HEBREEUWS D e beste tolk voor op rei s Vlot de rekening vragen op een terrasje? Een gesprekje aanknopen? Met deze taalgids kom je altijd uit je woorden. G E TA L L E N
Goedendag
שלום
sjalom
1
אחד/ אחת
v: agat / m: egad
Tot ziens
להתראות
ləhietra-ot
2
( שניים )שני/
v: sjtajiem (sjtee) /
Ja, graag
כן בבקשה
ken bəvakasja
Nee, dank u wel
לא תודה
lo toda
סליחה Sorry
sliega
בצד שמאל Links
bətsad smol
(שתיים )שתי
m: sjnajiem (sjnee)
3
שלושה/ שלוש
v: sjalosj / m: sjlosja
4
ארבעה/ ארבעv: arba / m: arba-a
5
חמישה/
v: gameesj /
חמש
m: gamiesja
Rechts
בצד ימין
bətsad jamien
6
שישה/ שש
v: sjeesj / m: sjiesja
Hoeveel kost dit?
? עולה זה כמה
kama ze ole?
7
שבעה/ שבע
v: sjeva / m: sjiev-a
8
שמונה
v: sjmone / m: sjmona
9
תשעה/ תשע
v: teesja / m: tiesj-a
Waar is het toilet? ? איפה השירותיםeefo hasjeeroetiem?
10 עשרה/ עשר
v: eser / m: asara
NUR 507
Ruim 4.000 woorden & zinnen Woordenlijst Nederlands – Hebreeuws Woordenlijst Hebreeuws – Nederlands Duidelijke aanwijzingen voor uitspraak
W W W. WAT E N H O E . N L
HEBREEUWS
ALTIJD HANDIG
HEBREEUWS “ne e m mij me e op re is” “ ” קחו אותי א ת כ ם ל נ ס יע ה
Hebreeuws.indd 1
hebreeuws
Vertaling Ruben Verhasselt
08-02-16 17:00
Hebreeuws.indd 2
Wat & Hoe: wat anders!? Wat & Hoe maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen www.kosmosuitgevers.nl
Leverbaar in de serie Wat & Hoe: • Wat & Hoe Onderweg • Wat & Hoe Select • Wat & Hoe Taalgidsen
Kijk voor meer informatie op: www.watenhoe.nl
watenhoe
watenhoe_reizen
19e druk, 2016 © Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen Technische realisatie en productie: LINE UP boek en media bv Omslagontwerp: Julia Brants, Den Haag Vormgeving: Julia Brants, Den Haag Illustraties: Monique van den Hout ISBN 978 90 215 6206 3 NUR 507 Alle rechten voorbehouden / All rights reserved Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave. Wij zouden het zeer waarderen wanneer u geconstateerde onjuistheden ons wilt doorgeven, zodat wij hiermee rekening kunnen houden bij een volgende druk. Uw opmerkingen kunt u zenden aan: info@watenhoe.nl
08-02-16 17:00
3
Woord vooraf 6 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Handig om te weten... 7 Beknopte grammatica 7 Uitspraak 15 Handige rijtjes 16 Datum, tijd en getallen 21 Persoonlijke gegevens 30
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
Praktische zaken 32 Bank 32 Post 33 Telefoon 34 Internet 38 Foto en video 39 Het weer 41 Veiligheid 44
Inhoud
Hebreeuws.indd 3
Inhoud
3 Ontmoetingen 46 3.1 Algemeen 46 3.2 Iemand aanspreken 47 3.3 Zich voorstellen 49 3.4 Elkaar begrijpen 55 3.5 Hobby’s 56 3.6 Een mening geven 57 3.7 Een compliment geven 59 3.8 Iets aanbieden 59 3.9 Uitnodigen 60 3.10 Iets afspreken 61 3.11 Iemand versieren 62 3.12 Afscheid nemen 64 4 Onderweg 68 4.1 De weg vragen 68 4.2 Douane 71 4.3 Bagage 73 4.4 De auto 74 4.5 Verkeersborden 74 4.6 Het benzinestation 75 4.7 Pech en reparaties 78
08-02-16 17:00
4
4.8 4.9 4.10 4.11 4.12
De fiets 80 Vervoermiddel huren 81 Liften 85 Inlichtingen 86 Openbaar vervoer 88
Inhoud
5 Overnachten 97 5.1 Accommodatie zoeken 97 5.2 Bij de receptie 98 5.3 Kamperen 99 5.4 Hotel/appartement/huisje 101 5.5 Klachten 106 5.6 Vertrek 107
Hebreeuws.indd 4
