Betrokken Deskundig Inspirerend Onafhankelijk Ondernemend
februari 2016
SPECIALE EDITIE NEDERLANDSE FRANCHISE CODE
NFC gepresenteerd DE NEDERLANDSE FRANCHISE CODE
5
Wat betekent de NFC voor u? Zo kwam hij tot stand
8
Inhoudsopgave
3
Opinie
Nederlandse Franchise Code NFC is van maatschappelijk belang en we zullen naleving gaan borgen
5
Nederlandse Franchise Code Wat betekent de NFC voor u?
6
Nederlandse Franchise Code Geschilbeslechting met behoud van de relatie
8
Nederlandse Franchise Code De Nederlandse Franchise Code: zo kwam hij tot stand
10
Vakcentrum Bedrijfsadvies De sparringpartner voor mkb-winkeliers, franchisenemers en franchisenemersverenigingen
11
Vakcentrum Bedrijfsadvies De NFC werkt ook door op uw huurprijs!
12
Nederlandse Franchise Code Een geweldige overwinning voor franchisenemers!
Colofon
3447 GR Woerden
F (0348) 42 18 01
Druk
2
Ja dat was het echt. Het moment dat de Nederlandse Franchise Code gepresenteerd werd aan minister Henk Kamp. Anderhalf jaar geleden zijn we met z’n vieren bij elkaar gezet met twee specialisten van het ministerie en een opdracht van de minister. We zijn aan de slag gegaan en al doende zijn we een gemotiveerd goed samenwerkend team geworden. En als ik zeg goed samenwerkend, wil dat zeggen met respect voor elkaars uitgangspunten. Maar er is langdurig onderhandeld, zwaar onderhandeld, tot afgelopen week aan toe. Ik ben heel blij met alle input die Gerald ten Have en ik als onderhandelaars namens alle franchisenemers hebben gekregen: van mkbfranchisenemers en afgevaardigden van franchisenemersverenigingen uit diverse branches, van vertegenwoordigers van branche- en koepelorganisaties, juridische specialisten en leden van het parlement. Dank u voor de continue positief kritische steun en het in ons gestelde vertrouwen. Jullie hebben mij telkens weer de motivatie gegeven om in de schrijfcommissie mijn rol te kunnen vervullen als uw vertegenwoordiger! Want naast deze overweldigende steun waren er ook continue tegenwerkende krachten uit diverse hoeken. Zonder resultaat: de NFC is gepresenteerd. Deze code biedt een evenwichtig en bruikbaar normenkader voor de gehele franchisesector en een oplossing voor veel knelpunten, die franchisenemers signaleren. De gehele schrijfcommissie heeft de rug recht gehouden en daar wil ik hen voor bedanken. Ook wil ik de minister bedanken, die ons gedurende het gehele proces heeft gesteund en niet in de laatste plaats voor zijn toezegging: onderzoek naar de wijze van wettelijke verankering van de NFC. Voorlopig is er nog genoeg werk aan de winkel, maar dit moment is ook een moment om even stil te staan en met elkaar te genieten van dit feest.
Redactie Blekerijlaan 1
T 0348) 41 97 71
Een feest!
VakcentrumNieuws is
E info@vakcentrum.nl
gedrukt met bio-inkt
I www.vakcentrum.nl
op FSCÂŽ-mixed credit
Weevers, Vorden
papier
mr. Patricia E.H. Hoogstraaten, RAE directeur
Actueel
Vakcentrum blij met franchisecode en de toezegging van minister Kamp
“NFC is van maatschappelijk belang en we zullen naleving gaan borgen” Wat een mijlpaal voor franchising in Nederland! De Nederlandse Franchise Code (NFC) is op 17 februari aangeboden aan minister Henk Kamp van Economische Zaken (EZ). Langdurige en zware onderhandelingen lagen hieraan ten grondslag. De minister reageerde zeer positief op de code en het geleverde werk van de schrijfcommissie. Kamp kondigde ook aan dat hij de mogelijkheid tot wettelijke verankering verkent en de oprichting van een geschillencommissie steunt. Met de NFC wordt een gezonder en evenwichtiger speelveld binnen de franchisesector verwezenlijkt. De NFC is een ferme steun in de rug voor de franchisenemer en biedt duidelijke richtlijnen op het gebied van wederzijdse rechten en verplichtingen en informatievoorziening tijdens de gehele franchiserelatie. Hierdoor wordt een groot aantal knelpunten in de relatie tussen franchisenemers en –gevers opgelost. Vakcentrumdirecteur en lid van de schrijfcommissie Patricia Hoogstraaten: “Alle input die wij als schrijfcommissie hebben ontvangen gedurende het proces, is zeer grondig bestudeerd en verwerkt. De gehele schrijfcommissie is van mening dat de NFC een evenwichtig en bruikbaar normenkader biedt voor de franchisesector.” Minister van Economische Zaken steunt de introductie van de NFC Minister Kamp onderschrijft deze conclusie en wil dat er een wettelijke stok achter de deur komt voor de naleving van de regels. “Deze code is zo belangrijk dat naleving moet worden gewaarborgd. Ik verken momenteel samen met mijn collega van Veiligheid en Justitie de mogelijk-
heden voor wettelijke verankering van de Nederlandse Franchise Code. Daarmee streef ik een optimale mix na van enerzijds inhoudelijke regels vanuit de sector zelf en anderzijds een wettelijke stok achter de deur voor diezelfde regels.” Kamp zal de sector ook ondersteunen bij de oprichting van een geschillencommissie, waarin franchisegevers en franchisenemers passende oplossingen kunnen vinden voor een geschil, voordat de rechter in beeld komt.
