hardhout toegepast aan de gevel Hoe ziet een FSCÂŽ-bos er na een aantal jaar uit?
Spoorpark Tilburg in uitvoering www.vandenberghardhout.com
Een uitgave van
Waar gaat het mis? 2 HOUTDUIF
Kijk eens wat vaker in de spiegel Albert Oudenaarden, directeur Van den Berg Hardhout BV
N
iemand wil dat het tropisch bos verdwijnt, maar toch grijpt de ontbossing om zich heen! Ik vraag me dan in alle gemoede af: Waar gaat het mis? Wie is de ‘vijand’? Het is waar: ontbossing wordt niet veroorzaakt door commerciële houtkap. Maar dat betekent natuurlijk niet dat het verder vanzelf wel goed komt. Niemand kan immers ontkennen dat het bosareaal in landen, zoals Indonesië en Brazilië, er heel anders uitziet dan pakweg vijfentwintig jaar geleden. Terwijl de doorsnee houthandelaar toch al die jaren borstkloppend roept dat we o zo verantwoord bezig zijn. Ook is waar dat de conversie naar ander landgebruik de belangrijkste oorzaak is van ontbossing. Waarom? Omdat dat blijkbaar winstgevender is. Gewoon (hout)handel blijven drijven zoals we al eeuwen doen, creëert voor
de tropisch-houtlanden simpelweg onvoldoende waarde aan het begin van de houtketen. Als wij geen andere houtsoorten, andere specificaties en/of hogere prijzen gaan betalen, jagen we alle houtproducenten óf in het faillissement óf in de armen van houtverzwelgers uit Azië die een boompje dood hebben aan groene duurzaamheid. Feitelijk zien we dat al voor onze ogen gebeuren! Toch gaat het gemiddelde houtverkoopgesprek bijna altijd nog over 'bijzaken' als onderhandelingen over prijzen, duurzaamheidsklasse 1 en discussies over te korte lengtes. Dat is dus allesbehalve hoopgevend. Iedereen vindt dat het bos moet blijven bestaan. En die mensen daar mogen er ook een
fatsoenlijke boterham aan verdienen. Maar wél voor een treurig lage prijs. Om ons uit deze spagaat te jongleren, zoeken en vinden wij partners die de wereld echt mooier willen maken. Onze samenwerking met NL Greenlabel is daar een overtuigend voorbeeld van. Voorheen was het gebruik van tropisch hout voor hen onacceptabel. Nu helpen ze ons FSC-gecertificeerd tropisch hardhout positief op de kaart te zetten. ‘Vijanden’ zijn al die mensen die de wereld willen verbeteren zonder hun eigen aankoopgedrag aan te passen. En daar moeten we vanaf. Haak jij ook aan? Dan maken we de wereld samen een stukje mooier. En niet te vergeten: blijvender!
Wie is de vijand?
3
BEELDBANK TROPISCH HARDHOUT ZO ZIET HARDHOUT ERUIT RETHINKWOOD.NL
10
14
18
22
26
30
Coverfoto: Hardhouten vlonder van 100% FSC®Cumaru in Woerden. HOUTduif is een uitgave van Van den Berg Hardhout BV Contactadres 2e Industrieweg 19 3411 ME LOPIK 0348 82 0000 info@vandenberghardhout.nl HOUTduif verschijnt ieder half jaar. © Het auteursrecht van de redactionele inhoud van dit tijdschrift wordt voorbehouden. Ongeautoriseerde vermenigvuldigingen en / of openbaarmaking van het geheel of gedeelten ervan, op welke wijze dan ook, is niet toegestaan zonder toestemming van Van den Berg Hardhout BV. Aanvragen voor overname dienen
Wie is de vijand?
03
In uitvoering: Spoorpark Tilburg
06
Verslag: Biobased voor buiten
10
Coco project in Hollandsche Rading
12
Artikel: Trots op de houtbranche
14
Logistiek op maat
18
Duurzame vakantie in Renesse
21
Project: Begraafplaats in Sambeek
22
Hoe ziet een FSC®-bos er na een aantal jaar uit?
