Vergroot je expertise van theoretisch kader tot vaktherapeutische werkwijze.
Symposium 25 & 26 mei 2018
Het Buitencentrum Sint Walrickweg 9 6611 KG Overasselt
Kennisinnovator werkveld Voorzitter NVBT Marion Huijbregts Henk Aartsma
Test Meneer
Voorwoord
Welkom! Vanuit kennisinnovatie wilden we graag de methodische kennis die ten grondslag ligt aan ons vak, inzichtelijk maken en combineren met onze algemene ledenvergadering. Onze ambitie bleek te groot te zijn voor ĂŠĂŠn dag en zo is het tweedaagse symposium ontstaan. Met dit doel in ons hoofd hebben we een inspirerende dagvoorzitter en sprekers voor de verschillende lezingen gezocht. Persoonlijk vind ik dit het leukste gedeelte van het organiseren van het symposium. Ik heb zoveel energieke en gepassioneerde vakmensen mogen spreken, waardoor ik nog meer in de ban ben geraakt door de kracht van ons vak. Het idee dat we zo een bijdrage kunnen leveren aan het delen van deze kennis en passie voor het vak, geeft me energie. Bij de presentatie van ons programma werd al snel duidelijk dat we de vraag van het werkveld goed hadden ingeschat. De reacties waren positief en het is zelfs uitverkocht. We hebben dan ook besloten om het symposium in deze vorm jaarlijks terug te laten keren. Om een overzicht te geven van wat dit symposium te bieden heeft, hebben we dit boekwerk laten drukken. Hierin kan je op je gemak de achtergrond informatie lezen van de lezingen, de sprekers en het bestuur. Maar ook de nevenactiviteiten, zoals de Post-It Wall en De Nieuwe Look zijn het bekijken waard. Verdiep je in het programma, neem deel aan de Post-It Wall en vergroot je expertise, van theoretisch kader tot vaktherapeutische werkwijze. Marion Huijbregts Kennisinnovator werkveld
Vrijdag 25 mei Programma
Voorzitter NVBT Henk Aartsma
Vrijdag 25 mei 08.45 - 09.15
Inschrijven
09.15 - 09.45
Welkomswoord kennisinnovatie NVBT
09:45 - 10.30
Affect Fobie Therapie, AFT Coralina Versteeg & Suzanne van Zutphen
10.30 - 11.00 Pauze 11.00 - 11.45
Mentalisation Based Therapy, MBT Marianne Verfaille
11.45 - 12.30
Schematherapie Greta GĂźnther
12.30 - 13.15
Pauze met een uitgebreide lunch
13.15 - 14.00
Emerging Body Language, EBL Beatrix Verhofstad
14.00 - 14.45
Systeemtherapie Jacqueline de Bruyn
14.45 - 15.15
Pauze
15.15 - 16.00
Acceptance & Commitment Therapy, ACT Dorette Bos
16.00 - 17.00
Het Debat
17.00 - 17.30
Evaluatie en presentatie
17.30 - 18.30
Tapas Diner
19.00 - 21.00
Inspiration Presentation
Muziek
Zaterdag 26 mei Programma Test Meneer Zaterdag 26 mei 08.00 - 08.45
Uitgebreid ontbijt
08.45 - 09.45
NVBT Conferentie
09.45 - 10.45
Vaktherapie beeldend, Onze toekomst, Henk Aartsma
10.45 - 11.15
Pauze
11.15 - 12.30
Hoe stem je af op de emotionele ontwikkeling van een cliĂŤnt?
Het ontwikkelingsdynamisch model, Filip Morisse 12.30 - 13.30
Netwerk lunch
13.30 - 16.00
Van emotionele ontwikkeling naar ondersteuning in de praktijk.
Marieke Jooren 16.00 - 16.30
Evaluatie & korte presentatie
16.30
Einde symposium
NVBT Bestuur Even voorstellen
Anna Baake Belangenbehartiger
Esther Hendriks Projectorganisator
Jolida van der LInden Kennisinnovator onderwijs
nvbt.belangenbehartiging@vaktherapie.nl
nvbt.projectorganisatie@vaktherapie.nl
nvbt.ki.onderwijs@vaktherapie.nl
Anna Baake
Esther Hendriks
Jolida van der Linden
In 2014 heeft Anna de opleiding creatieve therapie beeldend afgerond. Momenteel werkt ze als (activiteiten)begeleider voor oudere mensen en een adolescent.
In 2015 heeft Esther de opleiding creatieve therapie aan de Stenden Hogeschool afgerond. Ze is nu werkzaam bij De Oase in Follega en in haar eigen praktijk: Beters.
Daarnaast is ze haar eigen praktijk als vaktherapeut beeldend aan het opzetten, genaamd Anna Vaktherapie. Binnen haar praktijk ondersteunt ze kinderen en volwassenen stil te staan bij hun behoeften en van daaruit te handelen.
Esther werkt voornamelijk met (jong)volwassenen. Ze zet beeldende technieken in bij het werken aan de balans tussen denken, voelen en handelen, zodat problemen doorvoeld en helder zichtbaar worden.
In 2016 is Jolida afgestudeerd als creatief therapeut beeldend aan de Hogeschool Utrecht Amersfoort. Direct daarna is ze gaan werken als pedagogisch medewerker op een BSO en werkt ze voornamelijk met kinderen tussen de 8 en 12 jaar. Daarnaast heeft ze haar eigen praktijk opgezet met vaktherapie beeldend voor kinderen, waarbij ze de behandeling richt op het systeem en het individu.
NVBT Bestuur Even voorstellen
Marion Huijbregts Kennisinnovator werkveld
Henk Aartsma Voorzitter
Dominique de Gast Secretaris
nvbt.ki.werkveld@vaktherapie.nl
nvbt.voorzitter@vaktherapie.nl
nvbt.secretaris@vaktherapie.nl
Marion Huijbregts
Henk Aartsma
Dominique de Gast
In 2005 is Marion afgestudeerd als creatief therapeut beeldend, aan de Hogeschool van Utrecht. Hierna is zij onder andere werkzaam geweest binnen de psychiatrie, ouderen en (jong)volwassenenzorg.
Henk is in 1987 afgestudeerd aan de Jelburg toen nog de opleiding creatieve therapie beeldend. Inmiddels werkt hij nu 20 jaar in de Kinder- en jeugdpsychiatrie als vaktherapeut beeldend.
Dominique heeft in 2000 haar studie CommerciĂŤle Economie aan de Haagse Hogeschool afgerond.
