Science and technology new

Page 1

i



i i i



សមាជិក គណៈកម្មការវិទ្យាសាស្តសរ និង បច្ចេកវិទ្យា ១- ឯកឧត្តមបណ្ិ ឌ ត្ អ៊ាប បុណ្ណា

ប្បធាន

២- លោកស្រីបណ្ិ ឌ ត្ លរៀង ហ៊ាុយ អនុប្បធាន ៣- លោកបណ្ិ ឌ ត្ ច័នទ រ ័ត្ន

រមាជិក

៤- លោកស្រីបណ្ិ ឌ ត្ ឈុ​ុំ ណ្ណវ ី

រមាជិក

៥- លោកស្រីបណ្ិ ឌ ត្ លចក រុថា

រមាជិក

៦- លោកបណ្ិ ឌ ត្ ឈិត្ វណ្ា ឫទ្ធិ

រមាជិក

៧- លោក តាត្់ ចាន់ថា

រមាជិក

៨- លោក លឹម លរងឌី

រមាជិក

៩- លោក យឹម អយុវឌឍនៈវ ិជ្ជា

រមាជិក

១០- លោក បលង់ ភីរមយ

រមាជិក

ច្រៀបចំច្

ោះពុម្ពផ្សាយច្ោយ ៖

ផ្ននកល

ោះពុមព នសពវនាយនិ ងបណ្ុត ោះបណ្ណ ត ល

ននអគ្គលលខាធិការដ្ឋានននប្កុមប្បឹកាជ្ជត្ិភាសាផ្មែរ



បច្ចេកសព្ទរបស់

គណៈកម្មការវិទ្យាសាស្តសរ និង បច្ចេកវិទ្យា

ដែលគណៈកម្មមធិការជាតិភាសាដមមរ / គ.ជ.ភ.ម. (បចេប្បនន រកុម្រប្ឹកាជាតិភាសាដមមរ / ក.ជ.ភ.ម.) ុ បានអនុម្ត ័

3

១- បច្ចេកសព្ទវិទ្យាសាស្តសរ

១- ក (កិ.)

អ. precipitate

(គីមីវ ិទ្យា) បណ្ត ថ លឱ្យសារធាតុមយ ួ រងកករ។

បារ. précipiter (v.) ២- កក (កិ.) អ. freeze

បារ. geler (v.)

៣- កក អ. freeze / frozen បារ. gel/gelée (f.)

៤- កករ អ. sediment បារ. sédiment (m.)

ប្របពីរាវទៅជាខន់ ទៅជារង។ ឹ

ឧ. ទ្យក ឹ កកទៅសត ី ុណ្ហភាពទរោមសូ នយអងា។ អាហារប្ដលទៅសល់ពទី ពលល្ងងចទ្យុករហូតដល់

ថ្ងងប្សែក , ប្ដលរតជាក់ មិនទតថ (ចំណ្ីអាហារ)។ ឧ. បាយកក , អាហារកក។

- ផង់ឬកទមធចលែិតប្ដលទៅកបុងសភាវៈរាវ មាន ទ្យឹក សុ រា ទរបង ជាទដីម។

ឧ. កករទ្យឹកទៅកបុងប្កវពិទសាធន៍។

- (គីមីវ ិទ្យា) ោកសំណ្ល់ថ្នសារធាតុមិនរល្ងយ ទៅកបុងសូលុយសយុងមួយប្ដលជាលទ្យនផលថ្ន

-1-


របតក ិ មមគម ី ប ី ន្ទធប់ពោ ី របប្នទមភាបក់ងារទធវីឱ្យរងជា កករ។ ៥- កកត ិ អ. rub

បារ. frotter (v.)

៦- កកូរ អ. stir / mix បារ. remuer / mélanger (v.)

៧- កត្តថ

អ. factor

ដដុស ឬ ប៉ា៉ះយ៉ាងរសាលៗ ឬ ដុសទរឿយៗ។ ឧ. អងគធាតុពរី កកិតគ្នប។ ទធវឱ្ ី យរចបល់, កូរទៅកូរមកទរឿយៗ។

ឧ. ទយង ី កកូរទ្យឹក។

-ចំនន ួ ទលខណ្តមួយកបុងបណ្ត ថ ចំនួនទលខទរចីន ឬ កទនាមទលខប្ដលបទងកីតទចញជាផលគុណ្ ោល

បារ. facteur (m.) ណ្តទគគុណ្ចំនន ួ ទលខទន្ទ៉ះ។ ឧ. ២ x ៥ =

១០ , ដូចទន៉ះ ២ នង ិ ៥ ជាកត្តថផលគុណ្ថ្ន ១០។

-ធាតុណ្តមួយ ឬ កទនាមណ្តមួយថ្នផលគុណ្ ឬ ពហុគុណ្។

ឧ. ៥(៣ - ៤) = ៥ x (៣ - ៤) = ៥ (-១),

៨- កទនាម

ដូចទន៉ះ ៥ ជាកត្តថថ្នកទនាមទលខ (៣-៤)។

កទនាមប្ដលមានចំនន ួ ទលខមួយឬទរចន ី និង/ឬ

ពជ ី គណ្ិត

ចំនន ួ អទងរមួយឬទរចន ី ភាជប់ទោយរបមាណ្វ ិធី

expression

ឧ. កទនាម 3-x , xy + 4 - x2

អ. algebraic

បារ. expression

algébrique (f.)

នពវនថមួយឬទរចន ី ។

សុទ្យនប្តជាកទនាមពជ ី គណ្ិត។

-2-

2 2 នង ិ t - 7ty + y


៩- កនល៉ះបន្ទធត់ ពុ៉ះមុំ អ. bisector

កនល៉ះបន្ទធត់ប្ដលគូសទចញពក ី ំពូលមុំ ទហយ ី

ប្ចកមុំទន៉ះជាមុំពីរប៉ាុនគ្នប (ទសមីគ្នប)។

បារ. bissectrice (f.)

១០- កនល៉ះបលង់ អ. half-plan

បារ. demi-plan (m.)

១១- កនល៉ះលំហ

អ. half-space

បារ. demi-espace (m.)

សំណ្ុំរងមួយប្ដលខណ្ឍទោយបន្ទធត់មួយ ទហយ ី

អាចមានកនល៉ះបន្ទធត់ទៅកបុងបន្ទធត់រពំប្ដនថ្នលំហ ទដោតវ ិមារតពីរ។

សំណ្ុំចំណ្ុចទំងអស់ទៅទលប្ី ផបកមា​ាងថ្នអុប្ី ពរ

បលង់ (Hyperplane) កបុងលំហអគ លី ។ វាជាកនល៉ះ ឺ ត លំហទបក របសន វាជា ី ិ ទបវា ី គ្នមនអុប្ី ពរបលង់ នង ិ កនល៉ះលំហបិទ្យ របសន ិ ទបីវាមានអុប្ី ពរបលង់។ ឧ. - កនល៉ះលំហទៅកបុងលំហវ ិមារតមួយ ជាកនល៉ះ បន្ទធត់មយ ួ ។

- កនល៉ះលំហទៅកបុងលំហវ ិមារតពីរជាកនល៉ះបលង់ ១២- កទតថ (កិ.) អ. heat

បារ. chauffer (v.)

មួយ។

ទធវីឱ្យទតថ។

ឧ. - កទតថទ

៉ះ , កទតថបាយ

- ទគកទតថទ្យឹកឱ្យមានសីតុណ្ហភាព ៦០

អងាទស។

-3-


១៣- កទតថ (ន.) អ. heat បារ. chaleur (f.)

១៤- កមពស់ អ. height បារ. hauteur (f.)

១៥- កមពសស ់ ុឡ ំ ី ង អ. height of the cylinder

ចំហាយទតថប្ដលភាយទចញពសា ី រធាតុ ណ្ត

មួយ។ ឧ. កទតថទភលីង , កទតថថ្ងង , កទតថសុរា។ អងកត់ប្ដលភាជប់ពីចំណ្ុចកំពូលមួយទៅប្កងនឹង

រជុងឈមណ្តមួយថ្នពហុទោណ្។

ចំណ្តំ ខាងទលីជាអតទន័យមួយថ្នកមពស់ទៅកបុងបលង់។

អងកត់ប្ដលោត់ប្កងនង ឹ បាតទំងពរី របស់

សុីឡង ំ មួយ។

បារ. hauteur du cylindre (m.)

១៦- ករណ្ីរសប អ. favorable outcome

១៧- ករណ្ីអាច អ. possible

outcome

លទ្យនផលឬករណ្ីប្ដលចាប់អារមមណ្៍។

ឧទហរណ្៍ ោរទបា៉ះរគ្នប់ឡុកឡក់មួយ ទចញទលខ 2 ជាករណ្ីរសប។

លទ្យនផលឬករណ្ីថ្នអវីមយ ួ ប្ដលនឹងទកីត

មានទឡង ី ។

ឧទហរណ្៍ ោរទបា៉ះរគ្នប់ឡុកឡក់មួយ អាចទចញទលខ 1, 2, 3, 4, 5 ឬ 6 ។ វាជាករណ្ីអាច។

-4-


១៨- ករមត ៉ា ិ តំបុង

អ. tampon level បារ. niveau(m.)

du tampon (m.)

១៩- ោរដង់ អ. quadrant បារ. quadrant (m.)

២០- ោឌណ្ត ល់ ី អ. cardinal

បារ. cardinal (m.)

លទ្យនភាពថ្នសូ លុយសយុងតំបុង ៉ា មួយ

ទដីមផរី សូប

របូតុង ឬ អុីយុង ៉ា អុីរដុកសុ ីតទោយមិនមានោរប្រប របួលជាសំខាន់ទៅកបុង pH ។

ប្ផបកខាងកបុងថ្នរងវង់ណ្តមួយប្ដលខណ្ឍទោយោំ

ពីរប្កងគ្នប និង ធបូប្ដលឈមនឹងមុំ 90

ឬជាប្ផបក

ណ្តមួយកបុងចំទណ្តមប្ផបកទំងបួនទៅកបុងបលង់កូអរ័ ទោទណ្ប្ដលបានប្ចកទោយអ័កសកូអរទោទណ្។ ័

ចំនន ួ ធាតុទៅកបុងសំណ្ុំណ្តមួយប្ដលមានធាតុ

ជាទលខឬអកសរខុសគ្នប។

ទបី A ជាសំណ្ុំមួយទន្ទ៉ះ ោឌណ្ត ល់ថ្ន A ត្តង ី

ទោយនិមិតថសញ្ញដបីយ៉ាង៖

|A| n (A) ឬ Card (A)។

ឧ.-ទបីសំណ្ុំ A={1, 3, 5, 5} ទន្ទ៉ះ Card (A) =

3 (មានធាតុ៣ទផសងគ្នប គឺ 1, 3, 5)។

-ទបីសំណ្ុំ B = { a, b, c, f } ទន្ទ៉ះ Card (B)

២១- ោរ ី

អ. operator បារ. opérateur (m.)

២២- ោរឡបា លស ី

= 4 (មានធាតុ៤ទផសងគ្នប គឺ a, b, c, f)។

និមិតថសញ្ញដទរបីសរមាប់របមាណ្វ ិធីណ្តមួយ។ ឧ. - ោរឌ ី ទី ផរង៉ា ់ប្សយល។ - ោរអាំ ី ងទតរោល។

2 2  2 ប្ដលត្តងទដរ ោរ កលំោប់ពរី ថ្ន ី    ទវទោយប្ផប ី , 2 2 2 x x y អនុគមន៍មយ ួ ។

-5-


អ. laplacian operator បារ. opérateur (m.) du laplacien (m.)

២៣- ោត់តរមម ឹ ទលខ

អ. truncate បារ. tronquer (v.)

២៤- ោឡូរ ី អ. calorie

បារ. calorie (f.)

២៥- ោឡូរប្ម៉ា ី រត អ. calorimeter

បារ. calorimètre (m.) ២៦- ោត្តលស ី កមម អ. catalysis

បារ. catalyse (f.)

២៧- ោប្បន អ. carbene

២៨- ោបុកសុទី អ ី ម៉ាូកូ ប ល ន

 2 2 2 22  2 ឧ. 2 , 22,  22  2 x xx xy y

នង ិ

 2  2 2 2 2  2 , ជាោរឡបា   ល ស។ ី x 2 x2x 2 yy2 2 z 2

ោត់ទចាលទលខទៅខាងទរោយទកផៀសទោយ

ទ្យុកទៅរតឹមប៉ាុន្ទមនខធង់ប្ដលទគចង់បាន។

ឧ. 3,14 ជាទលខប្ដលោត់តរមឹម រតឹម២ខធង់ ទរោយទកផៀសថ្នតថ្មល

 = 3,141 59…។

ខាបតមួយថ្នបរមាណ្កទត ឋ ឬ ថាមពលចាំបាច់ ិ ទផសងទទ្យៀត ទដីមផដ ី ំទឡង ី សីតុណ្ហភាពទ្យឹក១រោម ទៅ១អងាទស។

១ ោឡូរ ី = ៤,១៨៤ សូល។

ឧបករណ្៍ទរបីរបាស់ទដីមផវា ី ស់កទតឋប្ដលរតូវបាន

រ ំទោ៉ះឬរសូបទោយលំន្ទរំ ូបឬលំន្ទគ ំ ម ី ី ទហយ ី

ប្ដលកទកីតទឡង ី ទៅខាងកបុងថ្នឧបករណ្៍ទន្ទ៉ះ។ ោរបទងកន ួ ី ទឡង ី ថ្នទលផឿនរបស់របតក ិ មមគម ី ម ី យ

ទោយសារោត្តលីករមួយ។

សមាសធាតុោបូនវា៉ាឡង់ពីរប្ដលមានរា៉ា ឌីោល់

ទសរ ី ៖ CX2 ។ វាមានលកាណ្ៈសប់តច ិ ។

សមាសធាតុមយ ួ ថ្នោបូនម៉ាូណ្ូអុកសុ ត ី នង ិ ទអម៉ាូ

កលូបីនប្ដលរតូវបានបទងកីតទឡង ី ទៅកបុងឈាម

-6-


អ. carboxy-

hemoglobin

២៩- ោត្តលក ី រ អ. catalyst

បារ. catalyseur (m.)

៣០- ោតូត

អ. cathode

បារ. cathode (f.)

៣១- ោបូនអុរី ោត អ. carbohydrate

បារ. hydrate (m.)

ទោយោបូនម៉ាូណ្ូអុកសុ ីត។ សារធាតុមយ ួ សរមាប់បទងកីនទលផឿនថ្នរបតិកមម

គម ី ី ទហយ ី ក៏មន ិ រតូវបានបប្មលងវាទៅកបុងលំន្ទ ំ របតក ិ មមទន្ទ៉ះទទ្យ។

ប៉ាូលអវ ិជជមាន ឬ ទអឡច ិ រតូតថ្នទរគឿងអគគិសនី

មួយ។

សមាសធាតុសររាងគ ី ប្ដលរតូវបានសំទយគទោយ

រុកាជាតិ។ វាមានរូបមនថទ្យូទៅ Cx (H2 O)y ។

de carbone (m.)

៣២- ោទរ ៉ា / ចតុទោណ្ ប្កងទសមី

ចតុទោណ្ប្កងប្ដលរជុងទំងបួនមានរបប្វង ទសមីគ្នប។

អ. square

បារ. carré (m.)

៣៣- ោចុង អ. cation បារ. cation (m.)

៣៤- កន ិ

អ. grind

បារ. broyer

អុីយុង ៉ា មួយប្ដលមានបនធុកវ ិជជមាន។

ឧ. Na+ , Ca2+ , Mg2+ ។ សងកត់ឱ្យប្បក។

ឧ. កិនរសូវ , កិនទល្ងហធាតុ។

-7-


៣៥- កូអ័រទោទណ្ អ. coordinates បារ. coordonnées (f.)

គូលំោប់ណ្តមួយទៅកបុងបលង់កូអ័រទោទណ្ ប្ដល

ធាតុទ្យីមយ ួ ជាអាប់សុីស និង ធាតុទ្យីពីរជាអ័រទោទណ្។ ឧ. ចំណ្ុច A មានកូអ័រទោទណ្ (៥,៨) មានន័យថា A មាន ៥ ជាអាប់សុីស និង ៨ ជា អ័រទោទណ្។

៣៦- កូអ័រទោទណ្ ចតុទោណ្ប្កង អ. rectangular

កូអ័រទោទណ្ោទតសាងឬកូអ័រទោទណ្ទដោត ទៅកបុងរបព័ននប្ដលមានអ័កសកូអ័រទោទណ្ប្កងគ្នប។

coordinates បារ. coordonnées orthogonales coordonnée rectangulaire (f.)

៣៧- ទោន អ. cone

បារ. cône (m.)

៣៨- ទោនក ិ អ. conics

បារ. coniques (f.)

វតទុរងមួ ឹ យប្ដលមានចំណ្ុចកំពូលនឹងមួយភាជប់

ទៅនឹងបាតវណ្ឍបិទ្យមួយ។

ប្មកធាងថ្នធរណ្ីមារត និង ធរណ្ីមារតកូអ័រទោទណ្ប្ដលមានទ្យំន្ទក់ទ្យំនងនង ឹ លកាណ្ៈថ្ន ប្ផបកទោន។

-8-


៣៩- កុំផច លិ

អ. complex

(កបុងគណ្ិតវ ិទ្យានិងរូបវ ិទ្យា) (ចំនន ួ ) ប្ដលមានប្ផបកពិត និង ប្ផបកនិមមិត។

៤០- កំពូល

ចំណ្ុចរបសពវណ្តមួយថ្នរជុងពីររបស់ពហុ -

បារ. complexe(m.) អ. vertex

បារ. sommet (m.)

ទោណ្ ឬ របស់ថ្ផធខាងថ្នវតទុរងប្ដលឈមទៅ ឹ នឹងបាតត្តមទ្យិសទៅប្ដលបានឱ្យ។ ឧ. -កំពូលទអលប ី -កំពូលបា៉ារា៉ា បូល

៤១- កុប ំ ូស ៉ា ង់ អ. component បារ. composant (m.)

-កំពូលរតីទោណ្។

(កបុងគណ្ិតវ ិទ្យា) ធាតុមួយកបុងចំទណ្តមធាតុ

ទំងឡយថ្នសំណ្ុំលំោប់ប្ដលត្តងជាវុ ិចទ្យ័រ ណ្តមួយ។

ឧ. ធាតុ y ជាកុំបូស ៉ា ង់មយ ួ ទៅកបុងវុ ិចទ្យ័រ v  (x, y, z)  x i  y j  z k ។

៤២- កំណ្ទញស ី

អ. condensation បារ. condensation

លំន្ទថ្ំ នបប្រមបរមួលឧសម័នមួយទៅជាអងគធាតុ រាវ។

(f.)

៤៣- កាច់ អ. abacus បារ. abaque (m.)

