Het gevecht van Duitslands nummer 1 tegen zijn dodelijke depressie
promotie
Herengracht 370-372 1016 c h Amsterdam t 020 524 75 00
· Voorpublicatie in Hard Gras · Samenwerking met Voetbal International
Op dinsdag 10 november 2009 roept hij ‘Hallo, Ela!’
Uitgeverij De Arbeiderspers
– ergens toch aan een zekere logica te gehoorzamen:
f 020 622 49 37 info@arbeiderspers.nl Postrekening 23 15 732
uit de keuken wanneer de huishoudster om negen uur
van kunstenaars kun je zoiets verwachten. Want
· Auteursbezoek en interviews
bij hen arriveert. Hij geeft zijn tweede dochter Leila,
is het niet zo dat melancholie, een duistere kant,
· Optreden tijdens Manuscripta
die tien maanden is, een kus op het voorhoofd en zegt
onvermijdelijk bij kunst hoort?
Teresa goedendag. Op het magneetbord in de keuken
Robert Enke was echter Duitslands nummer één.
heeft hij met viltstift genoteerd wat hem allemaal nog
De doelman is de rots in de branding, rustig en
te doen staat, vier kaarten voor de wedstrijd tegen
koel in de meest verhitte situaties, hij kan stress en
Bayern. Dan gaat hij de deur uit. Hij heeft tweemaal
angsten op de extreemste momenten onder controle
individuele training, een ’s morgens met de fitness-
houden. Professionals zoals hij leven ons elk weekend
trainer, een ’s middags met de keeperstrainer van
weer de droom voor dat alles maakbaar is, en Robert
Hannover 96, tegen zessen zal hij weer thuis zijn,
Enke gaf het publiek meer dan de meeste voetballers
Zie voor meer informatie
zoals altijd. Dat heeft hij Teresa gezegd.
de illusie dat elke hindernis te nemen is: op zijn ne-
www.arbeiderspers.nl
Maar er is geen training op deze dinsdag afgesproken.
genentwintigste nog vond hij de weg naar het doel van
Ik bereik hem even na halfeen op zijn mobiel in de
het nationale elftal, nadat hij na een eerste depressie
auto. Ik moet hem twee verzoeken overbrengen, een
vier jaar eerder al werkloos was geweest en daarna in
bevriende Engelse journalist wil hem interviewen,
de Tweede Bundesliga was gestrand; het lukte hem
de Duitse Olympische Sportbibliotheek zou hem
en Teresa na Lara’s dood in 2006 een leven parallel
graag als gastspreker hebben voor hun jaarvergade-
aan de pijn te vinden. En op een moment waarop hij
ring in januari; man, nu ben ik al je secretaris, die je
volgens onze uiterlijke maatstaven toch het geluk
de aanvragen overbrengt, wil ik gekscherend zeggen.
eindelijk weer ontdekt had, toen hij een gezin met
Maar hij is kort aangebonden aan de telefoon; natuur-
een dochter had en het vooruitzicht had bij het wereld-
lijk, hij zit in de auto tussen twee trainingsonder-
kampioenschap in Zuid-Afrika in het doel te staan,
delen, denk ik, hij wil vast gaan lunchen in de Espada
breekt de depressie begin augustus 2009 in heviger
of Heimweh, zoals altijd. ‘Ik bel je vanavond terug,
mate dan ooit uit.