In 2011 heeft zij vaktherapie beeldend opgezet binnen Idris Amarantgroep, waar zij nog steeds werkzaam is als vaktherapeut beeldend en sensorische integratie, met mensen met een (licht) verstandelijke beperking binnen een klinische setting.
Zijn instelling is: delen is vermenigvuldigen. En samen de schouders er onder zetten is zijn levensmotto.
Daarna heeft zij diverse functies op marketing- en communicatiegebied vervuld, de laatste jaren in de zorg & ICT branche. In mei is zij vanuit een betaalde functie gestart als secretaris bij de NVBT.
Anna Baake Voorzitter NVBT Jolida van der Linden Henk Aartsma Anna Baake
Bestuurslid Belangenbehartiger
Anna Baake Belangenbehartiger
Als belangenbehartiger sta ik voor het (juist) profileren van vaktherapie beeldend, door o.a. de week van de vaktherapie mee te organiseren en mensen te stimuleren om de juiste terminologie te gebruiken. Daarnaast kom ik op voor de belangen van de leden. Ik kijk mee hoe we het aantrekkelijker kunnen maken om lid te worden en wat we onze leden nog meer kunnen bieden.
Jolida van der Linden
Bestuurslid Kennisinnovator onderwijs
Jolida van der Linden Kennisinnovator onderwijs
Tijdens mijn eigen opleiding was ik al kritisch naar het onderwijs. Ik vind het interessant om te kijken hoe alles beter kan. Onderwijs ligt namelijk aan de basis van goede vaktherapeuten in het werkveld. Als de scholen goed afstemmen op het werkveld, sluit de opleiding beter aan bij de cliĂŤnten en dit bevordert de positie van ons beroep.
Ik heb voor deze functie gekozen omdat ik enthousiast over mijn vak ben, maar merk dat nog niet iedereen bekend is met vaktherapie beeldend. Daarnaast is er ook veel verwarring over wat we eigenlijk doen. Dit in woorden pakken is niet altijd makkelijk, maar wel essentieel en daar wil ik mijn steentje aan bij dragen. Ik krijg energie van het uitpuzzelen van wat we doen en hoe we dat duidelijk kunnen profileren voor elkaar en voor de buitenwereld.
Daarnaast hebben studenten veelal een kritisch en vernieuwende blik, wat maakt dat het belangrijk is dat ook hun stem gehoord wordt. Tot slot hebben de onderwijsinstellingen de input van het werkveld nodig om hun studenten de nodige praktijkervaring mee te kunnen geven. Kortom veel verschillende behoeftes en vragen. Een uitdagende en energie-gevende puzzel waar ik mee aan de slag mag gaan.
Esther Hendriks Test Meneer Marion Huijbregts Esther Hendriks Bestuurslid Projectorganisator
Bij nieuwe ideeĂŤn en plannen is de projectorganisatie als eerste betrokken. Als er een locatie nodig is, een boek gemaakt wordt, of andere dingen ontwikkeld worden: ik ga ermee aan de slag. Als kunstenaar, galeriehoudster en organisator van o.a. drie kunstroutes, heb ik ervaring opgebouwd in het organiseren van evenementen.
Marion Huijbregts
Bestuurslid Kennisinnovator werkveld Binnen de post Kennisinnovatie werkveld stimuleer ik leden om actief deel te nemen aan de kenniscyclus binnen vaktherapie. Door het opzetten en ondersteunen van werkveldgroepen en leden te motiveren om hun interventies te beschrijven in de vorm van een product of module, leveren we een bijdrage aan het verstevigen van de positie van vaktherapie beeldend. Eind 2016 ben ik begonnen als kennisinnovator werkveld
Deze kennis neem ik mee in deze functie. Het geeft mij energie als alles op studiedagen, symposia en nieuwjaars evenementen op rolletjes loopt. Ik zet mij graag in voor de NVBT en dit mooie vak, om zo vaktherapie beeldend nog bekender te maken. Dit mooie vak wat zo enorm veel kan doen!
Esther Hendriks Projectorganisator
Het opbouwen en onderhouden van een netwerk staat hierin centraal en dat vind ik ontzettend leuk om te doen. Ik raak geĂŻnspireerd door de energie van onze leden en sta er iedere keer weer van te kijken wat we voor elkaar krijgen als we onze krachten bundelen. Vorig jaar zijn er bijvoorbeeld drie schrijfgroepen gestart en dit jaar zijn dat er weer drie. En het mooiste vind ik misschien nog wel, dat ik hier deel van uit mag maken.
Marion Huijbregts Kennisinnovator werkveld
Dominique de Gast Henk Aartsma Dominique de Gast Secretaris
Dominique de Gast Secretaris
Als secretaris houd ik mij voornamelijk bezig met de planning, communicatie en organisatie. Vooral de diversiteit aan werkzaamheden op communicatiegebied spreken mij in deze functie aan. Hierbij fungeer ik als de spil binnen het bestuur en kan ik extra structuur aanbrengen. Daarnaast vind ik het interessant om onderdeel uit te maken van een actieve vereniging in dit interessante vakgebied.
Henk Aartsma Voorzitter
Henk Aartsma Voorzitter
Als voorzitter organiseer en coĂśrdineer ik het werk binnen de NVBT. Daarnaast ben ik ook bestuurslid van de FVB. Het ontwikkelen van ideeĂŤn tot realistische plannen is iets wat ik graag doe. Ik ga er van uit dat je volgens een democratisch proces moet proberen te gaan daar waar de energie naar toe wil. Daarna is het van belang om koers te houden. Prioriteiten te stellen. Actieve leden moet je belonen en als voorbeeld stellen voor anderen. Als inzet gewaardeerd wordt werkt dat
stimulerend voor anderen. Destijds ben ik begonnen als voorzitter omdat het toen goed schikte. Mijn kinderen gingen studeren en het was tijd om mijn gedachten over de NVBT in acties om te zetten. We hebben toen een 5 jaren plan geformuleerd dat ons beroep toekomstbestendig moet maken. Ik ben er trots op wat we de afgelopen jaren hebben bereikt binnen de FVB en de NVBT. We zijn er nog niet, maar we hoeven onszelf naar mijn idee geen verwijten meer te maken. Het maakt me blij dat ik daaraan heb kunnen bijdragen.
Test Meneer
Wist u dat...
