Önsöz
B ‹ L ‹ M
K U R U L U
Bugüne kadar Belediyemizce gerçeklefltirilen alt› sempozyumda sunulan tebli¤lerin pek çok yönüyle ortaya koydu¤u üzere Üsküdar, fethin çok öncesinden bafllayan köklü geçmifliyle, maddî ve manevî medenî zenginlikleri, sahip oldu¤u tarihî miras ve tabii güzellikleriyle, as›rlard›r medeniyetlerin befli¤i olan ‹stanbul'u temaflâ etmekle kalmam›fl, zaman zaman onunla yar›flm›fl özel bir yerleflim birimidir. fiehirler, zaman içinde onlar› di¤erinden farkl› k›lan birer kimli¤e sahip olmufl ve y›llar boyu bunun izlerini tafl›m›fllard›r. Bu kimli¤in yeterli bir surette anlafl›lmas› ancak bu konularda bir literatür oluflmas›yla mümkündür. Sempozyumlarda sunulan tebli¤lerin neflredilmesi, Üsküdar literatürünün oluflmas›na ve derlenmesine çok ciddi katk› sa¤layan ilmî faaliyet ve yay›n olarak gelenekselleflmifltir. VI. Üsküdar Sempozyumu için ilk ad›mlar, 1-5 Kas›m 2007 tarihlerinde düzenlenen V. Üsküdar Sempozyumu'nun oturumlar›nda ve kapan›fl toplant›s›nda at›ld›. Buradaki tebli¤lerde ve kapan›fl oturumunda yap›lan de¤erlendirme konuflmalar›nda Üsküdar hakk›nda söylenecek daha çok söz oldu¤u vurgulanm›fl, bu kadim yerleflim biriminin araflt›r›lacak birçok yönü bulundu¤u üzerinde durulmufltu. Belediye Baflkan›m›z Mehmet Çak›r'›n deste¤iyle Bilim ve Yürütme Kurulumuzca sürdürülen devaml› çal›flmalar, Üsküdar Belediyesi'nin h›zl› karar alma mekanizmalar›, iyi planlan›p yürütülmüfl ve ça¤dafl imkânlar› kullanmaya dayal› bir iletiflim anlay›fl› sayesinde sempozyuma yo¤un bir kat›l›m talebi oldu. Bilim Kurulu büyük bir ciddiyetle her bir özeti ayr› ayr› okuyup inceleyen de¤erlendirme toplant›lar› yapt›. Bilim Kurulu'nca gösterilen titiz inceleme ve de¤erlendirme çal›flmalar›, bu faaliyetin be¤enilen niteliklere sahip olarak flekillenmesinde etkili oldu.
Sunulan tebli¤lerin çeflitlili¤i ve yo¤unlu¤u Üsküdar'›n tarihî ve kültürel zenginli¤ini de ortaya koymaktad›r. Bunun en büyük flerefi tebli¤cilerimize ve gerekli imkân› haz›rlayan Üsküdar Belediyesi'ne aittir. Oturumlar›n yap›ld›¤› salonlardan taflan aziz Üsküdarl›lar’›n bu bereketli bilgi ya¤murundan da¤arc›klar›n› büyük bir zevkle doldurduklar›n› yak›ndan görmenin, her fleyin fevkinde oldu¤unu özellikle belirtmeliyiz. Üsküdarl›lar’›n flehirlerine sahip ç›kt›¤›n› gösteren bu yo¤un ilgi ayn› zamanda tan›t›m ve organizasyon çal›flmalar›n›n da büyük bir özveri ve hassasiyetle sürdürüldü¤ünün göstergesi olmufltur. Kalabal›k bir dinleyici kitlesinin azalmayan bir ilgiyle izledi¤i VI. Üsküdar Sempozyumu dikkat çekici ve önemli de¤erlendirmelerin yap›ld›¤› kapan›fl oturumuyla sona erdi. Sempozyumun baflar›l› bir flekilde gerçekleflmesinin ard›ndan yeni ve belki de daha zor bir ifl olan tebli¤lerin kitaplaflt›r›lma süreci bafllad›. Tebli¤ler Bilim Kurulu'nca yeniden ele al›nd›. Konu birli¤i içerisinde sempozyumun bilimsel seviyesine uygun bir titizlikle yay›nlanabilmesi için büyük bir hassasiyetle