Na de herdenking het feest

Het breken van de ketenen, dat is letterlijk waar Keti Koti en Kadena Kibra voor staan. Ook al wordt de herdenkingsdag al generaties gevierd door nakomelingen van tot slaaf gemaakten in Eindhoven, velen weten dat niet. Dat wordt dit jaar anders. Met Saida Vana, Arantja Rosalina en Roger Vrede staat een nieuwe generatie op binnen het comité 30 juni/1 juli Eindhoven. Samen met de werkgroep zijn zij verantwoordelijk voor de organisatie van de herdenking en viering in Eindhoven.

Ze willen het besef en de vieringen zichtbaarder maken. Arantja: “We zijn onderdeel van de maatschappij. We wonen, werken en leven midden in de stad, midden in de regio. Keti Koti/ Kadena Kibra maakt de herkenning van ongelijkheid duidelijk en maakt ons bewust van het belang om op een gelijkwaardige manier met elkaar om te gaan.”

Keti Koti (je spreekt het uit als Kitti Kotti) in het Sranatongo, en Kadena Kibra in het Papiaments: het zijn twee namen voor een en hetzelfde fenomeen: het niet gekende, uiterst pijnlijke verleden herdenken en de vrijheid, gelijkheid en verbondenheid vieren rondom de afschaffing van de slavernij in voormalige Nederlandse koloniën Suriname en de Voormalig Nederlandse Antillen en Cariben op 1 juli 1863, waar ruim 45.000 geketenden, de tot slaaf gemaakte mensen, bevrijd werden. In Eindhoven zal Keti Koti/ Kadena Kibra op vrijdag 30 juni de herdenking van het slavernijverleden plaatsvinden en op zaterdag 1 juli 160 jaar afschaffing na 350 jaar slavernij gevierd worden. Maar eigenlijk is het veel meer dan dat: met de herdenking en vieringen rondom Keti Koti tonen Eindhovenaren met Surinaams-/Caribisch-Afrikaanse achtergrond zich divers en gelijk tegelijkertijd - een beter voorbeeld van een jaarlijkse traditie rondom gelijkheid en inclusie is er bijna niet.

Zien jullie dat Keti Koti/ Kadena Kibra meer aandacht behoeft?

Saida: “Onderwerpen zoals racisme en discriminatie zijn aanwezig in de maatschappij. Bewust maar ook veel onbewust. Niet opzettelijk, maar wel aanwezig, ook in Eindhoven. Terwijl je als stad juist het tegenovergestelde wil laten zien en wil uitdragen: divers, maar gelijk als naasten. Met Keti Koti staan we stil bij de pijn die dat geeft en het trauma dat generaties lang doorgegeven werd.”

Arantja: “Samen met de gemeente Eindhoven en Gisèle Mambre, gemeenteraadslid GroenLinks, werd door onze stichting Stichting Comité 30 Juni/1 Juli de stap gezet om ook rondom het vrij zijn van slavernij de awareness te doen vergroten. Door inwoners van de stad bekend te maken met de geschiedenis. Ruimte geven voor rouw - zelfs als dit niet van jou persoonlijk is, maar om wat je ouders of grootouders hebben doorgemaakt - en eren dat we daar vanaf gekomen zijn. We moeten ook educatie geven over de aanleiding van de herdenking dus. Samenkomen en samen vieren is heel belangrijk.”

Roger: “Arantja is penningmeester, en wij zijn samen verantwoordelijk voor de communicatie van Keti Koti/ Kadena Kibra Eindhoven. Gerard is verantwoordelijk voor de herdenking op 30 juli en ik voor het pro- de mogelijkheid gehad te mogen lezen, te mogen schrijven, iets anders te mogen zijn dan ze mocht zijn. We hebben het gevoel dat het ver weg is, maar dat is het niet – Saida Vianen

Een feest organiseren rondom een thema dat zoveel historisch gewicht heeft, lijkt me niet eenvoudig.

Saida: “Klopt. De onderliggende emoties, de verscheidenheid aan culturen, de wens om te delen; we merken dat het bij eenieder van ons

Het zijn onderdelen van de journey die we doormaken, er zijn zoveel facetten die we zichtbaar willen maken. Educatie bijvoorbeeld. Zodat we niet alleen het verhaal vertellen op een dag als Keti Koti/ Kadena Kibra , maar het ook opnemen in programma.”