... de opleidingen binnenkort gĂŠĂŠn Creatieve Therapie maar Vaktherapie heten? ... het Register Vaktherapie is en niet meer SRVB? ... we met jouw hulp voor ieder werkveld een werkveldgroep op willen zetten? ... we niet meer van medium , maar van discipline spreken als het gaat om de verschillende vaktherapeutische beroepen? ... er over een half jaar een databank vaktherapie beeldend online komt voor onderzoek, literatuur en werkvormen?
... er in 2019 een nieuwe aanvraag wordt gedaan om o.a. de opleidingstitel Vaktherapeut (beeldend) te beschermen door deze op te nemen in de het BIG-register? ... je ons kan vinden op www.vaktherapiebeeldend.com, Linkedin ĂŠn facebook?
NVBT Tijdlijn
FVB VAKTHERAPIE NVBT
NVEKT
NVKT
NVCT
1962
1977
1984
1962 1977 1984 2006 2006 2006 2008
2006
SRVB
2008
De Nederlandse Vereniging voor Expressieve en Kreatieve Therapie Nederlandse Vereniging voor Kreatieve Therapie (NVKT) Nederlandse Vereniging voor Creatieve Therapie (NVCT) Vaktherapie als titel geintroduceerd door het CONO van de GGZ Federatie Vaktherapeutische Beroepen (FVB) Nederlandse Vereniging Beeldende Therapie (NVBT) Stichting Register Vaktherapeutische Beroepen (SRVB)
NVBT Tijdlijn
BIG DATABANK VTB
REGISTER VT
KENVAK & CPMO
GMVT & ZS
2014
2017
2018
2014 2017 2017 2018 2019 2019
2019
Register Vaktherapie KenVak Databank vaktherapie Commissie Product & Module Ontwikkeling Zorgstandaarden & Generieke module vaktherapie Aanvraag om opleidingstitel Vaktherapeut (beeldend) op te nemen in BIG Databank Vaktherapie Beeldend
Susan Huijbregts Drs. Susan Huijbregts
Susan Huijbregts is GZ-psycholoog, eigenaar van ‘meer psychologie’ en docente. Na jarenlange werkervaring binnen de (crisis-) zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is zij inmiddels alweer enige tijd werkzaam als behandelcoördinator en regiebehandelaar binnen de verslavingszorg.
Susan Huijbregts
Introductie
Susan is haar carrière begonnen in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, waar ze ervaring heeft opgedaan met alle niveau’s, wonen in de wijk, BOPZ-voorzieningen, het opzetten
‘Een ingang die op verbaal niveau niet altijd bereikt kan worden’ van LVB-FACT en crisiszorg voor zowel jeugd als volwassenen. In deze periode is zij bekend geraakt met het psychodynamisch ontwikkelingsmodel van Dosen; hierin heeft zij zich gespecialiseerd en geeft zij scholing over, naast een groot aantal andere thema’s, al dan niet met betrekking tot mensen met een verstandelijke beperking en pedagogisch klimaat. Inmiddels werkt Susan als behandelcoördinator en regiebehandelaar in de verslavingszorg, waar haar kijk op zorg en de ontwikkeling van de mens eigenlijk prima op aansluit. Hiernaast is zij sinds 2016 eigenaar van ‘meer psychologie’, van waaruit zij inzetbaar is als regiebehandelaar, docent, GZ-psycholoog of adviseur. In de hoedanigheid van dagvoorzitter is Susan vorig jaar betrokken geweest bij de studiedag vaktherapie en LVB.
Dagvoorzitter Susan Huijbregts aan het woord:
Vaktherapie beeldend
In mijn werk als GZ-psycholoog en hoofdbehandelaar binnen crisisafdelingen, BOPZ-afdelingen en in mijn huidige werk binnen de verslavingszorg ben ik een groot voorstander van het werken binnen een multidisciplinair kader. Het werken zonder woorden, met beweging of materiaal levert waardevolle informatie op en biedt anderzijds een ingang die op verbaal niveau niet altijd bereikt kan worden.
Symposium Methodieken en vaktherapie beeldend, Emotionele Ontwikkeling en het psycho-dynamisch ontwikkelingsmodel
Tijdens mijn stage Kinder- en Jeugdpsychologie ben ik betrokken geweest bij de eerste onderzoeken omtrent het invoeren van de Schaal Emotionele Ontwikkeling (SEO), wat direct mijn enthousiasme aanwakkerde. Uiteindelijk heb ik dit nooit los gelaten, en ben ik hierover zelfs les gaan geven. Het psycho-dynamisch ontwikkelingsmodel van Dosen heeft alle facetten
in zich van het kijken naar de mens, het begrijpen van verschillende behoeften en het kunnen verklaren van gedrag. Wanneer de bril opgezet is, zet je hem niet meer af! Ook in mijn huidige werk merk ik dat deze bril ook toepasbaar is in de verslavingzorg, of welke vorm van zorg dan ook. Het lesgeven heeft ervoor
‘Wanneer de bril opgezet is, zet je hem niet meer af!’ gezorgd dat ik uiteindelijk ‘meer psychologie’ ben begonnen, wat uiteindelijk ook heeft geresulteerd in contact met de NVBT, en het dagvoorzitterschap op de studiedag ‘vaktherapie en LVB’. Ik ben dan ook zeer vereerd opnieuw gevraagd te zijn voor deze 2 dagen, en verwacht een prachtig leerzaam en interessant symposium! www.meerpsychologie.nl .
Coralina Versteeg Suzanne van Zutphen Coralina Versteeg
Coralina Versteeg
Coralina Versteeg, is GZ psycholoog en psychotherapeut. Ze is opleider en supervisor AFT en andere methodieken. Ze heeft 15 jaar bij GGZ InGeest gewerkt en daar onder andere een deeltijd behandeling op basis van AFT ontwikkeld. Coralina is gespecialiseerd in het behandelen van depressie en cluster C problematiek, maar ook autonomie en zingevings vraagstukken. Ze heeft artikelen over psychotherapie en vaktherapie geschreven o.a. samen met Suzanne van Zutphen
Suzanne van Zutphen
Suzanne van Zutphen, werkt sinds 1998 als vaktherapeut beeldend in de SGGZ. Ze heeft binnen diverse instellingen en ziekenhuizen, met verschillende doelgroepen groepen gewerkt. Daarnaast heft ze sinds 2006 haar eigen praktijk. Ze werkt zowel individueel als met groepen en gebruikt verschillende methodieken, waaronder Affect Fobie Therapie. Suzanne van Zuthpen
(Carolina Versteeg &) Suzanne van Zutphen aan het woord:
Een jaar of zeven geleden ben ik, via Coralina Versteeg met AFT in aanraking gekomen. Ze heeft mij opgeleid binnen GGZ-Ingeest en we hebben een aantal jaren samen een groep gedaan met deze methodiek. Ik heb daarbij altijd de vertaalslag naar het beeldend werken gemaakt. We hebben supervisie gehad van Marja van Aken, een zeer ervaren psychotherapeut die meerdere artikelen en een boek heeft geschreven over AFT. Ik ervaar de AFT methodiek als een
‘AFT is ontwikkeld door Leigh McCullough en wordt in Nederland steeds vaker toegepast’ heel heldere overzichtelijke ordening aan de plek en herkomst van gevoelens, gedachten en gedrag. Het geeft handvatten voor wat de cliënt kan doen binnen vaktherapie beeldend en gebruikt kunnen worden om de brug te maken van de ervaring naar woorden en vervolgens naar het dagelijks leven.