Ronnie, oké?’ zegt hij, en ik herinner me niet meer
Welke kracht moet deze ziekte niet hebben als die
hoe hij afbreekt.
iemand als hij tot de bedrieglijke conclusie verleidt
’s Avonds bellen dan alleen een heleboel andere
dat de dood een oplossing is? In wat voor duisternis
mensen mij op.
moet hij zich bevonden hebben als een meelevend
[…]
ontwerp Mijke Wondergem (bno), Baarn fotografie Bettina Fürst-Fastré
Robert Enke Een al te kort leven Ronald Reng
Picture Alliance/dpa Ulrich zur Nieden Kai Stuht/Periscope
Het boek dat Robert Enke zelf had willen schrijven
mens als hij niet meer inziet hoeveel leed hij anderen met zijn dood berokkent, degenen van wie hij houdt
De feiten staan regelmatig in de krant: elk jaar sterven
net zozeer als de treinmachinist voor wiens trein hij
er meer mensen door zelfmoord als gevolg van een
op die novemberavond gaat staan?
depressie dan door auto-ongelukken. Maar meer
Hoe leef je met depressies of ook maar met het
dan een globaal idee dat voor sommige mensen hun
vermoeden dat ze elk moment weer terug kunnen
ellende te moeilijk te verdragen is, geven ons deze
komen? Met de angst voor de angst?
cijfers niet. En wanneer de krantenkoppen vetter
De antwoorden wilde Robert Enke graag zelf geven.
waren omdat beroemdheden als Marilyn Monroe of
Hij wilde dit boek schrijven, niet ik.
de auteur Ernest Hemingway zich van het leven beroofden, dan leek dit – ook al zei men het niet hardop
510186 U0C Folder Enke.indd 1
uit: Ronald Reng, Robert Enke. Een al te kort leven
22-02-11 16:42
Het tragische verhaal van een sportheld en zijn dodelijke depressie.
Ronald Reng (1970) is sportverslaggever en auteur van o.a. The Keeper of Dreams (British Sports Book of the Year Award)
Zeer lovend ontvangen door de internationale pers, meer dan 200.000 exemplaren verkocht.
en de roman The Funny German. Voor zijn reportages over Robert Enke werd hij met de Grote Prijs voor Duitse Sportjournalisten onderscheiden.
Vertaalrechten verkocht aan o.a. Engeland.
Toen de Duitse keeper Robert Enke op 10 november 2009 zelfmoord pleegde ging er een schokgolf door de wereld. De eerste reactie was er een van verbijstering, ongeloof: wat bezielt een succesvol topsporter, die tijdens het
· Ronald Reng kende Enke beter dan andere sport-
WK in Zuid-Afrika voor het Duitse nationale elftal zou spelen, er plotseling een einde aan te maken? Wat drijft een aimabele man en jonge vader van tweeën-
journalisten. En hij vertelt beter dan andere sportjournalisten.
dertig de dood in?
[…] Misschien wel het beste boek in dit genre. – Stern · Een boek dat je diep raakt. – The Sunday Times · Als de omstandigheden niet zo treurig waren, zou je deze combinatie van schrijver en beschrevene gelukkig noemen. – Die Zeit
510186 U0C Folder Enke.indd 2
Langzaam kwam er meer begrip. Enkes leven en carrière gingen niet altijd
De schaduw van de roem
Biografie
over rozen. Zo was er zijn traumatische debuut in het FC Barcelona-team van
Geïllustreerd
Louis van Gaal. In 2006 verloren zijn vrouw Teresa en hij hun eerste dochter.
Robert Enke. Ein allzu kurzes Leben
En al jaren leed Robert aan een zware depressie, iets wat hij voor de buiten-
oor spronkelijke titel vertaling Peter Claessens
wereld zorgvuldig verborgen hield.
omslag Bram van Baal
Robert Enke had zich ooit voorgenomen zijn autobiografie te schrijven, samen
omvang 400 blz.
formaat 13,5 x 21,5 cm
met zijn vriend en collega-keeper Ronald Reng. Nu heeft Reng het boek alleen
pr ijs paperb ack 1 21,95
geschreven, daarbij geholpen door Teresa Enke. Hij vertelt het aangrijpende
nur 320
levensverhaal van de ogenschijnlijk rustige doelman: het gevecht tegen zijn
ver schijnt September isbn 978 90 295 7610 9
ziekte, de pieken en dalen van zijn sportloopbaan en de verhouding tot zijn dierbaren.