24
Project: Aanbouw woonhuis in Wolvega
26
Kort werk
28
Educatie: De Prachttangare
30
In uitvoering Een nieuw park op een oud terrein. Karakter en duurzame materialen kenmerken dit project.
6 HOUTDUIF
S
poorpark Tilburg is in de periode 2016 tot opening op 21 juni 2019 bedacht, ontworpen en gerealiseerd als burgerinitiatief. Het park is aangelegd in opdracht van Stichting Spoorpark met financiële middelen die de gemeenteraad van Tilburg in april 2017 beschikbaar stelde. In het 10 ha. grote park zijn negen burgerinitiatieven werkelijkheid geworden. Wij noemen hen ‘de kwartiermakers’. Het Handvest Spoorpark ziet toe op het bewaken van de uitgangspunten en het karakter van het Spoorpark als burgerinitiatief en als levendig park van en voor de inwoners van de stad. Landschapsarchitect Esther Kruit van Bureau KruitKok heeft, in samenspraak met de kwartiermakers, het ontwerp gemaakt van het Spoorpark. Jacqueline Moors van Blom & Moors is verantwoordelijk voor de meubilering en vormgeving van de openbare ruimten in het park. Hoofdaannemer is Brouwers Groenaannemers. Projectmanagement door RESAProject in de persoon van Roger Bueters. Duurzaamheid staat hoog in het vaandel bij het Spoorpark. Wat zich uit in de keuze van de materialen voor bruggen, vlonders en inrichtingselementen. Het realiseren van een postcoderoosproject met zonnepanelen op het gebouw van de scouting en tevens het inzamelen van gescheiden afval vanaf de opening in juni van dit jaar.
Een illustratie van Spoorpark Tilburg. Het eindresultaat is een groen en duurzaam burgeninitiatief.
De oude situatie op 21-07-1974, het NS Hoofdwerkplaats terrein in Tilburg
Spoorpark Tilburg
7
Industriëel karakter Twee bruggen ten behoeve van project Spoorzone te Tilburg. Het hele terrein was vroeger een rangeerterrein en is helemaal opnieuw ingericht met daarin ruimte voor diverse maatschappelijke functies, welke door middel van burgerparticipatie tot stand zijn gekomen. Architectenbureau Blom&Moors was verantwoordelijk voor het ontwerp van het park en ook voor het ontwerp van de bruggen. In onderling overleg en met in achtneming van alle geldende normen en eisen zijn we gekomen tot de bruggen die er nu liggen.
8
HOUTDUIF
In samenwerking met:
In het project komt ook een evenemententerrein. Beide bruggen zijn daarop gedimensioneerd voor incidenteel gebruik door vrachtwagens. Hier is het robuuste ontwerp ook uitermate geschikt voor.
kijkt. Qua vormgeving sluit dit goed aan bij andere objecten in het park, zoals de pergola’s. De landhoofden zijn gemaakt van gewassen grind en vormen zo een mooi geheel met de aansluitende keerwanden.