Affect Fobie Therapie Affect Fobie Therapie
Affect Fobie Therapie is ontwikkeld door Leigh McCullough en wordt in Nederland steeds vaker toegepast in zowel ambulante als klinische setting voor volwassenen en jong volwassen die depressieve en angstklachten hebben en of cluster C problematiek. In AFT zijn psychodynamische, cognitief gedragstherapeutsche en experiëntiële technieken geïntegreerd. Het fundament van deze therapiemethodiek is het psychodynamische model. Mccullough ontwikkelde het behandelmodel op basis van wetenschappelijk onderzoek en klinische observaties, die gedurende enkele decennia zijn verricht op het terrein van de Short Term Dynamic Psychotherapy. Ze herformuleerde het begrip psychodynamisch conflict (tegenstelling tussen gevoelens en daarmee geassocieerde angst) tot Affect Fobie. De fobie is in dit geval geen angst voor iets van buiten maar (onbewuste) angst voor verlangens en gevoelens in de persoon: een interne fobie. Deze fobieën kunnen succesvol behandeld worden door de gedragstherapeutische technieken aan het psychodynamisch kader toe te voegen.
Affect Fobie Therapie en vaktherapie beeldend
Een belangrijke beweging bij AFT is het naar binnen toe gaan, het afpellen van de lagen van afweer en angst om bij
‘Men leert bewust de afweer, angst en het activerend affect uit elkaar te gaan halen’ het activerend affect, ofwel de verlangens en basis behoeftes van de mens te komen. In het beeldend werken visualiseert de cliënt dit onderzoekende proces. Er wordt gewerkt met symbolische expressie van thematiek. En men leert bewust de afweer, angst en het activerend affect uit elkaar te gaan halen. Dit wordt gestimuleerd door het laag over laag werken, of in het wegnemen van lagen om tot een beeld te komen. Dit is best een opgave, confronterend, maar het geeft inzicht en grip.
De cliënt wordt zich in de ervaring en door de visuele en verbale feedback, bewust van het verschil tussen afweer en tegemoetkomen aan het activerend affect. AFT in de groep geeft extra mogelijkheden voor het oefenen met en feedback krijgen op het vermijden of aangaan van nieuw gedrag.
Marianne Verfaille Marianne Verfaille
Haar opleiding tot vaktherapeut doet Marianne aan de Kopse Hof in Nijmegen. Later schoolt zij zich als supervisor en MBT therapeut. Zij start haar loopbaan als groepsbegeleidster met kinderen met gedragsproblemen en gehechtheid problematiek.
Marianne Verfaille
De laatste 30 jaar werkt ze als vaktherapeut in psychotherapeutische dagcentra met mensen met ernstige persoonlijkheidsproblematiek. Ze is sinds 2004 een gedreven kracht achter het integreren van mentaliseren in vaktherapie. Ze heeft haar eigen praktijk in bij- en nascholing ‘Marianne Verf’. Ze heeft meerdere publicaties op haar naam staan, waaronder het eerste boek over mentaliseren in vaktherapie. Zij is geregistreerd vaktherapeut, supervisor en de eerste geregistreerde MBT vaktherapeut in Nederland.
Mentalization Based Therapy
In deze behandelfilosofie wordt vertrokken vanuit de overtuiging dat persoonlijkheidsproblemen zich vooral manifesteren in hoe de cliënt zichzelf beleeft en in hoe hij voelt, denkt en zich gedraagt in het contact met de ander. Veel van de mentaliserende methodiek en techniek zal al tot ieders therapeutische repertoire behoren. De houding van de MBT therapeut
‘De overtuiging dat het niet aan de therapeut is om aan de cliënt te vertellen hoe hij zich voelt’ onderscheidt zich echter van andere therapie richtingen door de overtuiging dat het niet aan de therapeut is om aan de cliënt te vertellen hoe hij zich voelt, wat hij denkt en wat hij zou moeten doen, wat zijn bewuste of onderbewuste onderliggende redenen zijn voor zijn moeilijkheden.
Mentalization Based Therapy Mentalization Based Therapy en vaktherapie beeldend
Doordat interne gemoedstoestanden ondoorzichtig zijn, kan vaktherapie beeldend een prachtige therapievorm zijn om het onzichtbare zichtbaar te maken. In vaktherapie wordt vertrokken vanuit de overtuiging dat in de omgang met het medium de problematiek van de cliënt zichtbaar en voelbaar wordt. Het doel is om samen ervarend te gaan begrijpen waarom ieder doet zoals hij doet, en hoe ieder naar zichzelf en naar de wereld kijkt. Vaktherapie sluit aan bij het kunnen creëren en spelen met representaties van de werkelijkheid.
‘Het doel is om samen ervarend te gaan begrijpen waarom ieder doet zoals hij doet’ Dit helpt om een meer robuust mentaliserend vermogen op te bouwen wat ervoor zorgt dat je minder overspoeld wordt door emoties of vast blijft zitten in starre denkpatronen.
Marianne Verfaille aan het woord:
De theorie geeft een duidelijk en wetenschappelijk kader om cliënten beter te kunnen begrijpen, daarnaast is het een hele menselijke en bescheiden benadering waardoor ik het een heerlijke manier vind om mee te werken. Je werkt echt samen met de cliënten en merkt dat je door hen net zozeer geraakt wordt en verandert als zij door jou. Een nieuwsgierige en niet wetende houding aannemen is ontzettend moeilijk, maar een vaardigheid die mij als therapeut en persoon een rijker mens heeft gemaakt.
Greta Günther Greta Günther
Greta Günther is Vaktherapeut Beeldend en werkt bij GGZ De Viersprong in Halsteren binnen de Unit voor Schematherapie met mensen met een complexe persoonlijkheidsstoornis (cluster B en C).