çal›fl›ld›. Tebli¤lerin sempozyumun oturumlar›na ba¤l› kal›nmadan alt› ana bafll›k alt›nda toplanarak iki cilt halinde kitaplaflt›r›lmas› kararlaflt›r›ld›. Bilindi¤i gibi ülkemizdeki akademik çal›flmalarda görsel materyalin etkili ve estetik bir flekilde kullan›m› yayg›n ve yeterli de¤ildir. Tebli¤ler kitaplaflt›r›l›rken al›fl›lagelenin ötesinde bir anlay›flla hareket edildi. Akademik, estetik, dünün ve bugünün Üsküdar'› için gelecekte kaynak özelli¤i görecek yaklafl›k bin adet görsel materyali ihtiva eden bir eser haz›rlanmas›na çal›fl›ld›. Bu sebeple tebli¤lerle ilgili tarihî de¤eri olan minyatür, gravür, eski foto¤raf araflt›rmas› yap›lm›fl, konular› destekleyecek yeni foto¤raflar çekilmifltir. Tebli¤ sahiplerinden gelen görsel materyalin bir k›sm› çekim, tarama veya temin etmede kullan›lan teknolojik ürün ve bilgi gibi nedenlerden dolay› çözünürlülük, renk ve ›fl›k ayarlar› vb. teknik donan›m yetersizdi. Tebli¤lerin geneli aç›s›ndan de¤erlendirildi¤inde de bir hayli eksiklik vard›. Ancak, burada bir hususu da özellikle belirtmemiz gerekmektedir. ‹çeri¤i, sunumu, organizasyonu ve tebli¤cilere verilen önem itibariyle örnek bir etkinlik olarak gösterilen sempozyum, tebli¤lerin kitaplaflt›r›lmas› itibariyle de alan›nda öncü ve e¤itici bir konuma sahip olmufltur. Her fleyden önce sempozyum kitaplar›n›n yay›n›na yüksek bir standart kazand›rm›flt›r. Ayr›ca, yay›n ekibine ulaflan görsel materyalin yo¤unluk ve niteli¤i de¤erlendirildi¤inde tebli¤cilerin görsel materyali kullanma e¤ilimi ile bu materyalin teknik ve estetik standard›n› yükseltme konusunda da ciddi bir ilerleme gözlenmifltir ki, bu da son derece önemli bir geliflmedir. Metinlerde genellikle tebli¤ sahiplerinin tercih ettikleri yaz›m kurallar›na ba¤l› kal›nmakla birlikte eserin bütününde bir imlâ birli¤i sa¤lanmas›na gayret edilmifltir. Ayn› flekilde tebli¤ sahiplerinin bibliyografya kullan›mlar›na da müdahalede bulunulmam›flt›r. Ama, metinler defalarca okunmufl, kitab›n mümkün 14
oldu¤unca en az hata ile yay›m›na gayret edilmifltir. Ancak, çal›flman›n boyutu, Bilim, Yürütme ve Yay›n Kurulunun gayretleri ile zaman›n darl›¤› dikkate al›nd›¤›nda, baz› hatalar›n anlay›flla karfl›lanaca¤›n› ümit ediyoruz. Sonuç itibariyle, mümkün ol¤unca ilmî seviyesi yüksek bir etkinlik, baflar›l› bir organizasyon ve güzel bir kitap ç›karmak için genifl bir ekip büyük bir gayretle hareket etmifl, ortaya da oldukça takdir edilen bir çal›flma koymufltur. Böyle bir eserin ortaya ç›kmas›nda, görevi süresince adeta Üsküdar'› ve Üsküdar'›n kültür tarihini yeniden infla etme gayretiyle çal›flan, Belediye Baflkan› Mehmet Çak›r'›n üslubu, tavr›, yönetim tarz›, bilim adamlar›na, tecrübeye ve liyakate verdi¤i önem her türlü takdirin üstündedir. Sempozyumun baflar›l› bir organizasyon ve bilimsel bir anlay›flla gerçeklefltirilmesi için Bilim ve Yürütme Kurullar›na tan›d›¤› özerklik ile verdi¤i deste¤in yan›nda tebli¤lerin en güzel flekilde yay›nlanmas› konusunda da büyük bir hassasiyet göstermifltir. ‹htisasa hürmet edip, liyakate önem vererek bilim kurulunun ald›¤› kararlara samimiyetle ba¤l› kalmas›, oturumlar› yak›ndan takip etmesi, sempozyuma kat›lan herkesle yak›ndan ilgilenmesi, dikkat çekici ve örnek bir davran›flt›r. Bilim Kurulu olarak, hizmetleri, nezaketi ve gayretinden dolay› kendisine müteflekkiriz. 15
