REISGIDS
spanje
Spanje-totaal.indb 1
08-01-13 15:11
Spanje-totaal.indb 2
08-01-13 15:11
REISG IDS
spanje
Fiona Dunlop fotografie: Tino Soriano
Spanje-totaal.indb 3
08-01-13 15:11
Spanje-totaal.indb 4
08-01-13 15:11
inhoud
bewust reizen 6
de reis indelen 8
Geschiedenis en cultuur 13 Het huidige Spanje 14 Land en landschap 20 Eten en drinken 22 Geschiedenis van Spanje 24 Kunst en cultuur 40
Rondrit door het Arlanzagebied, de vallei der torens 228
F Castilla-La Mancha en Extremadura 233 Een wandeling door Toledo 242 Miguel de Cervantes en Don Quichot 248
Noordwest-Spanje 81 De Jacobsweg 86 Rondrit: de hórreo-route van Santiago naar Cabo Fisterra 92
Noordoost-Spanje 111 De Baskische identiteit 120 Een Spaanse wijnrenaissance 134 Autorit: kastelen en ‘arendsnesten’ 146
Barcelona 153 Wandelen door de Barri Gòtic 158 Een wandeling over La Ramba 162 Catalaanse trots 166 Gaudí en het modernisme 172
Oost-Spanje 177
Andalucía en Murcia 259 Semana Santa 272 Een rit door de Pueblos Blancos 278 Flamenco 288 Moorse architectuur 300 Een wandeling door het Albaicín 306 Een rit door Las Alpujarras 310 Een tocht rond Cabo de Gata 315
In en rond Madrid 51 Wandelen rond het Plaza Mayor 56
Castilla y León 209
De Balearen 323
De Canarische Eilanden 333
Reiswijzer 341 Hotels en restaurants 348 Winkelen 381 Uitgaan 386 Activiteiten 388 Taalgids 390
register 391 fotoverantwoording 398
Salvador Dalí 184 Autorit: de wijngaarden en tempeliers van Priorat 196 Rondrit door de siërra 206
Pagina 2-3: een avondwandeling door Murcia. Links: het voetbalteam van FC Barcelona viert de overwinning.
Spanje-totaal.indb 5
08-01-13 15:11
6
bewust reizen Verstandige reizigers gaan doelgericht op pad om alles uit hun reis te halen. Door bewust te reizen draagt u bij aan het behoud van de natuur, historie en culturele rijkdom van de plaatsen die u bezoekt. Daarmee verrijkt u ook uw eigen reiservaring. Hoe reist u bewust?
•
Bedenk dat uw aanwezigheid van invloed is op de plaatsen die u bezoekt.
•
esteed uw tijd en geld zodanig dat u iets bijdraagt aan de couleur locale B (dat maakt uw verblijf ook interessanter).
•
Respecteer het natuurlijke en culturele erfgoed van uw bestemming.
•
Respecteer de lokale gebruiken en tradities.
•
oon de lokale bevolking uw waardering voor de interessante of unieke T aspecten van hun streek, zoals het landschap, de historische dorpjes en gebouwen, de muziek of het eten.
•
rek af en toe uw portemonnee en steun kleine ondernemers die zich T inspannen om de bijzondere eigenschappen van een plaats te behouden. Zoek naar winkeltjes, restaurants, pensions en reisorganisaties die trots en hart voor hun omgeving uitstralen. Mijd bedrijven die afbreuk doen aan het karakter van een plek.
•
org ervoor dat u mooie herinneringen en verhalen mee naar huis neemt, Z in de wetenschap dat u iets hebt bijgedragen aan het voortbestaan en de ontwikkeling van uw bestemming.
Deze manier van reizen wordt geotoerisme genoemd en valt te omschrijven als ‘toerisme dat het geografische karakter van een plek – omgeving, cultuur, uitstraling en erfgoed – en het welzijn van de inwoners ondersteunt of versterkt’. Meer informatie over geotoerisme is te vinden op de website www.nationalgeographic.com/travel/sustainable.