‘De brug is opgebouwd uit stalen liggers met daarover heen dikke houten dekdelen. De dekdelen zijn gemonteerd met slotbouten die bewust in het zicht zijn gebleven om het industriële karakter van de brug te accentueren.’ De leuningen zijn zo ontworpen dat ze een ruitpatroon vormen als je door de leuningen heen
De lange brug bij de Boulevard ligt schuin over de watergang. ‘Om een rustig beeld te creëren is de fundering in dezelfde lijn als de watergang aangebracht.’ Hyuk Brands Algemeen directeur Haasnoot Bruggen
Fotograaf: Martijn van Geloof photography
Spoorpark Tilburg
9
Tropisch hardhout: standaard voor buitentoepassingen
E
en ware voltreffer - dat was het congres Biobased voor buiten. Zowel sprekers als bezoekers waren opvallend enthousiast. Dat kwam vooral ook doordat mensen uit verschillende sectoren elkaar ontmoetten. Het interactieve evenement was op 20 maart jl. in het Inspyrium te Cuijk. Organisatoren waren Van den Berg Hardhout, FSC Nederland, NL Greenlabel en Taalkwadratuur. Mede door de economische crisis is een ontwikkeling op gang gekomen, waarbij marktpartijen niet langer individueel optreden, maar voluit wegen van partnerschappen zoeken, en vinden. Zo komt meer tot stand. En dat is broodnodig in dit alarmerende seizoen waarin de aarde slagzij maakt door klimaatverandering en grondstoffenuitputting. Daarom paste het congres, met Informatiemarkt van sponsorende bedrijven, prachtig bij deze nieuwe tijd die circulaire processen paart aan biobased materialen. Bevlogen verhaal Het evenement was gewijd aan toepassingen in de gww, infra en de stads- en parkinrichting. Tijdens het plenaire deel werd bovengenoemde urgentie van zaken belicht. Bij zijn inleiding vroeg dagvoorzitter Lodewijk Hoekstra (NL Greenlabel) aan Jeroen Nagel (Rijkswaterstaat) in hoeverre de overheid wakker is geschrokken. Nagel vertelde onder andere dat RWS hout aan het herontdekken is en proefprojecten met geleiderails, lichtmasten en geluidsschermen heropstart. Weerman-meteoroloog Reinier van den Berg betoogde weloverbevlogen dat het inmiddels 5 over 12 is en dat er nú moet worden gehandeld. De massale aanplant van bomen en
beheer van bossen mondiaal is essentieel om alle problemen op te lossen. Mark Kemna schetste een beeld van circulair en biobased. Beetje mager: technische kringloop en biologische kringloop benoemen ? Economische waarde En daarbij hoort tevens het gebruik van (óók tropisch) hout, mits FSC-gecertificeerd. Deze boodschap lijkt tegenstrijdig, maar als (gematigde) kap en de economische waarde voor de lokale bevolking achterwege blijven, verdwijnt het tropische bos in ras tempo door grootschalige conversie naar landbouwgrond. Dat onderstreepte sidekick van de dag Albert Oudenaarden (Van den Berg Hardhout) met de grootst mogelijke nadruk; zie ook zijn voorwoord in deze Houtduif. Jaap van der Waarde (WNF) vertelde over dit proces in Afrika (Kongobekken), waarbij het WNF belanghebbende partijen helpt dit proces te versnellen. Wat bij 5 over 12 absoluut noodzakelijk is. Eendrachtig Tijdens het tweede deel van losse sessies konden de deelnemers zich informeren over diverse onderwerpen
van circulariteit en biobased materialen. Peter Kreukniet (Insert) vertelde over dit collectief van sloop-, groen- en civiele bedrijven en tevens marktplaats voor herbruikbare materialen (urban mining). Biobased materialen als bamboe, gemodificeerd hout en kastanje kwamen aan de orde in bijdrages van Pablo van der Lugt (MOSO International), Reinhilde Vanlishout (Hogeschool Gent), Ernst-Jan Damen (Van Vliet Kastanjehout) en Sissy Verspeek (Agrodome). Andries van Eckeveld (Innovita) stelde dat kennis van houtzaken voorwaarde is voor circulair houtgebruik. Opmerkelijk aan deze sessies was dat er vanuit de diversiteit, eendrachtig in dezelfde richting werd geprokenaat en geïnspireerd. Voor herhaling vatbaar Een panelgesprek tussen Liesbeth Gort (FSC Nederland), Bert van Vuuren (Natural Plastics) en Diederik Heij (PIANOo) besloot de dag. 'Nuttig', 'goede opzet', 'goed georganiseerd', 'boeiende sprekers', 'inspirerende mensen', 'voor herhaling vatbaar' waren enkele commentaren na afloop. De organisatoren gaan zeker kijken om een vervolg te geven aan dit indrukwekkende congres. We houden u op de hoogte (biobasedvoorbuiten.nl)!
