Studiegids ba psychologie 15 16 by OU SC Hasselt

STUDIEGIDS

psychologie bachelor

Open Universiteit

www.ou.nl

Inhoud 03 Voorwoord 04 Studeren aan de Open Universiteit 05 Studiebegeleiding tijdens de opleiding 06 Studiefaciliteiten 07 Mijn OU 09 Inschrijven en kosten 11 Tentamens bij de Open Universiteit 13 Medewerkers opleidingen Psychologie 16 Bacheloropleiding Psychologie 17 Doelstellingen, eindtermen en structuur van de opleidingen 19 Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2015-2016 23 Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding 24 Vrijstellingsprofielen psychologie 2015-2016 26 Verkort bachelorprogramma hbo (toegepaste) psychologie 27 Minor voor hbo toegepaste psychologie via Kies op Maat 28 Open bachelorprogramma 29 Basisaantekening Psychodiagnostiek

Het Nederlands Instituut van Psychologen Wat is psychodiagnostiek? Beperkte zelfstandige betekenis van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek Verplichte cursussen Basisaantekening Psychodiagnostiek Het aanvragen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek

33 Toelating tot de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog

Kosten en aanvraagprocedure

35 Cursusbeschrijvingen 53 Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2015-2016

WO bacheloropleiding Psychologie

59 Procedures en regelgeving 60 Service en informatie

Open Universiteit

www.ou.nl

Voor woord Ben u geĂŻnteresseerd in de werking van de psyche van de mens, in hoe menselijk gedrag of menselijke ervaringen en gevoelens tot stand komen, wilt u psycholoog worden of bent u psycholoog en wilt u bijblijven, dan kunt u door het volgen van de bacheloropleiding in de psychologie bij de Open Universiteit uw kennis en vaardigheden op academisch niveau verder ontwikkelen. Het volgen van de bacheloropleiding psychologie is goed te combineren met een sociaal leven en een baan. Om u als student te motiveren wordt steeds gezocht naar een goede aansluiting tussen de studie en de werksituatie waarin u werkt of waarin u gaat werken. Op verschillende momenten in de opleiding kunt u uw eigen ervaringen inbrengen. Op deze wijze komen we als opleiding tegemoet aan uw individuele leerbehoeften. De studie psychologie aan de Open Universiteit is gericht op het ontwikkelen en bijhouden van competenties in het doen van wetenschappelijk onderzoek, het verrichten van psychologische diagnoses en het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies. Dat is de kern van het vak. De competenties die u verwerft in de bacheloropleiding ontwikkelt u verder tot het professionele niveau in de masteropleiding. De masteropleiding heeft vier varianten: Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie en Levenslooppsychologie. Om u te helpen de bacheloropleiding met succes af te ronden en uw diploma te behalen binnen een bepaald tijdsbestek zijn de opleidingen optimaal voor u gestructureerd in een opleidingsschema. U bepaalt zelf het beste studiepad om effectief en efficiĂŤnt te kunnen studeren. Dat maakt dat de opleiding flexibel is te programmeren naar uw persoonlijke behoefte. Online activerend onderwijs is de sleutel tot studiesucces. U volgt virtuele en soms fysieke bijeenkomsten, u neemt deel aan discussiefora en u bent online in contact met medestudenten en docenten. De docent geeft instructie en feedback en mede door de interactie met medestudenten geeft u vorm aan uw eigen leerproces. Tussentijdse deadlines geven sturing aan uw studeergedrag en een mentor kan u helpen uw studiegedrag gedurende de opleiding te plannen. Al deze elementen zorgen ervoor dat u zich betrokken voelt bij de opleiding en doelgericht werkt naar het te behalen resultaat. U kunt uzelf verder professionaliseren en uw expertise in uw vakgebied vergroten door het volgen van de bacheloropleiding Psychologie. Misschien zelfs de masteropleiding. Door het vergroten van uw kennis en vaardigheden op het gebied van de psychologie en deze in te zetten in de dagelijkse praktijk draagt u bij aan een mentaal en geestelijk gezondere omgeving en verbetert u uw carriĂ¨reperspectief. Ik wens u bij het studeren veel leerplezier.

Prof. dr. Saskia Brand-Gruwel Decaan Faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen

Studeren aan de faculteit Psychologie Starten met Inleiding in de psychologie U kunt het beste starten met de eerste cursus uit de opleiding, Inleiding in de psychologie. In een aantal groepsbijeenkomsten komen inhoud, effectieve studieaanpak, planning, tentaminering en het gebruik van de digitale leeromgeving Studienet aan bod. De cursus Inleiding in de psychologie geeft een goed beeld van wat u kunt verwachten in het vervolg van de bacheloropleiding psychologie en van de capaciteiten die u daarvoor nodig hebt.

Onderwijs- en examenregeling (OER) Aan de basis van de bacheloropleiding staat de Onderwijs- en examenregeling (OER). Deze regeling wordt elk jaar door het College van bestuur vastgesteld na advies van de Commissie voor de examens, de opleidingscommissie en de studentenraad. In deze regeling staan het onderwijsprogramma en de rechten en plichten van de student beschreven. Jaarlijks vanaf 1 juli worden cursussen volgens de nieuwe regeling aangeboden. Een belangrijk onderdeel van de OER is de Uitvoeringsregeling waarin specifieke bepalingen voor de bacheloropleiding zijn opgenomen. Ook krijgt u informatie over de ingangseisen per cursus, de wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau en de compensatorische regeling, die weergeeft of u een cursus met een onvoldoende in uw opleiding kunt laten staan. www.ou.nl/documenten

Opleidingsschema en studieplanning In het opleidingsschema in deze studiegids ziet u de structuur van de opleiding en de meest logische volgorde voor het bestuderen van cursussen. Houd bij uw planning rekening met eventueel vereiste voorkennis of ingangseisen en met de data van begeleidingsbijeenkomsten en de tentamens.

Studiepunten De omvang van de cursussen wordt uitgedrukt in studiepunten oftewel European Credits (EC). Een cursus op bachelorniveau bestaat uit 4,3 EC of een veelvoud daarvan. Bacheloropleiding 180 EC – Propedeuse (60 EC) – Postpropedeuse (120 EC)

Nederlands en Engels in de opleidingen Het cursusmateriaal bestaat grotendeels uit Nederlandstalige teksten. Ook de tentamens worden in de Nederlandse taal afgenomen. In toenemende mate wordt er gebruik gemaakt van Engelstalig cursusmateriaal. De reden hiervoor is dat bepaalde vakgebieden voornamelijk Engelstalig zijn of dat het cursusonderwerp een internationale oriëntatie heeft. In de masteropleiding is het aandeel Engels beduidend groter dan in de bacheloropleiding. Op deze manier ontwikkelen studenten zich tot academici die in staat zijn te participeren in nationaal en internationaal wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.

Digitale leeromgeving Als student heeft u toegang tot de digitale leeromgeving van de Open Universiteit. Hier vindt u onder andere uw cursus(sen), communities, studietaken, discussiegroepen en aanvullende informatie over en vanuit uw faculteit. Het is ook mogelijk om bestanden te plaatsen op uw eigen persoonlijke virtuele harde schijf en die vervolgens te delen met anderen. De digitale leeromgeving is uitstekend geschikt om in contact te komen met medestudenten en docenten en om online informatie uit te wisselen of te discussiëren over de lesstof. www.ou.nl/mijnou

Hoogste scores Studenten geven de Open Universiteit in de Nationale Studenten Enquête al vijf jaar achtereen het beste cijfer van alle veertien universiteiten in Nederland. Op de thema’s inhoud, informatievoorziening en studeerbaarheid scoort de Open Universiteit de meeste punten van alle universiteiten. Onder inhoud vallen kwaliteitsaspecten zoals de inhoudelijke kwaliteit van het studiemateriaal, de aansluiting bij actuele ontwikkelingen en de mate waarin de inhoud van de opleiding stimulerend is. In de Keuzegids Universiteiten 2015 krijgt de bacheloropleiding Psychologie het predicaat ‘topopleiding’.

Studiebegeleiding tijdens de bacheloropleiding De cursussen in de bacheloropleiding van de faculteit psychologie kennen diverse vormen van studiebegeleiding, elk met bijzondere kenmerken. www.ou.nl/begeleiding

Standaardbegeleiding Iedere cursus heeft een docent die uw inhoudelijke vragen kan beantwoorden. Dit kan telefonisch of via e-mail. De cursussite op Studienet geeft aan wie de docent is en wanneer hij of zij te bereiken is. Op Studienet treft u ook de discussiegroep aan om vragen te stellen aan medestudenten.

Digitale begeleiding Alle cursussen worden begeleid via de digitale leeromgeving. Via de cursussite vindt u onder andere de discussiegroepen, proeftentamens, namen van docenten en eventueel aanvullend digitaal studiemateriaal.

Studieloopbaanbegeleiding Vrijwel iedere student wordt tijdens zijn studie geconfronteerd met zaken die de studievoortgang kunnen belemmeren. Daarom hanteert de faculteit Psychologie een systeem van studieloopbaanbegeleiding waarin u kunt kiezen voor cursusoverstijgende begeleiding. U kunt in het begin van de bachelorfase kiezen om mee te doen met een bachelormentoraat, waarbij u per e-mail geattendeerd wordt op uw studievoortgang. Zodra u aan de bachelorthesis begint krijgt u een uitnodiging voor het mastermentoraat.

Groepsbijeenkomsten Bij een aantal cursussen worden groepsbijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten kunnen verplicht of facultatief zijn. Ze vinden plaats in de avonduren of op zaterdag in de studiecentra. Afhankelijk van de cursus worden de bijeenkomsten in ĂŠĂŠn of meer studiecentra georganiseerd. Tijdens de bijeenkomsten gaat u samen met de docent en de medestudenten dieper in op de leerstof en bereidt u zich voor op het tentamen. In het opleidingsschema kunt u zien bij welke cursussen groepsbegeleiding georganiseerd wordt. De data voor deze bijeenkomsten en het digitale aanmeldformulier vindt u op de cursussite van Studienet.

Verplichte practicumbijeenkomsten Een aantal cursussen heeft verplichte (v) practica. Nadere informatie over deelname en aanmelding voor de verplichte bijeenkomsten vindt u op de cursussite. De practica bij de cursussen Gespreksvoering, Seksuologie, Klinische gespreksvoering en Inleiding in conflicthantering en mediation, vinden per regio plaats. Alleen als u ingeschreven bent voor de cursus kunt u zich aanmelden voor het practicum via een digitaal aanmeldformulier dat u kunt vinden op de cursussite van Studienet. U krijgt via Studienet bericht wanneer u zich kunt aanmelden voor de bijeenkomsten.

Rooster begeleidingsbijeenkomsten De planning van alle begeleidingsbijeenkomsten is jaarlijks gereed vanaf medio juni. Op de faculteitspagina op Studienet vindt u de datum wanneer het rooster gepubliceerd wordt. Vanaf die datum kunt u zich aanmelden voor de bijeenkomsten mits u ingeschreven staat voor de cursus. Wijzigingen in het begeleidingsrooster treft u aan op Studienet.

Studiefaciliteiten Studiecentra De Open Universiteit heeft 22 studiecentra verspreid over Nederland en Vlaanderen. U ontmoet hier medestudenten en docenten en u kunt hier terecht voor studiebegeleiding en -advies en voor activiteiten ten behoeve van de academische vorming. Verder is het studiecentrum de locatie waar u het tentamen aflegt. Voor meer informatie en de openingstijden kunt u terecht op de website. www.ou.nl/studiecentra

Opleidingscommissie Psychologie De faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen heeft een Opleidingscommissie (OC). Deze commissie is paritair samengesteld en bestaat uit minimaal vier studenten en vier medewerkers. De commissie heeft als taak advies uit te brengen over de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding, de uitvoering van die regeling jaarlijks te beoordelen, en verder gevraagd en ongevraagd advies te geven over het psychologieonderwijs. De samenstelling van de Opleidingscommissie Psychologie is te vinden op www.ou.nl/psychologie Indien u in contact wenst te komen met de Opleidingscommissie Psychologie kunt u zich richten tot de ambtelijk secretaris, mw. drs. M. Specker.

SPS NIP Als opleidingsstudent is het verstandig om informatie in te winnen over uw toekomstige beroepsveld. De faculteit Psychologie werkt nauw samen met de OU-studenten van de Sectie Psychologiestudenten van het Nederlands Instituut van Psychologen (SPSNIP). De SPS organiseert voorlichtingsdagen over de beroepsmogelijkheden van afgestudeerd psychologen, benodige vervolgopleidingen, (BIG-)registraties en dergelijke. Er is ook een excursiecommissie die regelmatig uitstapjes naar interessante werkplekken van psychologen organiseert. Dit platform behartigt ook de belangen van OU studenten binnen het NIP en de OU. Het platform heeft momenteel circa 550 leden. U kunt voor meer informatie kijken op www.spsnip.nl of www.facebook.com/spsnipopenuniversiteit. Mailen kan ook: platformou@spsnip.nl

Studentenraad De Studentenraad (SR) is de officiĂŤle vertegenwoordiging van alle studenten waar het gaat om de medezeggenschap. De SR bestaat uit negen student-leden en kent een zittingsperiode van twee jaar. De formele gesprekspartner van de SR is het College van bestuur, doorgaans de rector magnificus. Maar de SR praat ook, informerend of toetsend, met decanen en de Raad van toezicht. De formele inspraak van de SR is wettelijk vastgelegd in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Concreet houdt dit in het uitbrengen van (gevraagd of ongevraagd) advies over onderwerpen zoals het collegegeld, de elektronische leeromgeving, het onderwijsmodel of de naamsbekendheid. Een zwaardere bevoegdheid is het instemmingsrecht dat de SR, binnen de zogeheten Gezamenlijke Vergadering (GV), deelt met de Ondernemingsraad. Dit betreft het instellingsplan, de kwaliteitszorg en het bestuurs- en beheersreglement. Waar de zogeheten Facultaire Opleidingscommissies adviesrecht hebben inzake de Onderwijs- en examenregeling (OER), heeft de GV instemmingsrecht inzake de meer overkoepelende onderdelen van die OER â&#x20AC;&#x201C; denk aan tentaminering, studievoortgang en begeleiding. De SR vertegenwoordigt zowel Nederlandse als Vlaamse studentenbelangen. De maandelijkse vergaderingen kunnen als toehoorder worden bijgewoond. Aanmelden op studentenraad@ou.nl (045-5762737/045-5762215) www.ou.nl/studentenraad

MijnOU Via mijnOU heeft u toegang tot een groot aantal diensten. U krijgt toegang tot uw digitale leeromgeving, u kunt zich online aanmelden voor tentamens, uw studiepad bekijken, de studieplanner raadplegen en inschrijven voor cursussen. Ook heeft u toegang tot de digitale bibliotheek en de ict-winkel SURFspot. U logt in met uw studentnummer en het wachtwoord dat u zelf heeft bedacht bij uw registratie voor mijnOU.

Studieplanner Studeert u aan de Open Universiteit dan kunt u de online Studieplanner gebruiken bij het indelen van uw tijd. Per cursus kunt u aangeven wanneer u wilt starten, wanneer u de cursus wilt afronden, óf hoeveel uur per week u wilt studeren. Daarnaast kunt u ook de studielast aanpassen aan uw eigen situatie of onderbrekingen, zoals vakanties, instellen. U kunt eigen planningen maken en opslaan. Zo kunt u uw tijd efficiënt indelen op basis van bijvoorbeeld een bepaalde periode, een vast studietempo of begeleidingsbijeenkomsten. U opent de Studieplanner via mijnOU. www.ou.nl/studieplanner

Studiepad Als u bezig bent de bacheloropleiding worden uw studievorderingen bijgehouden in het Studieresultatensysteem (SRS). U kunt uw eigen studiepad volgen en een overzicht zien van het afgelegde, het lopende en het resterende studiepad. Wilt u graag een volgende cursus starten? Dan kunt u via uw studiepad inschrijven. www.ou.nl/studiepad

Studieplaza Studieplaza is de website van de Open Universiteit waar u thema’s, items, tips en suggesties vindt om uw studievaardigheden te verbeteren. Daar vindt u de Studiecoach en de workshops die de Open Universiteit voor studenten organiseert. De opzet van Studieplaza is dynamisch en eigentijds. Via video’s, tekst, animaties, zelftests, tools en workshops wordt u virtueel geholpen bij het studeren. Maar u kunt er natuurlijk ook voor kiezen om een avond naar het studiecentrum te komen om aan een workshop deel te nemen. Studieplaza is onderverdeeld in vier hoofditems: Studiecoach, Workshops, Marktplein en Drempels weg. www.studieplaza.ou.nl

Bibliotheken Als OU-student heeft u rechtstreeks toegang tot een digitale bibliotheek met belangrijke informatiebestanden en/of zoeksystemen voor wetenschappelijke tijdschriften en artikelen. Handig zijn Google wetenschap en Worldcat. Verder kunt u kosteloos lid worden van een universiteitsbibliotheek of betalend lid van de Koninklijke Bibliotheek wanneer u boeken wilt lenen of artikelen wilt bestellen die niet in de eigen digitale bibliotheek te downloaden zijn. Inloggen in de bibliotheek kan via mijnOU. www.ou.nl/mijnou

Academia en SURFspot De Open Universiteit is aangesloten op SURFconext, waardoor u als student gebruik kunt maken van de mediabibliotheek Academia en ook producten kunt bestellen via SURFspot. Het Academia-materiaal bevat een enorme collectie aan beelden geluidmateriaal over de Nederlandse geschiedenis, de medische wereld, mediageschiedenis, politiek en recht, natuur en milieu en zelfs over entertainment en curiosa. Er zijn polygoonjournaals, amateurfilms, programma’s van de publieke omroep, radiofragmenten, foto’s en artikelen te vinden. www.ou.nl/mijnou

Endnote en Reference manager Studenten van de Open Universiteit kunnen gratis het bibliografisch programma Endnote of Reference manager downloaden. Dit zijn beide softwarepakketten voor het opslaan van bibliografische gegevens. Hiermee downloadt u eenvoudig literatuurverwijzingen van websites van uitgeverijen en bibliotheken uit buiten en binnenland. Daarnaast kunt u met deze programma’s zoeken in bibliotheekdatabases. Zo kunt u zelf een database aanmaken van literatuurverwijzingen om die te gebruiken in uw afstudeeronderzoek, tijdschriftartikelen, boeken en andere publicaties. Deze database kunt u ook via de cloud delen met andere studenten. Ook kunt u databases van anderen importeren en daarna uitbouwen met door u gevonden referenties of uw eigen referentie(s). U kunt beide programma’s één maand nadat u bent ingeschreven downloaden. Op Studieplaza staat een instructiefilm over Endnote. www.ou.nl/mijnou

(Bijna)alumnus? Als u de eindstreep van uw studie bijna of al eerder heeft bereikt, betekent dat niet dat het contact met de Open Universiteit komt te vervallen. Als alumnus bent u graag gezien, u bent tenslotte ambassadeur van onze universiteit doordat u uit eigen ervaring goed zicht heeft op de ontwikkeling van de vraag naar opleidingen, scholing en trainingen. Daarom bent u van harte welkom op onze studiedagen, symposia en academische zittingen. Bent u lid van de alumnivereniging, dan kunt u contact onderhouden met andere afgestudeerden. Ook is het mogelijk informatie te ontvangen over promoties en promotieonderzoek en kunt u bovendien cursussen bestellen (zonder tentamenrechten) tegen een gereduceerd tarief. De vereniging organiseert geregeld lezingen, excursies en bedrijfsbezoeken. www.ou.nl/alumni

Inschrijven en kosten Inschrijven Waar schrijf ik voor in? U schrijft in voor een cursus en dan geldt een inschrijvingsduur van 12 maanden. Binnen deze 12 maanden beschikt u over 3 tentamenkansen. Actuele informatie over de wijze van inschrijven wordt gepubliceerd op www.ou.nl/inschrijven.

Wanneer inschrijven? In het opleidingsschema (zie elders in deze gids) staat een aanbevolen cursusvolgorde aangegeven. Kies een startdatum waarmee u in ieder geval binnen de inschrijfduur van de cursus optimaal kunt profiteren van de data van de tentamens en begeleidingsbijeenkomsten. Gegevens over tentamendata en begeleidingsbijeenkomsten, vindt u op de website van de cursus. De einddatum van uw inschrijving vindt u op het inschrijvingsbewijs, dat u ontvangt nadat uw inschrijving is verwerkt.