Spanje-totaal.indb 6
08-01-13 15:11
7
REISGIDS
spanje over de auteur en de fotograaf Fiona Dunlop werd geboren in Australië, groeide op in Londen en ging werken op het vasteland van Europa. Gedurende de vijftien jaar die ze in Parijs doorbracht, werkte ze in de kunstsector voor ze zich tot reisjournaliste ontwikkelde. Ze heeft artikelen geschreven voor internationale kunst- en designtijdschriften en voor landelijke dagbladen als The Observer, The Sunday Telegraph, The Guardian en The Financial Times. Tropische gebieden en oude culturen oefenen een grote aantrekkingskracht op haar uit, zoals ook blijkt uit de reisgidsen die zij heeft geschreven over India, Indonesië, Singapore en Maleisië, Vietnam, Mexico, Costa Rica en Zuid-Afrika, waarvoor zij langere periodes in betreffende landen heeft verbleven. Andere boeken van haar hand zijn In the Asian Style (over design in Azië); Tapas, van Baskenland tot Andalusië (gerechten van de beste tapasbars uit heel Spanje); Medina Kitchen (een verkenning van de NoordAfrikaanse thuiskeuken); en Viva la Revolucion!, een reis- en gerechtenboek over Mexico. Ze bezit een huis in Andalusië, waar zij omringd door olijfboomgaarden kan schrijven in wat voor haar optimale omstandigheden zijn, met sol y sombra (‘zon en schaduw’), tapas en ferias. In Londen heeft zij haar vaste basis. De Reiswijzer, het laatste hoofdstuk, is herzien door de in Santander woonachtige Xander Fraser, die als vertaler en redacteur werkzaam is. Tino Soriano is geboren en getogen in Barcelona en is werkzaam als fotojournalist en reisfotograaf. Voor zijn werk is hij onderscheiden met prijzen van de World Press Photo Foundation, de Unesco, Fujifilm en Fotopres. Sinds 1998 heeft hij in opdracht van National Geographic foto’s gemaakt in Spanje, Frankrijk, Italië, Sicilië, Portugal, Schotland en Zuid-Afrika. Zijn werk is gepubliceerd in gerenommeerde tijdschriften als Der Spiegel, Paris Match en El País. Ook heeft hij foto’s gemaakt voor de National Geographic Reisgids Sicilië, de National Geographic Reisgids Portugal en de National Geographic Reisgids Madrid. Daarnaast is Soriano schrijver. In El Futuro Existe vertelt hij over het leven van kinderen met kanker. Hij geeft regelmatig lezingen en verzorgt workshops aan de universiteit van Barcelona.
Spanje-totaal.indb 7
08-01-13 15:11
8
De reis indelen De keuze aan bestemmingen in Spanje is even groot als divers. Elke streek heeft zijn eigen gerechten en wijnen, festivals en tradities, en overal zijn moderne hotels en restaurants. Wat echter voor heel Spanje geldt, is dat het een land is waar het eeuwenoude, door vreemde culturen beïnvloede verleden en de jongste geschiedenis, elkaar niet in de weg zitten.
Vervoersmogelijkheden Dankzij het uitstekende openbaar vervoer- en wegennetwerk is het mogelijk om binnen korte tijd veel van Spanje te zien. De hoofdstad Madrid en het rivaliserende Barcelona zijn als de twee grootste internationale toegangspoorten tot het land de meest voor de hand liggende beginpunten voor een rondreis. Sinds 2008 legt u de afstand van 621 km tussen beide steden in minder dan drie uur af met de Alta Velocidad Española (AVE), de Spaanse hogesnelheidslijn. Vanuit Madrid voert de AVE u in 2,5 uur naar Málaga aan de Costa del Sol of naar Sevilla, de hoofdstad van de provincie Andalusië, in een kleine twee uur naar Córdoba, en in 1,5 uur naar València aan de Middellandse Zee. Voor nieuwe trajecten en voor boekingen kunt u terecht op de website van de nationale spoorwegen (www.renfe.com). Binnenlandse luchtvaartmaatschappijen vliegen op Galicië, in het uiterste noordwesten, op de Spaanse eilandengroepen, en op een aantal grotere steden. Deze steden zijn echter per trein vaak nog sneller bereikbaar (zie Reiswijzer p. 344). De Balearen zijn vanaf het vasteland goed met de veerboot te bereiken. Zo duurt de overtocht vanuit València naar Mallorca acht uur (www.aferry.com/ valenciaferry.com). Voor een bezoek aan de Canarische Eilanden kunt u beter voor het vliegtuig kiezen. Met een eigen of gehuurde auto ligt heel Spanje voor u open. De snelwegen verkeren in uitstekende staat en er zijn zelden files. Ook de secundaire wegen zijn goed onderhouden en de bewegwijzering is over het algemeen duidelijk. De concurrentie tussen de vele nationale en internationale autoverhuurbedrijven is in het voordeel van de huurder en als u van tevoren een auto boekt, bent u nog goedkoper uit (zie Reiswijzer p. 344). Paella (rijst met groente, saffraan en vlees of vis) is een oorspronkelijk Valenciaans streekgerecht.
