i
i i i
សមាជិក គណៈកម្មការវិទ្យាសាស្តសរ និង បច្ចេកវិទ្យា ១- ឯកឧត្តមបណ្ិ ឌ ត្ អ៊ាប បុណ្ណា
ប្បធាន
២- លោកស្រីបណ្ិ ឌ ត្ លរៀង ហ៊ាុយ អនុប្បធាន ៣- លោកបណ្ិ ឌ ត្ ច័នទ រ ័ត្ន
រមាជិក
៤- លោកស្រីបណ្ិ ឌ ត្ ឈុុំ ណ្ណវ ី
រមាជិក
៥- លោកស្រីបណ្ិ ឌ ត្ លចក រុថា
រមាជិក
៦- លោកបណ្ិ ឌ ត្ ឈិត្ វណ្ា ឫទ្ធិ
រមាជិក
៧- លោក តាត្់ ចាន់ថា
រមាជិក
៨- លោក លឹម លរងឌី
រមាជិក
៩- លោក យឹម អយុវឌឍនៈវ ិជ្ជា
រមាជិក
១០- លោក បលង់ ភីរមយ
រមាជិក
ច្រៀបចំច្
ោះពុម្ពផ្សាយច្ោយ ៖
ផ្ននកល
ោះពុមព នសពវនាយនិ ងបណ្ុត ោះបណ្ណ ត ល
ននអគ្គលលខាធិការដ្ឋានននប្កុមប្បឹកាជ្ជត្ិភាសាផ្មែរ
បច្ចេកសព្ទរបស់
គណៈកម្មការវិទ្យាសាស្តសរ និង បច្ចេកវិទ្យា
ដែលគណៈកម្មមធិការជាតិភាសាដមមរ / គ.ជ.ភ.ម. (បចេប្បនន រកុម្រប្ឹកាជាតិភាសាដមមរ / ក.ជ.ភ.ម.) ុ បានអនុម្ត ័
3
១- បច្ចេកសព្ទវិទ្យាសាស្តសរ
១- ក (កិ.)
អ. precipitate
(គីមីវ ិទ្យា) បណ្ត ថ លឱ្យសារធាតុមយ ួ រងកករ។
បារ. précipiter (v.) ២- កក (កិ.) អ. freeze
បារ. geler (v.)
៣- កក អ. freeze / frozen បារ. gel/gelée (f.)
៤- កករ អ. sediment បារ. sédiment (m.)
ប្របពីរាវទៅជាខន់ ទៅជារង។ ឹ
ឧ. ទ្យក ឹ កកទៅសត ី ុណ្ហភាពទរោមសូ នយអងា។ អាហារប្ដលទៅសល់ពទី ពលល្ងងចទ្យុករហូតដល់
ថ្ងងប្សែក , ប្ដលរតជាក់ មិនទតថ (ចំណ្ីអាហារ)។ ឧ. បាយកក , អាហារកក។
- ផង់ឬកទមធចលែិតប្ដលទៅកបុងសភាវៈរាវ មាន ទ្យឹក សុ រា ទរបង ជាទដីម។
ឧ. កករទ្យឹកទៅកបុងប្កវពិទសាធន៍។
- (គីមីវ ិទ្យា) ោកសំណ្ល់ថ្នសារធាតុមិនរល្ងយ ទៅកបុងសូលុយសយុងមួយប្ដលជាលទ្យនផលថ្ន
-1-
របតក ិ មមគម ី ប ី ន្ទធប់ពោ ី របប្នទមភាបក់ងារទធវីឱ្យរងជា កករ។ ៥- កកត ិ អ. rub
បារ. frotter (v.)
៦- កកូរ អ. stir / mix បារ. remuer / mélanger (v.)
៧- កត្តថ
អ. factor
ដដុស ឬ ប៉ា៉ះយ៉ាងរសាលៗ ឬ ដុសទរឿយៗ។ ឧ. អងគធាតុពរី កកិតគ្នប។ ទធវឱ្ ី យរចបល់, កូរទៅកូរមកទរឿយៗ។
ឧ. ទយង ី កកូរទ្យឹក។
-ចំនន ួ ទលខណ្តមួយកបុងបណ្ត ថ ចំនួនទលខទរចីន ឬ កទនាមទលខប្ដលបទងកីតទចញជាផលគុណ្ ោល
បារ. facteur (m.) ណ្តទគគុណ្ចំនន ួ ទលខទន្ទ៉ះ។ ឧ. ២ x ៥ =
១០ , ដូចទន៉ះ ២ នង ិ ៥ ជាកត្តថផលគុណ្ថ្ន ១០។
-ធាតុណ្តមួយ ឬ កទនាមណ្តមួយថ្នផលគុណ្ ឬ ពហុគុណ្។
ឧ. ៥(៣ - ៤) = ៥ x (៣ - ៤) = ៥ (-១),
៨- កទនាម
ដូចទន៉ះ ៥ ជាកត្តថថ្នកទនាមទលខ (៣-៤)។
កទនាមប្ដលមានចំនន ួ ទលខមួយឬទរចន ី និង/ឬ
ពជ ី គណ្ិត
ចំនន ួ អទងរមួយឬទរចន ី ភាជប់ទោយរបមាណ្វ ិធី
expression
ឧ. កទនាម 3-x , xy + 4 - x2
អ. algebraic
បារ. expression
algébrique (f.)
នពវនថមួយឬទរចន ី ។
សុទ្យនប្តជាកទនាមពជ ី គណ្ិត។
-2-
2 2 នង ិ t - 7ty + y
៩- កនល៉ះបន្ទធត់ ពុ៉ះមុំ អ. bisector
កនល៉ះបន្ទធត់ប្ដលគូសទចញពក ី ំពូលមុំ ទហយ ី
ប្ចកមុំទន៉ះជាមុំពីរប៉ាុនគ្នប (ទសមីគ្នប)។
បារ. bissectrice (f.)
១០- កនល៉ះបលង់ អ. half-plan
បារ. demi-plan (m.)
១១- កនល៉ះលំហ
អ. half-space
បារ. demi-espace (m.)
សំណ្ុំរងមួយប្ដលខណ្ឍទោយបន្ទធត់មួយ ទហយ ី
អាចមានកនល៉ះបន្ទធត់ទៅកបុងបន្ទធត់រពំប្ដនថ្នលំហ ទដោតវ ិមារតពីរ។
សំណ្ុំចំណ្ុចទំងអស់ទៅទលប្ី ផបកមាាងថ្នអុប្ី ពរ
បលង់ (Hyperplane) កបុងលំហអគ លី ។ វាជាកនល៉ះ ឺ ត លំហទបក របសន វាជា ី ិ ទបវា ី គ្នមនអុប្ី ពរបលង់ នង ិ កនល៉ះលំហបិទ្យ របសន ិ ទបីវាមានអុប្ី ពរបលង់។ ឧ. - កនល៉ះលំហទៅកបុងលំហវ ិមារតមួយ ជាកនល៉ះ បន្ទធត់មយ ួ ។
- កនល៉ះលំហទៅកបុងលំហវ ិមារតពីរជាកនល៉ះបលង់ ១២- កទតថ (កិ.) អ. heat
បារ. chauffer (v.)
មួយ។
ទធវីឱ្យទតថ។
ឧ. - កទតថទ
៉ះ , កទតថបាយ
- ទគកទតថទ្យឹកឱ្យមានសីតុណ្ហភាព ៦០
អងាទស។
-3-
១៣- កទតថ (ន.) អ. heat បារ. chaleur (f.)
១៤- កមពស់ អ. height បារ. hauteur (f.)
១៥- កមពសស ់ ុឡ ំ ី ង អ. height of the cylinder
ចំហាយទតថប្ដលភាយទចញពសា ី រធាតុ ណ្ត
មួយ។ ឧ. កទតថទភលីង , កទតថថ្ងង , កទតថសុរា។ អងកត់ប្ដលភាជប់ពីចំណ្ុចកំពូលមួយទៅប្កងនឹង
រជុងឈមណ្តមួយថ្នពហុទោណ្។
ចំណ្តំ ខាងទលីជាអតទន័យមួយថ្នកមពស់ទៅកបុងបលង់។
អងកត់ប្ដលោត់ប្កងនង ឹ បាតទំងពរី របស់
សុីឡង ំ មួយ។
បារ. hauteur du cylindre (m.)
១៦- ករណ្ីរសប អ. favorable outcome
១៧- ករណ្ីអាច អ. possible
outcome
លទ្យនផលឬករណ្ីប្ដលចាប់អារមមណ្៍។
ឧទហរណ្៍ ោរទបា៉ះរគ្នប់ឡុកឡក់មួយ ទចញទលខ 2 ជាករណ្ីរសប។
លទ្យនផលឬករណ្ីថ្នអវីមយ ួ ប្ដលនឹងទកីត
មានទឡង ី ។
ឧទហរណ្៍ ោរទបា៉ះរគ្នប់ឡុកឡក់មួយ អាចទចញទលខ 1, 2, 3, 4, 5 ឬ 6 ។ វាជាករណ្ីអាច។
-4-
១៨- ករមត ៉ា ិ តំបុង
អ. tampon level បារ. niveau(m.)
du tampon (m.)
១៩- ោរដង់ អ. quadrant បារ. quadrant (m.)
២០- ោឌណ្ត ល់ ី អ. cardinal
បារ. cardinal (m.)
លទ្យនភាពថ្នសូ លុយសយុងតំបុង ៉ា មួយ
ទដីមផរី សូប
របូតុង ឬ អុីយុង ៉ា អុីរដុកសុ ីតទោយមិនមានោរប្រប របួលជាសំខាន់ទៅកបុង pH ។
ប្ផបកខាងកបុងថ្នរងវង់ណ្តមួយប្ដលខណ្ឍទោយោំ
ពីរប្កងគ្នប និង ធបូប្ដលឈមនឹងមុំ 90
០
ឬជាប្ផបក
ណ្តមួយកបុងចំទណ្តមប្ផបកទំងបួនទៅកបុងបលង់កូអរ័ ទោទណ្ប្ដលបានប្ចកទោយអ័កសកូអរទោទណ្។ ័
ចំនន ួ ធាតុទៅកបុងសំណ្ុំណ្តមួយប្ដលមានធាតុ
ជាទលខឬអកសរខុសគ្នប។
ទបី A ជាសំណ្ុំមួយទន្ទ៉ះ ោឌណ្ត ល់ថ្ន A ត្តង ី
ទោយនិមិតថសញ្ញដបីយ៉ាង៖
|A| n (A) ឬ Card (A)។
ឧ.-ទបីសំណ្ុំ A={1, 3, 5, 5} ទន្ទ៉ះ Card (A) =
3 (មានធាតុ៣ទផសងគ្នប គឺ 1, 3, 5)។
-ទបីសំណ្ុំ B = { a, b, c, f } ទន្ទ៉ះ Card (B)
២១- ោរ ី
អ. operator បារ. opérateur (m.)
២២- ោរឡបា លស ី
= 4 (មានធាតុ៤ទផសងគ្នប គឺ a, b, c, f)។
និមិតថសញ្ញដទរបីសរមាប់របមាណ្វ ិធីណ្តមួយ។ ឧ. - ោរឌ ី ទី ផរង៉ា ់ប្សយល។ - ោរអាំ ី ងទតរោល។
2 2 2 ប្ដលត្តងទដរ ោរ កលំោប់ពរី ថ្ន ី ទវទោយប្ផប ី , 2 2 2 x x y អនុគមន៍មយ ួ ។
-5-
អ. laplacian operator បារ. opérateur (m.) du laplacien (m.)
២៣- ោត់តរមម ឹ ទលខ
អ. truncate បារ. tronquer (v.)
២៤- ោឡូរ ី អ. calorie
បារ. calorie (f.)
២៥- ោឡូរប្ម៉ា ី រត អ. calorimeter
បារ. calorimètre (m.) ២៦- ោត្តលស ី កមម អ. catalysis
បារ. catalyse (f.)
២៧- ោប្បន អ. carbene
២៨- ោបុកសុទី អ ី ម៉ាូកូ ប ល ន
2 2 2 22 2 ឧ. 2 , 22, 22 2 x xx xy y
នង ិ
2 2 2 2 2 2 , ជាោរឡបា ល ស។ ី x 2 x2x 2 yy2 2 z 2
ោត់ទចាលទលខទៅខាងទរោយទកផៀសទោយ
ទ្យុកទៅរតឹមប៉ាុន្ទមនខធង់ប្ដលទគចង់បាន។
ឧ. 3,14 ជាទលខប្ដលោត់តរមឹម រតឹម២ខធង់ ទរោយទកផៀសថ្នតថ្មល
= 3,141 59…។
ខាបតមួយថ្នបរមាណ្កទត ឋ ឬ ថាមពលចាំបាច់ ិ ទផសងទទ្យៀត ទដីមផដ ី ំទឡង ី សីតុណ្ហភាពទ្យឹក១រោម ទៅ១អងាទស។
១ ោឡូរ ី = ៤,១៨៤ សូល។
ឧបករណ្៍ទរបីរបាស់ទដីមផវា ី ស់កទតឋប្ដលរតូវបាន
រ ំទោ៉ះឬរសូបទោយលំន្ទរំ ូបឬលំន្ទគ ំ ម ី ី ទហយ ី
ប្ដលកទកីតទឡង ី ទៅខាងកបុងថ្នឧបករណ្៍ទន្ទ៉ះ។ ោរបទងកន ួ ី ទឡង ី ថ្នទលផឿនរបស់របតក ិ មមគម ី ម ី យ
ទោយសារោត្តលីករមួយ។
សមាសធាតុោបូនវា៉ាឡង់ពីរប្ដលមានរា៉ា ឌីោល់
ទសរ ី ៖ CX2 ។ វាមានលកាណ្ៈសប់តច ិ ។
សមាសធាតុមយ ួ ថ្នោបូនម៉ាូណ្ូអុកសុ ត ី នង ិ ទអម៉ាូ
កលូបីនប្ដលរតូវបានបទងកីតទឡង ី ទៅកបុងឈាម
-6-
អ. carboxy-
hemoglobin
២៩- ោត្តលក ី រ អ. catalyst
បារ. catalyseur (m.)
៣០- ោតូត
អ. cathode
បារ. cathode (f.)
៣១- ោបូនអុរី ោត អ. carbohydrate
បារ. hydrate (m.)
ទោយោបូនម៉ាូណ្ូអុកសុ ីត។ សារធាតុមយ ួ សរមាប់បទងកីនទលផឿនថ្នរបតិកមម
គម ី ី ទហយ ី ក៏មន ិ រតូវបានបប្មលងវាទៅកបុងលំន្ទ ំ របតក ិ មមទន្ទ៉ះទទ្យ។
ប៉ាូលអវ ិជជមាន ឬ ទអឡច ិ រតូតថ្នទរគឿងអគគិសនី
មួយ។
សមាសធាតុសររាងគ ី ប្ដលរតូវបានសំទយគទោយ
រុកាជាតិ។ វាមានរូបមនថទ្យូទៅ Cx (H2 O)y ។
de carbone (m.)
៣២- ោទរ ៉ា / ចតុទោណ្ ប្កងទសមី
ចតុទោណ្ប្កងប្ដលរជុងទំងបួនមានរបប្វង ទសមីគ្នប។
អ. square
បារ. carré (m.)
៣៣- ោចុង អ. cation បារ. cation (m.)
៣៤- កន ិ
អ. grind
បារ. broyer
អុីយុង ៉ា មួយប្ដលមានបនធុកវ ិជជមាន។
ឧ. Na+ , Ca2+ , Mg2+ ។ សងកត់ឱ្យប្បក។
ឧ. កិនរសូវ , កិនទល្ងហធាតុ។
-7-
៣៥- កូអ័រទោទណ្ អ. coordinates បារ. coordonnées (f.)
គូលំោប់ណ្តមួយទៅកបុងបលង់កូអ័រទោទណ្ ប្ដល
ធាតុទ្យីមយ ួ ជាអាប់សុីស និង ធាតុទ្យីពីរជាអ័រទោទណ្។ ឧ. ចំណ្ុច A មានកូអ័រទោទណ្ (៥,៨) មានន័យថា A មាន ៥ ជាអាប់សុីស និង ៨ ជា អ័រទោទណ្។
៣៦- កូអ័រទោទណ្ ចតុទោណ្ប្កង អ. rectangular
កូអ័រទោទណ្ោទតសាងឬកូអ័រទោទណ្ទដោត ទៅកបុងរបព័ននប្ដលមានអ័កសកូអ័រទោទណ្ប្កងគ្នប។
coordinates បារ. coordonnées orthogonales coordonnée rectangulaire (f.)
៣៧- ទោន អ. cone
បារ. cône (m.)
៣៨- ទោនក ិ អ. conics
បារ. coniques (f.)
វតទុរងមួ ឹ យប្ដលមានចំណ្ុចកំពូលនឹងមួយភាជប់
ទៅនឹងបាតវណ្ឍបិទ្យមួយ។
ប្មកធាងថ្នធរណ្ីមារត និង ធរណ្ីមារតកូអ័រទោទណ្ប្ដលមានទ្យំន្ទក់ទ្យំនងនង ឹ លកាណ្ៈថ្ន ប្ផបកទោន។
-8-
៣៩- កុំផច លិ
អ. complex
(កបុងគណ្ិតវ ិទ្យានិងរូបវ ិទ្យា) (ចំនន ួ ) ប្ដលមានប្ផបកពិត និង ប្ផបកនិមមិត។
៤០- កំពូល
ចំណ្ុចរបសពវណ្តមួយថ្នរជុងពីររបស់ពហុ -
បារ. complexe(m.) អ. vertex
បារ. sommet (m.)
ទោណ្ ឬ របស់ថ្ផធខាងថ្នវតទុរងប្ដលឈមទៅ ឹ នឹងបាតត្តមទ្យិសទៅប្ដលបានឱ្យ។ ឧ. -កំពូលទអលប ី -កំពូលបា៉ារា៉ា បូល
៤១- កុប ំ ូស ៉ា ង់ អ. component បារ. composant (m.)
-កំពូលរតីទោណ្។
(កបុងគណ្ិតវ ិទ្យា) ធាតុមួយកបុងចំទណ្តមធាតុ
ទំងឡយថ្នសំណ្ុំលំោប់ប្ដលត្តងជាវុ ិចទ្យ័រ ណ្តមួយ។
ឧ. ធាតុ y ជាកុំបូស ៉ា ង់មយ ួ ទៅកបុងវុ ិចទ្យ័រ v (x, y, z) x i y j z k ។
៤២- កំណ្ទញស ី
អ. condensation បារ. condensation
លំន្ទថ្ំ នបប្រមបរមួលឧសម័នមួយទៅជាអងគធាតុ រាវ។
(f.)
៤៣- កាច់ អ. abacus បារ. abaque (m.)