Biobased voor buiten
11
CoCo project A
an de rand van het in de provincie Utrecht gelegen idyllische dorpje Hollandsche Rading is een bijzondere woning verrezen. Het is onmogelijk om vanaf de erlangs lopende N417 de woning te zien staan. De gevel is bekleed met CoCoWood wat er voor zorgt dat de woning volledig
12 HOUTDUIF
wordt opgenomen in de omliggende bosrijke omgeving. Het is alleen mogelijk om via een smal landweggetje tussen een rij oude bomen dit schone plekje te bereiken. De opdrachtgever en tevens bewoner heeft gekozen voor een ontwerp dat
aansluit bij de natuur. De uitstraling heeft veel aandacht gekregen met dit als resultaat: Een stulpje op de juiste plaats met de juiste materialen.
Fotograaf: Fred Oosterhuis Photography CoCoWood is een 100% natuurproduct. Er wordt geen lijm of epoxyhars gebruikt tijdens de productie en het CoCoWood is vrij van formaldehyde. Ook wordt er geen gebruikgemaakt van het conserveringsmiddel boorzout. Omdat CoCoWood botanisch gezien geen hout is, maar gras (de stam bestaat immers uit vezels), is een FSC-keurmerk niet van toepassing. Wel is het NL-Greenlabel A toegekend aan ons CoCoWood.
CoCo project
13
Trots op de houtbranche Een duwtje in de rug van een fantastische sector. Andries van Eckeveld
A
nno 2019 blijkt hout volop in de belangstelling te staan. Architectenbureaus schakelen over van traditionele bouwmaterialen naar hout. Hout scoort erg goed in diverse LCA-studies. De natuurlijkheid en warmte van hout bekoort veel mensen. Ondanks de beperkte omvang zijn er binnen de houtsector een aantal succesvolle innovaties op de markt gekomen, waarvan chemische en thermische houtmodificatie herkenbare voorbeelden zijn. We mogen daarom best een beetje trots zijn op onze sector! De houtsector is een fantastische sector om voor te werken! In dit artikel bespreek ik vijf argumenten die deze stelling onderbouwen en sluit ik af met een oproep. Duurzaam bosbeheer
Hout komt uiteindelijk uit een bos. Wereldwijd vervullen bossen een belangrijke rol. Denk aan de bufferende invloed op het wereldwijde klimaat1, de biodiversiteit2, en de bron van leven voor miljoenen mensen. De beweging in het laatste kwartiel van de vorige eeuw richting duurzaam bosbeheer3 heeft geresulteerd in werkende bosbeheersystemen die het bos in elk geval continuïteit bieden ondanks én dankzij de houtkap! Producten die uit gecertificeerd duurzaam bosbeheer afkomstig zijn dragen daarmee direct bij aan aan de instandhouding van die bossen (en aan het welzijn van de arbeiders en de lokale bevolking)! Biobased materiaal Hout is bij uitstek hét biobased materiaal. Bij de groei van de boom (fotosynthese) wordt er CO2 opgeslagen, terwijl er zuurstof vrijkomt. Zolang het hout toegepast blijft, zit de CO2 erin opgeslagen. Dat simpele biologische feit blijkt hedentendage
een groot voordeel te zijn in het kader van het behalen van de klimaatdoelen. De klimaatdoelen zijn uitgewerkt in CO2-reductie.4 Elke megaton CO2 die niet uitgestoten wordt, hoeft ook niet via klimaatbeleid gecompenseerd te worden. De uitstoot van CO2 in Nederland zal aanzienlijk dalen, wanneer er substantieel meer hout toegepast wordt in de bouw en de GWW. Zo blijkt uit de website www.opslagCO2inhout.nl dat voor een houten gevel met 15 m3 Basralocus 17.500 kg CO2 vermeden wordt. Dat is te vergelijken met 147.000 autokilometers aan CO2 uitstoot! Naast het CO2 aspect vind ik hernieuwbaarheid minstens zo belangrijk. Bij duurzaam beheer van bossen kan er blijvend geoogst worden zonder dat de bron opdroogt! Materiaaleigenschappen Hout blijkt over prima eigenschappen te beschikken voor tal van toepassingen. Het is sterk, duurzaam en ... brandbaar. Dat laatste lijkt geen sterke eigenschap. Toch valt dat meer mee dan tegen. Hout verkoolt bij brand, waardoor een constructie gelijkmatig en voorspelbaar verbrandt in tegenstel ling tot bijvoorbeeld een staalconstructie.