Spanje-totaal.indb 8
08-01-13 15:11
9
Wie niet zelf wil rijden maar wel de voorkeur geeft aan de weg, kan een van de vele langeafstandsbussen nemen. Voor meer informatie kunt u zich het best tot het plaatselijke toeristenbureau wenden. Een busreis is aanzienlijk goedkoper dan een reis per trein of huurauto, en vooral de expresbussen zijn uiterst comfortabel. Een van de busmaatschappijen met het uitgebreidste netwerk is Ansa (www.ansa.es).
Als u slechts een week de tijd hebt
NIET MISSEN: Het Prado in Madrid 60-64 Een bezoek aan Santiago de Compostela 88-91 Gaudi’s Barcelona 172-175 Het historische Toledo 242-243 De Giralda in Sevilla 264-265
De Mezquita in Córdoba 286-287 Na aankomst in Madrid kunt u de eerste en tweede dag gebruiken voor museumbezoek, een wandeling Een flamenco-optreden in door het Parque del Retiro, om te winkelen en om luxe Andalusië 288-289 uit eten te gaan of tapas te proeven. Op de derde dag Het Alhambra in Granada kunt u Toledo bezoeken dat vanaf station Atocha 298-299, 302-305 dertig minuten reizen is. Omdat de treinen ’s ochtends De stranden van Formentera 331 vaak overvol zijn, is het verstandig om een dag van tevoren te reserveren. Een alternatieve, minder druk bezochte bestemming is het stadje Cuenca (55 min met de AVE). Op de vierde dag reist u per AVE naar Barcelona, waar u zeker ook de vijfde dag nodig hebt om een indruk te krijgen van deze Catalaanse stad die befaamd is om zijn middeleeuwse monumenten, gaudiaanse architectuur en avant-gardistisch design. Afhankelijk van het seizoen kunt u de zesde dag doorbrengen aan een van de stranden bij Barcelona of per trein naar het nostalgische Sitges reizen. Bij koeler weer kunt u een bezoek brengen aan het spectaculair gelegen klooster van Montserrat. Op de zevende dag reist u terug naar Madrid. Als u in Barcelona begint, kunt hetzelfde schema volgen maar dan omgekeerd. U kunt vanuit Madrid, na uw bezoek aan Toledo, ook doorreizen naar Andalusië, in het zuiden. U neemt dan op de vierde dag, op station Atoche, de AVE naar Córdoba, waar de Moorse invloeden overal zichtbaar zijn. De vijfde dag reist u per AVE door naar het levendige Sevilla om te genieten van de bezienswaardigheden, de flamenco en de tapas. Vanuit deze stad reist u dan weer terug naar Madrid. Om binnen dit tijdsbestek ook Granada te bezoeken zult u, zolang deze stad nog niet per AVE te bereiken is, een binnenlandse vlucht moeten nemen. Voor een bezichtiging van het Alhambra dient u minstens een week van tevoren te boeken. Vanuit Granada kunt
Informatie voor bezoekers Tijdens de voorbereiding van uw reis doet u er goed aan de websites die in dit boek worden genoemd te raadplegen, evenals de website van het Spaanse verkeersbureau, www.spain.info/nl. In Spanje zelf kunt u zich wenden tot de plaatselijke toeristeninformatiebureaus, waar over het algemeen ook Engels wordt gesproken.
Spanje-totaal.indb 9
Catalonië heeft een eigen officiële toeristische website (www.catalunyatourism. com) en voor meer informatie over Barcelona kunt u terecht op www.bcn.cat/ canalcultura). Zie www.parador.es voor een verblijf in een historisch gebouw. Natuurliefhebbers worden verwezen naar www.iberianwildlife.com.
08-01-13 15:11
10
u per bus (www.alsa.es) naar Córdoba, en van daaruit per AVE terug naar Madrid. Spanje is over het algemeen een veilig Als u in Barcelona aankomt en liever elke vakantieland met een vriendelijke en nacht in hetzelfde hotel slaapt, kunt u uw bezoek eerlijke bevolking, maar op sommige aan de hoofdstad van de provincie Catalonië plaatsen en tijdens de grotere fiësta’s afwisselen met dagtochten, bijvoorbeeld naar dient u toch extra voorzichtig te zijn. Zo het noordelijker gelegen Gerona (75 min per zijn in Sevilla en in het centrum van Bartrein), een sfeervol, historisch stadje; naar de celona zakkenrollers actief en moet u er Montserrat (75 min), een ruig gebergte waar in Granada op bedacht zijn geen spullen zichtbaar in uw auto te laten liggen. het beroemde klooster is gevestigd; of naar Bewaar uw paspoort en grote contante Tarragona (een kleine 90 min vanaf het station bedragen in een kluis in uw hotel. Passeig de Gracia of het station Sants) om de talrijke, fraaie Romeinse ruïnes te bezichtigen. Als u tijd over hebt, is het de moeite waard om op de weg terug van Tarragona naar Madrid een bezoek te brengen aan Sitges, of om een auto te huren en een dagje rond te rijden door het heuvellandschap van Priorat. U kunt de planning voor uw bezoek aan Catalonië ook overlaten aan een expert als Explore Catalunya (www.explorecatalunya.com).
Veiligheid
Als u meer tijd hebt De belangrijkste historische monumenten en de hoogtepunten van de hedendaagse cultuur van Spanje vindt u vooral geconcentreerd in de steden. Met name Madrid, Barcelona, Toledo, València, San Sebastián, en de zogenaamde Andalusische driehoek – Sevilla, Córdoba en Granada – zijn bezienswaardig. In drie weken tijd zou u al deze steden kunnen bezoeken, maar om de Spaanse cultuur en geschiedenis werkelijk te proeven moet u ook de kleinere stadjes en het platteland hebben gezien. Niet ver van de grens met Frankrijk, 351 km ten noorden van Madrid, ligt Donastia San Sebastián, een levendige stad die befaamd is om zijn vernieuwende keuken en pintxos (Baskische tapas), en zijn fraaie ligging aan zee. Met het vliegtuig reist u vanaf Madrid of Barcelona in een uur tijd naar San Sebastián; met de auto is de reistijd vanaf Madrid vijf uur (zes uur met de bus, www.movelia.es) en vijf uur vanaf Barcelona. Het bedevaartsoord Santiago de
Klimaat Bij het plannen van uw reis is niet alleen de hoeveelheid tijd die u beschikbaar hebt van belang, maar ook het seizoen. Er zijn aanzienlijke klimaatverschillen tussen het noorden en zuiden, tussen de bergen en de kust. In juli en augustus kunt u Zuid-Spanje en Madrid beter vermijden als u niet hele dagen aan het strand wilt doorbrengen. Deze tijd van het jaar is geschikter voor een bezoek aan het groene en bergachtige noorden
Spanje-totaal.indb 10
van Spanje. In het hoogseizoen is het overal in Spanje druk, in de hotels en bij de bezienswaardigheden. De lente en de herfst zijn veruit de beste seizoenen voor een bezoek aan het land. Andalusië heeft milde winters, maar in januari en februari kan er veel regen vallen. In Madrid en Centraal-Spanje kan het ’s winters bitter koud zijn, terwijl het op de Canarische Eilanden dan juist aangenaam vertoeven is.
08-01-13 15:11
Spanje kan bogen op een kustlijn van ruim 3500 km.
Compostela, in het uiterste noordwesten van Spanje, is eveneens bereikbaar per vliegtuig vanuit Madrid en Barcelona. Zowel in San Sebastián als Santiago de Compostela kunt u een auto huren om op uw gemak de omgeving te verkennen of om de 688 km tussen beide steden in vijf tot zeven dagen af te leggen, een route die langs Bilbao, Santillana del Mar, Altamira en Oviedo voert en door het adembenemend mooie Picos de Europa. Wanneer u voor deze noordelijke rondrit tien tot veertien dagen uittrekt, kunt u in Castilië, bij Valladolid, of in La Rioja bovendien nog de wijngaarden bezichtigen, en een bezoek brengen aan León en Burgos vóór u terugrijdt naar San Sebastián of Madrid. Een andere mooie rondrit voert vanaf Madrid in noordwestelijke richting door de Sierra de Guadarrama, via El Escorial, naar het sfeervolle stadje Segovia. De volgende dag rijdt u via Ávila naar Salamanca. Na een overnachting vervolgt u uw weg in zuidelijke richting, door de regio Extremadura, naar Trujillo en Cáceres, met als extra mogelijkheid een verkenning Omgangsvormen en het van de Sierra de Aracena of het natuurreservaat geven van fooien Montfragüe. Nadat u in Mérida de overblijfseDe Spanjaarden stellen het op prijs wanlen uit de Romeinse tijd hebt bezichtigd, rijdt u neer u er blijk van geeft geïnteresseerd verder naar Sevilla, waar u uw reis een paar dagen te zijn in hun cultuur en taal. Bij een onderbreekt. Vervolgens rijdt u via Ronda naar begroeting zegt u buenos dias (‘goedenGranada, een stad die eveneens een verblijf van dag’) of buenos tardes (‘goedemiddag’); enkele dagen rechtvaardigt. Tenslotte rijdt u door bij het weggaan hasta luego (‘tot ziens’) een landschap met olijfbomen naar Córdoba, of adios (‘dag’). Grote fooien zijn niet waar u uw huurauto kunt achterlaten om per AVE gebruikelijk, maar in een café of bar naar Madrid terug te keren. Vanaf Granada kunt u wordt wat extra klein geld zeker gewaarechter ook naar Málaga, waar de zee en het schitdeerd en in een restaurant kunt u als fooi terende Picassomuseum lonken. Ook vanuit deze 10% van de rekening aanhouden. kustplaats kunt u per AVE terug naar Madrid. n
Spanje-totaal.indb 11
08-01-13 15:11
Spanje-totaal.indb 12
08-01-13 15:11
El Hierro
Punta de Jandia
Gran Canaria
El Maresme / Fòrum
Poblenou
Valdeacederas
Estrecho Valdezarza
Arturo Soria Cruz del Rayo
Ciutadella Vila Olímpica
Metropolitano C. Universitaria
Islas Filipinas
Liceu
Sant Sebastià
Drassanes
Puerta del Angel
Ríos Rosas
Callao
Jaume 1
Miramar Castell de Montjuïc
La Latina
Acacias Pirámides Marqués de Vadillo Urgel Oporto Opañel
Lijn & Eindstation
Retiro
Sol
Puerta de Toledo
Vista Alegre Carabanchel
Chueca Gran Vía
Goya Príncipe de Vergara O’ Donnell
Sevilla
Ciudad Lineal Barrio de la Concepción
Ascao La Elipa Manuel Becerra García Boblejas La Almudena
Lista Velázquez
Colón Serrano
Tribunal
Laguna
Lago
Mirador Overstapmogelijkheid (bovengronds)
Overstapmogelijkheid
Plaza de España Santo Domingo
Suanzes P. Avenidas
Pueblo Nuevo Diego de León Ventas El Carmen Quintana
Noviciado
Opera
Banco de España
Ibiza
Alsacia
Simancas Avda. de Guadalajara
Las Rosas Estadio Olympico /