Vervolgstappen Patricia Hoogstraaten is blij met de visie van de minister. “Een wettelijk haakje is één van de stappen die volgens het Vakcentrum op korte termijn genomen moet worden. Een andere stap is het oprichten van een platform waarin de voorgestelde geschilbeslechting kan worden ondergebracht. In dit platform kunnen ook noodzakelijke reglementen en statuten worden uitgewerkt en geschikte kandidaten worden gezocht voor de bemensing van de
Harrie ten Have, voorzitter van het Vakcentrum “De NFC is een absolute noodzaak. Franchising is in de basis een goed werkend business model. De kracht van de formule in combinatie met de kracht van het zelfstandig ondernemerschap levert in de praktijk het beste resultaat. De macht van vele franchisegevers is echter steeds groter geworden. En inmiddels is er sprake van een onbalans in de verhoudingen tussen franchisenemer en franchisegever in het nadeel van de eerste. De laatste jaren zijn er veel problemen in franchiseland die vaak maar moeilijk zijn op te lossen, onder meer door het verplicht ondertekenen van geheimhoudingsverklaringen. Wij zijn super blij met de NFC en de toezeggingen van de minister om de naleving te borgen.”
3
geschillencommissie en het uitvoeren van mediation. Een volgende stap bestaat uit het bevorderen van de oprichting van een nationaal franchiseplatform, waarin franchisenemers en franchisegevers gezamenlijk participeren. Dit platform dient de zelfregulering te implementeren en op termijn zelfstandig zorg te dragen voor evaluatierapportages. Ook kan dit platform suggesties aanleveren voor de doorontwikkeling van de NFC alsmede voor de uitvoering en bekostiging van de geschilbeslechting.” Kracht in plaats van macht Tijdens de presentatie van de NFC blikte Jos Boot, één van de leden van de schrijfcommissie namens de franchisegevers, terug op de totstandkoming van de code. “Het heeft nogal wat voeten in de aarde gehad om franchisegevers en franchisenemers op een evenwichtige en inhoudelijke manier bij het proces rondom de vorming van de NFC te betrekken. Toch is de schrijfcommissie erin geslaagd om op basis van aanbevelingen uit de consultatieperiode, input uit de denktanks en onafhankelijke expertise op verschillende relevante vakgebieden de NFC te
formuleren.” Uitgangspunt moet zijn een samenwerking op basis van kracht in plaats van macht. Maatschappelijk belang De minister van EZ steekt op zijn beurt zijn waardering voor de prestaties van de schrijfcommissie niet onder stoelen of banken. “Het is heel bijzonder wat deze groep heeft bereikt. Zo veel inspanningen, zo veel energie. En niet alleen voor zichzelf, maar voor zo velen. Hun werk is van maatschappelijk belang. Ik ben blij dat de schrijfcommissie het heeft aangepakt op de manier zoals ze gedaan heeft. Er waren duidelijke verschillen
tussen franchisegevers en franchisenemers. Franchisegevers willen ondernemers vaak weinig ruimte geven. Maar als zij winkels zo strak aan willen sturen, kunnen ze misschien beter filialen openen. Maak als franchisegever nou gebruik van de lokale kracht van ondernemers. Om een formule uit te bouwen, moet je positieve energie hebben, geen negatieve energie. Na deze woorden hebben de leden van de schrijfcommissie Ab van der Borg, Jos Boot, Gerald ten Have en Patricia Hoogstraaten het eerste exemplaar van de NFC aangeboden aan minister Kamp.
Herman van der Geest, erevoorzitter van het Vakcentrum “Zo lang het Vakcentrum bestaat, komt het op voor de belangen van zelfstandige ondernemers. Vanaf het begin zijn er wrijfpunten geweest tussen commerciële organisaties en franchisenemers. Maar als er ooit een onderwerp is geweest waarin een brancheorganisatie een belangrijke rol had kunnen spelen, is het wel de regelgeving tussen franchisenemers en franchisegevers. Het Vakcentrum schrijft geschiedenis met haar rol in de totstandkoming van de NFC. Het resultaat is mede tot stand gekomen door de goede contacten in politiek Den Haag. Zo heeft het Vakcentrum ook minister Kamp voor haar standpunt gewonnen. Dit is werkelijk een mijlpaal voor de zelfstandige ondernemer in Nederland!”
