Stap 4 Is identiteit hetzelfde als persoonlijkheid?

De trekkentheorie

In navolging van Gordon Allport zag de Britse psycholoog Raymond Catell (1905-1998) als eerste de persoonlijkheid als een verzameling van eigenschappen of trekken.

4.3

Trekken zijn blijvende (min of meer stabiele), persoonsgebonden karakteristieken die de ene persoon onderscheiden van andere. STAP 4 Is identiteit hetzelfde als persoonlijkheid?

Zowel persoonlijkheid als identiteit zijn begrippen die over jezelf gaan. Toch zijn er ook verschillen tussen beide termen. 1 Je weet al wat persoonlijkheid is. Van die kennis kun je vertrekken om het verschil met identiteit te bepalen. a Vul de definities aan met de woorden ‘persoonlijkheid’ en ‘identiteit’. Kijk daarbij de definitie na die je zelf samenstelde op p. 128. — Iemands is een uniek en stabiel patroon van psychologische kenmerken en gedragskenmerken waardoor de ene mens zich onderscheidt van de andere. — Iemands wordt grotendeels bepaald door de relatie met anderen en de keuzes die men maakt. b Op basis van de analyse van die definities kun je afleidingen maken. Vul aan. — Wie je van buiten bent, dat is je . — Wie je van binnen bent, dat is je . — Je is vrij stabiel in de loop van je ontwikkeling. — Je evolueert in de loop van je ontwikkeling. c Verbind de juiste zinsdelen met elkaar. 1 Je persoonlijkheid 2 Je identiteit

a is een blijvende zoektocht. d heb je. c wordt bepaald door je omgeving. b zit in jou. HOOFDSTUK 4 ©VAN IN

THEMA 2

2 Op welke podia sta jij?

VIP

Wellicht heb je je al afgevraagd: ‘Wie ben ik? Wie wil ik zijn? Bij wie hoor ik?’ Volgens de Amerikaanse psycholoog en hoogleraar aan de Universiteit van Massachusetts, Jonathan Cheek (°1983), kunnen de kenmerken van je identiteit in vier categorieën worden ingedeeld. Hij stelt elke categorie voor als een podium waarop je (fictief) in de spotlight staat of wilt staan. Op elk van die podia komt je identiteit tot uitdrukking. a Lees de kenmerken die Cheek verbindt aan elk podium. Illustreer vervolgens elk podium met een voorbeeld. 1→ Podium: Persoonlijke identiteit Als je op dit podium het makkelijkst jouw identiteit laat zien, dan vertel je graag over je persoonlijke eigenschappen. 2→ Podium: Sociale identiteit Als dit podium voor jou belangrijk is, ontleen je je identiteit aan de rol die je in de maatschappij vervult. 3→ Podium: Collectieve identiteit Op dit podium toon jij je verbondenheid met een groep die een belangrijke rol speelt voor jou. Het gaat dan bijvoorbeeld over je afkomst of je politieke voorkeur. 4→ Podium: Relationele identiteit Op dit podium zeg jij met welke ander je een verbondenheid voelt. b Zeg welke rol je hebt op elk van de podia en je zegt iets over je identiteit. Jij bent ... Podium 1 Persoonlijke identiteit Podium 2 Sociale identiteit Podium 3 Collectieve identiteit HOOFDSTUK 4©VAN IN Podium 4 Relationele identiteit THEMA 2

Identiteit

4.4

1 Identiteit Identiteit en identificatie hebben dezelfde woordstam. Ze komen van het Latijnse werkwoord identificare. Identificeren betekent ‘zich volkomen verbinden met, zich geheel wijden aan iets of iemand’. Identiteit is het geheel van kenmerken die een persoon uniek en herkenbaar maken. Volgens klinisch psycholoog Paul Verhaeghe is je identiteit een constructie, een verzameling van ideeën die de buitenwereld je toegekend heeft. 2 Persoonlijke identiteit en sociale identiteit Er zijn twee aspecten van identiteit te onderscheiden: de persoonlijke identiteit en de sociale identiteit. Soms zie je jezelf als onderdeel van een bepaalde groep en identificeer je je met die groep. Dan gaat het over je sociale identiteit. Soms heb je het over ‘ik’ tegenover ‘hij’ of ‘zij’. Dan gaat het over je persoonlijke identiteit. Good to know Antihomogedrag In het onderstaande fragment beantwoordt de Franse schrijver Éduard Louis (°1993) de vraag waarom adolescenten zich vaak nadrukkelijk als anti-homo gedragen. Het gaat volgens Louis om een zoektocht naar hun identiteit. Onderzoek wijst uit dat tienerjongens het negatiefst staan tegenover homoseksualiteit. Hoe komt dat? ‘Iedereen die homo is, weet dat de tienerjaren een gewelddadige tijd kunnen zijn. Gay zijn op school is meestal een vreselijke nachtmerrie. Tienerjongens bouwen hun mannelijke identiteit vaak op de gewelddadige verwerping van homoseksualiteit én vrouwelijkheid. Man-zijn betekent níét gay zijn en níét vrouwelijk zijn, want er is niets erger dan dat anderen je zien als een nicht. Ik zag dat ook bij mijn broer en mijn vader. Zij waren – nog meer dan ikzelf – sociaal gedetermineerd door homoseksualiteit, maar dan op een negatieve manier, als iets wat je moet uitspuwen.’ (…) ‘De internalisering van die strikte normen over mannelijkheid heeft tot gevolg dat ook hetero’s zichzelf vernielen. Mijn vader bouwde zijn hele mannelijke identiteit op de verwerping van school, omdat in zijn beeld alleen vrouwen en mietjes het goed deden in de klas. Maar op het einde van de rit bleef hij achter zonder diploma en zonder vooruitzicht op goede jobs.’ Bron: De Standaard HOOFDSTUK 4 ©VAN IN

THEMA 2