Greta Günther
Ze is senior in het register voor schematherapie en gespecialiseerd in vaktherapie en schematherapie. Hier geeft ze les in bij de Rino Noord. Tegenwoordig is ze in opleiding tot supervisor voor schematherapie en vaktherapie, en ze volgt de opleiding tot Pessotherapeut.
Schematherapie
Een schema is een langdurig, hardnekkig en disfunctioneel patroon dat in de jeugd is ontstaan als overlevingsstrategie en de cliënt nu hindert om in vrijheid te handelen en bevrediging of geluk te ervaren. Centraal staan in deze therapie de vijf basisbehoeften van het kind: verbondenheid/veiligheid, autonomie, realistische grenzen, zelfexpressie en spontaniteit/spel.
‘Het sensorische beleven heeft een centrale plek in de therapie’ In deze lezing wordt stilgestaan bij hoe schematherapie de patronen waarin cliënten vastlopen in het hier en nu, koppelt aan vroege ervaringen in of om het ‘ouderlijk huis’: de schematherapeut, combineert steeds cognitieve, ervaringsgerichte en gedragsmatige interventies met elkaar. Hierdoor worden nieuwe inzichten verankerd in het lichaam en monden uit in gedragsverandering en groei van autonomie; de Gezonde volwassene modus.
Schematherapie Schematherapie en vaktherapie beeldend Beeldende werkstukken en het sensomotorische gebied van het beeldend handelen krijgen door de schematherapie een nieuwe betekenis.
Op symbolisch vlak zien we dat modi letterlijk uitgebeeld wordt of traumatische ervaringen van vroeger in beeld worden gebracht. Op handelingsniveau doorbreken cliënten hun schema’s in vaktherapie beeldend als ze bijvoorbeeld oefenen met ruimte innemen. In de interactie met het materiaal zien we herhalingen van de interacties met mensen. En het sensorische beleven heeft een centrale plek in de therapie als het gaat om mogen genieten of lichaamsbeleving. We zetten binnen vaktherapie beeldend ook het materiaalappel in om te onderzoeken hoe schema’s en modi hierin worden opgeroepen. De vaktherapeut beeldend stimuleert en benoemt steeds de Vrije kind modus van de cliënt in het experimenteren. Werstukken die dan ontstaan zijn vaak drager van de positieve boodschap, de antidote, het nodige tegengif dat als flashcard meegenomen kan worden in je telefoon.
Greta Günther aan het woord
Ik leerde de schematherapie in 2001 kennen toen ik startte op de Viersprong. Hier kwam ik terecht in een inspirerend team met onder andere Eelco Muste en Anne-Marie Claassen, en hebben wij met vier vaktherapeuten samen in 2009 onze vaktherapeutische visie op schematherapie gepubliceerd in het Handboek voor Klinische Schematherapie en in workshops gepresenteerd op de internationale congressen van de ISST. Ons team werd getraind door onder andere Joan Farrel en Ida Shaw, die steeds de meerwaarde van vaktherapie beklemtoonden. Ik vind het prettig da vaktherapie door het schematherapeutische framework een richting krijgt, en dat er binnen de methodiek zo ontzettend veel ruimte is voor experiëntiëel werk, vaktherapie dus. .
Beatrix Verhofstad Beatrix Verhofstad
Beatrix Verhofstad
Beatrix is werkzaam als vaktherapeut beeldend en projectleider bij (het project) Co-creatie filmboek EBL. In dit project maken EBL specialisten en deelnemers aan vaktherapie beeldend die werken met EBL, een boek over de methodiek Emerging Body Language. Ze volgt de Master Healthy Ageing Professional aan de Hanzehogeschool Groningen. Die is gericht op het innoveren van de gezondheidszorg door vanuit gezondheid (itt ziekte) te werken en de cliënt hierin te betrekken. Haar onderzoek gaat over het helder overdragen van lichaamstaal-informatie via beeld. Ze is gespecialiseerd in de behandeling van trauma, NAH, werken met doven, LVB en forensische (jeugd) psychiatrie.
Emerging Body Language
Emerging Body Language is een interactieve methodiek die zich richt op het lichamelijke gewaar-zijn. Het vermogen tot gewaar-zijn ontwikkelt zich in de eerste kinderjaren. De hulpvraag van een cliënt wordt vertaald naar een ontwikkelingsvraag. Samen ontmoeten
‘Samen ontmoeten therapeut en cliënt elkaar om op creatieve wijze te groeien in het Gewaar-zijn therapeut en cliënt elkaar om op creatieve wijze te groeien in het Gewaar-zijn. Interactie en interventies ontstaan al doende vanuit beweging. EBL gaat uit van een holistisch mensbeeld en een dynamisch systemische kijk op ontwikkeling.
Emerging Body Language en vaktherapie beeldend
Beeldend werken is een mentaal en lichamelijk proces waarin de maker sporen achterlaat in het materiaal. Bewegingen worden zichtbaar en daarmee ook bespreekbaar en analyseerbaar. Ze overbruggen de kloof
Emerging Body Language tussen het impulsieve en het intuïtieve. Daarnaast leren ze al doende het bewuste te verklaren in het rationele. Marijke Rutten-Saris heeft een beeldend diagnostisch instrument ontwikkeld uit de verschillende ‘sporen’ van menselijke ontwikkeling. Dit is de Rutten-Saris index Grafische Elementen (RSiGE). Hierin kan de ontwikkeling in de verschillende interactiestructuren en de daarmee gepaard gaande verschillende vormen van Gewaar-zijn geanalyseerd worden. Door gebruik te maken van specifieke interventies behorend bij de fase van ontwikkeling van Gewaar-zijn kan deze ontwikkeling alsnog tot stand gebracht worden, waar deze in het verleden is uitgebleven.
Beatrix Verhofstad aan het woord:
Tijdens mijn studie aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen had ik les van Marijke Rutten-Saris. Zij is de grondlegger van de EBL die toen nog Scheppende lichaamstaal heette. Deze methodiek raakte me meteen in haar anders-denkend en anders-kijkend handelen.
Lichaamstaal is een pure manier van communiceren die dichter bij de persoon staat en die werkt als een katalysator voor contact. Door het creëren van chaos kan je bijvoorbeeld op `verschillende niveaus, patronen herkennen. Zo begon ik de waarde te zien van krassen, veegjes, klodders en allerlei beelden
‘Het is een scholing voor intuïtie, maar bovenal is het dé interventie voor het aanleren van wederkerigheid.’ waar ik voorheen weinig mee kon. Het is een scholing voor intuïtie, maar bovenal is het dé interventie voor het aanleren van wederkerigheid.