6 Eropuit 109 6.1 Bezienswaardigheden 109 6.2 Sport en recreatie 112 6.3 Aan het water 113 6.4 In de sneeuw 116 6.5 Wandelen en bergbeklimmen 117 6.6 Fitness en wellness 118 7 Winkelen 120 7.1 Algemeen 121 7.2 Levensmiddelen 124 7.3 Kleding en schoenen 124 7.4 Kapper 126 7.5 Afrekenen 128 8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6
Eten en uitgaan 130 In het restaurant 130 Bestellen 131 Klachten 141 Afrekenen 142 Uitgaan 143 Kaartjes reserveren 145
9 Gezondheid 147 9.1 De dokter roepen 147 9.2 Klachten van de patiënt 147 9.3 Het consult 151 9.4 Recept en voorschriften 156 9.5 De tandarts 157
08-02-16 17:00
In moeilijkheden 159 Om hulp vragen 159 Ongelukken 160 Er is iemand vermist 162 Verlies en diefstal 163 Aanranding 164 De politie 165
5
Hebreeuwse aardrijkskundige namen 167 Woordenlijsten 169 Nederlands – Hebreeuws 169 Hebreeuws – Nederlands 217
Inhoud
Hebreeuws.indd 5
10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6
08-02-16 17:00
Woord vooraf
6
Hebreeuws.indd 6
Woord vooraf Al ruim 90 jaar kun je je met Wat & Hoe Taalgidsen verstaanbaar maken in vele talen. Dat betekent niet dat de gidsen inmiddels hoogbejaard zijn. Met de huidige generatie gidsen kun je vragen naar de beschikbaarheid van wifi, plekken om je telefoon op te laden of waar je geheugenkaartjes kunt kopen voor je camera. Ook zijn vele taalgidsen inmiddels als app beschikbaar voor Android en iOS. Sommige apps bevatten beluisterbare uitspraak die je kunt laten horen aan je gesprekspartner. En er zelf mee oefenen kan natuurlijk ook! De Wat & Hoe Taalgidsen staan bekend om de vele handige zinnetjes die je kunt gebruiken in een hotel, restaurant of gewoon op straat. Bij alle zinnen zie je meteen hoe je ze moet uitspreken. Er zijn praktische tekeningen waarop je ook kunt aanwijzen wat je nodig hebt. Achterin staan woordenlijsten in beide richtingen die van pas kunnen komen om snel even een woord op te zoeken. Wil je meer weten over de grammatica, dan kun je voorin daarover een beknopte praktische uitleg vinden. De gidsen zijn in samenwerking met Van Dale tot stand gekomen. Wat & Hoe-taalgidsen zijn er in de volgende talen: Afrikaans Arabisch Braziliaans Bulgaars Catalaans Chinees Mandarijn Deens Duits Engels Fins Frans
Fries Grieks Hebreeuws Hongaars Indonesisch Italiaans Japans Kroatisch Noors Pools Portugees
Roemeens Russisch Slowaaks Spaans Thai Tsjechisch Turks Vietnamees Zweeds
Deze Wat & Hoe-taalgidsen zijn ook als app verkrijgbaar: Duits Engels
Frans Italiaans
Spaans
08-02-16 17:00
7
1.1 Beknopte grammatica
z zAlfabet
Beknopte grammatica
Het Hebreeuws, ruim drieduizend jaar oud, behoort tot de familie van Semitische talen en is onder andere verwant aan het Arabisch. In het Nederlands wordt het modern-Hebreeuws wel ‘Ivriet’ genoemd, maar dat is eigenlijk niets anders dan het Hebreeuwse woord voor ‘Hebreeuws’. De klassieke Hebreeuwse tekst is die van de Bijbel (het Oude Testament). Nadat het Hebreeuws bijna tweeduizend jaar als schrijftaal is gebruikt, is het aan het begin van de twintigste eeuw weer tot leven gewekt als spreektaal. Dat had nogal wat voeten in de aarde. Er moesten (en moeten nog steeds) nieuwe woorden worden gemaakt voor begrippen als ‘fiets’, ‘elektriciteit’, ‘computer’ enzovoort. De Academie voor de Hebreeuwse Taal wijdt zich onder andere