunnen de vocalen van de Nederlandse taal volgens meerdere parameters indelen. Deze tonen de verschillen tussen de klanken aan. Vocalen hebben echter ook gemeenschappelijke kenmerken, die hen van de consonanten onderscheiden. Zo zijn vocalen per definitie altijd stemhebbend. Na het passeren van het strottenhoofd wordt de lucht niet meer gehinderd door een vernauwing of afsluiting van de spraakorganen, wat bij medeklinkers meestal wel het geval is. Net zoals de consonanten zijn ook vocalen onderhevig aan de klanken die ervoor, maar vooral erachter worden geproduceerd. Ook hierbij speelt dus een aantal assimilatie- of coarticulatieregels mee. Zo zullen bijvoorbeeld korte klinkers na nasale consonanten meestal iets doffer worden uitgesproken (bv. dan, ring, ...).

ij er ev

De vocalen kunnen grosso modo op basis van zeven kenmerken van elkaar onderscheiden worden: 1. onderscheid naargelang de kaakstand: open - halfopen - halfgesloten - gesloten 2. onderscheid naargelang de tongheffing: voor - midden - achter 3. onderscheid naargelang de lippenstand: gerond - neutraal - gespreid 4. onderscheid naargelang de duur: kort - halflang - lang 5. onderscheid naargelang de spanning in de articulatoren: gespannen - ongespannen 6. onderscheid naargelang al dan niet diftongering: monoftong - diftong 7. onderscheid naargelang het timbre: nasaal - oraal

Dit laatste kenmerk is voor het Nederlands enkel van belang in een aantal leenwoorden, vooral uit het Frans (bv. genre, chanson, ...). In volgende tabel geven wij een samenvatting van de vocalen volgens hun discriminerende kenmerken:

Vocalen

kaakstand

tongstand

lippenstand

duur

a aa aa(r) e ee ee(r) i ie ie(r) u uu uu(r) o oo oo(r) eu oe

open gesloten halfopen halfopen halfgesloten halfgesloten gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten halfgesloten gesloten

midden midden midden voor voor voor voor voor voor midden voor voor achter achter achter voor achter

neutraal neutraal neutraal gespreid gespreid gespreid gespreid gespreid gespreid gerond gerond gerond gerond gerond gerond gerond gerond

kort halflang lang kort halflang lang kort halflang lang kort halflang lang kort halflang lang halflang halflang

vocaal

spanning

ij er ev

– + + + + + – + + – + + – + + + +

a - aa

a is een open, neutrale, ongespannen, korte middenklinker

de a wordt kelig uitgesproken de middenklinker wordt een achterklinker

Fout: Oorzaak:

de a wordt â&#x20AC;&#x2DC;platâ&#x20AC;&#x2122; gearticuleerd, klinkt te scherp de ongespannen klank wordt gespannen

Fout:

de a wordt genasaleerd

Fout: Oorzaak:

aa | aa is een open, neutrale, halfgespannen, halflange Fout: Oorzaak:

aa klinkt dof de tongheffing is te kelig

Fout: Oorzaak:

aa heeft een o-achtige klank de kaakstand is niet open genoeg

Fout: Oorzaak:

aa klinkt nasaal, scherp de nasaliteit wordt vaak veroorzaakt door een overmatige spanning in de articulatoren

ij er ev

middenklinker

a vooraan in een woord

Eenlettergrepige woorden ach als

acht arm

arts

abt angst

alg ar

alp as

alt ark

ambt

Vocalen

Meerlettergrepige woorden actief album antwoord

adres alleen anker

agent alles appel

ajuin altijd april

abces absent accijns acuut affront afgrond akte anijs arbeid atol abortus abusief accuraat acrobaat advocaat afdeling afgerukt albino alsjeblief anemoon artikel avontuur achterdochtig ambitieus aspirine

abdij abscis account adder afbraak afscheid allicht anjer archief atoom absence accessoir achilles acteren afasie affaire afgoden alcohol ambrozijn ansjovis asperge academie afhandelen amusement Assepoester

abeel abstract accu adept afte ahorn amper antiek artiest attent absentie accident achteloos actueel afbeelding affiche afkijken algemeen ambtenaar apotheek assistent acceptabel afhankelijk anekdote accelereren

abri absurd acne adieu afdoend ajour alpen applaus asiel azijn absoluut acajou achtereen Ardennen afbieden afgemat afleren alibi ampĂ¨re armoede atelier accolade Algerije antilope accommodatie

abrupt accent actie advies afdruk akker angel arduin atleet

achter akkoord ander

Zinnen

Ajuin is een groente. Hij eet alleen een appel.

