Voices March 2017

Voices

English Makedoniski Shqip

March 2017

Magazine for all young people in Macedonia

topic of the month culture

Women's inspiration opinion

Emotion al in telligen ce Erasmus+

Tell me about you

STAFF Coordinators Nikola Stankovski Gjoko Vukanovski Ivana Angjelovska Europeen volunteers

EDITORIAL

Dominik Daniel Igor Giammanco Juliette Caron Laurene Duvert Laura Babaityte Ugur Dogus Valeria Ferrante

Welcome, welcome, welcome !

New and fresh spring edition of VOICES focuses on bringing everything back to life, after the cold winter, with the sounds of music.

In march’s edition you can find us discussing about such important topic as women’s rights, you can read about Erasmus+ projects in action, interviews with incredible people, articles about history and psychology and even more. Sooo, no more wasting time, dig in! :)

Volunteers writers

Добродојдовте, добродојдовте, добродојдовте ! Новото и свежо издание на ВОИСЕС се фокусира на повтрно будење на животот преку звуци на музиката, после долгата и ладна зима. Во мартовското издание можете да најдете дискусии поврзани со правата на жената, можете да прочитате повеќе за Еразмус Плус проектите во акција, интервјуа со извонредни личности, статии поврзани со историја и психологија, и многу друго. Така да, немојте повеќе да го губите своето време, читајте не!

By Laura Babaityte

2 - VOICES

Ana Ilievska Ana-Marija Karadjovska Ana-Marija Velinovska Anushka Dvemkovska Angela Gjekanovikj Anita Kirkovska Arbina Ajdar Bojana Drangova Bujar Islami Danche Azmanova Goran Galabov Hristina Tanevska Igor Pop Trajkov Ivana Dimitrievska Kiril Dimitrovski Kristina Mitrovska Volunteers translators Lirie Memeti Marina Tanevska Martina Dimevska Michaela Kawanová Mihajlo Donev Milan Gjapik Milica Kaevska Monika Stojmanovska Narcissa Dervichevikje Nikola Peshevski Sandra Ivanovska Simona Georgievska Sokol Makolli Tamara Canevska Tamara Jovanovska Tijana Markovska Zuhri Kamberi Contact Volunteer Centre Skopje Emil Zola 3/2-3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk

P. 4

P.26

P.28

4

TOPIC OF THE MONTH 4 Women’s Inspiration - Laurène Duvert

12

ERAsMUS +

12 TC Kosovo - Avram Kjiprovski 14 TC Sardinia - Andrej Naumovski 18 Tell me about you - Galina Grkovik

20

Interview

20 Blashka Mieva - Ivana Angjelovska 24 Igor Stanojoski - Igor Pop Trajkov

26

28 28 32 34 40

44

CONTENTS

P.20

Culture Dub Incorporation - Juliette Caron Songs of L. Cohen - Ugur Dogus Music Germany - Dominik Daniel T’ga za jug - Valeria Ferrante

Opinion

44 Emocional Intelligence - Laura Babaityte

48

Sport

48 Alternate History of Yugoslavia - Igor Giammanco

Travel

26 Kratovo - Igor Pop Trajkov VOICES - 3

topic of the month

Women’s Inspiration March is the month of the woman! As you know, the 8th of March is the Women’s Day, so we are going to discover three stories of exceptional women who changed things. We will start by the smart and famous Marie Curie followed by Amelia Earhart, the adventurer that sexism has not stopped, and finish by the courageous activist of the 21th century, Malala Yousafzai.

Marie Curie Maria Sklodowska, better known as Marie Curie, was born in Warsaw, in modern-day Poland, on November 7, in 1867.

Both her parents were teachers, and she was the youngest of five children, with the following siblings Zosia, Józef, Bronya and Hela. As a child, Curie took after her father, Wladyslaw, a math and physics instructor. She had a bright and curious mind and excelled at school. However, tragedy struck early, and when she was only 10 years old, Curie lost her mother, Bronislawa, from tuberculosis.

A top student in her secondary school, Curie could not attend the men-only University of Warsaw. Instead, she continued her education in Warsaw’s “floating university”, a set of underground, informal classes held in secret. Both Curie and her sister Bronya dreamed of going abroad to earn an official degree, but they lacked the financial resources to pay for more schooling. Undeterred, Curie framed a deal with her sister. She would work to support Bronya while she is at school and Bronya would return the favor after she has finished her studies.

4 - VOICES

In 1891, Curie finally made her way to Paris where she enrolled at the Sorbonne in Paris. Curie completed her master’s degree in physics in 1893 and earned another degree in mathematics the following year.

Around this time, she received a commission to do a study on different types of steel and their magnetic properties. Curie needed a lab to work in, and a colleague introduced her to the French physicist Pierre Curie. A romance developed between the brilliant pair, and they became a scientific dynamic duo. The pair married on July 26, 1895.

topic of the month This revolutionary idea created the field of atomic physics and Curie herself coined the word radioactivity to describe the phenomena. Marie and Pierre had a daughter, Irène, in 1897, but their work didn’t slow down.

Pierre put aside his own work to help Marie with her exploration of radioactivity.

Marie Curie made history in 1903 when she became the first woman to receive the Nobel Prize in physics. She won the prestigious honor along with her husband and Henri Becquerel, for their work on radioactivity. With winning the Nobel Prize, the Curies developed an international reputation for their scientific efforts, and they used their prize’s money to continue their research. They welcomed a second child, their daughter Eve, the following year.

In 1906, Marie suffered a tremendous loss. Her husband Pierre was killed in Paris after he accidentally stepped in front of a horsedrawn wagon. Despite her tremendous grief, she took over his teaching post at the Sorbonne, becoming in that way the institution’s first female professor.

Curie received another great honor in 1911, winning her second Nobel Prize, this time in chemistry.

She was awarded for her discovery of radium and polonium, and became the first scientist to have won two Nobel Prizes.

When World War I broke out in 1914, Curie devoted her time and resources to helping the cause. She championed the use of portable X-ray machines in the field, and these medical vehicles earned the nickname “Little Curies”. After the war, Curie used her notoriety to advance her research. She traveled to the United States twice, in 1921 and in 1929, in order to raise funds to buy radium and to establish a radium research institute in Warsaw.

All of her years spent on working with radioactive materials took a toll on Curie’s health. She died there on July 4, 1934, of aplastic anemia, which can be caused by a prolonged exposure to radiation.

Marie Curie made many breakthroughs during her lifetime. She is the most famous female scientist of all time, and has received numerous posthumous honors. In 1995, hers’ and her husband’s remains were interred in the Panthéon in Paris, the final resting place of France’s greatest minds. Curie became the first and only woman to be laid to rest there.

Curie also passed down her love of science to the next generation. Her daughter Irène JoliotCurie followed her mother’s footsteps, winning the Nobel Prize in Chemistry in 1935. Joliot-Curie shared the honor with her husband Frédéric Joliot, received for their work on the synthesis of new radioactive elements.

VOICES - 5

Topic of the month

Amelia Earhart

You do know this name, right? Don’t worry Amelia Earhart is not a part of famous women, but she is the incarnation of the ambitious, adventurer, pioneer women but also free! Amelia is the first women to cross the Atlantic Ocean in 1928. But she didn’t stop there, she is the first women to cross the Pacific Ocean from Honolulu and the first women to have received the National Geographic Society Honorary Medal.

Amelia’s childhood was unconventional, her dad, who was a lawyer, didn’t want to educate his two girls in the traditional way of that time, like true nice girls to become housewife. Amelia and her sister grew up free and curious to discover their neighborhood, climb trees and hunt animals.