4
Nederlandse Franchise Code
Wat betekent de NFC voor u? Al jaren voert het Vakcentrum een strijd voor de belangen van franchisenemers. Met de introductie van de NFC wordt een gezonder en evenwichtiger speelveld verwezenlijkt. De code geeft duidelijke richtlijnen op het gebied van wederzijdse rechten en plichten en informatievoorziening tijdens de gehele franchiserelatie. In de precontractuele fase, gedurende de looptijd van de franchiseovereenkomst én na de beëindiging van de relatie. De NFC biedt waarborgen voor transparantie, integriteit en overleg. Uitgangspunt bij de code is dat franchisenemers en -gevers oog hebben voor elkaars belangen en hun krachten bundelen om zo voor beide partijen een rendabele bedrijfsvoering te bewerkstelligen. We zetten een aantal belangrijke afspraken op een rij: Goed geïnformeerd een franchiseovereenkomst sluiten Franchisegevers dienen alle informatie te verstrekken die de franchisenemer nodig heeft om een goede, zorgvuldige beslissing te nemen over het sluiten van een franchiseovereenkomst. Concreet betekent dit dat franchisegevers voorafgaand aan het sluiten van een franchiseovereenkomst juiste en volledige informatie moeten verstrekken, zoals een zorgvuldig en transparant onderbouwde omzet- en kostenprognose, een vestigingsplaatsonderzoek en/ of beschikbare historische cijfers en een begrijpelijk onderbouwde en deugdelijke investerings- en exploitatiebegroting als dit mogelijk is. Als er al eerder franchisevestigingen in het rayon waren, dienen ook hierover historische gegevens over omzet- en resultaatgegevens te worden verstrekt en moet de reden van beëindiging van eerdere franchiseovereenkomsten met betrekking tot die locatie worden aangegeven. Betere begeleiding Wanneer omzet en winst structureel en substantieel achterblijven, kan de franchisenemer de franchisegever verzoeken om onderbouwde aanbevelingen te doen om de situatie te verbeteren. Marktinformatie: een verantwoordelijkheid voor beide partijen Franchisenemer en -gever verschaffen elkaar informatie die noodzakelijk is voor het verder versterken, ontwikkelen en onderhouden van de franchiseformule. Beide partijen kunnen, voor zover van toepassing binnen hun eigen marktgebied, de verzamelde (consumenten)data gebruiken
en exploiteren ten behoeve van de franchiseformule. Franchisenemers en -gevers kunnen vastleggen wie na beëindiging van de franchiserelatie het gebruik van de (consumenten)data mag voortzetten en op welke manier. De franchisegever, waar over het algemeen alle informatie bij elkaar komt, zet deze informatie en de kennis die hij heeft over het businessmodel van zijn formule ook in ten bate van individuele franchisenemers. Franchiseovereenkomst: geen verrassingen onderweg Belangrijke bepalingen in de franchiseovereenkomst kunnen in beginsel niet eenzijdig gewijzigd worden. Of het nou gaat om rechten en plichten, de franchisevergoeding en het gehanteerde conditiestelsel of betalingsvoorwaarden en afspraken over e-commerce activiteiten. Belangrijk is ook dat onder de definitie van de franchiseovereenkomst alle contracten vallen waar aspecten over de samenwerking binnen de formule zijn geregeld, dus ook huur- en financieringsovereenkomsten, sideletters en addenda. Ook kan de franchisegever de -nemer uitsluitend verplichten tot het sluiten van overeenkomsten met derden als die in direct verband staan met de uitvoering van de franchiseformule. De franchisegever mag het sluiten van een tweede of volgende franchiseovereenkomst met een bestaande franchisenemer niet op onredelijke gronden weigeren. Over belangrijke andere aspecten in de franchiseovereenkomst, zoals vrijheid om overeenkomsten te sluiten, het non-concurrentiebeding, de besteding van de franchisevergoeding en transparantie in het conditiestelsel, zijn heldere afspraken gemaakt die de franchisenemer meer duidelijkheid geven.
Vertegenwoordiging met een franchisenemersvereniging Om te zorgen dat de belangen van franchisenemers op een goede manier vertegenwoordigd zijn, wordt er voor een franchiseformule één onafhankelijke franchisenemersvereniging opgericht met een vertegenwoordiging van franchisenemers van die betreffende formule. Voor een aantal belangrijke onderwerpen zal voor een goede werking van dit overlegmodel overeenstemming nodig zijn: de franchisegever kan dan de wijzigingen niet eenzijdig doorvoeren. Als het om grote wijzigingen van de franchiseformule gaat en een individuele franchisenemer zich op goede gronden niet achter deze wijziging kan scharen, zullen franchisegever en -nemer met elkaar een voor beide partijen passende regeling overeen moeten komen. Het Vakcentrum gaat verder Het Vakcentrum is blij met de NFC, maar ziet in de presentatie ervan nog geen einde aan dit traject. De volgende prioriteit is om ervoor te zorgen dat de code toegepast en gehandhaafd wordt. Maar zover is het nog niet en tot die tijd staat het Vakcentrum haar leden met raad en daad bij. Jarenlange ervaring in de begeleiding van franchisenemers(verenigingen) maakt dat alle relevante juridische en economische expertise hiervoor aanwezig is. Met de franchisenemersverenigingen zullen we ons ervoor inzetten dat de NFC daadwerkelijk wordt nageleefd. De volledige Nederlandse Franchise Code en de juridische bepalingen vindt u op www.vakcentrum.nl. Ook kunt u de code aanvragen door een e-mail te sturen naar reactie@vakcentrum.nl.
