voorjaar 2018
Nieuwe roman van Karel ten Haaf; broers en zusters van Aletta Jacobs; de melkboer; de markt; het beroepsonderwijs als aanjager van emancipatie; poĂŤzie en meer
Kalender voorjaar 2018
Zakelijke informatie
in het voorjaar: Karel ten Haaf: Tijd te verliezen (roman)
Uitgeverij Passage Boterdiep 117 9712 LM Groningen Postbus 216 9700 AE Groningen info@uitgeverijpassage.nl 050-5271332
januari Nicole�e Leenstra: De reis van de zeevaarder (poëzie) april: Margriet van Dijken: Tiemen. Melkboer van ‘t Hogeland mei: Inge de Wilde: Een sterke wilskracht. Vijf ambitieuze broers en zusters van Ale�a Jacobs juni: Marike Peterzon: Van meester tot master. 220 jaar Hanzehogeschool Groningen juli: Peter Groenewold, Rein Scholte, Gerlinde Schüssler De markt (plus tentoonstelling)
Perspresentatie
Op maandag 22 januari presenteert Uitgeverij Passage samen met een aantal collega-uitgevers de nieuwe plannen aan de pers en andere belangstellenden. Perdu, Kloveniersburgwal 86, Amsterdam; aanvang 17.00 uur.
www.uitgeverijpassage.nl boterdiep117.blogspot.nl Ook op Facebook en Twi�er Uitgever: Anton Scheepstra
Vertegenwoordiger voor de boekhandel Huub van Aalst Bookservice Waemelslant 149 6931 HW Westervoort
huubvanaalstbookservice@gmail.com
Karel ten Haaf
Tijd te verliezen roman De pijn in zijn nek blijkt niet te worden veroorzaakt door een hernia, zo krijgt Karel ten Haaf na uitgebreid onderzoek te horen, maar door uitgezaaide longkanker in het laatste stadium. In een poging de pijn te bestrijden en de uitval van armen en benen te stoppen, om de korte tijd die hem nog rest dragelijk te maken, volgt een spoedoperatie, waarbij twee weggevreten nekwervels vervangen worden door een constructie van kunststof en metaal. De schrijver blijft achter met een dwarslaesie en het voorui�icht binnen een paar maanden of zelfs weken te zullen overlijden. Toch begint hij fanatiek aan de revalidatie, hij weigert zich neer te leggen bij invaliditeit en dood. De longoncoloog raadt hem aan om deel te nemen aan een wetenschappelijke studie, om zich te onderwerpen aan de nieuwste, nog in de experimentele fase verkerende manier van kankerbestrijding: immuuntherapie. Tussen de tweewekelijkse infusen door, gespannen afwachtend of de therapie zal aanslaan of niet, en zo ja hoe, werpt de auteur zich vol overgave op het opnieuw leren lopen – en op de literatuur: hij leest zich de blubber ter afleiding (leering ende vermaeck) en begint zelfs met het schrijven van een nieuwe roman. ‘Ik verdom het om me te laten definiëren door die ziekte, want ik ben zoveel meer dan K: – ik ben ook arel, en Ten Haaf.’ ‘Ik zie heus wel dat de slo�in van het vorige hoofdstuk enorme kitsch is en druipt van het sentiment, maar ik vind dat wie te horen kreeg dat hij aan terminale kanker lijdt, recht heeft op een
portie sentimentaliteit, omdat je niet anders kunt verwachten dan dat hij het wordt – sentimenteel, bedoel ik.’ Karel ten Haaf (1962) is behalve als bloemlezer en schrijver van stukken over literatuur, vooral bekend als schepper van een eigenzinnig literair oeuvre waarin het hoofdpersonage vaak Karel ten Haaf heet. Zijn als autobiografische fictie te kenschetsen werk is geliefd bij een toenemend aantal trouwe fans. ISBN 97890 5452 352 9 / NUR 301 ca. 260 pagina’s / 12,5 x 20 cm / € 19,99 Omslag: Jelmar Geertsma Verschijnt voorjaar 2018 (datum wordt nader bepaald)
Inge de Wilde
Een sterke wilskracht
Vijf ambitieuze broers en zusters van Ale�a Jacobs makende boeken over etnografica. Johan was militair in hart en nieren en schreef met enthousiasme over het leger en de strijd die Nederland in onder meer Atjeh voerde. Eduard bleef maar kort in Indië en werd de eerste joodse burgemeester in ons land: in Lonneker en Almelo. Twee zusters, Charlo�e en Frederika, gingen als ongetrouwde vrouwen naar Batavia. Charlo�e, de tweede vrouwelijke afgestudeerde in Nederland, had ruim twintig jaar een apotheek in Batavia en streed net als haar beroemde zus voor het vrouwenkiesrecht. Frederika was het eerste meisje dat een hbs doorliep en de eerste schrijfster van wiskundeschoolboeken.