In her childhood, Amelia wasn’t passionate about planes and flying, so when she saw a plane for the first time it wasn’t an extraordinary experience for her. It was a little later, at the age of 19, that she developed a real interest for science. An avid reader who was already fascinated by the exploits and feminine prowess of the time, she failed at the University, not really able to concentrate on her studies. In 1917, she enlisted as a nurse-volunteer in the Red Cross to treat the American soldiers returning from Europe. In 1918, she was hit by the Spanish flu that she will escape, but that will weaken her health.

The passion for aviation came suddenly in 1920 after her first plane flight. Amelia has finally found her

6 - VOICES

vocation. Flights and exploits followed as soon as she finishes her training. 1928 is the year of all dangers … One year after the first transatlantic solo flight of Charles Lindbergh, Amelia is called to try the flight, which was successful.

This is followed by a lot of others flights, including her solo cross of the Atlantic. Thereafter, Amelia continues to promote aviation, and the opening up of traditionally male’s jobs to women. Unfortunately, her attempt to do a world tour was her last flight.

In 1937 she tried this exploit in twin-engine. The last signals of her plane were noticed of New Guinea.

Despite the efforts of the American President who sent a naval and air fleet in the search of her, her body, her co-pilot and the debris of the plane, they were never found. The circumstances of her death remain mysterious and many hypotheses, some sensible, others delirious, are diffused by the media.

Now, Amelia’s planes and exploits are exhibited at the Smithsonian Museum in Washington DC.

Malala Yousafzai

topic of the month

On July 12, 1997, Malala Yousafzai was born in Mingora, Pakistan, located in the country’s Swat Valley controlled by Taliban. Since her earliest age, she had been immersed in activism. Her father is himself a defender of the right to education.

In the early 2009, Yousafzai began blogging for the BBC about living under the Taliban’s threats to deny her an education. In order to hide her identity, she used the name Gul Makai. However, she was disclosed to be the BBC blogger in December that year.

With a growing public platform, Yousafzai continued to speak out about her right, and the right of all women, to an education. Her activism resulted in a nomination for the International Children’s Peace Prize in 2011. That same year, she was awarded Pakistan’s National Youth Peace Prize.

In parallel to her commitment, Malala is threatened with death

several times. On October 9, 2012, Malala is targeted by an attack.

On October 9, 2012, when the 15-year-old Malala was riding on a bus on their way home from school, a Taliban masked gunman boarded the bus and demanded to know which girl was Malala and fired at her, hitting Malala in the head. The shooting left Malala in a critical condition. In situation of coma died, the teenager is transferred to a British hospital.

As by a miracle, her brain is not touched but her recovery will last four months.

With the media coverage of her story, the adolescent became a heroine and an icon of the fight for the right to education.

Since 2011, she received lots of prizes for her commitment: the International Prize for Children for Peace, the Simone de Beauvoir Prize for Women’s Freedom, the Anna Politkovskaya Prize and the Sakharov Prize of the European Parliament. In April 2014, the American weekly magazine Time included Malala in its list of the hundred most influential personalities in the world.

On July 12, 2013, the day of her 16th birthday, she launched a vibrant call for “education for all children” at the UN. “Our books and pens are our most powerful weapons - a teacher, a book, a pen can change the world.” She is warmly applauded by the whole assembly.

On October 10, 2014, the Nobel Peace Prize was awarded jointly to Malala and Kailash Satyarthi “for their struggle against the oppression of children and youth and for the right of all children to education”.

Malala now aspires to a political career to “change the future” of Pakistan. “I am going to be a politician later.

I want to change the future of my country and make education mandatory.”

By Laurène Duvert

VOICES - 7

Topic of the month

Women’s Inspiration Marsi është muaji i gruas! Siç e dini 8 Marsi është dita e gruas andaj ne do ti zbulojme tri tregime të grave të jashtzakonshme që ndryshuan gjëra. Ne do të fillojmë me të mençurën dhe famshmen Marie Curie përcjellur nga Amelia Earhart aventurierja që sexismi nuk e ndaloi dhe do përfundojmë me aktivisten guximtare të shekullit 21, Malala Yousafzai.

Marie Curie Maria Sklodowska, e njohur si Marie Curie, është lindur në Varshavë të Polonisë më 7 Nëntor 1867. Që të dy prindërit e saj ishin mësues, dhe ajo ishte më e reja nga pesë fëmijet, vëllezërit dhe motrat Zosia, Józef, Bronya dhe Hela.

Si fëmi Curie u mor pas babait, Wladislaw instruktor i fizikës dhe matematikës. Ajo kishte mendje të ndritshme dhe kurioze dhe ishte e shkëlqyeshme në shkollë. Por tragjedia qëlloi herët, dhe kur ishte vetëm 10 vjeç, Curie humbi nënën e saj Bronislawa, nga tuberkulozi.

Top studente në shkollë të mesme, Curie nuk mund të shkonte në universitetin vetëm-meshkujt në Varshavë. Ajo në vend vazhdoi edukimin e saj në “Universitetin lundrues” të Varshavës, njësi nga nëntoka, ku orët mësimore mbaheshin fshehtas. Që të dyja Curie dhe motra e saj Bronya ëndërronin që të shkonin jashtë vendit për të fituar gradë zyrtare, por kishin mungesë të burimeve financiare për të paguar më shumë shkollim. Pa u diktuar, Curie bëri marrëveshje me motrën e saj. Ajo do të punonte për ta mbështetur Bronya-n deri sa ajo ishte në shkollë, dhe pastaj Bronya do i’a kthente favorin pasi të perfundonte shkollimin e saj.

8 - VOICES

Më 1891, Curie më në fund bëri rrugën e saj për në Paris ku ajo u regjistrua në Sorbonne në Paris.

Curie përfundoi gradën e masterit në fizikë më 1893 dhe fitoi tjetër gradë në matematikë në vitin pas. Gjatë kësaj kohe, ajo pranoi komisionin që të studioj në lloje të ndryshme të hekurit dhe magnetizmin e tyre. Curie kishte nevojë për laborator që të punonte, dhe një kolegë e njoftoi me fizicientin Francez Pierre Curie. Një romancë u zhvillua mes qiftit briliant, dhe ata u bën dyshja dinamike shkencore. Qifti u martua ne Korrik 26, 1895.

Topic of the month Kjo ide revolucionare krijoi fushën e fizikës atomike dhe Curie vet e nxorri fjalen radioaktivitet për ta përshkruar këtë fenomen. Marie dhe Pierre kishin një vajzë, Irene më 1897, por puna e tyre nuk u ngadalsua.

Pierre la anash punën e tij që ti ndihmoj Marie me eksplorimin e radioaktivitetit. Marie Curie bëri histori më 1903 kur ajo u bë gruaja e parë që pranoi çmimin Nobel në fizikë. Ajo fitoi nderin prestigjioz së bashku me burrin e saj dhe me Henri Becquerel, për punën e tyre në radioaktivitet. Me çmimin e tyre Nobel të fituar, Curies zhvilluan reputacion internacional për përpjekjet e tyre shkencore dhe ata përdorën paratë e qmimit për të vazhduar hulumtimet e tyre.

Ata mirëpriten fëmijën e dytë Eve, vitin e ardhshëm.

Më 1906, Mari vuajti humbje të tmerrshme. Burri i saj u mbyt në Paris pasi që aksidentalisht shkeli përpara karrocës me kali. Pavarësisht nga mjerimi i tmerrshëm i saj, ajo nisi të jap mësim në Sorbonne, duke u bërë profesoresha e parë e institucionit.

Curie morri një tjetër nder më 1911, duke fituar të dytin çmim Nobel, këtë herë në kimi. Ajo u zgjodh për zbulimin e saj të radiumit dhe poloniumit, dhe u bë shkenxtarja e parë që morri dy çmime Nobel. Kur filloi Lufta e Parë Botërore më 1914, Curie përkushtoi kohën dhe burimet e saj për ta ndihmuar kauzën.