aan deze taak, met wisselend succes. Zo is bijvoorbeeld het woord מתשבהmatsjeeva (‘antwoordapparaat’) geen vervanger geworden van de מזכירה אלקטרונית mazkiera elektroniet (‘elektronische secretaresse’) die in veel Israëlische huishoudens de telefoon aanneemt. Wel is in plaats daarvan het woord משיבוןməsjievon (‘antwoordertje’) opgekomen. Vooral bij technische termen zult u in deze gids wel eens twee alternatieven tegenkomen, bijvoorbeeld מפלטmafleet (‘uitlaatpijp’) en אגזוזeĝzoz (van het Engelse ‘exhaust’), מגבmaĝeev (‘ruitenwisser’) naast וישרviesjer uit het Jiddisch. Er is in deze gids getracht niet te puristisch te zijn, maar toch zo veel mogelijk aan de normen vast te houden. In een aantal gevallen is er bewust voor gekozen de normatieve regels te laten varen. Zo zult u in deze gids niet hegalav voor ‘de melk’ tegenkomen, maar hagalav, niet hejietem ‘jullie waren’ maar hajietem. Het Hebreeuws volgens de klassieke normen zou in deze gevallen potsierlijk aandoen. Ten slotte zij nog opgemerkt dat u meer Hebreeuws kent dan u denkt. Via het Jiddisch zijn allerlei woorden in het Nederlands terechtgekomen. Misschien herkent u woorden als פניםpaniem (‘gezicht’), חלשgalasj (‘zwak’), יין jajien (‘wijn’) en לחייםləgajiem (‘proost’) wel in woorden en uitdrukkingen als ‘ponem’, ik word er ‘gallisch’ van, ‘jajem’ en ‘daar ga je!’
Handig om te weten...
Hebreeuws.indd 7
1 Handig om te weten...
Het Hebreeuwse alfabet bestaat uit tweeëntwintig medeklinkers. Er zijn geen aparte hoofdletters. Wel is er een verschil tussen druk- en schrijfletters. Hebreeuws wordt van rechts naar links geschreven. Let daarop, wanneer in dit boekje alternatieven (‘hij heeft blauwe/bruine ogen’) gegeven worden.
08-02-16 17:00
Handig om te weten...
8
druk א ב ג ד ה ו ז ח ט י כ ל מ נ ס ע פ צ ק ר ש ת
schrijf
naam alef bet (vet) ĝiemel dalet hee vav zajien get tet joed kaf (gaf) lamed mem noen sameg ajien pee (fee) tsadee koef reesj sjien of sien tav
uitspraak b of v ĝ d h v z g t j k of g l m n s p of f ts k r sj of s t
Beknopte grammatica
Vijf letters krijgen aan het eind van een woord een andere vorm:
Hebreeuws.indd 8
gaf sofiet mem sofiet noen sofiet fee sofiet tsadee sofiet
ך ם ן ף ץ
g m n f ts
De uitspraak van de letters bet, kaf en pee hangt af van de positie van de letter in het woord. Aan het begin van het woord spreek je deze letters altijd uit als respectievelijk b, k en p en aan het eind van het woord altijd als v, g en f. z zLeesmoeders
Tot de achtste eeuw van onze jaartelling werden de klinkers in de Hebreeuwse Bijbelteksten niet geschreven. Vanaf die tijd werden ze aan
08-02-16 17:00
46
3 Ontmoetingen 3.1 Algemeen z zDank
u wel
Ontmoetingen
Bedankt/dank u wel
תודה toda
Geen dank/graag gedaan
אין בעד מה een bə-ad ma
Heel hartelijk dank
תודה מכל הלב toda miekol haleev
Erg vriendelijk van u
מאוד נחמד מצדך mə-od negmad mietsiedga (→ v: mietsiedeeg)
Het was me een waar genoegen
היה לי נעים מאוד haja lie na-iem mə-od
Dank u voor de moeite
תודה על המאמץ toda al hama-amats
Dat had u niet moeten doen
Algemeen
לא היה צורך lo haja tsoreg
Hebreeuws.indd 46
Dat zit wel goed, hoor
זה בסדר ze bəseder z zPardon
Pardon
סליחה sliega
Sorry!
!סליחה sliega!
Sorry, ik wist niet dat ...
... לא ידעתי ש,סליחה sliega, lo jada-tie sje...
