Oude Stadhuis
GREENMARKET SQUARE 7
LO N
ET
Slavenhuis
EE T
CO R ST PO RE RA ET TIO N
ST RE
ST .
AL
BE
RT U
PL EIN
S
3
EE T
EL
AN
D
1
Oude Douanehuis
ST . 4
RO
South African Pla Museum netar National Gallery ium Rust en Vreugd Museum Jewish Museum Complex
START
Stadhuis
T EN IA M
PA RL
COMPANY’S GARDENS
ST .
AD DE R
LE Y
ST R
ST RE ET VI
CT O
RI A
LO NG
IN SP T. S
Parlementsgebouw
Kasteel de Goede Hoop
500 meter
ST R
EE T
STR EET
WERELDWIJD NEMEN EXPERTS VAN NATIONAL GEOGRAPHIC EEN KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN EN DRINGEN DOOR TOT DE KERN VAN DE CULTUUR, DE GESCHIEDENIS EN HET VOLK VAN
District Six Museum
0 5
EEN LAND.
DANKZIJ NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDSEN KAN HUN ERVARING DE JOUWE WORDEN.
KAN T
GARDENS KAAPSTAD WANDELKAART BUI TEN
0
Omtrek van het gebouw
Route
Park
Looprichting
Bezienswaardigheid
1
CITY CENTRE Naam van het gebied
In de tekst besproken bezienswaardigheid Noord
GROOT
Pietermaritzburg
Steden en plaatsen
Zeerust Van Wyksvlei
KLEIN
N1
Snelweg Spoorweg Veerboot Wandelroutes Vliegveld Berg
Startpunt tocht
SYMBOLEN IN DE TEKST A B C D K P F J €
De reis indelen
ERVAAR unieke belevenissen, waaronder genieten van een braai op het strand,
Geschiedenis en cultuur
12
Kaapstad en het schiereiland
54
Westkust
82
West-Kaap
98
Oost-Kaap
116
Durban en Kwazulu-Natal
140
Kruger en Mpumalanga
172
Johannesburg en binnenlanden
194
Noord-Kaap
244
Reiswijzer
270
een Songoma raadplegen, kooiduiken met haaien, meehelpen een huis te bouwen en vrijwilligerswerk met bijzondere dieren.
INSIDER TIPS van de schrijvers en fotografen van National Geographic, maar ook van plaatselijke deskundigen, over hun favoriete plekjes, praktische zaken en veel meer. WANDELINGEN EN AUTOTOCHTEN, voorzien van duidelijke kaartjes, waar-
Bezienswaardigheid
KAAPSTAD
zuid-afrika
Zuid-Afrika Kleurgecodeerd per regio
DE REIS INDELEN, beknopte kennismaking met Zuid-Afrika, zodat je je reis op je eigen wensen en interessegebieden kunt afstemmen.
Kaartverwijzing Adres Telefoonnummer Sluitingstijden / reistijden (wandelingen en autotochten) Afstand Start/eind Hotel Entreegeld varieert van € (minder dan €4) tot €€€€€ (meer dan €20)
National Geographic Reisgids - Zuid Afrika.indd 1
E K V P N T W O S U Q
Restaurant Aantal kamers Aantal stoelen Parkeerplaats Lift Niet-roken Airconditioning Overdekt zwembad Openluchtzwembad Fitnessclub Gangbare creditcards geaccepteerd
onder de Footsteps to Freedom-wandeling, Durbans Golden Mile en een wandeling door wijnvelden van de Westkaap.
EXCURSIES BUITEN DE GEBAANDE PADEN, zoals een bezoek aan de Kalahari-
woestijn, de Diamantkust, het Namaqualand en de Malotibergen.
NIET MISSEN Bij elk hoofdstuk vind je verwijzingen naar nadere informatie
over sterk aanbevolen bezienswaardigheden en activiteiten.
DE PRACHTIGE KLEURENFOTO’S EN GEDETAILLEERDE KAARTEN maken het eenvoudig te kiezen, je reis uit te stippelen en overal het mooiste te zien.
NUR 516 I S B N 978-90-215-5855-4
NATIONAL GEOGRAPHIC
REISGIDS National Geographic Reisgids maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen
9
789021 558554
ZUID-AFRIKA
REGIOKAARTEN Darling Cellars
Pretoria
500 meter
STADSPLATTEGRONDEN, WANDEL- EN AUTOROUTES
Dairy Beach
ZUID-AFRIKA Overzicht deelkaarten
2
Slavenboom
8
RE I S G I D S
GRAND PARADE
REISGIDS
AU RE ST.