Er is eeuwenlange ervaring met het toepassen van hout in de bouw. Van minder bekende (tropische) houtsoorten is inmiddels veel gebruiksinformatie bekend. Zo beschikt Innovita over een interessante database met projecten, waarin allerlei tropische houtsoorten zijn verwerkt. Het inspecteren van deze jaren oude projecten levert veel informatie op over houtprestaties, waardoor het goede gebruik van hout in nieuwe projecten gestimuleerd wordt. Ontwerpmogelijkheden Hout biedt ontwerpers heel veel mogelijkheden. Beeldbepalende toepassing is vaak de gevelbekleding, die de identiteit van een gebouw voor een belangrijk deel invult. Recent zijn er verschillende grote 'hoogbouwprojecten' gerealiseerd in kruislaagsverlijmd hout, waarvan bijvoorbeeld hotel Jakarta in Amsterdam een mooi voorbeeld is.5 Bij het ontwerp zijn de spelregels voor het toepassen van hout van essentieel belang voor het succes. Ook daarover is er veel kennis beschikbaar. Innovita ondersteunt op dat punt architecten via het initiatief Natuurlijk Geveladvies.6
Trots op de houtbranche
15
Innovaties
Oproep
Ondanks de kleine omvang van de houtsector zijn er verschillende innovatieves succesvol op de markt gekomen. Naast modificatie van hout, zijn er tal van ontwikkelingen die houttoepassingen slimmer en handiger maken. Andere mooie voorbeelden zijn bijvoorbeeld de combidamwand, vingerlas- en lamineermogelijkheden, hoogwaardige afwerking van hout (met onderhoudstintervallen tot voor sommige toepassingen 20 jaar) en de toepassing van biopolymeren en schimmels als (multifunctionele) coatings.
De houtsector is met recht een fantastische sector om voor te werken. Uiteraard zijn er genoeg aspecten te noemen waar verbetering of verandering wenselijk of nodig is. Dat doet echter niets af aan de kracht van de genoemde argumenten. Laten we in ons dagelijks werk een beetje van die trots op onze sector doorklinken. Zowel naar elkaar toe (dat verzacht mogelijke meningsverschillen) alsook naar contacten met relaties buiten onze sector die houtproducten zouden kunnen afnemen dan wel toepassen. Hout kan heel goed tegen een stootje, maar een duwtje in de rug is toch veel beter?
INTERMEZZO ANDRIES VAN ECKEVELD De 'zure-regen-problematiek' in de jaren '80 van de vorige eeuw met afstervende bossen als gevolg maakten tijdens mijn basisschoolperiode iets wakker. Mede daardoor kwam ik terecht bij de studie bosbouw en natuurbeheer aan de Wageningen Universiteit, waarbij ik richting houtkunde en houttechnologie ben afgestudeerd. Als productmanager bij familiebedrijf A. van den Berg BV in Nieuwerbrug a/d Rijn heb ik heel veel praktijk meegekregen over houtsoorten en toepassingsmogelijkheden en over weten regelgeving. Maar het mooiste was om al die kennis samen te brengen in een adviesgesprek bij architecten en opdrachtgevers.
Voor de veranda van deze vrijstaande villa in Rijswijk van MX13 architecten uit Groningen is gekozen voor zowel staand als liggend Louro gamela FSC met transparante beits van Remmers (GW310). De zwarte delen zijn afgewerkt met Keim Lignosil, een houtverf met een onderhoudstermijn tot circa 20 jaar.
16 HOUTDUIF
Sinds 2012 ben ik actief vanuit mijn eigen onderneming Innovita advies & projectbegeleiding. Grofweg verdeel ik de tijd over houtadvies en houtinnovatie.