Ale�a H. Jacobs is een van de bekendste vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis. Zij was de eerste vrouwelijke student en voorvechtster van vrouwenkiesrecht. Zij stond op de bres voor anticonceptie en was een vredesactiviste. Over zichzelf schreef ze dat ze ‘een sterke wilskracht’ had. Haar tien broers en zusters zijn nagenoeg vergeten. Toch hebben vijf van hen ook een bijzonder en opvallend leven geleid en waren zij net als Ale�a pioniers en beschikten ze over dezelfde ‘sterke wilskracht’. Alle vijf reisden ze voor korte of langere tijd naar Nederlands-Indië. Julius en Johan Rudolf namen dienst in het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Julius werkte er als officier van gezondheid en hij schreef spraak-
Met deze vijf portre�en schetst Inge de Wilde niet alleen een prachtig beeld van de familie van een beroemde vrouw, deze verhalen verschaffen ook inzicht in het leven van ambitieuze mensen rond de vorige eeuwwisseling. Ze vertelt hoe verschillende telgen uit deze familie uit Sappemeer tot in Indië actief waren en laat zien hoe boeiend die levensgeschiedenissen zijn. Inge de Wilde was medewerker culturele zaken aan de RuG, lid van de jury van de Ale�a Jacobsprijs en voorzi�er van de Commissie voor het Gastschrijverschap. Zij publiceerde eerder boeken over vrouwen in de academische wereld.
ISBN 97890 5452 354 3 / NUR 681 ca. 200 pagina’s / 15 x 23 cm / geïllustreerd / € 18,90 Vormgeving: Ruurd de Boer, DBDdesign Verschijnt mei 2018
Margriet van Dijken
Tiemen
Melkboer van ‘t Hogeland Wie is er niet groot geworden met een melkboer (later SRV-man) aan de deur? Decennialang kwam in elke wijk, dorp of gehucht zo’n kleine ondernemer de zuivelproducten aan huis brengen. Het verhaal van dat uitstervende beroep moet hoognodig verteld worden. Dat gebeurt in dit boek aan de hand van een van hen: Tiemen. Ruim veertig jaar trok hij langs zijn klanten, eerst samen met zijn vader, met een bakfiets, uiteindelijk met een rijdende winkelwagen. Tiemen was melkboer op het Hogeland in Groningen, tot er in de zomer van 2015 door een verkeersongeval een abrupt einde aan zijn leven kwam. Op 59-jarige leeftijd werd hij voor zijn huis in Middelstum geschept door een passerende automobilist. De achtergebleven gezinsleden ontvingen tot hun ontroering honderden kaarten met persoonlijke verhalen van trouwe klanten. Voor veel mensen was hij melkboer en mantelzorger ineen. Deze persoonlijke en liefdevolle verhalen brengen zijn dochter ertoe deze geschiedenis op te schrijven. Tiemens levensverhaal is de rode draad. Maar het verhaal is nadrukkelijk meer dan een familiegeschiedenis, het is een ode aan het vak van de melkman, en tegelijkertijd ook een kleine cultuurgeschiedenis van het leven op het platteland, helemaal in de stijl van Frank Westerman. Veertig jaar lang bracht Tiemen de dagelijkse levensmiddelen bij de mensen aan huis. Als zestienjarige jongen nam hij de melkloop over van zijn ernstig zieke vader. Hij groeide mee in het
vak, ‘van bakfiets tot rijdende winkelwagen’. Hij zag hoe de kleine middenstanders het verloren in de prijzenoorlog met de grote supermarkten, hoe de mensen wegtrokken uit de kleine dorpjes en hoe de voorzieningen afnamen. Tiemen was met zijn rijdende winkelwagen, ‘uw mobiele supermarkt’ supermarkt’, op het laatst vaak de enige mogelijkheid om boodschappen te doen, of om geld te pinnen, in de kleine plaatsjes op het pla�eland.