EN
ST R
D KE ARL IN T ST G RE S ET TR EE 6 Groote Kerk T
BU
UE
D
AR
EE T
Q
AN
GM
ST R
ZUID-AFRIKA
STADS CENTRUM
ST R
LE Y
E
AD DE R
W AL
NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDS
NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDS
ST RE ET
Bo-Kaap Museum
2 Cape Town & Peninsula 3 West Coast 4 Winelands & Western Cape 5 Eastern Cape 6 Durban & Kwazulu Natal 7 Mpumalanga & Limpopo 8 Johannesburg & Interior 9 Northern Cape & Namaqualand
8
Omslag voorzijde: Giraffen bij een drinkplek (David J. Slater/Alamy) Rug: Jonge vrouw in traditionele Ndebele-kleding (Samantha Reinders) Omslagontwerp: Sam Serebin
05-12-14 10:14
R E I S G I D S
zuid-afrika
00TG_ZA_001-011_NED.indd 3
30-11-14 16:20
inhoud bewust reizen 6 ■
■ Durban en KwaZulu-Natal 140
Durban 144
de reis indelen 8
De Golden Mile 146 Onderwaterparadijs 152 Durban en omgeving 154 Het echte Afrika 157 Bergrit door Maloti 162
■ Geschiedenis en cultuur 12 Het huidige Zuid-Afrika 14 Geschiedenis 22 Eten en drinken 34 Het landschap 38 Dieren 42 Kunst 46
■ Krugerpark en Mpumalanga 172 Krugerpark 176 De 'Big Five' 178 Buiten het Krugerpark 186
■ Kaapstad en het schiereiland 54 Kaapstad 58 De ‘Footsteps to Freedom’ 60 Schatduiken 70 Het schiereiland 74
■ Johannesburg en binnenlanden 194 Johannesburg 198 Muziek in Johannesburg 202 Soweto 212 Pretoria, Tshwane 216 Cradle of Humankind 226 Dieper de binnenlanden in 232 Luxe treinen 234
■ Westkust 82 Darling en de wijngaarden 86 Swartlandwijnroute 88 Langs de westkust 90 Lekkernijen uit de zee 96
■ Noord-Kaap 244 Kimberley 248 De Kalahari 251 Bosjesmannen 256 Namaqualand 264
■ West-Kaap 98 Kaapse wijnvelden 102 De Wijnlandroute 106 Oudtshoorn en omgeving 108 De Tuinroute 110
■ Reiswijzer 270 Hotels en restaurants 280 Winkelen 307 Uitgaan 309 Activiteiten 311
■ Oost-Kaap 116 Port Elizabeth 120 Port Elizabeth en omgeving 124 Surfen in Jeffreysbaai 126 Naar de Karoo 132 East London en omgeving 134 Wild Coast 138
register 314
fotoverantwoording 318
Pagina 2 en 3: Tembe Elephant Park, leefgebied van de grootste kudde olifanten van KwaZulu-Natal. Pagina 4: de kust van Campsbaai vlak bij Kaapstad, met de Twaalf Apostelen op de achtergrond.
00TG_ZA_001-011_NED.indd 5
30-11-14 16:20
6
bewust reizen Verstandige reizigers gaan doelgericht op pad om alles uit hun reis te halen. Door bewust te reizen draagt u bij aan het behoud van de natuur, historie en culturele rijkdom van de plaatsen die u bezoekt. Bovendien verbetert u uw eigen reiservaring. Hoe reist u bewust? •
Bedenk dat uw aanwezigheid van invloed is op de plaatsen die u bezoekt.
•
Besteed uw tijd en geld zodanig dat u iets bijdraagt aan de couleur locale (dat maakt uw verblijf ook interessanter).
•
Respecteer het natuurlijke en culturele erfgoed van uw bestemming.
•
Respecteer de lokale gebruiken en tradities.
•
Toon de lokale bevolking uw waardering voor de interessante of unieke aspecten van hun streek, zoals het landschap, de historische dorpjes en gebouwen, de muziek of het eten.
•
Trek af en toe uw portemonnee en steun kleine ondernemers die zich inspannen om de bijzondere eigenschappen van een plaats te behouden. Zoek naar winkeltjes, restaurants, pensions en reisorganisaties die trots en hart voor hun omgeving uitstralen. Mijd bedrijven die afbreuk doen aan het karakter van een plek.
•
Zorg ervoor dat u mooie herinneringen en verhalen mee naar huis neemt, in de wetenschap dat u iets hebt bijgedragen aan het voortbestaan en de ontwikkeling van uw bestemming.
Deze manier van reizen wordt geotoerisme genoemd en valt te omschrijven als ‘toerisme dat het geografische karakter van een plek – omgeving, cultuur, uitstraling en erfgoed – en het welzijn van de inwoners ondersteunt of versterkt’. Meer informatie over geotoerisme is te vinden op de website www.nationalgeographic.com/ travel/sustainable.
00TG_ZA_001-011_NED.indd 6
30-11-14 16:20
7
REISGIDS
zuid-afrika OVER DE AUTEURS EN DE FOTOGRAAF Roberta Cosi is schrijver en redacteur. Ze is geboren en getogen in Johannesburg. Als doorgewinterde reiziger heeft ze een passie voor ZuidAfrika en alles wat het land te bieden heeft. Richard Whitaker is geboren en opgeleid in Zuid-Afrika, waar hij studeerde aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg. Verder studeerde hij klassieke talen aan de universiteiten van Oxford en St. Andrews. Na tientallen jaren van lesgeven aan de universiteiten van Durban en Kaapstad begon hij een nieuwe carrière als schrijver. Hij heeft veel gereisd in Europa en zuidelijk Afrika. Whitaker werkte mee aan de eerste druk van deze gids en heeft de tweede druk bijgewerkt. Samantha Reinders (www.samreinders.com) is fotograaf en kan niet precies aangeven wanneer haar carrière begon. Ze gelooft dat het een combinatie is van het rondtoeren met haar vaders Landrover over de zandweggetjes van zuidelijk Afrika waarbij ze de aparte heuvels van Appalachia ontdekte, en het ingeklemd zitten tussen twee andere fotografen in de persruimte van het Oval Office. Haar loopbaankeuze zorgde er hoe dan ook voor dat ze pinguïns kon bestuderen, in de Air Force One mocht vliegen, met haaien zwom en uiteenlopende mensen sprak – van zakenmannen tot zwervers en van bejaarden op een taartenbraderie tot een seriemoordenaar achter tralies. Reinders behaalde een doctoraal in Visuele Communicatie aan Ohio University. Haar werk verscheen in U.S. News and World Report, Time, de New York Times, L’Express, Der Spiegel, Park Avenue, de Chicago Tribune, en de London Financial Times. In 2005 verhuisde ze weer naar haar geboorteland Zuid-Afrika en de zandwegen die haar inspireren. Momenteel woont ze in Kaapstad en jaagt daar en erbuiten op nieuws.
00TG_ZA_001-011_NED.indd 7
30-11-14 16:20
8
De reis indelen De verschillen tussen de Zuid-Afrikaanse provincies onderling zijn zeer groot – hier vindt u een hele wereld in één land. Of u nu liever op het strand ligt of musea van wereldklasse bezoekt, door een woestijn trekt of op zoek gaat naar de mooiste wilde dieren op aarde, een goede wijn drinkt of de Cape Malaykeuken proeft: Zuid-Afrika heeft het allemaal.
Toeristeninformatie Grote en kleine steden, maar ook kleine dorpjes hebben hun eigen toeristenbureaus, die lokale en regionale bezienswaardigheden onder de aandacht brengen en gedetailleerde kaarten verkopen. Ook op de internationale vliegvelden zijn toeristenbureaus. Het telefoonnummer voor algemene- en veiligheidsinformatie voor toeristen in heel Zuid-Afrika is 083/123-2345. Handige websites voor de voorbereiding van uw reis zijn onder andere: www.zuid-afrika.nl www.sa-venues.com www.southafrica.net www.southafrica.info
Door de vele bezienswaardigheden lijkt het maken van een reisschema misschien onmogelijk, maar het hangt af van de beschikbare tijd. Als u maar een week hebt, zijn een reisje naar Kaapstad en een safari in een gebied van de ‘Big Five’ – olifant, leeuw, luipaard, buffel en neushoorn – zoals het Krugerpark een absolute must. U kunt direct naar Kaapstad vliegen, drie nachten in deze spannende wereldstad verblijven en dan door vliegen naar uw safaribestemming. Met meer tijd kunt u wat verder uit elkaar liggende attracties bezoeken. De meeste Zuid-Afrikaanse steden zijn nauwelijks voorzien van veilig, efficiënt openbaar vervoer dat geschikt is voor toeristen. Daarom reizen veel toeristen met een huurauto in en tussen de steden. Het land heeft een goed, in sommige delen uitstekend, wegennet van onverharde en asfaltwegen. Ook op safari door de nationale parken en privéparken kunt u prima in uw eigen of gehuurde auto rijden. De meeste natuurgebieden zijn begaanbaar met een gewone personenauto, maar voor sommige is een fourwheeldrive nodig. Denk er echter aan dat Zuid-Afrika een groot land is. Het vliegtuig is een goed alternatief als u krap in uw tijd Koning van de Big Five.
00TG_ZA_001-011_NED.indd 8
30-11-14 16:20
9
zit. De nationale vliegmaatschappij, South African Airways (SAA), vliegt tussen alle grote steden en een paar kleinere steden, terwijl Airlink en South African Express met kleinere toestellen op veel regionale bestemmingen vliegt. Wilt u echt iets speciaals, neem dan de Blue Train of maak een van de Rovos-treinreizen over een aantal vaste routes binnen zuidelijk Afrika. Bedenk wel dat het bij deze ritten, met één tot twee overnachtingen op de reis tussen Kaapstad en Pretoria, niet om de snelheid gaat, maar om het genieten van de omgeving vanuit uw luxe fauteuil.
Kaapstad
NIET MISSEN: Robbeneiland en het Apartheid Museum in Johannesburg 69, 72-73, 209-210
Uitzicht op Kaapstad vanaf de top van de Tafelberg 76-77 De stadjes en stranden langs de Tuinroute 110-115 Johannesburgs opwindende stadsleven 114 De Drakensbergen en de rotskunst van de San 157-161
Zonsondergang vanaf een van de De ‘Moederstad’ zal hoe dan ook uw hart veroveprachtige stranden 122, 129, ren. De omringende bergen en oceanen geven de 135-136, 154-155 stad een verleidelijke schoonheid, terwijl het drieEen ‘Big Five’-safari 161, honderd jaar durende koloniale tijdperk tot een 176-185 uniek cultureel-historisch erfgoed heeft geleid. Met Een bezoek aan een zijn prachtige, verfijnde en kleurrijke multiculturele township, zoals Soweto in atmosfeer is het een stad die u niet mag missen. Johannesburg 212-215 Boven aan uw lijstje staat de Tafelberg, of u nu te Een rit door de uitgestorven voet of per kabelbaan naar boven gaat. De verKalahariwoestijn 251-263 gezichten vanaf de top van deze beroemde berg zijn verbazingwekkend. Als u van winkelen houdt, is het Victoria & Alfred Waterfront, gelegen aan een levendige haven, een echte aanrader. Vanaf daar kunt u de veerboot nemen naar Robbeneiland, de plek van Nelson Mandela’s geruchtmakende gevangenschap. Een dag rondrijden in de Kaapse wijnvelden is een ware traktatie, niet alleen vanwege de lekkernijen, maar ook om het prachtige landschap. Ook een bezoek aan de Kirstenbosch National Botanical Gardens moet op het programma staan. Kaapstad heeft een internationale luchthaven en is daarom goed bereikbaar vanuit het buitenland, hoewel u vanaf Johannesburg binnen twee uur met een directe vlucht naar de stad vliegt.
Rond Kaapstad: als u langer dan een paar dagen in Kaapstad bent, zijn er diverse dagtripjes die de moeite waard zijn. Een rit naar het 58 km zuidelijker gelegen Cape Point bijvoorbeeld, dat een fantastisch uitzicht over de ruige zee heeft, of een tocht naar de oostkust van het schiereiland, waar u tussen de pinguïns van Boulders Beach rondstapt of rondsnuffelt in de antiekwinkels van het kleurrijke Kalkbaai. Een uitstapje naar de westkust, zeker tijdens het bloeiseizoen in Namaqualand, levert spectaculaire uitzichten op en biedt u de mogelijkheid om rond te dolen in artistieke dorpen. De wijnsteden Stellenbosch, Paarl en Franschhoek bieden een aangenaam middagje uit. Hebt u een nog weekje de tijd, rijd dan richting de Tuinroute, op slechts vijf uur van Kaapstad, en geniet van de bijzondere kust met de kleine havenstadjes en prachtige stranden – Zuid-Afrikanen komen hier ’s zomers massaal naartoe.
00TG_ZA_001-011_NED.indd 9
30-11-14 16:20
46
G e s c h i ede n i s e n c u l t u u r
Kunst Van grotschilderingen van de San tot levendige, hedendaagse kunst, van verboden boeken tijdens de apartheid tot Nobelprijswinnende romans: de kunst leeft in Zuid-Afrika en laat de multiculturele achtergrond zien.