5
Nederlandse Franchise Code
Geschilbeslechting met behoud Het kan voorkomen dat franchisenemers en –gevers een conflict met elkaar krijgen. In de NFC is daarom ook een hoofdstuk opgenomen over geschilbeslechting. Er is immers sprake van grote economische belangen en de conflicten spelen zich af tussen ondernemingen van verschillende grootte en met verschillende inzetbare middelen. Het doel is om franchisenemers en -gevers te helpen hun conflicten te managen met behoud van de relatie. (Buitengerechtelijke) geschilbeslechting kan een oplossing bieden in een fase dat een probleem (nog) klein is, maar ook in een fase waarbij de partijen al gebrouilleerd zijn geraakt. De NFC beveelt aan dat partijen in hun franchiseovereenkomst de afspraak opnemen om in beginsel geschillen voor te leggen aan de Franchise Geschillen Commissie. Soms kan al tijdens de intake een oplossing door mediation tot stand komen. Als dat niet het geval is kan een mediationtraject gestart worden of kan het geschil voor advies aan de geschillencommissie voorgelegd worden. Het staat partijen eveneens vrij om te allen tijde de zaak bij een rechtbank aanhangig te maken. Toelichting geschilprocedure Door de schrijfcommissie gestelde voorwaarden: 1. Partijen kunnen zich er niet aan onttrekken Het is wenselijk dat geschillen in beginsel allemaal langs de Franchise Geschillen Beslechting komen. Als één partij het geschil aanmeldt, moet de andere partij niet kunnen ‘duiken’. Mediation, advies en arbitrage kunnen in de overeenkomst tussen partijen als ‘marsroute’ worden vastgelegd. Dat mag overigens ook via verwijzing naar de code in de overeenkomst. Voor de art. 96 procedure bij de kantonrechter kan geen bindende keuze worden vastgelegd voordat er daadwerkelijk een conflict is gerezen tussen partijen. Als je in de overeenkomst neerlegt dat je eerst advies zult vragen, kun je proberen dat ook af te dwingen. Als een partij dan toch naar de rechter gaat, leidt dat niet automatisch tot niet ontvankelijkheid, maar je kunt daartegen wel ageren. 2. Laagdrempelig en goedkoop De kosten moeten niet prohibitief zijn. De financiële mogelijkheden van de kleinste betrokken partijen, de individuele franchisenemers, zijn daarbij maatgevend. Over het algemeen is arbitrage duur. Ook (bindend) advies is niet per se goedkoop, vooral als de kwaliteitseisen stevig zijn.
6
Zonder branchefinanciering zal het prijskaartje voor kleinere klagers te groot worden. 3. Onpartijdig Er is behoefte aan arbiters die objectief zijn. Dat is lastiger dan het lijkt, omdat de arbiters als deskundigen ook ander werk doen voor de sector. Het reglement van de arbitrageof adviescommissie kan eisen stellen voor de selectie van leden. 4. Deskundig Franchisegeschillen kunnen over zeer grote belangen gaan. Er is nauwelijks enig specifiek houvast in de wet. Het verdient aanbeveling dat de geschilbeslechting wordt uitgevoerd door materiedeskundigen. Zie ook punt 3. 5. Voorzitter jurist Omdat de franchiserelatie is beschreven in (uitgebreide) contracten is het zinnig als er altijd een jurist betrokken is bij de geschilbeslechting. Daarnaast is het goed als de voorzitter van de commissie goed let op procedurele voorschriften als hoor en wederhoor en eventuele bewijsvoering. Zie ook punt 3. 6. Korte doorlooptijd Er is behoefte aan snelheid, zowel in doorlooptijd als in tijdsbeslag van de procedure voor de betrokkenen. De dagelijkse contacten en zaken gaan immers gewoon door.
In een advies- of arbitragereglement kunnen termijnen worden vastgelegd. Daarmee kan de doorlooptijd van een procedure worden aangestuurd. 7. Uitspraak die eenvoudig kan worden afgedwongen in de praktijk Is de uitspraak bindend of niet, kan het besluit worden afgedwongen? Arbitrage en bindend advies leveren niet rechtstreeks een executoriale titel op. Als een partij niet wil naleven, moet je langs de rechter om naleving af te dwingen. Bij arbitrage volgt bij een (schikkings-)vonnis een eenvoudige stempelprocedure bij de rechter die executoriale kracht verleent. Bij arbitrage staat daarna geen beroep meer open. Bij bindend advies kunnen partijen bij de rechter verder met een vernietigingsprocedure of nakomingsprocedure. 8. Meldingen registreren Het is wenselijk dat de geschillencommissie bijvoorbeeld een jaarverslag oplevert met een overzicht van zaken, al dan niet geanonimiseerd. Zo wordt kennis vergaard over de onderwerpen die tussen partijen problemen opleveren. 9. Uitspraken openbaar De openbaarheid heeft twee functies. De eerste is het communiceren van een consistente uitleg van de code en de tweede is het bevorderen van naleving