Eerste inschrijving? Schrijft u voor de eerste keer in? Dan hebben wij uw ID-gegevens nodig. Als u bent ingeschreven in een Nederlandse gemeente dan schrijft u in via DigiD. Bent u elders woonachtig dan moet een kopie van het geldige identiteitsbewijs (beide zijden) naar ons worden opgestuurd. Dit kan per post of u kunt het uploaden bij uw online inschrijving. Is uw inschrijving een vervolginschrijving? Dan beschikken wij al over uw gegevens en kunt u inschrijven met uw studentnummer. Kijk hiervoor op www.ou.nl/inschrijven.

Hoe kan ik inschrijven? − Op Studieaanbod staan alle cursussen uitgebreid beschreven. Op deze cursuspagina kunt u direct inschrijven. − Als u beschikt over een studiepad, dan kunt u vanuit dit studiepad inschrijven, uw persoonlijke gegevens staan dan al ingevuld. − Is online inschrijven niet mogelijk, dan kunt u op Studie-informatie (www.ou.nl/inschrijven) een inschrijfformulier downloaden en naar ons opsturen.

Kosten Conform de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk collegegeld en instellingscollegegeld. Welk collegegeld op uw inschrijving van toepassing is, is afhankelijk van uw nationaliteit, studieverleden en uw keuze voor bachelor en/of mastercursussen. Alle actuele informatie hierover vindt u op www.ou.nl/kosten. In een aantal situaties geeft de Open Universiteit een korting op het cursusgeld (KCOU) aan studenten met een laag inkomen. Wilt u een opleiding volgen aan de Open Universiteit en heeft u een (gezamenlijk) belastbaar inkomen tot 110% van het belastbaar minimumloon en geen voordeel uit sparen en beleggen, dan kunt u een korting op het cursusgeld aanvragen. Bij de aanvraag wordt ondermeer het belastbaar jaarinkomen getoetst van u en uw partner/ouder, in het kalenderjaar waarin de aanvraag wordt ingediend. Tevens wordt nagegaan of u voldoet aan de overige wettelijke voorwaarden om voor de kortingsregeling in aanmerking te komen. U kunt de brochure met het aanvraagformulier downloaden van de website of opvragen bij de afdeling Service en informatie. Vraag de korting aan voordat u inschrijft voor een cursus. www.ou.nl/kcou

Betalen Er zijn twee mogelijkheden om het verschuldigde collegegeld te betalen. 1. U kunt de Open Universiteit een machtiging verlenen voor automatisch afschrijven. U kunt daarbij kiezen voor termijnbetaling: 1, 2, 6 of 12 termijnen. (Bij 6 of 12 termijnen wordt eenmalig een bedrag van €22,- aan administratiekosten in rekening gebracht). 2. U kunt er ook voor kiezen het totale bedrag in één keer zelf over te schrijven via de daarvoor beschikbaar gestelde acceptgiro.

Belastingaftrek studiekosten Soms kunt u studiekosten aftrekken als u aangifte inkomstenbelasting doet, maar dit is aan regels gebonden. Om te beginnen moet u de studie volgen voor uw huidige of toekomstige baan. (Geen studie uit interesse; het moet voor de hand liggend zijn dat de opleiding daadwerkelijk tot inkomsten zal leiden.) U kunt alleen studiekosten aftrekken als u ze zelf heeft gemaakt. Er dient sprake te zijn van een leertraject. Vergoedt uw werkgever een deel van uw studiekosten? Dan dient u de aftrekbare kosten te verminderen met de ontvangen vergoeding. Let wel: de voor eigen rekening blijvende studiekosten zijn slechts aftrekbaar voor zover deze méér bedragen dan € 250,- (tot een maximum van € 15.000,-).

Niet-aftrekbare kosten – kosten voor huisvesting, werkkamer of studeerruimte, eten, drinken en kleding – betaalde rente op een studielening – reiskosten naar studiecentrum en kosten van excursies en studiereizen

Aftrekbare kosten – kosten van boeken, leermiddelen en lesgeld (waaronder collegegeld en instellingscollegegeld) – de kosten voor modules, tentamens – aanvraag voor vrijstellingen en voor toelating tot de masteropleiding www.belastingdienst.nl

Tentamens bij de Open Universiteit Elke cursus wordt afgesloten met een tentamen; een tentamen kan bestaan uit een of meer (deel)toets(en). In het opleidingsschema en op de cursussite staat bij elke cursus aangegeven waaruit het tentamen bestaat. Om u goed te kunnen voorbereiden op het tentamen, zijn er in het studiemateriaal oefententamens opgenomen, zodat duidelijk is wat u tijdens het tentamen mag verwachten. Na het succesvol afronden van een cursus ontvangt u een certificaat.

Schriftelijk tentamen Een regulier schriftelijk tentamen bestaat uit gesloten vragen (meerkeuzevragen en juist-onjuistvragen) en/of open vragen. Dit tentamen wordt binnen vastgestelde tentamenperiodes afgenomen. Kijk voor de exacte tentamendatum in het opleidingsschema in deze studiegids. Tentamenperiode

Sluitingsdatum aanmelding

Tentamenperiode

Sluitingsdatum aanmelding

24 t/m 26 augustus 2015

29 juli 2015

11 t/m 13 april 2016

16 maart 2016

9, 10 en 12 november 2015

14 oktober 2015

20 t/m 22 juni 2016

25 mei 2016

1 t/m 3 februari 2016

6 januari 2016

22 t/m 24 augustus 2016

27 juli 2016

De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster.

Computergebaseerd toetsen - CBI of CBG Bij computergebaseerd toetsen worden de regulier schriftelijke tentamens niet op papier afgenomen, maar via een computer. De tentamens worden in de gebruikelijke tentamenlocaties afgenomen (zie www.ou.nl/tentamen). In het opleidingsschema zijn de computergebaseerde tentamens te herkennen aan de afkorting CBI of CBG. CBI staat voor computergebaseerd individueel, wat inhoudt dat het tentamen individueel wordt afgenomen. U kiest hiervoor zelf een tentamendatum tijdens een van de tentamensessies in uw studiecentrum. CBG staat voor computergebaseerd groepstentamen, wat inhoudt dat het tentamen groepsgewijs wordt afgenomen.

Opdracht Een opdracht kan een werkstuk, practicum, paper, casus e.d. zijn. Met de examinator wordt afgesproken wanneer de opdracht wordt ingeleverd.

Mondeling Mondelinge tentamens worden op afspraak of in vaste perioden afgenomen. Op de cursussite is aangegeven op welke wijze een afspraak/aanmelding plaatsvindt.

Aan- en afmelden voor tentamens Voor alle tentamens, met uitzondering van de opdracht, is het nodig dat u zich tijdig aanmeldt. Dit kan online door in te loggen bij MijnOU op de website. U kunt daar ook de voortgang van uw aanmelding volgen. Voor tentamens waarvoor u zich moet aanmelden, kunt u zich tot een bepaald moment voor de tentamendatum afmelden. U verbruikt dan geen tentamenkans. Afmelden na de sluitingsdatum is niet mogelijk. U verbruikt dan een tentamenkans. De sluitingsdatum voor aan- of afmelden wordt op het scherm getoond. Voor studenten met een functiebeperking, studenten die langdurig buiten Europa verblijven of studenten in detentie gelden andere procedures en aan- en afmeldtermijnen. Raadpleeg hiervoor de gegevens op de website (www.ou.nl/ tentamen). Uiterlijk een week voor de tentamendatum volgt de oproepbrief. Hierin zijn de tentamenlocatie, -datum en de toegestane hulpmiddelen vermeld.

Uitslag tentamen Afhankelijk van de tentamenvorm ontvangt u eerst een voorlopige uitslagbrief en zodra de Commissie voor de examens de uitslag formeel heeft vastgesteld, volgt uw definitieve uitslagbrief en een officieel certificaat als u geslaagd bent voor alle bij de cursus behorende tentamenverplichtingen. Bij schriftelijke tentamens wordt het antwoordmodel uiterlijk twee dagen na het tentamen op de cursussite in de digitale leeromgeving geplaatst. www.ou.nl/tentamen

Opmerkingen, inzage en beroep - na afloop van een tentamen Na afloop van een regulier tentamen kunt u opmerkingen over de inhoud daarvan aan de Commissie voor de examens sturen. Bij een individueel tentamen is dat niet mogelijk. Na de definitieve vaststelling van de uitslag van een tentamen kunt u daartegen, indien u het er niet mee eens bent, beroep instellen bij het College van beroep voor de examens van de OU. Desgewenst kunt u ook om inzage van uw tentamen vragen. www.ou.nl/procedures

Laatste tentamendata Wordt een cursus uit het aanbod genomen, dan kunt u deze cursus nog gedurende een beperkte periode afronden. In het Overzicht laatste tentamendata vindt u de cursussen die beperkt getentamineerd worden. U ontvangt hiervan geen persoonlijk bericht. Eventuele aanvullingen staan op Nieuwsplaza bij â&#x20AC;&#x2DC;Tentameninformatieâ&#x20AC;&#x2122;. Na de laatste tentamendatum is het niet meer mogelijk om een tentamen voor de betreffende cursus af te leggen. Op uw bewijs van inschrijving staat de einddatum van uw inschrijving. Deze kan afwijken van de datum van de laatste tentamenmogelijkheid. www.nieuwsplaza.ou.nl

Medewerkers opleidingen Psychologie Wetenschappelijke staf mw. dr. E. Bakker

mw. R. Golsteijn MSc

mw. I. Kanera MSc

Universitair docent

Promovendus

esther.bakker@ou.nl

rianne.golsteijn@ou.nl

iris.kanera@ou.nl

mw. A. Beaulen MSc

mw. dr. H. Groothof

dhr. dr. J. Kuntze

Onderzoeksmedewerker

Universitair docent

audrey.beaulen@ou.nl

hinke.groothof@ou.nl

jeroen.kuntze@ou.nl

dhr. dr. W. Bloemers

mw. dr. N. Gunther

dhr. prof. dr. J. van Lankveld

Docent

Universitair docent

Hoogleraar

wim.bloemers@ou.nl

nicole.gunther@ou.nl

jacques.vanlankveld@ou.nl

mw. dr. C. Bolman

dhr. dr. D. Hoek

dhr. dr. J. Lataster

Universitair hoofddocent

Universitair docent

catherine.bolman@ou.nl

dirk.hoek@ou.nl

johan.lataster@ou.nl

dhr. dr. A. Bos

dhr. dr. M. Hommes

mw. prof. dr. L. Lechner

Universitair hoofddocent

Universitair docent

Hoogleraar

arjan.bos@ou.nl

mark.hommes@ou.nl

lilian.lechner@ou.nl

dhr. dr. A. Brouwers

mw. dr. N. de Hoog

dhr. dr. R. Leontjevas

Universitair docent

andre.brouwers@ou.nl

natascha.dehoog@ou.nl

roeslan.leontjevas@ou.nl

mw. prof. dr. K. van Dam

mw. dr. S. van Hooren

dhr. dr. H. Lodewijkx

Hoogleraar

Universitair docent

karen.vandam@ou.nl

susan.vanhooren@ou.nl

hein.lodewijkx@ou.nl

mw. dr. F. Dehue

mw. dr. E. de Hullu

dhr. drs. F. van Luik

Universitair docent

Docent

francien.dehue@ou.nl

eva.dehullu@ou.nl

frank.vanluik@ou.nl

mw. prof. dr. M.J. Enders

mw. dr. N. Jacobs

dhr. drs. L. Mouton

Hoogleraar

Universitair hoofddocent

Docent

marie-jose.enders@ou.nl

nele.jacobs@ou.nl

lukas.mouton@ou.nl

dhr. drs. J. Eshuis

dhr. N. Jacobs MSc

dhr. dr. A. Mudde

Universitair docent

Promovendus

Universitair docent

jannes.eshuis@ou.nl

niels.jacobs@ou.nl

aart.mudde@ou.nl

dhr. dr. R. van Geel

mw. dr. M. Janssens

mw. dr. M. Nijkamp

Universitair docent

Universiteir docent

Universitair docent

rolf.vangeel@ou.nl

mayke.janssens@ou.nl

marjan.nijkamp@ou.nl

mw. dr. I. Noback

mw. dr. I. van Seggelen

dhr. R. Willems MSc

Universitair docent

Promovendus

inge.noback@ou.nl

inge.vanseggelen@ou.nl

roy.willems@ou.nl

dhr. dr. R. Pat-El

mw. dr. E. Simon

dhr. K. Wolfs MSc

Universitair docent

Promovendus

ron.pat-el@ou.nl

ellin.simon@ou.nl

kenny.wolfs@ou.nl

mw. dr. D. Peels

mw. dr. S. Smeekens

mw. drs. S. Wouters MSc

Universitair docent

Docent/promovendus

denise.peels@ou.nl

sanny.smeekens@ou.nl

saskia.wouters@ou.nl

mw. dr. S. Peeters

mw. drs. E. van Staalduinen

Universitair docent

Docent

sanne.peeters@ou.nl

ellen.vanstaalduinen@ou.nl

dhr. dr. G. J. Peters

mw. drs. I. Storm-Stevelmans

Universitair docent

Docent

gjaltjorn.peters@ou.nl

inez.storm-stevelmans@ou.nl

mw. dr. M. Pouwelse

mw. dr. V. Thewissen

Universitair docent

mieneke.pouwelse@ou.nl

viviane.thewissen@ou.nl

mw. dr. K. Proost

dhr. dr. P. Verboon

Universitair docent

Universitair hoofddocent

karin.proost@ou.nl

peter.verboon@ou.nl

mw. dr. J. Reijnders

dhr. dr. T. Verheggen

Universitair docent

jennifer.reijnders@ou.nl

theo.verheggen@ou.nl

mw. dr. A. Ringoot

mw. E. Volders MSc

Universitair docent

Onderzoeksmedewerker

ank.ringoot@ou.nl

esmee.volders@ou.nl

dhr. dr. J. Van Ruysseveldt

mw. dr. T. Vรถllink

Universitair hoofddocent

Universitair docent

joris.vanruysseveldt@ou.nl

trijntje.vollink@ou.nl

dhr. dr. B. Scholtissen

dhr. dr. W. Waterink

Universitair docent

Universitair hoofddocent

bart.scholtissen@ou.nl

wim.waterink@ou.nl

Onderwijs- en beheerspersoneel dhr. drs. J. Arkenbout

dhr. J. Hendriks

Redacteur

dhr. J. Berkhout

mw. S. van Ingen

Medewerker audiovisuele

Projectmanager

technieken

mw. drs. N. Boers

mw. I. Jonkman

Opleidingsmanager

Secretaresse

nanda.boers@ou.nl

mw. A. Bouwels

mw. S. Meijer

Medewerker audiovisuele

Medewerker onderwijszaken

technieken

susan.meijer@ou.nl

dhr. J. van den Broek

mw. drs. M. Specker

Directeur Bedrijfsvoering

Opleidingsmanager marjan.specker@ou.nl

mw. E. Burgers

mw. M. Verschuren

Medewerker onderwijszaken

Secretaresse

ellis.burgers@ou.nl

mw. S. Daems Medewerker audiovisuele technieken

Bachelorpleiding Psychologie Wat zijn de eindtermen en doelstellingen van de bacheloropleiding? Welke zijn de voorbereidende cursussen om onderzoek te kunnen doen en om onderzoek op zijn waarde te kunnen schatten? Welke diagnostische vaardigheden moeten zijn ontwikkeld om in de master goed beslagen ten ijs te komen? Welke interventiecompetenties moeten we in de bacheloropleiding opnemen? Welke academische vaardigheden mogen we verwachten van een masterstudent en straks van een alumnus van de Open Universiteit?

De brede bachelor De bacheloropleiding is een zogeheten â&#x20AC;&#x2DC;brede bachelorâ&#x20AC;&#x2122;. Na een aantal verplichte vakken kiest u in het gebonden keuzeblok enkele cursussen die u helpen voorbereiden op de masteropleiding. Daartoe bevelen wij een aantal cursussen aan dat relevant is voor de variant van uw keuze. Op deze wijze komen we niet alleen tegemoet aan de structurering van de bachelor ten behoeve van de vier mastervarianten, we passen met onze bacheloropleiding ook beter bij het doel van de Bologna-akkoorden. De Europese afspraak is de bacheloropleiding ook te kunnen zien als een zelfstandige opleiding, een opleiding die wordt afgesloten met een academische graad die op zichzelf kan staan, een graad die voldoende basiskennis in de psychologie verschaft om op academisch niveau werkzaam te zijn, niet als psycholoog, wel als breed opgeleide bachelor. Iemand wordt pas psycholoog als hij of zij minimaal een masteropleiding heeft voltooid. In Nederland is dat een eenjarige masteropleiding psychologie (na een driejarige bacheloropleiding psychologie). In Vlaanderen is de vereiste masteropleiding een tweejarige. Vandaar dat de Open Universiteit voor afgestudeerde masterstudenten contact heeft gezocht met de Katholieke Universiteit Leuven, waar onze Vlaamse alumni een aanvullend mastertraject kunnen afronden. Om de keuze voor een mastervariant te vergemakkelijken leest u hierna wat kenmerkend is voor de verschillende varianten in de masteropleiding psychologie. Onze masteropleidingen zijn zo ingericht dat studenten in aanmerking kunnen komen voor instroom in vervolgopleidingen. Tevens biedt elke masteropleiding de mogelijkheid tot het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. In beide gevallen geldt dat er soms nog extra cursussen afgerond moeten worden. De Regionale instellingen voor opleiding en nascholing in de gezondheidszorg (RINO) verzorgen diverse BIGen profielopleidingen. Het NIP is de beroepsvereniging die zich onder andere bezighoudt met registraties.

Doelstellingen, eindtermen en struc tuur van de bacheloropleiding Psychologie In zijn geheel bereidt de bachelor-masteropleiding Psychologie voor op het beroep van psycholoog. De criteria voor de beroepsuitoefening en daarmee de opleidingseisen hebben hun basis in de psychologie als wetenschappelijke discipline en komen voort uit de te verwachten werkzaamheden van psychologen in wetenschappelijk onderzoek en de samenleving. Conceptuele uitgangspunten, de methodologie en het empirisch onderzoek op het terrein van de psychologie zijn het fundament van de praktijkbeoefening. De afgestudeerde master moet gedrag kunnen plaatsen in een context van gedragsdeterminanten en heeft kennis en inzicht in één of meer toepassingsgebieden. Hij of zij is vaardig in onderzoek, diagnose en interventie.

Doelstellingen De algemene doelstellingen van de bacheloropleiding zijn academische vorming, verdieping van de interesse in de psychologie en de voorbereiding van de keuze voor de verdere studieloopbaan in de psychologie zoals deze in de masteropleiding wordt aangeboden. Het doel is studenten voor te bereiden op de beoefening van de wetenschap van de psychologie en op de beroepsuitoefening als psycholoog op academisch niveau.

Doel van de bacheloropleiding Psychologie De opleiding beoogt afgestudeerden de competenties op bachelorniveau te brengen - in termen van kennis, inzicht, attitude en vaardigheden - die nodig zijn voor een adequate psychologische beroepsuitoefening. Deze competenties zijn als volgt uitgewerkt. − Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op vraagstukken die zich voordoen op het gebied van de psychologie, in het bijzonder de psychologie van arbeid, personeel en organisatie, gezondheid en ziekte, psychopathologie en levensloop. − Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op theorieën en hun onderlinge samenhang, in het bijzonder in de arbeids-, personeels- en organisatiepsychologie, gezondheidspsychologie, klinische psychologie en psychologie van de levensloop. − Competenties met betrekking tot sociaalwetenschappelijke, en in het bijzonder voor de psychologie relevante methoden van gegevensverzameling, gegevensverwerking en onderzoeksopzet. − Competenties met betrekking tot de methoden van psychologische diagnostiek. − Competenties met betrekking tot interventies in arbeid, personeel en organisatie, gezondheid en ziekte, klinische psychologie, levensloop, onderzoek en ontwikkeling. − Kennis van en vaardigheden in het zelfstandig samenstellen van rapportages, gebaseerd op eigen onderzoek, praktijkbeoefening of literatuurstudie. − Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen.