ឧបករណ្៍បុរាណ្សរមាប់គណ្ន្ទទលខនពវនថមុន ទគបងែស់ប្ដលទគបានទរបីរបាស់ទៅកបុងរបទទ្យស រូមា ៉ា ុ ង ំ ចិន និង ជប៉ាុន ទហយ ី ប្ដលមានរូបរាង ដូចរូបខាងទរោម ៖

-9-


៤៤- រោដ អ. grad បារ. grade (m.)

៤៥- រោប / រោហវ អ. graph បារ. graphe (m.)

ខាបតថ្នរងាវស់មុំមាននិមត ិ ឋសញ្ញដ «gon» ។

ឧទហរណ្៍ មុំប្កងមានរងាវស់ 100 gon។ (គណ្ិតវ ិទ្យា) - រូបភាពប្ដលបងាហញពីទ្យំន្ទក់

ទ្យំនងរវាងអទងរទក់ទ្យងគ្នប។

(រទ្យឹសឋីរោហវ) - សំណ្ុំថ្នចំណ្ុចទំងឡយ

(ទៅថា ជាកំពូល)នង ិ សំណ្ុំ ថ្នបន្ទធត់ទង ំ ឡយ (ទៅថា ជារជុង) ប្ដលភាជប់គ្នបទោយ កំពូលទំងទន៉ះ។

(សទត ិ វិ ិទ្យា)

- គំនូសបងាហញអំពទ្យ ី ំន្ទក់ទ្យំនង

រវាងសំណ្ុំថ្នបរមាណ្ជាក់ ល្ងក់ ិ ឬចំនន ួ ត្តមមទធាបាយជាទសរ ី

ថ្នបន្ទធត់ចំណ្ុច។ល។ប្ដលបាន ទៅ (សង់ឬគូរ) ទធៀបទៅនង ឹ សំណ្ុំថ្នអ័កសកូអ័រទោទណ្។ ឧ. រោហវសរសរ។ (គណ្ិតវ ិទ្យាវ ិភាគ) - គំនូសបងាហញអំពីទ្យំន្ទក់

-10-


ទ្យំនង អនុគមន៍រវាងអទងរពរី ឬទរចីន ត្តមមទធាបាយជា

ប្ខសទោង ថ្ផធ ។ល។ ប្ដលមាន ចំណ្ុចទំងអស់ថ្នកូអ័រទោទណ្ ទផធៀងផ្ទធត់ទ្យំន្ទក់ទ្យំនង ប្ដលទគបានឱ្យ។ ឧទហរណ្៍ រោហវថ្នអនុគមន៍

y

f (x)

sin(x)

ប្ដលបងាហញកបុងរូប។

៤៦- រោម

អ. crystal

បារ. cristal (m.)

៤៧- រកុម

អ. group

បារ. groupe (m.)

ដុំថ្នសារធាតុប្ដលបានោលយជារងទោយមាន ឹ

រទ្យង់រទយទសមសា ី ច់។

សំណ្ុំមិនទ្យទទ្យមួយរបកបទោយលកាខណ្ឍបី៖

១- មានធាតុណ្ឺតប្តមួយគត់

២- រគប់ធាតុមានចរមាសមួយទៅកបុងសំណ្ុំទន៉ះ ៣- មានលកាណ្ៈផឋុំចំទ

៉ះរបមាណ្វ ិធីទទ្យវធាតុ។

ឧ. សំណ្ុំចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប ជារកុមចំទ

របមាណ្វ ិធីបូក។

-11-

៉ះ


៤៨- រកុមោបូនល ី អ. carbonyl group

បងគុំន្ទទ្យថ្ី នអាតូមោបូនចងសមព័ននពរី ជាន់ជាមួយ

អុកសុីប្សន (C = O )។

បារ. groupe carbonyle (m.)

៤៩- រកុមរង

អ. subgroup បារ. sousgroupe (m.)

សំណ្ុំរងថ្នរកុមប្ដលមានលកាណ្ៈដូចរកុមប្ដរ។ ឧ. សំណ្ុំចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប ជារកុមរងថ្នសំណ្ុំ ចំនន ួ ពិតចំទ

៥០- រកុមអាប្បល អ. abelian group បារ. groupe abélien (m.) ៥១- រកូមា៉ាតូរោហវី អ. chromatography

បារ. chromato-

graphie (f.)

៥២- ខួប

អ. period

បារ. période (f.)

៉ះរបមាណ្វ ិធីបូក។

រកុមកំណ្ត់ទោយរបមាណ្វ ិធីទទ្យវធាតុប្ដល

មានលកាណ្ៈរតឡប់ចំទ

៉ះរគប់ធាតុពីរថ្នរកុម

ទន៉ះ។ ឧទហរណ្៍ រកុម ( , (

) ជារកុមអាប្បល

ជាសំណ្ុំចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប)។

១-បទចចកទទ្យសប្ញកពណ្៌មួយប្ដលកបុងទន្ទ៉ះលាយ មួយរតូវបានរ ំល្ងយទៅកបុងវតទុរាវមួយ (ឧសម័នឬ

រាវ) ទហយ ី ធាតុបងករតូវបានប្ញកទោយឆលងោត់ ភាពខុសគ្នបថ្នករមិតសរមូបឬករមិតរល្ងយទៅ ទលីថ្ផធថ្នវតទុរងមួ ឹ យ (ឬអងគធាតុរាវអននឹលៗ)។ ២-ពណ្៌វ ិធ។ ី

ចំនន ួ ទងរមិនសូនយ p ប្ដលអនុគមន៍

f(x+ p) = f(x) ចំទ ៉ះរគប់តថ្មល x ។

ឧ. P = 2n  ជាខួបថ្នអនុគមន៍ sin x ចំទ រគប់តថ្មល n  1,  2,  3,... ជាចំនួនគត់ រុឡទ្យ ប ឺ ី ពទី រ

៉ះ sin x  sin(x  2n ) ។

-12-

៉ះ


៥៣- ខួបទគ្នល

ចំនន ួ ទងរវ ិជជមានតូចបំផុត p ប្ដលទផធៀងផ្ទធត់

អ. principal

លកាខណ្ឍ f(x + p) = f (x)

បារ. période

អនុគមន៍ f និង x ជាអទងរ។ ឧ. p  2  ជាខួបទគ្នលថ្នអនុគមន៍

period

principale (f.)

៥៤- ខាបតគូប

អ. cubic unit បារ. unité

cubique (f.)

៥៥- ប្ខលង អ. kite

x  D  x  p  D , D ជាប្ដនកំណ្ត់ថ្ន

សុីនុស sin x ។

ឯកត្តមួយប្ដលទរបីរបាស់ទៅកបុងោរវាស់មាឌ

និង ោរវាល់ចំណ្ុ៉ះជាគូប។ ឧ. ទ្យឹក 1 ប្ម៉ារតគូប = 1000 លីរត។ ចតុទោណ្ប្ដលមានគូរជុងជាប់គ្នបពរី ទសមគ្ន ី ប។

បារ. cerf-volant (m.)

៥៦- ប្ខសទោង អ. curve

ធបូឬប្ខសធបូ ឬក៏រូបរាងទផសងៗទទ្យៀតប្ដលត្តង អនុគមន៍ណ្តមួយ។

់ / ៥៧- គមាលតសឋងោ

ឫសោទរថ្នវា ៉ា ៉ា រយ ៉ាង់។

បារ. courbe (f.) គមាលតគំរូ

អ. standard

deviation

បារ. écart type (m.)

៥៨- គឡ ី ូ អ. kilo

បារ. kilo (m.)

ខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី ១០០០ ឯកត្ត ទហយ ី

មាននិមិតថសញ្ញដ ‹k›។

-13-


ឧទហរណ្៍ ទបីខាបតជារោម ១គីឡូរោម (1kg) ៥៩- គឡ ី ូអ. kilo-

បារ. kilo-

ទសមីនឹង១០០០រោម (1000g)។

បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី ១០០០ ឯកត្ត

ឬ ១០០០ដង ទៅកបុងរបព័ននរងាវស់។

ឧទហរណ្៍ ទបីខាបតជាប្ម៉ារត ១គីឡូប្ម៉ារត (1km) ទសមីនឹង ១០០០ប្ម៉ារត (1000m)។

់ជាឆមុខនិយត ៦០- គូប / រតគ ័ ប្ដលមុ ខ ី ុណ្ ១- អងគធាតុរងមានទ្យរមង ឹ អ. cube

បារ. cube (m.)

នីមយ ួ ៗមានរាងជាោទរ។៉ា

២- របទលពប្ី ប៉ាតប្កងប្ដលវ ិមារតទំងបមា ី នរបប្វង ទសមៗ ី គ្នប។

៣- បរមាណ្ប្ដលទល ិ ីកជាសវ័យគុណ្បី

(ឧទហរណ្៍ គូបថ្ន x ឬ x គូប ឬ x សវ័យ គុណ្ 3 គឺ x3  x  x  x )។

៦១- គំរត្ត ូ ង អ. sample

បារ. échantillon (m.)

៦២- ចតុទោណ្ អ. quadrilateral

(សទិតិវ ិទ្យា) សំណ្ុំរងឬប្ផបកមួយថ្នសទិតិសាកល

ប្ដលយកមកសិកា។

ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងបួន។ ឧទហរណ្៍ ចតុទោណ្ ABCD បងាហញកបុងរូប។

-14-


បារ. quadrilatère (m.)

៦៣- ចតុទោណ្ប្កង អ. rectangle បារ. rectangle

(m.)

៦៤- ចតុទោណ្ ប យ អ. trapezium /

ចតុទោណ្ប្ដលមានមុំកុ ងទំ ប ងអស់ជាមុំប្កង។

ឧទហរណ្៍ ចតុទោណ្ ABCD ជាចតុទោណ្ប្កងប្ដលបានបងាហញកបុងរូប។

ចតុទោណ្ប្ដលមានរជុងពរី រសបគ្នប។

trapezoid បារ. trapèze (m.)

៦៥- ចតុទោណ្ទសមី អ. rhombus

ចតុទោណ្ប្ដលមានរជុងទំងអស់ទសមគ្ន ី ប។

បារ. losange (m.) ៦៦- ចំនន ួ កុផ ំ ច លិ

អ. complex

ចំនន ួ ប្ដលមានទ្យរមង់ z  x  i y ប្ដលកបុងទន្ទ៉ះ x នង ួ ពត ិ y ជាចំនន ិ ទហយ ី i  1 ។

-15-


number

បារ. nombre

complexe (m.)

៦៧- ចំនន ួ កុផ ំ ច លិ ឆ្លលស់

អ. conjugate

complex number

បារ. nombre du

ឧទហរណ្៍ ចំនន ួ 3 – 2i ជាចំនន ួ កុំផលិច។ x ទៅថា ប្ផបកពត ិ ថ្ន z ទហយ ី y ទៅថាប្ផបកនិមិមតថ្ន z ។

ចំនន ួ កុំផលិចមួយទទ្យៀតប្ដលឆលុ៉ះនង ឹ ចំនួន

កុំផលិចទដីមទធៀបនឹងអ័កសអាប់សុីស។

ឧទហរណ្៍ z  x  i y ជាចំនន ួ កុំផលិចឆ្លលស់ ថ្នចំនន ួ កុំផលិច z  x  i y ។

complex

conjugué(f.)

៦៨- ចំនន ួ គត់ អ. whole number

ចំនន ួ ចាប់ពី ០ ១ ២ ៣… ទឡង ី ទៅ។

បារ. nombre entier

(m.)

៦៩- ចំនន ួ គត់គូ អ. even number បារ. nombre

ចំនន ួ គត់ប្ដលប្ចកោច់នឹង 2 ។

ឧទហរណ្៍ 0, ± 2, ± 4 ជាចំនន ួ គត់គូ។

entier pair (m.)

៧០- ចំនន ួ គត់ ធមមជាតិ

ចំនន ួ ចាប់ពី ១ ២ ៣… ទឡង ី ទៅ។

អ. natural whole number

បារ. nombre entire naturel (m.)

-16-


៧១- ចំនន ួ គត់ទសស អ. odd number បារ. nombre entier

ចំនន ួ គត់ប្ដលប្ចកមិនោច់នង ឹ 2។

ឧទហរណ្៍ ± 1, ± 3, ± 5 ជាចំនន ួ គត់ទសស។

impair (m.)

៧២- ចំនន ួ គត់ រុឡទ្យ ប ឺ ី

អ. integer

បារ. nombre

relatif (m.) ៧៣- ចំណ្ុចចតុភាគ អ. quartile បារ. quartile (m.)

ចំនន ួ គត់វ ិជជមាន 1, 2, 3, 4, 5, … ឬ ចំនន ួ

គត់អវ ិជជមាន – 1, – 2, – 3, – 4, … ឬក៏ 0 ។

ជាទ្យូទៅ ទគត្តង ℤ ជាសំណ្ុំថ្នចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប ទហយ ី ទគសរទសរ

ℤ =......, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, ......  តថ្មលមយ ួ កបុងចំទណ្តមបីតថ្មលប្ដលប្ចកសំណ្ុំ

ទ្យន ិ បន័យជាបួនចំប្ណ្កទសមីៗគ្នប បន្ទធប់ពទ្យ ី ន ិ បន័យ រតូវបានតទរមៀបត្តមលំោប់ពីតូចទៅធំ, ទគទៅ ថា ចតុភាគទ្យ១ ី ចតុភាគទ្យី២ឬទមដាន នង ិ

៧៤- ចំនន ួ ទ្យសភាគ អ. decimal number បារ. nombre décimal (m.)

៧៥- ចំនន ួ នម មិ ិ ត អ. imaginary number បារ. nombre imaginaire

ចតុភាគទ្យី៣។

ចំនន ួ ប្ដលទរបទី គ្នលដប់ឬចំនន ួ ប្ដលមានចំណ្ុច

ឬ ទកផៀស។

ឧទហរណ្៍ 10.112, 0.21, 3.5, 35.123, … ជាចំនន ួ ទ្យសភាគ។

ចំនន ួ មានទ្យរមង់ ki ប្ដល k ជាចំនន ួ ពត ិ

ទហយ ី i ជាឯកត្តនិមិមត។

-17-


៧៦- ចំនន ួ បឋម អ. prime number បារ. nombre

ចំនន ួ គត់ប្ដលប្ចកោច់ប្តនឹង 1 និងខលួនឯង។

ឧទហរណ្៍ 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19 ជាចំនន ួ បឋម។

premier (m.)

៧៧- ចំនន ួ ភាគរយ

អ. percentage បារ. pourcentage (m.)

៧៨- ចំនន ួ ពត ិ

អ. real number

សមាមារត ផលទធៀប ឬ អរត្តប្ដលបាន សរទសរជាមួយភាគប្បងទសមន ី ង ឹ 100។ 80 ។ 100 ចំនន ួ សនទ ិ ននិងចំនួនអសនទ ិ នរួមបញ្ចូ លគ្នប។

ឧទហរណ្៍ 80 % 

បារ. nombre réel

(m.)

៧៩- ចំនន ួ ពជ ី -

គណ្ិត អ. algebraic number

ចំនន ួ ប្ដលជាឫសថ្នពហុ ធាពីជគណ្ិតណ្តមួយ។

ឧទហរណ្៍

3 ជាចំនន ួ ពីជគណ្ិតមួយ ពីទរ ៉ះ 2 វាជាឫសថ្នសមីោរ x  3  0 ។

បារ. nombre

algébrique (m.)

៨០- ចំនន ួ

សនទ ិ ន

អ. rational

number

បារ. nombre

ចំនន ួ ប្ដលអាចសរទសរជាផលទធៀបថ្នចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីបប្ដលមានភាគប្បងខុសពីសូនយ។ 3 1 5 123 ឧទហរណ្៍  ,  1, 0, , 2, , , ... 2 2 3 17 ជាចំនន ួ សនទ ិ ន។

rationnel (m.)

-18-


៨១- ចំនន ួ អសនទ ិ ន

អ. irrational number បារ. nombre irrationnel (m.)

៨២- ឆទោណ្ អ. hexagon បារ. hexagone

ចំនន ួ ប្ដលមន ួ ិ អាចសរទសរជាផលទធៀបថ្នចំនន

គត់រឡទ្យ ុឺ ីប។ ឧទហរណ្៍

ួ 2 ,  2e ,  3 , 3 2 , 5 7 , e ,  , ... ជាចំនន

អសនិទន។ ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងរបាំមយ ួ ។ ឧទហរណ្៍ ឆទោណ្ ABCDEF បងាហញកបុងរូប។

(m.)

៨៣- ឆទោណ្នយ ័ ិ ត អ. regular

hexagon បារ. hexagone

régulier

ឆទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំមួយទសមី

គ្នប នង ិ មុំកុ បងទំងអស់មានរងាវស់ទសមគ្ន ី ប។

ឧទហរណ្៍ ឆទោណ្និយត ័ ABCDEF បងាហញ កបុងរូប។

(m.)

៨៤- ដឺទរក

អ. degree

បារ. degré (m.)

0 - ខាបតថ្នរងាវស់មុំមាននិមត ិ ឋសញ្ញដ « »។

ឧទហរណ្៍ មុំប្កងមានរងាវស់ 90 ដឺទរក(90 0)។

-19-


- សវ័យគុណ្ថ្នអទងរកបុងកទនាមពីជគណ្ិត។ ៨៥- ទដោអ. decaបារ. déca៨៦- ប្ដនកំណ្ត់ អ. domain បារ. domaine (m.) ៨៧- តួដក អ. subtrahend

ឧទហរណ្៍ ដឺទរកថ្ន 7 x5 គឺ 5។

បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី ១០ឯកត្ត

ទហយ ី មាននិមិតថសញ្ញដ ‹da›។

ឧទហរណ្៍ ទបខា ី ប តជារោម ១ទដោរោម (1dag) ទសមីនឹង ១០រោម (10g)។

សំណ្ុំចំនួនថ្នអទងរ x ប្ដលន្ទំឱ្យអនុគមន៍

y = f(x) មានតថ្មល នង ិ ត្តងទោយ D។

ឧទហរណ្៍ អនុគមន៍ f (x)  x មានប្ដន កំណ្ត់ D  {x / x  0}  [ 0, )  [ 0,  [ ។ ចំនួនប្ដលយកទៅដកពីតំណ្តងដក។

ឧទហរណ្៍ 8 – 3 = 5, 3 ជាតួដក។

បារ. diminuteur (m.)

៨៨- ទតរត្តប្អត / ចតុមុខ

ពហុមុខប្ដលមានមុខបួនកបុងទ្យរមង់ជារតទី ោណ្។

អ. tetrahedron

បារ. tétraèdre (m.)

៨៩- ទតរត្តប្អត និយត ័ /

ទតរត្តប្អតឬចតុមុខប្ដលមានមុខទំងបួនប៉ាុនគ្នប

កបុងទ្យរមង់ជារតីទោណ្សម័ងស។

-20-


ចតុមុខនយ ័ ិ ត

អ. regular

tetrahedron

បារ. tétraèdre

régulier (m.)

៩០- តំណ្តងដក អ. minuend បារ. diminuend (m.)

