Wyższe kategorie naukowe

Adam Gliksman

Początek roku 2023 przyniósł bardzo dobre wiadomości dla Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Dyscypliny sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki, literaturoznawstwo oraz nauki o sztuce otrzymały, po złożonym do Ministra Edukacji i Nauki odwołaniu, kategorię naukową A. Ocenę czterech dyscyplin podniesiono z kategorii B do B+. Serdecznie gratulujemy.

Minister Edukacji i Nauki rozpatrzył złożone

8 i 18 sierpnia 2022 r. wnioski Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie o ponowne rozpatrzenie sprawy rozstrzygniętej decyzjami Ministra w 27 lipca 2022 r. w sprawie przyznania kategorii naukowych dyscyplinom. Minister po zapoznaniu się ze złożonymi odwołaniami postanowił

12 stycznia 2023 roku uchylić zaskarżone decyzje w sprawie przyznania kategorii naukowej B+ w dyscyplinie sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki i przyznać kategorię naukową A oraz w dyscyplinie literaturoznawstwo, a 17 stycznia 2023 r. dyscyplinie nauki o sztuce.

Minister Edukacji i Nauki pozytywnie rozpatrzył także cztery odwołania dotyczące zmiany kategorii naukowej z B na B+. Minister uwzględnił argumenty w sprawie następujących dyscyplin: psychologia, nauki biologiczne, nauki prawne i nauki socjologiczne.

Po uwzględnieniu decyzji Ministra Edukacji i Nauki ewaluacja działalności naukowej za lata 2017–2021 dyscyplin prowadzonych przez

Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie przyniosła kategorię A trzem dyscyplinom, kategorię B+ siedemnastu dyscyplinom i kategorię B jednej dyscyplinie.

Komentarze przewodniczących i pełnomocników Dr Małgorzata Kaźmierczak

(Przewodnicząca Dyscypliny Nauki o Sztuce): Nauki o sztuce osiągnęły świetny wynik w pierwszym kryterium. Bardzo niesprawiedliwie oceniono jednak kryterium trzecie, czyli wpływ społeczny. Nasi pracownicy pracują jako kuratorzy wystaw. Były wśród nich wydarzenia międzynarodowe, jednak ekspert ocenił, że ich wpływ jest jedynie regionalny. Odwołałam się od tej decyzji, wskazując również na fakt, że kuratorstwo należy do dyscypliny sztuki plastyczne, a zatem realizowane wystawy są działaniami interdyscyplinarnymi, co wcześniej nie zostało uwzględnione. Ekspert uznał te argumenty, co poskutkowało podniesieniem punktacji, a co za tym idzie, kategorii naukowej.

Prof. dr hab. Paweł Próchniak (Przewodniczący Dyscypliny Literaturoznawstwo): W uzasadnieniu wniosku o zmianę ewaluacji kategorii naukowej dla dyscypliny literaturoznawstwo wykazałem, że wskazane działania badaczy Uniwersytetu Pedagogicznego, związane z literaturą w sieci (portale internetowe – staropolska.pl i stronypoezji.pl oraz wybrane serwisy internetowe Laboratorium NN, których wspólnym środowiskiem sieciowym jest Biblioteka Multimedialna TNN biblioteka.teatrnn.pl), mają przełomowe i międzynarodowe znaczenie. W poprzedniej ocenie doceniono interdyscyplinarność, istotne znaczenie inicjatyw oraz krajowy zasięg, nie zwrócono jednak uwagi na ogólnoświatowy charakter projektów.

Wszystkie wskazane przez nas portale internetowe, będące – co chcemy raz jeszcze podkreślić – bezpośrednimi kontynuacjami lub emanacjami osiągnięć naukowych literaturoznawców naszej uczelni, charakteryzują się dużymi zasięgami, również międzynarodowymi, oraz – wbrew sugestii eksperta oceniającego opis wpływu – wysokim średnim czasem trwania pojedynczej sesji.