Eindtermen van de bacheloropleiding Eindtermen worden beschreven om zo goed mogelijk vast te leggen wat u aan kennis, inzicht en vaardigheden (of competenties) hebt opgedaan als u de opleiding hebt afgerond. − Kennis van de algemene psychologie en haar deelgebieden, alsmede kennis over de globale historische en filosofische achtergronden en grondslagen van het vak en in het bijzonder van de arbeids- en organisatiepsychologie, gezondheidspsychologie, klinische psychologie en levenslooppsychologie. − Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op vraagstukken in de toepassingsgebieden van de psychologie, namelijk arbeid en organisatie, gezondheid en ziekte, diagnostiek en therapie bij psychopathologie. − Competentie met betrekking tot sociaalwetenschappelijke, en in het bijzonder voor de psychologie relevante methoden van gegevensverzameling, gegevensverwerking en onderzoeksopzet voor het uitvoeren van eenvoudig psychologisch onderzoek. In staat zijn om psychologisch onderzoek en vakliteratuur van gemiddeld niveau te begrijpen en te beoordelen. − Competentie met betrekking tot het opzetten, uitvoeren, evalueren en rapporteren van een eenvoudige psychodiagnostische analyse.

− Competentie met betrekking tot het opzetten, uitvoeren, evalueren en rapporteren van een eenvoudige psychologische interventie. − Kennis en vaardigheden voor het zelfstandig samenstellen van rapportages, gebaseerd op onderzoek, praktijkbeoefening of literatuurstudie op eenvoudig niveau. − Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen. − Het beschikken over voldoende competenties op (een) deelgebied(en) om toegelaten te kunnen worden tot een masteropleiding in de psychologie en om een beroep te kunnen uitoefenen op een terrein waar bachelors in de psychologie werkzaam kunnen zijn.

Structuur van de bacheloropleiding Psychologie Opbouw De propedeuse kent een algemene, inleidende aanpak. Deze maakt integraal deel uit van de bacheloropleiding. Het postpropedeutisch deel van de bacheloropleiding zorgt voor een verdieping van kennis en inzicht en voor het verwerven van diagnostische, onderzoeks- en interventiecompetenties op eenvoudig niveau. De bacheloropleiding wordt afgesloten met een bachelorthesis. Het bachelorgetuigschrift is een vereiste voor de toelating tot de masteropleiding Psychologie.

Vrije ruimte De bacheloropleiding Psychologie heeft een vrije ruimte van 5 modulen: deze cursussen kunt u kiezen uit de nog niet bestudeerde psychologiecursussen, maar ook uit het cursusaanbod van de andere opleidingen van de Open Universiteit of via aanschuifonderwijs. Bachelorstudenten mogen in de vrije ruimte geen cursussen opnemen uit de (aansluitende) masteropleiding. Als u vrijstelling hebt aangevraagd, zal dikwijls de vrije ruimte geheel of gedeeltelijk zijn vrijgesteld.

Aanschuifonderwijs Tegelijk met een opleiding aan onze instelling kunt u ook cursussen volgen bij een andere universiteit en deze inbrengen in de vrije ruimte van de opleiding. Voor dit ‘aanschuifonderwijs’ dient de Commissie Vrijstelling en Toelating vooraf toestemming te verlenen. U draagt zelf zorg voor inschrijving, betaling enzovoorts aan de andere instelling voor Hoger Onderwijs.

Aanbevolen volgorde van cursussen De opleiding heeft een duidelijke opbouw. De volgorde van de cursussen in het opleidingsschema is een aanbevolen volgorde. De cursussen (en onderzoekspractica) sluiten op deze manier qua inhoud en niveau op elkaar aan. De ontwikkeling van competenties in methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek, in het verrichten van psychologische diagnoses en in het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies loopt als een rode draad door het opleidingsschema. Het opleidingsschema geeft de meest logische volgorde aan van het bestuderen van de cursussen. Let bij het bestellen van cursussen op de tentamenvorm, de tentamendata en de mogelijke begeleidingsbijeenkomsten. Informatie over de bijeenkomsten treft u aan op Studieaanbod en, na inschrijving, op de desbetreffende cursussite.

Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2015-2016 (legenda blz. 22)

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm Propedeuse S48112 Inleiding in de psychologie 2 8,6 S09241 S23232

Tentamendata sept.’15-aug.’16

groepsbijeenkomsten alle studiecentra

CBI (mc)

volgens afspraak

Sociale psychologie

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Klinische psychologie 1: persoonlijkheids- theorieën en psychopathologie*

8,6

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 4,3 groepsbijeen- data-analyse komsten per regio S11141 Inleiding in de arbeids- en organisatie- 1 4,3 standaard psychologie

CBI (mc) + volgens afspraak bijzondere verplichting CBI (mc)

volgens afspraak

S60341 S10131 S08121 S49111 S05271

Inleiding in de gezondheidspsychologie*

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Geschiedenis van de psychologie

4,3

standaard

schriftelijk (mc)

2-2, 12-4, 23-8

Biologische grondslagen: cognitie

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

groepsbijeenkomsten per regio

CBI (mc) + opdracht

volgens afspraak

Onderzoekspracticum psychologisch 1 4,3 experiment

S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie Totaal af te ronden propedeuse Postpropedeuse Verplicht deel

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

4,3

individueel

opdracht

volgens afspraak

60,2

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie 1 4,3 S11211 Onderzoekspracticum kwalitatief onderzoek 1 4,3

standaard

CBI (mc) + opdracht

volgens afspraak

standaard

schriftelijk (mc)

2-2,12-4, 23-8

S36111

Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie

S34211 Cultuurpsychologie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) S04251 Onderzoekspracticum psychologisch survey 1 4,3 groepsbijeen- opdracht komsten per regio S16212 Gespreksvoering 2 8,6 practicum (v) CBI (mc) + practicum (v) + opdracht S20221 S21211 S26232 S61321 S14331

Test- en toetstheorie

4,3

1-2, 20-6, 22-8 volgens afspraak

volgens afspraak

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Onderzoekspracticum analyse van 1 4,3 psychologische modellen

groepsbijeenkomsten per regio

mondeling

volgens afspraak

Psychologie van arbeid en gezondheid

8,6

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Klinische gespreksvoering

4,3

practicum (v)

practicum (v) + opdracht volgens afspraak

Selectiepsychologie: selectie en assessment

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Totaal af te ronden verplicht deel 13 55,9 postpropedeuse

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm

Tentamendata sept.’15-aug.’16

Postpropedeuse Gebonden keuze: 6 modulen kiezen uit 10. Houd bij uw gebonden keuze rekening met uw toekomstige mastervariant.** S28211 Organisatiepsychologie 1 4,3 S29211 Personeelsmanagement 1 4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

S28321 Inleiding in conflicthantering en mediation 1 4,3 practicum (v) S32331 Klinische psychologie 2: 1 4,3 standaard diagnostiek en therapie

schriftelijk (ov + mc) practicum (v)

1-2, 20-6, 22-8

CBI (mc)

volgens afspraak

S33331 Seksuologie 1 4,3 practicum (v)

CBI (mc) + practicum (v)

volgens afspraak

S26311

eHealth: een gezondheidspsychologisch 1 4,3 standaard perspectief

CBI (mc)

volgens afspraak

S45321 Psychogerontologie* 1 4,3 standaard N24211 Voeding en gezondheid 1 4,3 standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

schriftelijk (mc + ov)

10-11, 13-4, 22-6

S47311

Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

S36311

Gezondheidsgedrag: interactie tussen 1 4,3 individu en omgeving

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Totaal af te ronden gebonden keuze postpropedeuse

6 25,8

Vrije ruimte***

5 21,5

Bachelor Eindopdracht S50317 Bachelorthesis 4 17,2

Totaal af te ronden in bacheloropleiding

(virtuele) groepsbijeenkomsten (v)

opdracht

volgens afspraak

180,6

* Per 1-9-2015 beschikbaar ** In de masteropleiding gelden ingangseisen voor de cursussen Psychodiagnostiek. Hiervoor verwijzen wij u naar de uitvoeringsregeling 2015-2016, blz 57 www.ou.nl/documenten *** vrije ruimte: u kiest een aantal modulen van uw faculteit die niet in uw opleidingsprogramma zijn opgenomen, óf u kiest uit het cursusaanbod van de andere faculteiten.

Laatste tentamendata uitlopende cursussen Psychologie 2015-2016 Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm

Tentamenvorm tentamendata

Laatste

S24221

Onderzoekspracticum nonparametrische 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) data-analyse

28-8-2015

S31211

Onderzoeksprakticum observatie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc + ov) en interview

25-8, 10-11-2015

S04241

Onderzoekspracticum psychologisch survey

opdracht

31-12-2015

S28311

Inleiding in conflicthantering en 1 4,3 prakticum (v) mediation

schriftelijk (ov) + practicum verplicht

24-8-2015

S22321

Leren en trainen in organisaties

4,3

standaard

opdracht

31-8-2016

S23222

Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieĂŤn

8,6

standaard

CBI (mc)

31-8-2016

S27311

Coachen van managers

4,3

standaard

opdracht

31-8-2016

S30211

Groepen in organisaties

4,3

standaard

CBI (mc)

31-8-2016

S60331

Inleiding in de gezondheidspsychologie

4,3

standaard

CBI (mc)

31-8-2016

S63321

Interventies bij organisatieverandering

4,3

standaard

opdracht

31-8-2016

4,3

standaard

Legenda opleidingsschema’s Begeleidingsvorm

Tentamenvorm

standaard

schriftelijk

Deze vorm van begeleiding wordt geboden bij iedere cursus en houdt in: telefonisch spreekuur, contact via e-mail, discussiegroep op de cursussite.

Regulier schriftelijk tentamen, bestaande uit meerkeuzevragen (mc) en/of open vragen (ov).

groepsbijeenkomsten − alle studiecentra Er worden in principe groepsbijeenkomsten georganiseerd in vrijwel alle studiecentra. − per regio Er worden groepsbijeenkomsten georganiseerd in een beperkt aantal studiecentra, de regio-indeling kan per opleiding of per cursus verschillen. − online Er worden online groepsbijeenkomsten georganiseerd.

practicum (v) Bij het practicum worden bijeenkomsten georganiseerd met verplichte deelname.

(v)

CBI Computergebaseerde individuele tentamens: deze vinden plaats op een door u gekozen moment tijdens een van de tentamensessies in het studiecentrum.

CBG Computergebaseerde groepstentamens: deze vinden plaats op vastgestelde dagen tijdens vastgestelde tentamenperioden.

opdracht Een opdracht kan bestaan uit een werkstuk, een verslag, een referaat, een scriptiepresentatie en eindgesprek of anderszins.

mondeling

Verplichte deelname

Een mondeling tentamen vindt op individuele afspraak plaats.

landelijke studiedag

bijzondere verplichting

Er wordt een studiedag georganiseerd ergens in Nederland. Soms is deelname verplicht (v).

Een verplichting die men moet afronden voordat een certificaat kan worden verzilverd, bijvoorbeeld deelname aan onderzoek.

individueel In overleg wordt bepaald op welke manier begeleiding plaatsvindt, onder andere bij stage, scriptie.

practicum Er zijn twee practicumvormen; individueel met gebruik van bepaalde software of in groepsverband met verplichte bijeenkomsten.

Tentamendata data Voor regulier schriftelijke tentamens liggen de data vast; het is niet mogelijk hiervan af te wijken.

volgens afspraak Het afleggen van tentamens en het inleveren van opdrachten verloopt volgens afspraak; u kunt de tentamendata in principe zelf bepalen.

Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding Hebt u in het verleden een hbo- of wo-opleiding 1 afgerond en wilt u de bacheloropleiding Psychologie volgen dan kunt u in aanmerking komen voor vrijstelling. Sommige opleidingsonderdelen, zoals de bachelorthesis, en in de masteropleiding de stage en de afstudeerscriptie, zijn van vrijstelling uitgesloten. De vrijstelling kan gegeven worden voor verplichte cursussen, maar ook voor bijvoorbeeld de vrije ruimte.

Vrijstelling aanvragen Een verzoek tot vrijstelling voor de bacheloropleiding moet schriftelijk worden gedaan. Alleen aan een officiĂŤle, persoonlijke beschikking van de Commissie voor de examens (met betrekking tot vrijstelling of toelating) kunt u rechten ontlenen. Het formulier kunt u downloaden via www.ou.nl/psychologie/vrijstellingen In de vrijstellingsprofielen wordt onderscheid gemaakt in nauw verwante, verwante en niet verwante opleidingen. Nauw verwante opleidingen hbo Hbo (toegepaste) psychologie, hbo psychodiagnostisch werk. Verwante opleiding hbo Creatieve therapie, Culturele en maatschappelijke vorming, Maatschappelijk werk en dienstverlening, Godsdienstpastoraal werk, Opleidingskunde, Pedagogiek, Personeel en arbeid/Personeel en organisatie, Verpleegkunde, Personeelsmanagement, Sociaal pedagogische hulpverlening, Social work, Bewegingsagogie/psychomotorische therapie, Ergotherapie, Fysiotherapie, Logopedie, Oefentherapie Cesar, Oefentherapie Mensendieck, Voeding en DiĂŤtetiek, Toegepaste Gerontologie. Verwante opleiding wo Pedagogische wetenschappen, Sociologie, Algemene sociale wetenschappen, Antropologie, Gedrag en samenleving, Personeelswetenschappen, Geneeskunde, Algemene gezondheidswetenschappen, Humanistiek. Niet verwante opleiding hbo Bijvoorbeeld: Heao, Informatica, Pabo, Sociaal juridische dienstverlening. Niet verwante opleiding wo Bijvoorbeeld: Economie, Bedrijfskunde, Letteren, Rechtsgeleerdheid. Vlaamse opleidingen Verwant hbo: (sho) gegradueerde maatschappelijk assistent (korte type, volledig leerplan), gegradueerde orthopedagogie (kt vl), gegradueerde gezinswetenschapper (korte type, sociaal leerplan), gegradueerde sociale readaptatiewetenschapper (kt, sp). Staat uw opleiding er niet bij, kijk naar de website van de faculteit Psychologie voor het meest actuele overzicht. www.ou.nl/psychologie

1 Waar in deze tekst gesproken wordt over hbo- of wo-opleiding, wordt bedoeld een (Nederlandse) hbo- of wo-opleiding die is opgenomen in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO)

Vrijstellingsprofielen psychologie 2015-2016 Code Titel

Modulen/ EC punten

hbo nauw hbo verwant wo verwant verwant

Propedeuse S48112 Inleiding in de psychologie S09241 Sociale psychologie

2 / 8,6

1 / 4,3

2 / 8,6

S23232

Klinische psychologie 1: persoonlijkheids- theorieën en psychopathologie

hbo niet verwant wo niet verwant

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 / 4,3 data-analyse S11141 Inleiding in de arbeids- en organisatie- 1 / 4,3 1 1* 1* 1* 1* psychologie S60341

Inleiding in de gezondheidspsychologie

1 / 4,3

S10131

Ontwikkelingspsychologie: het begin van van de levensloop

1 / 4,3

S08121

Geschiedenis van de psychologie

1 / 4,3

S49111 S05271

Biologische grondslagen: cognitie

1 / 4,3

S25221 S22241

Onderzoekspracticum psychologisch 1 / 4,3 experiment Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie

1 / 4,3

Onderzoekspracticum literatuurstudie

1 / 4,3

Totaal vrijstelling Postpropedeuse Verplicht deel

14 / 60,2

S36111

Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie

1 / 4,3

S37211

Grondslagen van de psychologie: filosofie

1 / 4,3

S11211

Onderzoekspracticum kwalitatief 1 / 4,3 1 onderzoek

S34211

Cultuurpsychologie

1 / 4,3

S04251

Onderzoekspracticum psychologisch survey

1 / 4,3

S16212 Gespreksvoering 2 / 8,6 S20221 Test- en toetstheorie 1 / 4,3 S21211

Onderzoekspracticum analyse van psychologische modellen

1 / 4,3

S26232

Psychologie van arbeid en gezondheid

2 / 8,6

2 2 2 1

S61321 Klinische gespreksvoering 1 / 4,3 S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment 1 / 4,3 Totaal vrijstelling 13 / 55,9 8 4 5 0

* Kies één van de twee cursussen. Hbo (toegepaste) psychologie krijgt vrijstelling voor de cursussen Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie en Inleiding in de gezondheidspsychologie, overige opleidingen moeten een keuze maken. Het programma voor hbo toegepaste psychologie wordt ‘verkort bachelorprogramma’ genoemd.

Code Titel

Modulen/ EC punten

Postpropedeuse Gebonden keuze: 6 modulen kiezen uit 10** S28211 Organisatiepsychologie 1 / 4,3 S29211

Personeelsmanagement

hbo psychologie

hbo verwant

wo verwant

hbo niet verwant wo niet verwant

3 kiezen uit 10

5 kiezen uit 10

1 / 4,3

S28321 Inleiding in conflicthantering en mediation 1 / 4,3 S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en 1 / 4,3 therapie S33331

Seksuologie

S45321 Psychogerontologie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

1 / 4,3

1 / 4,3 1 / 4,3

S36311

Gezondheidsgedrag: interactie tussen 1 / 4,3 individu en omgeving

S26311

eHealth: een gezondheidspsychologisch perspectief

1 / 4,3

N24211

Voeding en gezondheid

1 / 4,3

Totaal vrijstelling 6 / 25,8 3 3 3 1 Vrije ruimte 5 / 21,5 5 5 5 5 Bachelor Eindopdracht S50317 Bachelorthesis Totaal vrijstelling in bacheloropleiding

4 / 17,2 42 / 180,6

** In de masteropleiding gelden ingangseisen voor de cursussen Psychodiagnostiek. Hiervoor verwijzen wij u naar de uitvoeringsregeling 2014-2015. www.ou.nl/documenten

Verkor t bachelorprogramma hbo (toegepaste) psychologie Studenten die de opleiding hbo (toegepaste) psychologie of hbo psychodiagnostisch werk hebben afgerond kunnen gebruikmaken van een verkort bachelorprogramma. Na het afronden van het verkort bachelorprogramma van 16 modulen (inclusief de Bachelorthesis), wordt men toegelaten tot de masteropleiding. Het verkort bachelorprogramma bestaat uit drie delen:

Deel 1 S13131 S49111 S05271 S25221 S37211 S04251 S61321 S14331 S21211

Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse Biologische grondslagen: cognitie Onderzoekspracticum psychologisch experiment Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie Grondslagen van de psychologie: filosofie Onderzoekspracticum psychologisch survey Klinische gespreksvoering Selectiepsychologie: selectie en assessment Onderzoekspracticum analyse van psychologische modellen

Deel 2 Na het afronden van deel 1 kiest u 3 modulen uit het gebonden keuzeblok waarbij u alvast rekening houdt met de ingangseisen van de cursus Psychodiagnostiek in de masteropleiding:

Voor de variant Arbeids- en organisatiepsychologie Ten minste 3 modulen kiezen uit de volgende 5: S28211 Organisatiepsychologie S29211 Personeelsmanagement S06231 Ergonomie (1-9-2014 uit aanbod) S28321 Inleiding in conflicthantering en mediation S22321 Leren en trainen in organisaties (1-9-2015 uit aanbod)

Voor de variant Gezondheidspsychologie Ten minste 3 modulen kiezen uit de volgende 6: S47311 Adolescentie: een klinische en S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie gezondheidspsychologische benadering S36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en S33331 Seksuologie omgeving S28321 Inleiding in conflicthantering en mediation S26311 eHealth: een gezondheidspsychologisch perspectief

Voor de variant Klinische psychologie Ten minste 3 modulen kiezen uit de volgende 4: S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

S33331 Seksuologie S45321 Psychogerontologie

Voor de variant Levenslooppsychologie Ten minste 3 modulen kiezen uit de volgende 6: S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspychologische benadering S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S45321 Psychogerontologie

S33331 Seksuologie S28321 Inleiding in conflicthantering en mediation S26311 eHealth: een gezondheidspsychologisch perspectief

Deel 3 Ten slotte rondt u de bacheloropleiding af met de cursus: S50317 Bachelorthesis Studenten die in 2010-2011 zijn gestart met het oude schakelprogramma voor hbo toegepaste psychologie kunnen gebruikmaken van een individuele overgangsregeling. Let op: deze regeling geldt slechts indien u een officiĂŤle beschikking kunt overleggen waarin uw schakelprogramma is vastgelegd.