ឧបករណ្៍បុរាណ្សរមាប់គណ្ន្ទទលខនពវនថមុន ទគបងែស់ប្ដលទគបានទរបីរបាស់ទៅកបុងរបទទ្យស រូមា ៉ា ុ ង ំ ចិន និង ជប៉ាុន ទហយ ី ប្ដលមានរូបរាង ដូចរូបខាងទរោម ៖
-9-
៤៤- រោដ អ. grad បារ. grade (m.)
៤៥- រោប / រោហវ អ. graph បារ. graphe (m.)
ខាបតថ្នរងាវស់មុំមាននិមត ិ ឋសញ្ញដ «gon» ។
ឧទហរណ្៍ មុំប្កងមានរងាវស់ 100 gon។ (គណ្ិតវ ិទ្យា) - រូបភាពប្ដលបងាហញពីទ្យំន្ទក់
ទ្យំនងរវាងអទងរទក់ទ្យងគ្នប។
(រទ្យឹសឋីរោហវ) - សំណ្ុំថ្នចំណ្ុចទំងឡយ
(ទៅថា ជាកំពូល)នង ិ សំណ្ុំ ថ្នបន្ទធត់ទង ំ ឡយ (ទៅថា ជារជុង) ប្ដលភាជប់គ្នបទោយ កំពូលទំងទន៉ះ។
(សទត ិ វិ ិទ្យា)
- គំនូសបងាហញអំពទ្យ ី ំន្ទក់ទ្យំនង
រវាងសំណ្ុំថ្នបរមាណ្ជាក់ ល្ងក់ ិ ឬចំនន ួ ត្តមមទធាបាយជាទសរ ី
ថ្នបន្ទធត់ចំណ្ុច។ល។ប្ដលបាន ទៅ (សង់ឬគូរ) ទធៀបទៅនង ឹ សំណ្ុំថ្នអ័កសកូអ័រទោទណ្។ ឧ. រោហវសរសរ។ (គណ្ិតវ ិទ្យាវ ិភាគ) - គំនូសបងាហញអំពីទ្យំន្ទក់
-10-
ទ្យំនង អនុគមន៍រវាងអទងរពរី ឬទរចីន ត្តមមទធាបាយជា
ប្ខសទោង ថ្ផធ ។ល។ ប្ដលមាន ចំណ្ុចទំងអស់ថ្នកូអ័រទោទណ្ ទផធៀងផ្ទធត់ទ្យំន្ទក់ទ្យំនង ប្ដលទគបានឱ្យ។ ឧទហរណ្៍ រោហវថ្នអនុគមន៍
y
f (x)
sin(x)
ប្ដលបងាហញកបុងរូប។
៤៦- រោម
អ. crystal
បារ. cristal (m.)
៤៧- រកុម
អ. group
បារ. groupe (m.)
ដុំថ្នសារធាតុប្ដលបានោលយជារងទោយមាន ឹ
រទ្យង់រទយទសមសា ី ច់។
សំណ្ុំមិនទ្យទទ្យមួយរបកបទោយលកាខណ្ឍបី៖
១- មានធាតុណ្ឺតប្តមួយគត់
២- រគប់ធាតុមានចរមាសមួយទៅកបុងសំណ្ុំទន៉ះ ៣- មានលកាណ្ៈផឋុំចំទ
៉ះរបមាណ្វ ិធីទទ្យវធាតុ។
ឧ. សំណ្ុំចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប ជារកុមចំទ
របមាណ្វ ិធីបូក។
-11-
៉ះ
៤៨- រកុមោបូនល ី អ. carbonyl group
បងគុំន្ទទ្យថ្ី នអាតូមោបូនចងសមព័ននពរី ជាន់ជាមួយ
អុកសុីប្សន (C = O )។
បារ. groupe carbonyle (m.)
៤៩- រកុមរង
អ. subgroup បារ. sousgroupe (m.)
សំណ្ុំរងថ្នរកុមប្ដលមានលកាណ្ៈដូចរកុមប្ដរ។ ឧ. សំណ្ុំចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប ជារកុមរងថ្នសំណ្ុំ ចំនន ួ ពិតចំទ
៥០- រកុមអាប្បល អ. abelian group បារ. groupe abélien (m.) ៥១- រកូមា៉ាតូរោហវី អ. chromatography
បារ. chromato-
graphie (f.)
៥២- ខួប
អ. period
បារ. période (f.)
៉ះរបមាណ្វ ិធីបូក។
រកុមកំណ្ត់ទោយរបមាណ្វ ិធីទទ្យវធាតុប្ដល
មានលកាណ្ៈរតឡប់ចំទ
៉ះរគប់ធាតុពីរថ្នរកុម
ទន៉ះ។ ឧទហរណ្៍ រកុម ( , (
) ជារកុមអាប្បល
ជាសំណ្ុំចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប)។
១-បទចចកទទ្យសប្ញកពណ្៌មួយប្ដលកបុងទន្ទ៉ះលាយ មួយរតូវបានរ ំល្ងយទៅកបុងវតទុរាវមួយ (ឧសម័នឬ
រាវ) ទហយ ី ធាតុបងករតូវបានប្ញកទោយឆលងោត់ ភាពខុសគ្នបថ្នករមិតសរមូបឬករមិតរល្ងយទៅ ទលីថ្ផធថ្នវតទុរងមួ ឹ យ (ឬអងគធាតុរាវអននឹលៗ)។ ២-ពណ្៌វ ិធ។ ី
ចំនន ួ ទងរមិនសូនយ p ប្ដលអនុគមន៍
f(x+ p) = f(x) ចំទ ៉ះរគប់តថ្មល x ។
ឧ. P = 2n ជាខួបថ្នអនុគមន៍ sin x ចំទ រគប់តថ្មល n 1, 2, 3,... ជាចំនួនគត់ រុឡទ្យ ប ឺ ី ពទី រ
៉ះ sin x sin(x 2n ) ។
-12-
៉ះ
៥៣- ខួបទគ្នល
ចំនន ួ ទងរវ ិជជមានតូចបំផុត p ប្ដលទផធៀងផ្ទធត់
អ. principal
លកាខណ្ឍ f(x + p) = f (x)
បារ. période
អនុគមន៍ f និង x ជាអទងរ។ ឧ. p 2 ជាខួបទគ្នលថ្នអនុគមន៍
period
principale (f.)
៥៤- ខាបតគូប
អ. cubic unit បារ. unité
cubique (f.)
៥៥- ប្ខលង អ. kite
x D x p D , D ជាប្ដនកំណ្ត់ថ្ន
សុីនុស sin x ។
ឯកត្តមួយប្ដលទរបីរបាស់ទៅកបុងោរវាស់មាឌ
និង ោរវាល់ចំណ្ុ៉ះជាគូប។ ឧ. ទ្យឹក 1 ប្ម៉ារតគូប = 1000 លីរត។ ចតុទោណ្ប្ដលមានគូរជុងជាប់គ្នបពរី ទសមគ្ន ី ប។
បារ. cerf-volant (m.)
៥៦- ប្ខសទោង អ. curve
ធបូឬប្ខសធបូ ឬក៏រូបរាងទផសងៗទទ្យៀតប្ដលត្តង អនុគមន៍ណ្តមួយ។
់ / ៥៧- គមាលតសឋងោ
ឫសោទរថ្នវា ៉ា ៉ា រយ ៉ាង់។
បារ. courbe (f.) គមាលតគំរូ
អ. standard
deviation
បារ. écart type (m.)
៥៨- គឡ ី ូ អ. kilo
បារ. kilo (m.)
ខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី ១០០០ ឯកត្ត ទហយ ី
មាននិមិតថសញ្ញដ ‹k›។
-13-
ឧទហរណ្៍ ទបីខាបតជារោម ១គីឡូរោម (1kg) ៥៩- គឡ ី ូអ. kilo-
បារ. kilo-
ទសមីនឹង១០០០រោម (1000g)។
បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី ១០០០ ឯកត្ត
ឬ ១០០០ដង ទៅកបុងរបព័ននរងាវស់។
ឧទហរណ្៍ ទបីខាបតជាប្ម៉ារត ១គីឡូប្ម៉ារត (1km) ទសមីនឹង ១០០០ប្ម៉ារត (1000m)។
់ជាឆមុខនិយត ៦០- គូប / រតគ ័ ប្ដលមុ ខ ី ុណ្ ១- អងគធាតុរងមានទ្យរមង ឹ អ. cube
បារ. cube (m.)
នីមយ ួ ៗមានរាងជាោទរ។៉ា
២- របទលពប្ី ប៉ាតប្កងប្ដលវ ិមារតទំងបមា ី នរបប្វង ទសមៗ ី គ្នប។
៣- បរមាណ្ប្ដលទល ិ ីកជាសវ័យគុណ្បី
(ឧទហរណ្៍ គូបថ្ន x ឬ x គូប ឬ x សវ័យ គុណ្ 3 គឺ x3 x x x )។
៦១- គំរត្ត ូ ង អ. sample
បារ. échantillon (m.)
៦២- ចតុទោណ្ អ. quadrilateral
(សទិតិវ ិទ្យា) សំណ្ុំរងឬប្ផបកមួយថ្នសទិតិសាកល
ប្ដលយកមកសិកា។
ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងបួន។ ឧទហរណ្៍ ចតុទោណ្ ABCD បងាហញកបុងរូប។
-14-
បារ. quadrilatère (m.)
៦៣- ចតុទោណ្ប្កង អ. rectangle បារ. rectangle
(m.)
៦៤- ចតុទោណ្ ប យ អ. trapezium /
ចតុទោណ្ប្ដលមានមុំកុ ងទំ ប ងអស់ជាមុំប្កង។
ឧទហរណ្៍ ចតុទោណ្ ABCD ជាចតុទោណ្ប្កងប្ដលបានបងាហញកបុងរូប។
ចតុទោណ្ប្ដលមានរជុងពរី រសបគ្នប។
trapezoid បារ. trapèze (m.)
៦៥- ចតុទោណ្ទសមី អ. rhombus
ចតុទោណ្ប្ដលមានរជុងទំងអស់ទសមគ្ន ី ប។
បារ. losange (m.) ៦៦- ចំនន ួ កុផ ំ ច លិ
អ. complex
ចំនន ួ ប្ដលមានទ្យរមង់ z x i y ប្ដលកបុងទន្ទ៉ះ x នង ួ ពត ិ y ជាចំនន ិ ទហយ ី i 1 ។
-15-
number
បារ. nombre
complexe (m.)
៦៧- ចំនន ួ កុផ ំ ច លិ ឆ្លលស់
អ. conjugate
complex number
បារ. nombre du
ឧទហរណ្៍ ចំនន ួ 3 – 2i ជាចំនន ួ កុំផលិច។ x ទៅថា ប្ផបកពត ិ ថ្ន z ទហយ ី y ទៅថាប្ផបកនិមិមតថ្ន z ។
ចំនន ួ កុំផលិចមួយទទ្យៀតប្ដលឆលុ៉ះនង ឹ ចំនួន
កុំផលិចទដីមទធៀបនឹងអ័កសអាប់សុីស។
ឧទហរណ្៍ z x i y ជាចំនន ួ កុំផលិចឆ្លលស់ ថ្នចំនន ួ កុំផលិច z x i y ។
complex
conjugué(f.)
៦៨- ចំនន ួ គត់ អ. whole number
ចំនន ួ ចាប់ពី ០ ១ ២ ៣… ទឡង ី ទៅ។
បារ. nombre entier
(m.)
៦៩- ចំនន ួ គត់គូ អ. even number បារ. nombre
ចំនន ួ គត់ប្ដលប្ចកោច់នឹង 2 ។
ឧទហរណ្៍ 0, ± 2, ± 4 ជាចំនន ួ គត់គូ។
entier pair (m.)
៧០- ចំនន ួ គត់ ធមមជាតិ
ចំនន ួ ចាប់ពី ១ ២ ៣… ទឡង ី ទៅ។
អ. natural whole number
បារ. nombre entire naturel (m.)
-16-
៧១- ចំនន ួ គត់ទសស អ. odd number បារ. nombre entier
ចំនន ួ គត់ប្ដលប្ចកមិនោច់នង ឹ 2។
ឧទហរណ្៍ ± 1, ± 3, ± 5 ជាចំនន ួ គត់ទសស។
impair (m.)
៧២- ចំនន ួ គត់ រុឡទ្យ ប ឺ ី
អ. integer
បារ. nombre
relatif (m.) ៧៣- ចំណ្ុចចតុភាគ អ. quartile បារ. quartile (m.)
ចំនន ួ គត់វ ិជជមាន 1, 2, 3, 4, 5, … ឬ ចំនន ួ
គត់អវ ិជជមាន – 1, – 2, – 3, – 4, … ឬក៏ 0 ។
ជាទ្យូទៅ ទគត្តង ℤ ជាសំណ្ុំថ្នចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប ទហយ ី ទគសរទសរ
ℤ =......, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, ...... តថ្មលមយ ួ កបុងចំទណ្តមបីតថ្មលប្ដលប្ចកសំណ្ុំ
ទ្យន ិ បន័យជាបួនចំប្ណ្កទសមីៗគ្នប បន្ទធប់ពទ្យ ី ន ិ បន័យ រតូវបានតទរមៀបត្តមលំោប់ពីតូចទៅធំ, ទគទៅ ថា ចតុភាគទ្យ១ ី ចតុភាគទ្យី២ឬទមដាន នង ិ
៧៤- ចំនន ួ ទ្យសភាគ អ. decimal number បារ. nombre décimal (m.)
៧៥- ចំនន ួ នម មិ ិ ត អ. imaginary number បារ. nombre imaginaire
ចតុភាគទ្យី៣។
ចំនន ួ ប្ដលទរបទី គ្នលដប់ឬចំនន ួ ប្ដលមានចំណ្ុច
ឬ ទកផៀស។
ឧទហរណ្៍ 10.112, 0.21, 3.5, 35.123, … ជាចំនន ួ ទ្យសភាគ។
ចំនន ួ មានទ្យរមង់ ki ប្ដល k ជាចំនន ួ ពត ិ
ទហយ ី i ជាឯកត្តនិមិមត។
-17-
៧៦- ចំនន ួ បឋម អ. prime number បារ. nombre
ចំនន ួ គត់ប្ដលប្ចកោច់ប្តនឹង 1 និងខលួនឯង។
ឧទហរណ្៍ 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19 ជាចំនន ួ បឋម។
premier (m.)
៧៧- ចំនន ួ ភាគរយ
អ. percentage បារ. pourcentage (m.)
៧៨- ចំនន ួ ពត ិ
អ. real number
សមាមារត ផលទធៀប ឬ អរត្តប្ដលបាន សរទសរជាមួយភាគប្បងទសមន ី ង ឹ 100។ 80 ។ 100 ចំនន ួ សនទ ិ ននិងចំនួនអសនទ ិ នរួមបញ្ចូ លគ្នប។
ឧទហរណ្៍ 80 %
បារ. nombre réel
(m.)
៧៩- ចំនន ួ ពជ ី -
គណ្ិត អ. algebraic number
ចំនន ួ ប្ដលជាឫសថ្នពហុ ធាពីជគណ្ិតណ្តមួយ។
ឧទហរណ្៍
3 ជាចំនន ួ ពីជគណ្ិតមួយ ពីទរ ៉ះ 2 វាជាឫសថ្នសមីោរ x 3 0 ។
បារ. nombre
algébrique (m.)
៨០- ចំនន ួ
សនទ ិ ន
អ. rational
number
បារ. nombre
ចំនន ួ ប្ដលអាចសរទសរជាផលទធៀបថ្នចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីបប្ដលមានភាគប្បងខុសពីសូនយ។ 3 1 5 123 ឧទហរណ្៍ , 1, 0, , 2, , , ... 2 2 3 17 ជាចំនន ួ សនទ ិ ន។
rationnel (m.)
-18-
៨១- ចំនន ួ អសនទ ិ ន
អ. irrational number បារ. nombre irrationnel (m.)
៨២- ឆទោណ្ អ. hexagon បារ. hexagone
ចំនន ួ ប្ដលមន ួ ិ អាចសរទសរជាផលទធៀបថ្នចំនន
គត់រឡទ្យ ុឺ ីប។ ឧទហរណ្៍
ួ 2 , 2e , 3 , 3 2 , 5 7 , e , , ... ជាចំនន
អសនិទន។ ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងរបាំមយ ួ ។ ឧទហរណ្៍ ឆទោណ្ ABCDEF បងាហញកបុងរូប។
(m.)
៨៣- ឆទោណ្នយ ័ ិ ត អ. regular
hexagon បារ. hexagone
régulier
ឆទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំមួយទសមី
គ្នប នង ិ មុំកុ បងទំងអស់មានរងាវស់ទសមគ្ន ី ប។
ឧទហរណ្៍ ឆទោណ្និយត ័ ABCDEF បងាហញ កបុងរូប។
(m.)
៨៤- ដឺទរក
អ. degree
បារ. degré (m.)
0 - ខាបតថ្នរងាវស់មុំមាននិមត ិ ឋសញ្ញដ « »។
ឧទហរណ្៍ មុំប្កងមានរងាវស់ 90 ដឺទរក(90 0)។
-19-
- សវ័យគុណ្ថ្នអទងរកបុងកទនាមពីជគណ្ិត។ ៨៥- ទដោអ. decaបារ. déca៨៦- ប្ដនកំណ្ត់ អ. domain បារ. domaine (m.) ៨៧- តួដក អ. subtrahend
ឧទហរណ្៍ ដឺទរកថ្ន 7 x5 គឺ 5។
បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី ១០ឯកត្ត
ទហយ ី មាននិមិតថសញ្ញដ ‹da›។
ឧទហរណ្៍ ទបខា ី ប តជារោម ១ទដោរោម (1dag) ទសមីនឹង ១០រោម (10g)។
សំណ្ុំចំនួនថ្នអទងរ x ប្ដលន្ទំឱ្យអនុគមន៍
y = f(x) មានតថ្មល នង ិ ត្តងទោយ D។
ឧទហរណ្៍ អនុគមន៍ f (x) x មានប្ដន កំណ្ត់ D {x / x 0} [ 0, ) [ 0, [ ។ ចំនួនប្ដលយកទៅដកពីតំណ្តងដក។
ឧទហរណ្៍ 8 – 3 = 5, 3 ជាតួដក។
បារ. diminuteur (m.)
៨៨- ទតរត្តប្អត / ចតុមុខ
ពហុមុខប្ដលមានមុខបួនកបុងទ្យរមង់ជារតទី ោណ្។
អ. tetrahedron
បារ. tétraèdre (m.)
៨៩- ទតរត្តប្អត និយត ័ /
ទតរត្តប្អតឬចតុមុខប្ដលមានមុខទំងបួនប៉ាុនគ្នប
កបុងទ្យរមង់ជារតីទោណ្សម័ងស។
-20-
ចតុមុខនយ ័ ិ ត
អ. regular
tetrahedron
បារ. tétraèdre
régulier (m.)