van de relatie van de uitspraken. Openbaarheid van de uitspraak moet uitdrukkelijk in het reglement worden vastgelegd. Openbaarheid is een effectief drukmiddel. Je kunt technisch wel weigeren het advies uit te voeren, maar dat kan negatieve publiciteit opleveren, waardoor dat risico vermindert. Dit opent ook de interessante mogelijkheid van een niet-bindend advies waarbij je primair op de kracht van publiciteit vertrouwt om naleving te bewerkstelligen. Een goed voorbeeld is de Raad van Arbitrage voor de Bouw, die publiceren hun uitspraken en bereiken daarmee ook rechtsontwikkeling. 10. Adviesfunctie Het is wenselijk dat de geschillencommissie openstaat voor prejudiciële vragen. Deze adviesfunctie kan eventueel als een aparte poot binnen dezelfde organisatie worden vormgegeven. 11. Erkenning/subsidiëring Er zijn voorbeelden van geschillencommissies voor consumenten, veelal op basis van wetgeving, die door de overheid worden erkend en/of gesubsidieerd. Dat kan helpen om de kosten voor de sector te verlagen. Een contra-indicatie hiervoor kan zijn dat het bij franchise om geschillen tussen ondernemers gaat. 12. Vernieuwend Indien wenselijk kan van ‘gebaande wegen’ worden afgeweken. Wat is gezien de context, het doel en de gestelde voorwaarden de geschikte ADR-optie voor de franchisesector? Rechtsgang Voor de acceptatie van de geschilbeslechting zou het handig zijn als de toegang naar de ‘gewone’ civiele rechter niet op voorhand wordt uitgesloten. Daarmee wordt het sterkste uitgedragen dat het
een aanbod is dat bestaat op basis van meerwaarde voor de betrokken partijen en niet een dwang. Arbitrage/bindend advies Na arbitrage en (in iets mindere mate) bindend advies is de toegang tot de rechter grotendeels geblokkeerd. De toetsing wordt dan heel marginaal en de normen voor verwerping van het arbitrageoordeel of (onvoorwaardelijk) bindend advies zijn zeer hoog. Daarom zijn deze twee vormen minder geschikt. Mediation/advies Mediation is geschikt voor veel geschillen, maar niet als er een echte twistvraag aan de orde is, bijvoorbeeld over de juiste uitleg van een contract of de toelaatbaarheid van een bepaalde handelswijze onder de code. Voor die gevallen zou een advies uitkomst bieden dat pas na ommekomst van een beroepstermijn bindend wordt. Zo’n advies kan eventueel ook weer worden meegenomen in de mediation (advies door expert is uitgangspunt voor oplossing geschil via mediation). Conclusie Voorkeur voor de combinatie mediation/advies en er is een reglement nodig waarin de hierboven geschetste voorwaarden zijn vastgelegd. Wat moet daarvoor geregeld worden? Om deskundigheid en onpartijdigheid te waarborgen is een benoemingsregeling nodig (lijst van kandidaten). Daarin worden onder meer de duur van benoeming en de wrakingsregeling geregeld. Voor het goede verloop van de procedure moeten ook spelregels in het reglement worden vastgelegd. Denk daarbij onder meer aan hoor en wederhoor en motivering van de uitspraak. Om goed te borgen dat deze basisprincipes die voor kwaliteit van de procedure zorgen goed worden nageleefd, zou je de voorzittersrol aan een jurist kunnen laten. De inhoudelijke regels die zouden moeten gelden voor de franchisesector worden neergelegd in de code. Daarin zal tevens een bepaling worden opgenomen over de geschilbeslechting.
Frits van der Heide, voorzitter VAHFR “De NFC is een uitstekend instrument om verhoudingen te normaliseren. Er is een handvat gecreëerd om rechten en plichten in redelijkheid met elkaar overeen te komen. Met minister Kamp zijn wij van mening dat naleving van de code het beste wordt gewaarborgd als er een wettelijke kapstok aan wordt toegevoegd.” Piet Renkema, Kaasspecialistondernemer “Als franchiseondernemers bij de Kaasspecialist stellen wij het zeer op prijs dat de code er nu ligt. De noodzaak was in onze ogen groot. De NFC kan verbetering brengen in de ontevredenheid binnen onze organisatie. Het is zeer wenselijk dat de code wettelijk wordt vastgelegd.” Hans van Well, voorzitter FANed “Het schriftelijk vastleggen van afspraken tussen franchisenemers en franchisegevers zal het onderling vertrouwen verbeteren. FANed is voorstander van een wettelijk haakje bij de code. Dit is nodig voor de effectiviteit van de afspraken. De ruimte in de code voor uitzonderingen door het principe van comply or explain vindt FANed belangrijk.” Johan Dekker, bestuurslid Detaillistenvereniging Coop Nederland “Het is goed dat iedereen weer eens grondig naar de samenwerking heeft gekeken. Sommige artikelen in de huidige overeenkomsten waren niet meer van deze tijd en sommige ontwikkelingen waren zo nieuw dat deze nog nooit goed beschreven waren. De code levert alleen maar winnaars op, aangezien het door zowel de franchisegevers als franchisenemers is geschreven. Partijen die samenwerken zijn klaar voor een gezonde toekomst.” Henri Schouten, Spar-ondernemer “Het is belangrijk dat franchisegevers en franchisenemers op een goede manier samenwerken. Daar hebben beiden baat bij. De Nederlandse Franchise Code kan bijdragen aan een goede samenwerking tussen beide partijen.”