ij er ev

angst voor een angel een ander advies acht anjers een attent applaus afgeprijsde andijvie

Woordgroepen

abstinent acanthus achtergrond admiraal afdanken afgerond akelei allergie andijvie aroma atletiek accordeon alinea arboretum aluminium

altijd alleen abrikoos en appel actieve atleten de actuele achtergrond arme artsen

a - aa

Zoek alsjeblief een alibi. Zij wist op alles een antwoord. Op de achtergrond van de affiche staat een anemoon. Armoede was het enige argument voor asiel. Mijn vriend is allergisch voor ansjovis en asperges.

In het atelier van de assistent hing een aroma van anijs. In de academie leert de artiest accordeon voor zijn amusement. Achteraan de afdeling stonden de afgedankte avonturenromans. De ambitieuze ambtenaar heeft allicht geen alibi. Adieu, zei de man bij het afscheid, en donderde achterwaarts in de afgrond. Acrobaten en atleten drinken absoluut geen alcohol. Achteloos achtergelaten in de abdij, vond men een antiek album. Als Assepoester geen aspirientje krijgt, zal ze afgemat afhaken.

a midden in een woord

lak gal wal bas kras laf nap snap talk galg zalm

mak hal bar gas vlas maf kwab last valk walg vals

zak kar pas mag graf lap klap past warm mals lacht

krak spar gras zag staf pap krab vast half hart nacht

bal das klas vlag straf rap stap wast kalf zwart vacht

rak mal dar kas rag paf schab mast bark galm wals

wrak pal sar ras slag draf bast balk hark kalm pacht

dal tal schar sas kaf map gast kalk mark palm klacht

ij er ev

tak smal las dag waf kap grap kast darm hals jacht wacht

pak kwal jas plas gaf hap sap trap park zalf markt zacht

Eenlettergrepige woorden

Vocalen

Voor m, n, ng wordt a een beetje doffer kan span band tand lang dank tank kamp

Jan ham hand zand slang drank dans lamp

man kam kant want vang frank gans stamp

pan lam land bang wang klank Hans

ban schram drang vangst krank mans schamp

dam zwam dwang zang rank schans

ram pand prang blank slank trans

klam rand stang flank stank damp

kram angst tang mank lans ramp

dan plan vlam mand hang bank plank kans

Meerlettergrepige woorden

balpen paddestoel

natuur

talent

bakboord contract glasteelt partij badminton calorie magnetron verpakking

baksel gaffel gewas salon baggeren campagne patrouille faciliteit

baksteen galjoen magneet vlakte bajonet GalliĂŤr paviljoen initiatief

ballet galop mafkees

sesam sextant angel mangel wankel ontvangen

epigram bandoneon Bangkok mango zwanger triangel

bandiet kangoeroe belang omgang belangrijk vervangen

latje klasje

matje plasje

ratje wasje

Voor m, n, ng wordt a een beetje doffer bamboe handel behandeling hanger omvang boemerang gevangenis

kramiek rotan kanker ingang tango fandango

bakeliet garnituur stagneren reageren

ij er ev

baguette balsem glazuur marter bacterie belasting mahonie valkenier transpireren

ballon kalender

bakker familie

Voor tje en sje wordt a iets helderder

badje schatje patatje

katje jasje

a - aa

datje Basje afwasje

fatje dasje ananasje

natje krasje

watje pasje

kratje platje

Woordgroepen

een zachte want een zwarte nacht een passende jas een wankele kast de langste tango

met vaste hand een valse gast een kalme klas de markt van Bangkok een gaffel met zand

Zinnen

Dit is mijn das. Pol kreeg een harde klap. Schrijf je straf in de klas. Jan doet een stap opzij. Wacht even, ik zoek een bal. Ik moest lachen met de grap over de Galliër. Dit is de hoed van slanke Hans. Terwijl ik me was, brandt de lamp.