Çal›flmalar›m›z boyunca, büyük bir gayret, sab›r ve nezaket içerisinde sempozyum ve kitab›n her safhas›yla yak›ndan ilgilenen ve çal›flmalar›n baflar›yla gerçekleflmesinde önemli rol oynayan Belediye Baflkan Yard›mc›lar› Hilmi Türkmen ve Arzu Gür'e de çok teflekkür ediyoruz. Kültür ve Sosyal ‹fller Müdürü Belgin Diflci bu çal›flmalar boyunca fedakârca çal›fl›p, destek ve s›cak ilgisini eksik etmedi. Hüsnü Saraç, Selda Özgen, Nebahat Süngü, Ali Çiçek sempozyumun tan›t›m› ve organizasyonun baflar›l› geçmesi için büyük bir sab›r ve gayretle çal›flt›lar. Gayretlerinin daim olmas›n› diliyor, kendilerini muhabbet ve teflekkürle yâd ediyoruz. Ahmet Bingöl ve Dilek Tomar, sekreteryas›n› üstlendikleri sempozyumun en önemli kahramanlar› olan tebli¤cilerle ilk ve en çok muhatap olan isimlerdi. Salonda görev yapan belediye personeli, profesyonel hizmet elemanlar›n› aratmayacak kadar baflar›l›, profesyonelli¤in çok ötesine geçecek flekilde nezaketli, gayretli ve güler yüzlü idiler. Onlar› da teflekkür ve muhabbetle yâd ediyoruz. Kitab›n yay›n kuruluna, tebli¤lerin imlâ ve tashihine rehberlik eden Prof. Dr. Mustafa Uzun'a, bu vazifeyi bilfiil yerine getiren Araflt›rma Görevlisi Ahmet Karatafl'a, eserin nitelikli tarihî ve güncel görsel materyal zenginli¤i kazanmas›nda ve bask›ya haz›rlanmas›nda en büyük beceri ve gayretin sahibi, istikbalin parlak ilim yolcusu U¤ur Demir'e, yay›na haz›rl›¤a katk›da bulunan Ahmet Önal'a, özveri ile grafik ve tasar›m çal›flmalar›n› yürüten Sabit Ertafl ve Bülent Avnamak'a, kitab›n koordinasyonunu üstlenen Doç. Dr. Mustafa Sabri Küçükaflc›'ya da teflekkür ediyoruz. Bilim Kurulu olarak elinize en güzel flekilde ulaflt›¤›n› düflündü¤ümüz bu tebli¤lerin ilk ad›m›ndan son halini almas›na kadar sempozyum ve kitab›n her safhas›n› yak›n ve ›srarl› takibi yan›nda, göz nuru ve al›n terini bezleden Dr. Coflkun Y›lmaz'a da müteflekkir oldu¤umuzu burada belirtmeliyiz. Bu çal›flma, yerel yönetimlerle akademik çevrelerin uyumlu bir iflbirli¤i yapabileceklerini, bunun ilim hayat›na ve yerel yönetimlerin baflar›s› yan›nda, flehirlerimizin tarihinin tesbitine ve hemflerilerin yaflama bilincinin geliflmesine, yeni projelerin haz›rlanmas›na önemli katk›lar sa¤layabilece¤ini de ortaya koymufltur. Bir kere daha belirtmekte fayda vard›r ki, Üsküdar'›n sahip oldu¤u kültür ve zenginlik sadece bu tarihî ilçenin de¤il, ‹stanbul'un ve ülke tarihimizin zenginli¤ini de aksettirmektedir. Gelece¤in Üsküdar'›n› infla etme yolculu¤unda ise ilim ve kültür dünyam›za yap›lan her katk›n›n mutlaka bir yeri olacakt›r.
16