M inor voor hbo toegepaste psychologie via K ies op Maat Deze minor is alleen bedoeld voor studenten die nog studeren in een hbo-opleiding toegepaste psychologie of psychodiagnostisch werk. Deze minor is geschikt als u de ambitie hebt om na het hbo door te studeren in de verkorte bacheloropleiding Psychologie.

Kies op Maat is een website waar zittende hbo-studenten hun minor kunnen aanvragen bij de examencommissie van de eigen hbo-instelling. www.kiesopmaat.nl Deel 1 bestaat uit: S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse S49111 Biologische grondslagen: cognitie S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie Indien u ten minste 2 van de cursussen uit deel 1 hebt afgerond, worden de cursussen uit deel 2 geleverd. Deel 2 bestaat uit: Voor studenten die na de verkorte bachelor de masteropleiding Arbeids- en organisatiepsychologie zouden willen kiezen: S28211 Organisatiepsychologie S29211 Personeelsmanagement S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment Voor studenten die na de verkorte bachelor de masteropleiding Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie of Levenslooppsychologie zouden willen kiezen: S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S45321 Psychogerontologie S26311 eHealth: een gezondheidspsychologisch perspectief

Minor voor verwante hbo-opleidingen via Kies op Maat Deze minor is bedoeld voor studenten die nog studeren in een verwante hbo-opleiding in de psychologie, bijvoorbeeld SPH, CMV, MWD, P&A, Social work (diverse richtingen), Verpleegkunde, Ergotherapie. Deze minor is geschikt als u de ambitie hebt om na het hbo door te studeren in onze bacheloropleiding Psychologie. Let op: het gaat hier niet om de verkorte bacheloropleiding, deze is uitsluitend toegankelijk voor studenten die hbo toegepaste psychologie of hbo psychodiagnostisch werk hebben afgerond. Deel 1 bestaat uit: S48112 Inleiding in de psychologie S23232 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieĂŤn en psychopathologie S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse Deel 2 bestaat uit: S49111 Biologische grondslagen: cognitie S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie

Open bachelorprogramma Het is bij de Open Universiteit mogelijk een open bachelorprogramma te volgen. Een open bachelorprogramma heeft als kenmerk dat de leerstof van ten minste twee faculteiten gecombineerd wordt. Zo kunt u cursussen van bijvoorbeeld de opleidingen Psychologie en Cultuurwetenschappen inbrengen in de open bachelor. Hetzelfde geldt uiteraard voor andere combinaties. Facultair programma

Cursussen van de bachelor opleiding Psychologie

116,1 studiepunten

Verbredingpakket

Cursussen van een of meer andere bachelor opleidingen

43 studiepunten

Vrije ruimte Totaal

Vrij in te vullen

21,5 studiepunten

Totaal

180,6 studiepunten

Naast nieuwe studenten die op deze wijze een eigen breed bachelorprogramma kunnen samenstellen is de Open Bachelor ook bedoeld voor studenten die al (gedeeltelijk) een academische opleiding hebben gevolgd. Deze studenten kunnen in het verbredingpakket en/of de vrije ruimte eerder behaalde studiepunten inbrengen. Voorwaarde hiervoor is dat de behaalde vakken een eenheid dienen te vormen en dat het om onderwijs van academisch niveau gaat. www.ou.nl/openbachelor

Civiel effect Het civiel effect van een open bachelorprogramma in de psychologie is niet gelijk aan een afgeronde brede bacheloropleiding in de psychologie. Met een open bachelorprogramma in de psychologie kunt u alleen via een schakelprogramma toegelaten worden tot een van de varianten in de masteropleiding Psychologie. Doorgaans studeert men na het open bachelorprogramma verder direct in het open masterprogramma.

Basisaantekening Psychodiagnostiek In dit hoofdstuk over de Basisaantekening Psychodiagnostiek informeren wij u over de landelijke beroepsvereniging die de Basisaantekening Psychodiagnostiek heeft ingesteld, leest u wat psychodiagnostiek inhoudt, welke eisen er zijn om in aanmerking te kunnen komen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek, wie de Basisaantekening Psychodiagnostiek aan afgestudeerde psychologen mag afgeven en op welke wijze u de Basisaantekening Psychodiagnostiek kunt aanvragen. Na het lezen van dit hoofdstuk bent u bekend met de eisen die gelden om in aanmerking te kunnen komen voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek en hebt u voldoende informatie om een aanvraag in te kunnen dienen. Let op: u kunt slechts een aanvraag indienen zodra u de masteropleiding psychologie heeft afgerond.

Het Nederlands Instituut van Psychologen De landelijke beroepsvereniging van psychologen wordt gevormd door het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Dit instituut hanteert een strenge eis om lid te kunnen worden van de beroepsvereniging. Elk lid dient op academisch niveau afgestudeerd te zijn in de psychologie. Verder heeft het NIP een aparte studentensectie (SPS-NIP) om aankomend psychologen te informeren over de beroepsgroep en de diverse mogelijkheden binnen de beroepsgroep, bijvoorbeeld op het gebied van nascholing. Alle informatie over het NIP kunt u vinden op www.psynip.nl De faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen is door het NIP gemandateerd om direct na het behalen van de masteropleiding Psychology de basisaantekening Psychodiagnostiek af te geven aan psychologen van de Open Universiteit.

Wat is psychodiagnostiek? Psychodiagnostiek is een onderzoeksproces dat gericht is op het doen van psychologische uitspraken over personen. Deze uitspraken gaan over een beslissing, een behandeling en/of een advies voor een cliënt. Tot de psychodiagnostiek behoort het psychologische onderzoek, de sociaalpsychologische vaardigheden die vereist zijn bij (intake) gesprekken met de opdrachtgever, de onderzochte en/of andere betrokkenen en de vaardigheden vereist voor rapportage. Psychodiagnostiek kan vergaande gevolgen hebben voor het leven van personen. Daarom is het belangrijk theoretisch en praktisch geschoold te zijn in de psychodiagnostiek. Deze scholing kan zowel plaatsvinden in de gesuperviseerde praktijk als binnen een postdoctorale opleiding. Tegen deze achtergrond is de regeling Basisaantekening Psychodiagnostiek ontworpen. De praktische uitvoering van de regeling is in handen van een aantekeningencommissie van het NIP. Deze commissie voert het overleg met de universiteiten. Met de regeling Basisaantekening Psychodiagnostiek wil de commissie ook bereiken dat de psychodiagnostiek volgens een algemeen geaccepteerd kader wordt onderwezen en dat supervisoren door intervisieactiviteiten de vereiste deskundigheid verwerven. De psychodiagnostiekregeling zal de doelmatigheid van communicatie tussen deskundigen van verschillende velden bevorderen, zodat wederzijdse ervaringen, verkregen met psychodiagnostische methoden en instrumenten, gemakkelijker worden uitgewisseld dan tot nu toe het geval is.

Beperkte zelfstandige betekenis van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Er kan in de psychodiagnostiek onderscheid worden gemaakt tussen een ‘algemeen’ en een ‘veldgericht’ gedeelte. Psychodiagnostische methoden en instrumenten hebben algemene kenmerken, maar zijn bovendien afgestemd op de uiteenlopende doelgroepen en vraagstellingen in de verschillende velden van de psychologie. De Basisaantekening Psychodiagnostiek is een prima opstap in de richting van een verdere veldgerichte psychodiagnostische vorming na de masteropleiding. De beperking tot algemene diagnostiek en de relatief geringe tijdsinvestering vormen veelal de onderbouw voor onder andere de registraties tot psycholoog in de verschillende werkvelden. In tegenstelling tot de veldspecifieke diagnostiek, maakt de algemene diagnostiek geen deel uit van de postdoctorale opleidingen die leiden tot de registratie van psycholoog in een specifiek werkveld. In de postdoctorale opleidingen dan wel in specifieke cursussen zal verder gebouwd worden aan de theoretische en praktische vorming van de veldgerichte psychodiagnostiek.

Eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek Om in aanmerking te komen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek moet aan een aantal eisen worden voldaan. Onderstaand treft u een overzicht aan van die eisen met daarbij de onderdelen uit het curriculum Psychologie van de Open Universiteit waarmee aan die eisen kan worden voldaan.

Theorie Basiseis 1 Basis psychodiagnostiek 1. Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieĂŤn en psychopathologie 2. Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie 3. Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie 4. Seksuologie 5. Selectiepsychologie: selectie en assessment 6. Psychodiagnostiek2

Basiseis 2 Psychometrie en besliskunde 1. Test- en toetstheorie 2. Selectiepsychologie: selectie en assessment 3. Psychodiagnostiek2

Vaardigheden Basiseis 3 Kennis en vaardigheid met diagnostische instrumenten en werkwijzen 1. Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieĂŤn en psychopathologie 2. Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie 3. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering 4. Selectiepsychologie: selectie en assessment 5. Psychodiagnostiek2

Basiseis 4 Praktijkvaardigheid met betrekking tot tests, gespreksvoering, observatie en beslissen 1. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering 2. Psychodiagnostiek2 3. Diagnostiekstage (veldspecifiek deel)

Basiseis 5 Communicatievaardigheden 1. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering 2. Psychodiagnostiek2 3. Diagnostiekstage

Praktijkervaring Basiseis 6 Drie casussen Studenten kunnen alleen aan deze eis voldoen via het afronden van de diagnostiekstage. Informatie over de diagnostiekstage staat in het Stageweb op Studienet. In totaal gaat het om zes basiseisen.

2 De masteropleiding psychologie onderscheidt vier cursussen Psychodiagnostiek: Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie Psychodiagnostiek in de klinische psychologie Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie

Verplichte cursussen Basisaantekening Psychodiagnostiek In het overzicht ziet u de cursussen die u afgerond moet hebben voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. Indien u geen certificaat heeft behaald voor de genoemde cursussen dient u deze cursussen alsnog af te ronden. Vrijstellingen in uw studiepad tellen mee, compensaties niet. Indien in uw studiepad bijvoorbeeld de cursus Beleidsnotaâ&#x20AC;&#x2122;s is ingebracht op de cursus Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie, dan zult u deze laatste cursus alsnog moeten afronden om voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek in aanmerking te komen. Let op: indien u afgestudeerd bent, komt u na negen maanden na datum afstuderen niet meer in aanmerking om de Basisaantekening via de Open Universiteit te behalen. U dient dan een aanvraag bij het NIP te doen. De cursussen die ontbreken kunt u afronden via de Open Universiteit, behalve de diagnostiekstage en de casussen.

Code Cursus S23232 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieĂŤn en psychopathologie S25221

Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie

S16212

Gespreksvoering

S20221

Test- en toetstheorie

S14331 Keuze uit: S32331

Selectiepsychologie: selectie en assessment

Seksuologie

S33331

Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie

S61321 Keuze uit: ** S72311 / PM0002

Klinische gespreksvoering

S73311 / PM0102

Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (voor masterstudenten Gezondheidspsychologie)

S74311 / PM0202

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (voor masterstudenten Klinische psychologie)

S75311 / PM0302

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie* (voor masterstudenten Levenslooppsychologie)

S54317, S55317, S56317 of S52317 / PM0006, PM0106, PM0206, PM0306

Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (voor masterstudenten A&O)

Diagnostiekstage

* Studenten die de cursus S62321 Testpracticum psychodiagnostiek hebben afgerond voldoen aan de eis van psychodiagnostiek.

Het aanvragen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Aanvraagprocedure voor afgestudeerde OU-studenten Om de Basisaantekening Psychodiagnostiek te krijgen, moet u afgestudeerd zijn in de masteropleiding psychologie bij de Open Universiteit en de certificaten van de genoemde cursussen hebben behaald. Een vrijstelling voor een van deze cursussen wordt alleen erkend als die cursus terug te vinden is in uw officiële vrijstellingsbeschikking. Compensaties in uw studiepad tellen niet mee. Om de aanvraag te starten stuurt u direct na uw afstuderen een e-mail naar onze medewerker onderwijszaken, sum@ou.nl, met als onderwerp ‘aanvraag BAPD’. Let op: de aanvraag dient binnen 1 maand na datum afstuderen geregistreerd te zijn om eventuele deficiënties nog weg te kunnen werken. De deficiënties dient u weg te werken binnen negen maanden na datum afstuderen. Na deze negen maanden geeft de Open Universiteit geen Basisaantekening Psychodiagnostiek meer af. Daarna kunt u de Basisaantekening Psychodiagnostiek enkel nog bij het NIP aanvragen.

Aanvraagprocedure voor elders afgestudeerde studenten Studenten die hun mastergetuigschrift in de psychologie bij een andere universiteit in Nederland hebben behaald moeten de Basisaantekening Psychodiagnostiek aanvragen bij het NIP. U ontvangt van het NIP een advies waaruit u zelf kunt afleiden welke cursussen van de Open Universiteit u nog moet afronden. Na het behalen van de benodigde cursuscertificaten neemt u weer contact op met het NIP.

Toelating tot de postdoc torale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog Het Radboud Centrum Sociale Wetenschappen verzorgt de centrale aanmelding voor de postinitiële opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog3, die door een aantal opleidingsinstituten in Nederland wordt aangeboden. Afhankelijk van de gevolgde vakken in uw vooropleiding voldoet u wel of niet aan de eisen voor aanmelding. Daartoe geeft uw faculteit van afstuderen een zogeheten ‘Verklaring vooropleiding’ af, waaruit kan blijken dat u bepaalde deficiënties hebt. Deze deficiënties kunt u wegwerken bij de Open Universiteit. Pas nadat u deze deficiënties hebt weggewerkt, kunt u uw aanmelding bij het Radboud Centrum Sociale Wetenschappen vervolgen. U heeft de verklaring nodig om in aanmerking te kunnen komen voor de sollicitatieprocedure voor een opleidingsplaats. Deze verklaring en aanvullende informatie over de GZ-opleiding kunt u vinden bij het Radboud Centrum Sociale Wetenschappen. www.rcsw.nl

Verplichte cursussen Hieronder ziet u een opsomming van de verplichte cursussen die studenten van de Open Universiteit met een voldoende afgerond moeten hebben om voor ondertekening van de ‘Verklaring vooropleiding’ in aanmerking te komen zónder dat er deficiënties worden genoemd: Code

Cursus

S23232

Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie

S60341

Inleiding in de gezondheidspsychologie

S10131 of S47311

Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop of Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

S25221

Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie

S16212

Gespreksvoering

S11211

Onderzoekspracticum kwalitatief onderzoek*

S64332

Gezondheidspsychologische interventies

S32331

Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie

S61321

Klinische gespreksvoering

Keuze uit:

S72311 / PM0002

Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatepsychologie, of

S73311 / PM0102

Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie, of

S74311 / PM0202

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie, of

S75311 / PM0203

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie

S67321 / PM0802 Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk S54317, S55317, S56317 of S52317 / PM0006, PM0106, PM0206, PM0306

Stage, bestaande uit diagnostiek, indicatiestelling en behandeling **

S57337, S58337, S59317 of S60317 / PM9606, PM9706, PM9806, PM9906

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie

* Studenten die de cursus Onderzoekspracticum observatie en interview (S31211) hebben afgerond voldoen aan de eis van Onderzoekspracticum kwalititief onderzoek ** Alléén diagnostiek en indicatiestelling is niet voldoende. De stage moet hebben plaatsgevonden in een klinische setting en u moet aanvullend ten minste 104 uur betrokken zijn geweest bij ‘behandeling’.

3 De titel gezondheidszorgpsycholoog is door de overheid vastgelegd in de Wet Beroepen in de individuele Gezondheidszorg (BIG).

Kosten en aanvraagprocedure Naast de cursuskosten betaalt u aanvraagkosten. Studenten die NIET bij de Open Universiteit zijn afgestudeerd betalen € 150,- voor een aanvraag. Studenten die afgestudeerd zijn aan de Open Universiteit betalen tot 1 jaar na het behalen van hun mastergetuigschrift geen kosten, daarna wordt € 150,- in rekening gebracht. Wij raden elke OU-student aan om de aanvraag direct na het afstuderen in te dienen.

Aanvraagprocedure voor studenten van de Open Universiteit Afgestudeerde studenten van de Open Universiteit sturen een e-mail naar sum@ou.nl met als onderwerp ‘Toelating GZ’. De Commissie Vrijstelling en Toelating bepaalt of u voldoet aan de toelatingseisen die de GZopleiding stelt. Na het wegwerken van eventuele deficiënties wordt de ‘Verklaring vooropleiding’ door de faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen afgegeven. Als u deficiënties op een andere manier gaat wegwerken, wordt uw ‘Verklaring vooropleiding’ ondertekend met vermelding van die deficiënties. Overleg in dit geval altijd vóóraf met het RCSW.

Aanvraagprocedure voor elders afgestudeerde studenten Studenten die hun getuigschrift psychologie, pedagogische wetenschappen of gezondheidswetenschappen (studierichting GGK) bij een andere universiteit in Nederland hebben behaald, dienen bij de universiteit waar het getuigschrift is behaald de ‘Verklaring vooropleiding’ te laten ondertekenen. De ‘Verklaring vooropleiding’ moet altijd vóórafgaand aan een verzoek tot toelating ondertekend worden. Deze verklaring overlegt u bij het RCSW. Het RCSW is geautoriseerd om werkervaring en andere opleidingen in de beoordeling mee te nemen. Als er daarna nog deficiënties overblijven en u besluit om die deficiënties weg te werken via de Open Universiteit, dan kunt u bij de faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen een schriftelijk verzoek indienen dat het volgende omvat: − de ondertekende ‘Verklaring vooropleiding’ met daarop aangegeven de deficiënties − een gewaarmerkte kopie van uw bachelor- en mastergetuigschrift (of propedeuse- en doctoraalgetuigschrift) − gewaarmerkte cijferlijsten van het bachelor- en masterprogramma of het propedeuse- en doctoraalprogramma − relevante studiegidsbeschrijvingen − relevante afspraken die met het RCSW gemaakt zijn. − kopie paspoort. De examencommissie bepaalt aansluitend welke cursussen u nog moet afronden om aan de gestelde eisen te voldoen. Let op: het is niet nodig dat u een vrijstelling gaat aanvragen, u gaat namelijk geen volledige opleiding bij de Open Universiteit afronden. U stuurt uw gegevens naar: Open Universiteit Faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen t.a.v. mw. S. Meijer Postbus 2960 6401 DL Heerlen Na ontvangst van uw aanvraag en betaling krijgt u een overzicht van de nog af te ronden cursussen.

Cursusbeschrijvingen

Bacheloropleiding Psychologie

De cursusbeschrijvingen zijn gerangschikt volgens de opleidingsschemaâ&#x20AC;&#x2122;s. De meest actuele cursusinformatie vindt u op de website. Bij elke cursusbeschrijving in deze gids staat het webadres dat direct toegang geeft tot deze informatie.

Inleiding in de psychologie

Cursuscode: S48112 Studielast: 2 modulen

Wat is psychologie? Dat is de centrale vraag in deze cursus. Het antwoord daarop is niet eenvoudig. Algemeen gesteld bestudeert de psychologie het gedrag van mensen, in relatie tot zichzelf en in relatie tot hun sociale en fysieke omgeving. Een psycholoog is dan ook voornamelijk bezig met het observeren en inzichtelijk maken van gedrag, gevoelens en gedachten. Om dergelijke zaken op een verantwoorde manier te kunnen verklaren moet u over psychologische basiskennis beschikken. Het voornaamste doel van deze cursus is om u die basiskennis bij te brengen. Zo leert u onder andere over de biologische grondslagen van de psychologie: in hoeverre hangt ons gedrag af van onze evolutionaire voorgeschiedenis? Hoe werkt ons zenuwstelsel? Hoe functioneert de chemische huishouding van onze hersenen? Aan de hand van dit soort vragen krijgt u inzicht in drijfveren en emoties van de mens, maar ook in de werking van bepaalde medicijnen en drugs. Veel gedrag is het gevolg van leerprocessen. Vaardigheden zoals het spreken van taal of fietsen, maar ook allerhande voorkeuren zijn veelal aangeleerd. U leert hoe mensen de wereld waarnemen, hoe zij informatie onthouden, hoe ze kunnen redeneren, beslissen en problemen oplossen. Gedrag krijgt vrijwel nooit vorm in isolatie, maar in plaats daarvan in een sociale en culturele context. Mensen reageren anders wanneer ze in een groep zijn dan wanneer ze alleen zijn. Menselijk gedrag verschilt van situatie tot situatie. Bovendien verandert menselijk gedrag gedurende de levensloop. Ook daarover gaat deze cursus.