Discriminatie dof - helder

ban – bal – badje lam – lak – latje kram – kras – kratje klam – klad – klasje tam – tak – tasje

ij er ev

Kalm eet het katje de kruimels van de kramiek uit het gras. De kabouter zat op de rand van de paddestoel. De bandiet liep tegen de balk in de hal van de bar. De patrouille speelt badminton in de ingang van de gevangenis. De zwangere vrouw lag op een rotan bank. De vlag van dat land leek een slappe lap. De muzikant ontvangt de gast op muziek van bandoneon en triangel.

dam – das – datje man – mars – matje dan – dar – dasje plan – plat – plasje

kam – kar – katje ram – ras – ratje Jan – jas – jasje krant – krab – krasje

a achteraan in een woord

Meerlettergrepige woorden oma

opa

hela

cola

villa

Vocalen

bĂ¨ta cobra data flora prima sperma tuba bodega diploma musea Aurelia jubilea

Birma coma era geisha proza stigma

circa conga ega Honda Roza thema

boa contra fauna komma schema stola

chinchilla fysica omega begonia

cinema horeca opera bromelia

collega judoka podia citronella

aula boeddha Cuba firma nota spectra toga bermuda dilemma minima tombola criteria

Woordgroepen

de aula voor fysica een boa uit Cuba bromelia en citronella villa Flora linea recta

een toga met een stola prima donna roza en begonia cinema musica een firma tombola

Zinnen

ij er ev

Ken je die musea? Dit is de grootste Boeddha. Ik fiets met mijn collega. Aurelia zingt in de opera. De geisha koopt een bermuda. Opa speelt prima op zijn tuba. Het dilemma van de judoka: pro of contra. Vergeet de komma niet tussen bĂ¨ta en omega. Honda voldoet aan de minima criteria. Oma viel in coma door de beet van een cobra. Ik heb de data van de horeca gecontroleerd en het verloopt volgens schema. Ina zingt soms op de podia van Birma, soms op die van Boma. Mia kreeg bijna een nota op haar diploma. In de bodega van Venezuela speelde men marimba op de conga. Hela, je vergeet jouw cola in de villa van Frieda.

aa vooraan in een woord

Eenlettergrepige woorden

aan aar

aap aard

aak aars

aal aas

aam

a - aa

Meerlettergrepige woorden Aagje

aardbei

aarde

adem

aalmoes aankomst aardig adel amen aanbreken aangifte aartsengel AziĂŤ

aambei aanstonds aarding adem are aandoening aanhechting akelig

aambeeld aanzoek aarzel ader arend aandurven aanstellen alibi

aanbod aardbol aasgier Aken asem aangekleed aardewerk Amersfoort

Aafje avond aalbes aandeel aarden Abel aker aanbidden aangezicht aartsbisdom averechts

Woordgroepen

een akelig aandenken de adel van AziĂŤ een aarzelend aanbod aardige Aafje een aanvliegende arend

het aartsbisdom Aken een aangeklede aap het aanbreken der avond een aangespoelde aak aanbidden en aanhoren

Zinnen

tg ij er ev

Heeft Abel een broer of een zus? Is er vrede op Aarde? Wees niet zo aanstellerig. De aalscholver stortte zich op het aas. Op tijd aankomen ligt in mijn aard. Op de hele aardbol worden aartsengelen aanbeden. Aanstonds liep Aagje terug in de richting van Aalborg. Aderbreuken en aambeien zijn pijnlijke aandoeningen. De aal is een aanbevolen toetje voor de aasgier. In de aker bij het aambeeld ligt mooi aardewerk.

Ben je in Amersfoort, aarzel dan niet om aandelen aan te kopen. Zou dit kind met aarde op het aangezicht aandringen op een aalmoes? De averechtse ridder heeft een aannemelijk alibi: hij vocht op de abele spelen.

aa midden in een woord

Eenlettergrepige woorden haal zaal

kaal sjaal

kraal baan

paal gaan

taal graan

Vocalen

maan zwaan waar spaar gaat slaat graaf kraak laag kraag raam maart paars

kraan daar zwaar baas laat straat maak smaak traag schaap kraam spaart kaars

slaan haar raar haas staat kwaad vaak taak plaag slaap baard staart

staan maar klaar kaas draad blaat draak haag graag raap haard taart

baal waal praal waan vaar gaas haat braad graad naaf haak zaak schaak zaag schraap braam baars

daal staal schaal zaan blaar maas maat graat smaad laaf laak braak maag schraag paap paart vaars

faal dwaal schraal baar laar raas raat plaat daad staaf raak snaak Praag jaap praam waard

maal graal laan gaar snaar waas vaat vraat naad slaaf staak spraak vlaag kaap saam zwaard

vaal kwaal vaan paar staar baat waad zaad gaaf schaaf waak staak waag knaap blaam klaart