៩០- តំណ្តងដក អ. minuend បារ. diminuend (m.)
៩១- តំបន់កង អ. annulus បារ. anneau (m.)
៩២- រតីទោណ្ អ. triangle
បារ. triangle
ចំនន ួ ប្ដលយកមកដកនឹងតួដក។
ឧទហរណ្៍ 8 – 3 = 5, 8 ជាតំណ្តងដក។ ប្ផបកមួយថ្នបលង់ប្ដលទៅចទន្ទល៉ះរងវង់ពីរមានផចិត
រួម ទហយ ី មានរបប្វងោំខុសគ្នប (មុខវ ិជាជវ ិភាគ កុំផច លិ )។
ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងបី។
ឧទហរណ្៍ រតទី ោណ្ ABC បងាហញកបុងរូប។
(m.)
-21-
៩៣- រតទី ោណ្មារត អ. trigonometry បារ. trigono-
métrie (f.)
៩៤- រតទី ោណ្ សម័ងស
អ. equilateral
ប្ផបកមួយថ្នគណ្ិតវ ិទ្យាប្ដលសក ិ ាពទ្យ ី ំន្ទក់-
ទ្យំនងរវាងមុំនិងរជុងរបស់រតីទោណ្ប្កង។
- រតទី ោណ្ប្ដលរជុងទំងបីមានរបប្វងទសមគ្ន ី ប។ o - រតីទោណ្ប្ដលមុំកុ បងនីមួយៗទសមីនឹង 60 ។
triangle
បារ. triangle
équilatéral (m.)
៩៥- រតធា ី
ពហុធាប្ដលមានបីត។ ួ
អ. trinomial
ឧទហរណ្៍ a + b + c , ax2 + bx + c
៩៦- នពវទោណ្
ពហុទោណ្មួយប្ដលមានរជុងរបាំបន ួ ។
បារ. trinôme (m.) អ. nonagon
បារ. nonago (m.)
៩៧- នពវទោណ្ និយត ័
អ. regular
ជារតធា ី ។
នពវទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំបន ួ
ទសមីគ្នប និង មុំកុ ងទំ ប ងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។
nonagon
បារ. nonagone
régulier (m.)
៩៨- ទ្យរមង់បូប្៉ា ល
អ. polar form បារ. forme polaire(f.)
ោរសរទសរចំនន ួ កុំផលិចជារាងធរណ្ីមារតប្ដល
មានម៉ាូឌុលនិងអាគុយម៉ាង់។
-22-
៩៩- ទ្យសទោណ្ អ. decagon
ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងដប់។
បារ. décagone (m.)
១០០- ទ្យសទោណ្ នយ ័ ិ ត
អ. regular decagon បារ. décagone régulier (m.)
១០១- ទ្យសមុខ
ទ្យសទោណ្មួយប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងដប់
ទសមីគ្នប និង មុំកុ ងទំ ប ងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។
ពហុមុខប្ដលមានមុខដប់។
អ. decahedron បារ. décaèdre (m.)
១០២- ទ្យន ប យ ័ ិ ន អ. data
បារ. données (f.)
១០៣- ទទ្យវធា អ. binomial បារ. binôme (m.)
១០៤- រទ្យស ឹ ឋី អ. theory
បារ. théorie (f.)
(សទិតិវ ិទ្យា) ព័ត៌មានប្ដលរបមូលបានត្តមោរ
ទធវីអទងកត សួរសំណ្ួរ ឬ វាស់ប្វង...។ ពហុធាប្ដលមានពីរតួ។
ឧទហរណ្៍ 2x + 3y , – 7y + 5, 6bx – y2 ជាទទ្យវធា។ គំនត ិ ប្ដលទសបីទឡង ី សរមាប់ពនយល់ឬបករសាយ
ជាទ្យូទៅនូវបាតុភូត, រពឹតថិោរណ្៍...។
-23-
១០៥- រទ្យស ថី ន ំ ន ួ ឹ ច
អ. number theory បារ. théorie des nombres (f.)
១០៦- រទ្យស ឋី ទ្យ ឹ ប អ. theorem
បារ. théorème
ប្ផបកមួយថ្នគណ្ិតវ ិទ្យាប្ដលសក ិ ាពល ី កាណ្ៈ
ថ្នចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប ភាពទ្យូទៅ និង ទ្យំន្ទក់ទ្យំនង របស់វា។
បោសន៍ជាក់ល្ងក់ប្ដលអាចបងាហញថាពិតត្តម
រយៈោរបករសាយបញ្ញជក់ នង ិ បានកត់រត្តទ្យុក។
(m.) ១០៧- រទ្យស ៉ា ឌ ឹ ទឋី រសុ ី ុយ អ. residue theory បារ. théorie de
résidue (f.)
១០៨- បោសន៍
អ. proposition / statement
បារ. proposition (f.)
១០៩- បញ្ច ទោណ្ អ. pentagon, បារ. pentagone
សំណ្ុំរទ្យស ថី ទ្យសរមាប់គណ្ន្ទអាំងទតរោល ឹ ប
ថ្នអនុគមន៍អទងរកុំផលិច។
(តកកវ ិទ្យា) របទយគ ឬ ឃ្លល ឬក៏អំណ្៉ះអំណ្តង
ទំងឡយណ្តប្ដលទគអាចអ៉ះអាង ឬ សនមតថា ពិតឬមិនពិត។
ឧទហរណ្៍ បោសន៍ មានដូចជា ៖ - ភបំទពញជារាជធានថ្ី នរព៉ះរាជាណ្តចរកកមពុជា។ - ថ្ងងប្សែកនឹងមានទភលៀងខាលង ំ បំផុតទៅភបំទពញ។
ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងរបាំ។
ឧទហរណ្៍ បញ្ច ទោណ្ ABCDE បងាហញកបុងរូប។
(m.)
-24-
១១០- បញ្ច ទោណ្ នយ ័ ិ ត
អ. regular
pentagon, បារ. pentagone
បញ្ច ទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំទសមគ្ន ី ប
និង មុំកុ បងទំងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។
ឧទហរណ្៍ បញ្ច ទោណ្និយត ័ ABCDE បងាហញ កបុងរូប។
régulier (m.)
១១១- បន្ទធត់ អ. straight line បារ. droite (f.) ១១២- របទលឡរោម ូ អ. parallelogram បារ. parallélo-
សំណ្ុំចំណ្ុចរតង់ប្ដលល្ងតសននង ឹ (បន្ទលយ)
ទៅអននឋត្តមទ្យស ិ ទៅផធុយគ្នប។
ចតុទោណ្ប្ដលមានរជុងរសបគ្នបពរី ៗ។
ឧទហរណ្៍ ចតុទោណ្ ABCD ជារបទលឡូរោម ប្ដលបានបងាហញកបុងរូប។
gramme (m.)
១១៣- របទលពប្ី ប៉ាត អ. parallelopiped
បារ. parallélé-
pipède (m.)
ពហុមុខមានរពំប្ដនខណ្ឍទោយមុខរបាំមយ ួ
ទហយ ី មុខទំងអស់ទន៉ះជារបទលឡូរោម ប្ដល កបុងទន្ទ៉ះ វាមានមុខឈមបីគូរសបទរៀងគ្នប នង ិ ប៉ាុនទរៀងគ្នប។
-25-
ឧទហរណ្៍ វតទុរង ឹ ABCDEFGH ជារបទលពីប្ប៉ាត ប្ដលបានបងាហញកបុងរូប។
១១៤- របទលពប្ី ប៉ាត ប្កង
អ. rectangular
របទលពីប្ប៉ាតប្ដលមានមុខទំងអស់ជាចតុទោណ្ប្កង។
parallelopiped
បារ. parallélépipède rectangle (m.)
ី ទី ត/ ១១៥- របូបាបល ភវនយ ី វ ិទ្យា
អ. probability
ប្ផបកមួយថ្នគណ្ិតវ ិទ្យាប្ដលសក ិ ាអំពី
ភាពថ្ចដនយថ្នរពឹតថិោរណ្៍។
បារ. probabilité(f.) ី ទី ត/ ១១៦- របូបាបល ភវនយ ី ភាព
អ. probability
ផលទធៀបរវាងចំនួនករណ្ីរសបនង ិ ចំនួនករណ្ី
អាចថ្នរពឹតថិោរណ្៍ណ្តមួយ។
បារ. probabilité (f.)
១១៧- ផលគុណ្ អ. product បារ. produit (m.)
លទ្យនផលថ្នវ ិធីគុណ្ថ្នទរចីនចំនន ួ ។
ឧទហរណ្៍ ចំនន ួ 15 ជាផលគុណ្ថ្នពរី ចំនួន 5 និង 3 ។
-26-
១១៨- ផលដក អ. difference
បារ. différence (f.)
១១៩- ផលទធៀប អ. ratio
បារ. rapport (m.)
ចំនន ួ ប្ដលបានមកពីោរដករវាងតំណ្តងដក និង
តួដក។
ឧទហរណ្៍ 8 – 3 = 5, 5 ជាផលដក។
ោរទរបៀបទធៀបផលប្ចក សមាមារតថ្នចំនន ួ ទ្យំហំ
បរមាណ្ ឬ កទនាមពីរឬទរចីន។ ផលទធៀបអាច ិ សរទសរជាទ្យរមង់របភាគនិងទ្យរមង់ចុចពីរ។
ឧទហរណ្៍៖ 25 25 ក 25 : 97 ។ 97 97 ខ- ផលទធៀបថ្នទកមងរបុស 3 ន្ទក់ ទៅនឹងទកមងរសី 3 2 ន្ទក់ ទៅកបុងថាបក់មយ ួ គឺ ឬ 3 : 2 ។ 2 គ- ផលទធៀបថ្នរជុងរបស់ោទរមួ៉ា យទៅនឹង ១២០- ផចត ិ
អ. centre/center
បារ. centre (m.) ១២១- ផចត ិ រងវង់ អ. centre of a circle
អងកត់រទ្យូងវាគឺ 1 : 2 ។
ចំណ្ុចប្ដលមានចមាងយទសមីទៅនឹងចំណ្ុចរតូវ
គ្នបថ្នរូបធរណ្ីមារតពរី ប្ដលឆលុ៉ះគ្នប។
ចំណ្ុចមួយប្ដលរគប់ចំណ្ុចទំងអស់ថ្នរងវង់
សទត ិ ទៅទសមច ី មាងយពច ី ំណ្ុចទន្ទ៉ះ។
បារ. centre d' un
cercle (m.)
១២២- ផចត ិ ប្សវ
អ. centre of the
sphere
ចំណ្ុចកណ្ត ឋ លប្ដលសទិតទៅចមាងយដូចគ្នបពី
ចំណ្ុចទំងអស់ថ្នប្សវមួយ។
បារ. centre de la
sphère (m.)
-27-
១២៣- ប្ផបកនម មិ ិ ត អ. imaginary part បារ. partie imaginaire (f.)
ប្ផបកជាទមគុណ្ថ្ន i ទៅកបុងចំនន ួ ឬអនុគមន៍
កុំផលិច។
ទបី z x i y ទន្ទ៉ះប្ផបកនម ិ មិតថ្ន z ត្តងទោយ
Im(z) = y ។
១២៤-ថ្ផធរកឡ
ទ្យំហថ្ំ ផធមយ ួ ប្ដលមានខាបតគត ិ ជាោទរ។៉ា
១២៥- ប្ផបកពត ិ
ប្ផបកថ្នចំនន ួ ឬអនុគមន៍កុំផលិចប្ដលមិនប្មនជា
អ. area បារ. aire (f.)
អ. real part
បារ. vraie partie (f.)
១២៦- ពហុទោណ្ អ. polygon បារ. polygone (m.) ១២៧- ពហុទោណ្ នយ ័ ិ ត
អ. regular polygon
ទមគុណ្ថ្ន i ។
ទបី z = x + i y ទន្ទ៉ះប្ផបកពិតថ្ន z ត្តងទោយ Re(z) = x ។
រូបធរណ្ីមារតមួយប្ដលខណ្ឍទោយបន្ទធត់
ជាទរចន ី ដូចជា រតទី ោណ្ ចតុទោណ្ បញ្ច ទោណ្ ឆទោណ្ ។ល។
ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងទំងអស់របប្វងទសមីគ្នប
និងមុំកុ បងទំងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។
បារ. polygone régulier (m.)
១២៨- ពហុគុណ្ អ. multiple បារ. multiple
ចំនន ួ ណ្តមួយប្ដលជាផលគុណ្ថ្នទរចន ី ចំនួន។
ឧទហរណ្៍ ចំនន ួ 15 ជាពហុគុណ្ថ្នចំនន ួ 5។
(m.)
-28-
១២៩- ពហុធា
អ. polynomial / multinomial
បារ. polynôme (m.)
- កទនាមពីជគណ្ិតមានផលបូកតួជាទរចីនប្ដល តួនីមយ ួ ៗ គឺជាផលគុណ្ថ្នចំនន ួ ទងរមួយ និង
អទងរមួយឬទរចន ី ។ ទបស ី ន ិ ជាមានអទងរ x មួយ ទន្ទ៉ះទ្យរមង់ទ្យូទៅ កំណ្ត់ទោយ
a0 + a1x + a2x2 + ... + anxn
ប្ដល ai ជាចំនួនទងរ (i = 0,1,2,3,...,n)។
- កទនាមពីជគណ្ិតប្ដលមានផលបូកថ្នពរី តួ ឬទរចន ី តួ។ ឧទហរណ្៍ x2 – 4, x2 – 2xy + y2 , 4x3 – ១៣០- ពហុមុខ អ. polyhedron
បារ. polyèdre (m.)
១៣១-ពហុមុខនយ ័ ិ ត អ. regular
polyhedron
5xy – 4 , 7x2y + zt + 45y5 ជាពហុធា។
រូបសណ្ត ឌ នអងគធាតុរងមួ ឹ យខណ្ឍទោយមុខ
ជាទរចីនប្ដលមុខនីមយ ួ ៗជាពហុទោណ្។
ពហុមុខប្ដលមានមុខទំងអស់ជាពហុទោណ្
និយត ័ ប៉ាុនៗគ្នប។
បារ. polyèdre
régulier (m.)
១៣២- ព/ី ផ្ទយ អ. pi
បារ. pi (m.)
១៣៣- រពត ឋិ រណ្៍ ឹ ោ អ. event
បារ. évènement
នម ិ ត ិ ឋសញ្ញដ មានតថ្មលរបប្ហល 3,14159។
លទ្យនផលថ្នោរសាកលផង ឬ ពទិ សាធន៍អវីមយ ួ ទៅកបុងរបូបាបីលីទត។
(m.)
-29-
១៣៤- ភាគប្បង
ប្ផបកខាងទរោមរបស់របភាគ។ 5 អ. denominator ឧទហរណ្៍ របភាគ ឬ 5/7 មាន 7 ជា 7 បារ. dénominateur ភាគប្បង។ (m.)
១៣៥- ភាគយក អ. numerator
បារ. numérateur (m.)
១៣៦- ភាគរយ អ. per cent បារ. pour cent
ប្ផបកខាងទលីរបស់របភាគ។ 8 ឧទហរណ្៍ របភាគ ឬ 8/9 មាន 8 ជា 9 ភាគយក។ - ភាគរយត្តងទោយនិមិតឋសញ្ញដ « % »។ ឧទហរណ្៍ 1% (មួយភាគរយ)។
(m.)
១៣៧- មុំ អ. angle បារ. angle (m.)
១៣៨- មុំប្កង អ. right angle បារ. angle droit (m.)
រូបធរណ្ីមារតបទងកត ី ទោយបន្ទធត់ពរី អងកត់ពរី ឬ
កនល៉ះបន្ទធត់់ពីរប្ដលគូសទចញពីចំណ្ុចរួមមួយ ឬ ប្ផបកថ្នលំហប្ដលបទងកត ី ទោយបលង់ពរី ោត់គ្នប។
មុំប្ដលបទងកត ី ទោយបន្ទធត់ពរី ប្កងគ្នបមានរងាវស់
ទសមី 90 ដឺទរក។
(90 ដទឺ រក = 100 រោដ =
-30-
រា៉ា ដយង់)។ 2
១៣៩- មុជា ំ ប់ អ. adjacent angles បារ. angles
មុំពរី ប្ដលមានកំពូលនង ិ រជុងមួយរួមគ្នប។
ឧទហរណ្៍ កបុងរូប MON និង NOP ជាមុំជាប់គ្នប។
adjacents (m.)
១៤០- មុទ្យ ំ ល់កព ំ ូល អ. opposite angles
មុំពីរបទងកីតទោយបន្ទធត់ពីររបសពវគ្នបមាន
ចំណ្ុចកំពូលរួម។
បារ. angles
opposés par
le sommet (m.)
១៤១- មុប ំ ំទពញ
អ. complementary angle
បារ. angle
complémentaire
មុំមយ ួ កបុងចំទណ្តមមុំពរី ប្ដលមានផលបូក
ទសមី 90 ដឺទរក។
ឧទហរណ្៍ កបុងរូប XOY និង YOZ ជាមុំបំទពញ។
(m.)
១៤២- មុប ំ ប្នទម អ. supplementary angle
មុំមយ ួ កបុងចំទណ្តមមុំពរី ប្ដលមានផលបូក
ទសមី 180 ដឺទរក។
ឧទហរណ្៍ MON នង ិ NOP ជា
-31-
បារ. angle supplémentaire (m.)
១៤៣- មុផ ំ ត ចិ
អ. central
មុំបប្នទមប្ដលបងាហញកបុងរូប។
មុំមានកំពូលទៅរតង់ផចិតថ្នរងវង់។
angle
បារ. angle au
centre (m.)
១៤៤- មុំរាប
អ. straight angle
មុំមានរងាវស់ទសមន ី ង ឹ 180 ដឺទរក។
ឧទហរណ្៍ កបុងរូប XOX ជាមុំរាប។
បារ. angle plat (m.) ១៤៥- មុំរសួច អ. acute angle
មុំមានរងាវស់ចទន្ទល៉ះពី 0 ដឺទរក និង 90 ដឺទរក។
បារ. angle aigu (m.) ១៤៦- មុំទល
អ. obtuse angle បារ. angle obtus (m.)
មុំមានរងាវស់ចទន្ទល៉ះពី 90 ដឺទរក និង 180 ដឺទរក។
-32-
១៤៧- មល ិ -ី ល អ. milli-
បារ. milli-
១៤៨- ម៉ាូឌុល
(ចំនន ួ កុផ ំ ច លិ )
អ. modulus
បារ. module (m.) ១៤៩- ប្ម៉ារតគូប
អ. cubic meter
បារ. mètre cube (m.)
១៥០- រង៉ា ់ / ទរង៉ា អ. range
បារ. rang (m.)
១៥១- រងវង់ អ. circle
បារ. cercle (m.)
បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី 10 3 ឯកត្ត ទហយ ី មាននិមត ិ ថសញ្ញដ ‹m› ។
1 1000
ឧទហរណ្៍ ទបីខាបតជាប្ម៉ារត ១មិលីប្ល ម៉ារត 1 1 (1mm) = ប្ម៉ារត ( m)។ 1000 1000 របប្វងអងកត់ពីគល់តរមុយទៅចំណ្ុចត្តងឱ្យចំនួន កុំផលិច។
ខាបតសមាគល់មាឌឬចំណ្ុ៉ះទសមីនឹងរតីគុណ្
ថ្នប្ម៉ារត។ ប្ម៉ារតគូប សរទសរោត់ ម៣ ( m3 ) ។ ១ម៣ = ១០៣ ដម៣ = ១០៦ សម៣ ។
(សទិតិវ ិទ្យា) ផលសងរវាងតថ្មលខពស់បំផុតនិងតថ្មល
ទបបំផុតថ្នទ្យិនបន័យ។
សំណ្ុំចំណ្ុចទំងអស់ទៅកបុងបលង់មួយប្ដលមាន
ចមាងយទងរពច ី ំណ្ុចនឹងមួយថ្នបលង់ទន្ទ៉ះ។
-33-
១៥២- រងវង់រតី -
ទោណ្មារត
អ .trigonometry circle
រងវង់មានរងាវស់ោទំ សមម ួ ឯកត្តប្ដលទគសក ី យ ិ ា
ពីទ្យំន្ទក់ទ្យំនងមុំជាមួយនឹងរជុងរបស់រតីទោណ្មារតកបុងរងវង់ទន៉ះ។
បារ. cercle trigo-
nométrique (m.)
១៥៣- រងាវស់មុំ អ. angular measure
ខាបតប្ដលទរបរី បាស់សរមាប់វាស់មុំ គត ិ ជាដឺទរក
រោដ ឬ រា៉ា ដយង់។
បារ. mesure de l’angle (f.)
១៥៤- រា៉ា ដយង់ អ. radian
បារ. radian (m.)
១៥៥- វា៉ារយ ៉ាង់ អ. variance បារ. variance (f.)
ខាបតថ្នរងាវស់មុំមាននិមិតឋសញ្ញដ «rad »។ ឧទហរណ្៍ មុំប្កងមានរងាវស់
rad។ 2
១- រងាវស់មយ ួ ថ្នរបាយកបុងសទត ិ វិ ិទ្យាប្ដលជា
មធយមភាគថ្នផលសងោទររវាងតថ្មល ៉ា អទងកតនិង មធយមរបស់វា។ វា៉ារយ ៉ាង់គំរូត្តងប្ដលត្តងទោយ
2 s 2 នង ទិ សា ិ វា៉ារយ ៉ាង់សត ិ កលប្ដលត្តងទោយ ។
២- រងាវស់មយ ួ ត្តងទោយ Var(X) ឬ
V(X) ប្ដលជាសងឃម ឹ គណ្ិតថ្នគមាលតោទរ ៉ា
រវាងអទងរថ្ចដនយ X និងសងឃម ឹ គណ្ិត E(X)
-34-
របស់វាប្ដលកំណ្ត់ទោយសមោ ី រ Var(X) E[(X E(X))2 ] ។
១៥៦- វ ិធគ ី ុណ្
របមាណ្វ ិធីឬដំទណ្ីរោរថ្នោររកផលគុណ្ថ្ន
អ. multiplication ពីរចំនន ួ ឬទរចីនចំនន ួ ប្ដលត្តងទោយនិមិតថសញ្ញដ
បារ. multiplication
(f.) ១៥៧- វ ិធីប្ចក អ. division
បារ. division (f.)
«×»ឬ«.»។
ឧទហរណ្៍ 4 × 3,
ab = a × b = ab ។
របមាណ្វ ិធីឬដំទណ្ីរោរថ្នោររកផលប្ចកថ្នពីរ
ចំនន ួ ឬទរចីនចំនួនប្ដលត្តងទោយនិមិតថសញ្ញដ «÷» , « » , « / »។
ឧទហរណ្៍ 15/3 = 5 ប្ដល 15 ជាតំណ្តង ំ ប្ចក, ១៥៨- វ ិធីដក
អ. subtraction
3 ជាតួប្ចក និង 5 ជាផលប្ចក។
របមាណ្វ ិធីឬដំទណ្ីរោរថ្នោររកផលដកថ្ន
បារ. soustraction
ពីរចំនន ួ ឬទរចីនចំនន ួ ប្ដលត្តងទោយនិមិតថសញ្ញដ « - » ។
១៥៩- វ ិធប ី ូក
របមាណ្វ ិធឬ ី ដំទណ្ីរោរថ្នោររកផលបូកថ្នពរី
(f.)
អ. addition បារ. addition
ចំនន ួ ឬទរចីនចំនួនប្ដលត្តងទោយនិមិតថសញ្ញដ «+»។
(f.)
់ -ី ១៦០- សងទ្យ អ. centi-
បារ. centi-
បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី 10 2 ឯកត្ត ទហយ ី មាននិមិតថសញ្ញដ ‹c› ។
-35-
1 100
១៦១- សងឃម ឹ គណ្ិត
អ. expected value, mathematical expectation
ឧទហរណ្៍ ទបខា ី ប តជាប្ម៉ារត ១សង់ទ្យីប្ម៉ារត 1 1 (1cm) = ប្ម៉ារត ( m)។ 100 100 តថ្មលផលបូករបស់ផលគុណ្ថ្នតថ្មលអទងរថ្ចដនយ នឹងតថ្មលរបូបាបីលីទតរបស់វាប្ដលត្តងទោយ នម ិ ត ិ ថសញ្ញដ E(X) ឬ ។
បារ. espérance
mathématique (f.)
១៦២- សតឋទោណ្ អ. heptagon
ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងរបាំពរី ។
បារ. heptagone (m.)
១៦៣- សតឋទោណ្ នយ ័ ិ ត
អ. regular
សតឋទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំពីរ
ទសមគ្ន ប ងអស់មានរងាវស់ទសមគ្ន ី ប នង ិ មុំកុ ងទំ ី ប។
heptagon
បារ. heptagone
régulier (m.)
១៦៤- សមាមារត អ. proportion បារ. proportion (f.)
១៦៥- សុឡ ំ ី ង អ. cylinder
សមីោរមួយបងាហញពីផលទធៀបប្ដលសមមូល a c នង ឬ ឹ គ្នប ទហយ ី ប្ដលមានទ្យរមង់ទ្យូទៅ b d a :bc:d។ 1 2 ។ 2 4 អងគធាតុរងមានរាងជាបំ ពង់ប្ដលបាតទំងពរី ឹ
ឧទហរណ្៍
របស់វាជារងវង់បុ៉ានគ្នប ទហយ ី រសបគ្នប។
-36-
បារ. cylindre (m.)
១៦៦-សម ឺ ីរកុម អ. semi-group
បារ. demi-groupe (m.)
១៦៧- សំណ្ុំ អ. set បារ. ensemble (m.)
សំណ្ុំមួយប្ដលមានប្តលកាណ្ៈផឋុំចំទ
៉ះ
របមាណ្វ ិធទី ទ្យវធាតុ។
បណ្ុ ំឋ ថ្នវតទុប្ដលកំណ្ត់ទោយលកាខណ្ឍជាក់-
ល្ងក់។ វតទុនីមយ ួ ៗថ្នសំណ្ុំទៅថា ធាតុថ្ន សំណ្ុំ។ ឧទហរណ្៍
១- សំណ្ុំថ្នចំនួន 4, 5, 7 និង 8 ។ ទគត្តងទោយ {4, 5, 7, 8} ។
២- សំណ្ុំថ្នថ្ងងរបចាំសបាឋហ៍ ។ ទគត្តងទោយ
{ចនធ, អងាគរ, ពុធ, រពហសផតិ៍, សុរក, ទៅរ,៍ អាទ្យិតយ} ។ ១៦៨- សំណ្ុំរង អ. subset បារ. sousensemble (m.)
សំណ្ុំប្ដលធាតុទង ំ អស់របស់វាជាធាតុថ្នសំណ្ុំ មួយទទ្យៀត។ ឧទហរណ្៍ សំណ្ុំ { 5, 7, 8} ជាសំណ្ុំរងថ្នសំណ្ុំ {4, 5, 7, 8} ។
-37-
១៦៩- សំណ្ុំទ្យទទ្យ អ. empty set / null set
សំណ្ុំប្ដលគ្នមនធាតុ ទហយ ី ទគត្តងទោយ
ឬ{}។
បារ. ensemble
vide (m.)
១៧០- សំណ្ុំរាប់អស់
អ. finite set
បារ. ensemble fini (m.)
១៧១- សំណ្ុំរូបភាព អ. range / image បារ. image (f.)
សំណ្ុំប្ដលមានចំនួនធាតុ ជាចំនន ួ កំណ្ត់។
ឧទហរណ្៍ សំណ្ុំ A = { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 } ជាសំណ្ុំរាប់អស់។
សំណ្ុំតថ្មល y = f(x) ចំទ
៉ះរគប់ x ទៅទលី
ប្ដនកំណ្ត់ D ថ្នអនុគមន៍ f និង ត្តងទោយ I ឬ Im(f) ឬ Im f ។
ឧទហរណ្៍ សំណ្ុំរូបភាពថ្នអនុគមន៍
y = f(x) 2 x 3 ( x 1) គឺ
I = {y / y 1} = (- , 1] ។ ១៧២- សំណ្ុំអននឋ អ. infinite set បារ. ensemble infini (m.) ១៧៣- សទត ិ សា ិ កល អ. population
បារ. population (f.)
សំណ្ុំប្ដលមានចំនួនធាតុ ទរចីនមិនអាចកំណ្ត់
បាន។ ឧទហរណ្៍
សំណ្ុំ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, . . . . . .} ជាសំណ្ុំអននឋ។ សំណ្ុំថ្នតថ្មលអទងកតទំងអស់ប្ដលទគទលីកយក
មកសក ិ ាត្តមប្បបសទត ិ ិ មានដូចជា រកុមមនុសស សតវ រុកាជាតិ វតទុ...។
-38-
១៧៤- ប្សវ អ. sphere បារ. sphère ( f.)
១៧៥- ហក ិ តូអ. hecto-
បារ. hecto-
ថ្ផធបទ្យ ិ ជិតប្ដលរគប់ចំណ្ុចថ្នថ្ផធ សទត ិ ទៅទសមី
ចមាងយពីចំណ្ុចកំណ្ត់មួយ(ផចិតរបស់វា)។
បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី ១០០ ឯកត្ត
ទហយ ី មាននិមិតថសញ្ញដ ‹h›។
ឧទហរណ្៍ ទបខា ី ប តជារោម ១ហក ិ តូរោម (1hg) ទសមីនឹង ១០០រោម (100g) ។
១៧៦- អងកតរ់ តង់ អ. line segment បារ. segment de droite (m.) ១៧៧- អងកតធ ់ ូប អ. chord
ប្ផបកថ្នបន្ទធត់មយ ួ ប្ដលសទិតទៅចទន្ទល៉ះចំណ្ុច
ពីរទៅទលីបន្ទធត់ទន្ទ៉ះ (កបុងករណ្ីខល៉ះទោយរួម បញ្ចូ លចំណ្ុចទំងពរី ផង)។
អងកត់មយ ួ ប្ដលភាជប់ចំណ្ុចពរី ទៅទលប្ី ខសទោង។
បារ. corde (f.)
-39-
១៧៨- អងកតផ ់ ត ចិ អ. diameter
បារ. diamètre (m.)
អងកត់ធូ ប្ដលោត់ ប ផចិតថ្នរងវង់ឬប្សវមួយ។
ឧទហរណ្៍ កបុងរូបខាងទលី CD ជាអងកត់ផចិត ថ្នរងវង់ ទហយ ី រូបខាងទរោម CD ជាអងកត់ផចិត ថ្នប្សវ។
១៧៩- អដឌទោណ្
ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងរបាំប។ ី
១៨០- អដឌទោណ្
អដឌទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំបី
អ. octagon បារ. octogone (m.)
នយ ័ ិ ត
អ. regular
ទសមីគ្នបនិងមុំកុ ងទំ ប ងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។
octagone
បារ. octogone
régulier (m.)
-40-
១៨១- អរត្ត អ. rate
បារ. taux (m.)
១៨២- អទងរ អ. variable
បារ. variable (f.) ១៨៣- អទងរថ្ចដនយ អ. random variable បារ. variable
ផលទធៀបមួយប្ដលទរបៀបទធៀបឯកត្តពីរទផសង
គ្នប។ ឧទហរណ្៍ អរត្ត៦០គីឡូប្ម៉ារតកបុងមួយ ទមា៉ាង។ និមិតថសញ្ញដប្ដលត្តងឱ្យបរមាណ្ឬតថ្មល មិន ិ សាគល់។
(សទត ិ វិ ិទ្យា) អទងរប្ដលអាចទ្យទ្យួលបានតថ្មលប្ត
មួយគត់ពីលទ្យនផលពិទសាធន៍នីមយ ួ ៗប្ដលតថ្មល ទន៉ះពុំអាចកំណ្ត់ជាមុនបាន។
aléatoire (f.) ១៨៤- អទងរថ្ចដនយ ជាប់ អ. continuous
(សទត ិ វិ ិទ្យា) អទងរថ្ចដនយប្ដលមានតថ្មលទៅកបុង
ចទន្ទល៉ះណ្តមួយ។
random variable បារ. variable aléatoire continue (f.)
១៨៥- អទងរថ្ចដនយ
ោច់
អ. discrete random variable បារ. variable aléatoire discrète (f.)
(សទិតិវ ិទ្យា) អទងរថ្ចដនយប្ដលមានតថ្មលោច់ៗ
ពគ្ន ួ ទៅមួយ។ ី ប ពម ី យ
-41-
១៨៦- អនុគមន៍ អ. function បារ. fonction (f.)
ទ្យំន្ទក់ទ្យំនង f ភាជប់ធាតុ នីមយ ួ ៗថ្នសំណ្ុំ A ទៅ
នឹងធាតុប្តមួយគត់ថ្នសំណ្ុំ B ។ ទគកំណ្ត់សរទសរ f : AB
x y f (x) កបុងទន្ទ៉ះ A ជាសំណ្ុំទដីមមិនទ្យទទ្យ និង x ជាធាតុ ទដីម ទហយ ី B ជាសំណ្ុំចុងមិនទ្យទទ្យ និង y ជា រូបភាពថ្ន x ត្តមអនុគមន៍ f ។
ឧទហរណ្៍ ទ្យំន្ទក់ទ្យំនង y f (x) 2x ពីសំណ្ុំ A = {0, 1, 2, 3, 4} ទៅសំណ្ុំ ១៨៧- អនុគមន៍ ទលខ
អ. real function/ real-valued function
ួ ។ B {0, 2, 4, 6, 8} ជាអនុគមន៍មយ អនុគមន៍ប្ដលមាន
(
ត្តងសំណ្ុំថ្នចំនន ួ
ពត ិ ) ជាសំណ្ុំចុង។
ឧទហរណ្៍ f (x) 3x 3 2 x 5 ជាអនុគមន៍ទលខថ្នអទងរចំនន ួ ពត ិ ។
បារ. fonction
numérique (f.)
១៨៨- អនុគមន៍គូ អ. even function បារ. fonction paire (f.)
អនុគមន៍ y = f(x) ប្ដលទផធៀងផ្ទធត់លកាណ្ៈ f( x) = f(x) ចំទ
៉ះរគប់ x D ( x D )
ប្ដល D ត្តងឱ្យប្ដនកំណ្ត់ថ្នអនុគមន៍ f ។ រោហវថ្នអនុគមន៍ទន៉ះឆលុ៉ះគ្នបទធៀបនង ឹ អ័កស y ។
ឧទហរណ្៍ y = x2 និង y = cos x ជាអនុគមន៍ គូ។ រោហវថ្នអនុគមន៍ y = x2 បានបងាហញកបុង
-42-
រូបខាងទរោម។
y = f(x)
១៨៩- អនុគមន៍ ទសស អ. odd function បារ. fonction impaire (f.) ១៩០- អនុគមន៍ជាប់
អ. continuous function បារ. fonction continue (f.)
១៩១- អនុគមន៍ រពីមទ្យ ី វី
អ. primitive function បារ. fonction primitive (f.)
អនុគមន៍ប្ដលទផធៀងផ្ទធត់លកាណ្ៈ f( x) = f(x) ចំទ
៉ះរគប់ x D ប្ដល D
ត្តងឱ្យប្ដនកំណ្ត់ថ្នអនុគមន៍ f ។
ឧទហរណ្៍ f(x)= x3, f(x)= sin x និង f(x)= x7 សុទ្យនប្តជាអនុគមន៍ទសស។
អនុគមន៍ f(x) ប្ដលជាប់រតង់ចំណ្ុច x = a ទបី - f(a) មានតថ្មលកំណ្ត់
- f(x) មានលីមីត ោលណ្ត x ខិតទៅរក a
- លម ី ត ី f(x) ោលណ្ត x ខត ិ ទៅរក a មាន តថ្មលទសមីនឹង f(a) ។
អនុគមន៍ F(x) ប្ដលមានទដរទវី F'( x) = f(x) ។ 1 2 x 5 ជាអនុគមន៍ 2 រពម ី ទ្យ ី វី ថ្ន f( x) = x ។
ឧទហរណ្៍ F( x) =
-43-
១៩២- អនុគមន៍
អនុគមន៍ថ្នមុំប្ដលកំណ្ត់ជាផលទធៀបរជុង
រតីទោណ្មារត
រតីទោណ្ប្កង។ អនុគមន៍រតីទោណ្មារតមាន
function
និង កូ តង់ហសង់។
អ. trigonometric បារ. fonction de
សុន ី ុស, កូសុន ី ុស, ទសកង់, កូទសកង់, តង់ហសង់
trigonométrie (f.)
១៩៣- អនុគមន៍ វ ិភាគ
អ. analytic function
អនុគមន៍អទងរកុំផច លិ ប្ដលមានទដរទវី នង ិ ជា
អនុគមន៍ទដរទវជាប់ ។ ី
បារ. fonction
analytique (f.)
១៩៤- អាគុយម៉ាង់
(ចំនន ួ កុផ ំ ច លិ )
អ. argument
មុំប្ដលផគុំទឡង ី រវាងអ័កសអាប់សុស ី នង ិ អងកត់ភាជប់
ពីគល់តរមុយទៅចំណ្ុចត្តងឱ្យចំនួនកុំផលិច។
បារ. argument (m.)
១៩៥-អាណ្ូត
អ. anode បារ. anode(f.)
