775 jaar Haarlem

UITMAG.NL vroeg geschiedeniskenner, volle Haarlemse Mug en

prman van Patronaat Warry van der Leen om wat te vertellen over Het Spaarne met kraan en De Waag. Prent van Romeyn de Hooge, 1689 Noord-Hollands Archief, Haarlem

Haarlem 775 jaar. En dat kan hij! Van boekdrukkunst tot beeldenstorm, van

Een mooie leeftijd, waarmee we tot de eerste steden van Noord Nederland behoren. Amsterdam zit bijvoorbeeld pas op 714, al houden ze daar in de hoofdstad kruistocht tot kraakverbod, van Spaans beleg tot speelfilm, en van taalvaardigheid tot tulpenbol – Haarlem was er bij. zelf een eigen telling over op na, gerekend vanaf het moment dat de stad voor het van de Kennemers – als dank waarvoor de konden worden. Maar vrijwel allemaal eerst officieel genoemd werd. Dat was daarvoor even uit Vlaanderen gekomen tamelijk onbelangrijke voormalige dorpen in 1275 - toen wij al 30 jaar stadsrechten beschermheilige uiteindelijk werd beloond dus, net als de met houten stallen en hadden, en drie eeuwen nadat wij voor het met niet minder dan twee kerken. lemen hutten volgetimmerde gehuchten eerst ‘ergens genoemd’ waren. Het roem- Er zijn wat steden, die eerder stadsrechten die later ook die rechten verkregen, niet ruchte Amsterdam 700 Toernooi in 1975 kregen dan Haarlem, zoals Dordrecht, zelden nadat dat er forse bedragen werden was er niet minder spectaculair om na- Zwolle, Arnhem, Eindhoven en enkele overgemaakt naar de bankrekeningen tuurlijk, maar in hetzelfde jaar bevrijdde van de altijd opstandige Friese steden, die der verantwoordelijke graven, hertogen niemand minder dan Sint Bavo onze stad vermoedelijk alleen op die manier getemd en andere hoogwaardigheidsbekleders. Alkmaar volgde ons in 1254, Medemblik in 1289, Beverwijk in 1298, Enkhuizen in 1355, Hoorn in 1357, Purmerend in 1410 en Zaandam in 1812 – die laatste plaats wel door een keizer, trouwens – ere, wie ere toekomt. Waar Haarlem van meet af aan in uitblonk, was natuurlijk, naast het bierbrouwen – een eerzaam en nuttig ambacht dat hier honderden jaren lang vrijwel huis aan huis werd uitgeoefend – het scheppen van een roemrucht verleden. Er is, afgezien van Kaatsheuvel, geen plaats in Nederland waar waar gebeurde zaken en misschien niet helemaal naar werkelijkheid opgetekende gebeurtenissen broederlijk zij aan zij een plek hebben gekregen in de stadse trots. Wapenschilden, standbeelden en herinneringsplaquettes getuigen door de hele stad van een even strijdvaardig als nijver verleden, waarbij de voorbijganger wordt gewezen op de rol die onze stad gespeeld Kasparus Karsen (1810-1896), De Grote Markt in Haarlem, 1845, penseel in waterverf, over potlood op papier heeft bij de ontwikkeling van de wereld en collectie Teylers Museum. de vooruitgang van de mensheid.

Op 23 november 1245 kreeg Haarlem van graaf Willem II stadsrechten. Dit jaar is het dus 775 jaar geleden dat Haarlem zich een stad mocht noemen. Een gebeurtenis om niet te vergeten en om samen te vieren met activiteiten gericht op het verleden, het heden en de toekomst. Uiteraard wordt bij alle activiteiten rekening gehouden met de geldende richtlijnen van het RIVM.

775 JAAR HAARLEM - TEYLERS MUSEUM

775 jaar geleden, op 23 november 1245, kreeg Haarlem stadsrechten van de Hollandse graaf Willem II. Om dit te vieren laat Teylers Museum in het Boekenkabinet en de Penningvitrine de Haarlemse geschiedenis zien aan de hand van bijzondere en alledaagse gebeurtenissen, bekende bewoners, het veranderende stadsbeeld en de bedrijvigheid. Bijzonder is ook het indrukwekkende profiel van de stad door de beroemde Haarlemse prentkunstenaar Romeyn de Hooghe. Alle munten, penningen, tekeningen en prenten zijn afkomstig uit de omvangrijke collectie van Teylers Museum. T/M 14 FEBRUARI 2021 WWW.TEYLERSMUSEUM.NL ALLEMAAL HAARLEMMERS - MUSEUM HAARLEM de stad en ontmoet bijzondere Haarlemmers in een compleet nieuwe vaste opstelling. Ontmoet Kenau Hasselaer, Garbrant Joesten, Sara Boeda, Pim Mulier en andere Haarlemmers en leef mee met de verhalen van deze bekende en onbekende stadsbewoners. Een geheel nieuwe, permanente tentoonstelling over de geschiedenis van Haarlem en Zuid-Kennemerland.