haan traan naar schaar vaas praat raaf kaak jaag klaag naam kaart vaart

ij er ev

Meerlettergrepige woorden

daken taken lade schapen lager samen wafel graven bewaren

laken haren spade hagel mager ramen tafel gevaar fotograaf

smaken jaren gapen nagel hamer kader jarig wapen verjaren

raken varen slapen snavel kamer zadel verhaal begraven

smaken sparen rapen jager water vader waarom betalen

baken braken base

haken baren fase

naken garen made

waken klaren page

zaken blaren rage

a - aa

schade laven fabel klager ratel bepaald dukaat journaal kaper metaal schaduw weegschaal behoedzaam benaming bewaken eigenaar inzage maatregel rotatie verzadig bemiddelaar isolatie solarium interpretatie

dame schaven sabel schamen spatel bestaan gebaar kaarslicht koraal naarstig sopraan

gave staven stapel bramen harem bijzaak haven kade lokaal opaal vaandel

draven kapen kabel klaver beiaard boomgaard Jacob kader luchtvaart paling voorraad

bejaarde beschaafd bezwaar ervaring kalium nederlaag soldaten voorwaarde delegatie misdadiger vergadering

belazer beschaamd bijdrage finale kamenier opname speciaal waarnemen imitatie obligatie visitatie

belhamel beschikbaar biograaf hagedis leugenaar relatie tafereel waarschijnlijk intonatie operatie werkzaamheden

stage haven wapen navel haver bekwaam daalder Jahweh kakel maandloon schade vraagstuk behagen benadeeld bedevaart botanisch internaat liberaal reservaat toename belichamen illustratie outillage civilisatie

praatzieke knaap naald en draad een speciaal gewaad daalder en dukaat een magere soldaat

Zinnen

Kun jij goed sparen? Hier is een scherpe schaar. Dit is het zwaard van de kaper. De draak is kwaad. Vertel eens een raar verhaal. Samen varen we op het water. Die baars is zonder graat snel gaar. Klaag niet, zegt de baas tegen Klaas. Hij is een bekwaam fotograaf bij de luchtvaart.

ij er ev

jarige vader hamer en schaaf een schaal met graan krakende wagens gebraden schaap

Woordgroepen

Waar haal je een paarse kraan? In Praag klonk de beiaard van het internaat over de daken.

Vocalen

Karel met de baard eet met smaak taart in de boomgaard. Op de tafel in de kamer ligt een plaat met een weegschaal en een kaars. De bemiddelaar stelt behoedzaam de maatregel betreffende het maandloon in vraag. Naarstig plukten Jacob en zijn kompaan bramen tussen de klaver en de haver.

aa achteraan in een woord

Woorden ma bijna la besta

Zinnen

sla

sjah

spa

ja sta dra vla

Discriminatieoefeningen a - aa

bad – baat gat – gaat nat – naad zat – zaad stad – staat rak – raak krak – kraak dal – daal pal – paal kwal – kwaal bas – baas kas – kaas zag – zaag draf – draaf kap – kaap zwart – zwaard dan – Daan

ij er ev

Ja hoor, ik ben er bijna. De scheepsjongen viel weldra uit de ra. Sta niet op je spa te leunen. Ik ben Ka en ik besta. De sjah is verzot op vla en koolsla. Leg de kleren van pa en ma in de la.

blad – blaat lat – laat rad – raad prat – praat hak – haak tak – taak wrak – wraak hal – haal tal – taal dar – daar schar – schaar gras – graas vlag – vlaag graf – graaf rap – raap schab – schaap man – maan

dat – daad mat – maat rat – raat plat – plaat mak – maak zak – zaak bal – baal mal – maal wal – Waal spar – spaar gas – gaas mag – maag gaf – gaaf staf – staaf hart – haard ban – baan ram – raam

a - aa

kram – kraam as – aas gappen – gapen nar – naar snak – snaak schrap – schraap vat – vaat

al – aal arts – aards klas – Klaas slag – slaag vak – vaak slak – slaak

ar – aar ach – Aag lach – laag slap – slaap was – waas val – vaal

Woorden met a - a

Woorden

afval dakpan patat Amerika

afwas halsband tamtam kastanje

apart mama vanaf kattenbak

achtkant alvast atlas barak frappant harnas lachgas paljas sabbat tabak achtarmig afhakken alleman angina arrogant baldakijn clavicula karakter

achttal ambacht badgast basta galant hartslag lakjas pampa samba tapas achteraf afkammen amandel angora Aruba barema garantie krampachtig

