Bydysawd yn y dosbarth
Llyfr gweithgaredd telesgop roboteg
Y BYDYSAWD yw popeth sydd yn bodoli. Pob planed, seren, galaeth, a phopeth ar y Ddaear ac yn y gofod. Mae GALAETH yn casgliad enfawrth o sêr sydd hefyd yn cynnwys nwg cosmig, l wch, a phethau arall. Enw’r galaeth rydym ni yn byw yndo yw y ‘Llwybr Llaethog’. Mae CLWSTWR O SÊR yn grŵp mawr o sêr wedi eu rwymo at eu gilydd yn y gofod. Gall clwstwr o sêr cynnwys canoed o sêr, neu hyd yn oed miliynnau o sêr. Mae NIFWL yn cwmwl mawr o nwy a l wch yn y gofod. Mae rhai yn cynnwys gweddillion sêr sydd wedi marw, ond mae rhai arall yn creu sêr newydd. Mae TELESGOP yn offeryn sydd yn cael ei ddefnyddio i edrych ar pethau sy’n bell, bell i ffwrdd. Yn aml, mae telesgopau yn edrych ar planedau, sêr, a galaethau. Mae ROBOT yn peiriant sydd yn cael ei reoli gan gyfrifiadur. Gall robotiaid cael eu dysgu i wneud gwahanol behau, fel glanhau carped, rheoli telesgop, neu hyd yn oed adeiladu car.
CYFARWYDDIADAU
AM FWYNHAU Y LLYFRYN YMA:
Ysgrifenna a darlunia unrhyw beth ti eisiau! Bydda mor greadigol â phosib! Bydd mor ddwl â phosib!
GADWECH I NI DDECHRAU!
Y telesgopau Mae’r map yma yn dangos ble gallet ti ddod o hyd i gyd o delesgopau roboteg ni ar draws y byd.
Texas Tenerife Hawaii
Chile
Dydd a nôs Pan wyt ti yn yr ysgol yn ystod y dydd, pa telesgop byddai ti yn defynddio i edrych ar awyr y nôs?
Tibet
Dê Affrica
Awstralia
Mae rheoli gyd o’r telesgopau a danfon y lluniau prydferth o’r gofod i dy gyfrifiadur yn gwaith anodd! Byddai ti’n gallu darlunio ffrind i helpu fi gwneud fy ngwaith?
Tynna llun o’r robot sydd yn rheoli’r telesgop
O ddot i ddot Ymuna’r dotiau i ddatgelu l un cudd! 40 41 42
39
38
33 37 36 35
43
32
34 31 30 26
27 29
25 44
45 47 46
24
23
28
22 19
18
21 20
49 48 50 2 1 3 4
14 15 16
5
6
12 13 11 7 8 10 9
17
FFEIT HIA U SBRI
Pob dydd mae Serol y robot yn derbyn miloedd o geisiau am arsylwadau o draws y byd i gyd!
Mae Serol y robot yn gwybod pryd mae’r haul yn codi ac yn machlud, bob man yn y byd. Dyna sut mae Serol yn gwybod pa un o’r telesgopau i’w ddefnyddio i edrych ar awys y nôs. Mae pob un o’n telescopau yn cynnwys dros 650 o wifrau. Os oeddet yn rhoi nhw mewn un l inell, byddai nhw yn ymestyn taldra yr adeilad fwyaf tal yn y byd!
Mae Serol y robot yn gweithio 24 awr y dydd, 7 dydd yr wythnos, yn dweud wrth pob telesgop ble dylai nhw edrych. Dydy Serol ddim hyd yn oed yn cymryd Nadolig i ffwrdd!
Mae’n cymryd 18 mis i adeiladu un o’n telesgopau roboteg. Dyna’r un maint o amser mae’n cymryd eleffant bach i dyfu!
Mae’r drychau yn y telescopau yn andros o l yfn. Mae blewyn gwallt yn 1000 gwaith fwy trwchus na’r bympiau mwyaf ar wyneb y drychau.
Sut ydy’r telesgop yn gweithio? Tynna l un o’r l wybr mae’r golau yn cymryd i gyrraedd y l ygad. Cofia bod golau yn teithio mewn l inellau syth bob amser!
Golau Drychau =
Pan wyt ti’n archwilio’r gofod gyda Serol, rwyt ti’n gwddonwr Tynna l un o dy hun fel gwyddonwr
STRIBED COMIG Mae Serol y robot ar ben mynydd yn Chile gyda un o’r telesgopau. Darlunia stribed comig i ddangos ei anturiaethau nosol!
Edrycha drwy y telesgop, beth wyt ti’n gweld?
Mae’r haul wedi codi, beth wnei di?
Galle di ddarganfod y pethau yma yn y l un uchod?
SÊR, BREICHIAU TROELLOG, TWLL DU
Gweld y Gwahaniaeth Galle di weld 5 gwahaniaeth rhwng y ddau galaeth yma?
Ysgrifenna darn o farddoniaeth am galaethau... mewn siâp telesgop! d. wel
p, sgo hn ele y af Gyd
i’n g . w ryd
PA MOR FAWR? Pa mor fawr ydy’r pethau cosmig enwog yma?
Y Bydysawd
yn fawr na... Galaeth
...yn fawr na... Clwstwr o sêr
...yn fawr na... yr Haul
...yn fawr na... Iau
...yn fawr na...
y Lleud
Mae’r l yfryn yma yn dod i chi oddi wrth Universe in the Classroom
Eisiau gwybod mwy?
Ein gwefan yw: http://bl o gs.cardi f f.ac .uk / ph y sics o ut reach / uni verse- in- the- clas sr o o m
Mae’r llyfryn hwn wedi ei ysbrydoli gan Cosmos in your Pocket gan UNAWE. w w w .eu- una w e .o rg
Darluniau gan: Charlotte Provot Cyfieithu gan: Gwen Williams Ariennir gan: