K IDS
K IDS
Tekst: Kitty van Zanten Vormgeving: Mireille Spaas Vertalingen: Conty Rodr委guez Alonso Eindredactie vertaalzinnen: Annemarie Steenbergen en vertaalbureau Alquin
jippie_spanje_03.indd 1
12-3-2013 12:53:57
WIE IS JIPPIE?
Het werelddeel Europa bestaat uit veel verschillende landen. In al die landen wonen kinderen die net als jij naar school gaan en spelen met andere kinderen. Maar zijn er ook verschillen? Het rugzakje Jippie neemt je mee naar allerlei landen in Europa en onderzoekt het. Of je Jippie nu meeneemt op vakantie of leest voor je schoolwerkstuk, met Jippie naar Spanje! leer je het land goed kennen.
In Jippie naar Spanje! lees je allerlei spannende avonturen uit Spanje die nog echt gebeurd zijn ook. Je vindt er ook zinnen die je kunt zeggen als je wilt gaan spelen met Spaanse kinderen.. Want waar ter wereld je ook bent, je vindt overal wel kinderen om mee te spelen, dus ook in Spanje. Een potje pelota bijvoorbeeld. Of misschien kun jij ze wel porren voor een spelletje voetbal of lummelen. Maar ja, hoe zég je dat in het Spaans? Jippie naar Spanje! vertelt het je. En ook andere dingen die niet in de reisgids van je vader en moeder staan. Bijvoorbeeld hoe je met je Spaanse lolly een kunstwerk van Dalí kunt bemachtigen… Behalve verhalen en zinnen staan er veel spelletjes in het boek. Ook de taalraadsels en de weetje-informatie zijn hartstikke grappig. Over mensentaal én over dierentaal. Wist jij bijvoorbeeld dat een Spaanse koe de hele dag roept hoe moe ze is? Het staat allemaal in Jippie naar Spanje!
jippie_spanje_03.indd 3
12-3-2013 12:53:57
pag. 30
pag. 44
pag. 58
OP PAD
VRIENDEN? ?
SPELEN
pag. 6
pag. 22
JUGAR
AMIGOS?
EN CAMINO
EMPAQUETAR
INPAKKEN
REIS JE WIJS
SPANJE
INHOUD
jippie_spanje_03.indd 4
12-3-2013 12:53:58
pag. 72
pag. 84
DE VAKANTIEPLEK
pag. 116
pag. 126
WOORDENLIJST
SPOORZOEKEN
INDICE
pag. 106
RASTREAR
LA LISTA DE PALABRAS
OH QUERIDO!
O JEE! !
EL LUGAR DE VACACIONES
ETEN & DRINKEN
COMER & BEBER
jippie_spanje_03.indd 5
12-3-2013 12:53:59
GOED GEZEGD!
INPAKKEN
Het Spaans staat bol van de spreekwoorden en gezegden. Er zitten heel leuke tussen. Als een Spanjaard bijvoorbeeld een verhaal gehoord heeft waarvan hij vermoedt dat het niet helemaal klopt, dan zegt hij zoiets als‘hier is een kat opgeborgen’: Aqui hay gato encerrado . En zo’n kat kan op onverwachte momenten tevoorschijn springen! Die Spanjaard bedoelt dus dat je moet oppassen en niet zomaar alles moet geloven.
WANNEER VERTREKKEN JULLIE? We vertrekken vandaag. We gaan morgen terug. Gisteren zijn we aangekomen. Hoe laat is het? Mag ik op je horloge kijken?
e l g A to
DE DAGEN VAN DE WEEK e l b A ñ Ad o r
maandag dinsdag
l A PAl e t A
woensdag l A PAl A
donderdag vrijdag
e l b Al Ó n
zaterdag zondag
24
jippie_spanje_03.indd 24
¿Usted no nada nada? No, no traje traje. Oestèd no naada naada? No, no tragge tragge. Zwem jij helemaal niet? Nee, ik heb geen zwembroek meegebracht.
12-3-2013 12:54:28
LU N em paq uet
MARTES en camino
ar
¿ QUÁNDO OS VAIS VOSOTROS ?
Mañana volvemos. manjana bolbeemos. Llegamos ayer. jjegamos ajjèr.
LOS DIEJAS DE LA SEMANA el lunes el loenès el martes el martès el miércoles el mjerkollès el jueves el gwebes el viernes el bjernès el sábado el sabbaddo el domingo el domingo
VIER
J U EV E S
co
be
be
jugar
r
va
DOM ¡oh queri d
INGO
me
NES
r
El lu ga d e r ca c io ne s
DO
LOS DIAS DE LA SEMANA
ami gos
BA
¿ Me dejas ver tu reloj ? me deggas ber toe relog ?
OLES
SÁ
¿ Qué hora es ? kè ora es ?
MIÉRC
o!
EMPAQUETAR
KWANDO OS BAJS BOSSOTROS ? Nos vamos hoy. nos bamos oj.
ES
GELUKKIG NIEUWJAAR! Het jaar wisselt op 31 december, klokslag twaalf uur in de nacht. In veel Spaanse steden staan de mensen dan bij elkaar rond de kerktoren, en iedereen heeft twaalf druiven in zijn hand. Op elke klokslag eten de mensen een druif op, voor elke maand een. De Spanjaarden hopen dat dit geluk zal brengen in het nieuwe jaar. Als je dit feest ook eens wilt meemaken, zorg dan dat je de eerste zaterdag in augustus in de stad Berchules (Andalusie) bent. In 1994 viel daar met oud en nieuw de stroom uit, waardoor de inwoners niet precies wisten hoe laat het was. Het hele aftellen viel in duigen. Voor de zekerheid vieren de dorpelingen sindsdien ook oud en nieuw in de zomer.
25
jippie_spanje_03.indd 25
12-3-2013 12:54:32
SPANJE... ...TOEN HET NOG GEEN SPANJE HEETTE
SPANJE
In 2007 werd in Noord-Spanje in de grot Sima del Elefante een onderkaak van een mensachtige gevonden. Het is de oudste prehistorische Europeaan die we tot nu toe gevonden hebben. Ze stierf zo’n 1,2 miljoen jaar geleden. Het was nog geen moderne mens, maar een voorouder: half aap, half mens. Heb je weleens van DNA gehoord? DNA kun je vergelijken met een bouwplan voor een gebouw. Maar bij DNA is je lichaam het gebouw. In elke cel van je lichaam zit jouw eigen DNA opgesloten. Het is een heel ingewikkeld bouwplan dat geleerden nog maar kort geleden leerden ontcijferen. Archeologen proberen om het DNA te bepalen van gevonden prehistorische botten. Al puzzelend kunnen ze er steeds beter achter komen hoe oud die prehistorische vondsten zijn en van welke soort deze geweest zijn.
be g i n v a n on z e j a a r t e l l i n g G E boor t e v a n C h r i s t u s
PREHISTORIE 3 tot 5 miljoen jaar geleden van steentijd t/m ijzertijd
-350
-100
0
:
-500
:
-1000
IBERIERS EN FENICIERS 3000 tot ongeveer 100 jaar voor Christus
ROMEINSE TIJD begint ongeveer 350 jaar voor Christus
DE TIJD VAN DE IBERIËRS EN DE FENICIËRS Tussen ongeveer 3000 en 100 voor Christus (v.Chr.) kwamen en gingen verschillende volkeren in Spanje. Eerst woonden er de Iberiërs uit Afrika en Azië. In die tijd heetten Spanje en Portugal samen het Iberisch Schiereiland. Later kwamen de Feniciërs. Dat was een zeevarend volk uit Libanon. De Feniciërs zijn begonnen om dingen op te schrijven met een soort alfabet. Voor die tijd schreven de mensen verhalen met tekeningen. Met het Fenicisch alfabet konden mensen veel beter verhalen schrijven. Ons alfabet is er ook van afgeleid. Als je de A op zijn kop draait, lijkt de letter een beetje op een koeienkop met hoorns. Klopt! De Fenicische A heette aleph en dat betekent koe. De Grieken en Romeinen veranderden hier en daar wat en zo zijn wij uiteindelijk aan ons alfabet gekomen. Na de Feniciërs waren de Grieken, de Carthagers (uit het gebied rondom Tunesië) en de Kelten uit Midden-Europa (waar nu Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk liggen) een tijdlang heerser in Spanje.
6
jippie_spanje_03.indd 6
12-3-2013 12:54:00
SPELLETJE: Op deze pagina zie je alle leden van een Spaanse familie: de opa en oma en hun twee kinderen Antonio en Inocenta. Die zijn zelf getrouwd en hebben ook kinderen. De een kreeg drie kinderen en de ander twee. Kun jij de volgende vragen beantwoorden? - Hoe heten de kinderen van Antonio en María? - Juanita heeft een broer en een zus. Wie zijn dat? Wat denk je, kun jij de vragen hieronder ook beantwoorden? ¿ Cómo se llama la madre de Antonio e Inocenta ? ¿ De quién es Maria la tía ?
l A m Ad re (d e mo ed e r)
lA AbuelA (d e o m A )
Carmen González-López
e l PAd re (d e va d e r)
VRIENDEN?