Ajo përkrahte përdorimin e makinave lëvizëse të rrezeve-X, në terren, dhe këto makineri medicinale morrën nofkën “Little Curies”.Pas lufte, Curie përdori famën e saj për të avancuar hulmtimet e saj. Ajo

udhëtoi në Shtetet e Bashkuara dy herë - 1921 dhe 1929- që të rriste fonde për të blerë radium dhe të formonte institutin e hulumtimeve të radiumit në Varshavë.

Të gjithë vitet e punës së saj me materiale radioaktive mori taksë në shëndetin e Curie-t. Ajo vdiq atje më 4 Korrik 1934, nga anemia aplastike, që shkaktohet nga ekspozimi i tejzgjatur ne rrezatim.

Curie u bë gruaja e parë dhe e vetme që pushon aty. Curie përcolli dashurinë e saj dhe shkencën tek gjeneratat e ardhshme. Vajza e saj Irène JoliotCurie ndau nderin me burrin e saj Frédéric Joliot për punën e tyre në sintezën e elementeve të reja radioaktive.

VOICES - 9

Topic of the month

Amelia Earhart

A e dini ju këtë emër ? Mos u brengosni, Amelia Earhart nuk është pjesë e grave të famshme por ajo është mishërim i grave ambicioze, adventuriere, pionere, por ajo është poashtu e lirë ! Amelia është gruaja e parë që kaloi Oqeanin Atlantik më 1928. Por ajo nuk u ndal me kaq, ajo është gruaja e parë që kaloi Oqeanin Paqësor nga Honolulu dhe gruaja e parë që mori Medal e Nderit të Shoqërisë Gjeografike Nacionale.

Fëmijëria e Amelia-s ishte origjinale, babai i saj, advokat, nuk dëshironte që ti edukojë dy vajzat e tij sikur vet, në kohë tradicionale sikur dy vajza të mira për tu bërë gra shtëpiake. Amelia dhe motra e saj u rritën të lira dhe kurioze për të zbuluar lagjen e tyre, për tu ngjitur në drunjë dhe në gjueti të kafshëve.

Tek ai fëmijëria e Amelia-s nuk ishte edhe aq me pasion për aeroplan dhe për të fluturuar, andaj kur ajo pa per herë të parë aeroplanin nuk ishte ndonjë eksperiencë e veçantë për të. Ishte pak më vonë, kur ajo bëri 19-të, kur ajo zhvilloi interesim të vërtetë për shkencë. Një lexuese lakmuese e cila veçse ishte e fascionuar nga shfrytëzimet feminine të asaj kohe, ajo dështoi në Universitet, jo vërtetë e koncentruar në studime të saj. Më 1917, ajo u listua si motër vullnetare në Kryqin e Kuq për ti trajtuar ushtarët Amerikan që ktheheshin nga Europa. Më 1918, ajo u godit nga flama Spanjolle e që i shpëtoi më të keqes mirëpo do të dobësonte shëndetin e saj.

Pasioni për aviacionin i erdhi befas më 1920 pas fluturimit të parë të saj me aeroplan. Amelia më në fund gjeti profesionin e saj. Fluturimet dhe explorimet erdhën posa përfundoi trajnimet. 1928 është viti i krejt rreziqeve... Një vit pas fluturimit solo transatlantik nga Charles Lindbergh, Amelia është thirrur për të provuar fluturimin, e që ishte i suksesshëm. Kjo është përcjellur nga shumë fluturime tjera, përfshirë edhe fluturimin e saj solo kalimin e Atlantikut. Pastaj Amelia vazhdoi të promovonte aviacionin, dhe hapjen e vendeve të punës për gra e që ishin tradicionalisht punë burrash. Fatkeqësisht tentimi i saj për turin botëror ishte fluturimi i saj i fundit. Më 1937 ajo provoi këtë eksplorim me aeroplan dy motorësh, signalet e fundit të aeroplanit të saj janë vërejtur në Guine të Re.

Pavarësisht përpjekjes së Presidentit Amerikan për ta dërguar flotën lundruese dhe atë fluturuese në kërkim të saj, trupit të saj, bashkëpilotit të saj dhe mbetjeve të aeroplanit, asnjëherë nuk u gjetën. Rrethanat e vdekjes së saj mbeten misterioze dhe shumë hipoteza, disa të ndjeshme, disa të thyeshme janë shpërndarë nga mediat.

Tani aeroplanet dhe eksplorimet e Amelia-s janë të ekspozuara në Muzeun Smithsonian në Washington DC.

10 - VOICES

Malala Yousafzai

Topic of the month

Më 12 Qershor 1997, Malala Yousafzai është lindur në Mingora, Pakistan, që gjindet në luginën e shtetit e kontrolluar nga Talebanët. Qysh në vitet e saj të hershme, ajo ishte e zhytur në aktivizëm. Babai i saj ishte poashtu mbrojtës i së drejtës për edukim.

Herët në 2009, Yousafzai filloi për të bloguar për BBC-në, për mënyrën e jetesës ndër kërcënimet Talebane për t’ja mohuar edukimin.

Në mënyrë që ta fsheh identitetin e saj, ajo përdori emrin Gul Makai.

Sidoqoftë, ajo u zbulua të jetë blogere e BBC në Dhjetor të njëjtit vit. Me platformë publike në rritje, Yousafzai vazhdoi të flasë për të drejtat e saj, dhe të drejtat e gjithë grave për edukim. Aktivizmi i saj rezultoi me nominim për Çmimin Internacional Të Paqes së Fëmijëve në vitin 2011. Të njëjtin vit, asaj iu dha Çmimi Nacional Pakistanez i Paqes së Rinisë.

Paralelisht me përkushtimin e saj, Malala është kërcënuar me vdekje disa herë. Më 9 Tetor 2012, Malala është sulmuat. Me 9 Tetor 2012, kur Malala 15 vjeçare ishte duke

udhëtuar me autobus për në shtëpi nga shkolla, një Taleban i maskuar ndaloi autobusin dhe kërkoi se cila vajzë ishte Malala dhe qëlloi në të, duke e goditur Malala-n në kokë. Kjo gjuajtje e la Malalan në kushte kritike. Në vdekje koma, adoleshentja u tranaferua në spital Britanez. Nga mrekullia truri i saj nuk u qëllua por shërimi do të zgjaste katër muaj. Me mbulimin e medias për tregimin e saj, adoleshentja u bë heroinë dhe ikonë për luftën për të drejtat e edukimit.

Prej 2011, ajo mori çmime të ndryshme për përkushtimin e saj: Çmimin Internacional Fëmijët për Paqe, çmimin Simone de Beauvoir për Lirinë e Grave, çmimin Ana Politkovskaya dhe çmimin Sakharov të Parlamentit Europian. Në Prill 2014, javorja Amerikan Time, përfshiu Malala-n në listën e njëqind

përsonat me më influencë në botë. wMë 12 Qershor 2013, në ditën e lindjes së 16-ë të saj, ajo lanspi thirrje vibrante për “ edukim për të gjithë fëmijët” në KB. “ Librat tonë dhe lapsat janë armët më të fuqishme - një mësues, një libër, një laps mund ta ndryshojë botën,”.

Ajo u duartrokit ngrohtësisht nga e gjithe asambleja.

Më 10 Tetor 2014, çmimi Nobel për Paqe i’u nda Malala-s bashkarisht me Kailash Satyarthi “ për vuajtjet e tyre kunder shtypjes së fëmijëve dhe rinisë dhe për të drejtat e të gjithë fëmijëve për edukim.”

Malala tani aspiron për karrierë politike për “ndrysho të ardhmen” e Pakistan-it. “ Unë do të jem politikane më vonë. Unë dua që të ndryshoj të ardhmen e shtetit tim dhe ta bëj edukimin të detyrueshëm.”

Translated by Sokol Makoli

VOICES - 11

erasmus +

Rehearsal for Life “REHEARSAL FOR LIFE” was the first part of a long term training course in THEATRE OF THE OPPRESSED held from 10 to 19 FEBRUARY 2017 in KOSOVO, PRISTINA. The activities were held in a Recreation center which is located in a truly astonishing national park named Germia, near Pristina. „REHEARSAL FOR LIFE“ беше првиот дел од долготраен тренинг курс за ТЕАТАР НА ПОТЧИНЕТИТЕ кој се одржи од 10ти до 19-ти Февруари во Приштина, Косово. Активностите се одржуваа во Рекреативен центар кој беше лоциран во прекрасниот национален парк Гермија во близина на Приштина.

The Volunteers Centre Skopje as a partnering organization had sent three participants, Fjolla, Rexhep and Avram, which, actively participated in this whole process.

The main goal of the project was to increase the capacity of youth work sector to raise the participation and involvement of young people in social processes and change. The methodology used was Theatre of the Opressed which aims to make people experience and understand how a change of an attitude, behaviour or thinking pattern can have a powerful significant effect on their life as well as lives of people around them.

This is a very efficient methodology for handling social problems is not enough known and applied. Главната цел на овој проект беше да се зголеми капацитетот на секторот за младинска работа со тоа што ќе се зголеми вклученоста на младите кон социјалните процеси и нивна промена. Методологијата која се користеше беше „Театар на Потчинатите“, којашто цели кон тоа да ги направи луѓето да искусат и да разберат како со промената на нивниот став, однесување и размислување може да имаат силен ефект врз нивниот живот како и врз животите на оние околу нив. Оваа ефикасна методологија за справување со социјални проблеми нажалост не е многу позната, а уште помалку применета.

12 - VOICES

erasmus + Forum theatre is one of the methodes practiced under the umbrella of the Theatre of the oppressed as well as image theatre and these two were the ones that we put most of our attention on.

Forum and Image Theatre methods are highly adaptable to the needs of different communities, with a large capacity to cover all kind of the social issues: human rights problems, power abuse and oppression in different ways, lack of activism, discrimination, exclusion, poverty, marginalization, xenophobia, etc. and through a creative approach provides a space for people to reflect, find solutions to these topics and transfer the solutions in their lives. Ние се фокусиравме на форум театар и на сликовниот театар, методи кои се применуваат под чадорот на „Театар на Потчинетите“. Форум и сликовен театар се многу приспособливи кон потребите на разновидни заедници со огромен капацитет да се покријат секаков вид проблеми: проблем со човекови права, злоупотреба на моќ, недоволно активизам, дискриминација, отфрленост од останатите, живот во сиромаштија, маргинализација, ксенофобија и слично. Овие методи преку креативен пристап нудат простор луѓето да ја разгледаат ситуацијата и да најдат решенија кои подоцна ќе ги префрлат и применат во нивните животи.

In the frames of the project, we also focused on expressing our thoughts and emotions after every energizer, activity and sessions. At each end of the first three days there were reflection groups in which we all shared our thoughts and opinions about the material and how we felt throughout the day. Во рамките на овој проект, ние се фокусиравме да ги изразуваме своите чувства и мислење после секоја активност, вежба и сесија. На крајот на секој од првите три денови имаше т.н. „групи на рефлексија“ во кои го разгледувавме текот на денот и споделувавме лични впечатоци, чувства и мислење за материјалот и активностите во текот на тој ден.

We had a truly worthwhile experience during the project and are impatiently developing our part in the practice phase of the project, which is to develop a forum theater play of our own with the skills and knowhow we had gained during this first training course.

Stay tuned and you will hear from us again! Се здобивме со навистина прекрасно искуство за времетраењето на проектот, со тоа искуство и знаење од овој тренинг курс го развиваме и нашиот дел од проектот, а тоа е ние да составиме форум театар претстава. Продолжете да не следите и ќе слушнете од нас повторно!

By Avram Kjiprovski

VOICES - 13

Erasmus +

Agro entrepreneurship?

The glorious municipality of Uri? For the first question I am sure that you will somehow be able to find a logical interpretation. You know agro, agriculture, farming, green houses etc. you know all that from the garden to the market. Entrepreneurship, well we hear that a lot in the past couple of years and how important it is for the economy, for the country, for the young people. So you get the clue. On the other hand the glorious municipality of Uri?? Even if you are kind of an expert in geography, even in Italian geography it is still difficult to understand because I am quite sure that you are not that familiar with Uri and how glorious it is.

So a training course on how to be an agro entrepreneur in Uri, Sardinia, Italy. Along with three other participants from VCS we were part of a training course on which we started from the basics on what is entrepreneurship, what is a business plan and how to develop it along with some finer aspects of it, developing projects with an agro mindset, using ICT tools and developing Erasmus + projects.

14 - VOICES

Erasmus +

Uri is a place where you will see Sardinian people and that you are able to socialize with them, even a couple of times in a week without any need of social media contact, without any phones, you just need to go out and you will see them.

You will see the person you saw the previous night in the bar and the day before at the restaurant.

This was a training course on one of the most contemporary topics now. And you know what? It has a second part, in Serbia. It was a place where you met great people and exchanged some nice ideas that hopefully can develop even further and if you want to do the same and explore another glorious municipality, this time in Serbia, be sure to apply.

I am sure you will learn something new and have a great time as we did.

A nice group of people that was part of the project made the experience even better since it enabled nice brainstorming and development of ideas. The workshops especially the ones concerning the agro entrepreneurship and developing an agro business managed to give the participants a nice insight of what it takes to even start developing a business idea and even some starting to think whether they can realize those ideas. It was held in a great environment, in the glorious municipality of Uri, which is a located in the north-south part of Sardinia and is a nice place to really develop and train your mind in the field of agro entrepreneurship.

By Andrej Naumovski

VOICES - 15

Erasmus +

Агро претприемништво ? Славната општина Ури? За првото прашање сум сигурен дека ќе најдете некаков логичен одговор. Па агро, агрикултура, земјоделство, стаклени градени итн. знаето сето она дирекно од бавча во маркет. Претприемништо, тоа го слушаме многу во последните неколку години и колку е тоа важно за економијата, за државата, за младите луѓе. Имате некоја идеја... Од друга страна славната општина Ури? Дури и да сте некаков експерт по географија, па дури и по италијанска географија се уште е некако тешко да се сфати и сум прилично сигурен дека не сте запознаени со Ури и колку е славна. Тренинг курс за тоа како да бидеш агро претприемач во Ури, Сардинија, Италија. Заедно со уште тројца учесници од ВЦС бевме дел од тренинг курс на кој започнавме од основите, што е претприемништво, што е бизнис план и како да се развие еден бизнис план заедно се некои финеси во негова изработка, развивање на проекти насочени кон агро претприемништвото, користење на ICT алатки и развивање на Еразмус + проекти.

16 - VOICES

erasmus +

Одличната група на луѓе што беше дел од проектот го направи искуството уште подобро бидејќи овозможи добра размена на идеи и развивање на истите. Работилниците особено оние кои беа концентрирани на агро претприемништвото и развивањето на агро бизнис им овозможија на учесниците да видат што се треба за да се почне да се развива една идеја и дури некои да почнат да размислуваат дали ќе можат да ги остворат замислените идеи. Тренинг курсот се одржа во одлична средина, во славната општина Ури, која се наоѓа во северозападниот дел на Сардинија и е супер место каде што може да се развиваат идеи од полето на агро претприемништвото како и да се тренира мозокот на некој начин, во тој правец. Ури е место каде што ќе се сретнете со луѓето од Сардинија и ќе можете да се дружите со нив, дури и неколку пати неделно без никаква помош од страна на социјалните медиуми, без телефони, само треба да излезете и ќе ги видите. Ќе го видите човекот кој минатата ноќ го видовте во барот, а денот пред тоа во ресторанот. Ова беше тренинг курс на една од најсовремените теми досега и погодете што? Има и продолжение во Србија.