Literatuur Zuid-Afrikaanse literatuur — romans, drama, poëzie — heeft een geschiedenis die bijna tweehonderd jaar teruggaat. Ze kent vele stemmen (Xhosa, Zoeloe en andere Afrikaanse talen, Engels en Afrikaans) en geeft daarmee uitdrukking aan de ervaringen van de Europeanen die zich moesten aanpassen aan dat voor hen zo vreemde land, en aan de gevoelens van verlies en rebellie van de verdreven, inheemse bevolking. Hier concentreren we ons op de literatuur in het Engels en het Afrikaans.
Zwarte literatuur: de eerste belangrijke zwarte schrijver van het land was dagbladredacteur en prominent ANC-aanhanger Sol Plaatje (1876-1932). Naast verschillende politieke stukken publiceerde hij de roman Mhudi (1930), een verhaal over Een voorstelling van The Lion King, Johannesburg. liefde en oorlog rond een Botswaanse vrouw. Zoeloe-auteur Herbert Dhlomo (1903-1956) schreef in de jaren 30 en 40 dramatische werken over zwarte leiders, zoals de Zoeloe-koningen Shaka en Cetshwayo. Na de Tweede Wereldoorlog verscheen verschillende romans en autobiografische werken die de realiteit van het leven van de zwarte bevolking in Zuid-Afrika beschreven. Peter Abrahams (1919) publiceerde Mine Boy (1946) over de discriminatie van migrerende mijnwerkers in Johannesburg, en Tell Freedom (1954), het verhaal van zijn jeugd in Zuid-Afrika. Down Second Avenue (1959) van Es’kia Mphahlele (1919-2008) is een ontroerend verhaal over de jeugd van de schrijver in Transvaal in de jaren 20 en 30. De autobiografie van William (Bloke) Modisane (1923-1986), Blame Me on History (1963), werd verboden door het apartheidsregime vanwege zijn kritische standpunt. Modisane was samen met Mphahlele, Can Themba (1924-1969) en Todd Matshikiza
01TG_ZA_012-053_NED.indd 46
30-11-14 16:20
Kunst
(1921-1968) een belangrijk figuur van de zogenoemde Drum-generatie. Ze schreven korte verhalen en reportages voor het in de jaren 50 zeer populaire zwarte tijdschrift Drum, in een snelle, stadse, bijna Amerikaanse stijl. Geliefde onderwerpen waren de tsotsis (gangsters) en hun liefjes, jazz en zwarte (illegale) kroegen. Tijdens de politieke onderdrukking in de jaren 60 tot en met 90 gingen veel zwarte schrijvers in ballingschap; zij die bleven, sloten zich aan bij de protestbeweging. Poëzie kende een wedergeboorte toen dichters als Mongane Wally Serote (1944), Sipho Sepamla (1932-2007), Oswald Mtshali (1940), Mafika Gwala (1946), en de dichter/ redenaar Mzwakhe Mbuli (1958) hun werken tijdens politieke bijeenkomsten voordroegen. Het literaire tijdschrift Staffrider vormde een medium voor vele protestdichters. De roman Noodtoestand (1964) van Richard Rive (1932-1989) handelde over de problemen na Sharpeville, en Buckingham Palace: District Six (1987) over de vernietiging van de multiculturele buurt uit zijn jeugd.
47
Hedendaagse ZuidAfrikaanse literatuur Sinds 1994 is er sprake van convergentie in de Zuid-Afrikaanse literatuur, waarbij een groeiend aantal auteurs hun werk in het Engels schrijft. André Brink blijft in die taal publiceren, net als succesvolle schrijvers als de Afrikaan Étienne Van Heerden (1954), 30 Nights in Amsterdam; en Zakes Mda, The Whale Caller. De Afrikaanse dichter Antjie Krog heeft een reputatie opgebouwd met haar reportages in het Engels, waaronder Country of My Skull, over de Waarheids- en Verzoeningscommissie. Een van de meest opwindende nieuwe schrijvers na het opheffen van de apartheid is Ivan Vladislavic. Zijn romans The Folly (1993), The Restless Supermarket (2001), en Exploded View (2004) handelen over de ontwikkeling van Zuid-Afrika naar een nieuwe maatschappij.
Afrikaanse literatuur: Afrikaanse literatuur bloeide op toen aan het eind van de 19e eeuw werd gestreden om het Afrikaans als taal erkend te krijgen, maar ontwikkelde zich pas echt tijdens de tweede-taalbeweging in de jaren 20 van de vorige eeuw. Een van de eerste belangrijke schrijvers was Totius (echte naam: Jakob Daniel Du Toit, 1877-1953), vertaler van de Bijbel in het Afrikaans en productief dichter. Het oeuvre van Eugene Marais (1871-1936) bestaat uit poëzie en natuurhistorische werken. Het bekendste is Die Siel van die Mier (Afrikaans 1925, Engels 1937). Andere belangrijke figuren zijn de dichter Jan Celliers (1865-1940) en de dichter, toneelschrijver en romanschrijver Louis Leipoldt (1880-1947). Een belangrijke schrijver in de jaren 30 was N.P. van Wyk Louw (1906-1970). Hij had Afrikaans gestudeerd en was dichter en toneelschrijver. Zijn bekendste werken zijn zijn eerste dichtbundel Alleenspraak, zijn poëtisch epos Raka (1941) dat handelde over de problemen van geweld en cultuur, en het historisch drama Germanicus (1956). D.J. Opperman (19141985), al verschillende decennia een belangrijke dichter, viel voor het eerst op door zijn collectie Heilige beeste uit 1945. Er waaide een frisse wind door de Afrikaanse literatuur met de komst van de controversiële Sestigers: schrijvers Étienne Leroux (1922-1989), André Brink (1935), en dichters Ingrid Jonker (1933-1965) en Breyten Breytenbach (1939). Onder invloed van de Franse avant-garde introduceerden zij een nieuwe kosmopolitische trend.
01TG_ZA_012-053_NED.indd 47
30-11-14 16:20
70
K aapstad e n het schiereila n d
Title for Walk/Drive Schatduiken Subtitle Kaap de Goede in de winter tour geteisterd Dummy the bestHoop placewordt to start a walking of thedoor City zware of Sailsnoordwesterstormen is at the waterfront, en de bijnaam is dan ook heel toepasselijk. Alleen al in deto Tafelbaai bevinden heading inlandStormkaap to where the city’s heritage unfolds I need more text write about how zichwant meerthis dantype 350to scheepswrakken. we look so here is another line of text..
Een 17e-eeuws schilderij met Nederlandse galjoenen voor de kust van Tafelbaai.
De logge Portugese karvelen en galjoenen met hun hoge achtersteven, volgeladen op de terugweg uit de Oost, waren een makkelijke prooi voor de Kaapstormen. Dat gold ook voor de Nederlandse handelsschepen, beladen met peper en zijde, kaneel en kruidnagel. Op 17 mei 1965 vergingen tussen middernacht en zonsopkomst achttien oceaanschepen en dertig kleinere vaartuigen. Volgens de kroniekschrijver van de zee, Lawrence G. Green, verdronken meer mannen door de Kaapse winterstormen dan in elk ander kustgebied op het zuidelijk halfrond. Eén van Kaapstads fanatieke schatzoekers, wijlen George Austin (een bergingswerker), schatte dat meer dan 22 miljoen Britse ponden over de bodem van Tafelbaai verspreid liggen. Dit zijn enkele van de scheepswrakken:
02TG_ZA_054-081_NED.indd 70
In 1694 werd het schip de kleine Dageraad op weg gestuurd naar Sint Helenabaai om schatkisten op te halen die geborgen waren uit de vastgelopen VOC-Oost-Indiëvaarder Gouden Buys, waarvan de onfortuinlijke bemanning en passagiers waren overleden aan scheurbuik. Op de terugweg liep de Dageraad zelf vast voor de westkust van Robbeneiland. Zestien bemanningsleden kwamen om. Acht van de zeventien geldkisten zonken en liggen nog steeds ergens op de zeebodem. Op 26 mei 1698 leed de snelle, nieuwe Het Huijs te Crayesteijn schipbreuk tijdens mist bij een rif, net 4,5 km ten zuiden van Campsbaai. Van de schatkisten die het bij zich had, werden er zestien kort na het ongeluk naar het vasteland gebracht. Eén was aan boord van het wrak al geplunderd, terwijl
30-11-14 16:21
schatd u ike n
insider tip: Nergens anders ziet u zoveel witte haaien langs de kustlijn als in Zuid-Afrika. Tussen de stad Gansbaai en Dyereiland gebruiken ze een nauw kanaal dat Shark Alley genoemd wordt – het is een bijzonder gezicht. — Ceridwen Dovey schrijver National Geographic
twee kisten naar de bodem zonken. De kisten werden per ossenwagen naar de gouverneur van Kaapstad gebracht. Sportduikers zwemmen nog vaak naar het wrak toe. Enkele van de scheepskanonnen liggen tussen de rotsen en grote, stenen molenschijven, die als kogels dienden, liggen vlakbij. De zandbodem toont soms delen van de kanonskogels en houtfragmenten, maar de schatten blijven verborgen. Op 3 april 1702 voer de Meresteijn,
71
een Oost-Indiëvaarder uit Amsterdam, die rijk gevuld was met zilverstukken, naar Kaapstad. Omdat de kapitein een verkeerde inschatting maakte liep het schip vast bij Jutteneiland. Meer dan honderd mensen kwamen om. Er waren geen overlevenden. Aanwijzingen van deze tragedie worden soms gevonden als er zilveren munten aanspoelen op het eiland. De munten zijn dukaten, makkelijk te verwarren met Spaanse munten, met opdruk van het portret van Philip IV staat en de tekst: ‘Bij de Gratie Gods Koning van Spanje en Indië.’ Ze waren geslagen in Brussel, de ‘hoofdstad’ van Spaans Nederland. In juni 1722 dreef een winterstorm vijf Nederlandse handelsschepen – de Zoetigheid, Standvastigheid, Lakenman, Schotse Lorrendraaier en de Rotterdam – naar de kust bij Tafelbaai, waar ze op de rotsen te pletter sloegen. De meeste schepen waren op weg naar het Verre Oosten en hadden aanzienlijke geldbedragen aan boord om de aankopen van de Compagnie te bekostigen. De geldstukken zijn nooit teruggevonden.
ervaar: kooiduiken met haaien Witte haaien, in films als Jaws afgeschilderd als wrede moordenaars, werden met uitsterven bedreigd nadat ze jarenlang onnodig waren afgeslacht. Inmiddels zijn deze schuwe, prachtige dieren een beschermde diersoort en gedijen ze goed, vooral in Gansbaai, ook wel ’s werelds ‘wittehaaienhoofdstad’ genoemd, op twee uur rijden van Kaapstad. Ook al zijn de haaien hier goed te zien vanaf een boot, het is avontuurlijker om ze vanuit een kooi onder water te bekijken. Tijdens een excursie vaart u naar Shark Alley, een 6 m diep kanaal tussen Dyer- en Geysereiland, waar u in duikpak afdaalt in een drijvende, stalen kooi die naast de boot gehouden wordt, voor het geval u er weer uit wilt. Soms wordt gedacht dat dit haaien zou aanzetten tot het eten van
02TG_ZA_054-081_NED.indd 71
mensen, maar dat is absoluut niet het geval zolang het op een verantwoorde manier plaatsvindt. Reisorganisaties mogen de haaien geen rood vlees voeren of overmatig verstoren. Zo blijft het natuurlijk evenwicht behouden en kan de kennis opgedaan tijdens de vreedzame ontmoeting bijdragen aan het verdrijven van de mythe die bijna tot het uitsterven van deze fascinerende dieren heeft geleid. Voor reserveringen en meer informatie: Marine Dynamics (tel. 028/384-1005, www.sharkwatchsa.com); White Shark Projects (tel. 021/4054537, www.whitesharkprojects.co.za); of Shark Diving Unlimited (tel. 028/3842787, www.sharkdivingunlimited.com). Gemiddeld R 1300, inclusief vervoer vanaf Kaapstad.
30-11-14 16:21
Oude Stadhuis
GREENMARKET SQUARE 7
LO N
ET
Slavenhuis
EE T
CO R ST PO RE RA ET TIO N
ST RE
ST .
AL
BE
RT U
PL EIN
S
3
EE T
EL
AN
D
1
Oude Douanehuis
ST . 4
RO
South African Pla Museum netar National Gallery ium Rust en Vreugd Museum Jewish Museum Complex
START
Stadhuis
T EN IA M
PA RL
COMPANY’S GARDENS
ST .
AD DE R
LE Y
ST R
ST RE ET VI
CT O
RI A
LO NG
IN SP T. S
Parlementsgebouw
Kasteel de Goede Hoop
500 meter
ST R
EE T
STR EET
WERELDWIJD NEMEN EXPERTS VAN NATIONAL GEOGRAPHIC EEN KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN EN DRINGEN DOOR TOT DE KERN VAN DE CULTUUR, DE GESCHIEDENIS EN HET VOLK VAN
District Six Museum
0 5
EEN LAND.