22-02-11 16:41
Het tragische verhaal van een sportheld en zijn dodelijke depressie.
Ronald Reng (1970) is sportverslaggever en auteur van o.a. The Keeper of Dreams (British Sports Book of the Year Award)
Zeer lovend ontvangen door de internationale pers, meer dan 200.000 exemplaren verkocht.
en de roman The Funny German. Voor zijn reportages over Robert Enke werd hij met de Grote Prijs voor Duitse Sportjournalisten onderscheiden.
Vertaalrechten verkocht aan o.a. Engeland.
Toen de Duitse keeper Robert Enke op 10 november 2009 zelfmoord pleegde ging er een schokgolf door de wereld. De eerste reactie was er een van verbijstering, ongeloof: wat bezielt een succesvol topsporter, die tijdens het
· Ronald Reng kende Enke beter dan andere sport-
WK in Zuid-Afrika voor het Duitse nationale elftal zou spelen, er plotseling een einde aan te maken? Wat drijft een aimabele man en jonge vader van tweeën-
journalisten. En hij vertelt beter dan andere sportjournalisten.
dertig de dood in?
[…] Misschien wel het beste boek in dit genre. – Stern · Een boek dat je diep raakt. – The Sunday Times · Als de omstandigheden niet zo treurig waren, zou je deze combinatie van schrijver en beschrevene gelukkig noemen. – Die Zeit
510186 U0C Folder Enke.indd 2
Langzaam kwam er meer begrip. Enkes leven en carrière gingen niet altijd
De schaduw van de roem
Biografie
over rozen. Zo was er zijn traumatische debuut in het FC Barcelona-team van
Geïllustreerd
Louis van Gaal. In 2006 verloren zijn vrouw Teresa en hij hun eerste dochter.
Robert Enke. Ein allzu kurzes Leben
En al jaren leed Robert aan een zware depressie, iets wat hij voor de buiten-
oor spronkelijke titel vertaling Peter Claessens
wereld zorgvuldig verborgen hield.
omslag Bram van Baal
Robert Enke had zich ooit voorgenomen zijn autobiografie te schrijven, samen
omvang 400 blz.
formaat 13,5 x 21,5 cm
met zijn vriend en collega-keeper Ronald Reng. Nu heeft Reng het boek alleen
pr ijs paperb ack 1 21,95
geschreven, daarbij geholpen door Teresa Enke. Hij vertelt het aangrijpende
nur 320
levensverhaal van de ogenschijnlijk rustige doelman: het gevecht tegen zijn
ver schijnt September isbn 978 90 295 7610 9
ziekte, de pieken en dalen van zijn sportloopbaan en de verhouding tot zijn dierbaren.
22-02-11 16:41
Het tragische verhaal van een sportheld en zijn dodelijke depressie.
Ronald Reng (1970) is sportverslaggever en auteur van o.a. The Keeper of Dreams (British Sports Book of the Year Award)
Zeer lovend ontvangen door de internationale pers, meer dan 200.000 exemplaren verkocht.
en de roman The Funny German. Voor zijn reportages over Robert Enke werd hij met de Grote Prijs voor Duitse Sportjournalisten onderscheiden.
Vertaalrechten verkocht aan o.a. Engeland.
Toen de Duitse keeper Robert Enke op 10 november 2009 zelfmoord pleegde ging er een schokgolf door de wereld. De eerste reactie was er een van verbijstering, ongeloof: wat bezielt een succesvol topsporter, die tijdens het
· Ronald Reng kende Enke beter dan andere sport-
WK in Zuid-Afrika voor het Duitse nationale elftal zou spelen, er plotseling een einde aan te maken? Wat drijft een aimabele man en jonge vader van tweeën-
journalisten. En hij vertelt beter dan andere sportjournalisten.
dertig de dood in?
[…] Misschien wel het beste boek in dit genre. – Stern · Een boek dat je diep raakt. – The Sunday Times · Als de omstandigheden niet zo treurig waren, zou je deze combinatie van schrijver en beschrevene gelukkig noemen. – Die Zeit
510186 U0C Folder Enke.indd 2
Langzaam kwam er meer begrip. Enkes leven en carrière gingen niet altijd
De schaduw van de roem
Biografie
over rozen. Zo was er zijn traumatische debuut in het FC Barcelona-team van
Geïllustreerd
Louis van Gaal. In 2006 verloren zijn vrouw Teresa en hij hun eerste dochter.
Robert Enke. Ein allzu kurzes Leben
En al jaren leed Robert aan een zware depressie, iets wat hij voor de buiten-
oor spronkelijke titel vertaling Peter Claessens
wereld zorgvuldig verborgen hield.
omslag Bram van Baal
Robert Enke had zich ooit voorgenomen zijn autobiografie te schrijven, samen
omvang 400 blz.
formaat 13,5 x 21,5 cm
met zijn vriend en collega-keeper Ronald Reng. Nu heeft Reng het boek alleen
pr ijs paperb ack 1 21,95
geschreven, daarbij geholpen door Teresa Enke. Hij vertelt het aangrijpende
nur 320
levensverhaal van de ogenschijnlijk rustige doelman: het gevecht tegen zijn
ver schijnt September isbn 978 90 295 7610 9
ziekte, de pieken en dalen van zijn sportloopbaan en de verhouding tot zijn dierbaren.
22-02-11 16:41
Het gevecht van Duitslands nummer 1 tegen zijn dodelijke depressie
promotie
Herengracht 370-372 1016 c h Amsterdam t 020 524 75 00
· Voorpublicatie in Hard Gras · Samenwerking met Voetbal International
Op dinsdag 10 november 2009 roept hij ‘Hallo, Ela!’
Uitgeverij De Arbeiderspers
– ergens toch aan een zekere logica te gehoorzamen:
f 020 622 49 37 info@arbeiderspers.nl Postrekening 23 15 732
uit de keuken wanneer de huishoudster om negen uur
van kunstenaars kun je zoiets verwachten. Want
· Auteursbezoek en interviews
bij hen arriveert. Hij geeft zijn tweede dochter Leila,
is het niet zo dat melancholie, een duistere kant,
· Optreden tijdens Manuscripta
die tien maanden is, een kus op het voorhoofd en zegt
onvermijdelijk bij kunst hoort?
Teresa goedendag. Op het magneetbord in de keuken
Robert Enke was echter Duitslands nummer één.
heeft hij met viltstift genoteerd wat hem allemaal nog
De doelman is de rots in de branding, rustig en
te doen staat, vier kaarten voor de wedstrijd tegen
koel in de meest verhitte situaties, hij kan stress en
Bayern. Dan gaat hij de deur uit. Hij heeft tweemaal
angsten op de extreemste momenten onder controle
individuele training, een ’s morgens met de fitness-
houden. Professionals zoals hij leven ons elk weekend
trainer, een ’s middags met de keeperstrainer van
weer de droom voor dat alles maakbaar is, en Robert
Hannover 96, tegen zessen zal hij weer thuis zijn,
Enke gaf het publiek meer dan de meeste voetballers
Zie voor meer informatie
zoals altijd. Dat heeft hij Teresa gezegd.
de illusie dat elke hindernis te nemen is: op zijn ne-
www.arbeiderspers.nl
Maar er is geen training op deze dinsdag afgesproken.
genentwintigste nog vond hij de weg naar het doel van
Ik bereik hem even na halfeen op zijn mobiel in de
het nationale elftal, nadat hij na een eerste depressie
auto. Ik moet hem twee verzoeken overbrengen, een
vier jaar eerder al werkloos was geweest en daarna in
bevriende Engelse journalist wil hem interviewen,
de Tweede Bundesliga was gestrand; het lukte hem
de Duitse Olympische Sportbibliotheek zou hem
en Teresa na Lara’s dood in 2006 een leven parallel
graag als gastspreker hebben voor hun jaarvergade-
aan de pijn te vinden. En op een moment waarop hij
ring in januari; man, nu ben ik al je secretaris, die je
volgens onze uiterlijke maatstaven toch het geluk
de aanvragen overbrengt, wil ik gekscherend zeggen.