На ова место сретнавме некои одлични луѓе и разменивме некои интересни идеи кои се надевам ќе можат да се развијат и понатаму. Ако сакате да го направите истото и да истражите уште една славна општина, овој пат во Србија, пријавете се. Сигурен сум дека ќе научите нешто ново и ќе си поминете одлично исто како и ние.

Од Андреј Наумовски

VOICES - 17

Erasmus +

“Tell me about you!”

“Tell me about you!” Is a youth exchange which took place from 27.02 to 08.03 in SarataMonteuru Buzau, Romania with 40 members from 8 countries: Czech Republic, Italy, Greece, Spain, Macedonia, Latvia, Bulgaria, Romania. The context is economical crisis in Europe with a great rate of underemployment that among youngsters is over 22 % in every country. Youngsters have difficulties in preparing and properly presenting themselves in interviews for getting a job and also some of them do not have enough competences to access the labor market. The aim of this project was to increase employability among youngsters between 18-25 years old by developing key competences to provide a good quality for job interview.

18 - VOICES

We as a participants from the NGO “Volunteer Center” were part of the project and we gained beautiful and positive experiences that would contribute to present ourselves better in the future as individuals. Each day we had a special and creative activities and workshops, during activities of team building learned how to be patient, to listen to other participants and their ideas and how to combine and cooperate together to achieve the objective. The activities foreseen for the preparation were learning about each other, trust each other, encouraging team building , presentation of the participants for their NGO, getting to know Erasmus + programme and Youthpass certificate, cultural visits in surroundings and in Buzau, intercultural evenings, thematic

and creative workshops, interview workshops, daily, midterm and final reflection-evaluations. The final results were the conclusions from workshops gathered in a brochure,3 promo video clips to promote models and techniques of job interviews, a facebook page and a DVD that contain results and informative ad educational materials.

There are many different people from different cultures and countries in this project, and there were some activities, where we found that there are differences, but no misunderstandings as theater stereotypes of each country and intercultural evenings.

Every country presented another country , Spain was represented by Macedonia and Latvia represented Macedonia.

Erasmus + In Monteoru we had 3 different workshops with specific objectives to develop our skills and get our jobs.

In couple we experienced how to be both an employer and a candidate, first simulating a phone discussion, then a Skype one. The most interesting interviews were “Face to face� because we did not know who will be our partner and what will be the question but we managed to answer and pass the interviews. We increased our English skills, our selfconfidence, power of improvisation and spontaneous reaction. The last workshop was with experts on human resources which was a serious test for all of us who have worked hard and we tried, and we learned many things.

This workshop was very important for our project because it is directly related to unemployment and the job interviews. The main objective of this workshop is to create a CV as a team and thus to gather more knowledge about how to know to build, what should contain and the key competences. We learned what information is most important for the position you

are applying for, we recognize our mistakes and we learned how to avoid them. Because of the variety nationalities, cultures, knowledge and years we made unique ideas.

This youth exchange had a profound impact on our team, we return satisfied, with great knowledge, we found out what our weaknesses are and how to solve them, we

have learn a lot about the key competences, after this we have the ability to work in multicultural environments, the ability of individual and TEAM WORK with motivational spirit, open to new ideas and challenges with a desire for upgrading our knowledge. We are grateful to all the members who contributed to this project be more than SUCCESSFUL.

By Galina Grkovikj

VOICES - 19

interview

“The play of the water” Blashka Mieva

The artwork is a story for itself, but it incorporates the creator and the recipient. The play is “blind seriousness” but also an activity in which lingers what escapes us, it keeps shaping or taking part in the play with the clouds. “

Blashka Mieva is a young artist who lives and works in Skopje. She finished art at the secondary school “Lazar Licenoski” in Skopje, continuing her studies at the Faculty of Fine Arts in Skopje, at the Painting Department under the mentorship of professor Velo Tashovski at the department for conservation and restoration of the frescoes and icons. Awarded best student of the generation 2008/9. Member of the Club of Artists of Macedonia (DLUM). Till now, she has achieved three solo exhibitions in 2009 at MKC, 2012 in Creative Skopje and 2014 exhibition of mosaics (Concept 37) in Skopje. She has participated in numerous group exhibitions nationally and internationally.

In the period from 17th February to 6th March 2017, this young artist has set her fourth solo exhibition of watercolors at the Museum of the City of Skopje. Under the title “The play of the water”, through the presented watercolor paintings are intertwined various elements from figurative to abstract forms. These paintings carry a story that is represented by objects, motifs and characters that reflect feelings.

20 - VOICES

interview VCS : What

inspired you for this exhibition ?

Blashka : I wanted to present the water, as one of the five essential elements of the universe, in a different way, that is, to decant in a story that is inspired by the play of the water, the reflection of the water and water surfaces.

The reflection which the water creates is a reflection on everything that is happening above and under the water.

Reflection which is also a play is actually a clash of colors, shapes, which in the water receive unreal, magical perception of water as an element, for which we are not aware that it is actually everywhere at the same time.

Surge and movements of water change per second and the changes are generated by the reflections. Those imaginary landscapes are not only created from the actual landscapes of the nature, but from all the shapes and forms that are above and under the water.

VCS : What

is art for you as an artist ?

Blashka : First of all, art is a way of life. Through art I present my deep essence and allow others to see it. It is never superficial, never false. One task of the artist is to represent and visualize the hidden beauty even in ordinary things. The attempt for a different perspective on things is extremely important and is a step forward. Thus, an attempt for a better world.

VCS : The

connection between your art and your life ?

Blashka : The connection is inseparable.

VCS : Your

future plans ?

To continue to provoke the hidden beauty in things and present it from a different point of view.

Blashka Mieva is also active in the field of jewelry design for 15 years.

Translated by Angela Raajchevska VOICES - 21

interview

“Играта на Водата “ Блашка Миева Лудичноста на уметничкото дело е игра по себе , но таа во себе ги содржи и творецот и примателот. Играта е “слепа серизоност”, но и е дејност во којашто се задржува она што ни бега , се задржува преку обликувањето или соучествувањето на играта со облаците.”

Блашка Mиева е млада сликарка која живее и работи во Скопје. Своето средно образование го има завршено во средното уметничко училиште “Лазар Личеновски” –Скопје, своето студирање го продолжува на Факултетот за ликовни уметности во Скопје на отсекот Сликарство под менторство на проф. Вело Ташовски, со подотсек конзервација и реставрација на фрески и икони. Добитник на награда за најдобар студент на генерацијата 2008/9. Член ен ана Друството на ликовни уметници на Македонија(ДЛУМ). Досега има реализарано 3 самостојни изложби во 2009 во МКЦ, 2012 во Креактив Скопје, 2014 изложба на мозаици (Концепт 37) во Скопје, учествувано на многубројни групни изложби на национално и меѓународно ниво. Во перидот од 17ти Февруари до 6ти март 2017 оваа млада сликарка ја постави својата четвра по ред самостојна изложба на акварел во Музејот на Град Скопје.

Под наслов Играта на Водата низ сликарцката техника на акварел претстави слики кои се испреплетени разновидни елементи од фигуративни до апстракни форми. Сами по себе носат една приказна која е преставена преку предмети, мотиви,ликови кои се одраз на чувства.