DANKZIJ NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDSEN KAN HUN ERVARING DE JOUWE WORDEN.
KAN T
GARDENS KAAPSTAD WANDELKAART BUI TEN
0
Omtrek van het gebouw
Route
Park
Looprichting
Bezienswaardigheid
1
CITY CENTRE Naam van het gebied
In de tekst besproken bezienswaardigheid Noord
GROOT
Pietermaritzburg
Steden en plaatsen
Zeerust Van Wyksvlei
KLEIN
N1
Snelweg Spoorweg Veerboot Wandelroutes Vliegveld Berg
Startpunt tocht
SYMBOLEN IN DE TEKST A B C D K P F J €
De reis indelen
ERVAAR unieke belevenissen, waaronder genieten van een braai op het strand,
Geschiedenis en cultuur
12
Kaapstad en het schiereiland
54
Westkust
82
West-Kaap
98
Oost-Kaap
116
Durban en Kwazulu-Natal
140
Kruger en Mpumalanga
172
Johannesburg en binnenlanden
194
Noord-Kaap
244
Reiswijzer
270
een Songoma raadplegen, kooiduiken met haaien, meehelpen een huis te bouwen en vrijwilligerswerk met bijzondere dieren.
INSIDER TIPS van de schrijvers en fotografen van National Geographic, maar ook van plaatselijke deskundigen, over hun favoriete plekjes, praktische zaken en veel meer. WANDELINGEN EN AUTOTOCHTEN, voorzien van duidelijke kaartjes, waar-
Bezienswaardigheid
KAAPSTAD
zuid-afrika
Zuid-Afrika Kleurgecodeerd per regio
DE REIS INDELEN, beknopte kennismaking met Zuid-Afrika, zodat je je reis op je eigen wensen en interessegebieden kunt afstemmen.
Kaartverwijzing Adres Telefoonnummer Sluitingstijden / reistijden (wandelingen en autotochten) Afstand Start/eind Hotel Entreegeld varieert van € (minder dan €4) tot €€€€€ (meer dan €20)
National Geographic Reisgids - Zuid Afrika.indd 1
E K V P N T W O S U Q
Restaurant Aantal kamers Aantal stoelen Parkeerplaats Lift Niet-roken Airconditioning Overdekt zwembad Openluchtzwembad Fitnessclub Gangbare creditcards geaccepteerd
onder de Footsteps to Freedom-wandeling, Durbans Golden Mile en een wandeling door wijnvelden van de Westkaap.
EXCURSIES BUITEN DE GEBAANDE PADEN, zoals een bezoek aan de Kalahari-
woestijn, de Diamantkust, het Namaqualand en de Malotibergen.
NIET MISSEN Bij elk hoofdstuk vind je verwijzingen naar nadere informatie
over sterk aanbevolen bezienswaardigheden en activiteiten.
DE PRACHTIGE KLEURENFOTO’S EN GEDETAILLEERDE KAARTEN maken het eenvoudig te kiezen, je reis uit te stippelen en overal het mooiste te zien.
NUR 516 I S B N 978-90-215-5855-4
NATIONAL GEOGRAPHIC
REISGIDS National Geographic Reisgids maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen
9
789021 558554
ZUID-AFRIKA
REGIOKAARTEN Darling Cellars
Pretoria
500 meter
STADSPLATTEGRONDEN, WANDEL- EN AUTOROUTES
Dairy Beach
ZUID-AFRIKA Overzicht deelkaarten
2
Slavenboom
8
RE I S G I D S
GRAND PARADE
REISGIDS
AU RE ST.
EN
ST R
D KE ARL IN T ST G RE S ET TR EE 6 Groote Kerk T
BU
UE
D
AR
EE T
Q
AN
GM
ST R
ZUID-AFRIKA
STADS CENTRUM
ST R
LE Y
E
AD DE R
W AL
NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDS
NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDS
ST RE ET
Bo-Kaap Museum
2 Cape Town & Peninsula 3 West Coast 4 Winelands & Western Cape 5 Eastern Cape 6 Durban & Kwazulu Natal 7 Mpumalanga & Limpopo 8 Johannesburg & Interior 9 Northern Cape & Namaqualand
8
Omslag voorzijde: Giraffen bij een drinkplek (David J. Slater/Alamy) Rug: Jonge vrouw in traditionele Ndebele-kleding (Samantha Reinders) Omslagontwerp: Sam Serebin
05-12-14 10:14