7
Nederlandse Franchise Code
De Nederlandse Franchise Code: Wat eraan vooraf ging… De Nederlandse Franchise Code (NFC) biedt de franchisenemer een ferme steun in de rug. Met de introductie van de NFC wordt een gezonder en evenwichtiger speelveld binnen de franchisesector verwezenlijkt. De NFC kwam echter niet zonder slag of stoot tot stand… Eind 2013 hebben wij bij de minister aangegeven dat de franchisesector ook in Nederland op dit moment behoefte heeft aan een evenwichtig, regelgevend kader om te beschermen tegen misstanden. Dit naar aanleiding van het rapport van Europarlementariër Dennis de Jong ‘On the European Retail Action Plan for the benefit of all actors’ (2013/2093), dat is aangenomen op 11 december 2013 in de plenaire vergadering van het Europees Parlement. Januari 2014 Fricties tussen franchisenemers en –gevers worden zichtbaar Al jaren voert het Vakcentrum een strijd voor de belangen van franchisenemers. De lobby gericht op het terugbrengen van evenwicht tussen franchisenemers en –gevers wordt gevoerd op alle politieke niveaus. Die strijd wordt voor het eerst zichtbaar in januari 2014 met het rapport ‘Franchising en de ruimte voor zelfstandig ondernemerschap’. In dit rapport rapporteert het Vakcentrum over onacceptabele fricties tussen franchisenemers en -gevers. Het rapport doet veel stof opwaaien en vormt onder andere de input voor een uitzending van Zembla: ‘Woede in de winkelstraat’.
Franchising en
Franchising de ruimte en voor zelfstandig deondernemerschap ruimte voor zelfstandig ondernemerschap Een pleidooi voor aanpassing wetgeving Een pleidooi voor aanpassing wetgeving
8
Juni 2014 Franchising op de agenda Het rapport en talloze gesprekken met Tweede Kamerleden zorgen ervoor dat een meerderheid van de Tweede Kamer oproept tot meer steun voor franchisenemers. Het Vakcentrum weet zich hierbij bijzonder gesteund door Tweede Kamerleden Mei Li Vos (PvdA) en Sharon Gesthuizen (SP). Na diverse debatten en een Algemeen Overleg van de Tweede Kamer komt minister Kamp in actie. Er wordt een brainstormsessie georganiseerd door het ministerie van Economische Zaken waaraan uiteraard Vakcentrumleden deelnemen. De brainstormsessie is de opmaat tot het verzoek van de minister aan de franchisesector om gezamenlijk een code te realiseren.
December 2014 Het intensieve schrijfproces start Medio december 2014 gaat de schrijfcommissie van start. Hiervoor zijn zowel leden van franchisenemerszijde als franchisegeverszijde afgevaardigd. Namens de franchisenemers uit alle sectoren nemen Vakcentrumdirecteur Patricia Hoogstraaten en ondernemer Gerald ten Have zitting in de schrijfcommissie. Het is de start van een intensief proces waarbij alle inbreng van franchisegevers en franchisenemers, maar ook van specialisten zorgvuldig wordt afgewogen. Om aan beide zijden zoveel mogelijk draagvlak te creëren en alle aanwezige kennis te benutten, worden denktanks gevormd uit de eigen achterban, ondersteund door specialisten.
Jurry Teunissen, hoofd juridische zaken Vakcentrum “Sectorspecifieke, deels beschermende regelgeving tot stand brengen via ‘vrijwillige’ zelfregulering is een bijzondere uitdaging. Juridische en economische argumenten voor en tegen. Maar als het ergens moet en kan is het in de franchisesector. Ik heb begrepen dat de weg naar de code een zware is geweest en voor een cruciaal deel nog zal zijn. Belangrijk is dat de behoefte aan evenwichtige franchise goede aandacht krijgt. De schrijfgroep verdient alle steun en dank.” Nienke Slump, franchise-advocaat “Een belangrijk pluspunt van de NFC is de afdwingbare transparantie. De franchisegever moet bijvoorbeeld gegevens verstrekken aan de franchisenemer om de prestaties van de formule te kunnen toetsen en zo de prestaties te kunnen volgen. Valt er gemiddeld voor de franchisenemer (nog wel) wel voldoende te verdienen? Door de franchisegever verstrekte informatie moet ook controleerbaar, objectief en verifieerbaar zijn. Franchisegevers kunnen dus niet langer volstaan met oncontroleerbare beweringen over vermeende ‘successen’, ‘winsten’ en/of ‘kosten’.”