Voorkennis Er is geen speciale voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S48112

bacheloropleiding

Sociale psychologie

Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie

Cursuscode: S09241 Studielast: 1 module

Buren, collega’s, vrienden, familieleden of uw partner: in het dagelijks leven hebt u vrijwel altijd te maken met anderen. De sociale psychologie biedt verklaringen voor veel herkenbare gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen in relatie tot elkaar. Zo weten we door de sociale psychologie bijvoorbeeld onder welke omstandigheden mensen bereid zijn om hulp te bieden, welke factoren een rol spelen bij het ontstaan van vriendschappen en relaties, en hoe groepen beslissingen nemen. In de cursus Sociale psychologie maakt u kennis met de belangrijkste theorieën en inzichten binnen de sociale psychologie. Er zal worden ingegaan op thema’s zoals het waarnemen van individuen, zelfbeeld en zelfwaardering, stereotypen en discriminatie, sociale identiteit, attitudes en attitudeverandering, agressie en conflict, en prosociaal gedrag. Daarnaast krijgt u inzicht in sociaal-psychologische methoden van onderzoek en leert u hoe sociaalpsychologische theorieën kunnen worden toegepast om gedrag te veranderen. De cursus Sociale psychologie is een basiscursus voor psychologiestudenten. U raakt vertrouwd met sociaal-psychologische inzichten, die veel worden toegepast in alle afstudeervarianten binnen de masteropleiding psychologie van de Open Universiteit.

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. Tevens zijn enkele artikelen in de reader in het Engels.

Cursuscode: S23232 Studielast: 2 modulen

De cursus Klinische psychologie 1: Persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie heeft als doel een inleiding te geven in het vakgebied van de klinische psychologie. Het accent ligt daarbij op de verschillende theorieën over het ontstaan en voortduren van psychische stoornissen, op de uiteenlopende verschijningsvormen waarin psychische problematiek zich kan manifesteren en op persoonlijkheidsleer. De inhoud van de cursus concentreert zich op volwassenen. De cursus bestaat uit het tekstboek Klinische Psychologie: theorieën en psychopathologie, de Engelstalige reader Persoonlijkheidsleer en een digitaal werkboek. De cursus is een verplicht onderdeel van de bacheloropleiding Psychologie van de Open Universiteit en maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Het tekstboek Klinische psychologie: theorieën en psychopathologie (Van der Molen, Simon & Van Lankveld, 2015) bestaat uit 25 hoofdstukken. Inhoudelijk bestaat het boek uit drie delen. Deel 1 bevat een nadere aanduiding van het vakgebied van de klinische psychologie en er wordt een aantal theoretische benaderingen van psychopathologie beschreven. Deel 2 gaat over classificatie en diagnostiek in de klinische psychologie. In deel 3, ten slotte, komt het brede scala van psychopathologische stoornissen aan bod.

Voorkennis Voor deze cursus is geen specifieke voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S23232

www.ou.nl/studieaanbod/S09241

Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie

Cursuscode: S13131 Studielast: 1 module

In het onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse raakt u vertrouwd met de belangrijkste statistische begrippen en technieken voor psychologisch onderzoek. U krijgt informatie over verschillende methoden voor het ordenen, analyseren en presenteren van gegevens die door onderzoek zijn verkregen. Bovendien leert u gebruik te maken van het statistische computerprogramma SPSS. Begrippen en technieken worden besproken aan de hand van vier onderzoeken. Van elk van deze vier onderzoeken wordt een casusbeschrijving gegeven, met daarin de doelstelling en vraagstelling van het onderzoek ĂŠn de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd. Bij ieder onderzoek hoort een bestaande SPSS-datafile met de gegevens die in het betreffende onderzoek verzameld zijn. In de loop van de cursus analyseert u deze datasets, stap voor stap. In de cursus maakt u kennis met begrippen als frequentie, centrummaat en spreiding. U leert ook statistisch toetsen; bijvoorbeeld om na te gaan of de gemiddelden van meerdere groepen van elkaar verschillen, of om vast te stellen of er een relatie bestaat tussen twee variabelen. U krijgt niet alleen inzicht in het doel en de uitvoering van de statistische technieken, maar kunt straks ook bepalen welke techniek bij welke hypothese gebruikt moet worden. Voor het tentamen gaat u thuis aan de hand van een serie opdrachten en SPSS de dataset van een nieuw onderzoek analyseren. U neemt de resultaten van uw analyses mee naar het tentamen. Als u de opdrachten op de juiste wijze hebt uitgevoerd, kunt u de antwoorden op een groot aantal tentamenvragen vinden in de uitdraai van uw eigen analyses. De overige tentamenvragen betreffen algemene statistische kennis en achtergronden.

Voorkennis Specifieke voorkennis is niet vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S13131

Cursuscode: S11141 Studielast: 1 module

De cursus Inleiding in de Arbeids- en Organisatiepsychologie is de kennismakingscursus voor de richting Arbeids- en Organisatie (A&O) psychologie. Centraal staat daarbij het verklaren en voorspellen van het gedrag van mensen op het werk. De cursus is opgebouwd rond de volgende vier themaâ&#x20AC;&#x2122;s: de werkplek en taken; de werknemer zelf (op het individuele niveau); motivatie en leiderschap; teams, groepen en de organisatie als geheel. Deze cursus laat de student kennismaken met vier rollen die psychologen binnen dit werkveld kunnen vervullen en de bijbehorende praktijkgerichte tools (vb. meetinstrumenten, interventietechnieken, evaluatiemogelijkheden) die beschikbaar zijn. A&O-psychologen die de rol van arbeidsdeskundige vervullen, worden ingezet om werkplekken/taken te analyseren en medewerkers te begeleiden op het gebied van gezondheid en welzijn op het werk. In deze rol onderzoekt de A&O-psycholoog bijvoorbeeld oorzaken van fysieke of mentale werkbelasting en stress en zoekt naar oplossingen. De A&O-psycholoog die werkzaam is als HRM professional begeeft zich op het terrein van selectie en loopbaanbegeleiding. Als trainer/coach worden A&O-psychologen vaak ingeschakeld voor de begeleiding en ondersteuning van leerprocessen. De trainer biedt werknemers vooral leerdoelgerichte instructie en feedback. De coach opereert meer op de achtergrond en is op gezette tijden een klankbord en mentor voor de gecoachte. A&O-psychologen fungeren als organisatieadviseur/consultant bij interne organisatieveranderingen zoals reorganisaties, overnames en aansturingsproblemen. Ook bestaan er interne veranderaars of change agents die zorgen voor de interne procesbegeleiding tijdens de daadwerkelijke implementatie van veranderingen. De cursus is voor een brede doelgroep interessant. Behalve voor studenten van de opleiding Psychologie is deze cursus ook geschikt voor studenten managementwetenschappen, personeelsfunctionarissen, leidinggevenden, leden van ondernemingsraden of andere mensen met belangstelling voor gedrag binnen organisaties.

Voorkennis Passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S11141

bacheloropleiding

Inleiding in de gezondheidspsychologie

Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop

Cursuscode: S60341 Studielast: 1 module

Cursuscode: S10131 Studielast: 1 module

Vraag aan een willekeurige Nederlander wat het belangrijkste is in het leven en de kans groot dat hij of zij zal zeggen: gezondheid. Gezondheid is een samenspel van een gezond lichaam en mentaal lekker in je vel zitten. Gezondheidspsychologie draagt bij aan het bevorderen van gezondheid door mensen te motiveren en zich bewust laten worden van hun eigen kracht op het gebied van gezondheid en welbevinden. Het gaat hierbij om gezonde mensen, patiĂŤnten en hun omgeving. Deze inleidende cursus geeft een overzicht van wetenschappelijke inzichten in relaties tussen gedrag en gezondheid. Het is een verplicht onderdeel van de bachelor opleiding psychologie maar is ook als losse cursus interessant.

De ontwikkelingsgeschiedenis van een individu is fascinerend, en tijdens de jonge jaren niet zelden stormachtig te noemen. Het vakgebied van de ontwikkelingspsychologie richt zich op de systematiek van psychologische veranderingen in de kinder- en jeugdjaren en behoort samen met functieleer, persoonlijkheidsleer en sociale psychologie tot de inhoudelijke basisvakken van de psychologieopleiding. Aan de hand van biologische, individuele en omgevingsinvloeden tracht de ontwikkelingspsycholoog de rijke, gevarieerde en complexe veranderingen in denken, redeneren, gedrag en functioneren, zoals die zich met voortschrijdende leeftijd voordoen, te beschrijven en te verklaren.

In deze cursus krijgt u eerst een algemene introductie in het vakgebied gezondheidspsychologie. Daarna wordt achtereenvolgens dieper ingegaan op stress, gezondheid, ziekte en leefstijl, ziek worden en medische hulp, fysieke symptomen van ziekte en tot slot op chronische ziekten. Deze onderwerpen zijn verdeeld over vijf themaâ&#x20AC;&#x2122;s.

Omdat de cumulatieve invloed van toevallige en individugebonden factoren op de ontwikkeling de regelmaat en voorspelbaarheid van psychologische ontwikkelingen beperkt naarmate de levensloop vordert, gaat de aandacht binnen het vakgebied van oudsher uit naar de normatieve ontwikkeling in de vroege levensjaren. In deze cursus komen daarom de volgende ontwikkelingsthemaâ&#x20AC;&#x2122;s aan bod: een theoretische uiteenzetting van het vakgebied, de conceptie en prenatale ontwikkeling, de geboorte, de babytijd, de peuter- en kleutertijd en de schooltijd. U leert welke fysieke, cognitieve, persoonlijke en sociaal-emotionele ontwikkelingen plaatsvinden gedurende elk van deze periodes, en voor welke ontwikkelingstaken een individu zich steeds gesteld ziet.

Bij deze cursus zijn geen begeleidingsbijeenkomsten. De cursus is zodanig opgezet dat het digitale werkboek van de cursus uw leeractiviteiten aanstuurt. Als u het tekstboek en het digitale werkboek helemaal hebt doorgenomen, is de leerstof aan de orde geweest. Vanuit het digitale werkboek wordt verwezen naar de hoofdstukken uit het tekstboek. U wordt aangeraden om u door middel van de opdrachten in het digitaal werkboek door de stof te laten leiden. Ook kunt u in het digitaal werkboek testen of u voldoende kennis hebt opgedaan door zelftoetsen en voorbeeldtentamens te maken.

Voorkennis Geen speciale voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S10131

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S60341

Geschiedenis van de psychologie

Biologische grondslagen: cognitie

Cursuscode: S08121 Studielast: 1 module

De cursus Geschiedenis van de psychologie bestaat uit twee tekstboeken en een digitaal werkboek. Het eerste boek (Pioneers of Psychology) gaat over het werk van enkele psychologen uit de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Zij stonden aan de wieg van het vakgebied en hun werk heeft mede de grondslag gelegd voor de hedendaagse wetenschappelijke psychologie. Veel oude controverses blijken nog steeds opvallend actueel. Het tweede boek (A Social History of Psychology) gaat over de professionalisering van de psychologie en de gelijktijdige psychologisering van het sociale leven. Het boek schetst de geschiedenis van deze opmerkelijke wisselwerking vanaf de negentiende eeuw.

Voorkennis Passieve kennis van de Engelse taal is gewenst vanwege de Engelstalige tekstboeken. www.ou.nl/studieaanbod/S08121

Cursuscode: S49111 Studielast: 1 module

Waarom kunnen we ons wel herinneren wie we jaren geleden zijn tegengekomen, maar vergeten we soms meteen na een tentamen die ene naam van die theorie? Hoe kan het dat we tijdens een feest in gesprek kunnen zijn met iemand en toch ook een interessant gesprek ernaast kunnen volgen? Welke experimenten worden gedaan om hier meer informatie over te vergaren? Binnen deze cursus komt u in aanraking met functies die ten grondslag liggen aan uw leer- en denkprocessen: geheugen, aandacht, hogere orde functies en sociale cognities. Niet alleen vanuit de cognitieve psychologie, maar ook vanuit de biologische psychologie, met name door hersenonderzoek, zijn wetenschappers de laatste jaren enorm veel te weten gekomen. Vanuit al deze onderzoeksgebieden verschaft de cursus u kennis en inzichten over onze cognitieve functies. Om duidelijkheid te krijgen over de verschillende cognitieve functies en de mechanismen die eraan ten grondslag liggen wordt er binnen dit onderwerp veel gebruik gemaakt van experimenten. U zult daarom gedurende de cursus zelf psychologische experimenten ondergaan en er kritisch op leren te reflecteren.

Voorkennis Passieve kennis van de Engelse taal is gewenst vanwege de Engelstalige tekstboeken. www.ou.nl/studieaanbod/S49111

bacheloropleiding

Onderzoekspracticum psychologisch experiment

Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie

Cursuscode: S05271 Studielast: 1 module

Bij experimenteel onderzoek gaat het om een door de onderzoeker gecreëerde situatie, die een min of meer kunstmatig karakter heeft. Daarin heeft de onderzoeker controle over wie er deelnemen aan het experiment, wat er precies gebeurt tijdens het experiment en onder welke omstandigheden dat gebeurt. De onderzoeker manipuleert de onafhankelijke variabele, ook wel de experimentele of oorzaakvariabele genoemd, door een bepaalde categorie mensen bloot te stellen aan een experimentele stimulus of experimentele ingreep, bijvoorbeeld een voorlichtingsfilm over de gevolgen van roken, en een andere categorie mensen daar niet aan bloot te stellen. Door deze manipulatie kan de onderzoeker nagaan of en zo ja, in welke mate de onafhankelijke variabele, het al dan niet aanbieden van de voorlichtingsfilm, het beoogde effect heeft op de afhankelijke variabele ofwel het gedrag of houdingen van de deelnemers, in dit geval het rookgedrag. De categorie mensen aan wie de experimentele stimulus wordt aangeboden wordt de experimentele groep genoemd; zij bevinden zich in de experimentele conditie. De categorie mensen die niets krijgt aangeboden vormt de controlegroep. Er zijn zeer veel verschijningsvormen van het experiment. In de cursus wordt behandeld wat de sterke en zwakke punten van diverse veelgebruikte experimentele opzetten zijn, hoe de groepen zodanig kunnen worden samengesteld dat ze in uitgangspositie als gelijkwaardig aan elkaar mogen worden beschouwd, hoe het gedrag of de houding van de proefpersonen waargenomen kan worden, zowel via de vraag- als de observatiemethode, en hoe de gegevens geanalyseerd kunnen worden met het statistisch pakket SPSS. De verworven kennis en vaardigheden past u toe op verschillende psychologische experimenten. Uw kennis wordt getoetst middels een meerkeuze tentamen. Tevens maakt u kennis met de wetenschappelijke verslaglegging. U schrijft een deel van een wetenschappelijk artikel. Deze opdracht maakt eveneens deel uit van het tentamen.

Ingangseisen U dient de cursus Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse te hebben afgerond. Studenten met een andere vooropleiding dienen aantoonbaar vergelijkbare voorkennis te hebben. www.ou.nl/studieaanbod/S05271

Cursuscode: S25221 Studielast: 1 module

De laatste decennia is de kennis over hersenen en gedrag enorm toegenomen. Dat heeft gevolgen voor de wijze waarop psychologen aankijken tegen menselijk gedragingen en het ontstaan van psychopathologie. Neuropsychologen bestuderen in het bijzonder de relatie tussen enerzijds specifieke hersenstructuren en -processen, neurotransmitters en hormonen, en anderzijds cognities, emoties en gedragingen. Ook proberen ze steeds beter inzicht te krijgen in de problemen die ontstaan bij een hersenbeschadiging. De focus van de klinische neuropsychologie ligt op bestudering van intacte en gestoorde cognitieve functies en gedrag. Haar inzichten dragen bij aan een betere diagnostiek, behandeling en begeleiding van mensen met functiestoornissen. Cognitieve vaardigheden van patiënten zijn hierbij van belang, maar ook de wijze waarop patiënten met die vaardigheden omgaan. Neuropsychologie is een multidisciplinaire wetenschap geworden waarin kennis over psychologische fenomenen wordt geïntegreerd met kennis over biologische en medische factoren. Bij veel psychopathologische aandoeningen, zoals depressie, schizofrenie en ADHD spelen biologische mechanismen een belangrijke rol. Voor onderzoek, interventie en diagnostiek is inzicht in de biologische basis van psychopathologie daarom onontbeerlijk, evenals inzicht in de therapeutische effecten van psychofarmaca. ‘Psychofarmaca’ verwijst naar een verzameling geneesmiddelen en stoffen die wordt gebruikt ter behandeling van psychopathologische beelden dan wel op de een of andere manier ons gedrag, stemming, cognitie en psychisch welzijn beïnvloeden. De cursus begint met een algemene inleiding in het werkveld van de neuropsychologie en psychofarmacologie. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan de anatomie van het menselijk brein. Daarna wordt ingegaan op cognitieve domeinen, zoals het geheugen en de aandacht. Vervolgens richt de aandacht zich op ziektebeelden en psychopathologie waarbij neuropsychologie een belangrijke rol speelt, zoals dementie, epilepsie, bloedingen in het brein, Parkinson, ADHD en schizofrenie. Hierbij komt ook de psychofarmacologie, toegepast op de besproken beelden, aan bod.

Voorkennis Wij raden dringend aan om eerst de cursus Inleiding in de psychologie te volgen.

www.ou.nl/studieaanbod/S25221 40

Onderzoekspracticum literatuurstudie

Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie

Cursuscode: S22241 Studielast: 1 module

Voor het opzetten van een wetenschappelijk onderzoek is het nodig zicht te krijgen op de stand van zaken in de wetenschappelijke literatuur. Een literatuurstudie kan richting geven aan de onderzoeksvraag, een beeld geven van de relevantie van een onderzoeksvraag, weergeven vanuit welke theoretische invalshoeken tot nu toe naar het probleem is gekeken en met welk resultaat, en uiteindelijk leiden tot nieuwe onderzoeksvragen. In diverse onderzoekspractica in de bachelor- en masteropleidingen zal van u gevraagd worden om een literatuurstudie te verrichten. In dit onderzoekspracticum leert u hoe u zo’n literatuuronderzoek opzet, uitvoert en rapporteert. Hierbij zult u de vaardigheden gebruiken die u in eerdere methoden en technieken cursussen uit de propedeuse opdeed. De nadruk zal in dit practicum liggen op het opstellen van een probleemstelling en een zoekplan voor literatuuronderzoek, het uitvoeren van een literatuurzoektocht, het interpreteren van de gevonden informatie en het rapporteren hierover.