22 - VOICES

interview ВЦС: Од каде инспирацијата за оваа изложба? Блашка: Водата како еден од петте есенцијални елементи на универзумот сакав да ја прикажам на еден понаков начин, односно, да ја преточам во една приказна која е инспирирана од играта на водата, сета таа рефлексија на водата и водените површини. Рефлексијата која сите водени површини ја креираат е рефлекција на се што се случува над водата и под водата. Одразот кој исто така е игра е всушност судир на бои, облици, кои во водата добиваат нереална , магична перцепција за водата како еден елемент, за кој не сме свесни дека е всушност насекаде во исто време. Бранувањата и и движењата на водата се менуваат во секунда и со тоа се менува кој се создава од рефлексиите. Тие имаганарни пејсажи не се создаваат само од вистинските пејсажи од природата, туку и од останатите форми и облици кои се над водата и под водата.

ВЦС: Што се претставува уметноста за уметник како вас? Блашка: Пред се, уметноста е начин на живот. Преку уметноста ја прикажувам мојата длабока суштина и дозволувам да ја видат и другите. Никогаш не е површна, никогаш не е лажна. Една од задачите на уметникот е да ја естетизира и визуелизира скриената убавина дури и во обичните нешта. Обидот за поинакво гледање на нештата е од исклучителна важност и е чекор напред. Со тоа, е и обид за подобар свет.

ВЦС: Врската на вашата уметност и вашиот живот? Блашка; Врската е неразделна.

ВЦС:Ваши идни планови? Блашка: Да продолжам да ја провоцирам скриената убавина во нештата и да ја прикажувам истата од поинаков агол на гледање. Блашка Миева исто така активно работи и на полето на дизајн на накит веќе 15 години.

Од Ивана Анѓеловска VOICES - 23

interview Интервју со Игор Станојоски МАКЕДОНСКИОТ ПИСАТЕЛ ИМА МНОГУ ПОСЕРИОЗНА ЗАДАЧА ВО СПОРЕДБА СО ПИСАТЕЛИТЕ ОД ДРУГИТЕ ЗЕМЈИ

Еден од авторите кои најмногу ветуваат е Игор Станојоски. Има работено на универзитетите во Лавов (Украина), во Катовице (Полска) и во Брно (Чешка). Докторската дисертација ја одбранил во Полска во 2009та. На пошироката јавност ѝ е најпознат по романите : „Првиот универзитетски ден на мојата ќерка“ и „Гаргара“ (кој беше меѓу финалистите за наградата за роман на годината на „Утрински весник“ во 2014). За „Гаргара“ Звонко Танески ќе каже: „Приврзувачката љубов во и кон овој роман е неконвенционална за македонски прилики... Романот Гаргара ќе донесе и сигурно разбранување во подзаспаните македонски писателски води.“ , а Ранко Младеноски „Игор Станојоски успева да го задржи читателот до крајот на книжевно-уметничкиот текст со мистериозното, неизвесното и пред сѐ очудувачко поврзување на дивергентни наративни ентитети...“. Тој е исто така и автор на 4 книги од областа на лингвистиката.

1. Кога и како се одлучи дека ќе бидеш писател? Првпат почувствував желба за пишување во средно училиште. Битна мотивирачка улога одигра мојата професорка по македонски. Кога се запишав на Филолошкиот факултет во Скопје, предавањата по книжевност не ми ја доразвија таа желба, па продолжив да се занимавам исклучиво со лингвистика. Кога постигнав доста во лингвистиката, одлучив дека по одбраната на докторатот би сакал да се „одморам“ со пишување роман. Така настана Гаргара.

24 - VOICES

2. Имаш искуство со работа и надвор од државава. Која е разликата на положбата на писателите во Македонија и во другите земји? Македонскиот писател има многу посериозна задача. Во поголемите земји писателот треба да се бори само за себе, за свое место на сцената, односно да освои дел од читателската публика. Задачата на македонскиот писател е да ја создаде читателската публика и да ја воспита постоечката. Затоа што ниту ја има во доволен број ниту е книжевно воспитана.

3. Дали во другите земји писателите треба да се приспособуваат во своето пишување на потребите на читателите? Не познавам писател што не го приспособува своето пишување на потребите на читателите. Тоа би било нечовечно. Понекогаш помислувам што би правел јас кога би исчезнале сите луѓе, кога би останал сам на светов. Сигурно не би напишал ниту еден роман. Читателот е присутен во секој ред што сум го напишал. Друго прашање е кој читател ќе го избереш, кому ќе му се обратиш. Постојат читателски мнозинства и малцинства. Јас не му се обраќам на мнозинството, но и на мнозинството му велам дека може да повели да ме слуша. Му се обраќам на читателското малцинство, да. Уште повеќе им се обраќам на нечитателите, односно на оние на кои нашиот образовен систем им го украл тоа магично хоби – читањето романи.

interview

4. Како успеваш да ја најдеш својата инспирација? Дали подготвуваш нова книга и што е таа? Новиот роман е во подготовка. Има оригинален наслов, оригинален систем од приказни, оригинална структура и битно се разликува и од Гаргара и од Првиот универзитетски ден на мојата ќерка. Едноставно, не сакам да стојам в место и да кружам околу еден ист тематски стожер, па да си здодеам и самиот себеси.

5. Дали имаш свои идоли меѓу колегите тука и во странство? Кои се тие и зошто токму тие ти се идоли? Со сите сили се борам да немам идоли. Се трудам мојот единствен идол да бидам идниот јас, да откријам што можам да постигнам. Многумина мои читатели се обидуваат да ме поврзат со некого, но не успеваат. Не сакам да личам на никого повеќе од лимитот што сум си го дозволил. И мислам дека сум посебен. Мнозинството од современите македонски писатели се школувани како „компаративци“. Денес се гордеат кога ќе напишат нешто што личи на некого и што на името на тој некој можат да се досетат само одредени луѓе од фелата. Тоа е толку бесмислено, колку што е и здодевно.

Интервјуист: Игор Поп Трајков

VOICES - 25

travel

KRATOVo THE CITY OF TOWERS AND PASSAGES

Amongst the tourists Kratovo is one of the most talked about cities in Macedonia. This is so mainly because of its towers and passages.

As regarding the towers the art historians think that out of 12 remained 6 of them. It is not quite clear when were they built but according to the architectonic style and the ornamentation historians mainly agree that the towers were built during the Turkish rule. All the towers have their names such as the Emin Bay, the clock tower, the Zlatkova, the Simikjeva, the Krsteva and the Hadzi-Kostova tower. From them all the most magnificent is

26 - VOICES

considered to be the Simikjeva tower, located in Dolna Maala district, built in the 1370.

Very attractive for the tourists are the passages as well. They seem to originate from the antique times. Some linguists think that Kratovo was firstly mentioned in the Homer epos of “Iliad” in the 6th century BC. As prove for this can be used the coins of the king Adolion Paionic who ruled in between the 315 and 285 BC. In this period Kratovo was trading with gold, silver and copper.

Later in the roman time the city was known under the name of

“Kratishkara”, and was then a part of the roman province of Dardania.

Subsequently in the byzantine time this city was mentioned under the names of “Koritos” or “Koriton”.

These names probably originate from the geographical position of the city that is like a trough.

During the antique and the middle age period Kratovo was significant for its mines. The remains of this mines, with their beneath the ground tunnels and passages are some of the most visited spots by the tourists.

travel

Kratovo also attracts the attention of the visitors and with its well preserved old architecture and with its bridges. The nature itself is very interesting as it consist of big stones. Linguists also argue that perhaps the name of the city originates from the fact that the city is placed on a volcanic crater.

According to others the name of the city originates from the name of the fortress “Kirat-ova� that was ruined by the Turks

In the Middle Ages Kratovo was significant for its Kratovo Literary School. This was one of the most active schools, together with the school of the monastery of St.Gavril Lesnovski, in the period between the 12th and the 14th century BC. Placed on the banks of the Kratovska Reka (Kratovo River) in the north-eastern part of Republic of Macedonia, Kratovo is a modern city and well connected with its infrastructure. It is positioned on the M2 highway that connects it with Kriva Palanka and Bulgaria and with Kumanovo and Skopje as well.

by Igor Pop Trajkov

VOICES - 27

culture

I

n 1997, the history of the DUB INCORPORATION began. A story that recalls others, lived by many groups too: that of friends gathered around a common passion, music. The origins and musical influences of each member of the group are rich and varied, and that is what makes the singularity of their music.Today, DUB inc, it is seven artists including two singers, Hakim Meridja said Bouchkour and Aurélien Zohou said Komlan.