៩១- តំបន់កង អ. annulus បារ. anneau (m.)

៩២- រតីទោណ្ អ. triangle

បារ. triangle

ចំនន ួ ប្ដលយកមកដកនឹងតួដក។

ឧទហរណ្៍ 8 – 3 = 5, 8 ជាតំណ្តងដក។ ប្ផបកមួយថ្នបលង់ប្ដលទៅចទន្ទល៉ះរងវង់ពីរមានផចិត

រួម ទហយ ី មានរបប្វងោំខុសគ្នប (មុខវ ិជាជវ ិភាគ កុំផច លិ )។

ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងបី។

ឧទហរណ្៍ រតទី ោណ្ ABC បងាហញកបុងរូប។

(m.)

-21-


៩៣- រតទី ោណ្មារត អ. trigonometry បារ. trigono-

métrie (f.)

៩៤- រតទី ោណ្ សម័ងស

អ. equilateral

ប្ផបកមួយថ្នគណ្ិតវ ិទ្យាប្ដលសក ិ ាពទ្យ ី ំន្ទក់-

ទ្យំនងរវាងមុំនិងរជុងរបស់រតីទោណ្ប្កង។

- រតទី ោណ្ប្ដលរជុងទំងបីមានរបប្វងទសមគ្ន ី ប។ o - រតីទោណ្ប្ដលមុំកុ បងនីមួយៗទសមីនឹង 60 ។

triangle

បារ. triangle

équilatéral (m.)

៩៥- រតធា ី

ពហុធាប្ដលមានបីត។ ួ

អ. trinomial

ឧទហរណ្៍ a + b + c , ax2 + bx + c

៩៦- នពវទោណ្

ពហុទោណ្មួយប្ដលមានរជុងរបាំបន ួ ។

បារ. trinôme (m.) អ. nonagon

បារ. nonago (m.)

៩៧- នពវទោណ្ និយត ័

អ. regular

ជារតធា ី ។

នពវទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំបន ួ

ទសមីគ្នប និង មុំកុ ងទំ ប ងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។

nonagon

បារ. nonagone

régulier (m.)

៩៨- ទ្យរមង់បូប្៉ា ល

អ. polar form បារ. forme polaire(f.)

ោរសរទសរចំនន ួ កុំផលិចជារាងធរណ្ីមារតប្ដល

មានម៉ាូឌុលនិងអាគុយម៉ាង់។

-22-


៩៩- ទ្យសទោណ្ អ. decagon

ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងដប់។

បារ. décagone (m.)

១០០- ទ្យសទោណ្ នយ ័ ិ ត

អ. regular decagon បារ. décagone régulier (m.)

១០១- ទ្យសមុខ

ទ្យសទោណ្មួយប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងដប់

ទសមីគ្នប និង មុំកុ ងទំ ប ងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។

ពហុមុខប្ដលមានមុខដប់។

អ. decahedron បារ. décaèdre (m.)

១០២- ទ្យន ប យ ័ ិ ន អ. data

បារ. données (f.)

១០៣- ទទ្យវធា អ. binomial បារ. binôme (m.)

១០៤- រទ្យស ឹ ឋី អ. theory

បារ. théorie (f.)

(សទិតិវ ិទ្យា) ព័ត៌មានប្ដលរបមូលបានត្តមោរ

ទធវីអទងកត សួរសំណ្ួរ ឬ វាស់ប្វង...។ ពហុធាប្ដលមានពីរតួ។

ឧទហរណ្៍ 2x + 3y , – 7y + 5, 6bx – y2 ជាទទ្យវធា។ គំនត ិ ប្ដលទសបីទឡង ី សរមាប់ពនយល់ឬបករសាយ

ជាទ្យូទៅនូវបាតុភូត, រពឹតថិោរណ្៍...។

-23-


១០៥- រទ្យស ថី ន ំ ន ួ ឹ ច

អ. number theory បារ. théorie des nombres (f.)

១០៦- រទ្យស ឋី ទ្យ ឹ ប អ. theorem

បារ. théorème

ប្ផបកមួយថ្នគណ្ិតវ ិទ្យាប្ដលសក ិ ាពល ី កាណ្ៈ

ថ្នចំនន ួ គត់រឡទ្យ ុឺ ីប ភាពទ្យូទៅ និង ទ្យំន្ទក់ទ្យំនង របស់វា។

បោសន៍ជាក់ល្ងក់ប្ដលអាចបងាហញថាពិតត្តម

រយៈោរបករសាយបញ្ញជក់ នង ិ បានកត់រត្តទ្យុក។

(m.) ១០៧- រទ្យស ៉ា ឌ ឹ ទឋី រសុ ី ុយ អ. residue theory បារ. théorie de

résidue (f.)

១០៨- បោសន៍

អ. proposition / statement

បារ. proposition (f.)

១០៩- បញ្ច ទោណ្ អ. pentagon, បារ. pentagone

សំណ្ុំរទ្យស ថី ទ្យសរមាប់គណ្ន្ទអាំងទតរោល ឹ ប

ថ្នអនុគមន៍អទងរកុំផលិច។

(តកកវ ិទ្យា) របទយគ ឬ ឃ្លល ឬក៏អំណ្៉ះអំណ្តង

ទំងឡយណ្តប្ដលទគអាចអ៉ះអាង ឬ សនមតថា ពិតឬមិនពិត។

ឧទហរណ្៍ បោសន៍ មានដូចជា ៖ - ភបំទពញជារាជធានថ្ី នរព៉ះរាជាណ្តចរកកមពុជា។ - ថ្ងងប្សែកនឹងមានទភលៀងខាលង ំ បំផុតទៅភបំទពញ។

ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងរបាំ។

ឧទហរណ្៍ បញ្ច ទោណ្ ABCDE បងាហញកបុងរូប។

(m.)

-24-


១១០- បញ្ច ទោណ្ នយ ័ ិ ត

អ. regular

pentagon, បារ. pentagone

បញ្ច ទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំទសមគ្ន ី ប

និង មុំកុ បងទំងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។

ឧទហរណ្៍ បញ្ច ទោណ្និយត ័ ABCDE បងាហញ កបុងរូប។

régulier (m.)

១១១- បន្ទធត់ អ. straight line បារ. droite (f.) ១១២- របទលឡរោម ូ អ. parallelogram បារ. parallélo-

សំណ្ុំចំណ្ុចរតង់ប្ដលល្ងតសននង ឹ (បន្ទលយ)

ទៅអននឋត្តមទ្យស ិ ទៅផធុយគ្នប។

ចតុទោណ្ប្ដលមានរជុងរសបគ្នបពរី ៗ។

ឧទហរណ្៍ ចតុទោណ្ ABCD ជារបទលឡូរោម ប្ដលបានបងាហញកបុងរូប។

gramme (m.)

១១៣- របទលពប្ី ប៉ាត អ. parallelopiped

បារ. parallélé-

pipède (m.)

ពហុមុខមានរពំប្ដនខណ្ឍទោយមុខរបាំមយ ួ

ទហយ ី មុខទំងអស់ទន៉ះជារបទលឡូរោម ប្ដល កបុងទន្ទ៉ះ វាមានមុខឈមបីគូរសបទរៀងគ្នប នង ិ ប៉ាុនទរៀងគ្នប។

-25-


ឧទហរណ្៍ វតទុរង ឹ ABCDEFGH ជារបទលពីប្ប៉ាត ប្ដលបានបងាហញកបុងរូប។

១១៤- របទលពប្ី ប៉ាត ប្កង

អ. rectangular

របទលពីប្ប៉ាតប្ដលមានមុខទំងអស់ជាចតុទោណ្ប្កង។

parallelopiped

បារ. parallélépipède rectangle (m.)

ី ទី ត/ ១១៥- របូបាបល ភវនយ ី វ ិទ្យា

អ. probability

ប្ផបកមួយថ្នគណ្ិតវ ិទ្យាប្ដលសក ិ ាអំពី

ភាពថ្ចដនយថ្នរពឹតថិោរណ្៍។

បារ. probabilité(f.) ី ទី ត/ ១១៦- របូបាបល ភវនយ ី ភាព

អ. probability

ផលទធៀបរវាងចំនួនករណ្ីរសបនង ិ ចំនួនករណ្ី

អាចថ្នរពឹតថិោរណ្៍ណ្តមួយ។

បារ. probabilité (f.)

១១៧- ផលគុណ្ អ. product បារ. produit (m.)

លទ្យនផលថ្នវ ិធីគុណ្ថ្នទរចីនចំនន ួ ។

ឧទហរណ្៍ ចំនន ួ 15 ជាផលគុណ្ថ្នពរី ចំនួន 5 និង 3 ។

-26-


១១៨- ផលដក អ. difference

បារ. différence (f.)

១១៩- ផលទធៀប អ. ratio

បារ. rapport (m.)

ចំនន ួ ប្ដលបានមកពីោរដករវាងតំណ្តងដក និង

តួដក។

ឧទហរណ្៍ 8 – 3 = 5, 5 ជាផលដក។

ោរទរបៀបទធៀបផលប្ចក សមាមារតថ្នចំនន ួ ទ្យំហំ

បរមាណ្ ឬ កទនាមពីរឬទរចីន។ ផលទធៀបអាច ិ សរទសរជាទ្យរមង់របភាគនិងទ្យរមង់ចុចពីរ។

ឧទហរណ្៍៖ 25 25 ក  25 : 97 ។ 97 97 ខ- ផលទធៀបថ្នទកមងរបុស 3 ន្ទក់ ទៅនឹងទកមងរសី 3 2 ន្ទក់ ទៅកបុងថាបក់មយ ួ គឺ ឬ 3 : 2 ។ 2 គ- ផលទធៀបថ្នរជុងរបស់ោទរមួ៉ា យទៅនឹង ១២០- ផចត ិ

អ. centre/center

បារ. centre (m.) ១២១- ផចត ិ រងវង់ អ. centre of a circle

អងកត់រទ្យូងវាគឺ 1 : 2 ។

ចំណ្ុចប្ដលមានចមាងយទសមីទៅនឹងចំណ្ុចរតូវ

គ្នបថ្នរូបធរណ្ីមារតពរី ប្ដលឆលុ៉ះគ្នប។

ចំណ្ុចមួយប្ដលរគប់ចំណ្ុចទំងអស់ថ្នរងវង់

សទត ិ ទៅទសមច ី មាងយពច ី ំណ្ុចទន្ទ៉ះ។

បារ. centre d' un

cercle (m.)

១២២- ផចត ិ ប្សវ

អ. centre of the

sphere

ចំណ្ុចកណ្ត ឋ លប្ដលសទិតទៅចមាងយដូចគ្នបពី

ចំណ្ុចទំងអស់ថ្នប្សវមួយ។

បារ. centre de la

sphère (m.)

-27-


១២៣- ប្ផបកនម មិ ិ ត អ. imaginary part បារ. partie imaginaire (f.)

ប្ផបកជាទមគុណ្ថ្ន i ទៅកបុងចំនន ួ ឬអនុគមន៍

កុំផលិច។

ទបី z  x  i y ទន្ទ៉ះប្ផបកនម ិ មិតថ្ន z ត្តងទោយ

Im(z) = y ។

១២៤-ថ្ផធរកឡ

ទ្យំហថ្ំ ផធមយ ួ ប្ដលមានខាបតគត ិ ជាោទរ។៉ា

១២៥- ប្ផបកពត ិ

ប្ផបកថ្នចំនន ួ ឬអនុគមន៍កុំផលិចប្ដលមិនប្មនជា

អ. area បារ. aire (f.)

អ. real part

បារ. vraie partie (f.)

១២៦- ពហុទោណ្ អ. polygon បារ. polygone (m.) ១២៧- ពហុទោណ្ នយ ័ ិ ត

អ. regular polygon

ទមគុណ្ថ្ន i ។

ទបី z = x + i y ទន្ទ៉ះប្ផបកពិតថ្ន z ត្តងទោយ Re(z) = x ។

រូបធរណ្ីមារតមួយប្ដលខណ្ឍទោយបន្ទធត់

ជាទរចន ី ដូចជា រតទី ោណ្ ចតុទោណ្ បញ្ច ទោណ្ ឆទោណ្ ។ល។

ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងទំងអស់របប្វងទសមីគ្នប

និងមុំកុ បងទំងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។

បារ. polygone régulier (m.)

១២៨- ពហុគុណ្ អ. multiple បារ. multiple

ចំនន ួ ណ្តមួយប្ដលជាផលគុណ្ថ្នទរចន ី ចំនួន។

ឧទហរណ្៍ ចំនន ួ 15 ជាពហុគុណ្ថ្នចំនន ួ 5។

(m.)

-28-


១២៩- ពហុធា

អ. polynomial / multinomial

បារ. polynôme (m.)

- កទនាមពីជគណ្ិតមានផលបូកតួជាទរចីនប្ដល តួនីមយ ួ ៗ គឺជាផលគុណ្ថ្នចំនន ួ ទងរមួយ និង

អទងរមួយឬទរចន ី ។ ទបស ី ន ិ ជាមានអទងរ x មួយ ទន្ទ៉ះទ្យរមង់ទ្យូទៅ កំណ្ត់ទោយ

a0 + a1x + a2x2 + ... + anxn

ប្ដល ai ជាចំនួនទងរ (i = 0,1,2,3,...,n)។

- កទនាមពីជគណ្ិតប្ដលមានផលបូកថ្នពរី តួ ឬទរចន ី តួ។ ឧទហរណ្៍ x2 – 4, x2 – 2xy + y2 , 4x3 – ១៣០- ពហុមុខ អ. polyhedron

បារ. polyèdre (m.)

១៣១-ពហុមុខនយ ័ ិ ត អ. regular

polyhedron

5xy – 4 , 7x2y + zt + 45y5 ជាពហុធា។

រូបសណ្ត ឌ នអងគធាតុរងមួ ឹ យខណ្ឍទោយមុខ

ជាទរចីនប្ដលមុខនីមយ ួ ៗជាពហុទោណ្។

ពហុមុខប្ដលមានមុខទំងអស់ជាពហុទោណ្

និយត ័ ប៉ាុនៗគ្នប។

បារ. polyèdre

régulier (m.)

១៣២- ព/ី ផ្ទយ អ. pi

បារ. pi (m.)

១៣៣- រពត ឋិ រណ្៍ ឹ ោ អ. event

បារ. évènement

នម ិ ត ិ ឋសញ្ញដ  មានតថ្មលរបប្ហល 3,14159។

លទ្យនផលថ្នោរសាកលផង ឬ ពទិ សាធន៍អវីមយ ួ ទៅកបុងរបូបាបីលីទត។

(m.)

-29-


១៣៤- ភាគប្បង

ប្ផបកខាងទរោមរបស់របភាគ។ 5 អ. denominator ឧទហរណ្៍ របភាគ ឬ 5/7 មាន 7 ជា 7 បារ. dénominateur ភាគប្បង។ (m.)

១៣៥- ភាគយក អ. numerator

បារ. numérateur (m.)

១៣៦- ភាគរយ អ. per cent បារ. pour cent

ប្ផបកខាងទលីរបស់របភាគ។ 8 ឧទហរណ្៍ របភាគ ឬ 8/9 មាន 8 ជា 9 ភាគយក។ - ភាគរយត្តងទោយនិមិតឋសញ្ញដ « % »។ ឧទហរណ្៍ 1% (មួយភាគរយ)។

(m.)

១៣៧- មុំ អ. angle បារ. angle (m.)

១៣៨- មុំប្កង អ. right angle បារ. angle droit (m.)

រូបធរណ្ីមារតបទងកត ី ទោយបន្ទធត់ពរី អងកត់ពរី ឬ

កនល៉ះបន្ទធត់​់ពីរប្ដលគូសទចញពីចំណ្ុចរួមមួយ ឬ ប្ផបកថ្នលំហប្ដលបទងកត ី ទោយបលង់ពរី ោត់គ្នប។

មុំប្ដលបទងកត ី ទោយបន្ទធត់ពរី ប្កងគ្នបមានរងាវស់

ទសមី 90 ដឺទរក។

(90 ដទឺ រក = 100 រោដ =

-30-

 រា៉ា ដយង់)។ 2


១៣៩- មុជា ំ ប់ អ. adjacent angles បារ. angles

មុំពរី ប្ដលមានកំពូលនង ិ រជុងមួយរួមគ្នប។

ឧទហរណ្៍ កបុងរូប MON និង NOP ជាមុំជាប់គ្នប។

adjacents (m.)

១៤០- មុទ្យ ំ ល់កព ំ ូល អ. opposite angles

មុំពីរបទងកីតទោយបន្ទធត់ពីររបសពវគ្នបមាន

ចំណ្ុចកំពូលរួម។

បារ. angles

opposés par

le sommet (m.)

១៤១- មុប ំ ំទពញ

អ. complementary angle

បារ. angle

complémentaire

មុំមយ ួ កបុងចំទណ្តមមុំពរី ប្ដលមានផលបូក

ទសមី 90 ដឺទរក។

ឧទហរណ្៍ កបុងរូប XOY និង YOZ ជាមុំបំទពញ។

(m.)

១៤២- មុប ំ ប្នទម អ. supplementary angle

មុំមយ ួ កបុងចំទណ្តមមុំពរី ប្ដលមានផលបូក

ទសមី 180 ដឺទរក។

ឧទហរណ្៍ MON នង ិ NOP ជា

-31-


បារ. angle supplémentaire (m.)

១៤៣- មុផ ំ ត ចិ

អ. central

មុំបប្នទមប្ដលបងាហញកបុងរូប។

មុំមានកំពូលទៅរតង់ផចិតថ្នរងវង់។

angle

បារ. angle au

centre (m.)

១៤៤- មុំរាប

អ. straight angle

មុំមានរងាវស់ទសមន ី ង ឹ 180 ដឺទរក។

ឧទហរណ្៍ កបុងរូប XOX ជាមុំរាប។

បារ. angle plat (m.) ១៤៥- មុំរសួច អ. acute angle

មុំមានរងាវស់ចទន្ទល៉ះពី 0 ដឺទរក និង 90 ដឺទរក។

បារ. angle aigu (m.) ១៤៦- មុំទល

អ. obtuse angle បារ. angle obtus (m.)

មុំមានរងាវស់ចទន្ទល៉ះពី 90 ដឺទរក និង 180 ដឺទរក។

-32-


១៤៧- មល ិ -ី ល អ. milli-

បារ. milli-

១៤៨- ម៉ាូឌុល

(ចំនន ួ កុផ ំ ច លិ )

អ. modulus

បារ. module (m.) ១៤៩- ប្ម៉ារតគូប

អ. cubic meter

បារ. mètre cube (m.)

១៥០- រង៉ា ់ / ទរង៉ា អ. range

បារ. rang (m.)

១៥១- រងវង់ អ. circle

បារ. cercle (m.)

បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី 10 3  ឯកត្ត ទហយ ី មាននិមត ិ ថសញ្ញដ ‹m› ។

1 1000

ឧទហរណ្៍ ទបីខាបតជាប្ម៉ារត ១មិលីប្ល ម៉ារត 1 1 (1mm) = ប្ម៉ារត ( m)។ 1000 1000 របប្វងអងកត់ពីគល់តរមុយទៅចំណ្ុចត្តងឱ្យចំនួន កុំផលិច។

ខាបតសមាគល់មាឌឬចំណ្ុ៉ះទសមីនឹងរតីគុណ្

ថ្នប្ម៉ារត។ ប្ម៉ារតគូប សរទសរោត់ ម៣ ( m3 ) ។ ១ម៣ = ១០៣ ដម៣ = ១០៦ សម៣ ។

(សទិតិវ ិទ្យា) ផលសងរវាងតថ្មលខពស់បំផុតនិងតថ្មល

ទបបំផុតថ្នទ្យិនបន័យ។

សំណ្ុំចំណ្ុចទំងអស់ទៅកបុងបលង់មួយប្ដលមាន

ចមាងយទងរពច ី ំណ្ុចនឹងមួយថ្នបលង់ទន្ទ៉ះ។

-33-


១៥២- រងវង់រតី -

ទោណ្មារត

អ .trigonometry circle

រងវង់មានរងាវស់ោទំ សមម ួ ឯកត្តប្ដលទគសក ី យ ិ ា

ពីទ្យំន្ទក់ទ្យំនងមុំជាមួយនឹងរជុងរបស់រតីទោណ្មារតកបុងរងវង់ទន៉ះ។

បារ. cercle trigo-

nométrique (m.)

១៥៣- រងាវស់មុំ អ. angular measure

ខាបតប្ដលទរបរី បាស់សរមាប់វាស់មុំ គត ិ ជាដឺទរក

រោដ ឬ រា៉ា ដយង់។

បារ. mesure de l’angle (f.)

១៥៤- រា៉ា ដយង់ អ. radian

បារ. radian (m.)

១៥៥- វា៉ារយ ៉ាង់ អ. variance បារ. variance (f.)

ខាបតថ្នរងាវស់មុំមាននិមិតឋសញ្ញដ «rad »។ ឧទហរណ្៍ មុំប្កងមានរងាវស់

 rad។ 2

១- រងាវស់មយ ួ ថ្នរបាយកបុងសទត ិ វិ ិទ្យាប្ដលជា

មធយមភាគថ្នផលសងោទររវាងតថ្មល ៉ា អទងកតនិង មធយមរបស់វា។ វា៉ារយ ៉ាង់គំរូត្តងប្ដលត្តងទោយ

2 s 2 នង ទិ សា ិ វា៉ារយ ៉ាង់សត ិ កលប្ដលត្តងទោយ  ។

២- រងាវស់មយ ួ ត្តងទោយ Var(X) ឬ

V(X) ប្ដលជាសងឃម ឹ គណ្ិតថ្នគមាលតោទរ ៉ា

រវាងអទងរថ្ចដនយ X និងសងឃម ឹ គណ្ិត E(X)

-34-


របស់វាប្ដលកំណ្ត់ទោយសមោ ី រ Var(X)  E[(X  E(X))2 ] ។

១៥៦- វ ិធគ ី ុណ្

របមាណ្វ ិធីឬដំទណ្ីរោរថ្នោររកផលគុណ្ថ្ន

អ. multiplication ពីរចំនន ួ ឬទរចីនចំនន ួ ប្ដលត្តងទោយនិមិតថសញ្ញដ

បារ. multiplication

(f.) ១៥៧- វ ិធីប្ចក អ. division

បារ. division (f.)

«×»ឬ«.»។

ឧទហរណ្៍ 4 × 3,

ab = a × b = ab ។

របមាណ្វ ិធីឬដំទណ្ីរោរថ្នោររកផលប្ចកថ្នពីរ

ចំនន ួ ឬទរចីនចំនួនប្ដលត្តងទោយនិមិតថសញ្ញដ «÷» , « » , « / »។

ឧទហរណ្៍ 15/3 = 5 ប្ដល 15 ជាតំណ្តង ំ ប្ចក, ១៥៨- វ ិធីដក

អ. subtraction

3 ជាតួប្ចក និង 5 ជាផលប្ចក។

របមាណ្វ ិធីឬដំទណ្ីរោរថ្នោររកផលដកថ្ន

បារ. soustraction

ពីរចំនន ួ ឬទរចីនចំនន ួ ប្ដលត្តងទោយនិមិតថសញ្ញដ « - » ។

១៥៩- វ ិធប ី ូក

របមាណ្វ ិធឬ ី ដំទណ្ីរោរថ្នោររកផលបូកថ្នពរី

(f.)

អ. addition បារ. addition

ចំនន ួ ឬទរចីនចំនួនប្ដលត្តងទោយនិមិតថសញ្ញដ «+»។

(f.)

់ -ី ១៦០- សងទ្យ អ. centi-

បារ. centi-

បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី 10 2  ឯកត្ត ទហយ ី មាននិមិតថសញ្ញដ ‹c› ។

-35-

1 100


១៦១- សងឃម ឹ គណ្ិត

អ. expected value, mathematical expectation

ឧទហរណ្៍ ទបខា ី ប តជាប្ម៉ារត ១សង់ទ្យីប្ម៉ារត 1 1 (1cm) = ប្ម៉ារត ( m)។ 100 100 តថ្មលផលបូករបស់ផលគុណ្ថ្នតថ្មលអទងរថ្ចដនយ នឹងតថ្មលរបូបាបីលីទតរបស់វាប្ដលត្តងទោយ នម ិ ត ិ ថសញ្ញដ E(X) ឬ  ។

បារ. espérance

mathématique (f.)

១៦២- សតឋទោណ្ អ. heptagon

ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងរបាំពរី ។

បារ. heptagone (m.)

១៦៣- សតឋទោណ្ នយ ័ ិ ត

អ. regular

សតឋទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំពីរ

ទសមគ្ន ប ងអស់មានរងាវស់ទសមគ្ន ី ប នង ិ មុំកុ ងទំ ី ប។

heptagon

បារ. heptagone

régulier (m.)

១៦៤- សមាមារត អ. proportion បារ. proportion (f.)

១៦៥- សុឡ ំ ី ង អ. cylinder

សមីោរមួយបងាហញពីផលទធៀបប្ដលសមមូល a c នង  ឬ ឹ គ្នប ទហយ ី ប្ដលមានទ្យរមង់ទ្យូទៅ b d a :bc:d។ 1 2  ។ 2 4 អងគធាតុរងមានរាងជាបំ ពង់ប្ដលបាតទំងពរី ឹ

ឧទហរណ្៍

របស់វាជារងវង់បុ៉ានគ្នប ទហយ ី រសបគ្នប។

-36-


បារ. cylindre (m.)

១៦៦-សម ឺ ីរកុម អ. semi-group

បារ. demi-groupe (m.)

១៦៧- សំណ្ុំ អ. set បារ. ensemble (m.)

សំណ្ុំមួយប្ដលមានប្តលកាណ្ៈផឋុំចំទ

៉ះ

របមាណ្វ ិធទី ទ្យវធាតុ។

បណ្ុ ំឋ ថ្នវតទុប្ដលកំណ្ត់ទោយលកាខណ្ឍជាក់-

ល្ងក់។ វតទុនីមយ ួ ៗថ្នសំណ្ុំទៅថា ធាតុថ្ន សំណ្ុំ។ ឧទហរណ្៍

១- សំណ្ុំថ្នចំនួន 4, 5, 7 និង 8 ។ ទគត្តងទោយ {4, 5, 7, 8} ។

២- សំណ្ុំថ្នថ្ងងរបចាំសបាឋហ៍ ។ ទគត្តងទោយ

{ចនធ, អងាគរ, ពុធ, រពហសផតិ៍, សុរក, ទៅរ,៍ អាទ្យិតយ} ។ ១៦៨- សំណ្ុំរង អ. subset បារ. sousensemble (m.)

សំណ្ុំប្ដលធាតុទង ំ អស់របស់វាជាធាតុថ្នសំណ្ុំ មួយទទ្យៀត។ ឧទហរណ្៍ សំណ្ុំ { 5, 7, 8} ជាសំណ្ុំរងថ្នសំណ្ុំ {4, 5, 7, 8} ។

-37-


១៦៩- សំណ្ុំទ្យទទ្យ អ. empty set / null set

សំណ្ុំប្ដលគ្នមនធាតុ ទហយ ី ទគត្តងទោយ

 ឬ{}។

បារ. ensemble

vide (m.)

១៧០- សំណ្ុំរាប់អស់

អ. finite set

បារ. ensemble fini (m.)

១៧១- សំណ្ុំរូបភាព អ. range / image បារ. image (f.)

សំណ្ុំប្ដលមានចំនួនធាតុ ជាចំនន ួ កំណ្ត់។

ឧទហរណ្៍ សំណ្ុំ A = { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 } ជាសំណ្ុំរាប់អស់។

សំណ្ុំតថ្មល y = f(x) ចំទ

៉ះរគប់ x ទៅទលី

ប្ដនកំណ្ត់ D ថ្នអនុគមន៍ f និង ត្តងទោយ I ឬ Im(f) ឬ Im f ។

ឧទហរណ្៍ សំណ្ុំរូបភាពថ្នអនុគមន៍

y = f(x)  2 x  3 ( x 1) គឺ

I = {y / y 1} = (- , 1] ។ ១៧២- សំណ្ុំអននឋ អ. infinite set បារ. ensemble infini (m.) ១៧៣- សទត ិ សា ិ កល អ. population

បារ. population (f.)

សំណ្ុំប្ដលមានចំនួនធាតុ ទរចីនមិនអាចកំណ្ត់

បាន។ ឧទហរណ្៍

សំណ្ុំ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, . . . . . .} ជាសំណ្ុំអននឋ។ សំណ្ុំថ្នតថ្មលអទងកតទំងអស់ប្ដលទគទលីកយក

មកសក ិ ាត្តមប្បបសទត ិ ិ មានដូចជា រកុមមនុសស សតវ រុកាជាតិ វតទុ...។

-38-


១៧៤- ប្សវ អ. sphere បារ. sphère ( f.)

១៧៥- ហក ិ តូអ. hecto-

បារ. hecto-

ថ្ផធបទ្យ ិ ជិតប្ដលរគប់ចំណ្ុចថ្នថ្ផធ សទត ិ ទៅទសមី

ចមាងយពីចំណ្ុចកំណ្ត់មួយ(ផចិតរបស់វា)។

បុពវបទ្យថ្នខាបតប្ដលមានតថ្មលទសមី ១០០ ឯកត្ត

ទហយ ី មាននិមិតថសញ្ញដ ‹h›។

ឧទហរណ្៍ ទបខា ី ប តជារោម ១ហក ិ តូរោម (1hg) ទសមីនឹង ១០០រោម (100g) ។

១៧៦- អងកតរ់ តង់ អ. line segment បារ. segment de droite (m.) ១៧៧- អងកតធ ់ ូប អ. chord

ប្ផបកថ្នបន្ទធត់មយ ួ ប្ដលសទិតទៅចទន្ទល៉ះចំណ្ុច

ពីរទៅទលីបន្ទធត់ទន្ទ៉ះ (កបុងករណ្ីខល៉ះទោយរួម បញ្ចូ លចំណ្ុចទំងពរី ផង)។

អងកត់មយ ួ ប្ដលភាជប់ចំណ្ុចពរី ទៅទលប្ី ខសទោង។

បារ. corde (f.)

-39-


១៧៨- អងកតផ ់ ត ចិ អ. diameter

បារ. diamètre (m.)

អងកត់ធូ ប្ដលោត់ ប ផចិតថ្នរងវង់ឬប្សវមួយ។

ឧទហរណ្៍ កបុងរូបខាងទលី CD ជាអងកត់ផចិត ថ្នរងវង់ ទហយ ី រូបខាងទរោម CD ជាអងកត់ផចិត ថ្នប្សវ។

១៧៩- អដឌទោណ្

ពហុទោណ្ប្ដលមានរជុងរបាំប។ ី

១៨០- អដឌទោណ្

អដឌទោណ្ប្ដលមានរបប្វងរជុងទំងរបាំបី

អ. octagon បារ. octogone (m.)

នយ ័ ិ ត

អ. regular

ទសមីគ្នបនិងមុំកុ ងទំ ប ងអស់មានរងាវស់ទសមីគ្នប។

octagone

បារ. octogone

régulier (m.)

-40-


១៨១- អរត្ត អ. rate

បារ. taux (m.)

១៨២- អទងរ អ. variable

បារ. variable (f.) ១៨៣- អទងរថ្ចដនយ អ. random variable បារ. variable

ផលទធៀបមួយប្ដលទរបៀបទធៀបឯកត្តពីរទផសង

គ្នប។ ឧទហរណ្៍ អរត្ត៦០គីឡូប្ម៉ារតកបុងមួយ ទមា៉ាង។ និមិតថសញ្ញដប្ដលត្តងឱ្យបរមាណ្ឬតថ្មល មិន ិ សាគល់។

(សទត ិ វិ ិទ្យា) អទងរប្ដលអាចទ្យទ្យួលបានតថ្មលប្ត

មួយគត់ពីលទ្យនផលពិទសាធន៍នីមយ ួ ៗប្ដលតថ្មល ទន៉ះពុំអាចកំណ្ត់ជាមុនបាន។

aléatoire (f.) ១៨៤- អទងរថ្ចដនយ ជាប់ អ. continuous

(សទត ិ វិ ិទ្យា) អទងរថ្ចដនយប្ដលមានតថ្មលទៅកបុង

ចទន្ទល៉ះណ្តមួយ។

random variable បារ. variable aléatoire continue (f.)

១៨៥- អទងរថ្ចដនយ

ោច់

អ. discrete random variable បារ. variable aléatoire discrète (f.)

(សទិតិវ ិទ្យា) អទងរថ្ចដនយប្ដលមានតថ្មលោច់ៗ

ពគ្ន ួ ទៅមួយ។ ី ប ពម ី យ

-41-


១៨៦- អនុគមន៍ អ. function បារ. fonction (f.)

ទ្យំន្ទក់ទ្យំនង f ភាជប់ធាតុ នីមយ ួ ៗថ្នសំណ្ុំ A ទៅ

នឹងធាតុប្តមួយគត់ថ្នសំណ្ុំ B ។ ទគកំណ្ត់សរទសរ f : AB

x y  f (x) កបុងទន្ទ៉ះ A ជាសំណ្ុំទដីមមិនទ្យទទ្យ និង x ជាធាតុ ទដីម ទហយ ី B ជាសំណ្ុំចុងមិនទ្យទទ្យ និង y ជា រូបភាពថ្ន x ត្តមអនុគមន៍ f ។

ឧទហរណ្៍ ទ្យំន្ទក់ទ្យំនង y  f (x)  2x ពីសំណ្ុំ A = {0, 1, 2, 3, 4} ទៅសំណ្ុំ ១៨៧- អនុគមន៍ ទលខ

អ. real function/ real-valued function

ួ ។ B  {0, 2, 4, 6, 8} ជាអនុគមន៍មយ អនុគមន៍ប្ដលមាន

(

ត្តងសំណ្ុំថ្នចំនន ួ

ពត ិ ) ជាសំណ្ុំចុង។

ឧទហរណ្៍ f (x)  3x 3  2 x  5 ជាអនុគមន៍ទលខថ្នអទងរចំនន ួ ពត ិ ។

បារ. fonction

numérique (f.)

១៨៨- អនុគមន៍គូ អ. even function បារ. fonction paire (f.)

អនុគមន៍ y = f(x) ប្ដលទផធៀងផ្ទធត់លកាណ្ៈ f( x) = f(x) ចំទ

៉ះរគប់ x  D (  x  D )

ប្ដល D ត្តងឱ្យប្ដនកំណ្ត់ថ្នអនុគមន៍ f ។ រោហវថ្នអនុគមន៍ទន៉ះឆលុ៉ះគ្នបទធៀបនង ឹ អ័កស y ។

ឧទហរណ្៍ y = x2 និង y = cos x ជាអនុគមន៍ គូ។ រោហវថ្នអនុគមន៍ y = x2 បានបងាហញកបុង

-42-


រូបខាងទរោម។

y = f(x)

១៨៩- អនុគមន៍ ទសស អ. odd function បារ. fonction impaire (f.) ១៩០- អនុគមន៍ជាប់

អ. continuous function បារ. fonction continue (f.)

១៩១- អនុគមន៍ រពីមទ្យ ី វី

អ. primitive function បារ. fonction primitive (f.)

អនុគមន៍ប្ដលទផធៀងផ្ទធត់លកាណ្ៈ f( x) =  f(x) ចំទ

៉ះរគប់ x  D ប្ដល D

ត្តងឱ្យប្ដនកំណ្ត់ថ្នអនុគមន៍ f ។

ឧទហរណ្៍ f(x)= x3, f(x)= sin x និង f(x)= x7 សុទ្យនប្តជាអនុគមន៍ទសស។

អនុគមន៍ f(x) ប្ដលជាប់រតង់ចំណ្ុច x = a ទបី - f(a) មានតថ្មលកំណ្ត់

- f(x) មានលីមីត ោលណ្ត x ខិតទៅរក a

- លម ី ត ី f(x) ោលណ្ត x ខត ិ ទៅរក a មាន តថ្មលទសមីនឹង f(a) ។

អនុគមន៍ F(x) ប្ដលមានទដរទវី F'( x) = f(x) ។ 1 2 x  5 ជាអនុគមន៍ 2 រពម ី ទ្យ ី វី ថ្ន f( x) = x ។

ឧទហរណ្៍ F( x) =

-43-


១៩២- អនុគមន៍

អនុគមន៍ថ្នមុំប្ដលកំណ្ត់ជាផលទធៀបរជុង

រតីទោណ្មារត

រតីទោណ្ប្កង។ អនុគមន៍រតីទោណ្មារតមាន

function

និង កូ តង់ហសង់។

អ. trigonometric បារ. fonction de

សុន ី ុស, កូសុន ី ុស, ទសកង់, កូទសកង់, តង់ហសង់

trigonométrie (f.)

១៩៣- អនុគមន៍ វ ិភាគ

អ. analytic function

អនុគមន៍អទងរកុំផច លិ ប្ដលមានទដរទវី នង ិ ជា

អនុគមន៍ទដរទវជាប់ ។ ី

បារ. fonction

analytique (f.)

១៩៤- អាគុយម៉ាង់

(ចំនន ួ កុផ ំ ច លិ )

អ. argument

មុំប្ដលផគុំទឡង ី រវាងអ័កសអាប់សុស ី នង ិ អងកត់ភាជប់

ពីគល់តរមុយទៅចំណ្ុចត្តងឱ្យចំនួនកុំផលិច។

បារ. argument (m.)

១៩៥-អាណ្ូត

អ. anode បារ. anode(f.)