zo kwam hij tot stand De schrijfcommissie komt ruim dertig keer bij elkaar. Daarnaast wordt er door de leden vanuit de franchisenemers intensief overlegd met onder andere de denktank, het hoofdbestuur van het Vakcentrum, bestuursleden van FANed en BVFN, de leden van de Nationale Winkelraad van MKB-Nederland en franchisenemersbesturen. 16 juni 2015 Presentatie van de consultatieversie Op 16 juni 2015 wordt in de aanwezigheid van minister Kamp de consultatieversie van de NFC gepresenteerd aan de franchisesector. In de daarop volgende consultatieperiode van acht weken krijgen alle belanghebbenden de mogelijkheid om te reageren. Maar liefst 160 reacties volgen, wat wijst op een grote betrokkenheid van de gehele sector. De mogelijkheid om te reageren wordt zeker ook door vertegenwoordigers van franchisenemers aangegrepen. Zij reageren positief op de conceptcode die er dan ligt. 3 september 2015 Geen definitieve code, wel een debat De schrijfcommissie gaat met alle input uit de consultatiefase aan de slag met als doel op 3 september een definitieve code aan te bieden. Door het grote aantal reacties met uiteenlopende meningen vindt er die dag geen presentatie van de definitieve code plaats, maar een debat. Tijdens dit debat ondervindt de minister helaas aan den lijve de niet-constructieve opstelling van de franchisegevers. Hij bevestigt de opdracht aan de schrijfcommissie en na wederzijds overleg wordt de deadline voor de presentatie van de definitieve NFC door de minister verruimd tot eind 2015. Herfst 2015 Obstructief versus constructief De denktanks worden na 3 september aan beide zijden uitgebreid om een nog betere vertegenwoordiging van de achterban te realiseren. De vertegenwoordigers van de franchisenemers - Vakcentrum, FANed en BVFN - zijn op positieve
wijze met elkaar in gesprek en leveren gezamenlijk input. Helaas blijft de opstelling van franchisegevers vaak obstructief. Een duidelijke illustratie van hoe de ‘onderhandelingsmacht’ van grote partijen een goed functionerende franchisemarkt in de weg staat én hoezeer de NFC juist daarom nodig is. De schrijfcommissie raadpleegt specialisten, waaronder een door de minister aangewezen wetgevingsjurist. Ook buigt de commissie zich nogmaals over het uitwerken van geschilbeslechting. 17 februari De NFC is eindelijk een feit! De NFC wordt begin 2016 afgerond en op 17 februari officieel aan minister Kamp aangeboden. De aanbevelingen vanuit de consultatieperiode zijn verwerkt en met de bijstand van onafhankelijke experts, veelal via EZ aanbevolen en gefinancierd, is er nu eindelijk een franchisecode tot stand gekomen die voor het nodige evenwicht kan zorgen in de sector. De code geeft duidelijke richtlijnen op het gebied van wederzijdse rechten en verplichtingen en informatievoorziening tijdens de gehele franchiserelatie. In de precontractuele fase, gedurende de looptijd van de franchiseovereen-
komst en na de beëindiging van de relatie.
En nu? Het Vakcentrum is blij met de NFC. De code is een mijlpaal voor franchising in Nederland. De strijd van het Vakcentrum is met de presentatie van de NFC echter nog niet ten einde. Het Vakcentrum blijft zich inzetten voor betere bescherming van de rechten van franchisenemers. Onze volgende prioriteit is ervoor te zorgen dat de code toegepast en gehandhaafd wordt. Daarom is de introductie van wetgeving die de toepassing van de NFC verplicht één van de volgende doelen van het Vakcentrum. Casper Heine, Jumbo-ondernemer “Met deze code wordt het evenwicht tussen franchisenemers en –gevers geborgd. Vanaf nu kunnen we werken uit kracht met een positieve insteek. Het collectief is van belang. We moeten met z’n allen aan de slag.”
9
Vakcentrum Bedrijfsadvies Het is wel duidelijk dat zelfstandige ondernemers voor onafhankelijk advies het beste terecht kunnen bij Vakcentrum Bedrijfsadvies. In het franchisedossier hebben de specialisten van het Vakcentrum al veel ondernemers geholpen. Bij het uitpluizen van franchiseovereenkomsten, het uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken, het controleren van omzetprognoses, noem maar op. De adviseurs behandelen echter veel meer dossiers dan alleen franchising.
De sparringpartner voor mkb-winkeliers, franchisenemers en franchisenemersverenigingen Onderwerpen waarin onze bedrijfsadviseurs onder meer zijn gespecialiseerd: » » » » » » » » »
Aan- en verkoop Assortimentssamenstelling Bedrijfsoverdracht Businessplan opstellen of beoordelen Doorlichten onderneming Financieringsaanvraag begeleiden Haalbaarheidsonderzoek Inkoopbudgettering Jaarrekening bespreken
» » » » » »
Onderhandelingen met koper, verkoper of franchisegever Ondersteuning en advies in gesprekken met franchisegever Rechtsvormkeuze Startersbegeleiding Vestigingsplaatsonderzoek Waardebepaling van de onderneming
Onderwerpen waarin onze juristen onder meer zijn gespecialiseerd: » » » » » » »
Arbeidsrecht en P&O Bedrijfsoverdracht Bestuursrecht Contracten Doorlichting onderneming Franchising Huurrecht
» » » » » »
Koop en verkoop Onderhandelingen Rechtsvormkeuze Startersbegeleiding Ruimtelijke ordening Schuldsanering
Vakcentrum Bedrijfsadvies:
• • • • • 10
heeft een uniek totaaloverzicht van alles wat zich binnen de detailhandel en in de franchisewereld afspeelt; is integer en werkt uitsluitend voor zelfstandige ondernemers; respecteert de vertrouwelijkheid en privacy van haar cliënten; bewaakt de objectiviteit en onafhankelijkheid; staat voor het zelfstandig ondernemerschap.
Heeft u vragen over één van bovenstaande onderwerpen? Of over een ander juridisch of bedrijfseconomisch onderwerp? Twijfel niet en neem contact op met Vakcentrum Bedrijfsadvies. Onze adviseurs zijn bereikbaar op telefoonnummer (0348) 41 97 71 en e-mailadres advies@vakcentrum.nl.
Bedrijfsadvies
De NFC werkt ook door op uw huurprijs! Onder de franchiseovereenkomst vallen alle contracten en bedingen, afsprakenbrieven et cetera die tussen u en de formule worden gemaakt. Daar kan ook de huurovereenkomst onderdeel van uitmaken. Wanneer uw franchisegever tevens (onder)verhuurder is van het bedrijfspand waarin u uw winkel exploiteert, valt ook deze huurovereenkomst onder de werkingssfeer van de Nederlandse Franchise Code (NFC).