Why DUB inc? « Dub » is a kind of music from Jamaican reggae, which is characterized by the manipulation of instrumental or vocal recordings. « Inc » for Incorporation, testifies to the desire for musical mixing, a true diversity in which the different styles of music are mixed with each other.

The style of DUB inc can not be summarized to a French reggae, it is a mixture of reggae, raï, rap, electro-funk, rock, etc.. Mixing the styles and the music of the world is one of the reason of being of this band, each member entered with his singular musical universe and enriched the collective work.

28 - VOICES

Independent group, DUB inc has its own label and co-ordinates its tours. He is accompanied only by a distributor and a tour operator. This organization allows them to build a course closest to the public, in complete freedom.

DUB inc is known for its lively stage performances.

Although he is not well-publicized, he managed to make a great show at each concert and win competitions such as the Fair Contest in 2004 or the Web Reggae Awards in 2008. For band members, it's another way to make music , Away from magazines, favoring small scenes at major festivals. During shows, singers and musicians do not hesitate to involve a public that sings, dances and "jumps". The song Jump up, taken at the end of each concert, allows DUB inc to dialogue with his audience, causing him to sit down, then inciting him to leap to the rhythm of music.

culture An extract translated from one of their song « All they want » :

Born in France Yeah! I love it, it's my land When she respects her sons and considers us We stay straight, proud, our roots, our fathers, The product of a common history, love and hate go together And the three colours on the flag Are not enough to colour this board From this country, from this people so beautiful Identity is not just a word What our fathers did, leaving or fleeing their land Changing hemispheres, beware to all these sectaries Their adaption to this nation Was won through the sweat of their brows Here to win a struggle, to find their place A poisonous atmosphere, today more than yesterday So many questions, confusions Being French is not just a decision!

By Juliette Caron VOICES - 29

culture

DUB INC

Во 1997, започна историјата на DUB INCORPORATION. Приказна која потсетува на други приказни, проживеана исто така од многу групи: онаа на пријатели обединети од заедничката пасија, музиката. Корените и музичките влијанија на секој еден од членовите се богати, варираат и тоа е она што ја прави особеноста на нивната музика. Денес DUB Inc. е составена од 7 артисти вклучувајќи 2 пејачи: Хаким Мериџа т.н Бушкур и Орелиен Зоху т.н Комлан. Зошто DUB Inc.? <<DUB>> е вид музика кој потекнува од Јамајканското реге кое се карактеризира со манипулација на инструменталот и вокалите. <<Inc.>> за инкорпорација, сведочи за желбата за музички микс, вистински диверзитет во кој различни видови на музика се мешаат меѓусебно. Стилот на DUB Inc. не може да се земе како француско реге, тоа е микс на реге, раи (алжирска фолк музика), рап, електро-фанк, рок итн. Мешањето на стиловите и музиката низ светот е една од причинитте за постоењето на оваа група каде секој член влезе со сопствениот музички универзум и ја збогати колективната работа.

30 - VOICES

Текстовите на DUB Inc. поставуваат политички прашања на танцувачки ритми. Групата во песните го изразува бунтовничкиот дух на цела една генерација. На пример, песната ”Се’ што тие сакаат“ третира теми поврзани со исклученост и имиграција. Групата која напорно работи на овие теми, ја охрабрува публиката да реагира. Како независна група, DUB inc. има свое лого и сама ги координира нејзините тури. Придружена е само од дистрибутор и тур оператор. Оваа организација им дозволува да изградат близок однос со публиката, со потполна слобода.

DUB inc. е група позната поради настапите во живо. Иако не е доволно рекламирана, успева да направи одлично шоу на секој концерт и да победи на натпреварите како што тоа беше случај со Fair Contest во 2014 и Web Reggae Awards во 2008. За членовите на групата, тоа е различен начин да се создава музика настрана од списанија, претпочитајќи мала сцена на голем фестивал. За време на шоута, пејачите и останатите музичари не се двоумат да вклучат публика која пее, танцува и скока. Песната “Jump Up” која се изведува на крајот од секој концерт, и дозволува на групата да биде во интеракција со публиката правејќи таа да седне за потоа да ја наведе да се движи по ритамот на музиката.

culture

Извадок од нивната песна: “Се’ што тие сакаат” Родени во Франција Јеааа! Ја обожувам, тоа е мојата земја Кога таа ги почитува нејзините синови и не поддржува, Ние стоиме право, годо, нашите корени, нашите татковци, Плодот на заедничка историја, љубов и омраза одат заедно И трите бои на знамето Не се доволни за да го обојат овој борд Од оваа земја, од овие прекрасни луѓе Идентитетот не е само збор Тоа што го направија нашите татковци, напуштајќи или бегајќи од нивната земја Менувајќи хемисфери, внимание на сите овие секти Нивното прилагодување на оваа нација Беше добиено преку потта од нивните веѓи Овде за да победат во борбата, да го најдат нивното место Отровна атмосфера, денес повеќе од вчера Толку многу прашања, збунетост Да се биде Французин не е само одлука!

Преведе Александра Јовановска VOICES - 31

culture

‘Songs of Leonard Cohen’

L

eronard Cohen takes an important place in my life, ı knew him with the ‘Suzanne’ which is include ‘Songs of Leonard Cohen’ album. Afterwards ı met with a ‘Waiting For The Miracle’ , ‘ Thousand Deep Kiss’ and ‘Hallelujah’ it followed. There are alot of meaning , within each album and each song which produced by singers, sometimes songs just touch us but most time we dont even know about how was it created.

There is always background related the song. It didnt passed to much from Leonard Cohen death therefore ı wanted to start my articles with the debut album from Leonard Cohen.

So Long, Marianne’, the song was inspired by Marianne Jensen, born Marianne Ihlen, whom Cohen met on the Greek island of Hydra in 1960. She had recently been left by her husband, the Norwegian writer Axel Jensen, leaving her and their six-month-old son alone on the island. One day Marianne was in the village shop with her basket waiting fort he pick up bottled water and mil a dark man is standing in the doorway with sun behind him.

He is saying: “Would you like to join us, we’re sitting outside?” İt is Leonard Cohen. He calls her the most beautiful woman he has ever met. Cohen drives her home from Greece to Oslo. Later she receives a telegram from Montreal: “ Have house. All ı need is my woman and her son . Love Leonard.” Shortly afterwards she goes to Canada with her little boy. Cohen, Marrianne and “Little Axel” live together during the 60s, and commute between Montrea, Newyork and Hydra.

32 - VOICES

culture

“Hey, That’s No Way to Say Goodbye” there are couple of interview which include this song and give us a little hint regarding of background of this song. Namely; ‘This is an old song that I wrote in another time when I was someone else, and it comes from a brown Hotel room, on 34th street, called the “Penn Terminal Hotel”. I don’t want any of you to go there, I don’t want any of you to be seen there. It’s not a bad Hotel, but it’s very very brown. Don’t go there. If I see you there I will chase you right out off the lobby.’ (Wiesbaden 02.02.1985)

‘This song arises from an over-used bed in the Penn Terminal Hotel in 1966.

The room is too hot. I can’t open the windows. I am in the midst of a bitter quarrel with a blonde woman. The song is half-written in pencil but it protects us as we manoeuvre, each of us, for unconditional victory.

I am in the wrong room. I am with the wrong woman.’ (1976 Backcover of “Greatest Hit” some notes on the songs) That’s not all which ı want to share but we will see step by step.