Op de site van Anna Bosman zijn interessante scripties hierover te vinden: www.annabosman.eu klik op scripties en scrol naar Emerging Body Language. In cocreatie filmboek EBL zijn we nu met een alternatieve, meer filmische poging bezig om de methodiek helder uiteen te zetten. De NVBT ondersteund dit initiatief door het geven van een financiële bijdrage. Kijk voor meer informatie op facebook bij filmboekebl.
Voorzitter NVBT Achtergrond informatie Henk Aartsma Databank Vaktherapie
De Commissie Product en Module Ontwikkeling (CPMO) stimuleert vaktherapeuten om hun interventies te beschrijvingen in de vorm van producten en modulen. Op www.databankvaktherapie.nl kan je deze inzien en wordt uitgelegd hoe jij jouw interventie kan beschrijven.
KenVak
KenVaK is een lectoraat waar zeven hogescholen aan participeren. Deze coÜperatie stemt het onderzoeksbeleid intensief af met FVB en externe partijen. Een van de resultaten is onder andere de strategische onderzoeksagenda.
Generieke module Vaktherapie en zorgstandaarden
De multidisciplinaire richtlijnen, die in de ggz tot nu toe kaders boden voor een goede behandeling, zijn in 2018 vervangen door zogenaamde Zorgstandaarden en Generieke Modules. Bij voldoende onderbouwing, wordt vaktherapie beeldend binnen deze standaarden vernoemd en er is een aparte generieke module vaktherapie. Deze kan je bekijken op www.ggzstandaarden.nl.
BIG-registratie vaktherapie
Momenteel wordt er een advies voorbereid met als doel vaktherapie (discipline) onder artikel 34 van de BIG-wet te erkennen. Dit houdt in dat de opleiding tot deze professie wordt vastgesteld, dat het gebied van deskundigheid wordt omschreven en dat de opleidingstitel, in dit geval vaktherapeut beeldend, wettelijk wordt beschermd.
Databank
Om onze kennis te bundelen en inzichtelijk te maken, gaat de NVBT aan het einde van dit jaar, een databank opzetten. Deze zal bestaan uit de volgende onderdelen: onderzoek, literatuur en werkvormen. De databank vaktherapie beeldend wordt beschikbaar voor alle leden en gekoppeld aan onze website: www.vaktherapiebeeldend.com
Post-It Wall & Nieuwe Look Laat Test Meneer jouw input de basis zijn! Post-It Wall
Wat zijn onze kernwaarden? Wij willen graag jouw mening horen!
Omdat het vrij lastig is om op een symposium met 120 vaktherapeuten iedereen aan het woord te laten, willen we je vragen om jouw visie op papier te zetten. Wil je meedoen aan onze Post-It Wall? Plak dan op de eerste muur drie post-its met woorden die volgens jou kenmerkend zijn voor het vak vaktherapie beeldend. Ga vervolgens naar de tweede muur en plak hier drie post-its met kernwaarden waar de NVBT volgens jou voor moet staan. In het avond programma pakken we hierop door met een beeldende activiteit en de resultaten bespreken we tijdens de workshop Vaktherapie beeldend: Onze Toekomst.
De Nieuwe Look
Legt jouw creativiteit de basis voor ons nieuwe logo?
Enkele maanden geleden is de nieuwe website online gegaan en we zijn druk bezig met de nieuwe folders en videomateriaal. We willen dit moment dan ook aangrijpen om op zoek te gaan naar een nieuwe huisstijl. Graag nemen we jullie creativiteit mee naar de grafische school, waar we deze opdracht neer gaan leggen. Neem het format voor de Nieuwe Look mee. Deze liggen op de inschrijftafel. Of kijk op onze site en lees de voorwaarden www.vaktherapiebeeldend.com.
Laat jouw creativiteit de basis vormen van onze huisstijl en ontwerp mee aan ons nieuwe logo!
Vaktherapie
1. ....................... 2. ....................... 3. ....................... NVBT Kernwaarden 1. ....................... 2. ....................... 3. .......................
Jacqueline de Bruyn Jacqueline de Bruyn
Jacqueline de Bruyn is vaktherapeut beeldend bij Triversum, een kinderen jeugdpsychiatrisch ziekenhuis, sinds januari ‘18 onderdeel van de GGZ Noord-Holland Noord.
Jacqueline de Bruyn
Naast individuele observaties en therapieën met kinderen, is er de groepsgerichte aanpak voor jongeren met persoonlijkheidsproblematiek bij een afdeling voor klinische psychotherapie. En dan zijn er, op alle afdelingen, de gezinnen van de aangemelde kinderen en jongeren, waaraan samen met systeemtherapeuten onder anderen beeldende observaties en therapieën met gezinnen worden aangeboden. Een werkwijze die staat beschreven in verschillende artikelen en in ‘Uit de verf’, het Handboek Beeldende Therapie. Daarnaast zat Jacqueline in de redactie van het Handboek Beeldende Therapie.
Systeemtherapie
Als een kind/jongere psychische problemen heeft die zo ernstig zijn dat een gezonde ontwikkeling helemaal is vastgelopen, is er hulp nodig. Er volgen
‘De problemen van het kind hebben echter ook invloed op het gezin en omgedraaid’ onderzoeken, observaties, zelfs een opname, op zoek naar de kindfactoren. De problemen van het kind hebben echter ook invloed op het gezin en omgedraaid: het gezin is onderdeel van (het verloop van) de problematiek van het kind. Het is de taak van de systeemtherapeut om vast te stellen óf en in welke mate de problemen van het aangemelde kind samenhangen met disfunctionele gezinsinteracties en mogelijk met gezinspathologie. Door niet alleen met het gezin te praten, maar het gezin ook in actie te laten komen, wordt duidelijk dat er niet één manier is om tegen het probleem aan te kijken en ermee aan de slag te gaan.
