Marc Decramer, Alain Van Meerhaeghe, René Deman (red.)
van de verschillende longfunctietests onderlijnt. De tests die onder de loep genomen worden, zijn spirometrie en flow-volumecurve, absolute longvolumes, luchtwegweerstand en specifieke conductantie, en diffusie en diffusie per volume-eenheid. Na een inleiding rond een algemene interpretatiestrategie voor longfunctie-onderzoek, volgt een opeenvolging van casussen. Iedere casus is rijkelijk geïllustreerd en voorzien van referenties naar de relevante literatuur. Deze casussen zijn verzameld in vergaderingen van de diverse Lokale Kwaliteitsgroepen pneumologie. Het boek richt zich dan ook in eerste instantie tot longartsen. Dit boek is evenwel ook uitstekend bruikbaar voor studenten geneeskunde en assistenten in opleiding interne geneeskunde en pneumologie, die hierin een uitstekende inleiding in het longfunctie-onderzoek zullen vinden. Ook paramedici zoals verpleegkundigen en kinesitherapeuten zullen het boek nuttig vinden.
Marc Decramer, Alain Van Meerhaeghe, René Deman (red.)
Dit boek is opgevat als een witboek dat aan de hand van 48 casussen het belang
Prof. Dr. Marc Decramer is longarts en diensthoofd en hoogleraar Pneumologie neel onderzoek. Hij is tevens actief in diverse nationale en internationale verenigingen. Van 1999 tot 2002 was hij hoofdredacteur van de European Respiratory Journal en thans is hij President van de European Respiratory Society.
Dr. Alain Van Meerhaeghe is longarts en diensthoofd longziekten in het universitair ziekenhuis te Charleroi. Hij heeft specifieke expertise in functioneel onderzoek. Momenteel is hij voorzitter van de Belgische Vereniging voor Pneumologie.
Dr. René Deman is longarts en diensthoofd longziekten in het Groeninge ziekenhuis te Kortrijk. Hij heeft specifieke expertise in longfunctie-onderzoek. Hij is voorzitter van de Belgische Beroepsvereniging van Longartsen.
9
789033 482366
Parels uit het longfunctie-onderzoek
aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij is internationaal bekend als expert in functio-
Parels uit het longfunctieonderzoek Belgische Vereniging voor Pneumologie vzw Société Belge de Pneumologie asbl
Algemene principes in de interpretatie van longfunctie-onderzoek
In het algemeen dient ook duidelijk gesteld dat inspectie van de flow-volumecurve van groot belang is in longfunctie-onderzoek. Ten eerste, geeft hij een idee van de kwaliteit van de uitvoering van de test. Reproduceerbaarheid en voldoende steil opstijgend been (tussen 10-15% van de FVC) van het expiratoir debiet en een voldoende hoge en scherpe piek in het expiratoire piekdebiet zijn hier belangrijke criteria18. Ten tweede, geeft de vorm van de expiratoire flow-volume curve een verschillend aspect bij een obstructieve en een restrictieve stoornis en helpt deze curve dus in het differentiĂŤren tussen deze twee types stoornissen. Ten slotte, wijst een PEF die meer gedaald is dan de FEV1 en de FVC in de richting van een bovenste luchtwegobstructie. Figuur 2 geeft een schematische voorstelling van de flow-volumecurve in drie verschillende types van hoge luchtwegobstructie19. Ook bij neuromusculaire aandoeningen zijn er typische afwijkingen van de flow-volumecurve18 (zie verder).
Variabele extrathoracale obstructie
Flow
. Vexp
Gefixeerde in./extrathoracale obstructie
. Vexp
Variabele intrathoracale obstructie
. Vexp
MEF 50 MEF 50
MEF 50
TLC
RV
TLC
MEF 50 . Vinsp
RV
TLC
RV
MEF 50 . Vinsp
. Vinsp
MEF 50
Volume
Figuur 2.
Een afname van de spirometrie in liggende houding van meer dan 30% is suggestief voor diafragmaparalyse of diafragmadysfunctie. Normalerwijze bedraagt deze afname ongeveer 5-10% bij normale personen. Ze kan groter zijn bij patiĂŤnten met COPD of cardiale aandoeningen, tot 20-25%. Daarom wordt de grens voor diafragmadysfunctie wat hoger gezet op 30%20, 21. Tenslotte, kan ook de meting van de diffusiecapaciteit belangrijke aanwijzingen geven voor het aanwezig zijn van respiratoire pathologie. De diffusieca11
Parels uit de spirometrie
Longvolumes Pred.
Meas.
%Pred.
VC (L)
4.43
4.95
112
RV (Pleth) (L)
1.95
2.38
122
TGV (Pleth) (L)
3.26
3.09
95
TLC (Pleth) (L)
6.42
7.33
114
Pred.
Meas.
%Pred.
TLco (mmol/min/Kpa)
9.84
9.98
101
Kco (mmol/min/Kpa/L)
1.53
1.67
109
Diffusie
Vasb/Vamb
0.89
CT Thorax
Tumor in de trachea
26
006 Casus 006 (Dr. P. Duchatelet) Flow 12
Geschiedenis • Man 50 jaar • Tabagisme • Ethylisme
8
4
0
Pred.
Pre Bronch.
%Pred.
Post Bronch.
%Pred.
Spirometrie (08.02.2010)
FVC (L)
4.73
3.53
75
3.66
77
FEV1 (L)
3.80
1.32*
35
1.42*
37
78
37*
48
39*
50
FEV1/VC (%)
-4
1
2
3
4
5
6
5
6
Volume Flow 12
8
Pred.
Pre Bronch.
%Pred.
Post Bronch.
%Pred.
Flow-volume curve 4
PEF (L/sec)
9.05
3.08*
34
2.85*
31
0
FEF 25% (L/sec)
7.91
1.27*
16
1.38*
17
FEF 50% (L/sec)
4.92
0.82*
17
0.82*
17
FEF 75% (L/sec)
2.06
0.37*
18
0.31*
15
FEF 25-75% (L/sec)
4.04
0.67*
17
0.67*
17
-4
1
2
3
4
Volume
45
Parels uit de diffusie
HRCT thorax
Micronodulair beeld
BAL • lymfocyten 20%
ANCA • negatief
Biopsie • sarcoïdose
Flow 6 4
Spirometrie (13.08.2009)
2
Pred.
Meas.
%Pred.
FVC (L)
3.05
3.12
102
FEV1 (L)
2.65
2.66
100
84
85
102
0 -2 -4 -6
0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 Volume
198
FEV1/VC (%)