alarm arak balans canvas gamba jakhals landschap pasta slachtbank vacant achteras afmatten amateur Angola aorta cabaret gaskachel kwakzalver

albast asfalt ballast damast gamma Japan Lapland plasma smaragd

axioma

ballerina

ij er ev

alleluja antibiotica

abstract alfa astma bamba fantast handbal cadans madras rabat spankracht academie afdammen algebra anarchie arena bakpapier charisma habbekrats Zambia alinea capaciteit

afstand dagblad panda achterkant vakantie

afdak asbak matras achterbank nachtkastje

athenea anticonceptiva

achterbaks agenda amfora aquarel baghera champagne kakkerlak maffia

Woordgroepen

een afgevallen dakpan vakantie in Zambia een halsband voor de panda

vanaf een achttal gamma en lambda de amateur-kwakzalver

Vocalen

champagne achteraf Japan en Amerika

mama ballerina krampachtig karakter

Zinnen

Moeder leest het dagblad. Ken jij de samba? De matras ligt onder het afdak. De maffia gebruikt lachgas. De tabak ligt op de achterbank. Papa eet patat voor hij de afwas doet. De achterkant van de achtkant is bedekt met albast. Moest ik achtarmig zijn, ik zou me minder afmatten tijdens de handbal. Het is frappant hoe sterk een harnas invloed heeft op de hartslag.

De badgast van Madras eet pasta met tapas. Heeft alleman angina of astma in Lapland? De achterbakse fantast verkocht kakkerlakken voor een habbekrats. Vanaf morgen speelt de vrouw met charisma en karakter cabaret in de barak. In zijn agenda schreef hij alvast hoeveel garantie hij kreeg voor de aftandse gaskachel. In het achterland van Angola sloeg men, op de cadans van de tamtam, alarm voor de jakhals onder het afdak.

ij er ev

Woorden

10. Woorden met aa - aa

daaraan paashaas avondmaal chocoladetaart

daarna slaapzaal klaarmaken

daarnaast straatnaam nagedaan

kaastaart aanbranden schakelaar

najaar aanraken wandelaar

aangaan aanvraag baardhaar haardplaat herhaalbaar laadplaats naamplaat plaatsnaam schaatsbaan staalkaart aanaarden aandraven aangenaam

aanmaak aalhaak blaaskaak hagelvlaag kaapvaart laagstaand nagaan praatgraag spaanplaat staanplaats aanbetaald aangaande aanhaken

aanslaan aardbaan haagschaar Hagenaar kaasschaaf laakbaar namaak praatpaal spaarkaart staartaap aanblazen aangapen aanhalen

aanspraak aardbaar haaknaald hazelaar kaatsbaan maanzaad paasmaal raadzaam spaarzaam waadbaar aandraaien aangedaan aanjagen

aanstaan aardplaat haalbaar hazenslaap kraamzaal naamkaart plaatschaar raapzaad staaldraad aandragen aankaarten aanklagen

a - aa

aanlegplaats aanpraten aanvechtbaar aarzelaar dageraad jaartotaal laatstejaars nieuwjaarskaart plaatmetaal schaamhaar staatswaarborg taakleraar vaarwater waterkraan

aankomstplaats aanpalen aanvaren aartsvader bepaalbaar gebarentaal kwaadaardig nagelschaar pianosnaar samengaan staatsgevaarlijk straaljager twaalfdaagse waarneembaar

aannagelen baanwisselaar benaderbaar finaleplaats Maastrichtenaar onaangedaan onhaalbaar theaterzaal watervoorraad bejaardenvraagstuk observatiegraad reclameblaadje informatiewaarde overnamekandidaat

laakbare namaak bewaarbare kaastaart waadbaar vaarwater praatgrage spraakleraar verstaanbare radiotoespraak

ademhaling bakerpraatje beraadslagen inzamelaar misdaadverhaal onaangenaam ontoelaatbaar vaataandoening zaakwaarnemer demonstratiezaal totaalweigeraar recreatievaart openbaarvervoerkaart