Ingangseisen In deze module maakt u gebruik van de kennis en vaardigheden die u eerder hebt opgedaan in de propedeuse psychologie. U dient de cursussen Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse en Onderzoekspracticum psychologisch experiment te hebben afgerond. Studenten met een andere vooropleiding dienen aantoonbaar vergelijkbare voorkennis op propedeuseniveau te hebben. www.ou.nl/studieaanbod/S22241

Cursuscode: S36111 Studielast: 1 module

Wat betekent Darwin’s evolutietheorie voor ons begrip van het menselijk gedrag en de menselijke geest? Die vraag staat centraal in de cursus evolutionaire psychologie. Evolutionaire psychologie is een jong vakgebied dat een alternatief en soms verrassend perspectief biedt op psychologische theorieën en onderzoeksresultaten. Het voornaamste doel van de cursus is dat u dit perspectief leert begrijpen en toepassen. De cursus is daartoe inhoudelijk breed opgezet, zodat u niet alleen de basisprincipes van de evolutionaire psychologie leert hanteren, maar ook uiteenlopende voorbeelden krijgt van toepassing van deze principes. Het uitgangspunt bij evolutionaire psychologie is altijd dat de mens, net als elke andere soort, een product is van de evolutie en dus vanuit dat perspectief begrepen moet worden. Daarom ligt binnen het vakgebied een nadruk op gedrag dat in de kern het overleven en voortplanten van de mens dient: seksualiteit, kinderzorg en sociale verhoudingen. Vanuit dit vertrekpunt wordt gekeken naar allerlei andere menselijke gedragingen, motieven en ontwikkelingen tot aan culturele uitingen toe. Aan de hand van het tekstboek worden de verschillende thema’s onderzocht. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de betekenis van de oorspronkelijke evolutietheorie, maar ook naar belangwekkende ontwikkelingen die zich sinds Darwin in het vakgebied hebben voorgedaan. Een multimediaal digitaal werkboek leidt u door het tekstboek en biedt ruimschoots gelegenheid om de nieuw opgedane kennis toe te passen.

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S36111

bacheloropleiding

Grondslagen van de psychologie: filosofie

Onderzoekspracticum kwalitatief onderzoek

Cursuscode: S37211 Studielast: 1 module

Deze cursus heeft vooral zoâ&#x20AC;&#x2122;n lange titel gekregen om goed laten zien wat de cursus niet is, en wat hij wel is. Ten eerste is het geen filosofiecursus pur sang. Hij is niet bedoeld om het filosoferen als methode onder de knie te krijgen. In deze cursus bestudeert u de filosofie als de grondslag voor de psychologie als wetenschap. Robert Pirsig gebruikte ooit het mooie onderscheid tussen filosofie en filosofologie om dit verschil goed duidelijk te maken: de filosoof filosofeert, de filosofoloog bestudeert de denkbeelden van de filosoof, meestal vanuit historisch perspectief. Vergelijk het met het onderscheid tussen kunst en kunstgeschiedenis. Kunstgeschiedenis is geen kunst, maar gaat over kunst. Op diezelfde manier gaat deze cursus over filosofie: we bestuderen de geschiedenis van de filosofie en bekijken wat we daar van kunnen leren. Ten tweede blijkt uit de titel dat dit een cursus is voor en door psychologen. We pretenderen geen filosofen te zijn die wat te zeggen hebben over de psychologie. We zijn psychologen en proberen vanuit dat perspectief lering te trekken uit de filosofie. De kritische reflectie op het wetenschappelijk bedrijf die zij biedt, wordt dus met name toegespitst op de sociale wetenschappen en in het bijzonder de psychologie. Hoe kan de mens tot kennis komen over de wereld? Wat is wetenschap? Waarin onderscheidt de psycholoog zich van andere wetenschappers? Deze wisselwerking tussen psychologie en wetenschapsfilosofie is overigens een mes dat aan twee kanten snijdt. Immers, de psycholoog bestudeert de mens en wetenschappers zijn net mensen. Als de psycholoog dus iets zegt over het vermogen van mensen om de wereld te zien, dan zegt dat ook iets over de beperkingen van de wetenschap, wat op zijn beurt weer implicaties heeft voor de manier waarop de filosoof het wetenschappelijk bedrijf modelleert.

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S37211

Cursuscode: S11211 Studielast: 1 module

Hoewel het meeste psychologische onderzoek kwantitatief van aard is, maken de beperkingen van deze methode het onmogelijk om antwoord te geven op alle onderzoeksvragen. Gelukkig is er ook het complement van kwantitatief onderzoek: kwalitatief onderzoek. Kwalitatief onderzoek betreft vaak ongestructureerde interviews, die volledig worden getranscribeerd en geanalyseerd. Deze cursus start met kwantitatieve nonparametrische analyse methoden: dit zijn statistische methoden die gebruikt kunnen worden als niet aan de aannames van de reguliere analyse methoden wordt voldaan. Hierna wordt ingegaan op observatie-onderzoek, dat zowel kwantitatief als kwalitatief van aard kan zijn en gebruikt wordt in de klinische praktijk en bij diagnoses. Vervolgens wordt de theorie van kwalitatief onderzoek besproken, waarbij er onder andere aandacht is voor het type onderzoeksvragen dat met kwalitatief onderzoek kan worden beantwoord. In het laatste deel van de cursus leren studenten hoe ze kwalitatief onderzoek in de praktijk uitvoeren, met bijzondere aandacht voor de analyse van kwalitatief onderzoeksmateriaal.

Voorkennis Basiskennis van statistische methoden en het formuleren van onderzoeksvragen (deze wordt bij de OU verschaft in de onderzoekspractica Kwantitatieve data-analyse, Psychologisch experiment en Literatuurstudie) is gewenst, maar niet verplicht. www.ou.nl/studieaanbod/S11211

Cultuurpsychologie

Onderzoekspracticum psychologisch survey

Cursuscode: S34211 Studielast: 1 module

Deze cursus beoogt een psychologisch perspectief aan te reiken op kenmerkende patronen in gedrag. Van u wordt verwacht dat u een eigen, gefundeerde kijk ontwikkelt op actuele thema’s uit media en politiek. Cultuurpsychologie gaat over kenmerkende gedragspatronen in elke willekeurige situatie, en niet per sé over interculturele verschillen. Het perspectief dat u ontwikkelt, is dus ook van toepassing op uw eigen gedrag en omgeving: binnen het gezin, in de supermarkt, op elk feestje. De cursus kent drie accenten die overeenkomen met de drie delen in het tekstboek. Ten eerste wordt uitgelegd hoe een cultuurpsycholoog naar gedrag kijkt. Centraal staat de vraag hoe gedrag, voorkeuren en gevoelens onder invloed van de groep waarin men leeft als het ware inslijten in het lichaam. De crux is te begrijpen dat deze patronen in gedrag hardnekkig zijn: mensen komen er niet zomaar aan en ook niet zomaar weer vanaf. Het tweede deel is een uitstap naar beschavingsgeschiedenissen, met name die van Europa en het Midden-Oosten. Onder welke voorwaarden hebben het voornamelijk christelijke Westen en islamitische Oosten beschavingsoffensieven voortgebracht die resulteerden in hun eigen karakteristieke gedragspatronen? Dit deel van de cursus beoogt een brug te slaan naar de thema’s die vandaag aan de orde zijn tussen en binnen regio’s in ‘West’ en ‘Oost’. Tegelijk wil dit deel afrekenen met al te simpele voorstellingen als zouden West en Oost eenvoudigweg botsen, als zouden ‘cultuur’ en ‘religie’ tegenover elkaar staan, enzovoorts. Het gaat altijd om handelende mensen, niet om botsende structuren. In het derde deel komen vijf gedragsdomeinen aan bod. Deze domeinen vormen een soort matrijs waarmee u kunt kijken naar wat er om u heen of in de samenleving gebeurt. Achterstandswijken; glazen plafonds; het verafgoden van regenten, film- of popsterren; geslaagde opvoeding; integratie - dit zijn zo maar een paar thema’s die besproken worden aan de hand van de domeinen en het cultuurpsychologisch perspectief uit de voorgaande delen.

Cursuscode: S04251 Studielast: 1 module

Dit practicum is het vijfde in de onderzoekscompetentielijn. In elk onderzoekspracticum van de opleiding Psychologie doorloopt u een of meerdere malen het gehele onderzoeksproces. Vakken als onderzoeksmethoden en statistiek bieden we niet meer apart aan, maar zijn geïntegreerd met casussen uit de psychologie. We onderscheiden vier fasen binnen het onderzoeksproces: Fase 1: u start met een psychologisch getinte onderzoeksvraag die u beantwoordt met een voorlopige psychologisch-theoretische uitwerking. Fase 2: u concretiseert uw theoretisch antwoord door het te toetsen aan de ‘harde’ werkelijkheid in het onderzoeksveld. Fase 3: u analyseert de gegevens die u hebt verkregen in de empirie. Fase 4: u rapporteert over uw zoektocht naar de bewijsvoering en onderbouwing van uw theoretisch antwoord op de onderzoeksvraag. In dit practicum staat vragenlijstonderzoek (survey) centraal. U maakt kennis met schaaltechnieken en enkele statistische technieken. Het practicum bestaat uit vier casussen. Elke casus behandelt een survey uit een bepaald gebied van de psychologie. Wat deze surveys gemeen hebben, is het gebruik van vragenlijsten en schaaltechnieken in een onderzoeksmodel met (minstens) drie variabelen. Tussen twee variabelen wordt een oorzakelijk verband verondersteld (de onafhankelijke of oorzaakvariabele bepaalt de afhankelijke of gevolgvariabele) en dat verband wordt mogelijk beïnvloed door een derde, de modererende variabele.

Ingangseisen U dient de onderzoekspractica kwantitatieve data-analyse, psychologisch experiment en literatuurstudie te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S04251

Voorkennis Geen speciale voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S34211

bacheloropleiding

Gespreksvoering

Test- en toetstheorie

Cursuscode: S16212 Studielast: 2 modulen

‘Met die vent valt niet te praten!’, ‘Ach, uit dat mens is toch geen zinnig woord te krijgen.’ Zegt of denkt u dat ook wel eens over mensen in uw omgeving? Personen met wie u, of u het wilt of niet, wel moet praten? Collega’s bijvoorbeeld, of opdrachtgevers, of ondergeschikten? Dan kent u waarschijnlijk ook het gevoel van diepe frustratie wanneer zo’n gesprek niet loopt. Mogelijk hebt u ervaring met ernstige gevolgen van slechte communicatie: verkeerd begrepen opdrachten, langs elkaar heen werken, ruzie en uiteindelijk een verziekte werksfeer. Er is bijna geen beroep te bedenken waarin het voeren van gesprekken geen essentiële rol speelt. Sterker nog, de kwaliteit van uw werk hangt in belangrijke mate af van de wijze waarop u gesprekken voert. Vandaar deze uitermate toepassingsgerichte cursus, waarmee u de kwaliteit van de door u gevoerde gesprekken aanmerkelijk kunt verhogen. Het oefenen met medestudenten doet u tijdens een verplicht practicum dat bestaat uit tien bijeenkomsten van tweeënhalf uur in verschillende studiecentra in Nederland. Het rooster van de practica wordt gepubliceerd op de cursussite. Tijdens de eerste bijeenkomst helpt de studiebegeleider uw groep op weg, waarna u in de volgende bijeenkomsten zelfstandig met elkaar verder oefent aan de hand van concrete aanwijzingen uit het zelfinstructieprogramma. De studiebegeleider is vervolgens nog bij twee bijeenkomsten aanwezig en is bovendien ‘tijdens de rit’ te consulteren. Per studiejaar worden er regionaal in de studiecentra practica georganiseerd. Zodra het rooster bekend is, wordt dit op de cursussite geplaatst.

Cursuscode: S20221 Studielast: 1 module

Er is veel belangstelling voor het in kaart brengen van individuele verschillen met behulp van vragenlijsten, schoolvorderingentoetsen, intelligentietests. De selectieinstrumenten voor verschillende functies en beroepen zijn hiervan een goed voorbeeld. Het ontwikkelen van een test om een bepaald psychologisch construct te meten, is op zijn beurt van invloed op de theorievorming over dat construct. Belangrijke testtheoretische begrippen zijn betrouwbaarheid en validiteit. Om met behulp van een test geldige uitspraken te kunnen doen over een persoon, moet die test betrouwbaar en valide zijn. Voor elke nieuw ontwikkelde test moeten daarom de bijbehorende validiteit en betrouwbaarheid bepaald worden. De testen toetstheorie is dan ook niet voor niets bij alle Nederlandse universiteiten een verplicht onderdeel van het basisprogramma psychologie. Een evenwichtig curriculum biedt immers niet alleen vakinhoudelijke kennis, maar verschaft ook inzicht in het ontwerpen en construeren van allerlei psychologische tests en ander diagnostisch materiaal. In deze cursus ligt het accent op de testtheoretische principes die ten grondslag liggen aan de aard, de constructie en het gebruik van de psychologische test. Het primaire doel van deze cursus is u in staat te stellen om de verschillende tests, en publicaties over tests en hun toepassingen, te evalueren en indien nodig een kritische keuze te maken. Technische aanwijzingen voor de constructie van tests staan niet centraal. Evenmin krijgt u een bespreking van de grote hoeveelheden tests die op de binnen- en buitenlandse markt beschikbaar zijn. U krijgt daarentegen wel een goed overzicht van de theorie die noodzakelijk is om met allerlei vormen van tests en toetsen te werken.

Ingangseisen U dient tenminste 8 modulen van de propedeuse psychologie afgerond te hebben, waaronder de cursus Inleiding in de psychologie. Daarnaast is een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal vereist.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP)

www.ou.nl/studieaanbod/S16212

Voorkennis Voor deze cursus is geen speciale voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S20221

Onderzoekspracticum: analyse van psychologische modellen

Psychologie van arbeid en gezondheid

Cursuscode: S21211 Studielast: 1 module

Waarom krijgt de ene persoon stress van die stapels werk die op het bureau liggen te wachten, terwijl de andere persoon deze gewoon fluitend wegwerkt? Waarom hebben vrouwen met exact het zelfde beroep meer stress dan mannen? En verschilt dit wellicht per bedrijfssector? Dit zijn allemaal voorbeelden van vragen waar we door het analyseren van psychologische modellen een antwoord op kunnen formuleren. In deze cursus worden drie vormen van psychologische modellen behandeld: moderatie modellen, mediatie modellen en multilevel modellen. Met een moderatie model worden de conditionele relaties tussen twee variabelen bestudeerd. Welke condities zorgen er bijvoorbeeld voor dat een hoge werkdruk bij de ene persoon wel tot een burnout leidt, terwijl een andere persoon met dezelfde werkdruk nergens last van heeft? Hebben bepaalde persoonlijkheidskenmerken bijvoorbeeld een versterkende of juist een beschermende werking op de relatie tussen werkdruk en burnout? Met mediatie-modellen wordt het causale mechanisme tussen twee variabelen bestudeert. Oftewel: welke andere variabele medieert de relatie tussen de afhankelijke en de onafhankelijke? Is het bijvoorbeeld zo dat een hoge werkdruk, leidt tot een toename in onzekerheid, en dat deze toename op zijn beurt weer tot een burnout leidt? In tegenstelling tot de vorige twee type modellen, zijn multilevelmodellen niet gemaakt om een speciale relatie tussen begrippen te onderzoeken. Multilevel modellen zijn ontworpen om met een hiĂŤrarchische structuur binnen datasets om te gaan. Werknemers binnen een bepaald bedrijf kunnen bijvoorbeeld op een hele andere manier op werkdruk reageren dan binnen een ander bedrijf. Een multilevel model houdt daarom niet alleen rekening met het algemene verband dat tussen twee variabele te vinden is, maar ook met de groepen waarbinnen de individuen (in dit geval de werknemers) geclusterd zijn.

Cursuscode: S26232 Studielast: 2 modulen

Waarom heeft de een meer last van werkstress dan de ander? Wanneer is er sprake van burn-out en wat zijn risicofactoren? Hoe kunnen we gezondheid en welbevinden van individuele werknemers meten? En wat kunnen we er aan doen om gezondheidsproblemen van werknemers te voorkomen, ze vitaal en duurzaam inzetbaar te houden of om ze weer gezond aan het werk te krijgen? Op dit soort vragen wordt antwoord gezocht in deze boeiende cursus psychologie van arbeid en gezondheid. De psychologie van arbeid en gezondheid bestudeert en bevordert het welzijn en de gezondheid op het werk. Ze bestrijkt het hele veld van interventies en richt zich zowel op het individu als op de organisatie. Ze heeft aandacht voor primaire en secundaire preventie, maar ook voor behandeling, reĂŻntegratie en amplitie. Na een algemene inleiding op het vakgebied, wordt dieper ingegaan op (emotionele) arbeidsbelasting, stress en ziekteverzuim. Vervolgens wordt aandacht besteed aan werkverslaving, burn-out en arbeidsre-integratie. Ook de gezondheid van kwetsbare groepen in organisaties komt aan de orde. Ten slotte wordt ingegaan op de vraag hoe de gezondheid op de werkplek bevorderd kan worden.

Voorkennis Specifieke voorkennis is niet noodzakelijk. De readers bevatten enkele Engelstalige artikelen, daarom is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S26232

Ingangseisen U dient de onderzoekspractica Kwantitatieve data-analyse, Psychologisch experiment en Psychologisch survey te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S21211

bacheloropleiding

Klinische gespreksvoering

Selectiepsychologie: selectie en assessment

Cursuscode: S61321 Studielast: 1 module

Hulp bieden aan iemand in psychische nood doen we allemaal wel eens. Een schouder bieden om eens lekker op uit te huilen of een gewillig oor bieden kan iemand al enorm helpen. Maar soms is dat onvoldoende en wordt de deskundige hulp van een psycholoog of andere hulpverlener ingeroepen. En een professionele hulpverlener mag het er niet bij laten zitten als het gesprek even moeizaam verloopt.

Practicum De cursus bestaat uit een theoretische voorbereiding en een verplicht practicum van acht bijeenkomsten. Tijdens het practicum oefent u met medestudenten in het voeren van hulpverleningsgesprekken. De eerste twee bijeenkomsten bekwaamt u zich onder begeleiding van een docent in vaardigheden voor probleemnuancering. Daarna oefent u zelfstandig in kleine groepen met het voeren van de gesprekken (bijeenkomst 3, 4, 6 en 7). U hebt hierbij steeds meerdere gesprekken met één cliënt, waardoor een goede gelijkenis met een werkelijk begeleidingsproces ontstaat. Aan de hand van video-opnames van deze gesprekken schrijft u thuis een kort zelfreflectieverslag. Na iedere serie gesprekken volgt een terugkomdag (bijeenkomst 5 en 8). Tijdens deze bijeenkomsten kunt u delen uit uw video voorleggen aan de rest van de groep en de docent, en bestaat er volop gelegenheid om vragen, problemen of juist positieve ervaringen met elkaar te bespreken. Na afloop schrijft u een eindverslag over enkele door u gevoerde gesprekken.

Voor een personeelsbestand van hoge kwaliteit is effectief werven en selecteren van groot belang. Om de meest geschikte personen te selecteren, probeert men hun eventuele toekomstige functioneren binnen een specifieke arbeidssituatie en binnen het team en de organisatie als geheel te voorspellen. Hoewel er veel kennis bestaat en veel ‘werkende’ selectie-instrumenten beschikbaar zijn, is het werk van selectiedeskundigen vaak verbrokkeld en reactief. Dat komt omdat zij zelden betrokken worden bij het strategisch beleid van de organisatie. Toch vraagt effectieve selectie juist om een koppeling met de bredere organisatorische condities, zowel intern (zoals andere HRM-activiteiten, de samenstelling van het bestaande personeelsbestand en de mate van integratie in de organisatie) als extern (economische, technologische, maatschappelijke en culturele trends). Het vertrekpunt in deze cursus is daarom strategische selectie, waarin personeelsselectie vanuit het perspectief van de organisatiestrategie wordt beschreven. U leert hoe selectieprincipes en -technieken zich verhouden tot het strategische (HRM) beleid van organisaties. Veelgebruikte technieken zoals de psychologische test, het selectieinterview en het assessment center komen gedetailleerd aan bod. Ook behandelt de cursus basiszaken als betrouwbaarheid, validiteit, bias en discriminatie. U leert hoe en in welke gevallen een selectietechniek ‘werkt’. Ten slotte is in de cursus aandacht voor het nut van voorbereidingen die sollicitanten kunnen treffen.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Ingangseisen

Voorkennis

U dient de propedeuse psychologie afgerond te hebben. Daarnaast dient u in de postpropedeuse 10 modulen te hebben afgerond, waaronder de cursus Gespreksvoering. Een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal is vereist.