eindelijk weer ontdekt had, toen hij een gezin met
Maar hij is kort aangebonden aan de telefoon; natuur-
een dochter had en het vooruitzicht had bij het wereld-
lijk, hij zit in de auto tussen twee trainingsonder-
kampioenschap in Zuid-Afrika in het doel te staan,
delen, denk ik, hij wil vast gaan lunchen in de Espada
breekt de depressie begin augustus 2009 in heviger
of Heimweh, zoals altijd. ‘Ik bel je vanavond terug,
mate dan ooit uit.
Ronnie, oké?’ zegt hij, en ik herinner me niet meer
Welke kracht moet deze ziekte niet hebben als die
hoe hij afbreekt.
iemand als hij tot de bedrieglijke conclusie verleidt
’s Avonds bellen dan alleen een heleboel andere
dat de dood een oplossing is? In wat voor duisternis
mensen mij op.
moet hij zich bevonden hebben als een meelevend
[…]
ontwerp Mijke Wondergem (bno), Baarn fotografie Bettina Fürst-Fastré
Robert Enke Een al te kort leven Ronald Reng
Picture Alliance/dpa Ulrich zur Nieden Kai Stuht/Periscope
Het boek dat Robert Enke zelf had willen schrijven
mens als hij niet meer inziet hoeveel leed hij anderen met zijn dood berokkent, degenen van wie hij houdt
De feiten staan regelmatig in de krant: elk jaar sterven
net zozeer als de treinmachinist voor wiens trein hij
er meer mensen door zelfmoord als gevolg van een
op die novemberavond gaat staan?
depressie dan door auto-ongelukken. Maar meer
Hoe leef je met depressies of ook maar met het
dan een globaal idee dat voor sommige mensen hun
vermoeden dat ze elk moment weer terug kunnen
ellende te moeilijk te verdragen is, geven ons deze
komen? Met de angst voor de angst?
cijfers niet. En wanneer de krantenkoppen vetter
De antwoorden wilde Robert Enke graag zelf geven.
waren omdat beroemdheden als Marilyn Monroe of
Hij wilde dit boek schrijven, niet ik.
de auteur Ernest Hemingway zich van het leven beroofden, dan leek dit – ook al zei men het niet hardop
510186 U0C Folder Enke.indd 1
uit: Ronald Reng, Robert Enke. Een al te kort leven
22-02-11 16:42
Het gevecht van Duitslands nummer 1 tegen zijn dodelijke depressie
promotie
Herengracht 370-372 1016 c h Amsterdam t 020 524 75 00
· Voorpublicatie in Hard Gras · Samenwerking met Voetbal International
Op dinsdag 10 november 2009 roept hij ‘Hallo, Ela!’
Uitgeverij De Arbeiderspers
– ergens toch aan een zekere logica te gehoorzamen:
f 020 622 49 37 info@arbeiderspers.nl Postrekening 23 15 732
uit de keuken wanneer de huishoudster om negen uur
van kunstenaars kun je zoiets verwachten. Want
· Auteursbezoek en interviews
bij hen arriveert. Hij geeft zijn tweede dochter Leila,
is het niet zo dat melancholie, een duistere kant,
· Optreden tijdens Manuscripta
die tien maanden is, een kus op het voorhoofd en zegt
onvermijdelijk bij kunst hoort?