Het maakt daarbij niet uit dat deze overeenkomst met een andere (rechts)persoon is gesloten, maar of in de huurovereenkomst aspecten van de samenwerking tot exploitatie van de formule zijn vastgelegd. Zo kan de franchisegever (behoud van) het vestigingspunt claimen als van wezenlijk belang voor de formule. Ook kan hij beperkingen stellen aan het (exclusieve) verzorgingsgebied, veelal aangegeven op een aangehechte kaart of een lijst met postcodegebieden. Vaak zijn de looptijden (van vijf of tien jaar) van de franchise- en de huurovereenkomst gelijkgeschakeld. Daarbij is dan bepaald dat bij (tussentijdse) beëindiging van één van beide, de andere overeenkomst ook eindigt. Zelfs als dit in strijd is met de wet. Ook kan een opgenomen concurrentiebeding zowel geografisch als in tijd nog lang belemmerend werken, zelfs als de samenwerking al geruime tijd is beëindigd. Transparantie Op grond van de NFC dient de franchisegever alle zorgvuldigheid te betrachten in zijn relatie met de franchisenemer /onder-
huurder. Hieronder is begrepen het verschaffen van transparantie over de hoofdhuurovereenkomst en het behartigen van de belangen van de franchisenemer in de relatie van de franchisegever met de hoofdverhuurder. Dat gebeurt op het punt van de huurprijs nog veelal in onvoldoende mate. Het kan dus zijn dat u een te hoge huurprijs betaalt. Met de NFC heeft u een instrument om openheid van zaken te verlangen. Huurprijsverlaging Vakcentrum Bedrijfsadvies kan u helpen om actie te ondernemen tegen een te hoge huurprijs. In de wet staat namelijk een speciale regeling die het mogelijk maakt om de huurprijs op een onafhankelijke wijze te laten toetsen. Die biedt u de mogelijkheid om op een bepaald moment de huurkosten te verlagen en zo onnodige kosten te besparen. De adviseurs van het Vakcentrum helpen leden bij het realiseren van een lagere huur-
prijs. En dat op basis van no cure no pay. Leden betalen dus pas een vergoeding voor de dienst, wanneer er met succes een huurverlaging is afgedwongen. Besparingen tot 30% zijn al gerealiseerd. Laat deze kans niet liggen! De gevolgen van een huurprijsaanpassing, hoe gering dan ook, kunnen gezien de afgesproken duur van de samenwerking zomaar voor vijf of zelfs tien jaar gelden.
Vakcentrum Bedrijfsadvies Heeft u vragen over de NFC of wilt u laten onderzoeken of u een te hoge huurprijs betaalt? Neem dan contact op met de adviseurs van Vakcentrum Bedrijfsadvies via telefoonnummer (0348) 41 97 71 of e-mailadres advies@vakcentrum.nl. Zij kunnen u desgewenst de folder ‘Huurverlaging op no cure no pay basis’ toesturen.
11
Nederlandse Franchise Code
De Nederlandse Franchise Code:
Een geweldige overwinning voor franchisenemers! Met de Nederlandse Franchise Code (NFC) wordt een gezonder en evenwichtiger speelveld binnen de franchisesector verwezenlijkt. De code geeft duidelijke richtlijnen op het gebied van wederzijdse rechten en verplichtingen en informatievoorziening tijdens de gehele franchiserelatie.
Voor franchisenemers een doorbraak: »
Franchisenemers ontvangen relevante informatie en worden beter geïnformeerd voordat ze een franchiseovereenkomst sluiten.
»
Franchisenemers worden - indien gewenst beter begeleid bij hun bedrijfsvoering.
»
Meer helderheid over het eigendom en het gebruik van marktinformatie.
»
Geen eenzijdige wijzigingen van belangrijke bepalingen in de franchiseovereenkomst.
»
Duidelijke afspraken over het nonconcurrentiebeding, de besteding van de franchisevergoeding en transparantie in het conditiestelsel.
»
Per franchiseformule één onafhankelijke franchisenemersvereniging.
»
Alle overeenkomsten die de franchisesamenwerking regelen, vallen onder de NFC. Dus ook sideletters, addenda, huurovereenkomsten etc.
»
Franchisenemers mogen altijd een adviseur raadplegen.
»
Regelmatige evaluatie of afgegeven zekerheden niet aangepast moeten worden.
»
Overdracht aan rechtsopvolger kan op redelijke gronden niet worden geweigerd.
Wat kan het Vakcentrum voor u betekenen? Het Vakcentrum heeft via één van haar leden en haar directeur een actieve bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de NFC. Als brancheorganisatie voor zelfstandige winkeliers in de fast moving consumer goods en franchisenemers is het Vakcentrum ook blij met de code. De presentatie van de NFC betekent voor ons echter niet het einde van dit traject. Onze volgende prioriteit is om ervoor te zorgen dat de code toegepast en gehandhaafd wordt. De borging via wetgeving, die de toepassing van de NFC verplicht, is dan ook één van de volgende doelen van het Vakcentrum. Daar is ook uw steun voor nodig. Het Vakcentrum staat haar leden en franchisenemers met raad en daad terzijde. Jarenlange ervaring in de begeleiding van franchisenemers en franchisenemersverenigingen maakt dat alle relevante juridische en economische expertise hiervoor aanwezig is. De volledige tekst van de NFC vindt u op onze website www.vakcentrum.nl.
12