Woordgroepen

aannaaien aantoonbaar aanzetstaal begaanbaar doorwaadbaar kabelbaan makelaar oplaadbaar raadkamer spaandershaak stamelaar taalvaardig verklaarbaar

aanneembaar aanvaarden aartsrivaal begraafplaats draaitafel kamerhaard nagekaart paardenhaar ratelaar spraakleraar stapelplaats tafelpraat verstaanbaar

aderlating bedevaartplaats bevaarbaar jaarresultaat nabestaande onbetaalbaar paardenrenbaan vergaderzaal zelfaanvaarding isolatielaag waarschuwingssignaal aardrijkskundeleraar sigarenaansteker

ij er ev

aanmatigen aartsleugenaar beklagenswaard bewaarplaats maagaandoening navelstaarder ongenaakbaar signaalwaarde verzamelaar aanbevelenswaard kluizenaarsbestaan radiotoespraak examenresultaat indianenreservaat

aanmatigen aanspreekbaar aanwaaien adelaar doorlaatbaar kaapvaarder latafel opblaasbaar platenzaak smaakorgaan stageplaats taalaanbod verdraagzaam zwaluwstaart

verdraagzame Hagenaar spaarzame verzamelaar onaangenaam reclameblaadje de aanvraag nagaan ongenaakbare aartsvader

Zinnen

Scherpenheuvel is een bedevaartplaats. Is die weg begaanbaar? Dit is een pianosnaar. Er ligt een paardenhaar op de schaatsbaan. Hij had een aanvaring met een kaapvaarder. Het jaarresultaat van de theaterzaal is onverklaarbaar.

Vocalen

De vloer van de vergaderzaal en de slaapzaal is uit spaanplaat. De blaaskaak die een nieuwjaarskaart stuurde, is ongenaakbaar. Op de begraafplaats in het indianenreservaat vond men geen enkele naamplaat.

Voor laatstejaarsstudenten van de oriĂŤntatiegraad is een taakleraar onbetaalbaar. De staartaap eet maanzaad uit de bewaarplaats van de makelaar. In deze platenzaak kun je met een spaarkaart een sigarentaart of een chocoladetaart verdienen. In de laadplaats liggen een stuk plaatmetaal, een nagelschaar en een schakelaar. Ze vertrekken op de aanpalende staanplaats waarnaar de dieren over de paardenrenbaan aandraven. In dit misdaadverhaal beging de staatsgevaarlijke Maastrichtenaar een onverstaanbare moord met een ratelaar.

Woorden

afspraak garnaal vandaag babbelaar plattekaas

achtmaal kabaal achteraan garage salade

achtbaar agaat bakplaat brandbaar galblaas granaat klankmaat magnaat plakkaat schapraai stadsraad tartaar wansmaak achterstraat admiraal Afrikaan alledaags arcade bakkebaard belastbaar dansleraar firmanaam

afbraak aldra bandzaag brandraam gangbaar halfaap kwadraat mandaat plataan schatbaar standaard tastbaar abnormaal achterzaal adreskaart aftrekbaar alleenstaand arsenaal baldadig bergafwaarts ervandaan franciscaan

banaan lantaarn achternaam kanarie

dankbaar langzaam afhalen kandelaar

ui afgaan altaar basaal dagtaak gaskraan hartkwaal kwartaal mangaan saffraan slachtmaand strafbaar traktaat abundant acrobaat afdalen afwendbaar ambtenaar badwater banketzaal carbonaat fabrikaat galgenmaal

aflaat anaal bastaard fanaat glasdraad kanaal lafaard paraat schandaal Spanjaard tabbaard tramkaart acetaat adagio afhaken afzienbaar anglicaans bagage baviaan cartograaf faĂ§ade gaspedaal

danszaal sandaal allemaal kameraad afstaan badplaats bazaar fataal grafplaat karaat landgraaf passaat schandpaal Spartaans tapkraan vaktaal achterhaald adjudant afjagen agave apparaat baggeraar bedachtzaam dagvaarden fetakaas gelagzaal

ij er ev

11. Woorden met a - aa

a - aa

geslachtsdaad handelsnaam kachelplaat kapitaal madrigaal nationaal partijnaam plagiaat radicaal scharlaken toepasbaar voorafgaan zangleraar accolade ambassade arrestatie diaraampje familieraad parochiaan administratie unilateraal

halfjaarlijks haspelaar kannibaal klassikaal nachtegaal opslagplaats patronaat radbraken ravage taxibaan Vaticaan warreltaal

advieslichaam Antwerpenaar ballonvaarder eenpansmaaltijd materiaal vaccinatie articulatie

afbakenen arbeidsklimaat degradatie extramuraal nationaal vanillesmaak equatoriaal

een achtbare ambtenaar een strafbaar schandaal een gangbare grafplaat abnormaal baldadig een radicaal kandidaat

ij er ev

een asociale handelaar een onschatbare faรงade een dankbare nachtwaker een fatale granaat achtmaal afgaan

glazuurlaag harddraver kandidaat kaviaar martelaar onvatbaar pastoraat preparaat rattenstaart spatader vastenmaand warmtegraad