Arantja: “We willen graag naast het samen vieren, ontdekken en delen, het verhaal vertellen en laten ontdekken. In Eindhoven wordt er al generaties herdacht en gevierd, maar voornamelijk in besloten kring. Het is nu tijd dat de viering zichtbaarder en openbaar wordt. En dat de aanleiding van het herdenken en de reden van het vieren gekend worden.”

Roger: “Onze voorouders wáren de mensen die aan die banden geketend waren, zij wáren de tot slaven gemaakten. In ons leeft de geschiedenis die nog niet bekend genoeg, maar o, zo voelbaar is, voort. We zijn onderdeel van de maatschappij. We wonen, werken leven midden in de stad, midden in de regio.”

Arantja: “Ook dat is onze journey als comité: verbinding brengen binnen de gemeenschap, door zelf als gemeenschap naar buiten te treden.”

Waarom worden de herdenking en viering los van elkaar georganiseerd?

Arantja: “Op vrijdag 30 juni kunnen mensen vanaf zes uur de herdenking in de tuin van het Stadhuis, pal aan de stromende Dommel. Overal zit symboliek in, zo ook de keuze voor deze locatie: het staat voor het water van onze voorouders dat gaat over wat is geweest en wat nu is.

Na dit ceremoniële moment volgt op zaterdag 1 juli het feest: inwoners van Eindhoven en uit de regio zijn welkom op het Stadhuisplein.”

Saida: “En dat wordt wel degelijk feest, reken maar! Keti Koti/ Kedena Kibra wordt gevierd met eten. Uiteraard, want ook eten is welhaast symbolisch voor de slavernij. De tot slaaf gemaakten wisten van niets iets te maken: vaak kregen zij van het vlees alleen de poten, oren, darmen en dergelijke, waar ze dan toch smakelijke gerechten van maakten. In de ochtend voordat men naar de velden vertrok, werd het eten bereid. Overdag kon het garen en bij terugkomst van de plantage was het klaar.”

Roger: “Het Keti Koti/Kadena Kibra-festival in Eindhoven staat de gehele dag in het teken van de heritage, de cultuur. Er is muziek, cabaret, wordt ook de oral history overgeleverd. Je kunt kennismaken met de verschillende kleder- en haardrachten, zoals met de Surinaamse Koto en Angisa. Op de markt kan iedereen zijn waren uitstallen en kun je iets kopen. Het gaat om de saamhorigheid en we eren dat we nu zijn waar we zijn.”

Arantja: “We herdenken en vieren graag met de hele gemeenschap. Iedereen is welkom. En met een grote glimlach, we leven samen en eten samen. Want eerlijk is eerlijk, bij ons staat eten centraal in het leven.”

Saida: gemaakten om het vrouwelijk lichaam zo veel mogelijk te bedekken. De stof konden boodschappen werden doorgegeven. Ze hadden dus een communicatieve functie ten tijde van de slavernij.”

Gebruiken En Tradities

• Ongeveer 4% van de inwoner van Eindhoven is van Surinaams en Caribische komaf. Dat komt neer op bijna 10.000 inwoners.

• Zo’n 15.500 inwoners van Eindhoven zijn afkomstig van de Afrikaanse diaspora als gevolg van het slavernijverleden

• De gemeente Eindhoven onderzoekt welke rol zij en haar partners hadden in de slavernij.

• Stichting Comité 30 juni/1 juli Eindhoven besteedt niet alleen op 30 juni en 1 juli aandacht aan (de hedendaagse gevolgen van) het slavernijverleden. De rest van het jaar wil het comité ook belangrijke dagen voor Surinamers en Caribische Nederlanders uitlichten.

Keti Koti Surinaams voor Ketenen Verbroken

Kadena Kibra Papiaments voor Ketenen Verbroken

Klederdracht Koto: Surinaamse wijde stoffen jurk

Gerechten Heri Heri : Surinaams gerecht met banaan, gekookt ei en bakkeljauw. Het werd vaak gegeten op de plantages in Suriname, van restjes.