Systeemtherapie Systeemtherapie en vaktherapie beeldend
De vaktherapeut beeldend kan helpen gezinsinteracties en -patronen zichtbaar te maken en tot afstemming komen over behandeldoelen en de rol van het gezin daarin. Het beeldend werken wordt zo aangeboden dat alle gezinsleden in staat zijn aan die activiteit deel te nemen. Op een speelse en veilige manier worden interacties uitgelokt en beïnvloed. De systeemtherapeut is met het gezin te gast in de therapieruimte. De vaktherapeut beeldend haakt met
‘Op een speelse en veilige manier worden interacties uitgelokt ‘ materialen en opdracht bij het gezin aan en gaat met ze aan de slag. Terwijl de systeemtherapeut de mogelijkheid krijgt het gezin in het hier-en-nu met elkaar bezig te zien, in plaats van een verbaal daar-en-toen verslag te krijgen. Het experimenteren met andere rollen, posities, interacties en betekenisverlening kan heel direct plaats vinden, met de vaktherapeut beeldend in het centrum van de actie en de systeemtherapeut betrokken en kundig vanaf de zijlijn.
Jacqueline de Bruyn aan het woord:
Al aan het begin van mijn loopbaan als vaktherapeut beeldend werkte ik in multidisciplinaire teams. Daarin word je enerzijds gedwongen helder te beschrijven wat je in jouw ruimte doet en waarom. Anderzijds kun je aanvullend op elkaar werken, gebruik makend van de mogelijkheden van de andere discipline en zo mogelijkheden stapelen. Systeemtherapeuten bij Tulpenburg (een van de voorlopers van Triversum) zochten al 23 jaar geleden naar andere dan verbale middelen om het hele gezin te betrekken bij het kijken naar, begrijpen en aanpakken van een probleem. Zo ontwikkelden we samen deze werkwijze in de praktijk. Doordat er steeds meer systeem- en vaktherapeuten bij kwamen konden we het denken over en werken in deze methode aanscherpen. .
Dorette Bos Dorette Bos
Dorette Bos is psychosociaal therapeut en coacht ook veel mensen uit het bedrijfsleven die burn-out zijn of loopbaanvragen hebben. Zij is opgeleid in de Transactionele Analyse en heeft daarnaast een studie Voice Dialogue en Acceptance Commitment Therapie gedaan. Zij combineert deze invalshoeken graag.
Dorette Bos
ACT is voor haar een mooie vorm om cliĂŤnten te bevrijden van hun verbale identiteit (ik ben dom, spontaan ect,) en mensen keuzemogelijkheden te bieden door zich anders met zichzelf te leren verhouden.
Acceptance Commitment Therapie
ACT is meer een manier van leven dan dat het een therapievorm is die psychische klachten behandelt. Het is dĂŠ manier om
ACT is meer een manier van leven dan een therapievorm die psychische klachten behandelt. uit je serieuze hoofd te komen en in het echte leven te duiken. Het is dan ook belangrijk dat ACT geoefend wordt in het gewone leven. ACT bestaat uit zes zuilen die onderling met elkaar zijn verbonden. 1. Cognitieve defusie Het leren scheiden van cognities en gedrag; keuzevrijheid. 2. Mindfulness De vaardigheid om oordeelsvrij in het hier en nu te zijn zonder iets te willen controleren. 3. Acceptatie Aanvaarden dat het leven niet alleen maar leuk is en dat het ook gemoeid gaat met menselijk lijden.
Acceptance Commitment Therapie 4. Zelf-als-contex: Het zelfbeeld (positief of negatief). 5. Verhelderen van waarden: Helder krijgen welke waarden werkelijk belangrijk zijn om naar te leven. 6. Toegewijde actie Per waardengebied een plan van aanpak maken en stapsgewijs integreren in het dagelijkse leven.
Acceptance Commitment Therapie en vaktherapie beeldend
Middels oefeningen, technieken en metaforen worden bovenstaande zuilen doorlopen en leren cliënten zich anders te verhouden met zichzelf. De klachten worden niet zozeer bestreden als wel dat er meer vaardigheden worden ontwikkeld waardoor de klachten verdwijnen of anders worden benaderd.
Omdat ACT vooral een methodiek is van oefeningen doen en metaforen kan het goed geïntegreerd worden binnen de vaktherapie beeldend. Alle oefeningen kunnen in een beeldende vorm worden gegoten en om via deze invalshoek naar het doel te werken. ACT is dan ook een veel gebruikte methodiek binnen de vaktherapie beeldend.
Dorette Bos aan het woord:
‘Ik ben enthousiast geworden over ACT omdat het een lichte vorm van therapie is die heel doeltreffend is. De verbinding tussen de zes zuilen is hierin essentieel’ aldus Dorette Bos.
Voorzitter NVBT Vaktherapie beeldend : Onze Toekomst Henk Aartsma
In 1987 ben ik afgestudeerd aan de opleiding creatieve therapie beeldend in de villa’s van wat toen nog de Jelburg was in Baarn. In de jaren hierna heb ik met veel verschillende doelgroepen gewerkt. De Jelbug was groepsdynamisch gericht en dat sluit goed aan bij wie ik ben, hoe ik denk en voel. Sinds vijf jaar ben ik voorzitter van de NVBT. Henk Aartsma
Henk Aartsma aan het woord:
Vaktherapie beeldend: Onze Toekomst
Om de toekomst vorm te geven, moeten we eerst kijken naar onze identiteit. De laatste jaren zijn er binnen ons vak veel veranderingen geweest en dit heeft ons niet altijd met elkaar verbonden. Het wordt onder anderen zichtbaar binnen onze terminologie. In deze tijden moeten we ons juist verenigingen en een gemeenschappelijk taal gaan spreken. Dit begint bij de
‘Wat vinden we belangrijk en waar moeten we ons voor inzetten?’ vraag: Hoe willen we onszelf noemen? We gebruiken vaak vaktherapie beeldend, beeldende therapie en creatieve therapie beeldend. Als wij deze termen door elkaar gebruiken, hoe moet het dan wel niet voor een verwijzer of een cliënt zijn? En als we hier vervolgens een keuze in maken, doen we dat dan op gevoel of maken we juist een strategisch besluit?
Bestuur NVBT NVBT Conferentie NVBT Conferentie: Bruisen!
Ieder jaar houden we een algemene ledenvergadering (ALV) waarin we als bestuur verantwoording afleggen over het gevoerde beleid en plannen voor de toekomst. Dit doen we door het maken van een jaarplan en een jaarverslag. Ben je benieuwd naar de laatste ontwikkelingen binnen ons vakgebied en de vereniging, neem dan een kijkje in ons jaarverslag. Deze liggen op de inschrijftafel van het symposium.