១៩៦- ឯកត្តនម មិ ិ ត
អ. imaginary unit
ប៉ាូលវ ិជជមាន ឬ ទអឡច ួ ។ ិ រតូតថ្នទរគឿងអគគិសនីមយ ចំនន ួ របឌិត i ប្ដលសនមតថា i 2 1 ។
បារ. unité imaginaire (f.)
១៩៧- ឯកធា អ. monomial បារ. monôme(m.)
ពហុធាប្ដលមានមួយតួ។
ឧទហរណ្៍ y, 5ac , 10ax2 ជាឯកធា។
-44-
២- បច្ចេកសព្ទបច្ចេកវិទ្យា(កុុំព្យទ្យ័ ូ រ) ១- កណ្ុ ថ រ
អ. mouse
បារ. souris (f.)
២- កមមវ ិធី
អ. application / application software /
ឧបករណ្៍តូ ចមួយប្ដលចល័តទលថ្ី ផធរាបទដីមផី
រតួតពន ំ ថ្នសញ្ញដចងែុលទៅទលីទអរកង់។ ិ ិតយទ្យត្ត ី ង សុសប្វរសរមាប់បញ្ញជកុំពយូទ្យ័របំទពញោរងារ
ដូចជា កមមវ ិធវា ី យអតទបទ្យ កមមវ ិធគ ី ូរបលង់ កមមវ ិធី រគប់រគងមូលទ្យិនបន័យ៘
program
បារ. application (f.)
/ programme (m.)
៣- ោត
អ. card
បារ. carte (f.)
- អតទន័យទ្យម ួ ៖ បនធ៉ះឬបណ្តប្ដលអាចឱ្យ ី យ
មានទ្យំន្ទក់ទ្យំនងជាមួយនឹងឧបករណ្៍មួយ។ ឧ. ោតសំទឡង ោតបណ្ត ថ ញ។
- អតទន័យទ្យីពីរ ៖ បនធ៉ះទសៀគវីអគគិសនីមួយប្ដល ៤- ោត់ អ. cut
បារ. couper
សកទៅកបុងប្ផបកមួយថ្នកុំពយូទ្យ័រ។
- បថូរឯកសារ ប្ផបកខល៉ះថ្នអតទបទ្យ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬ កច ិ ចោរណ្តមួយពីកប្នលងមួយទៅកប្នលងមួយ ទទ្យៀត។
- លុបឯកសារ ប្ផបកខល៉ះថ្នអតទបទ្យ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬ កិចចោរណ្តមួយ ប៉ាុប្នថ អាចយកមកបងាហញ ទឡង ី វ ិញបាន។
-45-
៥- ោតពទនលឿន អ. accelerator card
ោតសរមាប់ពទនលឿនដំទណ្ីរោរកុំពយូទ្យ័រឱ្យបាន ទលឿនជាងមុន។
បារ. carte accélératrice (f.)
៦- ោណ្តល់ អ. channel បារ. canal (m.)
១- គនលងឬសផុច ិ ទអឡច ិ រតូមា៉ាទញទ្យិកប្ដលទគទរៀប-
ចំសរមាប់ទរបី កបុងលកាណ្ៈពទិ សសណ្តមួយ។
២- រសទប់មយ ួ ថ្នរូបភាពប្ដលទគអាចទរបី
ទោយប្ឡក ឬ ទរបស ី អវប្ី ដលទគ ី រមាប់បទងកត
៧- ោណ្តល់កូដ សមាងត់
អ. encrypted
ចង់បាន។
ោណ្តល់ថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលកូ ដសមាងត់ព័ត៌មានឆលង ោត់រវាងឧបករណ្៍ពីរ។
channel
បារ. canal encrypté (m.)
៨- ោណ្តល់ ទ្យន ប យ ័ ិ ន
អ. data channel
ោណ្តល់ថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលទរបីទៅទពលបញ្ជូ នទ្យិនបន័យពឧ ី បករណ្៍មួយទៅឧបករណ្៍មួយទទ្យៀត។
បារ. canal (m.) de données (f.)
៩- ោរបញ្ឈប់/ ោរទបា៉ះបង់ (អាបត )
កយឬមុខងារទរបីសរមាប់បញ្ញជក់ពីោរបញ្ច ប់នូវ
កមមវ ិធី ដំទណ្ីរោរអវម ួ ប្ដលកំពុងទធវ។ ី យ ី
-46-
អ. abort
បារ. abandon (m.)
១០- ោរប៉ា៉ះទ្យងគច ិ អ. collision
បារ. collision (f.)
១១- ោរពទនលឿន / សំទ្យុ៉ះ
ោររបទរជៀតគ្នបថ្នសញ្ញដពីរឬទរចីនទៅកបុង
បណ្ត ថ ញមួយ ប្ដលអាចទធវីឱ្យទ្យន ិ បន័យមានភាព ទលែៀងឬបាត់បង់។
ោរទធវឱ្ ី យសធុ៉ះទលឿន។
អ. acceleration បារ.accélération (f.)
១២- កូដ
អ. code
បារ. code (m.)
១៣- កូដោរ អ. encodement
របព័នន កយ ទលខ សញ្ញដ អកសរ ទំងសមាងត់
ទំងចំហ ប្ដលទគទរបីសរមាប់ត្តងឱ្យសារឬ កយ គនលឹអីវ៉ះមួយកបុងទ្យរមង់ខីលសមរសប។
ោរបំប្បលងទ្យិនបន័យប្ដលបានបញ្ចូ ល(ដូចជា អកសរ
សញ្ញដ
កយបញ្ញជ) ទៅជា កូដ ឬ ទៅកបុងទ្យរមង់
ជាទលខ (១ ឬ 0) ប្ដលអាចសាគល់បាន ទោយ ១៤- កូដវ ិទ្យា
អ. cryptography
១៥- កូដនយ ី កមម អ. encryption
១៦- កូដក ិ
កុំពយូទ្យ័រ។
ោរសក ិ ាពវី ិធីបំប្បលងទ្យន ិ បន័យទៅជាកូដ។ ោរបំប្បលងព័ត៌មានឬទ្យន ិ បន័យទៅជាកូដពទិ សស
ណ្តមួយប្ដលទគមិនអាចយល់ឬទរបរី បាស់បាន។ ទរគឿងទអឡច ិ រតូនិកមួយប្ដលបំប្បលងឬបរងួម
-47-
អ. codec: coderdecoder
សញ្ញដថ្នសំទឡងឬរូបភាពឱ្យតូច មុននឹងបញ្ជូ ន ត្តមរបព័ននទ្យូរគមន្ទគមន៍។
សញ្ញដទំងទន៉ះរតូវបានពន្ទលមករទ្យង់រទយទដីម
១៧- ប្កសរមួល អ. edit បារ. éditer
១៨- កុព ំ យូទ្យ័រ
អ. computer,
បារ. ordinateur (m.)
១៩- ោថរ / បត អ. board
២០- ោថរចុច/ ឃប ី ត
អ. keyboard
បារ. clavier (m.)
២១- ោថរទម / ទមបត
អ. motherboard/ fatherboard/ mainboard
វ ិញទៅឯឧបករណ្៍ទ្យទ្យួល។
ផ្ទលស់បូ រឋ ប្កតរមូវ ឬ ប្កប្របអវម ួ ី យ (ឃ្លលឬក៏សុសប្វរ...)។
មា៉ាសុីនទអឡច ិ រតូនិកមួយប្បបប្ដលអាចបញ្ចូ ល
រកាទ្យុក គណ្ន្ទ វ ិភាគ ទធវីទសចកថីសទរមច និង ទញយកទ្យិនបន័យ។ បនធ៉ះរូបធាតុមិនចមលងអគគិសនីមយ ួ ប្ដលផធុកទសៀគវី
ទៅប្ផបកមាាងឬប្ផបកទំងសងខាង។
ឧបករណ្៍ប្ដលទកីតទចញពីបណ្ុ ំថ ឆបុចរបស់
ឧបករណ្៍ទភលង អងគុលីទលខ ឬ កុំពយូទ្យ័រប្ដល អបកទរបីរបាស់បញ្ញជឬចុច។
បនធ៉ះដ៏សំខាន់ថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលជាកប្នលងផធុកខួរ
កាលកុំពយូទ្យ័រ ោតទមម៉ាូរទផសងៗ ឈប ី ី សំខាន់ៗ
និង ឧបករណ្៍ទអឡច ិ រតូនិកប្ដលផថល់មុខងារដល់ កុំពយូទ្យ័រ។
បារ. carte mère (f.)
-48-
២២- រោហវ / រោប អ. graph
សមព័ននវតទុប្ដលទកត ី ទចញពច ី ំណ្ុចកំពូលមួយ
ទៅចំណ្ុចកំពូលមួយទទ្យៀតនិងប្ខសប្ដលភាជប់ កំពូលចូលគ្នប។
២៣- រោហវក ិ អ. graphics
២៤- កលក
អ. clock
បារ. horloge (f.)
២៥- កលូន
អ. clone
បារ. clone (m.)
២៦- ប្ខសោប អ. cable
ទ្យរមង់ រូបភាព បន្ទធត់ ប្ដលទគអាចបងាហញទលី
ទអរកង់ ទបា៉ះពុមពកុ បងទ្យរមង់ជារូបភាព ឬ សញ្ញដ។
ទរគឿងមួយប្ដលបទងកីតសញ្ញដទទ្យៀងទត់និងចាស់ ល្ងស់ ទដីមផទី របីរបាស់កុ ងទគ្នលបំ ប ណ្ងអវីមយ ួ ដូចជាោរកំណ្ត់ទពលទវល្ង។
កុំពយូទ្យ័រមួយប្ដលរតូវបានចមលងទចញពីកុំពយូទ្យ័រទដីម ប្តដំទណ្ីរោរដូចគ្នបទប៉ះបិទ្យ។
បណ្ុ ំថ សរថ្សប្ខសប្ដលោក់ទៅកបុងបំពង់ោរ
រ
មួយ។
បារ. câble (m.)
២៧- ប្ខសទ្យន ប យ ័ ិ ន
អ. data stream
ទ្យិនបន័យប្ដលបញ្ជូ នបនថគ្នបមថងមួយថ្បមថងមួយថ្ប។
បារ. flux (m.)
de données (f.) ២៨- គណ្នី អ. account
បារ. compte (m.)
ោរអនុញ្ញដតទរបីរបាស់កុំពយូទ្យ័រឬទសវាកុំពយូទ្យ័រ
ទោយមានអតទន្ទមនង ិ កំណ្ត់រត្តចាំបាច់ទផសងៗ ទទ្យៀតប្ដលជួយដល់ោរត្តមោនអបកទរបីរបាស់។
-49-
២៩- គណ្នក ី មម អ. accounting
បារ. comptabilité
(f.) ៣០- គមន្ទគមន៍ អ. communication បារ. communication
ោរត្តមោនសកមមភាពអបកទរបប ថ ញ កបុង ី ណ្ត
អំឡុងទពលភាជប់រម ួ មានរយៈទពលថ្នោរទរបី ចំនន ួ ទ្យិនបន័យផ្ទលស់បូ រថ នង ិ ទសវា ។ល។
ោរបញ្ជូ នឬបថូរព័ត៌មានទៅវ ិញទៅមក ពី
ឧបករណ្៍មួយទៅឧបករណ្៍មួយ។
(f.)
៣១- គមន្ទគមន៍ ទ្យិនន ប យ ័
អ. data commu-
គមន្ទគមន៍ប្ដលសមាគល់ទលីោរបញ្ជូ ន
ទ្យិនបន័យជាលកាណ្ៈឌីជីងល។
nication បារ. communication de données (f.)
៣២- គឡ ី ូថ្ប អ. kilobyte
បារ. kilo-octet (m.)
ី ៣៣- គឡ ី ូបត អ. kilobit
បារ. kilobit (m.)
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នង ឹ ១០២៤ថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនយ ិ យ ទគ
កំណ្ត់យកមួយគីឡូថ្ប ទសមីនឹង ១០០០ថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ KB។
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលទសមី
នង ឹ ១០២៤ បីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគ កំណ្ត់យក១គីឡូបីតទសមីនឹង១០០០បីត អកសរោត់ គឺ Kb ឬ Kbit។
-50-
ទហយ ី
៣៤-គូសបន្ទធត់ ពទី រោម
អ. underline បារ. souligner
៣៥- ទគហទ្យំព័រ
អ. homepage / home page
៣៦- គំនូសត្តង អ. graphic បារ. graphique (m.)
៣៧- ចមលង អ. copy បារ. copier
៣៨- ចុច អ. click / press បារ. cliquer
ដឹកបន្ទធត់ពទី រោមអកសរប្ដលបន្ទធត់ទង ំ ទន្ទ៉ះ
អាចជាបន្ទធត់ទទលឬទរចីន។
ទ្យំព័រដំបូងប្ដលទគទឃញ ី ទៅទពលទបីកទមីល
អាសយោឌនទ្យំព័រទវប។
គំនូសប្ដលបទងកីតទោយដំទណ្ីរោរមួយ ដូចជា ោរគូស ោរទបា៉ះពុមព។
ផថិតយកប្ផបកខល៉ះឬទំងមូលថ្នអតទបទ្យ រូបភាព
ព័ត៌មាន ឬ ឯកសារណ្តមួយ ឱ្យដូចគ្នបនង ឹ ចាប់ ទដីម។
សងកត់ទហយ ី ប្លងឆបុចថ្នឧបករណ្៍ចងែុល (ដូចជា
កណ្ុ ថ រ បិកចងែុល...)ទោយមិនផ្ទលស់ទ្យី។
៣៩- ចុចផធួន
សងកត់ទហយ ី ប្លងឆបុចថ្នឧបករណ្៍ចងែុល (ដូចជា
បារ. double-cliquer
ផ្ទលស់ទ្យី។
អ. double-click
៤០- ឆបុច អ. key
កណ្ុ ថ រ បិកចងែុល...)ពរី ដងភាលមៗ ទោយមន ិ រគ្នប់មួយៗទៅទលីោថរចុច។
-51-
៤១- ជញ្ញជង ំ ទភលង ី អ. firewall
បារ. pare-feu (m.)
របព័ននសុវតទភា ិ ព (ហាដប្វរ សុ សប្វរ) ប្ដលរតួត
ពិនិតយលំហូរទ្យិនបន័យពីកុំពយូទ្យ័រមួយទៅកុំពយូទ្យ័រមួយ
ទទ្យៀតឬពប ថ ញកុំពយូទ្យ័រមួយទៅបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ី ណ្ត មួយទទ្យៀត ឬ ពីអុីនធឺណ្ិត របឆ្លំងនឹងអាក់ទសស ខុសចាប់ពខា ី ងទរត ឬ របឆ្លំងនង ឹ ោរខូចហាដប្វរ ទៅកប្នលងណ្តមួយ។
៤២- ជហា ី គ ថ្ប អ. gigabyte
បារ. gigaoctet (m.)
ី ៤៣- ជហា ី គ បត អ. gigabit
បារ. gigabit (m.)
ំ យ ៤៤- ជន ួ អ. help បារ. aide (f.)
៤៥- ទរជៀង អ. italic បារ. italique
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នឹង១០២៤ទមហាគថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ
ទគកំណ្ត់យកមួយជីហាគថ្បទសមីនង ឹ ១០០០ទមហាគ ថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ GB។
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នឹង ១០២៤ទមហាគបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ជីហាគបីតទសមន ី ង ឹ ១០០០ទមហាគបីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Gb ឬ Gbit។
អនុគមន៍(ប្បបជំនយ ួ ), ទសចកថព ី នយល់ប្ណ្ន្ទំ
ឬអវីៗសរមាប់សរមួលោរទរបីកមមវ ិធី។
ន. របទភទ្យតួអកសរប្ដលទរទ្យតឬទផែៀងទៅខាងសាថ។ ំ គុ. ប្ដលទរទ្យតទៅខាងសាថ។ ំ
(m./ad.)
-52-
៤៦- ឈប ី អ. chip
បារ. puce (f.)
៤៧- ឈប ី ទមម៉ាូរ ី
អ. memory chip
បារ. mémoire
puce (m.)
៤៨- ប្ឈត អ. chat
បារ. bavardage (m.)
៤៩- ឈាបប់
អ. connector
បារ. connecteur (m.)
រោមសុីលីសយូមទសថីងតូចៗ ប្ដលទៅទលីទន្ទ៉ះ
មានទសៀគវីជាទរចីនជាមួយនឹងសមាសភាគ រាប់រយ
ន់។
ឈប ី ឬមីរកូឈប ី ប្ដលអាចទោតចូលទៅកបុង
កុំពយូទ្យ័រ ទដីមផផ ម។ ី ថល់ជាទមម៉ាូរបប្នទ ី
ោរសនធន្ទគ្នបទលង ទោយទរបីអកសរ សំទឡង...
ត្តមរយៈបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ បណ្ត ថ ញសកល ឬ អុីនធឺណ្ិត។
- នម ិ ត ិ ថសញ្ញដមួយប្ដលត្តងឱ្យប្ផបកោច់ពីគ្នបថ្នរូប
និង កំណ្ត់ទ្យត្ត ំ ប្ដលរតូវភាជប់បនថ។ ី ង - ឧបករណ្៍ឬទរគឿងមួយ ប្ដលរតូវបានទរបីសរមាប់ ប្ផបកភាជប់អគគស ិ នីពរី ឬទរចីនដថ្ទ្យទផសងៗចូលគ្នប
(ឧបករណ្៍ទៅខាងចុងថ្នប្ខស ប្ដលទោតទៅកបុង រនន ឬ អនថរមុខ កបុងទគ្នលបំណ្ងភាជប់ឧបករណ្៍ ៥០- ទឈាម៉ះប្ដន អ. domain name បារ. nom (m.) du domaine (m.)
មួយទៅឧបករណ្៍មួយទទ្យៀត)។
ន្ទមឬអាសយោឌនសរមាប់សមាគល់សាទប័នកបុង
បណ្ត ថ ញអុីនធឺណ្ិត។
ជាទ្យូទៅ
មានទ្យរមង់
Server.Organization.Type ប្ដលកបុងទន្ទ៉ះ Type សមាគល់ឱ្យរបទភទ្យសាទប័ន Organization សមាគល់ ឱ្យទឈាម៉ះសាទប័ន និង Server សមាគល់ឱ្យទសវូបករណ្៍ របស់សាទប័ន។ ឧទហរណ្៍កបុងយូអអិល
-53-
http://www.rac-academy.edu.kh ទឈាម៉ះប្ដន គឺ rac-academy.edu.kh ឬ
www.racacademy.edu.kh។ ៥១- ោល អ. dial បារ. composer
កិ. បទងកីតតំណ្ភាជប់កុំពយូទ្យ័រនិងឧបករណ្៍ ទ្យូរគមន្ទគមន៍។
ន. ឧបករណ្៍បញ្ចូ លទ្យិនបន័យរបស់កុំពយូទ្យ័រប្ដល បងកលកាណ្ៈឱ្យអបកទរបរី បាស់បញ្ចូ លតថ្មលបា៉ារា៉ា
ប្ម៉ារត។ វាជារបទភទ្យមួយថ្នឧបករណ្៍ផថល់តថ្មល សាកប្ល។ ៥២- ដត ិ រោស់ អ. bold
ប្ដលដិតចាស់រោស់ទលស ី ពធ ី មមត្ត។
បារ. gras
៥៣- ប្ដន អ. domain បារ. domaine (m.)