ISBN 97890 5452 353 6 / NUR 696 176 pagina’s / 16 x 23 cm / geïllustreerd in kleur / € 19,99 Vormgeving: Arthur Roeloffzen Verschijnt april 2018
Peter Groenewold, Rein Scholte, Gerlinde Schüssler
De markt
een fotoportret toneel, een podium voor honderden verhalen, die in dit boek verteld en verbeeld worden.
De auteurs hebben gedurende een
De markt is veelal de meest levendige plek van de stad en oefent grote aantrekkingskracht uit op veel mensen: niet alleen op kopers, maar ook op kijkers en toeristisch publiek. Dit is een fotoboek dat niet alleen een beeld geeft van de markt en de mensen die daar werken, maar dat ook een aantal vragen stelt. Hoe ervaren ze hun werk? Welke problemen komen ze tegen? Hoe ziet de markt van de 21e eeuw eruit? Met z’n vaak tientallen kramen vormt een markt een complex economisch geheel, dat op elke marktdag opnieuw opgebouwd moet worden en aan het einde van de dag weer verdwenen moet zijn. Dat is elke keer weer een enorme logistieke opgave. Tegelijkertijd gaat het om een sociaal, cultureel en historisch gebeuren in de publieke ruimte onder de blote hemel. Vele marktmensen benadrukken het aspect van vrijheid en persoonlijke performance. Voor hen is de markt naast een bron van inkomsten ook een soort
jaar het reilen en het zeilen op de markt in de stad Groningen gevolgd. Ze hebben met veertig verkopers gesproken, met de marktmeesters, de gemeente en de landelijke vereniging van de ambulante handel. Uit deze gesprekken zijn een inleidend essay en korte teksten gedestilleerd, die de foto’s de nodige achtergronden geven. Steeds weer komen de marktlui zelf met karakteristieke uitspraken aan het woord. Samen geven deze teksten een beeld van recente ontwikkelingen op de markt in samenhang met economische en maatschappelijke veranderingen en ook met het actuele binnenstadsbeleid van de gemeente. Boodschappen doen moet een belevenis worden? Dat was op de markt altijd al zo. Maar ook hier zijn creatieve marktmensen bezig met nieuwe ideeën. In de zomer van 2018 komt er in samenwerking met Galerie Noorderlicht in Groningen een tentoonstelling van de foto’s van Rein Scholte op de Vismarkt met een begeleidend programma in Galerie Noorderlicht. ISBN 97890 5452 356 7 / NUR 653 128 pagina’s hardcover / 23 x 23 cm / € 22,50 Vormgeving: Joppe van der Spoel, Studio De wilde muis Verschijnt juli 2018, dan opent ook de fototentoonstelling
Marike Peterzon
Van meester tot master 220 jaar Hanzehogeschool Groningen 1798-2018 Hoe het beroepsonderwijs zorgde voor de emancipatie van grote groepen mensen. Op woensdag 17 januari 1798, in een huis op de hoek van de Uurwerkersgang en de Oude Kijk in ’t Jatstraat , gaf de Vlaamse kunstschilder Gerardus de San de eerste les aan een tiental studenten van de pas opgerichte Groninger Academie van Teeken-, Bouw en Zeevaartkunde. In ruim 200 jaar tijd groeide deze academie uit tot wat we vandaag kennen als de Hanzehogeschool Groningen. Van meester tot master schetst de ontwikkeling van het hoger beroepsonderwijs aan de hand van de geschiedenis van de Hanzehogeschool Groningen en haar voorlopers. Voor de Franse Revolutie vond beroepsonderwijs plaats binnen het gildesysteem, waarin een leerling zich via gezel tot meester ontwikkelde. Dit systeem veranderde aan het einde van de 18e eeuw. Dankzij de Verlichting kreeg het idee dat onderwijs kon bijdragen aan maatschappelijke en economische ontwikkeling de overhand. Vanuit deze gedachte rich�en leden van de Groningse Maatschappij tot Nut van het Algemeen naast de tekenacademie bijvoorbeeld ook de leer- en kweekschool voor onderwijzers op. Vervolgens veranderde de arbeidsmarkt door industrialisatie en economische groei. Zo opende Jan Evert Scholten in 1896 de beetwortelsuikerfabriek bij Vierverlaten en bouwde Klaas Jan Tik Tak in 1902 een grote koffiefabriek aan het Damsterdiep. Hier werkten niet alleen fabrieksarbeiders, maar waren ook opzichters,
kantoormedewerkers en verkopers nodig. Er ontstonden talrijke nieuwe opleidingen om dit kaderpersoneel op te kunnen leiden. Ter gelegenheid van het 220-jarig bestaan van de Hanzehogeschool Groningen schreef historica Marike Peterzon dit boek. Het centrale thema van het boek is emancipatie. Het hoger beroepsonderwijs zorgde ervoor dat steeds meer mensen uit alle lagen van de samenleving hoger onderwijs konden volgen. Tegelijkertijd emancipeerde het hoger beroepsonderwijs zelf ook: tot masterniveau!