10 jaar na oplevering
2004
2006
2014
2016
Het FSC Louro itauba voor de bekleding van deze 18 seniorenwoningen (Maaskant en Van Velzen Architecten) in Nieuwegein presteert na 10 jaar erg goed op stabiliteit van de planken en de vergrijzing.
Deze vrijstaande woning (ontwerp: Jelle de Jong Architect) is geheel bekleed met FSC Louro gamela. Er is gekozen voor een voorvergrijzingsbeits van Remmers. Bijzonder is dat er voor een bezaagde zichtzijde is gekozen. Na 10 jaar blijkt de voorvergrijzing prima uitgewerkt en is er een fraaie lichtgrijze gevel als resultaat ontstaan.
Diverse metingen hebben aangetoond dat een plantage of grasland een gemiddeld 0,5-6 graden hogere temperatuur oplevert dan tropisch bos. Schattingen lopen uiteen, maar 50-80% van de ons bekende biodiversiteit zou min of meer afhankelijk zijn van bossen. Ik laat de discussie over certificeringsystemen hier buiten beschouwing. 4 Of de beleidskeuze om klimaatbeleid hoofdzakelijk te koppelen aan CO2-emissies een verstandige is, laat ik hier buiten beschouwing. 5 Zie: https://www.houtblad.nl/Nieuws/Houthooghotel_Jakarta_officieel_open-180703082516. 6 Zie: www.natuurlijkgeveladvies.nl. 1 2 3
Trots op de houtbranche
17
Logistiek op maat Kwaliteit naar een hoger niveau tillen. Een zo duurzaam mogelijke manier van transport. Chalets op en aan het water.
18 HOUTDUIF 18 HOUTDUIF
Groot-Ammers
Brouwersdam Renesse
Piquia Logistiek op maat
19 19
In de vroege ochtend van dinsdag 26 februari worden op het terrein van Moonen Shipyards te Groot Ammers een aantal chalets met bestemming Renesse geladen in het ruim van een binnenvaartschip. Het schip vertrekt richting Brouwersdam en arriveert daar in de nacht van dinsdag op woensdag. Na het lossen en overladen op de gereedstaande vrachtwagens volgt er een spectaculaire tocht naar Camping de Brem aan de rand van Renesse. De gereedstaande kraan plaats de houten chalets op de voorbereide locaties.
20 HOUTDUIF
Duurzaam op vakantie in Renesse Als je op een zon-en-strand vakantie wilt in eigen land, en je uiteraard denkt aan ons milieu kies je voor een chalet waarbij er tropisch hardhout met een FSC keurmerk aan de gevel zit. Camping De Brem in Renesse heeft zo ook gedacht, en chalets laten maken met een gevel van FSC 100% Louro Gamela tropisch hardhout. De delen zijn voor een mooi lijnenspel zowel horizontaal als verticaal gemonteerd. Wat dit versterkt is het gebruik van verschillende breedtes in de planken. Naast dat het er leuk uitziet is het uitermate duurzaam daar er zo veel mogelijk hout uit de stammen wordt gebruikt.
Camping de Brem
21
Begraafplaats Sambeek IpĂŠ tropisch hardhout. De beste houtsoort die er is.
De begraafplaats in Sambeek is flink onder handen genomen. De begraafplaats is in 1977 in gebruik genomen. In de loop van de jaren is er regelmatig het een en ander opgeknapt. Nu zijn de paden en het groen opgeknapt en is het aantal parkeerplaatsen uitgebreid. Er is een natuurbegraafplaats aangelegd en een nieuwe afscheidsruimte is gebouwd. Voor de banken, vlonderplanken en afschermingen is gebruik gemaakt van duurzaam IpĂŠ tropisch hardhout. Er is voor deze houtsoort gekozen omdat er het beste wat er is moest worden toegepast. Deze houtsoort heeft een sterkteklassen D60 en een duurzaamheidsklasse 1. Deze houtsoort is uitermate geschikt voor luxe vlonders, vloeren, meubels, gevels, tuinhout, ook geschikt voor constructiewerken. Niet voor niets staat IpĂŠ genoemd in de NEN 5493 'Kwaliteitseisen voor loofhout in grond-, weg en waterbouwkundige werken en andere constructieve toepassingen.