Hospital del Henares Tirso de Molina Sáinz de Baranda Antón Martín Estrella Lavapiés Atocha Atocha Renfe Conde de Casal Menéndez Vinateros Pelayo Embajadores Artilleros Pacífico Pavones Palos de la Frontera Valdebernardo Delicias Méndez Álvaro Puente de Vallecas Vicálvaro Arganzuela San Cipriano Nueva Numancia Plaza Legazpi Planetario
Elíptica
Eugenia de Montijo Batán Aluche Abrantes Empalme Pan Bendito Campamento San Francisco
Puerta del Sur
Avda. América
Cartagena
Rubén Darío Alonso Martínez
Iglesia
Lucero
Casa de Campo
Prosperidad
Núñez de Balboa
San Bernardo
Alto de Extremadura
Carpetana
Torre Arias
Gregorio Marañón
Canal
Ventura Rodríguez
Canillejas
Alfonso XIII
Rep. Argentina
Alonso Cano
El Capricho
Avenida de la Paz
Nuevos Ministerios
Cuatro Caminos
Guzmán el Bueno
Alameda de Osuna
Esperanza
Concha Espina
Santiago Bernabéu
Alvarado
Moncloa
Paral.lel Avinguda de Miramar
Canillas
Antonio Machado
Príncipe Pío
Sant Antoni
Mar de Cristal
Colombia
Cuzco
Argüelles
Poble Sec
Campo de las Naciones
Pinar del Rey
Pío XII
Tetuán
Quevedo
Plaça Catalunya
Universitat
Urgell
Rocafort
Espanya
BarcelonaPl. Espanya
Magòria La Campana
Barcelona - Sants
Aeropuerto T1-T2-T3
San Lorenzo
Peñagrande
Bogatell
Jaume I Urquinaona
Catalunya
Passeig de Gràcia
Duque de Pastrana
Avda. de la Ilustración
Llacuna
Selva de Mar
Barcelona França
Arc de Triomf
Marina
Glòries Tetuan
Hostafrancs Ildefons Cerdà
Plaça de Sants
Tarragona
Provença Sants-Estació
Entença
Hospital Clínic
Gràcia
Sant Gervasi Plaça del Centre Badal
Mercat Nou
Santa Eulàlia
Muntaner
La Bonanova Les Corts
©
Parque de Sta. María
Francos Rodríguez
Barceloneta
Besòs
Besòs Mar
Verneda La Pau
El Clot-Aragó
Bac de Roda Encants Monumental Girona Diagonal
Verdaguer
Clot
Navas
Sant Pau Camp Sagrada Família Dos de Maig de l'Arpa
La Sagrera
Joanic
Alfons X Fontana
Lesseps Sarrià
Les Tres Torres
Pl. Molina
Hortaleza
Plaza de Castilla
Lacoma
Barajas
Manoteras
Bambú Chamartín
Ventilla
Pitis
Sant Martí
Sant Andreu Arenal Congrés Guinardó
Virrei Amat
Maragall
Llucmajor
In aanbouw
Sant Adrià de Besòs
MaçanetMassanes
Sant Roc
Artigues / Sant Adrià Badalona
Fabra i Puig
Llefià
Bon Pastor Onze de Setembre
La Salut
Gorg
Pep Ventura
Badalona Pompeu Fabra
Can Peixauet
Fondo
Santa Rosa Sant Andreu Comtal
Torras i Bages Sant Andreu
Trinitat Nova
Via Júlia
El Carmel Horta Vilapicina Vallcarca
El Putxet
Herrera Oria Barrio del Pilar
Carabanchel Alto La Fortuna
Usera Almendrales Hospital 12 de Octubre San Fermín Orcasur Villaverde Alto
Portazgo Buenos Aires Alto del Arenal
Puerta de Arganda
Rivas-Urbanizaciones
Miguel Hernández
Rivas Futura
Sierra de Guadalupe
Rivas Vaciamadrid
Villa de Vallecas
La Poveda
Valdecarros
Arganda del Rey
Kabelbaan
Tenerife
MAROKKO
Puerto del Rosario
Aeropuerto T4
Pinar de Chamartín
Begoña
Andere lijnen
La Gomera
Fuerteventura Santa Cruz de Tenerife Las Palmas de Gran Canaria
Santa Coloma
Badalona
Església Major Trinitat Vella Torre del Baró
Montbau Canyelles El Coll La Teixonera Roquetes
Lanzarote
Arrecife Santa Cruz La Laguna de la Palma
Balearen
Baró de Viver Can Zam
Maçanet-Massanes Granollers Centre
Torre Baró Vallbona Casa de l’Aigua
Graciosa
Canarische Eilanden
Torrassa