ISBN 97890 5452 3550 / NUR 480 16 x 23 cm / 176 pagina’s in kleur / € 22,50 Vormgeving: Ruurd de Boer, DBDdesign Verschijnt juni 2018 bij het jubileum van de Hanzehogeschool
Nicole�e Leenstra
De reis van de zeevaarder gedichten
Nicolette Leenstra
De reis van de zeevaarder
gedichten
Ierland speelt een grote rol in de poëzie van Nicole�e Leenstra. Uit de vele mythen die het land omgeven is De reis van Sint Brandaan in de Europese literatuur terechtgekomen. Epische elementen uit dit verhaal zijn terug te vinden in De reis van de zeevaarder. Deze bundel is een monument voor een verloren geliefde, een relaas over geluk en afscheid. De gedichten verbeelden een zoektocht voorbij de grens tussen leven en dood. Al vroeg in haar bestaan raakte Nicole�e Leenstra in de ban van Ierland. Als rondtrekkende violiste nam zij de traditionele muziek in zich op. Op het schiereiland Dingle in het zuidwesten kwam de dichteres bij toeval terecht bij sporen van Brandaan. Haar fascinatie voor de westkust en de Atlantische oceaan groeide.
Steeds keerde zij terug naar het groene eiland. Samen met haar geliefde reisgenoot verdiepte zij zich in de geschiedenis van Ierland, de vrijheidsstrijd, het Gaelic, de archeologie, de BlasketIslands. Zowel het Book of Kells als Ulysses van James Joyce versterkten de betovering. De reis van de zeevaarder bevat de rijkdom van de Ierse cultuur, en is daarnaast een indrukwekkend persoonlijk document geworden. Nicole�e Leenstra (1957) is dichter, docent creatief schrijven en musicus. In Drenthe werkte ze mee aan vele poezieprojecten. Hier verscheen eerder haar bundel Steenbreek (Het Drentse Boek, 2010). Met De reis van de zeevaarder zet ze nadrukkelijk een stap naar een breder poëziepubliek.
ISBN 97890 5452 351 2 / NUR 306 14 x 23 cm / 64 pagina’s, gebonden / € 19,90 Omslag: Nadeschda Broere Verschijnt januari 2018 tijdens de Gedichtenweek
Uitgeverij Passage
Zojuist verschenen romans en muziek Meindert Talma: Je denkt dat het komt Het lovend ontvangen tweede deel uit de cyclus Nederlands Onbekendste Popster. In dit tragikomische verhaal beschrijft Talma de brandende ambitie om vooruit te komen als muzikant en schrijver, zijn avonturen met de leden van de Stichting Hobbyrock en de voortdurende bedenkingen van zijn ouders bij zijn kunstenaarsschap. De liedjes op de bijgevoegde cd zijn onlosmakelijk met de roman verbonden. ISBN 97890 5452 350 5 / 280 pagina’s plus cd / € 24,50
Leen Steen: Heethoofd De Grote Ro�erdamse Punkroman. Doorleefd portret van de krakers- en punkscene van de jaren tachtig met vooral veel aandacht voor de passies en idealen van de punkers en hoe lastig het was die te realiseren. ISBN 97890 5452 347 5 / 400 pagina’s / € 22,50
Igor Wijnker: Rock City In dit boek legt Wijnker met een paar indringende reportages de hartslag van muziekstad Groningen vast. Hij reisde mee met muzikanten en dat leverde nogal opmerkelijke avonturen en uitlatingen op. Wijnker is bovendien in staat dat allemaal met een fijne pen vast te leggen. Met extraatjes. ISBN 97890 5452 341 3 / 256 pagina’s in kleur / € 24,90
Uitgeverij Passage
Zojuist verschenen fictie