08-02-16 17:00
68
4 Onderweg 4.1 De weg vragen Pardon, mag ik u iets vragen?
? אפשר לשאול אותך משהו,סליחה sliega, efsjar liesj-ol otga (→ v: otag) masjehoe?
Onderweg
Ik ben de weg kwijt
הלכתי לאיבוד halagtie lə-ieboed
Weet u een ... in de buurt?
? פה בסביבה... אתה יודע (את יודעת) על ata jodeea (→ v: at joda-at) al ... po basvieva?
Is dit de weg naar ...?
?...זאת הדרך ל zot hadereg lə...?
Kunt u me zeggen hoe ik naar ... moet lopen/fietsen?
...לרכוב ל/תוכל (תוכלי) להגיד לי איך ללכת toegal (→ v: toeglie) ləhaĝied lie eeg laleget/lierkov lə...?
Hoe kom ik daar het snelst met de auto?
?איך מגיעים לשם הכי מהר במכונית eeg maĝie-iem ləsjam hagie maheer biemgoniet?
Hoe kom ik het snelst in ...?
?...איך מגיעים הכי מהר ל eeg maĝie-iem hagie maheer lə...?
De weg vragen
Hoeveel kilometer is het nog naar ...?
Hebreeuws.indd 68
?...עוד כמה קילומטר ל od kama kielometer lə...?
Kunt u het op de kaart aanwijzen?
?תוכל (תוכלי) להראות לי במפה toegal (→ v: toeglie) ləhar-ot lie bamapa?
Mijn navigatiesysteem is kapot, kunt u me vertellen hoe ik in ... kom?
?... תוכל (תוכלי) להגיד לי איך מגיעים ל,מערכת הניווט שלי מקולקלת ma-areget hanievoet sjelie məkoelkelet, toegal (→ v: toeglie) ləhaĝied lie eeg maĝie-iem lə…? z zWaar?
hier/daar
שם/פה po/sjam
08-02-16 17:00
squashen לשחק סקוושləsageek skvosj stad (groot) עירier stad (klein/middelgroot) עיירהajara stadhuis עירייהierieja stadion איצטדיוןietstadjon stadswandeling 6.1 טיול בעירtiejoel ba-ier staking שביתהsjəvieta standbeeld פסלpesel stank סרחוןsiergon starten להתניעləhatnieja startkabels 4.7 כבלי התנעהkavlee hatna-a station (trein–) תחנת הרכבתtaganat harakevet stedentrip טיול עריםtiejoel ariem steeksleutel מפתח ברגיםmafteeag braĝiem steil (haar) 10.3 ישרjasjar steken (insect) לעקוץla-akots stekker תקעteka stelen לגנובlieĝnov sterkedrank משקה חריףmasjke garief stilte שקטsjeket stinken להסריחləhasriejag stoel 4.12, 8.1 כיסאkiesee stoeltjeslift רכבל מושביםrakevel mosjaviem stokbrood בגטbaĝet stomen (reinigen) לנקות בניקױ יבשlə-nakot bəniekoej javeesj stomerij 7 ניקוי יבשniekoej javeesj stopcontact 8.1 שקעsjeka stoppen (beëindigen) להפסיקləhafsiek stoppen (halt houden) לעצורla-atsor stoptrein 4.12 רכבת מאספתrakevet mə-asefet storen 1.3 להפריעləhafrieja storing תקלהtəkala storm 2.6 סערהsə-ara straat 1.5, 2.7, 4.1 רחובrəgov straatkant 5.4 צד הרחובtsad harəgov straks 3.9, 7.1 כך- אחרagarkag strand 3.9, 6.3 חוףgof strandstoel כיסא נוחkiesee noag strandtent מזנון בחוףmieznon bagof streek (regio) איזורeezor strijkbout מגהץmaĝheets strijken 7.3 לגהץləĝaheets strijkplank קרש גיהוץkeresj ĝiehoets stroming זרםzerem stroom (elektr.) חשמלgasjmal stroomversnelling זרמים מהיריםzəramiem məhieriem stroop סירופ סוכרsierop soekar stropdas עניבהanieva student סטודנטstoedent studeren ללמודlielmod stuk (kapot) מקולקלməkoelkal stuur (auto) הגהheĝe