Specifieke voorkennis is niet vereist.

www.ou.nl/studieaanbod/S61321

Cursuscode: S14331 Studielast: 1 module

www.ou.nl/studieaanbod/S14331

Organisatiepsychologie

Personeelsmanagement

Cursuscode: S28211 Studielast: 1 module

In de kern bestaan organisaties uit een samenwerkingsverband van mensen. Maar dit samenwerkingsverband is allerminst vanzelfsprekend. Hoe zitten organisaties in elkaar en wat is de rol van de organisatiecultuur? Wat verklaart het succes van teams? Over welke kwaliteiten beschikt een effectieve leidinggevende? Waarom zijn mensen geneigd zich tegen verandering te verzetten en wat maakt dat werknemers bereid zijn om zich extra in te zetten? De organisatiepsychologie neemt het ‘samenspel’ van organisatieleden nader onder de loep. Deze cursus is opgebouwd rond vier thema’s. Het eerste thema schetst een beeld van de organisatie zelf, door in te gaan op organisatietypen, -cultuur en veranderingsprocessen. Het tweede thema gaat over de samenwerking binnen groepen en teams. In het derde thema staat de aansturing van medewerkers centraal, waarbij wordt ingegaan op leiderschap, macht, rechtvaardigheid en ethiek. Ten slotte richt het vierde thema zich op de individuele medewerker, met aandacht voor diens betrokkenheid, tevredenheid en motivatie in relatie tot het werk.

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S28211

Cursuscode: S29211 Studielast: 1 module

Op de vraag wat personeelsmanagement inhoudt antwoorden veel mensen met een opsomming van typische activiteiten als werven en selecteren, opleiden, beoordelen en belonen. Dergelijke activiteiten vormen inderdaad het meest zichtbare deel van het personeelsmanagement in een organisatie. U leert mede op grond van wetenschappelijke inzichten uit de arbeids- en organisatiepsychologie hoe u als personeelsfunctionaris deze activiteiten het beste kunt aanpakken. Maar deze activiteiten kunnen slechts effectief en efficiënt worden uitgevoerd wanneer ze onderling consistent samenhangen en wanneer ze steunen op doordachte strategische beslissingen over de organisatiedoelen. In deze cursus besteden we daarom ook aandacht aan de vraag hoe personeelsmanagement verankerd moet zijn in het globale beleid van een organisatie. Het samenspel tussen omgeving, organisatie en personeelsmanagement voor arbeidsrelaties krijgt daarbij veel aandacht. In de eerste vier studietaken maakt u kennis met het werkveld van personeelsmanagement en het belang van de strategische dimensie daarin. Het gaat dan onder meer om het optimaliseren van de bekwaamheid, de motivatie en de betrokkenheid van de aangestelde medewerkers. In de volgende studietaken spitten we telkens een kernactiviteit van personeelsmanagement uit. Achtereenvolgens komen aan bod: (1) personeelsplanning, werving en selectie, en het beheer van de uitstroom van medewerkers uit de organisatie; (2) het optimaliseren van arbeidsprestaties, onder meer door middel van beoordelingssystemen; (3) billijke beloning van de arbeidsprestaties; (4) de professionele ontwikkeling van medewerkers tijdens hun actieve beroepsloopbaan; (5) het loopbaanbeleid in moderne organisaties. De afsluitende studietaak gaat het over de belangrijkste toekomstige uitdagingen voor het personeelsmanagement: de voortschrijdende toepassing van informatie- en communicatietechnologie op het terrein van het personeelsmanagement, de uitbesteding van activiteiten in het personeelsmanagement en de opkomst van kennismanagement.

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S29211

bacheloropleiding

Inleiding in conflicthantering en mediation

Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie

Cursuscode: S28321 Studielast: 1 module

In de cursus Inleiding in conflicthantering en mediation verkrijgt u kennis en vaardigheden in het analyseren, diagnosticeren en hanteren van conflicten. Via inzicht in uw persoonlijke omgang met conflicten leert u geleidelijk de rol van bemiddelaar in een conflict tussen derden. In de eerste plaats wordt ingegaan op wat een conflict is. U leert dat er verschillende soorten conflicten zijn en dat er verschillende -positieve en negatieve - perspectieven op conflicten mogelijk zijn. Vervolgens leert u conflictsituaties analyseren en een diagnose te stellen. U leert niet alleen dat er verschillende conflictstijlen zijn, maar ook dat er verscheidene methoden zijn waarmee conflicten op een creatieve manier opgelost kunnen worden. Bovendien gaat u uw eigen manier van omgaan met (persoonlijke) conflicten kritisch analyseren. Dat wordt bereikt door middel van feedback op vragenlijsten die inzicht geven in uw conflicthanteringsstijl. Tenslotte zal duidelijk worden dat verschillende situaties vragen om een verschillende aanpak van het conflict. U maakt daarom globaal kennis met verschillende interventies voor conflicthantering. Hierbij wordt de nadruk gelegd op ‘mediation’. In een aantal bijeenkomsten gaat u uiteindelijk ook zelf als bemiddelaar aan de slag. Het boek gaat uit van het principe van ervaringsleren en dit principe wordt ook in deze cursus gehanteerd. In een reeks studietaken in het digitaal werkboek, ligt de nadruk op het toepassen van kennis. Uw interventievaardigheden worden geoefend tijdens studiebijeenkomsten.

Het vakgebied klinische psychologie gaat over deviant of gestoord gedrag dat als problematisch wordt ervaren door het individu en/of zijn omgeving. Zelfhulpboeken zijn vaak bestsellers, programma’s als ‘Dr Phil’ halen hoge kijkcijfers en de geestelijke gezondheidszorg krijgt veel aanmeldingen. In 2011 meldden 191.400 volwassen Nederlanders zich met een nieuw ontstane psychische aandoening bij de geestelijke gezondheidszorg. Het merendeel van de cliënten ontvangt ambulante geestelijke gezondheidszorg. Deze cursus is een vervolg op Klinische psychologie 1, waarin theoretische referentiekaders in de klinische psychologie, verschillende psychische stoornissen en de internationale classificatie van psychopathologie volgens DSM-IV beschreven worden. Klinische psychologie 2 gaat over de vraag hoe deze psychische stoornissen kunnen worden gediagnosticeerd en behandeld. Het tekstboek bij deze cursus bestaat uit drie delen. Het tekstboek wordt ondersteund met een digitaal en multimediaal werkboek. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Voorkennis

Ingangseisen

De inhoud van de cursus Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie wordt bekend verondersteld.

U dient de volledige propedeuse en daarnaast de cursus Gespreksvoering afgerond te hebben.

www.ou.nl/studieaanbod/S32331

www.ou.nl/studieaanbod/S28321

Cursuscode: S32331 Studielast: 1 module

Seksuologie

Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

Cursuscode: S33331 Studielast: 1 module

Seksuologie is de wetenschap van de lichamelijke, psychologische en sociale grondslagen van seksualiteit. Die diversiteit komt terug in het brede palet aan onderwerpen in deze cursus, waaronder intimiteit, seksueel functioneren, maatschappelijke invloeden op seksueel gedrag, seksuele voorkeuren, preventie van soa’s en seksuele disfuncties. U krijgt inzicht in theorievorming, onderzoek, hulpverlening, voorlichting en preventie met betrekking tot seksualiteit. In aanvulling op de onderwerpen in het tekstboek, bevat het digitale werkboek twee uitgebreide virtuele praktijkcasussen over ‘de preventie van soa’s’ en ‘seksuele hulpverlening’. Uw academische vaardigheden worden getraind in twee virtuele praktijkcasussen. Tijdens twee practicumbijeenkomsten staat seksuele hulpverlening en communicatie over seksualiteit centraal. Gedurende de hele cursus wordt uitgebreid aandacht besteed aan uw eigen attitude ten aanzien van de verschillende aspecten van seksualiteit.

Practicum Bij deze cursus worden twee verplichte practicumbijeenkomsten georganiseerd. Ter voorbereiding op het practicum doorloopt u twee virtuele praktijkcasussen in het digitale werkboek. Nadere informatie is op de cursussite en in het digitaal werkboek te vinden. Tijdens de practicumbijeenkomsten dient u actief te participeren in groepsactiviteiten en groepsdiscussies.

Cursuscode: S47311 Studielast: 1 module

In deze cursus wordt de adolescentieperiode vanuit een klinisch- en gezondheidspsychologisch perspectief beschreven. De adolescentieperiode is een belangrijke periode in de ontwikkeling van kind naar volwassene. Het lichaam verandert ingrijpend, het denken wordt complexer, sociale relaties krijgen een andere betekenis en de algemene principes over wat ‘goed of slecht’ is, krijgen een persoonlijke invulling. In de cursus gaan we in op de veranderingen die zich tijdens de adolescentieperiode afspelen op deze lichamelijke, cognitieve, sociale en morele domeinen. Door de ontwikkelingen op deze domeinen te integreren, polijst de jongere zijn of haar eigen identiteit. Dit is vaak een proces van vallen en opstaan waarbij gedrag en emoties soms een grens overschrijden. In de cursus worden dan ook treffende voorbeelden gegeven van waar, hoe en waarom het kan mislopen tijdens de adolescentie, alsook mogelijkheden tot preventie en interventie. Aan het einde van de cursus bent u in staat om de adolescentieperiode vanuit een klinisch en gezondheidspsychologisch perspectief te bekijken. U kunt typische adolescentiefenomenen vanuit dit kader observeren, analyseren en interpreteren.

Voorkennis Een passieve kennis van de Engelse taak is gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S47311

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Ingangseisen U dient de volledige propedeuse psychologie en daarnaast de cursus Gespreksvoering afgerond te hebben. www.ou.nl/studieaanbod/S33331

bacheloropleiding

Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving

eHealth: een gezondheidspsychologisch perspectief

Cursuscode: S36311 Studielast: 1 module

Onze omgeving is van invloed op ons gezondheidsgedrag. De mate waarin we bewegen, de voedingskeuze, het weerstaan van ongezonde verleidingen maar ook onze mentale gezondheid worden sterk beïnvloed door fysieke, sociale, economische en politieke omgevingsfactoren. Tegelijkertijd neemt iedereen zijn of haar omgeving op eigen wijze waar: het individu staat in interactie met de omgeving. Onderzoek naar de verklaring en beïnvloeding van (on) gezond gedrag is tot nu toe vooral gedaan vanuit een sociaal-psychologische traditie met weinig aandacht voor de omgeving. In een omgeving die ons verleidt tot ongezonde gewoontes, wordt van het individu een bewuste keuze voor een gezonde leefstijl verwacht. Het individu heeft echter maar beperkte energie en capaciteit om bewust en rationeel gezonde keuzes te maken. Daardoor is de rol van de omgeving in het onderzoek naar gedragsverandering zo belangrijk. De psycholoog van de toekomst wordt uitgedaagd om kennis en inzicht te hebben van de invloed van de omgeving op gezondheid en gedrag en deze kennis in te zetten om het gezonde gedrag gemakkelijker te maken. De cursus geeft u een overzicht van de empirische en theoretische inzichten wat betreft de interactie tussen persoonlijke en omgevingsfactoren in (gezondheids)gedrag. De problematiek wordt hierbij vanuit een praktijkrelevante context geschetst te weten: overgewicht in relatie tot diabetes type 2, depressie, roken en alcoholgebruik. Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de beroepspraktijk, doorloopt u de cursus in de vorm van virtuele snuffelstages (o.a. bij het RIVM en in een huisartsenpraktijk). De cursus is een keuzevak binnen de psychologieopleiding maar is ook te koop voor mensen die de opleiding niet volgen. Deze cursus is interessant voor beleidsmakers op het gebied van gezondheid, gezondheidszorgprofessionals en voor wetenschappers met belangstelling voor nieuwe inzichten in gezondheidsvoorlichting en -bevordering.

Voorkennis Een passieve kennis van de Engelse taal is gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S36311

Cursuscode: S26311 Studielast: 1 module

De cursus eHealth bestaat uit een algemene inleiding in de eHealth, waarbij een overzicht wordt gegeven van de ontwikkeling van eHealth en de betekenis van eHealth binnen de huidige gezondheidszorg, evenals een beschrijving van de belangrijkste eHealth toepassingen. Vervolgens wordt er in verschillende thema’s dieper ingegaan op specifieke eHealth toepassingen binnen: (1) de primaire preventie: gebruik van eHealth voor gezondheidsbevordering; (2) de secundaire preventie: gebruik van eHealth in opsporing van ziekte vanuit zowel de kant van de zorgverlener als de kant van de doelgroep; (3) de tertiaire preventie: eHealth bij patiëntenzorg vanuit zowel de zorgverlener als patiënt kant. Tot slot is er ruimte voor een kritische blik op de effectiviteit en de voor- en nadelen van eHealth en leert u hoe u een eenvoudige eHealth interventie kunt opzetten. Elk thema wordt geïllustreerd met verschillende voorbeelden van eHealth toepassingen in de vorm van websites, apps en video’s.

Voorkennis Een passieve kennis van de Engelse taal is gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S26311

Voeding en Gezondheid

Cursuscode: N24211 Studielast: 1 module

Ons dagelijks leven wordt voor een groot deel door onze gezondheid bepaald. Het doel van de cursus Voeding en gezondheid is kennis en inzicht te verschaffen over de invloed van voeding en fysieke activiteit op de gezondheid van de mens. De cursus besteedt met name aandacht aan gezonde voeding. De leerinhoud wordt grotendeels aangeboden via een bestaand tekstboek. Onderwerpen die aan bod komen zijn: (1) waarom we eten wat we eten (2) vertering en absorptie (3) koolhydraten, eiwitten, vetten: chemie, functie en bronnen (4) van voedingsstoffen naar energie (5) energiebalans, overgewicht, ondergewicht, gewichtsverlies en gewichtstoename (6) water, vitamines, mineralen: functie, tekorten, toxiciteit en bronnen (7) toepassing van deze basiskennis in de levensfasen (zwangerschap, lactatie, zuigelingen, adolescenten, volwassenen en ouderen) (8) voeding en lichamelijke activiteit (9) voedingsgerelateerde risicofactoren: chronische ziektes. In een bijbehorend werkboek wordt aanvullende informatie gegeven voor de Neder landse situatie en wordt de student door de cursus heen geleid met behulp van leerdoelen, studeeraanwijzingen, actuele nieuwsberichten en opgaven.

Voorkennis Enige kennis van de biologie en (bio)chemie op havo niveau is gewenst. Een goede passieve beheersing van de Engelse taal is noodzakelijk. www.ou.nl/studieaanbod/N24211

bacheloropleiding

Bachelorthesis

Cursuscode: S50317 Studielast: 4 modulen

In dit zevende en laatste onderzoekspracticum in de onderzoekscompetentielijn van de bacheloropleiding Psychologie zult u een wetenschappelijk artikel schrijven dat als afsluiting van de bacheloropleiding geldt. Om dit artikel te kunnen schrijven leert u waaraan wetenschappelijke artikelen moeten voldoen en krijgt u vaardigheden aangereikt om wetenschappelijke artikelen kritisch te beschouwen en te beoordelen. Daarbij hebt u het geleerde in de voorafgaande onderzoekspractica uit de bacheloropleiding nodig. Daarna werkt u in een groep van gemiddeld zeven studenten samen aan de verzameling van data om de vooraf geformuleerde individuele onderzoeksvragen te beantwoorden. Elke student schrijft vervolgens op basis van deze data een individueel werkstuk in de vorm van een manuscript voor een wetenschappelijk artikel. Dit proces wordt door een docent begeleid in vijf bijeenkomsten. De eerste bijeenkomst kan een face-to-face bijeenkomst in een studiecentrum zijn, terwijl de overige bijeenkomsten virtueel zijn. Van aantal en vorm van de bijeenkomsten kan door de docent afgeweken worden. Vormgegeven als afstandsonderwijs met gebruikmaking van het internet, is dit onderzoekspracticum gericht op het verwerven en integreren van kennis en vaardigheden. Hierbij dient u kennis en vaardigheden die u in eerdere onderzoekspractica uit bachelor opleiding opdeed te gebruiken, zoals het formuleren van een probleemstelling. Maar ook uw kennis over onderzoeksopzetten en analysestrategieĂŤn komt hierbij van pas. Het studiemateriaal bij die eerder afgeronde cursussen dient als naslagwerk waarnaar u naar believen kunt teruggrijpen. U studeert in dit practicum volgens de aanwijzingen in dit digitaal werkboek. Daarin vindt u acht studietaken, A tot en met H. De eerste vier studietaken betreffen het beoordelen of reviewen van wetenschappelijke artikelen. Bij het doorlopen van deze vier studietaken maakt u gebruik van het boek Evaluating Information (Katzer, Cook & Crouch, 1998), waarin aanwijzingen te vinden zijn om de opdrachten te kunnen maken. In die studietaken wordt gebruik gemaakt van realistisch casusmateriaal in de vorm van concept artikelen en fragmenten uit reĂŤle reviewprocedures. Studietaak A leidt u door het reviewproces, waarbij telkens een hoofdstuk uit het boek bestudeerd moet worden en inzichtvragen

beantwoord dienen te worden. In de studietaken B oefent u zelfstandig de onderdelen uit het reviewproces. Die onderdelen zijn geplaatst in de context van een gehele taak, die het hele proces omvat. Studietaak C gaat in op het probleem van plagiaat, waaraan schrijvers zich vaak schuldig maken zonder zich ervan bewust te zijn. Deze taak dient om u te wijzen op diverse vormen van plagiaat, en om te leren hoe deze voorkomen kunnen worden. De benodigde aanvullende bronnen zijn aan het digitaal werkboek gelinkt, evenals de uitwerkingen van de opdrachten. Omdat de studietaken de volgorde van het onderzoeksproces volgen, dient u ze in de volgorde A, B, C te doorlopen. In studietaak D schrijft u zelf een review van een verstrekt artikel volgens de methode die in de eerdere studietaken werd gedemonstreerd. Uw review en die van uw medestudenten worden met de studiebegeleider in de groep besproken. Via studietaken E tot H voert u een eigen onderzoek uit, deels in samenwerking met uw medestudenten. Dit proces houdt in het schrijven van een inleiding die op basis van de literatuur tot unieke onderzoeksvragen leidt, het operationaliseren van de begrippen, het technisch ontwerp van de studie, de dataverzameling en -analyse, en de verslaglegging van resultaten en discussie. Dit proces wordt via groepsbijeenkomsten begeleid (zie begeleidingsvorm). Aan het eind van de cursus wordt uw product gereviewd door een van uw medestudenten. De begeleider reviewt uw manuscript ook. Op basis van de twee reviews reviseert u uw manuscript. Dit gereviseerde manuscript wordt door de begeleider beoordeeld, evenals de zgn. coverletter, waarin u gedetailleerd aangeeft hoe u met de kritiekpunten bent omgegaan. Aan het practicum is een planning verbonden die uitgaat van een studiebelasting van ongeveer 15 uur per week (doorlooptijd Âž jaar). Bij de indeling in groepen zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de voorkeur van studenten voor onderwerp en begeleider.

Ingangseisen U hebt 34 modulen (inclusief vrijstellingen) uit de bacheloropleiding afgerond waaronder alle onderzoekspractica. www.ou.nl/studieaanbod/S50317

Uitvoeringsregeling bij de Onder wijs- en examenregeling 2015-2016 WO bacheloropleiding Psychologie De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2015 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijsen examenregeling (OER) 2015-2016 voor de bacheloropleiding Psychologie. A. Overgangsmaatregelen op cursus- dan wel opleidingsniveau Maatregelen op cursusniveau

Revisies Ten aanzien van de in de OER 2015-2016 opgenomen gereviseerde cursussen geldt dat studenten die zich voor een ‘oude’ versie van de cursus hebben ingeschreven voordat de gereviseerde versie beschikbaar komt, de ‘oude’ versie kunnen inbrengen. Deze regeling is van toepassing als hierna geen specifieke regeling voor de inbreng van de oude cursus is opgenomen. De oude cursus en de gereviseerde cursus zijn wederzijds uitsluitend. Dit betekent dat indien een bepaalde cursus verplicht of als gebonden keuze in het desbetreffende programma voorkomt, de desbetreffende uitsluitende cursus niet kan worden ingebracht in de vrije ruimte.

Klinische gespreksvoering (S61321) Sinds 1 september 2009 is de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) verplaatst van de masteropleiding naar de bacheloropleiding. − Studenten die vóór 1-9-2009 de cursus Interventies bij organisatieverandering (S63321) hebben besteld, mogen deze in de bacheloropleiding inbrengen voor Klinische gespreksvoering. − Studenten die voor 1-9-2009 de cursus Gezondheidspsychologische interventies (S64332) hebben besteld mogen deze in de bacheloropleiding inbrengen voor Klinische gespreksvoering en Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (S36311). Zie ook de uitvoeringsregeling van de masteropleiding Psychology 2015-2016.