Teresa goedendag. Op het magneetbord in de keuken
Robert Enke was echter Duitslands nummer één.
heeft hij met viltstift genoteerd wat hem allemaal nog
De doelman is de rots in de branding, rustig en
te doen staat, vier kaarten voor de wedstrijd tegen
koel in de meest verhitte situaties, hij kan stress en
Bayern. Dan gaat hij de deur uit. Hij heeft tweemaal
angsten op de extreemste momenten onder controle
individuele training, een ’s morgens met de fitness-
houden. Professionals zoals hij leven ons elk weekend
trainer, een ’s middags met de keeperstrainer van
weer de droom voor dat alles maakbaar is, en Robert
Hannover 96, tegen zessen zal hij weer thuis zijn,
Enke gaf het publiek meer dan de meeste voetballers
Zie voor meer informatie
zoals altijd. Dat heeft hij Teresa gezegd.
de illusie dat elke hindernis te nemen is: op zijn ne-
www.arbeiderspers.nl
Maar er is geen training op deze dinsdag afgesproken.
genentwintigste nog vond hij de weg naar het doel van
Ik bereik hem even na halfeen op zijn mobiel in de
het nationale elftal, nadat hij na een eerste depressie
auto. Ik moet hem twee verzoeken overbrengen, een
vier jaar eerder al werkloos was geweest en daarna in
bevriende Engelse journalist wil hem interviewen,
de Tweede Bundesliga was gestrand; het lukte hem
de Duitse Olympische Sportbibliotheek zou hem
en Teresa na Lara’s dood in 2006 een leven parallel
graag als gastspreker hebben voor hun jaarvergade-
aan de pijn te vinden. En op een moment waarop hij
ring in januari; man, nu ben ik al je secretaris, die je
volgens onze uiterlijke maatstaven toch het geluk
de aanvragen overbrengt, wil ik gekscherend zeggen.
eindelijk weer ontdekt had, toen hij een gezin met
Maar hij is kort aangebonden aan de telefoon; natuur-
een dochter had en het vooruitzicht had bij het wereld-
lijk, hij zit in de auto tussen twee trainingsonder-
kampioenschap in Zuid-Afrika in het doel te staan,
delen, denk ik, hij wil vast gaan lunchen in de Espada
breekt de depressie begin augustus 2009 in heviger
of Heimweh, zoals altijd. ‘Ik bel je vanavond terug,
mate dan ooit uit.
Ronnie, oké?’ zegt hij, en ik herinner me niet meer
Welke kracht moet deze ziekte niet hebben als die
hoe hij afbreekt.
iemand als hij tot de bedrieglijke conclusie verleidt
’s Avonds bellen dan alleen een heleboel andere
dat de dood een oplossing is? In wat voor duisternis
mensen mij op.
moet hij zich bevonden hebben als een meelevend
[…]
ontwerp Mijke Wondergem (bno), Baarn fotografie Bettina Fürst-Fastré
Robert Enke Een al te kort leven Ronald Reng
Picture Alliance/dpa Ulrich zur Nieden Kai Stuht/Periscope
Het boek dat Robert Enke zelf had willen schrijven
mens als hij niet meer inziet hoeveel leed hij anderen met zijn dood berokkent, degenen van wie hij houdt
De feiten staan regelmatig in de krant: elk jaar sterven
net zozeer als de treinmachinist voor wiens trein hij
er meer mensen door zelfmoord als gevolg van een
op die novemberavond gaat staan?
depressie dan door auto-ongelukken. Maar meer
Hoe leef je met depressies of ook maar met het
dan een globaal idee dat voor sommige mensen hun
vermoeden dat ze elk moment weer terug kunnen
ellende te moeilijk te verdragen is, geven ons deze
komen? Met de angst voor de angst?
cijfers niet. En wanneer de krantenkoppen vetter
De antwoorden wilde Robert Enke graag zelf geven.
waren omdat beroemdheden als Marilyn Monroe of
Hij wilde dit boek schrijven, niet ik.
de auteur Ernest Hemingway zich van het leven beroofden, dan leek dit – ook al zei men het niet hardop
510186 U0C Folder Enke.indd 1
uit: Ronald Reng, Robert Enke. Een al te kort leven
22-02-11 16:42