HET ABC VAN HAARLEM EN DE KANTLIJNKONIJNEN

Met dit boek laat je je meenemen op een reis door de Haarlemse Middeleeuwen aan de hand van de 26 letters van het alfabet. Kom meer te weten over de geschiedenis en achtergrond van Haarlem. Wie leefden er in de Middeleeuwen in de stad en wie woonden er buiten? Hoeveel inwoners telde Haarlem in de Middeleeuwen? Het boekje is te koop bij Kunst Centrum Haarlem,

Beleef 1000 jaar geschiedenis van Gedempte Oude Gracht, Haarlem.

T/M 22 OKTOBER 2022 WWW.MUSEUMHAARLEM.NL

VLAGGEN FOTOWEDSTRIJD

Hang je Haarlem vlag op een prominente plek binnen of buiten je huis. Maak er een foto van en stuur het op naar contact@verjaardaghaarlem.nl. De mooiste inzendingen worden beloond met een prijs. Er zijn verschillende prijzen te winnen, o.a. VIP-kaarten voor de film ‘Haarlem op film’ op 23 november in de Toneelschuur, het boek 6000 jaar Haarlem van stadsarcheoloog Anja van Zalinge, een Haarlem T-shirt of een Haarlem poster. Bij inzending geef je toestemming voor plaatsen op de Facebookpagina Verjaardag van Haarlem. T/M 24 NOVEMBER HAARLEM EN IK

Artvark bedacht het plan voor het 775-jarige jubileum van Haarlem. Een bibliotheek van kleine leporello’s die samen een kunstwerk vormen, vóór en dóór Haarlemmers. Iedereen mag gratis een boekje ophalen (bij: Bibliotheek, Kunstcentrum, Hart) en vullen met zijn eigen verhaal. Alles mag (knippen, plakken, tekenen, schilderen, schrijven, dichten, foto’s of andere dingen inplakken, borduren, breien, haken enz.) Uiteindelijk komen alle boekjes in Museum Haarlem terecht en worden er exposities georganiseerd. T/M 29 NOVEMBER

HAARLEM OP FILM

Haarlem op film’ is een filmische zoektocht naar wat Haarlem tot Haarlem maakt. En dat allemaal met oude filmbeelden uit de hele vorige eeuw. Want ooit was Haarlem filmhoofdstad van Nederland, zeg maar gerust Hollywood aan het Spaarne, met Polygoon, filmfabriek Hollandia en Multifilm. Maar ook amateurs lieten hun filmcamera’s draaien. Al die filmbeelden bij elkaar vertellen ons het ontroerende verhaal van de stad. Vanaf 23 november, zal de film te zien zijn in de Filmschuur. Een must voor iedereen die van Haarlem houdt. 23 NOVEMBER T/M 31 DECEMBER WWW.FILMSCHUUR.NL DE EERSTE EEUWEN VAN HOLLAND - OP LOCATIE

Vanaf november 2020 is de tentoonstelling ‘De eerste eeuwen van Holland’ te zien. De tentoonstelling komt niet in het museum te staan, maar op locatie. De tentoon-

stelling “Eerste Eeuwen van Holland” vertelt het verhaal van de graven en inwoners in video’s en tekst, maar er is ook genoeg te zien aan archeologische vondsten. WWW.ARCHEOLOGISCHMUSEUMHAARLEM.NL 23 NOVEMBER, DE VERJAARDAG VAN DE STAD

Op de verjaardag zelf vinden een aantal gebeurtenissen plaats. De Vrienden van de Grote of St.-Bavokerk schenken een bijzonder lichtkunstwerk aan de jarige stad. Het kunstproject ‘Haarlem en ik’, bestaande uit zigzagboekjes van inwoners van de stad, wordt aangeboden aan de burgemeester. Filmschuur meldt dat op deze dag de première ‘Haarlem op Film’ van Erik Willems gewoon op de programmering blijft staan.

DE HAARLEM TOOST

Op 23 november roepen we heel Haarlem op om 19.00 uur samen met de burgemeester het glas te heffen vanuit huis. Voorafgaand is een toespraak van Jos Wienen en zal de kinderburgemeester de jeugdlintjes bekendmaken. Haarlem wordt tijdens het heffen van het glas muzikaal toegezongen. De Haarlem Toost is live te volgen op www.verjaardaghaarlem. nl en via een livestream op facebook. Het bedrijf ‘We Got Your Bag’ biedt voor deze speciale gelegenheid verschillende 775 borreltassen aan met delicatessen van diverse Haarlemse ondernemers. Daarnaast is er nog een Special limited edition 775 jaar Haarlem bier. Een bijzondere fles met speciaal ontworpen label, waarmee ook nog eens de Haarlemse horecaondernemers worden gesteund.