Dr Łukasz Krzywoszański

(Pełnomocnik Rektora ds. Dyscypliny Psychologia): Uczelnia złożyła do MEiN odwołanie, w którym w sposób przekonujący przedstawiono wyjaśnienia, że wykazane w ewaluacji dyscypliny psychologia osiągnięcia naukowe spełniają kryteria wymagane do uzyskania kategorii naukowej B+.

Dr hab. Grzegorz Krawiec, prof. UP

(Pełnomocnik Rektora ds. Dyscypliny Nauki

Prawne):

W wyniku rozpatrzenia wniosku Minister Edukacji i Nauki podjął decyzję o przyznaniu dyscyplinie nauki prawne kategorii B+. Uznał więc za zasadne nasze argumenty. Podnosiliśmy wyłącznie argumenty dotyczące trzeciego kryterium.

Podkreślenia wymaga, że w ramach pierwszego kryterium (jakość pracy naukowej) osiągnęliśmy wynik zbliżony do kategorii A.

Opis wpływu, który uzyskał 0 punktów zatytułowany został „Wpływ badań prawnych nad problemem mocy powszechnie obowiązującej orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego na treść orzeczeń innych sądów w Polsce”. Opis został oparty o działania naukowe pracownika Podmiotu, które dotyczyły badań nad charakterem i znaczeniem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. W ramach tych badań sporządzona została publikacja naukowa w formie komentarza do art. 190 ust. 1 Konstytucji.

Za główną przyczynę przyznania kategorii B ekspert uznał, iż przedstawiony opis wpływu „nie wskazuje na bezpośrednie związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy badaniami, a orzeczeniami w konkretnych sprawach”.

Kryterium to było niestety oceniane w sposób bardzo arbitralny – uznaniowy. W wyniku tzw. oceny eksperckiej przyznano nam (w pierwszej instancji) 0 punktów za jeden z udowodnionych wpływów.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy podkreśliliśmy, że „trudno oczekiwać, aby w swoich orzeczeniach sądy wskazywały jednoznacznie, że oparły swoje rozstrzygnięcie na danej publikacji naukowej. Z pewnością nie jest możliwe, aby odwołanie się do publikacji nastąpiło w orzeczeniu danego organu sądowego, gdyż byłoby to jaskrawym naruszeniem przepisów o wydawaniu i treści orzeczeń. Odwołania się do literatury pojawiają się zwyczajowo jedynie w ramach uzasadnień sądowych, w których sąd podaje przyczyny podjęcia określonej decyzji. Wypada zatem zaznaczyć, że każda publikacja naukowa wskazana w uzasadnieniu z konieczności musiała mieć wpływ na proces decyzyjny danego składu orzekającego. W innym przypadku publikacja ta nie zostałaby w ogóle wskazana w treści uzasadnienia orzeczenia (...) Tylko w Systemie Informacji Prawnej LEX takich orzeczeń jest około 150. Stąd jeszcze raz należy podkreślić, że gdyby pogląd B. Nalezińskiego był niszowy i oczywisty, jak zdaje się sugerować opinia ekspercka, to nie zyskałby w tak krótkim czasie (od 2019 r.) tak szerokiej rozpoznawalności i znacznej liczby cytowań”.

W wyniku ponownej oceny wpływowi temu przyznano 50 punktów, co pozwoliło przyznać kategorię B+ naukom prawnym (podkreślenia wymaga, że punktacja w ramach pierwszego kryterium była wysoka). Minister uznał zatem, iż w trzecim kryterium miał miejsce wpływ na orzeczenia sądowe. Tym bardziej, że – jak zaznaczyłem wyżej – kryterium trzecie było kryterium płynnym, ocenianym według uznania eksperta. Na naszym przykładzie widać, iż potrzebne są zmiany przy kolejnej ewaluacji: zmiany, które powinny ograniczyć arbitralność ekspertów.