១- រកុមកុំពយូទ្យ័រ និង រកុមឧបករណ្៍កបុងបណ្ត ថ ញ
មួយប្ដលរគប់រគងទោយទសវូបករណ្៍ ប្ដលមាន ចាប់និងនីតិវ ិធីរម ួ ។
២- សំណ្ុំតថ្មលប្ដលអាចមានសរមាប់មូលទ្យន ិ បន័យ ដូចជាទលខកូដតំបន់ថ្នរបព័ននទ្យូរស័ពធ។
៥៤- រោយ អ. drive
បារ. unité (f.) de
ឧបករណ្៍ទមោនិកម៉ាាងសរមាប់បងវិលថាស
ឬោប្សសតទដីមផទ ី ញទ្យិនបន័យយកទៅទរបីរបាស់។
disques (m.)
-54-
៥៥- ឌជ ី ល ី ង អ. digital
បារ. numérique
៥៦- តភាជប់
អ. connect
បារ. connecter
៥៧- តរមម ឹ អ. align
បារ. aligner
៥៨- ត្តរាង អ. table បារ. tableau (m.)
៥៩- តំណ្ /
ោរតភាជប់
អ. connection
បារ. connexion (f.)
គុ. ប្ដលទក់ទ្យងនង ឹ ទរគឿងប្ដលតំណ្តងឱ្យ ទ្យិនបន័យអំពលីទ្យុតជាទលខ។
ន. សញ្ញដប្ដលតំណ្តងទោយទលខ។ ភាជប់របស់ពីរឬទរចីនចូលគ្នប។
ទរៀបអតទបទ្យឱ្យរតឹមគ្នបខាងទឆវង សាឋ ំ ទលី ទរោម
សងខាង ឬ ចំកណ្ត ឋ ល។
បញ្ជ ីទ្យិនបន័យតទរមៀបត្តមជួរទដកនិងជួរឈរ ភាគទរចន ី ខណ្ឍទោយរកឡបន្ទធត់។ - ចំទ
៉ះរបព័ននគមន្ទគមន៍ មានន័យថា ផលូវមួយ ប្ដលបានបទងកីតរវាងឧបករណ្៍ពីរទដីមផប ថ ត៌មាន ី ូ រព័ គ្នប។ - ចំទ
មួយ(
៉ះភាសាសរទសរកមមវ ិធី មានន័យថាយនថោរ
កយមួយ) ប្ដលអាចឱ្យមានអនថរកមម កបុង ចំទណ្តមមុខងារ។
៦០- តំណ្ភាព
- វ ិធីពិពណ្៌ន្ទថា ទតីឧបករណ្៍ពីរឬទរចីនទធវីោរ
បារ. connectivité
- ោរផថល់បទចចកវ ិទ្យានិងរបព័ននគមន្ទគមន៍ ទដីមផី
អ. connectivity (f.)
ជាមួយគ្នបលែយ៉ាងដូចទមថច។
ទផធៀងផ្ទធត់ោរបញ្ជូ នទ្យន ថ ញពរី ។ ិ បន័យរវាងបណ្ត
-55-
៦១- ងត
អ. folder /
directory បារ. dossier (m.)
៦២- ថាស អ. disk
បារ. disque (m.)
៦៣- ថាសចល័ត អ. removable disk
កប្នលងផធុកឯកសារកបុងកុំពយូទ្យ័រ។
ឧបករណ្៍មានរាងជាបនធ៉ះមូលទសថីង ទធវីពីទល្ងហ-
ធាតុ ឬ បាលសធក ិ ... ទោយទរបប្ី ដនមា៉ាទញទ្យិក ឬ អុបទ្យិក... សរមាប់ផុ ធកទ្យិនបន័យ ព័ត៌មាន ជា អចថ្ិ ្នថយ,៍ ឧ. ថាសចទរមៀង ថាសវ ីទដអូ។
របទភទ្យថាសមួយប្ដលអាចឱ្យអបកទរបរី បាស់ងាយ
ងាយរសួលផ្ទលស់បូ រទ្យ ថ ន ិ បន័យទោយមន ិ ចាំបាច់ទោ៉ះ កុំពយូទ្យ័រទទ្យ ទលក ជ ប់ពខា ី ប្លងប្តថាសរងប្ដលភា ឹ ី ង ទរតកុំពយូទ្យ័រ។
៦៤- ថាសទ្យន់
អ. floppy disk /
floppy drive / diskette
បារ. disquette (f.)
៦៥- ថាសរងឹ
អ. hard disk / disk drive
បារ. disque dur
ឧ. ថាសចទរមៀង ថាសវ ីទដអូ ថាសទ្យន់។
ថាសមា៉ាទញទ្យិកទសថីងប្ដលរតូវទគោក់ទៅកបុង
របអប់បាលសធក ិ រាងោទរ ៉ា ទហយ ី ប្ដលទគទរបស ី រមាប់ ផធុកព័ត៌មាន ទ្យិនបន័យ កមមវ ិធី បានកបុងបរមាណ្ ិ តិចតួច។
ថាសមា៉ាទញទ្យិក ប្ដលរតូវទគោក់ជាប់ឬភាជប់កុ បង
កុំពយូទ្យ័រ ទហយ ី ប្ដលអាចផធុកព័ត៌មាន ទ្យិនបន័យ កមមវ ិធីបានកបុងបរមាណ្ទរច ិ ីន។
(m.)
-56-
ី ៦៦- ទងរា៉ា បត អ. terabit
បារ. térabit (m.)
៦៧- ទងរា៉ា ថ្ប
អ. terabyte
បារ. téraoctet (m.)
៦៨- ទ្យដ ឌ ព ិ ភា អ. view
បារ. envisager
៦៩- ទ្យន ប យ ័ ិ ន អ. data
បារ. données (f.)
៧០- ទ្យូរគមន្ទគមន៍ អ. telecommunication
បារ. telecommu-
nication (f.)
៧១- ទ្យំព័រទវប
អ. web page/ webpage/
web-page
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នឹង ១០២៤ ជីហាគបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទងរា៉ា បីតទសមីនឹង១០០០ ជីហាគបីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Tb ឬ Tbit។
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នឹង ១០២៤ជីហាគថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទងរា៉ា ថ្បទសមីនឹង ១០០០ជីហាគថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ TB។
ព័ត៌មានប្ដលបងាហញទលីទអរកង់។
- ព័ត៌មានប្ដលរបមូលបានសរមាប់ទធវីោរពិនិតយ
ពិចារណ្ត និង រតូវបានទរបីសរមាប់ទធវីោរសទរមច។ - បណ្ុ ំថ អកសរ ទលខ និមិតថសញ្ញដ រូបភាព សំទឡង ប្ដលទរបទី ោយកុំពយូទ្យ័រ។
គមន្ទគមន៍ប្ដលសមាគល់ទៅទលីោរបញ្ជូ នពី
ចមាងយនូវទ្យន ិ បន័យ សំទឡង វ ីទដអូ នង ិ ព័ត៌មាន ទផសងៗ ទំងអាណ្តឡូកនិងឌីជីងល ។
របភពឬទ្យំព័រព័ត៌មាន (ដូចជា អកសរ រូបភាព
សំទឡង វ ីទដអូ) ទៅទលីកុំពយូទ្យ័រ បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ឬ អុីនធឺណ្ិតសថីពីរបធានបទ្យពិទសសណ្តមួយ
និង អាចទមីលឬទ្យិញទ្យំនិញទផសងៗត្តមរយៈទវប។
-57-
៧២-រទ្យនច ិ អ. cursor
បារ. curseur (m.)
៧៣- ទទ្យវទ្យស ិ អ. duplex
បារ. duplex (m.)
៧៤- ទទ្យវទ្យស ិ
ក់កណ្ត ថ ល
អ. half-duplex
១- សញ្ញដពទិ សសមួយទៅទលទី អរកង់ មានរូប
សណ្ត ឌ នដូចជាកាលរពួញ, បន្ទធត់, របអប់, ចតុទោណ្... ទល្ងតភលឹបប្ភលតៗ។
២- សញ្ញដរពួញឬរូបប្ដលផ្ទលស់ទ្យីទលីទអរកង់ ត្តមចលន្ទកណ្ុ ថ រ។
ន. ោរបញ្ជូ នទ្យិនបន័យ(គមន្ទគមន៍) រវាងរបព័នន ឧបករណ្៍ពរី កបុងទ្យស ិ ទៅទៅវ ិញទៅមក។
គុ. ថ្នទទ្យវទ្យិស។
ោរបញ្ជូ នទ្យន ិ បន័យ(គមន្ទគមន៍)រវាងរបព័នន ឧបករណ្៍ពីរកបុងទ្យិសទៅទៅវ ិញទៅមក កបុង ទពលទផសងគ្នប។
បារ. semi-duplex (m.)
៧៥- ទទ្យវទ្យស ិ
ទពញទលញ
អ. full-duplex បារ. plein duplex (m.)
ទទ្យវទ្យិសកបុងទពលប្តមួយរពមគ្នប។
៧៦- ធាតុចូល
ព័ត៌មានប្ដលបានបញ្ចូ លទៅកបុងកុំពយូទ្យ័រ ឬ ទៅ
៧៧- ធាតុទចញ
ព័ត៌មានប្ដលកុំពយូទ្យ័របានបទងកីតទចញ ទោយោរ
អ. input បារ. entrée (f.)
អ. output បារ. sortie (f.)
កបុងកមមវ ិធី សរមាប់ដំទណ្ីរោរ ឬ រកាទ្យុក។ គណ្ន្ទឬដំទណ្ីរោរ។
-58-
៧៨- ន្ទំចូល
អ. import បារ. importer
៧៩- ន្ទំទចញ
អ. export បារ. exporter
៨០- បងែួច
អ. window
បារ. fenêtre (f.)
៨១- បទចចកវ ិទ្យា ព័តមា ៌ ន
អ. information
technology បារ. technologie (f.)
ទញយកទ្យន ិ បន័យថ្នឯកសាររបទភទ្យទផសងទទ្យៀត ោក់កុ ងកមម ប វ ិធីប្ដលកំពុងទរបី។
បទងកីតឯកសាររបទភទ្យងមីមួយទចញពីទ្យិនបន័យ កបុងឯកសារទដីមប្ដលកំពុងទរប។ ី
របអប់រាងចតុទោណ្ប្កងមួយទៅទលថ្ី ផធទអរកង់
កុំពយូទ្យ័រ ប្ដលផធុកឬបងាហញព័ត៌មាន ជាលទ្យនផល ថ្នកមមវ ិធី ប្ដលភាគទរចីនទគអាចពរងីក បរងួម ផ្ទលស់ទ្យី បំបាង ំ ឬ បងាហញវាបាន។
បទចចកទទ្យសត្តមប្បបវ ិទ្យាសា្សថ ប្ដលទរបីសរមាប់ បទងកីត, ទ្យទ្យួល, រកាទ្យុក, របតិបតថិ និង ប្ចករ ំប្លក ព័ត៌មាន ត្តមរយៈទរគឿងទអឡច ិ រតូនក ិ រាប់បញ្ចូ ល ទំងកុំពយូទ្យ័រ, ទ្យូរសពធ, ទ្យូរទ្យសសន៍, វ ិទ្យយុ ជាទដីម។
de l' information(f.) / informatique (m.)
៨២- បញ្ញជប់ អ. link
បារ. lien (m.)
១- ោណ្តល់រវាងទរគឿង ឬ ឧបករណ្៍ពីរកបុង របព័ននគមន្ទគមន៍។
២- ោរភាជប់ផ្ទធល់ទៅអាសយោឌន (ទវប…)មួយ
ទទ្យៀត ត្តមរយៈោរបងាហញជា កយ របទយគ រូបភាព ឬ និមិតថសញ្ញដណ្តមួយ។
៣- ប្ផបកមួយថ្នកមមវ ិធីកុំពយូទ្យ័រប្ដលបញ្ជូ នបា៉ារា៉ា ប្ម៉ារត ទំងឡយទៅប្ផបកទផសងៗគ្នបថ្នកមមវ ិធីទន្ទ៉ះ។
-59-
៨៣- បញ្ញជប់ចូល អ. login / logon
ដំទណ្ីរភាជប់ចូលទៅកបុងកមមវ ិធី កុំពយូទ្យ័រ បណ្ត ថ ញ
កុំពយូទ្យ័រ ឬ ទៅកបុងតំបន់សុវតទិភាពណ្តមួយ ត្តមរយៈអតទន្ទមនង ិ ទលខសមាងត់។
៨៤- បណ្ត ថ ច់ទចញ អ. logoff / logout
៨៥- បណ្ត ថ ញ
អ. network បារ. réseau (m.)
៨៦- បាហវ័រ
ោរផ្ទថច់ឬបញ្ច ប់ពីោរចូ លកបុងកមមវ ិធី កុំពយូទ្យ័រ
បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ។
បណ្ុ ំថ មទធាបាយថ្នោរតភាជប់កុំពយូទ្យ័រ ទផ្ទប៉ះពុមព
និង ឧបករណ្៍ទផសងៗរួមគ្នប ទដីមផឱ្ ី យពួកវាអាច
ផ្ទលស់បូ រព័ ថ ត៌មាន ដូចជា សំទឡង រូបភាព អតទបទ្យ ៘ ឬ ទក់ទ្យងគ្នបទៅវ ិញទៅមក។
ទ្យីត្តង ំ បទណ្ត ថ ៉ះអាសនប (ជាទ្យូទៅ ប្រម)ប្ដលទរបី
អ. buffer បារ. tampon (m.)
សរមាប់ផុ កទ្យ ធ ន ិ បន័យ កបុងទពលកំពុងបញ្ជូ នឬ ដំទណ្ីរោររវាងឧបករណ្៍ពីរប្ដលមានទលផឿន
៨៧- បទ្យ ិ (ឯកសារ)
បញ្ឈប់ោរទរបីរបាស់ឯកសារប្ដលបានទបីក។
អ. close
ទផសងគ្នប។
បារ. fermer
៨៨- បទ្យ ិ ភាជប់ អ. paste
បារ. coller
ី ៨៩- បត អ. bit
បទញ្ច ញទ្យិនបន័យប្ដលបានចមលងទ្យុ កឬោត់ទ្យុកភាជប់ មករតងរ់ ទ្យនច ិ ។
ឯកត្តតូចបំផុតថ្នព័ត៌មានឬថ្នតួអកសរមួយ
ប្ដលកុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍ទផសងៗអាចដំទណ្ីរោរ
-60-
ទហយ ី វាមានតថ្មល១(មួយ) ឬ ០(សូនយ)។ (មកពី ៩០- បុទរជទរមស ី អ. default
បារ. défaut (m.)
៩១- បូត អ. boot បារ. initialiser
៩២- បូតុង អ. button បារ. bouton (m.)
កយ binary digit)
ជទរមីសមួយ តថ្មលមយ ួ ឬ លកាខណ្ឍមួយ ប្ដល
កំណ្ត់ទ្យុកជាមុន ទហយ ី ទរបជា ី សវ័យរបវតថិ របសិនទបីគ្នមនោរផ្ទលស់បូ រទោយោរ ឋ ។ី
ទបីក ឬ ទបីកកុំពយូទ្យ័រទឡង ី វ ិញ ទហយ ី ោក់របព័នន របតប ិ តថោ ិ រឱ្យដំទណ្ីរោរ។
១- ឆបុចទៅទលក ី ណ្ុ ឋ រទរបស ី រមាប់ចុចទលវា ី ទដីមផី ទធវីរបតិបតថិោរអវីមយ ួ ។
២- ប្ផបករាងចតុទោណ្ប្កងទលថ្ី ផធទអរកង់ ប្ដលទគ អាចចុចទលីទោយទរបីកណ្ុ ឋ រឬោឋរចុច ទដីមផទី ធវី
៩៣- ទបក ី (ឯកសារ)
អ. open
របតប ួ ។ ិ តថោ ិ រអវីមយ
ទញយកឯកសារប្ដលមានរសាប់មកទរបីរបាស់។
បារ. ouvrir
៩៤- ថ្ប
អ. byte
បារ. octet (m.)
៩៥- ទបា៉ះពុមព អ. print បារ. imprimer
ខាបតព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលជាធមមត្ត មាន៨(របាំប) ី បីត។
ផឋិតអតទបទ្យឬរូបភាព ពីឯកសារទៅទលរី កោស ឬ
ទលីវតទុទផសងៗ។
-61-
៩៦- របតប ិ តថិ
អ. execute / run បារ. exécuter
១-ទធវស ី កមមភាពឬទធវីកច ិ ចោរ ប្ដលកំណ្ត់ឬ បញ្ញជទោយកមមវ ិធីកុំពយូទ្យ័រ។
២-ទញយកកូដថ្នកមមវ ិធីបញ្ចូ លទៅកបុងទមម៉ាូរ ី បន្ទធប់មកបំទពញកិចចោរទន្ទ៉ះ
៩៧- របព័នន អ. system
បារ. système (m.)
៩៨- របព័នន
គមន្ទគមន៍
អ. communication
(ទៅកបុងភាសាសរទសរកមមវ ិធី)។
សំណ្ុំឧបករណ្៍ កមមវ ិធី ឬ បរោ ិ ា រកុំពយូទ្យ័រប្ដលរតូវ បានទគទរៀបចំនង ិ ទរបរី បាស់បញ្ចូ លគ្នប កបុងទគ្នលបំណ្ងណ្តមួយ។
បណ្ុ ំថ សមាសធាតុគមន្ទគមន៍ ប្ដលមាន ហាដប្វរ សុសប្វរ និង ោណ្តល់។
system
បារ. système (m.)
de communication
៩៩- របអប់សនធន្ទ អ. dialog box
បារ. boîte (f.) de dialogue (m.)
១០០- របអប់អុប្ី មល អ. mailbox
ី ១០១- ទផថាបត អ. petabit
បារ. pétabit (m.)
បងែួចមួយរបទភទ្យរបស់កមមវ ិធី ប្ដលទរបីសរមាប់ បងាហញទ្យិនបន័យលទ្យនផល និង ទ្យទ្យួលយកជទរមីស ឬ ចទមលីយពីអបកទរបីរបាស់។
របអប់សរមាប់ផុ កអុ ធ ីប្មល។ ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នឹង ១០២៤ទងរា៉ា បីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទផថាបីតទសមីនឹង១០០០ទងរា៉ា បីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Pb ឬ Pbit។
-62-
១០២- ទផថាថ្ប អ. petabyte
បារ. pétaoctet (m.)