Woordgroepen

Zinnen

glasblazer handvaardig kadaver kathedraal marktaandeel ontvlambaar pastinaak plantaardig rasterdraad scrabbelaar trappertaal wandelstraat zwakbegaafd achterlaten animatie asociaal dollemanspraat getalwaarde piramidaal architecturaal

geradbraakt handelaar jachtluipaard kapelaan lastertaal nachtwaker papaver pindakaas radiaal sachertaart theatraal vlaktemaat zachtaardig abdominaal allegaartje arbitrage diagonaal familiaal onwankelbaar academiejaar korianderzaad

Dit is een schitterend dankmaal. Deze richting is stroomafwaarts. Wie heeft de bagage van de Afrikaan? In de banketzaal vliegt een kanarie. Hij liep diagonaal door de danszaal. De acrobaat en de scrabbelaar logeren in die badplaats. De halfaap eet langzaam een banaan. De franciscaan krijgt een galgenmaal bij de schandpaal.

De parochiaan zit tijdens de vastenmaand in de kathedraal en bidt voor de martelaar. Brandbaar en ontvlambaar materiaal moet verwijderd worden uit de opslagplaats. Vorig academiejaar deed de dansleraar bedachtzaam zijn dagtaak. De landgraaf zingt als een nachtegaal een madrigaal voor ons allemaal.

Vocalen

Achteraan zit een Antwerpenaar met een apparaat en een standaardkandelaar. De kapelaan eet vandaag een preparaat van plattekaas en grijze garnaal. Op het glasraam in het bankfiliaal zie je een ballonvaarder met landkaart en lantaarn.

12. Woorden met aa - a Woorden aanbranden daarvan waarvan verjaardag

aandacht haarkam aardappel sinaasappel

aantal kaatsbal daarachter

aanval maandag paardenmarkt

aalglad aanwas Adam braadpan draagas drama graafschap jaartal kraakpand maaltand naaldkant raakvlak schaamlap spaarlamp staatsmacht twaalftal zaadbank aanbakken aanlanden aanplakken aanspannen aantrappen aardvarken betaaldag graanakker haaruitval kaasfabriek lichaamskracht maatschappij paardenkracht staalakkoord taalverwant

aalstal aardas baaldag braakbal draagbalk dwaalpad haarbal Java laadbak maarschalk paaslam radar slaapbank spaarplan straallamp vaatkwast zaagblad aanblaffen aanpakken aanplanten aanstalten aanverwant aardwarmte betaalpas graangewas hagelslag klaarwakker lidmaatschap maretak paargedrag staatsarchief uitlaatgas

aandrang aardgas baanvak braakland draagkracht faalangst haardbrand kaakslag lama maatglas plaatzwam satan slaapdrank spraakklank taalarm waaghals zaalwacht aanhangen aanpappen aanranden aanstampen aanwakkeren aderspat cavia graanmarkt inmaakglas laadspanning maandbedrag mechanica paaszondag straatzanger waarachtig

aanslag aarsgat baardgras daadkracht draagtas gala jaagpad kaasplank lava maatpak praalhans schaafbank spaarbank staartvlak taalschat waakvlam zwaarddans aanharken aanpassen aanrander aanstranden aapachtig alias draadachtig haakpatroon jaarverslag laagspanning maandverband metaaldamp slaaptablet taakomvang wraakactie

aanvang aaszak blaasbalg data draagzak graafarm jaargang klaagzang maagsap maatstaf raadsman schaakmat spaarkas staatsbank traangas waarlangs

aanbakken daarlangs nadat spaarvarken

ij er ev

aanklampen aanplakbrief aanschaffen aantasten aardmantel aria gatenplant haarkapper kaartenbak laagvlakte maanraket metaalklank slaapwandel taalaanbod

a - aa

aanbelanden aardmagnetisch bejaardenflat betaalkantoor gitaarakkoord laagcalorisch misdaadroman straatmuzikant

aanbelangen aardoppervlak bejaardenpas blaaskwartet graafmachine laatromantiek plaatsvervanging taartenbakker

aartsconservatief diagonaalvlak inhaalmanoeuvre

bedevaartganger bestaansminima fiscaalspecialist fosfaatbelasting gedaanteverandering

aanbaggeren aankoopbedrag baarmoederhals betaalgemak gijzelaarskamp kraamafdeling maatschappelijk schoonmaakactie wafelbakker aardewerkfabriek cellofaanpapier fosfaatgehalte

aandelenmarkt aardwetenschap beklaagdenbank generaalschap inmaakazijn loopbaanplanning raadselachtig vulkaaneiland