១៩៦- ឯកត្តនម មិ ិ ត

អ. imaginary unit

ប៉ាូលវ ិជជមាន ឬ ទអឡច ួ ។ ិ រតូតថ្នទរគឿងអគគិសនីមយ ចំនន ួ របឌិត i ប្ដលសនមតថា i 2  1 ។

បារ. unité imaginaire (f.)

១៩៧- ឯកធា អ. monomial បារ. monôme(m.)

ពហុធាប្ដលមានមួយតួ។

ឧទហរណ្៍ y, 5ac , 10ax2 ជាឯកធា។

-44-


២- បច្ចេកសព្ទបច្ចេកវិទ្យា(កុ​ុំព្យទ្យ័ ូ រ) ១- កណ្ុ ថ រ

អ. mouse

បារ. souris (f.)

២- កមមវ ិធី

អ. application / application software /

ឧបករណ្៍តូ ចមួយប្ដលចល័តទលថ្ី ផធរាបទដីមផី

រតួតពន ំ ថ្នសញ្ញដចងែុលទៅទលីទអរកង់។ ិ ិតយទ្យត្ត ី ង សុសប្វរសរមាប់បញ្ញជកុំពយូទ្យ័របំទពញោរងារ

ដូចជា កមមវ ិធវា ី យអតទបទ្យ កមមវ ិធគ ី ូរបលង់ កមមវ ិធី រគប់រគងមូលទ្យិនបន័យ៘

program

បារ. application (f.)

/ programme (m.)

៣- ោត

អ. card

បារ. carte (f.)

- អតទន័យទ្យម ួ ៖ បនធ៉ះឬបណ្តប្ដលអាចឱ្យ ី យ

មានទ្យំន្ទក់ទ្យំនងជាមួយនឹងឧបករណ្៍មួយ។ ឧ. ោតសំទឡង ោតបណ្ត ថ ញ។

- អតទន័យទ្យីពីរ ៖ បនធ៉ះទសៀគវីអគគិសនីមួយប្ដល ៤- ោត់ អ. cut

បារ. couper

សកទៅកបុងប្ផបកមួយថ្នកុំពយូទ្យ័រ។

- បថូរឯកសារ ប្ផបកខល៉ះថ្នអតទបទ្យ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬ កច ិ ចោរណ្តមួយពីកប្នលងមួយទៅកប្នលងមួយ ទទ្យៀត។

- លុបឯកសារ ប្ផបកខល៉ះថ្នអតទបទ្យ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬ កិចចោរណ្តមួយ ប៉ាុប្នថ អាចយកមកបងាហញ ទឡង ី វ ិញបាន។

-45-


៥- ោតពទនលឿន អ. accelerator card

ោតសរមាប់ពទនលឿនដំទណ្ីរោរកុំពយូទ្យ័រឱ្យបាន ទលឿនជាងមុន។

បារ. carte accélératrice (f.)

៦- ោណ្តល់ អ. channel បារ. canal (m.)

១- គនលងឬសផុច ិ ទអឡច ិ រតូមា៉ាទញទ្យិកប្ដលទគទរៀប-

ចំសរមាប់ទរបី កបុងលកាណ្ៈពទិ សសណ្តមួយ។

២- រសទប់មយ ួ ថ្នរូបភាពប្ដលទគអាចទរបី

ទោយប្ឡក ឬ ទរបស ី អវប្ី ដលទគ ី រមាប់បទងកត

៧- ោណ្តល់កូដ សមាងត់

អ. encrypted

ចង់បាន។

ោណ្តល់ថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលកូ ដសមាងត់ព័ត៌មានឆលង ោត់រវាងឧបករណ្៍ពីរ។

channel

បារ. canal encrypté (m.)

៨- ោណ្តល់ ទ្យន ប យ ័ ិ ន

អ. data channel

ោណ្តល់ថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលទរបីទៅទពលបញ្ជូ នទ្យិនបន័យពឧ ី បករណ្៍មួយទៅឧបករណ្៍មួយទទ្យៀត។

បារ. canal (m.) de données (f.)

៩- ោរបញ្ឈប់/ ោរទបា៉ះបង់ (អាបត )

កយឬមុខងារទរបីសរមាប់បញ្ញជក់ពីោរបញ្ច ប់នូវ

កមមវ ិធី ដំទណ្ីរោរអវម ួ ប្ដលកំពុងទធវ។ ី យ ី

-46-


អ. abort

បារ. abandon (m.)

១០- ោរប៉ា៉ះទ្យងគច ិ អ. collision

បារ. collision (f.)

១១- ោរពទនលឿន / សំទ្យុ៉ះ

ោររបទរជៀតគ្នបថ្នសញ្ញដពីរឬទរចីនទៅកបុង

បណ្ត ថ ញមួយ ប្ដលអាចទធវីឱ្យទ្យន ិ បន័យមានភាព ទលែៀងឬបាត់បង់។

ោរទធវឱ្ ី យសធុ៉ះទលឿន។

អ. acceleration បារ.accélération (f.)

១២- កូដ

អ. code

បារ. code (m.)

១៣- កូដោរ អ. encodement

របព័នន កយ ទលខ សញ្ញដ អកសរ ទំងសមាងត់

ទំងចំហ ប្ដលទគទរបីសរមាប់ត្តងឱ្យសារឬ កយ គនលឹអីវ៉ះមួយកបុងទ្យរមង់ខីលសមរសប។

ោរបំប្បលងទ្យិនបន័យប្ដលបានបញ្ចូ ល(ដូចជា អកសរ

សញ្ញដ

កយបញ្ញជ) ទៅជា កូដ ឬ ទៅកបុងទ្យរមង់

ជាទលខ (១ ឬ 0) ប្ដលអាចសាគល់បាន ទោយ ១៤- កូដវ ិទ្យា

អ. cryptography

១៥- កូដនយ ី កមម អ. encryption

១៦- កូដក ិ

កុំពយូទ្យ័រ។

ោរសក ិ ាពវី ិធីបំប្បលងទ្យន ិ បន័យទៅជាកូដ។ ោរបំប្បលងព័ត៌មានឬទ្យន ិ បន័យទៅជាកូដពទិ សស

ណ្តមួយប្ដលទគមិនអាចយល់ឬទរបរី បាស់បាន។ ទរគឿងទអឡច ិ រតូនិកមួយប្ដលបំប្បលងឬបរងួម

-47-


អ. codec: coderdecoder

សញ្ញដថ្នសំទឡងឬរូបភាពឱ្យតូច មុននឹងបញ្ជូ ន ត្តមរបព័ននទ្យូរគមន្ទគមន៍។

សញ្ញដទំងទន៉ះរតូវបានពន្ទលមករទ្យង់រទយទដីម

១៧- ប្កសរមួល អ. edit បារ. éditer

១៨- កុព ំ យូទ្យ័រ

អ. computer,

បារ. ordinateur (m.)

១៩- ោថរ / បត អ. board

២០- ោថរចុច/ ឃប ី ត

អ. keyboard

បារ. clavier (m.)

២១- ោថរទម / ទមបត

អ. motherboard/ fatherboard/ mainboard

វ ិញទៅឯឧបករណ្៍ទ្យទ្យួល។

ផ្ទលស់បូ រឋ ប្កតរមូវ ឬ ប្កប្របអវម ួ ី យ (ឃ្លលឬក៏សុសប្វរ...)។

មា៉ាសុីនទអឡច ិ រតូនិកមួយប្បបប្ដលអាចបញ្ចូ ល

រកាទ្យុក គណ្ន្ទ វ ិភាគ ទធវីទសចកថីសទរមច និង ទញយកទ្យិនបន័យ។ បនធ៉ះរូបធាតុមិនចមលងអគគិសនីមយ ួ ប្ដលផធុកទសៀគវី

ទៅប្ផបកមា​ាងឬប្ផបកទំងសងខាង។

ឧបករណ្៍ប្ដលទកីតទចញពីបណ្ុ ំថ ឆបុចរបស់

ឧបករណ្៍ទភលង អងគុលីទលខ ឬ កុំពយូទ្យ័រប្ដល អបកទរបីរបាស់បញ្ញជឬចុច។

បនធ៉ះដ៏សំខាន់ថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលជាកប្នលងផធុកខួរ

កាលកុំពយូទ្យ័រ ោតទមម៉ាូរទផសងៗ ឈប ី ី សំខាន់ៗ

និង ឧបករណ្៍ទអឡច ិ រតូនិកប្ដលផថល់មុខងារដល់ កុំពយូទ្យ័រ។

បារ. carte mère (f.)

-48-


២២- រោហវ / រោប អ. graph

សមព័ននវតទុប្ដលទកត ី ទចញពច ី ំណ្ុចកំពូលមួយ

ទៅចំណ្ុចកំពូលមួយទទ្យៀតនិងប្ខសប្ដលភាជប់ កំពូលចូលគ្នប។

២៣- រោហវក ិ អ. graphics

២៤- កលក

អ. clock

បារ. horloge (f.)

២៥- កលូន

អ. clone

បារ. clone (m.)

២៦- ប្ខសោប អ. cable

ទ្យរមង់ រូបភាព បន្ទធត់ ប្ដលទគអាចបងាហញទលី

ទអរកង់ ទបា៉ះពុមពកុ បងទ្យរមង់ជារូបភាព ឬ សញ្ញដ។

ទរគឿងមួយប្ដលបទងកីតសញ្ញដទទ្យៀងទត់និងចាស់ ល្ងស់ ទដីមផទី របីរបាស់កុ ងទគ្នលបំ ប ណ្ងអវីមយ ួ ដូចជាោរកំណ្ត់ទពលទវល្ង។

កុំពយូទ្យ័រមួយប្ដលរតូវបានចមលងទចញពីកុំពយូទ្យ័រទដីម ប្តដំទណ្ីរោរដូចគ្នបទប៉ះបិទ្យ។

បណ្ុ ំថ សរថ្សប្ខសប្ដលោក់ទៅកបុងបំពង់ោរ

មួយ។

បារ. câble (m.)

២៧- ប្ខសទ្យន ប យ ័ ិ ន

អ. data stream

ទ្យិនបន័យប្ដលបញ្ជូ នបនថគ្នបមថងមួយថ្បមថងមួយថ្ប។

បារ. flux (m.)

de données (f.) ២៨- គណ្នី អ. account

បារ. compte (m.)

ោរអនុញ្ញដតទរបីរបាស់កុំពយូទ្យ័រឬទសវាកុំពយូទ្យ័រ

ទោយមានអតទន្ទមនង ិ កំណ្ត់រត្តចាំបាច់ទផសងៗ ទទ្យៀតប្ដលជួយដល់ោរត្តមោនអបកទរបីរបាស់។

-49-


២៩- គណ្នក ី មម អ. accounting

បារ. comptabilité

(f.) ៣០- គមន្ទគមន៍ អ. communication បារ. communication

ោរត្តមោនសកមមភាពអបកទរបប ថ ញ កបុង ី ណ្ត

អំឡុងទពលភាជប់រម ួ មានរយៈទពលថ្នោរទរបី ចំនន ួ ទ្យិនបន័យផ្ទលស់បូ រថ នង ិ ទសវា ។ល។

ោរបញ្ជូ នឬបថូរព័ត៌មានទៅវ ិញទៅមក ពី

ឧបករណ្៍មួយទៅឧបករណ្៍មួយ។

(f.)

៣១- គមន្ទគមន៍ ទ្យិនន ប យ ័

អ. data commu-

គមន្ទគមន៍ប្ដលសមាគល់ទលីោរបញ្ជូ ន

ទ្យិនបន័យជាលកាណ្ៈឌីជីងល។

nication បារ. communication de données (f.)

៣២- គឡ ី ូថ្ប អ. kilobyte

បារ. kilo-octet (m.)

ី ៣៣- គឡ ី ូបត អ. kilobit

បារ. kilobit (m.)

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នង ឹ ១០២៤ថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនយ ិ យ ទគ

កំណ្ត់យកមួយគីឡូថ្ប ទសមីនឹង ១០០០ថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ KB។

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលទសមី

នង ឹ ១០២៤ បីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគ កំណ្ត់យក១គីឡូបីតទសមីនឹង១០០០បីត អកសរោត់ គឺ Kb ឬ Kbit។

-50-

ទហយ ី


៣៤-គូសបន្ទធត់ ពទី រោម

អ. underline បារ. souligner

៣៥- ទគហទ្យំព័រ

អ. homepage / home page

៣៦- គំនូសត្តង អ. graphic បារ. graphique (m.)

៣៧- ចមលង អ. copy បារ. copier

៣៨- ចុច អ. click / press បារ. cliquer

ដឹកបន្ទធត់ពទី រោមអកសរប្ដលបន្ទធត់ទង ំ ទន្ទ៉ះ

អាចជាបន្ទធត់ទទលឬទរចីន។

ទ្យំព័រដំបូងប្ដលទគទឃញ ី ទៅទពលទបីកទមីល

អាសយោឌនទ្យំព័រទវប។

គំនូសប្ដលបទងកីតទោយដំទណ្ីរោរមួយ ដូចជា ោរគូស ោរទបា៉ះពុមព។

ផថិតយកប្ផបកខល៉ះឬទំងមូលថ្នអតទបទ្យ រូបភាព

ព័ត៌មាន ឬ ឯកសារណ្តមួយ ឱ្យដូចគ្នបនង ឹ ចាប់ ទដីម។

សងកត់ទហយ ី ប្លងឆបុចថ្នឧបករណ្៍ចងែុល (ដូចជា

កណ្ុ ថ រ បិកចងែុល...)ទោយមិនផ្ទលស់ទ្យី។

៣៩- ចុចផធួន

សងកត់ទហយ ី ប្លងឆបុចថ្នឧបករណ្៍ចងែុល (ដូចជា

បារ. double-cliquer

ផ្ទលស់ទ្យី។

អ. double-click

៤០- ឆបុច អ. key

កណ្ុ ថ រ បិកចងែុល...)ពរី ដងភាលមៗ ទោយមន ិ រគ្នប់មួយៗទៅទលីោថរចុច។

-51-


៤១- ជញ្ញជង ំ ទភលង ី អ. firewall

បារ. pare-feu (m.)

របព័ននសុវតទភា ិ ព (ហាដប្វរ សុ សប្វរ) ប្ដលរតួត

ពិនិតយលំហូរទ្យិនបន័យពីកុំពយូទ្យ័រមួយទៅកុំពយូទ្យ័រមួយ

ទទ្យៀតឬពប ថ ញកុំពយូទ្យ័រមួយទៅបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ី ណ្ត មួយទទ្យៀត ឬ ពីអុីនធឺណ្ិត របឆ្លំងនឹងអាក់ទសស ខុសចាប់ពខា ី ងទរត ឬ របឆ្លំងនង ឹ ោរខូចហាដប្វរ ទៅកប្នលងណ្តមួយ។

៤២- ជហា ី គ ថ្ប អ. gigabyte

បារ. gigaoctet (m.)

ី ៤៣- ជហា ី គ បត អ. gigabit

បារ. gigabit (m.)

ំ យ ៤៤- ជន ួ អ. help បារ. aide (f.)

៤៥- ទរជៀង អ. italic បារ. italique

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នឹង១០២៤ទមហាគថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ

ទគកំណ្ត់យកមួយជីហាគថ្បទសមីនង ឹ ១០០០ទមហាគ ថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ GB។

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នឹង ១០២៤ទមហាគបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ជីហាគបីតទសមន ី ង ឹ ១០០០ទមហាគបីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Gb ឬ Gbit។

អនុគមន៍(ប្បបជំនយ ួ ), ទសចកថព ី នយល់ប្ណ្ន្ទំ

ឬអវីៗសរមាប់សរមួលោរទរបីកមមវ ិធី។

ន. របទភទ្យតួអកសរប្ដលទរទ្យតឬទផែៀងទៅខាងសាថ។ ំ គុ. ប្ដលទរទ្យតទៅខាងសាថ។ ំ

(m./ad.)

-52-


៤៦- ឈប ី អ. chip

បារ. puce (f.)

៤៧- ឈប ី ទមម៉ាូរ ី

អ. memory chip

បារ. mémoire

puce (m.)

៤៨- ប្ឈត អ. chat

បារ. bavardage (m.)

៤៩- ឈាបប់

អ. connector

បារ. connecteur (m.)

រោមសុីលីសយូមទសថីងតូចៗ ប្ដលទៅទលីទន្ទ៉ះ

មានទសៀគវីជាទរចីនជាមួយនឹងសមាសភាគ រាប់រយ

ន់។

ឈប ី ឬមីរកូឈប ី ប្ដលអាចទោតចូលទៅកបុង

កុំពយូទ្យ័រ ទដីមផផ ម។ ី ថល់ជាទមម៉ាូរបប្នទ ី

ោរសនធន្ទគ្នបទលង ទោយទរបីអកសរ សំទឡង...

ត្តមរយៈបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ បណ្ត ថ ញសកល ឬ អុីនធឺណ្ិត។

- នម ិ ត ិ ថសញ្ញដមួយប្ដលត្តងឱ្យប្ផបកោច់ពីគ្នបថ្នរូប

និង កំណ្ត់ទ្យត្ត ំ ប្ដលរតូវភាជប់បនថ។ ី ង - ឧបករណ្៍ឬទរគឿងមួយ ប្ដលរតូវបានទរបីសរមាប់ ប្ផបកភាជប់អគគស ិ នីពរី ឬទរចីនដថ្ទ្យទផសងៗចូលគ្នប

(ឧបករណ្៍ទៅខាងចុងថ្នប្ខស ប្ដលទោតទៅកបុង រនន ឬ អនថរមុខ កបុងទគ្នលបំណ្ងភាជប់ឧបករណ្៍ ៥០- ទឈាម៉ះប្ដន អ. domain name បារ. nom (m.) du domaine (m.)

មួយទៅឧបករណ្៍មួយទទ្យៀត)។

ន្ទមឬអាសយោឌនសរមាប់សមាគល់សាទប័នកបុង

បណ្ត ថ ញអុីនធឺណ្ិត។

ជាទ្យូទៅ

មានទ្យរមង់

Server.Organization.Type ប្ដលកបុងទន្ទ៉ះ Type សមាគល់ឱ្យរបទភទ្យសាទប័ន Organization សមាគល់ ឱ្យទឈាម៉ះសាទប័ន និង Server សមាគល់ឱ្យទសវូបករណ្៍ របស់សាទប័ន។ ឧទហរណ្៍កបុងយូអអិល

-53-


http://www.rac-academy.edu.kh ទឈាម៉ះប្ដន គឺ rac-academy.edu.kh ឬ

www.racacademy.edu.kh។ ៥១- ោល អ. dial បារ. composer

កិ. បទងកីតតំណ្ភាជប់កុំពយូទ្យ័រនិងឧបករណ្៍ ទ្យូរគមន្ទគមន៍។

ន. ឧបករណ្៍បញ្ចូ លទ្យិនបន័យរបស់កុំពយូទ្យ័រប្ដល បងកលកាណ្ៈឱ្យអបកទរបរី បាស់បញ្ចូ លតថ្មលបា៉ារា៉ា

ប្ម៉ារត។ វាជារបទភទ្យមួយថ្នឧបករណ្៍ផថល់តថ្មល សាកប្ល។ ៥២- ដត ិ រោស់ អ. bold

ប្ដលដិតចាស់រោស់ទលស ី ពធ ី មមត្ត។

បារ. gras

៥៣- ប្ដន អ. domain បារ. domaine (m.)