Haardracht Angisa: hoofddoek

AGENDA

VR 30 juni / ZA 1 juli | Cultuur+, festival

KETI KOTI / KADENA KIBRA

Stadhuisplein en -tuin Eindhoven:

30 juni, 18.30 - 20.00u & 1 juli, 12.00 - 23.30u

Instagram: ketikoti040 www.ketikoti040.nl

Jack Botts

Deze Australische singer-songwriter creëert zijn eigen merk van surf folk, vol van diepte en inhoud. Zijn geluid is perfect om die roadtrip-vibes aan de kust tot leven te brengen. En dit geluid weet hij dan ook perfect over te brengen in zijn liveshows, variërend van bars, podia en festivals tot straatartiesten langs de Australische kust. In het voorjaar van 2023 zal hij schitteren als support act van Vance Joy door Amerika en Canada, en daarna is het hoog tijd voor een bezoekje aan onze Knop!

RELEASEPARTY SolarSister

Het Eindhovense SolarSister maakt catchy indierock doorvlochten met heavy gitaren en een vleugje westcoast. Een sound die de beste elementen uit de late eighties en de vroege nineties bevat. Swingend, dampend en altijd intens. SolarSister neemt je mee, laat je dansen, je vuist ballen en je lief vasthouden. Allemaal in één show. Tijdens de releaseparty presenteert SolarSister hun aankomende debuutalbum en daarbij nemen ze special guests Dull Boy Johnny en Frank Rae. Mis het niet!

World Breaking Classic

Wist je dat de huidige wereldkampioenen Breaking uit Eindhoven komen?

Tijdens de finale van World Breaking Classic strijden op zondag 25 juni werelds beste dansers tegen elkaar op het podium van Muziekgebouw Eindhoven. Ga kijken naar de gaafste moves, vetste flips en meest ongelofelijke tricks. It’s the Classic!

PATERSKERK • 20:15 U • POP

Amanda Shires

TAKE IT LIKE A MAN TOUR

Door haar diepste instincten en passies te volgen maakte Amanda Shires een buitengewone carrière. Sinds de Grammy Award-winnende zangeres, singer-songwriter en multi-instrumentalist op 15-jarige leeftijd begon met viool spelen bij de legendarische Texas Playboys, bracht ze haar verfijnde songwriting en grenzeloze originaliteit naar een reeks van kritisch geprezen solo albums. Amanda Shires werkte samen met mensen als John Prine en Justin Townes Earle, tourde met acts als Todd Snider en won de prijs Emerging Artist of the Year 2017van de Americana Music Association (AMA).

Un Petit Frère

LÉONOR SERRAILLE

Eind jaren tachtig verhuist de alleenstaande moeder Rose met haar twee jonge zonen naar de Parijse buitenwijken. Ze krijgt onderdak bij haar familie, die haar onder druk zet om te trouwen met een gezamenlijke kennis. Maar de energieke, onafhankelijke Rose kiest liever haar eigen pad.

Asteroid City

WES ANDERSON

SPECIAL film

Allelujah

RICHARD EYREA

Wanneer de geriatrische afdeling van een klein ziekenhuis in Yorkshire met sluiting wordt bedreigd, besluit het ziekenhuis terug te vechten door de lokale gemeenschap te stimuleren. Ze nodigen een nieuwsploeg uit om hun voorbereidingen voor een concert ter ere van de meest vooraanstaande verpleegster van het ziekenhuis te filmen.

L’origine du mal

SÉBASTIEN MARNIER

Stéphane (45) werkt in een conservenfabriek, maar bevindt zich plotseling in de wereld van de ultrarijken wanneer ze contact zoekt met haar vervreemde vader, een miljardair. In het luxe familiehuis leert ze ook de andere vrouwen in zijn leven kennen en komen langzaamaan de duistere familiegeheimen aan het licht. Maar is Stéphane eigenlijk wel wie ze zegt dat ze is?

Wes Anderson is terug! Asteroid City speelt zich af rond 1955, in een fictief Amerikaans plaatsje in de woestijn. Kinderen en ouders komen hier voor onderlinge kameraadschap en wetenschappelijke competitie. Tijdens een conventie voor jonge Stargazers en Space Cadets vertonen de beeps and blibs van Asteroid City vreemd gedrag. Zijn er aliens?