Bron: Gemeente Boxmeer
Begraafplaats Sambeek
17 23
1 boom gebruiken = 100 bomen beschermen Enkele cijfers bij de foto’s hiernaast
1. Eén hectare is gelijk aan anderhalf voetbalveld 2. Eén voetbalveld is dus ongeveer 0,7 hectare
Niet wetenschappelijk, maar wel gebaseerd op echte feiten, beredeneerd met boerenverstand
3. Op één hectare bos staan zo’n 150 bomen, in een tropisch bos gemiddeld wat meer 4. In een stuk tropisch bos ter grootte van een voetbalveld staan dus zeker ongeveer 100 bomen 5. Uit officieel onderzoek (IDH 2018) blijkt dat uit 1 hectare tropisch FSC-bos gemiddeld 5,5 kuub netto vierkant gezaagd houtproducten komt. Bruto rondhout wel ongeveer 10 kuub hout, maar daar gaat onder meer zaagverlies nog vanaf Die 10 kuub staat voor ongeveer 1 flinke boom 6. In feite wordt gemiddeld 1 boom per hectare FSC-bos geoogst 7. We hebben het in de communicatie ook wel eens over 2 tot 3 bomen per hectare, en dat is in principe mogelijk volgens de FSC-regels/boswetgeving. Maar de meeste FSC-bossen worden nog niet optimaal benut. Door beperkte vraag en/of omdat er steeds alleen naar (gangbare) houtsoorten wordt gevraagd, tewijl het bos veel meer te bieden heeft.
Die ‘ene boom oogsten en daarmee 100 bomen beschermen’ is een beetje bij wijze van spreken, maar de werkelijkheid zit er niet zo heel ver naast. pagina 25: Satellietfoto’s van een FSC® gecertificeerde bosconcessie in Brazilië. Pas in 2025 zullen hier opnieuw enkele bomen per hectare worden geoogst. De witte lijnen geven aan waar de wegen en opslagplaatsen zijn/wa ren. Met dank aan onze leverancier. Wij helpen hen graag bij het in stand houden van deze grondstofketen.
24 HOUTDUIF
ÉÊn van onze fabrieken op zonne-energie.
educatie
2001 (6 maanden na de oogst)
2002 (2 jaar na de oogst)
2013 (13 jaar na de oogst) 25
Fotograaf: Walter Frisart FOTOwerk
Productspecificaties: Houtsoort: Ipé FSC 100% Kopmaat: 20x65mm Profiel: Rhombus
Toekomst bestendig Uit opbrengstgegevens van verschillende FSC-concessies komt naar voren dat een oppervlak van ruim 1.000 m2 tropisch bos (0,1 hectare) een opbrengst geeft van ongeveer 1 m3 hardhout. Omdat de opbrengst per hardhoutsoort kan verschillen is uitgegaan van gemiddelden.
65
20
4x R1,5
26 HOUTDUIF
5⁰
10
In dit project is 3,9 m3 Ipé verwerkt. Dit resulteert in het feit dat hiermee 25 jaar lang 7.800 m² bos wordt beschermd!
IpĂŠ rhombus lamellen zorgen voor ventilatie enerzijds en bescherming anderzijds. In Wolvega is er gekozen voor een verticale bevestiging. Het profiel is ook horizontaal toe te passen.
Het originele ontwerp van het huis uit 1910 heeft een hedendaagse aanvulling gekregen, met respect voor het verleden.
Ook weten hoeveel m2 bos uw project beschermd?
Kijk op http://www.fsc.nl/nl-nl/fsc/impact/impacttool/bosberekentool Wolvega
27
Kort werk Worden lengteverbindingen de lange termijn oplossing? Mart-Jan Kemp
M
ijn naam is Mart-Jan Kemp en ik studeer Internationale houthandel als specialisatie van de opleiding Bosen Natuurbeheer op Hogeschool Van Hall Larenstein in Velp.