100 kilometer
Collblanc
0
Alegranza
Florida
Gibraltar (GB) ar G ib ra lt
Madrid
National Geographic Reisgids - Spanje.indd 2
Ciutat Meridiana
Valldaura
Costa del Sol
La Palma
Canarische Eilanden
R3: Vic R4: Manresa R7: Martorell
ALGERIJE
Málaga
©
Fuencarral
L’Hospitalet de Llobregat
e
Maria Cristina
ca
d
a
Pubilla Cases
va n
M
Almería
i
d
l
Rambla Just Oliveras Can Serra
uz la L
S tr a a t
s
l
Zona Universitària
e ad
Algeciras
Co
a
ta
s
Gavarra
st
Marbella
Cádiz
evad
Cartagena
d
e
Cornellà
Co
Mulhacén
Lorca
n
e
Tres Olivos
Mirasierra
Bilbao
Can Vidalet
Sierra N
Granada 3481m
Jerez de la Frontera
Murcia
an
Jaén
Sevilla Antequera
Golfo de Cádiz
Se
de
Córdoba
ra
iv ir
e
Z
(Alicante)
Bl
diana Gua
Huelva
al q u
Alacant
er
G uad
ura Seg
Si
Cortegana
g
a ur
Formentera
Pàdua
Cap de la Nau
(Alcoy)
ena Mor
Can Cuiàs
(Ibiza)
Alcoi
Peu del Funicular
Valdepeñas
Eivissa
Palau Reial
Gandía
Can Boixeres
Ciudad Real
Albacete
Av. Tibidabo
na
(Ibiza)
Reina Elisenda
Mérida
dia
(Majorca)
Eivissa
Cornellà Centre
Badajoz
La Roda
Palma
Mallorca
Júcar
ua
(Mahón)
Sant Ildefons
Valencia
Trujillo
Maó
Vall d'Hebron
Toledo
B
al
ea
R1: Molins de Rei R4: Sant Vicenç de Calders
Cáceres
le
Penitents
T a ag )
M o n t e s d e To l e d o
ar
Sabadell-Rambla
jo (
Castelló de la Plana
(Castellón de la Plana)
Menorca
(Minorca)
Ctra. de les Aigües
Cuenca
he sc i r n a re
Passeig de St Gervasi
Teruel
Mundet
MADRID
e Ze
Museu de la Ciència
Tortosa
a
Ta
Tarragona rada Dau sta o C
Vallvidrera-Superior
Calamocha
Tarancón
ra Sier
N T I
Daroca
dos
Zafra
A T L A
d ua aG el d ra i e r Guadalajara
ost
aB
Barcelona
B
re de G
C
L’
ma
h
P O R T U G A L
O C E A A N
Sierra
G
S C H E
Ávila
Lleida
(Lérida)
Zaragoza
re (Ebro) Eb
a arr
Segovia
S
nda
ro
ero
Salamanca
ma
(Gerona)
S5: Rubí S55: Universitat Autònoma
Valladolid
Du
De
Due
Girona
a d el Az a
Zamora
Tudela
la
Ripoll
Huesca
Plaça del Funicular
de
Cap de Creus
Tibidabo
ra
s
va
Palencia
er
i r i n e o
Logroño
Cos t
Esla
Si
ANDORRA
Terrassa-Rambla
(Vitoria)
Ebro
Burgos
Lerma
Plasencia
P
ra
Gasteiz
Hospital de Bellvitge
Ponferrada n Leó s de Monte
Ourense iño (Orense) M
(Pamplona)
Metro Madrid
Martorell-Enllaç
Iruña
R2 Nord: Aeroport del Prat-Barcelona R2 Sud: Sant Vicenç de Calders
FRANKRIJK
Bilbo
León
Pontevedra
Singuerlín
(San Sebastián)
Igualada
Donostia
(Bilbao)
Cantábrica
illera
200 kilometer
0
Manresa-Baixador
rd Co
Santiago de Compostela
Vigo
Santander
Oviedo
Lugo
Cabo Fisterra
Golf van Biskaje
Gijón
Olesa de Montserrat
Avilés
Ferrol
Can Ros
A Coruña
(La Coruña )
Molí Nou
Spanje
10-01-13 16:08
PLAZA HERRADORES
PLAZA SANTIAGO
San Nicolás
CA
LLE
M AY O
PLAZA MAYOR
LL
E
RE
N
DI
LL
A
C . DE C U C H I L L ERO
PLAZA DE PUERTA CERRADA
CA
LL
E
PLAZA DE SAN ANDRÉS
CA
LLE
BA
San Pedro
CA
WERELDWIJD NEMEN EXPERTS VAN NATIONAL GEOGRAPHIC EEN KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN EN DRINGEN DOOR TOT DE CO
JA
San Andrés
AN . DE S COST DRÉS AN
CA
DO
COST. DE SAN P E RO D
PLAZA DE LA PAJA
COST. DE ÉS SAN ANDR
Capilla del Obispo
Casa de la Carnicería
RE I S G I D S
L EG
I AT A
Iglesia de San Isidro
VA
0
200 meter
La Latina
KERN VAN DE CULTUUR, DE GESCHIEDENIS EN HET VOLK VAN EEN LAND.