‘Wij willen als NVBT graag bruisen!’ De ALV wordt vaak als saai ervaren en daarom gieten we het dit jaar in een nieuw jasje: de NVBT Conferentie. Vaak verwacht men dat alles goed geregeld wordt. Toch is dat niet vanzelfsprekend. Een onderbezet vrijwillig bestuur kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat een vereniging moet stoppen en een bestuur dat bestaat uit betaalde functies zorgt voor een hoge contributie. En wat gebeurt er eigenlijk met het geld van jouw lidmaatschap? Bij gebrek aan input kan het bestuur niet handelen naar de wensen van de leden. Wij willen als NVBT graag Bruisen! En dat gaan we doen door samen te kijken waar de energie zit. Wat vinden we belangrijk en waar moeten we ons voor inzetten? Dus laat jezelf horen bij de algemene ledenvergadering, dan zorgen we er samen voor dat deze niet saai wordt!
Filip Morisse Marieke Jooren Filip Morisse
Filip Morisse
Filip Morisse is zorgmanager in Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain (Gent, België) en wetenschappelijk medewerker E-QUAL (expertisecentrum Quality of Life), Hogeschool Gent. Hij is reeds 25 jaar actief in de diagnostiek, behandeling en ondersteuning van personen met gedrags- en psychiatrische problemen. Hij geeft consultatie/advies en opleiding/vorming aan heel wat voorzieningen en diensten in Vlaanderen (en Nederland).
Marieke Jooren
Marieke Jooren heeft een bijzondere interesse in mensen met dubbeldiagnose. Ze werkte 9 jaar in PC dr. Guislain, als orthoagoog en als therapeutisch coördinator van de Steiger, opnameen behandelunit voor mensen in vastgelopen situaties. Recent stapte ze over naar de functie van zorgcoördinator in het dagcentrum van Mozaïek, dienstverleningscentrum voor mensen met een verstandelijke beperking.
Marieke Jooren
Het ontwikkelingsdynamisch model
Hoe vaak vragen we ons af: Wil deze cliënt zijn gedrag en gewoontes niet veranderen of kan hij het niet? In dit symposium gaan we op zoek naar de functie en de boodschap van dit gedrag en de onderliggende gevoelens bij de cliënt (en de therapeut).
‘Het niveau van emotionele ontwikkeling bij deze kwetsbare cliënten als uitgangspunt’ Er worden handvatten aangereikt hoe deze problematiek vanuit een ontwikkelingsdynamische invalshoek (model van A. Došen) wordt benaderd. Aan de hand van de fases van emotionele ontwikkeling en persoonlijkheidsstructuren, kijken we hoe we het niveau van emotionele ontwikkeling bij deze kwetsbare cliënten als uitgangspunt kunnen nemen. Concreet komt dit dus er op neer dat veeleer de therapeut zich probeert af te stemmen op de cliënt dan die cliënt te willen ‘veranderen’.
Ontwikkelingsdynamisch model Daarbij stellen we vast dat er bij cliënten vaak een discrepantie lijkt te zijn tussen: wat ze kunnen / willen en wat ze aankunnen hun voorkomen, hun taal, hun verbaliteit en hun zwakke emotionele veiligheidsbasis, hun buitenkant (gedrag) en hun binnenkant (emoties) hun cognitieve ontwikkeling en hun socio-emotionele ontwikkeling.
Marieke Joorena aan het woord:
Van emotionele ontwikkeling naar ondersteuning in de praktijk Als we de binnenkant van onze cliënten beter begrijpen, willen we ook graag vooruitgang boeken in onze aanpak. In de sessie ‘vertaalslag van inschatting naar ondersteuning’ doorzoeken we elke
‘Concrete handvatten om te kunnen voldoen aan de emotionele behoeften van onze cliënt.‘ ontwikkelingsfase naar concrete handvatten om te kunnen voldoen aan de emotionele behoeften van onze cliënt.
We gaan op zoek naar de systemen, passend bij hun emotionele ontwikkelingsniveau, die cliënten zelf geïnstalleerd hebben om zich elke dag weer te handhaven. We onderzoeken hoe we deze systemen kunnen aangrijpen om therapeutisch verbinding te maken.
‘Bij cliënten lijkt er vaak een discrepantie te zijn’ In plaats van een aantal handelingsadviezen te doorlopen, kunnen we een bundel aan reflectievragen hanteren die ons doen nadenken over aanpassingen die we zelf kunnen doen in onze bejegening van cliënten.
Er passeren een aantal vragen de revue: • Welk gedrag dat je vroeger eerder storend of moeilijk vond, kan je nu benoemen als ‘normaal’ gedrag voor deze fase? • Welke functie heeft dit gedrag? • Hoe geeft je cliënt aan dat hij nood heeft aan nabijheid? In de praktijk blijken deze reflectievragen zeer bruikbaar bij het uittekenen van een aangepaste ondersteuning. .
Voorzitter NVBT Henk Aartsma
Test Meneer Woord van dank Vaktherapie beeldend is volop in beweging Als vaktherapeut beeldend laten we ons inspireren en leiden door beeldend werk, de cliĂŤnt en de omgeving. We werken vaak intuĂŻtief, vanuit onze ervaring en expertise. De laatste tijd wordt er aan ons gevraagd of we inzichtelijk kunnen maken wat we doen en uiteindelijk evidence-based kunnen (gaan) werken. Deze twee paden binnen vaktherapie beeldend maken dat we, nu meer dan ooit, bezig zijn met onze identiteit. Dit reikt verder dan een naam, een onderzoek of een vereniging. Dit raakt jou en mij als vaktherapeut beeldend. We snijden in dit symposium beide onderwerpen aan. Kennisinnovatie vormt met het thema Methodieken, de basis van het programma. We zoeken vanuit een methodiek de raakvlakken met onze werkwijze en andersom. De vraagstukken met betrekking tot identiteit worden besproken tijdens de NVBT conferentie, het avond programma, de Post-It Wall en Onze Toekomst. Hier kijken we steeds vanuit een andere invalshoek naar wie we zijn, maar ook waar we naar toe willen gaan. Als individu, als professional en als vereniging. Laten we samen deze ontwikkelingen volgen en doormaken. Bekijk het laatste nieuws op onze website www.vaktherapiebeeldend.com, volg ons op social media en laat van je horen. Bedankt voor jullie deelname en tot volgend jaar!
Het bestuur De Nederlandse Vereniging Beeldende Therapie
Symposium Methodieken is vormgegeven door Carola Huijbregts als vrijwillige bijdrage. Zij heeft gebruik gemaakt van ecoline werkstukken van cliĂŤnten vaktherapie beeldend.
www.vaktherapiebeeldend.com