28 HOUTDUIF
Toen… Door Van den Berg Hardhout BV kreeg ik de kans om voor mijn stage naar haar leverancier in Brazilië te gaan. De stage duurde 11 weken en vond begin dit schooljaar plaats. Mijn stage bestond voor de helft uit eigen
onderzoek voor het stagebedrijf en de andere helft van de tijd nam ik een kijkje achter de schermen bij de leverancier in Brazilië. Mijn begeleider was de operationeel directeur van een bedrijf met een eigen FSC gecertificeerde concessie, die het
stamhout uit de concessie verkoopt aan zagerijen. Het gezaagde hout kopen ze weer terug van de zagerij en exporteren ze vervolgens onder andere naar Nederland. Met hem ging ik samen op pad naar zagerijen en ben ik drie keer in het bos geweest! Hier konden ze veel van mijn vragen beantwoorden, over hoeveel bomen er werden gekapt, welke, wanneer en hoe. Het viel mij op hoe goed het bedrijf wist wat er in het bos staat, elke boom boven de 40 centimeter staat weergegeven op de kaart. Wanneer er wordt geoogst, wordt per boom gekeken hoe ze deze het beste uit het bos kunnen halen met zo min mogelijk schade. De hoofdvraag van mijn eigen stageonderzoek was: ‘hoe kan Van den Berg Hardhout BV het rendement van de zagerij verbeteren?’ Van den Berg wilde dit graag weten om de zagerij
aan betere opbrengsten te helpen en om de waarde van het bos te verhogen. Door de waarde van het bos te verhogen zullen boseigenaren hun land minder snel verkopen om het te laten converteren naar ander landgebruik. De conclusie van het onderzoek was dat Van den Berg Hardhout BV niet alleen volle meters moet inkopen, maar ook de tussenlengtes. En vooral ook door meer smal en kort hout in te kopen. Nu… Nu, na een paar maanden met nog een stage bij een andere houthandel, ben ik weer bij Van den Berg Hardhout BV. Na een geweldige stage-ervaring mocht ik weer terug komen om er mijn afstudeeropdracht te doen.
De conclusie van het onderzoek was wel smal en kort hout in te kopen. Maar Van den Berg Hardhout weet en merkt dat de vraag, vooral in het tuinhoutbranche, naar vaste of lange lengtes is. Dit betekent dat het aanbod van de zagerij en de vraag van de klant niet in balans is Nu wil Van den Berg graag weten welke lengteverbindingen er voor tuinhout producten zijn, of er markt voor is en zo ja, of het financieel haalbaar is om vraag en aanbod aan elkaar te koppelen. Heeft u ervaring met tuinhout producten met een lengteverbinding, heeft u ideeën, wilt u meer informatie over het onderwerp of wilt u meewerken aan het marktonderzoek? Neem dan contact met mij op. Mart-jan@vandenberghardhout.nl
Kort werk
29
30 HOUTDUIF
educatie
Prachttangare Green-headed Tanager Tangara seledon Deze vogel is een van de meest voorkomende soorten van de Tangare familie in de bossen van Zuidoost-Brazilie. De prachttangaren foerageren in de kruinen van de vochtige bos- en bosrand en komen ook in aangrenzende minder begroeide gebieden, waar ze dichter bij de grond kunnen foerageren. Ze vliegen meestal in kleine kuddes, alleen of in combinatie met een groter koppel van gemengde soorten. Mede door het FSC bosbeheer programma staat deze vogel niet op de rode lijst. Dit in tegenstelling tot ruim 400 van zijn familiesoorten.
Bron: Marcos EugĂŞnio Birding Guide, Hudson Garcia, iucnredlist.org
Prachttangare
31
SLIM HÈ? U bent een pietje precies. Dat hoort bij het vak. Wij herkennen dat. Al ons hardhout is FSC®-gecertificeerd. Daar zijn we heel streng in. FSC-hout is ‘volhoudbaar’. Dat betekent dat het zó is gekapt, dat er altijd weer genoeg nieuw hout groeit. Dat wordt exact bijgehouden. Slim, niet? Hardhout voor een mooiere wereld. vandenberghardhout.com