DANKZIJ NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDSEN KAN HUN ERVARING DE JOUWE WORDEN.
SPANJE Barcelona
REISGIDS
A
JARDÍN DEL PRÍNCIPE DE ANGLONA
PLAZA SANTA CRUZ
STO
C. PRÍNCIPE ANGLONA
S
O
San Casa de Cisneros C . S A N Miguel JU
C. D EL V IL LA
START
D CO
PLAZA DE LA
Mercado de C. Ayuntamiento VILLA SA (Casa de la San Miguel Capitanía CRAM Villa) Torre de E N General los Lujanes TO
SPANJE
Casa de la Panadería
C IU RODRDAD IGO
NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDS
NATIONAL GEOGRAPHIC REISGIDS
R
Madrid
Spanje Kleurgecodeerd per regio
WANDELKAART PLAZA MAYOR STADSPLATTEGRONDEN EN WANDEL-/AUTOKAARTEN Palacio Real
Bezienswaardigheid
ALBAICÍN
Wijk of gebiedsnaam
Metrostation Oude stadsmuur Omtrek van het gebouw Park
Wandelroute In de tekst besproken bezienswaardigheid Looprichting Uitkijkpunt Kade Tunnel Brug
VALENCIA Gijón
Steden & plaatsen
Ronda Chinchón
Vliegveld
GROOT
Berg El Escorial
KLEIN
Bezienswaardigheid Begin wandel/autoroute
Veerbootverbinding
A B C D K P F J € E
Kaartverwijzing Adres Telefoonnummer Sluitingstijden/reistijden (wandelingen en autotochten) Afstand Start/eind Hotel Entreegeld varieert van € (minder dan € 2,50) tot €€€€€ (meer dan € 10) Restaurant
National Geographic Reisgids - Spanje.indd 1
Geschiedenis en cultuur
13
ERVAAR unieke belevenissen, zoals flamencodansen in Sevilla, een wandel-
In en rond Madrid
51
INSIDER TIPS van de schrijvers en fotografen van National Geographic, maar ook van plaatselijke deskundigen, over hun favoriete plekjes, praktische zaken en veel meer.
Noordwest-Spanje
81
Noordoost-Spanje
111
WANDELINGEN EN AUTOTOCHTEN, voorzien van duidelijke kaartjes, waar-
Barcelona
153
Oost-Spanje
177
Castilla y León
209
Castilla-La Mancha en Extremadura
233
Andalucía en Murcia
259
De Balearen
323
De Canarische Eilanden
333
Reiswijzer
341
tocht door Europa’s enige woestijn en een Baskische kookworkshop.
onder La Rambla in Barcelona, de kleurrijke wijk Albaicín in Granada, de achterafstraten van Toledo en een autotocht rond Cabo de Gata.
EXCURSIES BUITEN DE GEBAANDE PADEN, zoals de pueblos blancos, Gali-
ciës noordwesten en de wijngaarden van de Sierra de Montsant.
NIET MISSEN bij elk hoofdstuk vind je verwijzingen naar nadere informatie over sterk aanbevolen bezienswaardigheden en activiteiten. PRACHTIGE KLEURENFOTO’S EN HANDIGE KAARTEN maken het eenvoudig
SYMBOLEN IN DE TEKST
te kiezen, je reis uit te stippelen en overal het mooiste te zien.
K V P F N T W O S U Q
Aantal kamers Aantal stoelen restaurant Parkeerplaats Metro Lift Niet-roken Airconditioning Overdekt zwembad Openluchtzwembad Fitnessclub Gangbare creditcards geaccepteerd
6
wensen en interessegebieden kunt afstemmen.
NUR 512 I S B N 978-90-215-5321-4
NATIONAL GEOGRAPHIC
REISGIDS National Geographic Reisgids maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen
9
789021 553214
SPANJE
REGIOKAARTEN
De reis indelen
DE REIS INDELEN, korte kennismaking met Spanje, zodat je je reis op je eigen
spanje
Omslag voorzijde: Flamencodanseres (Masterfile) Rug: Dak van Gaudí’s La Pedrera, Barcelona (Ventura/Shutterstock) Omslagontwerp: Sam Serebin
10-01-13 16:08