Woordgroepen

Satan aanhangen aangebakken aardappels aangebrand paaslam een twaalftal aanvallen een klaarwakkere wafelbakker

Zinnen

faalangst aanpakken aandacht aanwakkeren aangestrande maretak een aanverwante maatschappij aangepaste taalschat

ij er ev

Morgen wil ik prei aanplanten. Let op voor haardbrand. Een spaarlamp werkt niet op aardgas. Daarachter liggen bergen bedekt met lava. De taartenbakker heeft een grote laadbak op zijn fiets. Op welke data komt de raadsman bij de maarschalk? Daarvan krijg je aderspat, denkt Adam. Deze aapachtigen willen met het aardvarken aanpappen. Indien het u aanbelangt, kunt u terecht bij de spaarkas nadat het feest voorbij is. Toen wij er aanlandden, kregen we een kaasplank en brood met hagelslag. Gordels aanspannen; de radar voorspelt slecht weer volgens onze maatstaf. Een aalgladde vaatkwast wil ik zeker niet aanschaffen voor de vaatwas. De aanranding op het gala in Java is een groot drama. Het raakvlak van mijn maaltand is onaangepast wegens aanslag. Peter, alias de waaghals, ging maandag voor het eerst naar de haarkapper.

13. Tekst a - aa: De jongen door Herman Pieter de Boer ‘Heu!’, riep de bakker. Met een witte meelhand greep hij de jongen bij zijn keel. ‘Als ik me niet vergis, ben jij de knaap die hier gisteren een boterkoek gestolen heeft.’

Vocalen

‘Dat klopt’, zei de jongen. ‘En nou kom je hier ijskoud de bakkerij binnenwandelen!’ ‘Jawel bakker. Ik kom die boterkoek betalen.’ De bakker liet hem los. ‘Dan is het goed. Geef maar een stuiver. Dan zijn je zonden vergeven en vergeten.’ ‘Alsjeblieft’, zei de jongen. ‘Het was maar een grap, bakker.’ Hij gaf de stuiver. ‘Ik hou van zulke grappen’, zei de jongen. ‘Jij bent me er een’, glimlachte de bakker, terwijl hij de stuiver in de schortzak stopte. ‘Let op’, zei de jongen. Hij griste drie boterkoeken van de plank en rende er de deur mee uit. ‘Haha’, gierde de bakker, ‘wat een pias.’ Hij veegde zich de tranen uit de ogen. Was dat lachen. Morgen kwam de jongen natuurlijk weer met een onschuldig gezicht betalen. Maar dat viel tegen.

14. Tekst a - aa: Parel door Wim Hazeu

ij er ev

Op een heldere middag vond de parelvisser de laatste parel. Hij besloot hem niet aan het daglicht te tonen. Zo kwam hij met lege handen aan de wal. De volgende dagen bezocht hij de plaats waar de parel lag. De visser ging van hem houden. Als hij aan het glinsterding dacht – en dat deed hij altijd – dan kon hij niet slapen. De werkgever besloot bij zo’n slechte oogst de zaak op te heffen. – Laat mij nog één keer duiken, smeekte de visser. De werkgever dacht: je kunt nooit weten, en hij liet zijn schip nog eenmaal uitvaren. Met bonkend hart dook de parelvisser naar zijn schat. – Ik blijf nu altijd bij je, borrelde hij zacht. De werkgever schreef zijn laatste bedrijfsongeval in zijn balans en inde de verzekeringspremie.

15. Tekst a - aa: De zondag door Anton Lam Dit is een dag voor jezelf. Aai hem eens, kriebel hem eens zachtjes achter zijn oor, trek hem eens plagend aan zijn staart.

Wees maar niet bang, hij doet geen kwaad. Hij vindt het fijn als je met hem speelt, als je zacht zijn bruine haren streelt. En hij staat altijd voor je klaar.

Hij past op het huis, hij likt je handen schoon, hij redt je kinderen uit het water, nu en later.

a - aa

Dit is een dag voor jezelf. Een zondag om te stelen, om er zes dagen lang mee te spelen. Hoor hoe hij uitgelaten blaft. Alles mag, op zondag.

Ac ij er ev

ui 33