Hebreeuws.indd 205
205
S
08-02-16 17:01
206
stuur (fiets) כידוןkiedon stuurhuis 4.4 תיבת הגהteevat heĝe suiker 8.2 סוכרsoekar suikerpatiënt 9.3 חולה סכרתgole sakeret super (benzine) סופרsoeper supermarkt 7, 7.1 סופרסולsoepersol surfen (op internet, sport) לגלושlieĝlosj surfpak חליפת גלישהgaliefat ĝliesja surfplank 6.3 גלשןĝalsjan synagoge כנסת- ביתbet kneset t
T
Hebreeuws.indd 206
taai צמיגtsamieĝ taal שפהsafa taalcursus 3.3 קורס שפהkoers safa taart 8.2 עוגהoeĝa tabak טבקtabak tablet טבליתtavliet tafel 3.3, 5.3, 8.1, 8.2 שולחןsjoelgan tafeltennis טניס שולחןtenies sjoelgan talkpoeder אבקת טלקavkat talk tampons טמפוניםtamponiem tand 9.5 שןsjeen tandarts 1.3, 9.5 רופא שינייםrofee sjienajiem tandenborstel מברשת שינייםmievresjet sjienajiem tandenstoker קיסם שינייםkeesam sjienajiem tandpasta משחת שינייםmiesjgat sjienajiem tandwiel 4.8 גלגל שינייםĝalĝal sjienajiem tankstation תחנת דלקtaganat delek tas (groot) 10.3 תיקtiek tas (klein) ארנקarnak tasje (plastic) שקיתsakiet taxfreewinkel חנות פטורה ממכסganoet pətoera miemeges taxi 4.12, 5.2 מוניתmoniet taxistandplaats 4.12 תחנת מוניותtaganat moniejot teen 9.2 אצבע של הרגלetsba sjel hareĝel tegen 2.1, 4.1, 6.5, 8.5, 9.3 נגדneĝed tegenligger 10.6 מכונית ממולməgoniet miemoel tegenover 4.1 ממולmiemoel tekenen (signeren) לחתוםlagtom tekenpincet פינצטה לשליפת קרציותpientseta liesjliefat kartsiejot telefoneren לטלפןlətalfeen telefonisch 5.2 טלפוניתtelefoniet telefoon 2.3, 10.1 טלפוןtelefon telefooncel 2.3 טלפון ציבוריtelefon tsieboerie telefoongids 2.3 ספר טלפוניםsefer telefoniem telefoonkaart 2.3 טלכרטtelekart telefoonnummer 1.5, 3.12, 10.1 מספר טלפוןmiespar telefon telelens רוחק- עצמיתatsmiet rogak televisie טלוויזיהteleviezja
08-02-16 17:01
HEBREEUWS D e beste tolk voor op rei s Vlot de rekening vragen op een terrasje? Een gesprekje aanknopen? Met deze taalgids kom je altijd uit je woorden. G E TA L L E N
Goedendag
שלום
sjalom
1
אחד/ אחת
v: agat / m: egad
Tot ziens
להתראות
ləhietra-ot
2
( שניים )שני/
v: sjtajiem (sjtee) /
Ja, graag
כן בבקשה
ken bəvakasja
Nee, dank u wel
לא תודה
lo toda
סליחה Sorry
sliega
בצד שמאל Links
bətsad smol
(שתיים )שתי
m: sjnajiem (sjnee)
3
שלושה/ שלוש
v: sjalosj / m: sjlosja
4
ארבעה/ ארבעv: arba / m: arba-a
5
חמישה/
v: gameesj /
חמש
m: gamiesja
Rechts
בצד ימין
bətsad jamien
6
שישה/ שש
v: sjeesj / m: sjiesja
Hoeveel kost dit?
? עולה זה כמה
kama ze ole?
7
שבעה/ שבע
v: sjeva / m: sjiev-a
8
שמונה
v: sjmone / m: sjmona
9
תשעה/ תשע
v: teesja / m: tiesj-a
Waar is het toilet? ? איפה השירותיםeefo hasjeeroetiem?
10 עשרה/ עשר
v: eser / m: asara
NUR 507
Ruim 4.000 woorden & zinnen Woordenlijst Nederlands – Hebreeuws Woordenlijst Hebreeuws – Nederlands Duidelijke aanwijzingen voor uitspraak
W W W. WAT E N H O E . N L
HEBREEUWS
ALTIJD HANDIG
HEBREEUWS “ne e m mij me e op re is” “ ” קחו אותי א ת כ ם ל נ ס יע ה