DENKSTAP 3
Ligt je dood al vast?
Terwijl het dualisme te kampen heeft met het probleem van de verbinding tussen geest en lichaam, kampt ook het monisme met een probleem. Als alles uit dezelfde substantie bestaat, mechanisch werkt en voorspelbaar is, wat betekent dit dan voor de mens? Is de wereld volledig voorspelbaar? a
IN
1
Een trein rijdt tegen 100 km/u naar de volgende bestemming die nog 300 km verder ligt, zonder enige vertragingen.
1→ Binnen hoeveel uur komt de trein aan op de bestemming?
2→ Hoe komt het dat je dit kunt voorspellen?
N
3→ Zijn er nog zo’n dingen die je kunt voorspellen?
4→ Wat als er toch een vertraging optreedt bij de trein? Wat zou je allemaal op voorhand moeten weten om toch nog steeds accuraat te voorspellen wanneer de trein aankomt? Denk aan een handeling die je onlangs uitvoerde, zoals deze zin lezen. Probeer in duo steeds een
VA
b
voorafgaande oorzaak te zoeken die leidde tot die handeling, voor elke handeling opnieuw. Hoe ver kun je teruggaan in de tijd?
Alles heeft een reden
3.3
Spinoza geloofde sterk in het wereldbeeld waarbij álles mechanisch werkt volgens dezelfde regels, namelijk de natuurwetten. Als je de locatie,
snelheid en richting weet van een object, dan kun je
©
voorspellen waar het object zal zijn in de toekomst. Dit is sindsdien een grondbeginsel geweest van de wetenschap: de toestand van het heelal op een bepaald moment bepaalt de toestand op alle
andere momenten. Dat noemt men determinisme. Het determinisme veronderstelt dat de toestand van het heden veroorzaakt is door eerdere gebeurtenissen volgens de wetten die de wereld
HOOFDSTUK 3
regelen en beheersen. Alles wat gebeurt, is een
78
gevolg van een voorgaande oorzaak.
Alles is het gevolg van een voorgaande oorzaak.