១- រកុមកុំពយូទ្យ័រ និង រកុមឧបករណ្៍កបុងបណ្ត ថ ញ

មួយប្ដលរគប់រគងទោយទសវូបករណ្៍ ប្ដលមាន ចាប់និងនីតិវ ិធីរម ួ ។

២- សំណ្ុំតថ្មលប្ដលអាចមានសរមាប់មូលទ្យន ិ បន័យ ដូចជាទលខកូដតំបន់ថ្នរបព័ននទ្យូរស័ពធ។

៥៤- រោយ អ. drive

បារ. unité (f.) de

ឧបករណ្៍ទមោនិកម៉ា​ាងសរមាប់បងវិលថាស

ឬោប្សសតទដីមផទ ី ញទ្យិនបន័យយកទៅទរបីរបាស់។

disques (m.)

-54-


៥៥- ឌជ ី ល ី ង អ. digital

បារ. numérique

៥៦- តភាជប់

អ. connect

បារ. connecter

៥៧- តរមម ឹ អ. align

បារ. aligner

៥៨- ត្តរាង អ. table បារ. tableau (m.)

៥៩- តំណ្ /

ោរតភាជប់

អ. connection

បារ. connexion (f.)

គុ. ប្ដលទក់ទ្យងនង ឹ ទរគឿងប្ដលតំណ្តងឱ្យ ទ្យិនបន័យអំពលីទ្យុតជាទលខ។

ន. សញ្ញដប្ដលតំណ្តងទោយទលខ។ ភាជប់របស់ពីរឬទរចីនចូលគ្នប។

ទរៀបអតទបទ្យឱ្យរតឹមគ្នបខាងទឆវង សាឋ ំ ទលី ទរោម

សងខាង ឬ ចំកណ្ត ឋ ល។

បញ្ជ ីទ្យិនបន័យតទរមៀបត្តមជួរទដកនិងជួរឈរ ភាគទរចន ី ខណ្ឍទោយរកឡបន្ទធត់។ - ចំទ

៉ះរបព័ននគមន្ទគមន៍ មានន័យថា ផលូវមួយ ប្ដលបានបទងកីតរវាងឧបករណ្៍ពីរទដីមផប ថ ត៌មាន ី ូ រព័ គ្នប។ - ចំទ

មួយ(

៉ះភាសាសរទសរកមមវ ិធី មានន័យថាយនថោរ

កយមួយ) ប្ដលអាចឱ្យមានអនថរកមម កបុង ចំទណ្តមមុខងារ។

៦០- តំណ្ភាព

- វ ិធីពិពណ្៌ន្ទថា ទតីឧបករណ្៍ពីរឬទរចីនទធវីោរ

បារ. connectivité

- ោរផថល់បទចចកវ ិទ្យានិងរបព័ននគមន្ទគមន៍ ទដីមផី

អ. connectivity (f.)

ជាមួយគ្នបលែយ៉ាងដូចទមថច។

ទផធៀងផ្ទធត់ោរបញ្ជូ នទ្យន ថ ញពរី ។ ិ បន័យរវាងបណ្ត

-55-


៦១- ងត

អ. folder /

directory បារ. dossier (m.)

៦២- ថាស អ. disk

បារ. disque (m.)

៦៣- ថាសចល័ត អ. removable disk

កប្នលងផធុកឯកសារកបុងកុំពយូទ្យ័រ។

ឧបករណ្៍មានរាងជាបនធ៉ះមូលទសថីង ទធវីពីទល្ងហ-

ធាតុ ឬ បាលសធក ិ ... ទោយទរបប្ី ដនមា៉ាទញទ្យិក ឬ អុបទ្យិក... សរមាប់ផុ ធកទ្យិនបន័យ ព័ត៌មាន ជា អចថ្ិ ្នថយ,៍ ឧ. ថាសចទរមៀង ថាសវ ីទដអូ។

របទភទ្យថាសមួយប្ដលអាចឱ្យអបកទរបរី បាស់ងាយ

ងាយរសួលផ្ទលស់បូ រទ្យ ថ ន ិ បន័យទោយមន ិ ចាំបាច់ទោ៉ះ កុំពយូទ្យ័រទទ្យ ទលក ជ ប់ពខា ី ប្លងប្តថាសរងប្ដលភា ឹ ី ង ទរតកុំពយូទ្យ័រ។

៦៤- ថាសទ្យន់

អ. floppy disk /

floppy drive / diskette

បារ. disquette (f.)

៦៥- ថាសរងឹ

អ. hard disk / disk drive

បារ. disque dur

ឧ. ថាសចទរមៀង ថាសវ ីទដអូ ថាសទ្យន់។

ថាសមា៉ាទញទ្យិកទសថីងប្ដលរតូវទគោក់ទៅកបុង

របអប់បាលសធក ិ រាងោទរ ៉ា ទហយ ី ប្ដលទគទរបស ី រមាប់ ផធុកព័ត៌មាន ទ្យិនបន័យ កមមវ ិធី បានកបុងបរមាណ្ ិ តិចតួច។

ថាសមា៉ាទញទ្យិក ប្ដលរតូវទគោក់ជាប់ឬភាជប់កុ បង

កុំពយូទ្យ័រ ទហយ ី ប្ដលអាចផធុកព័ត៌មាន ទ្យិនបន័យ កមមវ ិធីបានកបុងបរមាណ្ទរច ិ ីន។

(m.)

-56-


ី ៦៦- ទងរា៉ា បត អ. terabit

បារ. térabit (m.)

៦៧- ទងរា៉ា ថ្ប

អ. terabyte

បារ. téraoctet (m.)

៦៨- ទ្យដ ឌ ព ិ ភា អ. view

បារ. envisager

៦៩- ទ្យន ប យ ័ ិ ន អ. data

បារ. données (f.)

៧០- ទ្យូរគមន្ទគមន៍ អ. telecommunication

បារ. telecommu-

nication (f.)

៧១- ទ្យំព័រទវប

អ. web page/ webpage/

web-page

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នឹង ១០២៤ ជីហាគបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទងរា៉ា បីតទសមីនឹង១០០០ ជីហាគបីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Tb ឬ Tbit។

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នឹង ១០២៤ជីហាគថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទងរា៉ា ថ្បទសមីនឹង ១០០០ជីហាគថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ TB។

ព័ត៌មានប្ដលបងាហញទលីទអរកង់។

- ព័ត៌មានប្ដលរបមូលបានសរមាប់ទធវីោរពិនិតយ

ពិចារណ្ត និង រតូវបានទរបីសរមាប់ទធវីោរសទរមច។ - បណ្ុ ំថ អកសរ ទលខ និមិតថសញ្ញដ រូបភាព សំទឡង ប្ដលទរបទី ោយកុំពយូទ្យ័រ។

គមន្ទគមន៍ប្ដលសមាគល់ទៅទលីោរបញ្ជូ នពី

ចមាងយនូវទ្យន ិ បន័យ សំទឡង វ ីទដអូ នង ិ ព័ត៌មាន ទផសងៗ ទំងអាណ្តឡូកនិងឌីជីងល ។

របភពឬទ្យំព័រព័ត៌មាន (ដូចជា អកសរ រូបភាព

សំទឡង វ ីទដអូ) ទៅទលីកុំពយូទ្យ័រ បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ឬ អុីនធឺណ្ិតសថីពីរបធានបទ្យពិទសសណ្តមួយ

និង អាចទមីលឬទ្យិញទ្យំនិញទផសងៗត្តមរយៈទវប។

-57-


៧២-រទ្យនច ិ អ. cursor

បារ. curseur (m.)

៧៣- ទទ្យវទ្យស ិ អ. duplex

បារ. duplex (m.)

៧៤- ទទ្យវទ្យស ិ

ក់កណ្ត ថ ល

អ. half-duplex

១- សញ្ញដពទិ សសមួយទៅទលទី អរកង់ មានរូប

សណ្ត ឌ នដូចជាកាលរពួញ, បន្ទធត់, របអប់, ចតុទោណ្... ទល្ងតភលឹបប្ភលតៗ។

២- សញ្ញដរពួញឬរូបប្ដលផ្ទលស់ទ្យីទលីទអរកង់ ត្តមចលន្ទកណ្ុ ថ រ។

ន. ោរបញ្ជូ នទ្យិនបន័យ(គមន្ទគមន៍) រវាងរបព័នន ឧបករណ្៍ពរី កបុងទ្យស ិ ទៅទៅវ ិញទៅមក។

គុ. ថ្នទទ្យវទ្យិស។

ោរបញ្ជូ នទ្យន ិ បន័យ(គមន្ទគមន៍)រវាងរបព័នន ឧបករណ្៍ពីរកបុងទ្យិសទៅទៅវ ិញទៅមក កបុង ទពលទផសងគ្នប។

បារ. semi-duplex (m.)

៧៥- ទទ្យវទ្យស ិ

ទពញទលញ

អ. full-duplex បារ. plein duplex (m.)

ទទ្យវទ្យិសកបុងទពលប្តមួយរពមគ្នប។

៧៦- ធាតុចូល

ព័ត៌មានប្ដលបានបញ្ចូ លទៅកបុងកុំពយូទ្យ័រ ឬ ទៅ

៧៧- ធាតុទចញ

ព័ត៌មានប្ដលកុំពយូទ្យ័របានបទងកីតទចញ ទោយោរ

អ. input បារ. entrée (f.)

អ. output បារ. sortie (f.)

កបុងកមមវ ិធី សរមាប់ដំទណ្ីរោរ ឬ រកាទ្យុក។ គណ្ន្ទឬដំទណ្ីរោរ។

-58-


៧៨- ន្ទំចូល

អ. import បារ. importer

៧៩- ន្ទំទចញ

អ. export បារ. exporter

៨០- បងែួច

អ. window

បារ. fenêtre (f.)

៨១- បទចចកវ ិទ្យា ព័តមា ៌ ន

អ. information

technology បារ. technologie (f.)

ទញយកទ្យន ិ បន័យថ្នឯកសាររបទភទ្យទផសងទទ្យៀត ោក់កុ ងកមម ប វ ិធីប្ដលកំពុងទរបី។

បទងកីតឯកសាររបទភទ្យងមីមួយទចញពីទ្យិនបន័យ កបុងឯកសារទដីមប្ដលកំពុងទរប។ ី

របអប់រាងចតុទោណ្ប្កងមួយទៅទលថ្ី ផធទអរកង់

កុំពយូទ្យ័រ ប្ដលផធុកឬបងាហញព័ត៌មាន ជាលទ្យនផល ថ្នកមមវ ិធី ប្ដលភាគទរចីនទគអាចពរងីក បរងួម ផ្ទលស់ទ្យី បំបាង ំ ឬ បងាហញវាបាន។

បទចចកទទ្យសត្តមប្បបវ ិទ្យាសា្សថ ប្ដលទរបីសរមាប់ បទងកីត, ទ្យទ្យួល, រកាទ្យុក, របតិបតថិ និង ប្ចករ ំប្លក ព័ត៌មាន ត្តមរយៈទរគឿងទអឡច ិ រតូនក ិ រាប់បញ្ចូ ល ទំងកុំពយូទ្យ័រ, ទ្យូរសពធ, ទ្យូរទ្យសសន៍, វ ិទ្យយុ ជាទដីម។

de l' information(f.) / informatique (m.)

៨២- បញ្ញជប់ អ. link

បារ. lien (m.)

១- ោណ្តល់រវាងទរគឿង ឬ ឧបករណ្៍ពីរកបុង របព័ននគមន្ទគមន៍។

២- ោរភាជប់ផ្ទធល់ទៅអាសយោឌន (ទវប…)មួយ

ទទ្យៀត ត្តមរយៈោរបងាហញជា កយ របទយគ រូបភាព ឬ និមិតថសញ្ញដណ្តមួយ។

៣- ប្ផបកមួយថ្នកមមវ ិធីកុំពយូទ្យ័រប្ដលបញ្ជូ នបា៉ារា៉ា ប្ម៉ារត ទំងឡយទៅប្ផបកទផសងៗគ្នបថ្នកមមវ ិធីទន្ទ៉ះ។

-59-


៨៣- បញ្ញជប់ចូល អ. login / logon

ដំទណ្ីរភាជប់ចូលទៅកបុងកមមវ ិធី កុំពយូទ្យ័រ បណ្ត ថ ញ

កុំពយូទ្យ័រ ឬ ទៅកបុងតំបន់សុវតទិភាពណ្តមួយ ត្តមរយៈអតទន្ទមនង ិ ទលខសមាងត់។

៨៤- បណ្ត ថ ច់ទចញ អ. logoff / logout

៨៥- បណ្ត ថ ញ

អ. network បារ. réseau (m.)

៨៦- បាហវ័រ

ោរផ្ទថច់ឬបញ្ច ប់ពីោរចូ លកបុងកមមវ ិធី កុំពយូទ្យ័រ

បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ។

បណ្ុ ំថ មទធាបាយថ្នោរតភាជប់កុំពយូទ្យ័រ ទផ្ទប៉ះពុមព

និង ឧបករណ្៍ទផសងៗរួមគ្នប ទដីមផឱ្ ី យពួកវាអាច

ផ្ទលស់បូ រព័ ថ ត៌មាន ដូចជា សំទឡង រូបភាព អតទបទ្យ ៘ ឬ ទក់ទ្យងគ្នបទៅវ ិញទៅមក។

ទ្យីត្តង ំ បទណ្ត ថ ៉ះអាសនប (ជាទ្យូទៅ ប្រម)ប្ដលទរបី

អ. buffer បារ. tampon (m.)

សរមាប់ផុ កទ្យ ធ ន ិ បន័យ កបុងទពលកំពុងបញ្ជូ នឬ ដំទណ្ីរោររវាងឧបករណ្៍ពីរប្ដលមានទលផឿន

៨៧- បទ្យ ិ (ឯកសារ)

បញ្ឈប់ោរទរបីរបាស់ឯកសារប្ដលបានទបីក។

អ. close

ទផសងគ្នប។

បារ. fermer

៨៨- បទ្យ ិ ភាជប់ អ. paste

បារ. coller

ី ៨៩- បត អ. bit

បទញ្ច ញទ្យិនបន័យប្ដលបានចមលងទ្យុ កឬោត់ទ្យុកភាជប់ មករតងរ់ ទ្យនច ិ ។

ឯកត្តតូចបំផុតថ្នព័ត៌មានឬថ្នតួអកសរមួយ

ប្ដលកុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍ទផសងៗអាចដំទណ្ីរោរ

-60-


ទហយ ី វាមានតថ្មល១(មួយ) ឬ ០(សូនយ)។ (មកពី ៩០- បុទរជទរមស ី អ. default

បារ. défaut (m.)

៩១- បូត អ. boot បារ. initialiser

៩២- បូតុង អ. button បារ. bouton (m.)

កយ binary digit)

ជទរមីសមួយ តថ្មលមយ ួ ឬ លកាខណ្ឍមួយ ប្ដល

កំណ្ត់ទ្យុកជាមុន ទហយ ី ទរបជា ី សវ័យរបវតថិ របសិនទបីគ្នមនោរផ្ទលស់បូ រទោយោរ ឋ ។ី

ទបីក ឬ ទបីកកុំពយូទ្យ័រទឡង ី វ ិញ ទហយ ី ោក់របព័នន របតប ិ តថោ ិ រឱ្យដំទណ្ីរោរ។

១- ឆបុចទៅទលក ី ណ្ុ ឋ រទរបស ី រមាប់ចុចទលវា ី ទដីមផី ទធវីរបតិបតថិោរអវីមយ ួ ។

២- ប្ផបករាងចតុទោណ្ប្កងទលថ្ី ផធទអរកង់ ប្ដលទគ អាចចុចទលីទោយទរបីកណ្ុ ឋ រឬោឋរចុច ទដីមផទី ធវី

៩៣- ទបក ី (ឯកសារ)

អ. open

របតប ួ ។ ិ តថោ ិ រអវីមយ

ទញយកឯកសារប្ដលមានរសាប់មកទរបីរបាស់។

បារ. ouvrir

៩៤- ថ្ប

អ. byte

បារ. octet (m.)

៩៥- ទបា៉ះពុមព អ. print បារ. imprimer

ខាបតព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលជាធមមត្ត មាន៨(របាំប) ី បីត។

ផឋិតអតទបទ្យឬរូបភាព ពីឯកសារទៅទលរី កោស ឬ

ទលីវតទុទផសងៗ។

-61-


៩៦- របតប ិ តថិ

អ. execute / run បារ. exécuter

១-ទធវស ី កមមភាពឬទធវីកច ិ ចោរ ប្ដលកំណ្ត់ឬ បញ្ញជទោយកមមវ ិធីកុំពយូទ្យ័រ។

២-ទញយកកូដថ្នកមមវ ិធីបញ្ចូ លទៅកបុងទមម៉ាូរ ី បន្ទធប់មកបំទពញកិចចោរទន្ទ៉ះ

៩៧- របព័នន អ. system

បារ. système (m.)

៩៨- របព័នន

គមន្ទគមន៍

អ. communication

(ទៅកបុងភាសាសរទសរកមមវ ិធី)។

សំណ្ុំឧបករណ្៍ កមមវ ិធី ឬ បរោ ិ ា រកុំពយូទ្យ័រប្ដលរតូវ បានទគទរៀបចំនង ិ ទរបរី បាស់បញ្ចូ លគ្នប កបុងទគ្នលបំណ្ងណ្តមួយ។

បណ្ុ ំថ សមាសធាតុគមន្ទគមន៍ ប្ដលមាន ហាដប្វរ សុសប្វរ និង ោណ្តល់។

system

បារ. système (m.)

de communication

៩៩- របអប់សនធន្ទ អ. dialog box

បារ. boîte (f.) de dialogue (m.)

១០០- របអប់អុប្ី មល អ. mailbox

ី ១០១- ទផថាបត អ. petabit

បារ. pétabit (m.)

បងែួចមួយរបទភទ្យរបស់កមមវ ិធី ប្ដលទរបីសរមាប់ បងាហញទ្យិនបន័យលទ្យនផល និង ទ្យទ្យួលយកជទរមីស ឬ ចទមលីយពីអបកទរបីរបាស់។

របអប់សរមាប់ផុ កអុ ធ ីប្មល។ ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នឹង ១០២៤ទងរា៉ា បីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទផថាបីតទសមីនឹង១០០០ទងរា៉ា បីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Pb ឬ Pbit។

-62-


១០២- ទផថាថ្ប អ. petabyte

បារ. pétaoctet (m.)