All Inclusive

Dat veel films gemaakt worden vanuit ‘The Male Gaze’ is geen nieuwe informatie. Maar naast dit oogpunt zien we vaak ook de heteronormativiteit van het audiovisuele werk afdruipen. Homo’s worden vaak weergegeven als de blije sidechick en lesbiennes als bittere stoere vrouwen. Het is alsof filmmakers het idee hebben dat ze LGBTQIA+ karakters moeten verwerken in hun films zonder zich echt te verdiepen in de doelgroep. Tijd voor verandering! Vanaf 11 juni start Natlab het programma All Inclusive waarin iedere maand een andere film centraal staat. Programma: Blue Jean

GROEN CAFÉ FILM SPECIAL: The Dark Side of Bright Nights

MARIJE VAN DE PARK Wildplukken

In de natuur rondom Het Huis van Waalre vind je tijdens de lente en de zomer vele wilde, eetbare, medicinale en bruikbare planten. Tijdens deze workshop leer je alles over wat je met deze planten kan.

In de workshop Wildplukken Lente neemt permaculturist Marije van de Park je mee in de natuur van Waalre. Je ontdekt vijf eetbare en bruikbare planten en komt te weten waar ze goed voor zijn. Afhankelijk van wat er op het moment groeit, kiest Marije de planten en kruiden die geschikt zijn om tijdens de workshop te behandelen en te bereiden.

Tickets: bibliotheekeindhoven.nl/programma

HET KWAM, HET ZAG, HET OVERWON: HALLYU AKA; DE KOREAANSE GOLF

The Korean Wave

Zuid-Korea is hot en happening! Het land verovert de wereld met zijn populaire cultuur: muziek, dans, mode, dramaseries, films en eten. Maar wat is precies de Koreaanse golf? Hoe verklaren we het wereldwijde succes? En heeft de Koreaanse Golf een impact op de beeld- en entertainmentindustrie?

Daan Vree, film regisseur en docent online content creation aan de Hogeschool Utrecht, vertelt erover bij Studium Generale TU/e. Dit programma is Engelstalig.

Info en (gratis) reservering: www.tue.nl/sg

Cursussen juni

Leer anders kijken naar kunst en ontdek wat je nog niet wist! Eenmalige workshop Kijken naar kunst op DI 6 juni en WO 21 juni

Kijk voor deze en meer cursussen op www.vu-eindhoven.nl

ZO 11 JUNI

VAN ABBEMUSEUM • 12:00 U

Muzikale rondleiding

Elke tweede zondag van de maand begeleidt het Van Abbemuseumkoor je al zingend door de tentoonstellingen. Het museumkoor, bestaande uit vrijwilligers, medewerkers en Vrienden van het museum, zingt liedjes die aansluiten bij de kunstwerken. De rondleiding is gratis met een museumticket.

PHILIPS MUSEUM • 11.00 - 17.00 U

Dutch Tech Festival

Philips Museum opens doors during High Tech Discovery Route. On Saturday 10th June, the Philips Museum is organising an open day with continuous mini-lectures on technical innovations. In addition, there are all kinds of educational activities to do for young and old! You will see and experience how technology contributes to our daily lives.

Want to take a look?

The High Tech Discovery Route is part of the Dutch Tech Festival 2023, organised by companies from the Brainport region. Is technology on your mind? Then go and discover it in the Philips Museum.

Who is it for?

Everyone is welcome: children, teenagers and their parents or grandparents, local residents, professionals and students. Registration is not necessary.

MA 12 JUNE

THOMAS ERDBRINK Onze man bij de taliban

In 2021 vertrekken de Amerikanen en bondgenoten halsoverkop uit Afghanistan. Terwijl iedereen het land verlaat, besluit Thomas Erdbrink juist om naar Kabul, de hoofdstad van Afghanistan, te gaan voor zijn nieuwe docuserie Onze man bij de taliban. Hij vertelt over zijn ervaringen en geeft een blik achter de schermen naar aanleiding van zijn serie. Hoe film je onder een regime dat westerlingen jarenlang als doelwit zag? En wat ging er vooraf aan de ontmoetingen die de trauma’s van 20 jaar oorlog onverbloemd in beeld brachten?

Na het westerse vertrek is het land geïsoleerder dan ooit. Welke toekomst is er voor de Afghanen, van bommenlegger tot hoofd van de meisjesschool?

Aan de hand van indringende fragmenten laat hij zien wat de (onzichtbare) gevolgen zijn van oorlog.

DO 14 JUNI

STUDIUM GENERALE, BLAUWE ZAAL, AUDITORIUM

VERA VRIJMOETH

Wie profiteert?