Geschiedenis van de psychologie (S08121) Deze cursus is sinds 1 september 2009 verplaatst van de postpropedeuse naar de propedeuse. Studenten die voor 1 september 2009 de cursus Intelligentie en sociale competentie (S35311) hebben besteld of vrijgesteld gekregen, mogen deze in de propedeuse inbrengen in plaats van de cursus Geschiedenis van de psychologie (S08121) ten behoeve van de aanvraag van de propedeuseverklaring. Bij voortzetting van de bacheloropleiding dient Geschiedenis van de psychologie (S08121) alsnog te worden afgerond in de postpropedeuse.

Selectiepsychologie: selectie en assessment (S14331) Deze cursus is sinds 1 september 2011 verplaatst van de gebonden keuze in de postpropedeuse naar het verplichte deel van de postpropedeuse. Voor studenten die vóór 1 september 2011 hun gebonden keuze hebben afgerond zonder dat deze cursus daarin is opgenomen, wordt deze cursus gecompenseerd met een andere afgeronde cursus uit de gebondenkeuzeruimte. De student dient er rekening mee te houden dat deze cursus verplicht onderdeel is voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. In deze eisen kunnen geen compensaties ingebracht worden.

Psychogerontologie (S45311) Sinds 1 september 2014 is de cursus Psychogerontologie (S45311) verplaatst van de masteropleiding Psychology naar de gebonden keuze van de bacheloropleiding. Indien de cursus is gekocht vóór 1 september 2014 dan zal de cursus in de (begeleide) masteropleiding Psychology opgenomen worden Onderzoekspractica De onderzoekspractica moeten gezien de ingangseisen in onderstaande volgorde bestudeerd worden: − S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse − S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment − S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie

− S11211 Onderzoekspracticum kwalitatief onderzoek − S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey − S21211 Onderzoekspracticum analyse van psychologische modellen − S50317 Bachelorthesis.

Onderzoekspracticum psychologisch survey (S04241) Deze cursus is sinds 1 september 2008 verplaatst van de propedeuse naar de postpropedeuse. Studenten die voor 1 september 2008 de cursus Onderzoekspracticum psychologisch survey hebben besteld of vrijgesteld gekregen, mogen deze in de propedeuse inbrengen in plaats van de cursus Onderzoekspracticum psychologisch experiment (S05271) ten behoeve van de aanvraag van de propedeuseverklaring. Bij voortzetting van de bacheloropleiding dient het Onderzoekspracticum psychologisch experiment (S05271) alsnog te worden afgerond in de postpropedeuse.

Onderzoekspracticum psychologische surveys (S68312) en Onderzoekspracticum psychologische experimenten (S69312) Deze onderzoekspractica zijn sinds 1 september 2009 vervangen door de Bachelorthesis (S50317). 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide onderzoekpractica, dan worden deze ingebracht voor de Bachelorthesis (S50317). 2. Heeft de student slechts een certificaat of vrijstelling voor één van deze onderzoekspractica, dan is inbreng niet mogelijk en moet de student de Bachelorthesis (S50317) afronden. Inbreng van cursussen die niet meer voorkomen in de bacheloropleiding Psychologie

Personeelsmanagement (S02232) Deze cursus is sinds 1 februari 2013 vervangen door de cursussen Organisatiepsychologie (S28211) en Personeelsmanagement (S29211). Studenten die de cursus Personeelsmanagement (S02232) hebben afgerond of vrijgesteld gekregen, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de twee nieuwe cursussen Organisatiepsychologie (S28211) en Personeelsmanagement (S29211).

Gezondheid in perspectief (N39211) Studenten die de cursus Gezondheid in perspectief (N39211) hebben aangeschaft vóór 1 september 2013, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de cursus Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (S36311).

Wetenschapsleer (C01221) Studenten die de cursus Wetenschapsleer (C01221) hebben aangeschaft vóór 1 september 2010, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de cursus Grondslagen van de psychologie: filosofie (S37211).

Intelligentie en sociale competentie (S35311) Het behaalde resultaat voor deze cursus wordt ingebracht voor Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie (S36111).

Functieleer en biologische psychologie (S09131) Het behaalde resultaat voor deze cursus wordt ingebracht voor Biologische grondslagen: cognitie (S49111).

Gespreksvoering (S17211, 1 module) en Sociologie (S02121) 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide cursussen, dan worden deze ingebracht voor de 2-moduulscursus Gespreksvoering (S16212). 2. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Gespreksvoering (S17211), dan vindt inbreng plaats op 2-moduulscursus Gespreksvoering (S16212). Het tekort van één module wordt aangevuld met een 1-moduulscursus uit de gebonden keuze van de bacheloropleiding. Hiervoor moet de student een verzoek tot een individuele overgangsregeling aanvragen. 3. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Sociologie (S02121), dan vindt inbreng plaats in onderstaande volgorde: − S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie of − S22321 Leren en trainen in organisaties of − S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering of − vrije ruimte. Indien bovenstaande opties niet mogelijk zijn kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen.

Interventies in groepen: conflicthantering en mediation (S66312) Een certificaat of vrijstelling voor deze cursus wordt voor 1 module ingebracht voor de cursussen Inleiding in conflicthantering en mediation (S28311) en voor 1 module ingebracht in de gebonden keuze.

Leiderschap in arbeidsorganisaties (S29311) en Mentale belasting in het werk (S39311) 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide cursussen, dan worden deze ingebracht voor de 2-moduuls cursus Psychologie van arbeid en gezondheid (S26232). 2. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Leiderschap in arbeidsorganisaties (S29311) dan vindt inbreng plaats in onderstaande volgorde: − gebonden-keuzeblok − vrije ruimte. Indien bovenstaande opties niet mogelijk zijn kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen. 3. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Mentale belasting in het werk (S39311) dan wordt dit ingebracht op Psychologie van arbeid en gezondheid (S26232). Het tekort van één module wordt aangevuld met een 1-moduulscursus uit de gebonden keuze van de bacheloropleiding. Hiervoor kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen.

Arbeid en gezondheid 1 (S19211), Arbeid en gezondheid 2 (S37311) en Mentale belasting in het werk (S39311) 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor alle drie de cursussen, dan worden deze ingebracht voor Psychologie van arbeid en gezondheid (S26232) en voor Adolescentie: een klinische en gezondheids-psychologische benadering (S47321). 2. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor twee van de drie cursussen, dan worden deze ingebracht voor Psychologie van arbeid en gezondheid (S26232). 3. Heeft de student een certificaat of vrijstelling voor Arbeid en gezondheid 1 (S19211) óf voor Arbeid en gezondheid 2 (S37311), dan wordt dit ingebracht voor Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering (S47321).

Arbeidspsychologie en -sociologie (S07231) Studenten die de cursus Arbeidspsychologie en -sociologie (S07231) hebben aangeschaft vóór 1 september 2013, kunnen het behaalde resultaat inbrengen in de gebonden keuze.

Ergonomie (S06231) Studenten die de cursus Ergonomie (S06231) hebben aangeschaft vóór 1 september 2014, kunnen het behaalde resultaat inbrengen in de gebonden keuze.

Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse (S24221) Studenten die de cursus Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse (S24221) hebben aangeschaft vóór 1 september 2014, kunnen het behaalde resultaat inbrengen in plaats van de cursus Onderzoekspracticum analyse van psychologische modellen (S21211).

Onderzoekspracticum observatie en interview (S31211) Studenten die de cursus Onderzoekspracticum observatie en interview (S31211) hebben aangeschaft vóór 1 september 2014, kunnen het behaalde resultaat inbrengen in plaats van de cursus Onderzoekspracticum kwalitiatief onderzoek (S11211). B. Wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau Elkaar wederzijds uitsluitende cursussen mogen niet tegelijk in de bacheloropleiding worden ingebracht. Cursus

Wederzijds uitsluitend met:

S03121 Inleiding psychologie 1a S12112 of S48112 Inleiding in de psychologie S04121 Inleiding psychologie 1b S12112 of S48112 Inleiding in de psychologie S12112 Inleiding in de psychologie S48112 Inleiding in de psychologie S09131 Functieleer en biologische psychologie S49111 Biologische grondslagen: cognitie S13331 Gegevensverwerking met SPSS S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse S25211 Inleiding in de neuropsychologie en S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie psychofarmacologie

B01111 Human resource management

S29211 Personeelsmanagement S02232 Personeelsmanagement

C01221 Wetenschapsleer

S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie

S02232 Personeelsmanagement

S29211 Personeelsmanagement B01111 Human resource management B07113 OUX Managementcompetenties en HRM

S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse S17211 Gespreksvoering S33321 Inleiding in de seksuologie S39311 Mentale belasting in het werk S66312 Interventies in groepen: conflicthantering en mediation

S13331 Gegevensverwerking met SPSS

S31211 Onderzoekspracticum observatie en interview S21212 Leeronderzoek S21212 Leeronderzoek S68312 Onderzoekspracticum psychologische surveys S69312 Onderzoekspracticum psychologische experimenten

S11211 Onderzoekspracticum kwalitatief onderzoek

S16212 Gespreksvoering S33331 Seksuologie S26212 Psychologie van arbeid en gezondheid S28321 Inleiding in conflicthantering en mediation

S68312 Onderzoekspracticum psychologische surveys S50317 Bachelorthesis S50317 Bachelorthesis S50317 Bachelorthesis

C. Bepalingen ten aanzien van cursusdeelname: ingangsvoorwaarden op cursusniveau In een aantal gevallen is het succesvol afgelegd hebben van tentamens voorwaarde voor de toelating tot het afleggen van andere tentamens. De student mag niet inschrijven voor de cursus indien er geen certificaten behaald zijn voor de cursussen die als ingangseis gelden. Cursus Ingangseisen

S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie S11211 Onderzoekspracticum kwalitatief onderzoek

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

S04251 Onderzoekspracticum psychologisch survey

S11211 Onderzoekspracticum kwalitatief onderzoek

S21211 Onderzoekspracticum analyse van psychologische modellen S33331 Seksuologie S16212 Gespreksvoering S61321 Klinische gespreksvoering S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation S50317 Bachelorthesis

S04251 Onderzoekspracticum psychologisch survey

S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment+ 6 andere modulen uit de propedeuse psychologie S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie

Propedeuse psychologie + S16212 Gespreksvoering S48112 Inleiding in de psychologie + 6 andere modulen uit de propedeuse psychologie Propedeuse psychologie + S16212 Gespreksvoering + 10 andere modulen uit de postpropedeuse Propedeuse psychologie + S16212 Gespreksvoering Afgerond 34 modulen (inclusief vrijstellingen) waaronder alle onderzoekspractica

Gebonden keuzeblok en ingangseisen cursussen uit masteropleiding Psychology Bij de keuze van cursussen uit het gebonden keuzeblok dient de student rekening te houden met de ingangseisen op cursusniveau voor de mastercursussen uit de masteropleiding Psychology: − S72311/PM0002 Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie − S73311/PM0102 Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie en − S74311/PM0202 Psychodiagnostiek in de klinische psychologie − S75311/PM0302 Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie. Voor deze 4 cursussen is de algemene ingangseis dat de student is toegelaten tot de masteropleiding Psychology: Per cursus gelden bovendien aanvullende ingangseisen:

Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (S72311/PM0002) De student dient ten minste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende reeks cursussen. S28211 Organisatiepsychologie S29211 Personeelsmanagement S06231 Ergonomie (per 1-9-2014 uit het aanbod) S07231 Arbeidspsychologie en -sociologie (per 1-9-2013 uit het aanbod) S22321 Leren en trainen in organisaties (per 1-9-2015 uit aanbod) S28321 Inleiding in conflicthantering en mediation

Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (S73311/PM0102) De student dient ten minste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende reeks cursussen: S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving S28321 Inleiding in conflicthantering en mediation S06231 Ergonomie (per 1-9-2014 uit het aanbod) S33331 Seksuologie S26311 eHealth: een gezondheidspsychologisch perspectief N24211 Voeding en gezondheid

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (S74311/PM0202) De student dient ten minste 2 modulen afgerond te hebben van de volgende reeks cursussen: S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S33331 Seksuologie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering S45311 of S45321 Psychogerontologie

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (S75311/PM0302) De student dient ten minste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende reeks cursussen: S10131 Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering S45311 Psychogerontologie D. Inbreng mastercursussen en individuele regelingen 1. Het is niet toegestaan om mastercursussen uit de op de bacheloropleiding aansluitende master(s) op te nemen in de vrije ruimte van de bacheloropleiding, tenzij het een cursus betreft die noodzakelijk is voor de toelating tot de GZ-opleiding én die niet voorkomt in de uiteindelijk te kiezen mastervariant. 2. Indien voldaan wordt aan de ingangseisen op cursusniveau, is inbreng van cursussen van andere masteropleidingen van de Open Universiteit in de vrije ruimte van de bacheloropleiding Psychologie toegestaan, tenzij inschrijving voor deze cursussen is voorbehouden aan studenten die formeel zijn toegelaten tot de masteropleiding waarvan die cursussen deel uitmaken.

E. Bepalingen ten aanzien van aanschuifonderwijs 1. De student moet voordat hij een cursus bij een instelling voor hoger onderwijs gaat volgen schriftelijk toestemming vragen voor de inbreng van een bepaalde cursus in de bacheloropleiding Psychologie. Een verzoek om toestemming wordt door de student gericht aan de commissie voor de examens (CvE). 2. De student dient tegelijkertijd de Engelstalige benaming van de desbetreffende cursus aan te leveren. 3. De CvE zorgt voor een schriftelijke reactie aan de student. In deze reactie wordt altijd vermeld voor hoeveel studiepunten die desbetreffende cursus kan worden ingebracht. 4. De toestemming zoals bedoeld onder punt 1 geldt alleen voor de desbetreffende opleiding. Toestemming wordt alleen dan verleend wanneer er sprake is van duidelijke samenhang tussen enerzijds het in te brengen onderwijs en anderzijds (de doelstellingen van) de desbetreffende opleiding aan de Open Universiteit. 5. De student moet, tenzij anders is bepaald, zelf zorg dragen voor inschrijving, betaling en dergelijke aan de andere universiteit; de Open Universiteit heeft geen inspanningsverplichting en draagt geen enkele verantwoordelijkheid met betrekking tot de inschrijving of andere contacten met de andere instelling. 6. De student moet zo spoedig mogelijk na het behalen van de tentamen(s) zijn tentamenbriefje(s) van de andere universiteit samen met de toestemmingsbrief zoals bedoeld onder punt 1, overleggen aan de CvE. 7. Het verzoek om een cursus te mogen inbrengen via aanschuifonderwijs mag ook achteraf ingediend worden. De student loopt dan de kans dat hiervoor geen toestemming wordt verleend. F. Compensatorische regeling Voor de in artikel 25 van de Nadere regels inrichting tentamens en examens vastgelegde compensatorische regeling (één cijfer 5 in de propedeuse toegestaan en één cijfer 5 in de postpropedeuse of in de vrije ruimte) zijn uitgezonderd: 1. De afsluiting van de propedeuse: de cursus Onderzoekspracticum literatuurstudie (S22241) 2. De afsluiting van de bacheloropleiding: de cursus Bachelorthesis (S50317). 3. De cursussen die deel uitmaken van eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek; ook als deze cursussen niet ingebracht worden voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek moeten de onderstaande cursussen met een voldoende afgerond zijn: − Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopatalogie (S23232) − Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie (S25221) − Gespreksvoering (S16212) − Test- en toetstheorie (S20221) − Selectiepsychologie: selectie en assessment (S14331) − Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie (S32331) − Seksuologie (S33331) − Klinische gespreksvoering (S61321). G. Geldigheidsduur tentamens De geldigheidsduur van de tentamens van de wo-bacheloropleiding Psychologie bedoeld in artikel 11 van de OER 2015-2016 voor de wo-bacheloropleiding Psychologie is onbeperkt. Getuigschriften en diploma’s die afgegeven zijn vóór 2000 geven geen recht op vastgestelde standaard vrijstellingsprogramma’s. H. Hardheidsclausule Voor zover er zich onverhoopt gevallen mochten voordoen, waarin de uitvoeringsregeling niet voorziet, wordt verwezen naar het bepaalde in artikel 33 van de OER 2015-2016 voor de bacheloropleiding Psychologie.

Procedures en regelgeving OER en Uitvoeringsregelingen In de Onderwijs en examenregeling (OER) staat het onderwijsprogramma beschreven en de rechten en plichten van de student. Onderdeel van de OER zijn de Uitvoeringsregelingen waarin voor elke opleiding de specifieke bepalingen zijn opgenomen. Deze regelingen kunt u downloaden van de website. www.ou.nl/documenten

Getuigschriften De Open Universiteit verstrekt de volgende getuigschriften: een dossierverklaring, een propedeuse-, bachelor-, en mastergetuigschrift. www.ou.nl/getuigschrift

Compensatorische regeling Studenten die een propedeuse-, of bachelorgetuigschrift aanvragen kunnen gebruikmaken van een compensatorische regeling. De algemene regeling is vastgelegd in art 25 van de Nadere regels inrichting tentamen en examen 2015-2016. De volledige tekst van dit artikel en van de Nadere regels kunt u downloaden op de website. www.ou.nl/tentamen

Beroepsprocedure en bezwaarprocedure Bij het College van beroep voor de examens kan binnen zes weken (administratief ) beroep worden ingesteld tegen onder andere beslissingen van de Commissie voor de examens of een examinator. Voorbeelden van een beslissing zijn: een individuele tentamenuitslag, een vrijstellingsbeslissing of een toelatingsbeslissing tot een wo-masteropleiding. Er kan bezwaar gemaakt worden tegen een besluit, genomen door of namens het College van bestuur, waartegen geen (administratief ) beroep mogelijk is. Deze besluiten kunnen betrekking hebben op bijvoorbeeld: de inschrijving, het cursusgeld.

Klachtencommissie Voor klachten, waarvoor u geen beroep of bezwaar kunt aantekenen, bijvoorbeeld over de dienstverlening of de wijze waarop u bent behandeld, kunt u terecht bij de Klachtencommissie. Meld uw klacht eerst bij Service en informatie. Wordt uw klacht daar niet naar tevredenheid verholpen, dan kunt u schriftelijk een formele klacht indienen. Uitgebreide informatie rondom beroep, bezwaar en klachten en de benodigde formulieren kunt u vinden op de website. www.ou.nl/procedures

Vertrouwenspersonen ongewenste omgangsvormen De Open Universiteit heeft vertrouwenspersonen aangesteld die kennis hebben van de organisatie en de problemen die zich daarin kunnen voordoen. Als u hulp nodig hebt bij het oplossen van een probleem van ongewenst gedrag tijdens de studie kunt u contact opnemen met een van de vertrouwenspersonen via vertrouwenspersonen.oomgang@ ou.nl, of kijk op onze website voor meer informatie. www.ou.nl/vertrouwenspersonen Alle bovenstaande informatie is ook verkrijgbaar in de studiecentra of telefonisch aan te vragen bij de afdeling Service en informatie, T +31 (0)45 - 576 2888.

Ser vice en informatie Hebt u vragen over uw studie of wilt u informatie over het dichtstbijzijnde studiecentrum? Neem dan contact op met een van onze medewerkers of kijk op de website voor onze bereikbaarheid. T +31 (0)45 - 576 2888 www.ou.nl/directcontact www.ou.nl/studiecentra

Colofon Open Universiteit Redactie Faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen Gemeenschappelijke Service Organisatie Ontwerp en fotografie decaan Team Visuele Communicatie Valkenburgerweg 177, 6419 AT Heerlen - NL Postbus 2960, 6401 DL Heerlen - NL Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Juni 2015

De studierichtingen van de Open Universiteit

cultuurwetenschappen

managementwetenschappen

natuurwetenschappen

onderwijswetenschappen

rechtsgeleerdheid

informatica

Psychologie bezoekadres: Valkenburgerweg 177, 6419 AT Heerlen postadres: Postbus 2960, 6401 DL Heerlen, T +31 (0)45 - 576 2888 www.ou.nl/psychologie