María Lozano-Fernández
Antonio Rodríguez-González
DUBBELE ACHTERNAMEN
48
Iedereen in Spanje heeft een dubbele achternaam. Dat komt omdat Spanjaarden bij hun geboorte een achternaam van hun vader en een van hun moeder krijgen. Op deze pagina zie je hoe die achternamen door de familie heen gevlochten worden. De achternamen in dit voorbeeld hebben een kleurtje om makkelijker te zien wie welke achternamen krijgt.
jippie_spanje_03.indd 48
el gemelo (d e tw e e l in g)
Evita Rodríguez-Lozano Juan &Juanita Rodrígez-Lozano 12-3-2013 12:55:37
IBERISCH VARKEN Zoals je al hebt kunnen lezen is Spanje onderdeel van het Iberisch Schiereiland. Hier leeft het donkerbruine of zwarte Iberisch varken. Hij scharrelt door de bossen van Extremadura, Castilie-la Mancha en Andalusie. Daar staan steen- en kurkeiken. In de herfst vallen de eikels op de grond, waarmee de varkens zich volvreten. Door de eikels wordt het varken zwart. Mensen beginnen meestal een dieet om af te vallen, het Iberisch varken wordt op dieet gezet om aan te komen. Zo’n 50 kilo in 2,5 maand! Daarvoor eet het varken gemiddeld 8 kilo eikels per dag en zo’n 3 kilo gras. Dooreten dus, Knorrigos!
guau
kikirikia
kiekieriekiejaa
gwaoe
miau
miejaoe
pio pio
piejo piejo
hihi
ie-ie
muu
moe
Hio hio
iejo iejo
oink-oink
pio pio
cua cua
oienk-oienk
piejo piejo
JUGAR
kwa kwa
coco
kokko
el gato el pollito el burro la gallina el toro
' la vaca el pajaro el cerdo el perro el caballo el gallo
crua crua la rana
jippie_spanje_03.indd 63
kroewa
el pato
63 12-3-2013 12:56:05
FRAMBUESA
EL CHUPA CHUP
´
´ LIMON
COMER & BEBER
PLATANO
FRESA
BESTELLEN VAN IJS Op deze pagina staan allerlei ijssmaken. Handig als je een ijsje wilt gaan bestellen! ‘Ik wil graag de smaken vanille en hazelnoot, alstublieft.’
Puedo tener los sabores de vainilla y avellana, por favor. pweddo tenner los saborres de vainiejja ie aabejjana por fabor.
jippie_spanje_03.indd 79
79 12-3-2013 12:56:39
el diente
g e tve r Pie s ! d A A r g A je to ch n ie t in s tAAn?!
lA cA bezA
lA bocA
e l o jo
lA ore jA n e e jo h ! PI E S is S PA A n s vo o r vo e te n , d AAr ga je O P s t A A n !
el brAzo
lA triPA el codo
e l í n d ic e
e l d ed o m ed io
el PulgAr
el AnulAr
O JEE !
l A l in g u A
hoeveel vingers steek ik op?
¿ Cuántos dedos levanto ?
114
jippie_spanje_03.indd 114
e l m e ñ iqu e 12-3-2013 12:58:12
lA n A rA nj A
JIPPIE NAAR SPANJE!: dé gids voor kids! In Jippie naar Spanje! lees je allerlei spannende avonturen uit Spanje die nog écht gebeurd zijn ook. Je vindt er zinnen die je kunt zeggen als je wilt gaan spelen met Spaanse kinderen. Het rugzakje Jippie neemt je mee naar het zonnige Spaanse land. Van elke regio heeft hij de leukste plekken voor kinderen verzameld. Of je Jippie nu meeneemt op vakantie of leest voor je schoolwerkstuk, met Jippie naar Spanje! leer je het land goed kennen!
K IDS
K IDS
PP JI
AN
JE !
Hoeveel van deze vlaggetjes vind je in dit boekje? Hoe kun je berichten seinen met een Spaanse waaier? Hoe bewaar je in Spanje een geheimpje? Wat betekent het Spaanse olé? Hoe versloeg de ridder Jordi een draak?
el mol ino
AR SP
el s om brero EsPA ñ ol
● Unieke combinatie van reis- en taalgids voor kinderen ● Met handige vertaalzinnen waarmee je ook Spaanse vrienden maakt ● Vol (taal)grapjes en spelletjes voor saaie reismomenten ● Met meer dan 200 toeristische tips die juist voor kinderen leuk zijn
I E!... ...N A
lA g uin d illA
el toro lA g uitA rrA
JIPPI E
lA s CA s tA ñ uelA s
‘Dit is geen gerecyclede volwassenengids, maar een echt boek met echte inhoud dat echt voor kinderen is bedacht.’ (de Volkskrant over Jippie naar Frankrijk!)
lA s hormig A s
Jippie gaat ook naar andere landen!
NUR 512 I S B N 978-90-215-5313-9
maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen
9
www.watenhoe.nl
www.kosmosuitgevers.nl
jippie_kaft_spanje_02.indd 1
789021 553139
13-3-2013 11:48:00