Bennie Roeters: Tjerk Prachtig fictioneel portret, gebaseerd op het leven van de amateur-archeoloog Tjerk Vermaning. Roman over een man die bereid is alles op te offeren. Later dit jaar verwachten we een tentoonstelling en toneelstuk over deze Tjerk. ISBN 97890 5452 345 1 / 220 pagina’s / € 19,99
Paul Gellings: Zondagavondbuurt Sublieme verhalen met een dromerige, melancholische sfeer waarin humor en absurdisme niet ver weg zijn. Onmiskenbaar vertelplezier spat van elke bladzijde af. ISBN 97890 5452 340 6 / 192 pagina’s / € 18,90
Marga Kool & Jan Veenstra: Het heen en weer Jan en Marga pingpongen wekelijks in hun duocolumn onhebbelijkheden en alledaagse ergernissen met elkaar. In deze bundel zijn hun beste columns verzameld. ISBN 97890 5452 349 9/ 96 pagina’s / € 14,90
Uitgeverij Passage
Zojuist verschenen non-fictie Hanneke Boonstra: Mijn Mata Hari Persoonlijke zoektocht naar het leven en de mythevorming van Mata Hari. Fraai uitgevoerd en uitbundig geïllustreerd. Boek bij de tentoonstelling in het Fries Museum (nog tot april 2018). ISBN 97890 5452 348 2 / 96 pagina’s, geïllustreerd en hardcover / € 22,50
Boekhandel Godert Walter Jubileumboek rond het 75-jarige bestaan van deze boekhandel in Groningen. Dankzij bijdragen van verschillende auteurs wordt niet alleen de bijzondere geschiedenis van deze winkel verteld, maar ademt het boek vooral veel passie voor het lezen. ISBN 97890 5452 346 8 / 160 pagina’s gebonden en in kleur / € 29,90
Paul Straatsma: Mijn Streek en Mijn Streek Historisch Wandelingen en fietstochten door Groningen, Friesland en Drenthe langs de verschillende landschappen (deel 1) en plekken met een bijzondere geschiedenis (deel 2). Verzameling van de bijzonder populaire reeks uit Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant. Bevat per deel dertig routes. deel 1 – Mijn Streek: ISBN 97890 5452 248 5 / 128 pagina’s gebonden en in kleur / € 24,90 deel 2 – Mijn Streek Historisch: ISBN 97890 5452 344 4 / idem / € 24,90
Uitgeverij Passage
Recente herdrukken
Margriet Brandsma, Heleen Ekker, Reinalda Start: De gaskolonie Alles wat je moet weten over de gaswinning en aardbevingen in Groningen. Onthullend, spraakmakend en bekroond. Nu derde, geactualiseerde druk, inclusief interview met Freek de Jonge. ISBN 97890 5452 321 5 / 216 pagina’s / geïllustreerd / 3e, geactualiseerde druk / € 16,90
Margriet Fokken & Barbara Henkes: Sporen van het slavernijverleden in Groningen Ook in de stad en provincie Groningen heeft deze beschamende episode in onze geschiedenis een rol gespeeld. De stad had zijn eigen WIC-kamer. Een wandeling (in de stad) en vier fietstochten (in de provincie) laten de sporen zien. Onderdeel van het landelijke project mapping slavery. ISBN 97890 5452 323 9 / 128 pagiás in kleur / 2e druk / € 15,00 Eddy Hekman & Alasam Samarie: Een coupé verder (Het drama van Baflo) Vader Hekman schreef dit boek samen met de man die zijn dochter doodde. Dit is dan ook vooral een aanklacht tegen de bijwerkingen van het gebruik van antidepressiva (met name paroxetine). ISBN 97890 5452 339 0 / 190 pagina’s / 2e druk / € 18,90
Nina van den Broek: Boerderijen in de Marne Prachtig vormgegeven riant overzicht van alle nog functionerende boerderijen in deze streek in Noordwest Groningen. ISBN 97890 5452 332 1 / 432 pagina’s, gebonden en in kleur / 2e druk / € 75,00