១០៣- ទផ្ទប៉ះពុមព / រពន ី ទ្យ័រ
អ. printer
បារ. imprimante
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នឹង ១០២៤ទងរា៉ា ថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទផថាថ្បទសមីនឹង ១០០០ ទងរា៉ា ថ្ប ទហយ ី អកសរោត់គឺ PB។
ឧបករណ្៍សរមាប់ទបា៉ះពុមពអកសរឬរូបភាពទៅ
ទលីរកោសឬទៅទលីសមាារៈទផសងទទ្យៀត ទោយទរបី ទ្យក ំ មោរបញ្ញជនង ឹ ថាបត្ត ិ រតួតពន ិ ត ិ យរបស់កុំពយូទ្យ័រ។
(f.)
១០៤- ទផ្ទប៉ះពុមធ ព ំ/ ផលុតទ្យ័រ
អ. plotter
បារ. traceur (m.)
១០៥- ផសពវផាយ អ. broadcast
បារ. diffusion (f.)
១០៦- ព័តមា ៌ ន អ. information
បា. information (f.)
១០៧- ព័ត៌មានវ ិទ្យា អ. informatics
បារ. sciences de l'information (m.)
ឧបករណ្៍ខាបតធំសរមាប់ទបា៉ះពុមពអកសរឬរូបភាព ទៅទលីរកោសឬទៅទលស ី មាារៈទផសងទទ្យៀត ទោយ ទរបទ្យ ំ មោរបញ្ញជនង ី ក ឹ ថាបត្ត ិ រតួតពន ិ ិតយរបស់កុំពយូ-
ទ្យ័រ។ឧទហរណ្៍ ទបា៉ះពុមពអកសរឬរូបភាពទលីបោ។ ោរបញ្ជូ នទ្យិនបន័យពីឧបករណ្៍បញ្ជូ នមួយ ទៅរគប់ឧបករណ្៍ទ្យទ្យួលកបុង បណ្ត ថ ញ។
ទ្យិនបន័យប្ដលបានទរៀបចំកុ ងកុ ប ំពយូទ្យ័រត្តមវ ិធីសា្សថណ្តមួយរបកបទោយន័យអាចយល់បាន និង ងាយរសួលទៅយកមកទរបី។
វ ិទ្យាសា្សថសក ិ ាអំពព ី ័ត៌មាន។ ោរសក ិ ាទៅ
ទ្យីទន៉ះសំទៅទលីបទចចកទទ្យស របមូលផថុំ ទរៀបចំ ទោ៉ះរសាយ ទក់ទ្យង នង ិ កត់រត្តត្តមប្បប ឌីជីងល។
-63-
១០៨- ពហុផាយ អ. multicast បារ. multicast (f.) ១០៩-
កយសមាងត់
អ. password បារ. mot de passe
១១០- ពុមពអកសរ អ. font បារ. police (f.)
១១១- ប្ភន អ. (PAN: Personal Area Network)
បារ. réseau
ោរបញ្ជូ នទ្យន ិ បន័យពឧ ី បករណ្៍បញ្ជូ នមួយ ទៅ
ឧបករណ្៍ទ្យទ្យួលទរចីនត្តម ទគ្នលទៅ ប្ដលបាន កំណ្ត់កុ ងបណ្ត ប ថ ញ។
សញ្ញដសមាងត់ប្ដលអបកទរបីរបាស់ទរបីសរមាប់
ទក់ទ្យងជាមួយរបព័នន (ដូ ចជា កមមវ ិធឬ ី កុំពយូទ្យ័រ) ទដីមផប ី ញ្ញជក់ឬទផធៀងផ្ទធត់អតថសញ្ញដណ្របស់អបក ទរបី នង ិ អាចឱ្យអបកទរបីចូលទរបរី បព័ននបាន។ សំណ្ុំតួអកសរប្ដលមានរចន្ទបង ទ្យំហំ និង
របទភទ្យប្តមួយ។
បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ (ភាគទរចីនគ្នមនប្ខស) សរមាប់
ទក់ទ្យងទ្យន ិ បន័យជាលកាណ្ៈបុគគល កបុងចមាងយ របប្ហលដប់ប្ម៉ារត។
personnel (m.)
១១២- មុន ឺ ុយ អ. menu
បារ. menu (m.)
១១៣- ម៉ាូដឹម អ. modem
បារ. modem (m.)
បញ្ជ ីថ្នជទរមស ី ទំងឡយប្ដលបងាហញទៅទលី
ទអរកង់កុំពយូទ្យ័រកបុងកមមវ ិធីឬឧបករណ្៍ទអឡច ិ រតូនិក សរមាប់អបកទរបរី បាស់។
ឧបករណ្៍ទអឡច ិ រតូនិកប្ដលអាចឱ្យបញ្ជូ ន
ទ្យន ិ បន័យ ឬ ផ្ទលស់បូ ថរព័ត៌មាន ត្តមរយៈប្ខសទ្យូរសពធ ពីកុំពយូទ្យ័រមួយទៅកុំពយូទ្យ័រមួយទទ្យៀត។
-64-
១១៤- មូលទ្យន ប យ ័ ិ ន អ. database
បារ. base (f.) de données (f.)
១១៥- ទមល ី អ. view
បារ. envisager
១១៦- ទមីលមុន អ. preview
បារ. prévisualiser
១១៧- ទមម៉ាូរ ី អ. memory
បណ្ុ ំថ ថ្នទ្យំន្ទក់ទ្យំនងទ្យន ិ បន័យឬព័ត៌មានប្ដលរកា
ទ្យុកកបុងកុំពយូទ្យ័រត្តមវ ិធីណ្តមួយទោយកបុងទន្ទ៉ះ ទគ អាចងាយរសួលទមល បប្នទម ប្សវងរក ឬ ផ្ទលស់ ី បថូរ។
សទងកតព័ត៌មានប្ដលបងាហញទលទី អរកង់។
សទងកតព័ត៌មានប្ដលបងាហញទលីទអរកង់ មុននឹង
ទធវស ួ ។ ី កមមភាពអវីមយ
ឧ. ទមីលមុនទបា៉ះពុ មព (Print Preview)។
ឧបករណ្៍ ទរគឿង ឬ ប្ផបកថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលអាច
ផធុកទ្យន ឋ ៉ះ ិ បន័យ កមមវ ិធី ជាអចថ្ិ ្នថយ៍ ឬ បទណ្ត អាសនប។ ឧបករណ្៍ទន៉ះផធុកទ្យិនបន័យកបុងទ្យរមង់ជា ឈប ី ។
១១៨- ទមហាគថ្ប
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលទសមី
បារ. mégaoctet
នឹង ១០២៤ គីឡូថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យកមួយទមហាគថ្បទសមីនឹង ១០០០គីឡូ
ី ១១៩- ទមហាគបត
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
អ. megabyte (m.)
អ. megabit
បារ. mégabit (m.)
ថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺMB។
នឹង ១០២៤ គីឡូបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទមហាគបីតទសមន ី ង ឹ
១០០០គឡ ី ូ
បីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺMb ឬ Mbit។
-65-
ftp:// info. apple.com,
http://www. sharpened. net/glossary/ definition.php?url,
http://www.webopedia.com/TERM/U/url. html,
១២៥- រកាទ្យុក អ. save
ទៅថា យូអអិល។
ទ្យុកោក់ឯកសារឬព័ត៌មានរតង់ទ្យីត្តង ំ ទដីម។
បារ.enregistrer/ sauvegarder
១២៦- រកាទ្យុកជា (ឯកសារ)
អ. save as…
ទ្យុកោក់ឯកសារសាជាងមីទោយដូរទឈាម៉ះ ឬ
ទ្យត្ត ំ ឬរបទភទ្យ។ ី ង
បារ. enregistrer sous…
១២៧- របារឧបករណ្៍ អ. toolbar បារ. barre d’outils (m.)
១២៨- រម ឹ
អ. margin
របារឬបងែួចប្ដលមានផធុកអាយខនថ្ន របោប់របោ។ ប្ផបកទ្យំទនររវាងជាយទ្យំព័រ ឬ ត្តរាង និង អតទបទ្យ។
បារ. marge (f.)
១២៩- ប្រម អ. RAM (Random Access Memory)
ទមម៉ាូរប្ដលសុ ភ ី ី យ ី ូ ហាដប្វរ ឬ កមមវ ិធីណ្តមួយ
អាចអានឬសរទសរទ្យិនបន័យបទណ្ត ថ ៉ះអាសនប។
-67-
បារ. RAM / Barrette de mémoire vive(f.) ១៣០- លកាណ្ៈសមផតថិ
អ. property
បារ. propriété (f.)
១៣១- លទ្យនភាព អ. availability
ភាពសពវរគប់ថ្នព័ត៌មានរបស់ឯកសារ ហាដប្វរ សុសប្វរ ដូចជា ទឈាម៉ះ ទ្យំហំ ោលបរទចឆ ិ ទ្យថ្នោរ បទងកីត ោលបរទចឆ ិ ទ្យប្កប្រប ។ល។
ភាពអាចទរបីរបាស់បាន ភាពមានទសវា។
បារ. disponibilité (f.)
១៣២- លុប អ. delete បារ. supprimer ១៣៣- ទលខទយង អ. footnote បារ. note (f.)
បំបាត់អតទបទ្យ អកសរ រូបភាព... ទចញពីឯកសារ
ឧបករណ្៍ផធុកទ្យិនបន័យ ឬទចញពរី បព័នន។
ទសចកថទី ៅខាងទរោមថ្នទ្យំព័រ សរមាប់ទរបីជា
អំណ្៉ះអំណ្តងរបស់អតទបទ្យ។
en bas (f.) de page (f.)
១៣៤- ប្លន អ. (LAN: Local Area Network)
បារ. réseau local (m.)
បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រកបុងតំបន់ភូមិសា្សថជិតៗ
(ដូចជា កបុងបនធប់ប្តមួយ ោរយល័ យប្តមួយ ិ
អគ្នរប្តមួយ ...) ប្ដលអនុញ្ញដតឱ្យកុំពយូទ្យ័រអាច
ប្ចករ ំប្លកគ្នបទរបីនូវឯកសារ កមមវ ិធី និងឧបករណ្៍ ទផសងៗ។
-68-
១៣៥- វ ិកូដនយ ី កមម អ. decryption
បារ. décryptage(m.)
១៣៦- វ ិទ្យាសា្សថ កុព ំ យូទ្យ័រ
អ. computer science
ដំទណ្ីរោរបឋូរទ្យិនបន័យពីទ្យរមង់កូដមកជាទ្យរមង់
ទដីមវ ិញ (ផធុយពីកូដនីយកមម)។
វ ិទ្យាសា្សថប្ដលសក ិ ាពីកុំពយូទ្យ័រ រួមមានោរ
ទរៀបចំ, ដំទណ្ីរោរ និង ោរទរបីរបាស់កុ ងទន្ទ៉ះមាន ប ហាដប្វរ សុ សប្វរ នង ិ ោរសរទសរកមមវ ិធ។ ី
បារ. informatique (f.)
១៣៧- វ ិធីសា្សថ / អាល់ទហាគរតី
បណ្ត ថ កមមវ ិធន ី ិងទគ្នលោរណ្៍ ប្ដលទរបទី ដីមផី
អនុវតថឬទោ៉ះរសាយសកមមភាពឬបញ្ញហណ្តមួយ។
អ. algorithm
បារ. algorithme (m.)
១៣៨- វ ិធោ ី រ
អ. protocol
វ ិធានឬកផនកប ួ ុ ងោរបញ្ជូ នព័ត៌មាន។
បារ. protocole (m.)
១៣៩- វ ិសមោល
អ. asynchronous
បារ. asynchrone
១៤០- វ ិសដ ឌ មម / ិ ក អាប់ទរកដ
អ. upgrade
ប្ដលមិនសមោល (ផធុយពី កយ សមោល)។ ោរជំនស ួ សមាសភាគចាស់ថ្នរបព័នន(ផលត ិ ផល
កមមវ ិធី) ទោយសមាសភាគងមីបំផុត ។
-69-
១៤១- វ ីនដូ
អ. windows
បារ. windows
ទឈាម៉ះសុសប្វរមួយរបទភទ្យប្ដលជារបព័ននដំទណ្ីរ
ោរកុំពយូទ្យ័រ ងាយរសួលទរបីនិងអាចទធវីកិចចោរបាន ទរចន ី ប្បប (អាចទបក ី ជាបងែួចទរចន ី )កបុងទពលប្ត មួយ។ វារតូវបានបទងកីតទឡង ី ទោយរកុមហុន Microsoft។
បញ្ជាក់ : គ្រប់កុំព្យូទ័រអាចដុំណ
១៤២- ទវប
អ. web / w3 /
www / world wide web
បារ. web (m.)
ើរការបាន
លុះគ្ាតែមានគ្បព្័នធដុំណ
ើរការ។
ទសវា របព័នន ឬ បណ្ត ថ ញឯកសារព័ត៌មាន ប្ដល
ទគអាចប្សវងរកបានទៅទលីបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ឬ
អុីនធឺណ្ិត ត្តមរយៈោរទរបី HTTP, WAIS, FTP, Telnet ៘ ឬបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រប្ដលទកីតទចញ ពីបណ្ុ ំថ អាសយោឌនទៅទលីអុីនធឺណ្ិតប្ដលផថល់ នូវរបភព អតទបទ្យ រូបភាព សំទឡង វ ីទដអូ ត្តមរយៈោរទរបី HTTP។
១៤៣- ទវបករ អ. webmaster បារ. webmaster
១៤៤- ប្វន អ. (WAN: Wide Area Network)
មនុសសឬរកុមមនុសស ប្ដលមានជំន្ទញទរៀបចំ
បលង់ បទងកីត អភិវឌណ ប្ងរកា រគប់រគងអាសយោឌន ទវបថ្នសាទប័នទផសងៗ។
បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រកបុងតំបន់ភូមសា ិ ្សថឆ្លងយៗ
(ឧទហរណ្៍ បណ្ត ថ ញឆលងទខតថ ឬរបទទ្យស)។
បារ. réseau étendu (m.)
-70-
១៤៥- សក អ. insert បារ. insérer
១៤៦- សញ្ញដ អ. signal បារ. signal (m.) ១៤៧- សញ្ញដចងែុល អ. pointer
ោក់អម វី យ ួ (វតទុ ទ្យន ួ ិ បន័យ…) ចូលទៅកបុងអវីមយ ទផសងទទ្យៀត។
១- ទ្យរមង់រលកប្ដលទរបីសរមាប់ន្ទព ំ ័ត៌មាន។ ២-
កយោត់ឬ
កយខលៗ ី ប្ដលទរបស ី រមាប់ន្ទ ំ
កូដរតួតពិនិតយ។
សញ្ញដទៅទលីទអរកង់កុំពយូទ្យ័រ ជាទ្យូទៅមានរាង
ដូចជាកាលរពួញប្ដលរគប់រគងដំទណ្ីរោរទោយ កណ្ុ ថ រ។
១៤៨- សនថស ិ ុខ អ. security
បារ. sécurité (f.)
១៤៩- សនធសសន៍ អ. index / subscript
បទចចកវ ិទ្យារបឆ្លំងនឹងោរទរបីរបាស់ទ្យិនបន័យ
ព័ត៌មាន ទោយគ្នមនោរអនុញ្ញដត។
កំណ្ត់សមាគល់ឬទលខសមាគល់ធាតុថ្នអឺទរ ៉ា កបុង
ភាសាសរទសរកមមវ ិធី។
បារ. index (m.)
១៥០- សមោល អ. synchronous បារ. synchrone ១៥១- សមោលកមម អ. synchronization បារ. synchronisation
ប្ដលទធវីសកមមភាពរតូវគ្នបទៅនឹងឧបករណ្៍មួយ
ទទ្យៀត។
ោរបនសុស ី កមមភាពឬោលទវល្ងឱ្យទសមីគ្នបរវាង
កុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍ពរី ។
(f.)
-71-
១៥២- សមាសភាគ អ. component បារ. composant (m.)
១៥៣- សក ិ ទ្យ័រ អ. sector
បារ. secteur (m.)
១៥៤- សត្ត ិ ថ ថ្ប អ. zettabyte
បារ. zettaoctet (m.)
១៥៥- សត្ត ិ ថ បីត អ. zettabit
បារ. zettabit (m.)
១៥៦- សុភ ី យ ី ូ
អ. CPU (Central Processing Unit)/ Processor/ Microprocessor
ប្ផបកថ្នរបព័ននឬកមមវ ិធី ប្ដលបទងកត ី មុ ខងារ
ពិទសសមួយ ទហយ ី រតូវបានទរៀបចំត្តមមទធា បាយមួយទដីមផងា ី យរសួលដំទណ្ីរោរជាមួយ ប្ផបកដថ្ទ្យទទ្យៀត។
ប្ផបកតូចបំផុតថ្នឧបករណ្៍ផធុកទ្យន ិ បន័យ។ ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលទសមី នឹង ១០២៤ អុិចសាថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ
ទគកំណ្ត់យក១សិត្តថ្បទសមីនឹង ១០០០អុិចសាថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ ZB។
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នឹង១០២៤អុិចសាបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១សត្ត ិ ថ បីតទសមន ី ង ឹ ១០០០អុច ិ សាបីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Zb ឬ Zbit។
ឧបករណ្៍បណ្ុ ំឋ ទសៀគវប្ី ដលទធវោ ី រងារបយ ី ៉ា ងគឺ ១- រតួតពន ិ ត ិ យដំទណ្ីរោរកុំពយូទ្យ័រ,
២- ទធវីរបមាណ្វ ិធីប្បបតកកវ ិទ្យានិងនពវនថ,
៣- ទ្យទ្យួលធាតុចូលនិងបទងកត ី ធាតុទចញ។
បារ. UC (Unité Centrale) (f.)
-72-
១៥៧- សុសប្វរ អ. software
បារ. logiciel (m.)
១៥៨- សុម អ. border បារ. bordure (f.)
១៥៩- ទសវូបករណ្៍ អ. server បារ. serveur (m.)
១៦០- ប្សន អ. (SAN: Storage Area Network)
បារ. réseau (m.) de stockage (m.)