‘We’ zijn rijker dan ooit, maar de rijkdom is zeer ongelijk verdeeld; een kleine groep rijken profiteert ten koste van de meeste werkenden en de natuur. Er is een brede behoefte in de samenleving aan een eerlijke verdeling van de rijkdom. Maar verandering vereist macht en een alternatieve ideologie.

In deze Studium Generale lezing legt politiek econome Vera Vrijmoeth MSc uit welke concrete stappen er gezet kunnen worden om deze postkapitalistische utopie werkelijkheid te laten worden.

Deze lezing is Engelstalig.

Info en (gratis) reservering: www.tue.nl/sg

JOHAN FOLIANT: ALFONS ALSEMAN DENKT DOOR Overleven in de zorgjungle

In 2007 kreeg Johan Foliant de diagnose ALS. Noodgedwongen maakt hij kennis met de zorgverlening in Nederland en ontdekt dat hij op zichzelf is aangewezen. Samen met Marieke Meischke schreef hij het boek Alfons Alsema Draaft Door. Drie jaar later verscheen het vervolg Alfons Alseman Denkt Door. De boeken staan vol met bitterzoete verhalen over hoop, humor en hartstocht in de ruwe werkelijkheid van leven met een ongeneselijke ziekte. Tijdens de interactieve lezing vertelt Johan Foliant over de chaos in de zorgverlening en zijn avontuurlijke zorgjungle-survivaltocht. Op energieke wijze gaat hij in gesprek met de aanwezigen.

Tickets: bibliotheekeindhoven.nl/programma

GROEN CAFÉ FILMSPECIAL The Dark Side of Bright Nights

Door miljoenen jaren evolutie hebben veel organismen hun plek gevonden in de nacht en moeten zich nu aanpassen aan de door kunstlicht vervuilde nachten. In de film The Dark Side of Bright Nights neemt wetenschapper Kamiel Spoelstra je mee naar het donker op de Veluwe. Ruben Evens volgt in België de bijzondere nachtzwaluw die profiteert van de heldere nachten.

Na afloop van de film praten filmmaker Tim Visser en adviseur Openbare Verlichting gemeente Eindhoven Arthur Noordhoek na over de bijzondere film. Ze hebben het over oplossingen voor lichtvervuiling en hoe we hier mee kunnen leren leven.

Meer informatie: bibliotheekeindhoven.nl/programma

T/M 22 OKTOBER 2023

VAN ABBEMUSEUM

Tuintoer: ontdek de tuin van het Van Abbemuseum

Ontdek het grootste kunstwerk uit de collectie van het Van Abbemuseum: de voortuin ontworpen door landschapsarchitect Piet Oudolf!

Ga met het Tuintoerboekje op pad en verken de bijzondere verhalen die er in de tuin te vinden zijn: bezoek de kunstwerken rond de Dommel en bekijk vanaf de vlonder de planteneilanden in de museumvijver.

Het is de hoogste tijd voor de transformatie naar een nieuw tijdperk: het Symbioceen. In dit tijdperk creëren mens, natuur en technologie samen een nieuwe balans en gaan we op zoek naar een nieuwe bio-evenwicht. Wat kunnen we leren van de natuur en hoe kunnen wij welwillend zijn tegenover de natuur?

De aanwezigen kijken samen naar de uitzending van VRPO Tegenlicht en bespreken aan de hand van stellingen het tijdperk dat ons te wachten te staat. Een tijdperk waarin de mens, de natuur en technologie in balans samenleven en profiteren van elkaars bestaan.

Meer informatie: bibliotheekeindhoven.nl/programma

WO 7 / ZA 10 / ZA 17 / ZA 24 / WO 28 JUNI

GENNEPER PARKEN, GENNEPER WATERMOLEN • 15:00 - 17:00 U • HISTORY-FANTASY RONDLEIDING

Rondje Ramaika

Wil je meer weten over de middeleeuwen rond Eindhoven? Houd je van fantasieverhalen? Boek dan de eerste Eindhovense history-fantasy tour. De Genneper Parken zullen daarna nooit meer hetzelfde zijn...

In de glorietijd van het Hertogdom Brabant werd leenheer Jaakob van Ghenderen vervloekt door een torenaar. De Van Ghenderens zoeken naar een uitweg en vechten tegen vijanden als Gelre, Arembergers, Zwarte Marten en de ergste van allemaal: Spindala. Beleef het verhaal waar geschiedenis en fantasie de degens kruisen.

Duur 120 minuten

Prijs €13,50 per persoon