១០៣- ទផ្ទប៉ះពុមព / រពន ី ទ្យ័រ

អ. printer

បារ. imprimante

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នឹង ១០២៤ទងរា៉ា ថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទផថាថ្បទសមីនឹង ១០០០ ទងរា៉ា ថ្ប ទហយ ី អកសរោត់គឺ PB។

ឧបករណ្៍សរមាប់ទបា៉ះពុមពអកសរឬរូបភាពទៅ

ទលីរកោសឬទៅទលីសមា​ារៈទផសងទទ្យៀត ទោយទរបី ទ្យក ំ មោរបញ្ញជនង ឹ ថាបត្ត ិ រតួតពន ិ ត ិ យរបស់កុំពយូទ្យ័រ។

(f.)

១០៤- ទផ្ទប៉ះពុមធ ព ំ/ ផលុតទ្យ័រ

អ. plotter

បារ. traceur (m.)

១០៥- ផសពវផាយ អ. broadcast

បារ. diffusion (f.)

១០៦- ព័តមា ៌ ន អ. information

បា. information (f.)

១០៧- ព័ត៌មានវ ិទ្យា អ. informatics

បារ. sciences de l'information (m.)

ឧបករណ្៍ខាបតធំសរមាប់ទបា៉ះពុមពអកសរឬរូបភាព ទៅទលីរកោសឬទៅទលស ី មា​ារៈទផសងទទ្យៀត ទោយ ទរបទ្យ ំ មោរបញ្ញជនង ី ក ឹ ថាបត្ត ិ រតួតពន ិ ិតយរបស់កុំពយូ-

ទ្យ័រ។ឧទហរណ្៍ ទបា៉ះពុមពអកសរឬរូបភាពទលីបោ។ ោរបញ្ជូ នទ្យិនបន័យពីឧបករណ្៍បញ្ជូ នមួយ ទៅរគប់ឧបករណ្៍ទ្យទ្យួលកបុង បណ្ត ថ ញ។

ទ្យិនបន័យប្ដលបានទរៀបចំកុ ងកុ ប ំពយូទ្យ័រត្តមវ ិធីសា្សថណ្តមួយរបកបទោយន័យអាចយល់បាន និង ងាយរសួលទៅយកមកទរបី។

វ ិទ្យាសា្សថសក ិ ាអំពព ី ័ត៌មាន។ ោរសក ិ ាទៅ

ទ្យីទន៉ះសំទៅទលីបទចចកទទ្យស របមូលផថុំ ទរៀបចំ ទោ៉ះរសាយ ទក់ទ្យង នង ិ កត់រត្តត្តមប្បប ឌីជីងល។

-63-


១០៨- ពហុផាយ អ. multicast បារ. multicast (f.) ១០៩-

កយសមាងត់

អ. password បារ. mot de passe

១១០- ពុមពអកសរ អ. font បារ. police (f.)

១១១- ប្ភន អ. (PAN: Personal Area Network)

បារ. réseau

ោរបញ្ជូ នទ្យន ិ បន័យពឧ ី បករណ្៍បញ្ជូ នមួយ ទៅ

ឧបករណ្៍ទ្យទ្យួលទរចីនត្តម ទគ្នលទៅ ប្ដលបាន កំណ្ត់កុ ងបណ្ត ប ថ ញ។

សញ្ញដសមាងត់ប្ដលអបកទរបីរបាស់ទរបីសរមាប់

ទក់ទ្យងជាមួយរបព័នន (ដូ ចជា កមមវ ិធឬ ី កុំពយូទ្យ័រ) ទដីមផប ី ញ្ញជក់ឬទផធៀងផ្ទធត់អតថសញ្ញដណ្របស់អបក ទរបី នង ិ អាចឱ្យអបកទរបីចូលទរបរី បព័ននបាន។ សំណ្ុំតួអកសរប្ដលមានរចន្ទបង ទ្យំហំ និង

របទភទ្យប្តមួយ។

បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ (ភាគទរចីនគ្នមនប្ខស) សរមាប់

ទក់ទ្យងទ្យន ិ បន័យជាលកាណ្ៈបុគគល កបុងចមាងយ របប្ហលដប់ប្ម៉ារត។

personnel (m.)

១១២- មុន ឺ ុយ អ. menu

បារ. menu (m.)

១១៣- ម៉ាូដឹម អ. modem

បារ. modem (m.)

បញ្ជ ីថ្នជទរមស ី ទំងឡយប្ដលបងាហញទៅទលី

ទអរកង់កុំពយូទ្យ័រកបុងកមមវ ិធីឬឧបករណ្៍ទអឡច ិ រតូនិក សរមាប់អបកទរបរី បាស់។

ឧបករណ្៍ទអឡច ិ រតូនិកប្ដលអាចឱ្យបញ្ជូ ន

ទ្យន ិ បន័យ ឬ ផ្ទលស់បូ ថរព័ត៌មាន ត្តមរយៈប្ខសទ្យូរសពធ ពីកុំពយូទ្យ័រមួយទៅកុំពយូទ្យ័រមួយទទ្យៀត។

-64-


១១៤- មូលទ្យន ប យ ័ ិ ន អ. database

បារ. base (f.) de données (f.)

១១៥- ទមល ី អ. view

បារ. envisager

១១៦- ទមីលមុន អ. preview

បារ. prévisualiser

១១៧- ទមម៉ាូរ ី អ. memory

បណ្ុ ំថ ថ្នទ្យំន្ទក់ទ្យំនងទ្យន ិ បន័យឬព័ត៌មានប្ដលរកា

ទ្យុកកបុងកុំពយូទ្យ័រត្តមវ ិធីណ្តមួយទោយកបុងទន្ទ៉ះ ទគ អាចងាយរសួលទមល បប្នទម ប្សវងរក ឬ ផ្ទលស់ ី បថូរ។

សទងកតព័ត៌មានប្ដលបងាហញទលទី អរកង់។

សទងកតព័ត៌មានប្ដលបងាហញទលីទអរកង់ មុននឹង

ទធវស ួ ។ ី កមមភាពអវីមយ

ឧ. ទមីលមុនទបា៉ះពុ មព (Print Preview)។

ឧបករណ្៍ ទរគឿង ឬ ប្ផបកថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលអាច

ផធុកទ្យន ឋ ៉ះ ិ បន័យ កមមវ ិធី ជាអចថ្ិ ្នថយ៍ ឬ បទណ្ត អាសនប។ ឧបករណ្៍ទន៉ះផធុកទ្យិនបន័យកបុងទ្យរមង់ជា ឈប ី ។

១១៨- ទមហាគថ្ប

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលទសមី

បារ. mégaoctet

នឹង ១០២៤ គីឡូថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យកមួយទមហាគថ្បទសមីនឹង ១០០០គីឡូ

ី ១១៩- ទមហាគបត

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

អ. megabyte (m.)

អ. megabit

បារ. mégabit (m.)

ថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺMB។

នឹង ១០២៤ គីឡូបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១ទមហាគបីតទសមន ី ង ឹ

១០០០គឡ ី ូ

បីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺMb ឬ Mbit។

-65-



ftp:// info. apple.com,

http://www. sharpened. net/glossary/ definition.php?url,

http://www.webopedia.com/TERM/U/url. html,

១២៥- រកាទ្យុក អ. save

ទៅថា យូអអិល។

ទ្យុកោក់ឯកសារឬព័ត៌មានរតង់ទ្យីត្តង ំ ទដីម។

បារ.enregistrer/ sauvegarder

១២៦- រកាទ្យុកជា (ឯកសារ)

អ. save as…

ទ្យុកោក់ឯកសារសាជាងមីទោយដូរទឈាម៉ះ ឬ

ទ្យត្ត ំ ឬរបទភទ្យ។ ី ង

បារ. enregistrer sous…

១២៧- របារឧបករណ្៍ អ. toolbar បារ. barre d’outils (m.)

១២៨- រម ឹ

អ. margin

របារឬបងែួចប្ដលមានផធុកអាយខនថ្ន របោប់របោ។ ប្ផបកទ្យំទនររវាងជាយទ្យំព័រ ឬ ត្តរាង និង អតទបទ្យ។

បារ. marge (f.)

១២៩- ប្រម អ. RAM (Random Access Memory)

ទមម៉ាូរប្ដលសុ ភ ី ី យ ី ូ ហាដប្វរ ឬ កមមវ ិធីណ្តមួយ

អាចអានឬសរទសរទ្យិនបន័យបទណ្ត ថ ៉ះអាសនប។

-67-


បារ. RAM / Barrette de mémoire vive(f.) ១៣០- លកាណ្ៈសមផតថិ

អ. property

បារ. propriété (f.)

១៣១- លទ្យនភាព អ. availability

ភាពសពវរគប់ថ្នព័ត៌មានរបស់ឯកសារ ហាដប្វរ សុសប្វរ ដូចជា ទឈាម៉ះ ទ្យំហំ ោលបរទចឆ ិ ទ្យថ្នោរ បទងកីត ោលបរទចឆ ិ ទ្យប្កប្រប ។ល។

ភាពអាចទរបីរបាស់បាន ភាពមានទសវា។

បារ. disponibilité (f.)

១៣២- លុប អ. delete បារ. supprimer ១៣៣- ទលខទយង អ. footnote បារ. note (f.)

បំបាត់អតទបទ្យ អកសរ រូបភាព... ទចញពីឯកសារ

ឧបករណ្៍ផធុកទ្យិនបន័យ ឬទចញពរី បព័នន។

ទសចកថទី ៅខាងទរោមថ្នទ្យំព័រ សរមាប់ទរបីជា

អំណ្៉ះអំណ្តងរបស់អតទបទ្យ។

en bas (f.) de page (f.)

១៣៤- ប្លន អ. (LAN: Local Area Network)

បារ. réseau local (m.)

បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រកបុងតំបន់ភូមិសា្សថជិតៗ

(ដូចជា កបុងបនធប់ប្តមួយ ោរយល័ យប្តមួយ ិ

អគ្នរប្តមួយ ...) ប្ដលអនុញ្ញដតឱ្យកុំពយូទ្យ័រអាច

ប្ចករ ំប្លកគ្នបទរបីនូវឯកសារ កមមវ ិធី និងឧបករណ្៍ ទផសងៗ។

-68-


១៣៥- វ ិកូដនយ ី កមម អ. decryption

បារ. décryptage(m.)

១៣៦- វ ិទ្យាសា្សថ កុព ំ យូទ្យ័រ

អ. computer science

ដំទណ្ីរោរបឋូរទ្យិនបន័យពីទ្យរមង់កូដមកជាទ្យរមង់

ទដីមវ ិញ (ផធុយពីកូដនីយកមម)។

វ ិទ្យាសា្សថប្ដលសក ិ ាពីកុំពយូទ្យ័រ រួមមានោរ

ទរៀបចំ, ដំទណ្ីរោរ និង ោរទរបីរបាស់កុ ងទន្ទ៉ះមាន ប ហាដប្វរ សុ សប្វរ នង ិ ោរសរទសរកមមវ ិធ។ ី

បារ. informatique (f.)

១៣៧- វ ិធីសា្សថ / អាល់ទហាគរតី

បណ្ត ថ កមមវ ិធន ី ិងទគ្នលោរណ្៍ ប្ដលទរបទី ដីមផី

អនុវតថឬទោ៉ះរសាយសកមមភាពឬបញ្ញហណ្តមួយ។

អ. algorithm

បារ. algorithme (m.)

១៣៨- វ ិធោ ី រ

អ. protocol

វ ិធានឬកផនកប ួ ុ ងោរបញ្ជូ នព័ត៌មាន។

បារ. protocole (m.)

១៣៩- វ ិសមោល

អ. asynchronous

បារ. asynchrone

១៤០- វ ិសដ ឌ មម / ិ ក អាប់ទរកដ

អ. upgrade

ប្ដលមិនសមោល (ផធុយពី កយ សមោល)។ ោរជំនស ួ សមាសភាគចាស់ថ្នរបព័នន(ផលត ិ ផល

កមមវ ិធី) ទោយសមាសភាគងមីបំផុត ។

-69-


១៤១- វ ីនដូ

អ. windows

បារ. windows

ទឈាម៉ះសុសប្វរមួយរបទភទ្យប្ដលជារបព័ននដំទណ្ីរ

ោរកុំពយូទ្យ័រ ងាយរសួលទរបីនិងអាចទធវីកិចចោរបាន ទរចន ី ប្បប (អាចទបក ី ជាបងែួចទរចន ី )កបុងទពលប្ត មួយ។ វារតូវបានបទងកីតទឡង ី ទោយរកុមហុន Microsoft។

បញ្ជាក់ : គ្រប់កុំព្យូទ័រអាចដុំណ

១៤២- ទវប

អ. web / w3 /

www / world wide web

បារ. web (m.)

ើរការបាន

លុះគ្ាតែមានគ្បព្័នធដុំណ

ើរការ។

ទសវា របព័នន ឬ បណ្ត ថ ញឯកសារព័ត៌មាន ប្ដល

ទគអាចប្សវងរកបានទៅទលីបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ឬ

អុីនធឺណ្ិត ត្តមរយៈោរទរបី HTTP, WAIS, FTP, Telnet ៘ ឬបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រប្ដលទកីតទចញ ពីបណ្ុ ំថ អាសយោឌនទៅទលីអុីនធឺណ្ិតប្ដលផថល់ នូវរបភព អតទបទ្យ រូបភាព សំទឡង វ ីទដអូ ត្តមរយៈោរទរបី HTTP។

១៤៣- ទវបករ អ. webmaster បារ. webmaster

១៤៤- ប្វន អ. (WAN: Wide Area Network)

មនុសសឬរកុមមនុសស ប្ដលមានជំន្ទញទរៀបចំ

បលង់ បទងកីត អភិវឌណ ប្ងរកា រគប់រគងអាសយោឌន ទវបថ្នសាទប័នទផសងៗ។

បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រកបុងតំបន់ភូមសា ិ ្សថឆ្លងយៗ

(ឧទហរណ្៍ បណ្ត ថ ញឆលងទខតថ ឬរបទទ្យស)។

បារ. réseau étendu (m.)

-70-


១៤៥- សក អ. insert បារ. insérer

១៤៦- សញ្ញដ អ. signal បារ. signal (m.) ១៤៧- សញ្ញដចងែុល អ. pointer

ោក់អម វី យ ួ (វតទុ ទ្យន ួ ិ បន័យ…) ចូលទៅកបុងអវីមយ ទផសងទទ្យៀត។

១- ទ្យរមង់រលកប្ដលទរបីសរមាប់ន្ទព ំ ័ត៌មាន។ ២-

កយោត់ឬ

កយខលៗ ី ប្ដលទរបស ី រមាប់ន្ទ ំ

កូដរតួតពិនិតយ។

សញ្ញដទៅទលីទអរកង់កុំពយូទ្យ័រ ជាទ្យូទៅមានរាង

ដូចជាកាលរពួញប្ដលរគប់រគងដំទណ្ីរោរទោយ កណ្ុ ថ រ។

១៤៨- សនថស ិ ុខ អ. security

បារ. sécurité (f.)

១៤៩- សនធសសន៍ អ. index / subscript

បទចចកវ ិទ្យារបឆ្លំងនឹងោរទរបីរបាស់ទ្យិនបន័យ

ព័ត៌មាន ទោយគ្នមនោរអនុញ្ញដត។

កំណ្ត់សមាគល់ឬទលខសមាគល់ធាតុថ្នអឺទរ ៉ា កបុង

ភាសាសរទសរកមមវ ិធី។

បារ. index (m.)

១៥០- សមោល អ. synchronous បារ. synchrone ១៥១- សមោលកមម អ. synchronization បារ. synchronisation

ប្ដលទធវីសកមមភាពរតូវគ្នបទៅនឹងឧបករណ្៍មួយ

ទទ្យៀត។

ោរបនសុស ី កមមភាពឬោលទវល្ងឱ្យទសមីគ្នបរវាង

កុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍ពរី ។

(f.)

-71-


១៥២- សមាសភាគ អ. component បារ. composant (m.)

១៥៣- សក ិ ទ្យ័រ អ. sector

បារ. secteur (m.)

១៥៤- សត្ត ិ ថ ថ្ប អ. zettabyte

បារ. zettaoctet (m.)

១៥៥- សត្ត ិ ថ បីត អ. zettabit

បារ. zettabit (m.)

១៥៦- សុភ ី យ ី ូ

អ. CPU (Central Processing Unit)/ Processor/ Microprocessor

ប្ផបកថ្នរបព័ននឬកមមវ ិធី ប្ដលបទងកត ី មុ ខងារ

ពិទសសមួយ ទហយ ី រតូវបានទរៀបចំត្តមមទធា បាយមួយទដីមផងា ី យរសួលដំទណ្ីរោរជាមួយ ប្ផបកដថ្ទ្យទទ្យៀត។

ប្ផបកតូចបំផុតថ្នឧបករណ្៍ផធុកទ្យន ិ បន័យ។ ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលទសមី នឹង ១០២៤ អុិចសាថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ

ទគកំណ្ត់យក១សិត្តថ្បទសមីនឹង ១០០០អុិចសាថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ ZB។

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នឹង១០២៤អុិចសាបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១សត្ត ិ ថ បីតទសមន ី ង ឹ ១០០០អុច ិ សាបីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Zb ឬ Zbit។

ឧបករណ្៍បណ្ុ ំឋ ទសៀគវប្ី ដលទធវោ ី រងារបយ ី ៉ា ងគឺ ១- រតួតពន ិ ត ិ យដំទណ្ីរោរកុំពយូទ្យ័រ,

២- ទធវីរបមាណ្វ ិធីប្បបតកកវ ិទ្យានិងនពវនថ,

៣- ទ្យទ្យួលធាតុចូលនិងបទងកត ី ធាតុទចញ។

បារ. UC (Unité Centrale) (f.)

-72-


១៥៧- សុសប្វរ អ. software

បារ. logiciel (m.)

១៥៨- សុម អ. border បារ. bordure (f.)

១៥៩- ទសវូបករណ្៍ អ. server បារ. serveur (m.)

១៦០- ប្សន អ. (SAN: Storage Area Network)

បារ. réseau (m.) de stockage (m.)

១៦១- សំណ្ុំឈប ី អ. chipset

បណ្ុ ំថ ឃ្លលបញ្ញជប្ដលទធវីឱ្យហាដប្វរកុំពយូទ្យ័រដំទណ្ីរ-

ោររតួត, ពិនិតយមុខងាររបស់ហាដប្វរទន្ទ៉ះ, រតួត

ពន ិ ត ិ យអវប្ី ដលកុំពយូទ្យ័រទធវោ ី រ នង ិ អាចទរបរី បាស់វា ទដីមផទី ធវីកិចចោរឬោរងារទផសងៗ។

ប្ផបកប្ដលរុ ំជុំវ ិញអតទបទ្យ រូបភាព ឬ ត្តរាង ប្ដល

អាចមានរាងជាបន្ទធត់ឬរូបលមែ។

កុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍ប្ដលផគត់ផគង់ព័ត៌មានឬទសវា

ទផសងៗដល់កុំពយូទ្យ័រដថ្ទ្យទទ្យៀត កបុងបណ្ត ថ ញ។

បណ្ត ថ ញឧបករណ្៍ផធុកទ្យិនបន័យ សរមាប់ប្ចក

រ ំប្លកត្តមមទធាបាយមួយ ប្ដលថាសផធុកទ្យន ិ ប-

ន័យទំងទន្ទ៉ះ ងវីតផត ិ ប្តទៅកបុងប្លនឬប្វន ប្តវា

ដំទណ្ីរោរហាក់ដូចជាបានភាជប់កុ ងកុ ប ំពយូទ្យ័រផ្ទធល់។ រកុមឈប ី ប្ដលទធវោ ី ររួមគ្នបកបុងកច ិ ចោរណ្តមួយ។

បារ. ensemble

d' éclat (m.)