១៦១- សំណ្ុំឈប ី អ. chipset
បណ្ុ ំថ ឃ្លលបញ្ញជប្ដលទធវីឱ្យហាដប្វរកុំពយូទ្យ័រដំទណ្ីរ-
ោររតួត, ពិនិតយមុខងាររបស់ហាដប្វរទន្ទ៉ះ, រតួត
ពន ិ ត ិ យអវប្ី ដលកុំពយូទ្យ័រទធវោ ី រ នង ិ អាចទរបរី បាស់វា ទដីមផទី ធវីកិចចោរឬោរងារទផសងៗ។
ប្ផបកប្ដលរុ ំជុំវ ិញអតទបទ្យ រូបភាព ឬ ត្តរាង ប្ដល
អាចមានរាងជាបន្ទធត់ឬរូបលមែ។
កុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍ប្ដលផគត់ផគង់ព័ត៌មានឬទសវា
ទផសងៗដល់កុំពយូទ្យ័រដថ្ទ្យទទ្យៀត កបុងបណ្ត ថ ញ។
បណ្ត ថ ញឧបករណ្៍ផធុកទ្យិនបន័យ សរមាប់ប្ចក
រ ំប្លកត្តមមទធាបាយមួយ ប្ដលថាសផធុកទ្យន ិ ប-
ន័យទំងទន្ទ៉ះ ងវីតផត ិ ប្តទៅកបុងប្លនឬប្វន ប្តវា
ដំទណ្ីរោរហាក់ដូចជាបានភាជប់កុ ងកុ ប ំពយូទ្យ័រផ្ទធល់។ រកុមឈប ី ប្ដលទធវោ ី ររួមគ្នបកបុងកច ិ ចោរណ្តមួយ។
បារ. ensemble
d' éclat (m.)
១៦២- ប្សគន អ. scan បារ. scanner
រាវរករូប(រូបភាព អកសរ...) ឬធាតុ (ទមទរាគ...) ន្ទន្ទ ទដីមផប ី ទងកីតជាទ្យិនបន័យ ទោយទរបីឧបករណ្៍ ឬកមមវ ិធ,ី ឧ. ប្សគនទមទរាគ, ប្សគនរូបភាព។
-73-
១៦៣- ប្សគនន័រ អ. scanner
ឧបករណ្៍ឬកមមវ ិធប្ី ដលទរបស ី រមាប់ប្សគន។
បារ. scanner (m.)
១៦៤- សក ប អ. insert ១៦៥- សវយ ័ អតទបទ្យ
ឆបុចមា៉ាងទៅទលីោឋរចុចប្ដលមានតួន្ទទ្យីផ្ទលស់
បឋូរពោ ី រសរទសរប្ញកបប្នទម ទៅោរសរទសររតួត និង រចាសមកវ ិញ។
ប្ផបកថ្នអតទបទ្យ (សញ្ញដ
កយ ឃ្លល រូបភាព...)
អ. autotext បារ. autotexte (m.)
ប្ដលបានរកាទ្យុកកបុងកមមវ ិធី (មន ិ ប្មនកបុងបាហវ័រ
១៦៦- ហាដប្វរ
សមាសធាតុទអឡច ិ រតូនិកនិងទមោនិករបស់
អ. hardware
បារ. hardware
ទទ្យ) ទហយ ី ទយង ី អាចបទញ្ច ញមកទរបីបានទៅ ទពលទរោយ។ កុំពយូទ្យ័រ។
matériel (m.)
១៦៧- ហវ័រមា៉ាត អ. format បារ. format (m.)
១៦៨- អតទន្ទម អ. username បារ. nom (m.) d' utilisateur (m.) ១៦៩- អតង ិ ូបករណ្៍ អ. client
ោរកំណ្ត់សណ្ត ឌ នឬទរៀបទរៀងអតទបទ្យ ឬ ោរ ទរៀបចំទ្យន ិ បន័យសរមាប់ រកាទ្យុកឬបងាហញកបុង កុំពយូទ្យ័រ។
ទឈាម៉ះសមាគល់អបកទរបីរបាស់ទដីមផច ី ូលទៅទរបី
កុំពយូទ្យ័រ បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ឬ អុីនធឺណ្ិត។ ទពលខល៉ះ ទគរតូវោរទរបជា ី មួយទលខសមាងត់មុននឹងអាចទរបី របាស់កុំពយូទ្យ័រឬអុីនធឺណ្ិតបាន។
១- កុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍ប្ដលភាជប់ទៅបណ្ត ថ ញមួយ ទហយ ី ទរបីរបាស់របភពន្ទន្ទ (ទ្យិនបន័យ ឯកសារ
-74-
បារ. client (m.)
...) របស់កុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍មួយទទ្យៀត។ ២- កមមវ ិធក ី ុ បងកុំពយូទ្យ័រមួយប្ដលទ្យទ្យួលយកឬទសបី
សុំទ្យិនបន័យពីកមមវ ិធីកុ បងកុំពយូទ្យ័រមួយទទ្យៀត ទៅទលី បណ្ត ថ ញ។ ១៧០- អនឡញ អ. online/on-line បារ. en ligne
១- កិ.វ ិ. កំពុងជាប់ (មន ិ ោច់)ឬ របុងទរបៀប
ទធវីោរជាមួយឧបករណ្៍ឬបណ្ត ថ ញណ្តមួយ។ ឧ. ខញុំសត ទិ ទៅអនឡញ (កបុងអុីនធណ្ ឺ ិ ត) រពីនទ្យ័រ សទិតទៅអនឡញ។
២- គុ. ប្ដលសទត ិ កបុងសភាពអនឡញ។ ១៧១- អនុញ្ញដត អ. authorization បារ. autorisation (f.)
១៧២- អនុគមន៍ អ. function/ routine/
procedure/
subroutine/
subprogram
បារ. fonction(f.) / procédure (f.)
ឧ. ហាងទ្យំនិញអនឡញ។
ោរផឋល់សទ្យ និ ល់បុគគលឬសាទប័នទដីមផី ិ ដ
ទរបីរបាស់របព័ននទ្យិនបន័យឬធនធានទៅទលី បណ្ត ថ ញ។
១-របមាណ្វ ិធីថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលបានរកាទ្យុកទរោម
ទឈាម៉ះមួយទដីមផទ្យ ី ទ្យួលបានលទ្យនផលមួយោលណ្ត ទគទៅទឈាម៉ះទន្ទ៉ះ ទហយ ី ទឈាម៉ះទន៉ះផធុកលទ្យនផល ប្ដលបានបទងកត ី នង ិ យកលទ្យនផលទន៉ះមកទរបី របាស់ត្តមតរមូវោរ។ (សរមាប់ routine)។
កយ function/
២-រកុមសំទណ្ីទរោមទឈាម៉ះមួយប្ដលអាចគណ្ន្ទ នង ួ រតឡប់ ិ ទៅមកទរបី ទហយ ី ទ្យទ្យួលបានតថ្មលមយ មកវ ិញ ទហយ ី ទឈាម៉ះទន៉ះផធុកលទ្យនផលប្ដលបាន
-75-
បទងកីតនិងយកលទ្យនផលមកទរបីរបាស់ត្តមតរមូវ ោរ។ (សរមាប់ កយ Function/ Routine)។
៣-សំទណ្ីឬសកមមភាពថ្នភាសាសរទសរកមមវ ិធី
ប្ដលបទងកីតទឡង ី ទដីមផស ី ទរមចកិចចោរ របមាណ្របមាណ្វ ិធី... ទគ្នលទៅមួយឬទរចីន។ ១៧៣- អនថរកមមថ្ន បណ្ត ថ ញ
អ. internet
working
១៧៤- អនថរបណ្ត ថ ញ
អ. internetwork
ទ្យំន្ទក់ទ្យំនងទៅវ ិញទៅមករវាងបណ្ត ថ ញពរី ឬ
ទរចន ី ( កយទន៉ះអាចសមាគល់ទៅទលផ ី លត ិ ផល នត ី វិ ិធី ឬ បទចចកវ ិទ្យា)។
ោរតភាជប់បណ្ត ថ ញពរី ឬទរចន ី ចូលគ្នបត្តមរយៈ
ឧបករណ្៍ទផសងៗ ប្ដលជាទ្យូទៅ មានតួន្ទទ្យទី ធវឱ្ ី យ
ោលយជាបណ្ត ថ ញប្តមួយ ទដីមផអា ី ចឱ្យទ្យិនបន័យថ្ន កុំពយូទ្យ័រមួយទៅទលប ថ ញមួយអាចឆលងោត់ទៅ ី ណ្ត កុំពយូទ្យ័រមួយទៅទលប ថ ញមួយទទ្យៀត។ ី ណ្ត ១៧៥- អនថរមុខ អ. interface
បារ. interface (f.) ១៧៦- អហវឡញ អ. off-line/offline បារ. hors ligne
១៧៧- អាក់ទសស អ. access
បារ. accès (m.)
ចំណ្ុចតំណ្រវាងមុខពរី (កុំពយូទ្យ័រ ឧបករណ្៍ ឬ
កមមវ ិធី) សរមាប់ឱ្យពួកវាអាចទធវីោរជាមួយគ្នប បាន។
១- កិ.វ.ិ មិនជាប់ឬមិនរបុងទរបៀបទធវីោរជាមួយ ឧបករណ្៍ឬបណ្ត ថ ញណ្តមួយ (ផធុយនឹង កយ អនឡញ)។
២- គុ. ប្ដលមន ិ សទត ិ កបុងសភាពអនឡញ។
១- ោរបញ្ជូ នទ្យិនបន័យទៅវ ិញទៅមកកបុងទមម៉ាូរ។ី
២- លទ្យនភាពកបុងោរចូលទៅទរបរី បព័ននកុំពយូទ្យ័រ ឬ កមមវ ិធក ី ុំពយូទ្យ័រ។
-76-
១៧៨- អាណ្តឡក ូ
ន. សញ្ញដប្ដលតថ្មលរបស់វាអាចប្របរបួលជាប់ៗគ្នប
បារ. analogue (m.)
គុ. ប្ដលទក់ទ្យងនង ឹ របព័ននឬទរគឿងមួយប្ដលមាន
អ. analog
analogique (adj.)
១៧៩- អាប់ទដត អ. update បារ. mettre à jour
១៨០- អាយខន អ. icon
បារ. icône (f.) ១៨១- អាសយោឌន អុប្ី មល
ត្តមទពល។
រលកសញ្ញដប្របរបួលជាប់ៗគ្នបត្តមទពល។ ឧ. រលកសំទឡងជាសញ្ញដអាណ្តឡូក។
ោរបប្នទមព័ត៌មាន, លកាណ្ៈទ្យរមង់ងមី ចូលទៅកបុង កមមវ ិធី ឬ ផលត ិ ផលប្ដលបានទចញផាយរួច ឬ ប្ដលមានរសាប់។
រូបគំនូរតូចទលីទអរកង់ប្ដលតំណ្តងឱ្យោរ
បំទពញកិចចោរអវីមយ ួ ។
អាសយោឌនប្ដលសមាគល់ឱ្យអុប្ី មល។
អ. e-mail address
ោររបមូលផថុំ ទ្យត្ត ំ របមូលផថុំ ឬ កប្នលងរបមូល ី ង ទវប/ ទវបសាយ ផថំទ្យំព័រទវបទៅទលប ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ឬ អុន ី ណ្ត ី ធណ្ ឺ ិត ុ
១៨២- អាសយោឌន
អ. website/
web site
ប្ដលរកាទ្យុកទោយអងគោរ សាទប័នរដឌ ឯកជន ឬ បុគគលមាបក់ៗ។
បញ្ញជក់ ៖ ទ្យត្ត ំ ឬ កប្នលងទៅទ្យទី ន៉ះគជា ី ង ឺ កុំពយូទ្យ័រ។ ឧ. http://www.rac-academy.edu.kh ជា អាសយោឌនទវប/ទវបសាយរបស់រាជបណ្ឍិតយ សភាកមពុជា។
-77-
១៨៣- អាសយោឌន ទម៉ាក
អ. MAC Address
(Media Access
ទលខអចថ្ិ ្នថយថ្៍ នហាដប្វរសរមាប់អនថរមុខ
កបុងបណ្ត ថ ញ។ ទលខទន៉ះជាប់នឹងហាដប្វរ ត្តំងពី ទ្យក ី ប្នលងផលត ិ ។
Control Address)
បារ. adresse MAC
(f.)
១៨៤- អាសយោឌន អាយភី
អ. IP Address (Internet Protocol
អាសយោឌនមានទ្យរមង់ជាទលខសរមាប់សមាគល់ ឱ្យកុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍មួយទៅកបុងបណ្ត ថ ញឬ អុន ី ធណ្ ឺ ិ ត។
Address)
បារ. Address IP (f.)
១៨៥- អុច ិ រត្តណ្ិត អ. extranet
បារ. extranet (m.)
បណ្ត ថ ញរបស់សាទប័នមួយប្ដលផថល់សទ្យ និ យ ិ ឱ្
អតង ិ ិជនទំងកបុងនិងទរតរបទទ្យសអាចទរបីអុីនរត្តណ្ិតបាន ឬ អុីនរត្តណ្ិតរបស់សាទប័នមួយ ប្ដលផឋល់សិទ្យនិឱ្យអបកទរបីរបាស់ទង ំ កបុងនិងទរត របទទ្យសអាចផ្ទលស់បូ រឬប្ចករ ឋ ំប្លកព័ត៌មាន។
ី ១៨៦- អុិចសាបត អ. exabit
បារ. exabit (m.)
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី
នង ឹ ១០២៤ទផថាបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនយ ិ យ
ទគកំណ្ត់យក១អុិចសាបីតទសមីនឹង ១០០០ទផថាបីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Eb ឬ Ebit។
-78-
១៨៧- អុច ិ សាថ្ប អ. exabyte
បារ. exaoctet (m.)
១៨៨- អុន ី រត្តណ្ិត អ. intranet,
បារ. intranet (m.)
១៨៩- អុន ី ធណ្ ឺ ិត
(បណ្ត ថ ញសកល) អ. internet (net, or cyber)
បារ. internet (m.)
១៩០- អុីប្មល
អ. mail / e-mail
បារ. courrier
électronique (m.)
១៩១- អទឺ រ ៉ា អ. array
បារ. tableau (m.)
១៩២- អូសុអ ី
អ. OCR (Optical
ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលទសមី
នឹង ១០២៤ទផថាថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១អុិចសាថ្បទសមីនឹង១០០០ទផថាថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ EB។
បណ្ត ថ ញរបស់សាទប័នមួយប្ដលទរបីបទចចកវ ិទ្យា
អុីនធឺណ្ិត ទដីមផប ី ញ្ជូ នទ្យិនបន័យ។
បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រពិភពទល្ងកប្ដលអាចឱ្យមនុសស
ប្ចករ ំប្លកព័ត៌មាន និង ទក់ទ្យងគ្នបទៅវ ិញទៅ មក។
១- សារជាអកសរ រូបភាព សំទឡង វ ីទដអូ ប្ដលរតូវ បញ្ជូ នត្តមរយៈបណ្ត ថ ញទអឡច ិ រតូនិកន្ទន្ទ។ ២- មទធាបាយបញ្ជូ នឬទ្យទ្យួលទ្យិនបន័យ អកសរ
រូបភាព សំទឡង វ ីទដអូ ពីកុំពយូទ្យ័រមួយទៅកុំពយូទ្យ័រ មួយទទ្យៀតទលីបណ្ត ថ ញ។ បណ្ុ ំឋ លំោប់ធាតុទរោមទឈាម៉ះនង ិ របទភទ្យ
ទ្យិនបន័យប្តមួយត្តមទ្យំហវំ ិមារត។
កមមវ ិធម ួ របទភទ្យសរមាប់ទ្យទ្យួលយកទ្យន ី យ ិ បន័យ
ជារូប ទហយ ី បំប្បលងជាអតទបទ្យ។
Character Recognition)
បារ. ROC
-79-
(Reconnaissance Optique des
Caractères)(f.)
១៩៣- ទអរកង់ អ. screen
បារ. écran (m.)
១៩៤- អាំងប្ទ្យរទហវរង៉ា ់
អ. interference បារ. interférence (f.)
១៩៥- ឯកទ្យស ិ អ. simplex
បារ. simplex (m.)
១៩៦- ឯកផាយ
ប្ផបកមួយថ្នឧបទ្យសសន៍ឬឧបករណ្៍ប្ដលភាជប់ទៅ
នឹងកុំពយូទ្យ័រសរមាប់បងាហញព័ត៌មាន។
បាតុភូតទកីតទឡង ី ទពលប្ដលរលកពីរោល
ោត់គ្នបកបុងមជឈោឌនប្តមួយ។
ន. ោរបញ្ជូ នទ្យិនបន័យ (គមន្ទគមន៍) ត្តមទ្យិស-
ទៅប្តមួយគត់ពីឧបករណ្៍បញ្ជូ នទៅឧបករណ្៍ ទ្យទ្យួល។ ឧទហរណ្៍ ោរផាយត្តមរបព័នន ទ្យូរទ្យសសន៍ ឬ វ ិទ្យយុ។
គុ. ថ្នឯកទ្យស ិ ។
អ. unicast
ោរបញ្ជូ នទ្យន ិ បន័យពឧ ី បករណ្៍បញ្ជូ នមួយ ទៅ ឧបករណ្៍ទ្យទ្យួលប្តមួយគត់កុ ងបណ្ត ប ថ ញ។
១៩៧- ឯកសារ
ព័ត៌មាន កមមវ ិធី សំណ្ុំទ្យន ិ បន័យមានទឈាម៉ះកំណ្ត់
បារ. unicast (m.) អ. file
បារ. fichier (m.)
១៩៨- ឯកសទ្យ ិ និ អ. privilege
បារ. privilège (m.)
មួយប្ដលរកាទ្យុ កកបុងថាស ឬ ឧបករណ្៍ផធុក
ទ្យន ិ បន័យទផសងៗរបស់កុំពយូទ្យ័រ។ សទ្យ និ ទំ ណ្ីរោរ (ដូចជា ចូល ទមល ិ ដ ី ទបក ី បញ្ជូ ន បទងកត ី លុ ប ប្កសរមួល...) ប្ដលអនុញ្ញដតឱ្យ អតទន្ទមមាបក់ទរបីធនធានទៅកបុងកុំពយូទ្យ័រឬទៅ ទលប ថ ញកុំពយូទ្យ័រ។ ី ណ្ត
-80-
១៩៩- ឯកជនភាព អ. privacy
បារ. intimité (f.)
២០០- ឧបទ្យសសន៍/ ម៉ាូនទ្យ ី ័រ
អ. monitor
២០១- ឧបករណ្៍ អ. tool
បា. outil (m.)
លកាខណ្ឍប្ដលបុគគលឬសាទប័នមានសរមាប់រតួត
ពិនិតយអាក់ទសសទផសងៗ ទៅោន់ទ្យិនបន័យរបស់ ខលួនទៅកបុងកុំពយូទ្យ័រឬបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ។ ឧបករណ្៍សរមាប់បងាហញអកសរឬរូបភាពពី
កុំពយូទ្យ័រ, ឧទហរណ្៍ ឧបទ្យសសន៍កុំពយូទ្យ័រ។
សំណ្ុំកមមវ ិធីឬរបោប់របោសរមាប់ទរបីកុ ង ប
កុំពយូទ្យ័រឬកបុងបណ្ត ថ ញ។
3
-81-