១៦២- ប្សគន អ. scan បារ. scanner

រាវរករូប(រូបភាព អកសរ...) ឬធាតុ (ទមទរាគ...) ន្ទន្ទ ទដីមផប ី ទងកីតជាទ្យិនបន័យ ទោយទរបីឧបករណ្៍ ឬកមមវ ិធ,ី ឧ. ប្សគនទមទរាគ, ប្សគនរូបភាព។

-73-


១៦៣- ប្សគនន័រ អ. scanner

ឧបករណ្៍ឬកមមវ ិធប្ី ដលទរបស ី រមាប់ប្សគន។

បារ. scanner (m.)

១៦៤- សក ប អ. insert ១៦៥- សវយ ័ អតទបទ្យ

ឆបុចមា៉ាងទៅទលីោឋរចុចប្ដលមានតួន្ទទ្យីផ្ទលស់

បឋូរពោ ី រសរទសរប្ញកបប្នទម ទៅោរសរទសររតួត និង រចាសមកវ ិញ។

ប្ផបកថ្នអតទបទ្យ (សញ្ញដ

កយ ឃ្លល រូបភាព...)

អ. autotext បារ. autotexte (m.)

ប្ដលបានរកាទ្យុកកបុងកមមវ ិធី (មន ិ ប្មនកបុងបាហវ័រ

១៦៦- ហាដប្វរ

សមាសធាតុទអឡច ិ រតូនិកនិងទមោនិករបស់

អ. hardware

បារ. hardware

ទទ្យ) ទហយ ី ទយង ី អាចបទញ្ច ញមកទរបីបានទៅ ទពលទរោយ។ កុំពយូទ្យ័រ។

matériel (m.)

១៦៧- ហវ័រមា៉ាត អ. format បារ. format (m.)

១៦៨- អតទន្ទម អ. username បារ. nom (m.) d' utilisateur (m.) ១៦៩- អតង ិ ូបករណ្៍ អ. client

ោរកំណ្ត់សណ្ត ឌ នឬទរៀបទរៀងអតទបទ្យ ឬ ោរ ទរៀបចំទ្យន ិ បន័យសរមាប់ រកាទ្យុកឬបងាហញកបុង កុំពយូទ្យ័រ។

ទឈាម៉ះសមាគល់អបកទរបីរបាស់ទដីមផច ី ូលទៅទរបី

កុំពយូទ្យ័រ បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ឬ អុីនធឺណ្ិត។ ទពលខល៉ះ ទគរតូវោរទរបជា ី មួយទលខសមាងត់មុននឹងអាចទរបី របាស់កុំពយូទ្យ័រឬអុីនធឺណ្ិតបាន។

១- កុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍ប្ដលភាជប់ទៅបណ្ត ថ ញមួយ ទហយ ី ទរបីរបាស់របភពន្ទន្ទ (ទ្យិនបន័យ ឯកសារ

-74-


បារ. client (m.)

...) របស់កុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍មួយទទ្យៀត។ ២- កមមវ ិធក ី ុ បងកុំពយូទ្យ័រមួយប្ដលទ្យទ្យួលយកឬទសបី

សុំទ្យិនបន័យពីកមមវ ិធីកុ បងកុំពយូទ្យ័រមួយទទ្យៀត ទៅទលី បណ្ត ថ ញ។ ១៧០- អនឡញ អ. online/on-line បារ. en ligne

១- កិ.វ ិ. កំពុងជាប់ (មន ិ ោច់)ឬ របុងទរបៀប

ទធវីោរជាមួយឧបករណ្៍ឬបណ្ត ថ ញណ្តមួយ។ ឧ. ខញុំសត ទិ ទៅអនឡញ (កបុងអុីនធណ្ ឺ ិ ត) រពីនទ្យ័រ សទិតទៅអនឡញ។

២- គុ. ប្ដលសទត ិ កបុងសភាពអនឡញ។ ១៧១- អនុញ្ញដត អ. authorization បារ. autorisation (f.)

១៧២- អនុគមន៍ អ. function/ routine/

procedure/

subroutine/

subprogram

បារ. fonction(f.) / procédure (f.)

ឧ. ហាងទ្យំនិញអនឡញ។

ោរផឋល់សទ្យ និ ល់បុគគលឬសាទប័នទដីមផី ិ ដ

ទរបីរបាស់របព័ននទ្យិនបន័យឬធនធានទៅទលី បណ្ត ថ ញ។

១-របមាណ្វ ិធីថ្នកុំពយូទ្យ័រប្ដលបានរកាទ្យុកទរោម

ទឈាម៉ះមួយទដីមផទ្យ ី ទ្យួលបានលទ្យនផលមួយោលណ្ត ទគទៅទឈាម៉ះទន្ទ៉ះ ទហយ ី ទឈាម៉ះទន៉ះផធុកលទ្យនផល ប្ដលបានបទងកត ី នង ិ យកលទ្យនផលទន៉ះមកទរបី របាស់ត្តមតរមូវោរ។ (សរមាប់ routine)។

កយ function/

២-រកុមសំទណ្ីទរោមទឈាម៉ះមួយប្ដលអាចគណ្ន្ទ នង ួ រតឡប់ ិ ទៅមកទរបី ទហយ ី ទ្យទ្យួលបានតថ្មលមយ មកវ ិញ ទហយ ី ទឈាម៉ះទន៉ះផធុកលទ្យនផលប្ដលបាន

-75-


បទងកីតនិងយកលទ្យនផលមកទរបីរបាស់ត្តមតរមូវ ោរ។ (សរមាប់ កយ Function/ Routine)។

៣-សំទណ្ីឬសកមមភាពថ្នភាសាសរទសរកមមវ ិធី

ប្ដលបទងកីតទឡង ី ទដីមផស ី ទរមចកិចចោរ របមាណ្របមាណ្វ ិធី... ទគ្នលទៅមួយឬទរចីន។ ១៧៣- អនថរកមមថ្ន បណ្ត ថ ញ

អ. internet

working

១៧៤- អនថរបណ្ត ថ ញ

អ. internetwork

ទ្យំន្ទក់ទ្យំនងទៅវ ិញទៅមករវាងបណ្ត ថ ញពរី ឬ

ទរចន ី ( កយទន៉ះអាចសមាគល់ទៅទលផ ី លត ិ ផល នត ី វិ ិធី ឬ បទចចកវ ិទ្យា)។

ោរតភាជប់បណ្ត ថ ញពរី ឬទរចន ី ចូលគ្នបត្តមរយៈ

ឧបករណ្៍ទផសងៗ ប្ដលជាទ្យូទៅ មានតួន្ទទ្យទី ធវឱ្ ី យ

ោលយជាបណ្ត ថ ញប្តមួយ ទដីមផអា ី ចឱ្យទ្យិនបន័យថ្ន កុំពយូទ្យ័រមួយទៅទលប ថ ញមួយអាចឆលងោត់ទៅ ី ណ្ត កុំពយូទ្យ័រមួយទៅទលប ថ ញមួយទទ្យៀត។ ី ណ្ត ១៧៥- អនថរមុខ អ. interface

បារ. interface (f.) ១៧៦- អហវឡញ អ. off-line/offline បារ. hors ligne

១៧៧- អាក់ទសស អ. access

បារ. accès (m.)

ចំណ្ុចតំណ្រវាងមុខពរី (កុំពយូទ្យ័រ ឧបករណ្៍ ឬ

កមមវ ិធី) សរមាប់ឱ្យពួកវាអាចទធវីោរជាមួយគ្នប បាន។

១- កិ.វ.ិ មិនជាប់ឬមិនរបុងទរបៀបទធវីោរជាមួយ ឧបករណ្៍ឬបណ្ត ថ ញណ្តមួយ (ផធុយនឹង កយ អនឡញ)។

២- គុ. ប្ដលមន ិ សទត ិ កបុងសភាពអនឡញ។

១- ោរបញ្ជូ នទ្យិនបន័យទៅវ ិញទៅមកកបុងទមម៉ាូរ។ី

២- លទ្យនភាពកបុងោរចូលទៅទរបរី បព័ននកុំពយូទ្យ័រ ឬ កមមវ ិធក ី ុំពយូទ្យ័រ។

-76-


១៧៨- អាណ្តឡក ូ

ន. សញ្ញដប្ដលតថ្មលរបស់វាអាចប្របរបួលជាប់ៗគ្នប

បារ. analogue (m.)

គុ. ប្ដលទក់ទ្យងនង ឹ របព័ននឬទរគឿងមួយប្ដលមាន

អ. analog

analogique (adj.)

១៧៩- អាប់ទដត អ. update បារ. mettre à jour

១៨០- អាយខន អ. icon

បារ. icône (f.) ១៨១- អាសយោឌន អុប្ី មល

ត្តមទពល។

រលកសញ្ញដប្របរបួលជាប់ៗគ្នបត្តមទពល។ ឧ. រលកសំទឡងជាសញ្ញដអាណ្តឡូក។

ោរបប្នទមព័ត៌មាន, លកាណ្ៈទ្យរមង់ងមី ចូលទៅកបុង កមមវ ិធី ឬ ផលត ិ ផលប្ដលបានទចញផាយរួច ឬ ប្ដលមានរសាប់។

រូបគំនូរតូចទលីទអរកង់ប្ដលតំណ្តងឱ្យោរ

បំទពញកិចចោរអវីមយ ួ ។

អាសយោឌនប្ដលសមាគល់ឱ្យអុប្ី មល។

អ. e-mail address

ោររបមូលផថុំ ទ្យត្ត ំ របមូលផថុំ ឬ កប្នលងរបមូល ី ង ទវប/ ទវបសាយ ផថំទ្យំព័រទវបទៅទលប ថ ញកុំពយូទ្យ័រ ឬ អុន ី ណ្ត ី ធណ្ ឺ ិត ុ

១៨២- អាសយោឌន

អ. website/

web site

ប្ដលរកាទ្យុកទោយអងគោរ សាទប័នរដឌ ឯកជន ឬ បុគគលមាបក់ៗ។

បញ្ញជក់ ៖ ទ្យត្ត ំ ឬ កប្នលងទៅទ្យទី ន៉ះគជា ី ង ឺ កុំពយូទ្យ័រ។ ឧ. http://www.rac-academy.edu.kh ជា អាសយោឌនទវប/ទវបសាយរបស់រាជបណ្ឍិតយ សភាកមពុជា។

-77-


១៨៣- អាសយោឌន ទម៉ាក

អ. MAC Address

(Media Access

ទលខអចថ្ិ ្នថយថ្៍ នហាដប្វរសរមាប់អនថរមុខ

កបុងបណ្ត ថ ញ។ ទលខទន៉ះជាប់នឹងហាដប្វរ ត្តំងពី ទ្យក ី ប្នលងផលត ិ ។

Control Address)

បារ. adresse MAC

(f.)

១៨៤- អាសយោឌន អាយភី

អ. IP Address (Internet Protocol

អាសយោឌនមានទ្យរមង់ជាទលខសរមាប់សមាគល់ ឱ្យកុំពយូទ្យ័រឬឧបករណ្៍មួយទៅកបុងបណ្ត ថ ញឬ អុន ី ធណ្ ឺ ិ ត។

Address)

បារ. Address IP (f.)

១៨៥- អុច ិ រត្តណ្ិត អ. extranet

បារ. extranet (m.)

បណ្ត ថ ញរបស់សាទប័នមួយប្ដលផថល់សទ្យ និ យ ិ ឱ្

អតង ិ ិជនទំងកបុងនិងទរតរបទទ្យសអាចទរបីអុីនរត្តណ្ិតបាន ឬ អុីនរត្តណ្ិតរបស់សាទប័នមួយ ប្ដលផឋល់សិទ្យនិឱ្យអបកទរបីរបាស់ទង ំ កបុងនិងទរត របទទ្យសអាចផ្ទលស់បូ រឬប្ចករ ឋ ំប្លកព័ត៌មាន។

ី ១៨៦- អុិចសាបត អ. exabit

បារ. exabit (m.)

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រប្ដលទសមី

នង ឹ ១០២៤ទផថាបីត។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនយ ិ យ

ទគកំណ្ត់យក១អុិចសាបីតទសមីនឹង ១០០០ទផថាបីត ទហយ ី អកសរោត់ គឺ Eb ឬ Ebit។

-78-


១៨៧- អុច ិ សាថ្ប អ. exabyte

បារ. exaoctet (m.)

១៨៨- អុន ី រត្តណ្ិត អ. intranet,

បារ. intranet (m.)

១៨៩- អុន ី ធណ្ ឺ ិត

(បណ្ត ថ ញសកល) អ. internet (net, or cyber)

បារ. internet (m.)

១៩០- អុីប្មល

អ. mail / e-mail

បារ. courrier

électronique (m.)

១៩១- អទឺ រ ៉ា អ. array

បារ. tableau (m.)

១៩២- អូសុអ ី

អ. OCR (Optical

ខាបតថ្នបនធុកព័ត៌មានឬទ្យិនបន័យកុំពយូទ្យ័រ ប្ដលទសមី

នឹង ១០២៤ទផថាថ្ប។ ជាទ្យូទៅ កបុងោរនិយយ ទគកំណ្ត់យក១អុិចសាថ្បទសមីនឹង១០០០ទផថាថ្ប ទហយ ី អកសរោត់ គឺ EB។

បណ្ត ថ ញរបស់សាទប័នមួយប្ដលទរបីបទចចកវ ិទ្យា

អុីនធឺណ្ិត ទដីមផប ី ញ្ជូ នទ្យិនបន័យ។

បណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រពិភពទល្ងកប្ដលអាចឱ្យមនុសស

ប្ចករ ំប្លកព័ត៌មាន និង ទក់ទ្យងគ្នបទៅវ ិញទៅ មក។

១- សារជាអកសរ រូបភាព សំទឡង វ ីទដអូ ប្ដលរតូវ បញ្ជូ នត្តមរយៈបណ្ត ថ ញទអឡច ិ រតូនិកន្ទន្ទ។ ២- មទធាបាយបញ្ជូ នឬទ្យទ្យួលទ្យិនបន័យ អកសរ

រូបភាព សំទឡង វ ីទដអូ ពីកុំពយូទ្យ័រមួយទៅកុំពយូទ្យ័រ មួយទទ្យៀតទលីបណ្ត ថ ញ។ បណ្ុ ំឋ លំោប់ធាតុទរោមទឈាម៉ះនង ិ របទភទ្យ

ទ្យិនបន័យប្តមួយត្តមទ្យំហវំ ិមារត។

កមមវ ិធម ួ របទភទ្យសរមាប់ទ្យទ្យួលយកទ្យន ី យ ិ បន័យ

ជារូប ទហយ ី បំប្បលងជាអតទបទ្យ។

Character Recognition)

បារ. ROC

-79-


(Reconnaissance Optique des

Caractères)(f.)

១៩៣- ទអរកង់ អ. screen

បារ. écran (m.)

១៩៤- អាំងប្ទ្យរទហវរង៉ា ់

អ. interference បារ. interférence (f.)

១៩៥- ឯកទ្យស ិ អ. simplex

បារ. simplex (m.)

១៩៦- ឯកផាយ

ប្ផបកមួយថ្នឧបទ្យសសន៍ឬឧបករណ្៍ប្ដលភាជប់ទៅ

នឹងកុំពយូទ្យ័រសរមាប់បងាហញព័ត៌មាន។

បាតុភូតទកីតទឡង ី ទពលប្ដលរលកពីរោល

ោត់គ្នបកបុងមជឈោឌនប្តមួយ។

ន. ោរបញ្ជូ នទ្យិនបន័យ (គមន្ទគមន៍) ត្តមទ្យិស-

ទៅប្តមួយគត់ពីឧបករណ្៍បញ្ជូ នទៅឧបករណ្៍ ទ្យទ្យួល។ ឧទហរណ្៍ ោរផាយត្តមរបព័នន ទ្យូរទ្យសសន៍ ឬ វ ិទ្យយុ។

គុ. ថ្នឯកទ្យស ិ ។

អ. unicast

ោរបញ្ជូ នទ្យន ិ បន័យពឧ ី បករណ្៍បញ្ជូ នមួយ ទៅ ឧបករណ្៍ទ្យទ្យួលប្តមួយគត់កុ ងបណ្ត ប ថ ញ។

១៩៧- ឯកសារ

ព័ត៌មាន កមមវ ិធី សំណ្ុំទ្យន ិ បន័យមានទឈាម៉ះកំណ្ត់

បារ. unicast (m.) អ. file

បារ. fichier (m.)

១៩៨- ឯកសទ្យ ិ និ អ. privilege

បារ. privilège (m.)

មួយប្ដលរកាទ្យុ កកបុងថាស ឬ ឧបករណ្៍ផធុក

ទ្យន ិ បន័យទផសងៗរបស់កុំពយូទ្យ័រ។ សទ្យ និ ទំ ណ្ីរោរ (ដូចជា ចូល ទមល ិ ដ ី ទបក ី បញ្ជូ ន បទងកត ី លុ ប ប្កសរមួល...) ប្ដលអនុញ្ញដតឱ្យ អតទន្ទមមាបក់ទរបីធនធានទៅកបុងកុំពយូទ្យ័រឬទៅ ទលប ថ ញកុំពយូទ្យ័រ។ ី ណ្ត

-80-


១៩៩- ឯកជនភាព អ. privacy

បារ. intimité (f.)

២០០- ឧបទ្យសសន៍/ ម៉ាូនទ្យ ី ័រ

អ. monitor

២០១- ឧបករណ្៍ អ. tool

បា. outil (m.)

លកាខណ្ឍប្ដលបុគគលឬសាទប័នមានសរមាប់រតួត

ពិនិតយអាក់ទសសទផសងៗ ទៅោន់ទ្យិនបន័យរបស់ ខលួនទៅកបុងកុំពយូទ្យ័រឬបណ្ត ថ ញកុំពយូទ្យ័រ។ ឧបករណ្៍សរមាប់បងាហញអកសរឬរូបភាពពី

កុំពយូទ្យ័រ, ឧទហរណ្៍ ឧបទ្យសសន៍កុំពយូទ្យ័រ។

សំណ្ុំកមមវ ិធីឬរបោប់របោសរមាប់ទរបីកុ ង ប

កុំពយូទ្យ័រឬកបុងបណ្ត ថ ញ។

3

-81-


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.