By Ugur Dogus

VOICES - 33

culture

Music Scene in Germany

I

live already here 5 months; I got to know the culture of Macedonia, the people who live here and a lot more.

Now it is time to tell something about my home country. Germany. As a consequence I thought I can tell you about the music scene in Germany, especially in regard of the Eurovision Song Contest, which will be held this year in Kiev, Ukraine.

In the last few years Germany ended up last in this competition, but is our music really that bad? Macedonia didn`t like the song competing for Germany.

If you hear the word music a lot of people associate the classical music to our country. Bach, Beethoven, Wagner, just to name a few. But we too have a pop scene quite diverse, but not very popular in the rest of Europe.

First of all we have the â&#x20AC;&#x153;Schlagerâ&#x20AC;?, a very traditional music scene, usually heard by elderly and more conservative people. Here at the moment are Andrea Berg and Helene Fischer the most popular singers. They fill huge stadiums with thousands of people, but no one in the rest of the world, except for Austria and Switzerland, know their name.

Helene Fischer

34 - VOICES

culture Then we have the music scene for the generation 15-30 years. Here it is very divers. Years ago usually only music from Great Britain and the USA was popular, but now a new generation of musicians try to meld the different styles of the English sung music with the German language.

Let’s start with Nena, a German Pop Singer. She had a huge hit in 1984 with “99 Air Balloons “(Original 99 Luftballons) in the USA. Toten Hosen, a very popular Punk Band from Düsseldorf is since over 20 years popular. They even had concert with Bono from the Irish Band U2.

Nena

Die Toten Hosen Peter Maffay is a rock singer and even wrote a children’s musical called “Tabaluga”. Fanta 4, a German Hip Hop band, based in Stuttgart, melts the German language with the style typical for Hip Hop.

Xavier Naidoo from Mannheim is a fan of soul music. He sings in German and in English.

SEEED

SEEED from Berlin with their lead singer Peter Fox uses elements of Reggae. They appeared in the opening of the Football World Championship 2006 in Germany.

But we too have also German bands, which do not sing in their native language like “The Boss Hoss”. They are popular singing country music and sing only in English. And there are a lot of crossovers like Andreas Gabalier, a Austrian singer, who originates in „Schlager“, but has a lot of rock elements in his music.

So if you watch this year the Eurovision Song Contest and hear the song from Germany (Levina singing the song “Perfect Life”) and once again we find us in the last place…..we have a much bigger variety of different music in Germany.

By Dominik Daniel

Peter Fox VOICES - 35

culture

МУЗИЧКАТА СЦЕНА ВО ГЕРМАНИЈА

О

вде сум веќе 5 месеци и ја запознав македонската култура, луѓето кои овде живеат и останатите работи. Сега е време да ви претставам нешто од мојата родна земја-Германија. Размислував да тоа биде за музичката сцена во Германија, посебно кога се работи за Песна за Евровизија, кој ќе биде одржан годинава во Киев, Украина. Во последниве неколку години Германија на овој натпревар завршува на последното место, но дали е навистина нашата музика толку лоша? На Македонија не и се допадна баш германската песна за Евровизија.

Andrea Berg

Во глобални рамки многу луѓе ја поврзуваат класичната музика со мојата земја: Бах, Бетовен, Вагнер, само неколку од нив да набројам. Но ние имаме исто така и поп сцена која е доста разновидна иако не е многу популарна низ Европа. Во прв план ние го имаме називот „шлагер“, многу традиционален од домашната музичка сцена, што обично се слуша од постарата генерација и поконзервативните луѓе. Во моментов најпопуларни пејачи се Andrea Berg и Helene Fischer. Тие ги пополнуваат големите стадиони со илјадници луѓе но никој од останатиот свет, со исклучок на Австрија и Швајцарија не ги знае нивните имиња.

36 - VOICES

culture Потоа имаме музичка сцена за генерациите од 15-30 години. Таа е многу разнолика. Пред повеќе години единствено музиката од Велика Британија и САД беше популарна но сега нова генерација од музичари се обидуваат да измешаат различни стилови на музика испеана на англиски на германски јазик. Да почнеме со Нена, германска поп пејачка. Таа имаше огромен хит во 1984 година, „99 балони“ (99 Luftballons). Toten Hosen, многу популарен панк бенд од Дизелдорф популарен е повеќе од 20 години наназад. Тие дури имаа и заеднички концерт со Боно, фронтменот на Ирската група U2.

Peter Maffay е рок ѕвезда кој дури има напишано и детски мјузикл “Tabaluga”.

Fanta 4 германски хип хоп бенд од Штутгард го употребува германскиот јазик со типичен хип хоп стил.

Peter Maffay

Xavier Naidoo

Xavier Naidoo од Манхајм е претставник на соул музиката.

Fanta 4

Тој настапува на англиски и германски. SEEED од Берлин и нивниот вокал Peter Fox користат елементи од реге музиката. Тие настапија и на отварањето на Светското првенство во фудбал 2006 година во Германија. Исто така имаме и германски бендови кои не настапуваат на нивниот мајчин јазик како “The Boss Hoss”. Тие изведуваат популарна кантри музика и настапуваат на англиски. Има и доста мешавини на стилови како Andreas Gabalier, австриски пејач кој влече корени од „Шлагер“но употребува доста рок елементи во неговите песни. Па така ако гледате оваа година Песна на Евровизија и ако ја слушате германската песна (Levina ќе настапи

The Boss Hoss со песната “Perfect Life”) и ако уште еднаш се најдеме на последните места...колку да знаете дека имаме доста различни музички стилови кај нас во Германија.

Andreas Gabalier Преведе Горан Галабов

VOICES - 37

culture

Skena e Muzikës në Gjermani

J

etoj këtu 5 muaj tani, mësova per kulturën Maqedone, për njerëzit që jetojnë këtu e më shumë. Tani është koha të ju tregoj diçka për vendlindjen time Gjermaninë. Si konsekuence unë mendova se unë mund të tregoj për skenën muzikore në Gjermani, veçanërisht në lidhje me garën e këngës Eurovision, që do të mbahet këtë vit në Kievë, Ukrainë.

Në disa vitet e fundit Gjermania përfundoi e fundit në këtë garë, por a është muzika jonë kaq e keqe ? Maqedonia nuk e pëlqeu këngën konkuruese të Gjermanisë. Nëse e dëgjon fjalën muzikë, shumë njerëz ndërlidhin muzikën klasike tek shteti ynë, Bach, Bethoven, Wagner, vetëm emërova disa. Por ne poashtu kemi skenën pop të ndryshme, por jo shumë të njohur në pjesën tjetër të Europës.

Së pari ne kemi “Shlager”, një skenë mjaft tradicionale, zakonisht ndëgjohet nga njerëzit më të moshuar dhe më konservativ.

Tani për momentin janë Andrea Berg dhe Helene Fischer këngëtarët më të famshëm. Ata mbushin stadionet me mijëra njerëz, por askush në pjesën tjetër të botës, përpos në Austri dhe Zvicërr që e dijnë emrin e tyre.

Pastaj kemi skenën muzikore për gjenerata 15-30 vjeç. Kjo është e ndryshme.

Vite më parë zkonisht muzika nga Britania e madhe dhe SHBA ishte e famshme, por tani gjenerata të reja të muzicientëve provojnë që të shkrijnë stile të ndryshme të këngëve të kënduara anglisht në gjuhë gjermane.

Nena

Të fillojme me Nena, Pop këngëtare Gjermane. Ajo kishte hit të madh në vitin 1984 me këngën “99 balonat” (origjinal 99 Luftballons) në SHBA.

38 - VOICES

culture

Toten Hosen Logo

Toten Hosen, një bend shumë i famshëm punk nga Dyseldorf e që ishte i famshëm mbi 20 vite.

Ata madje kishin koncert të përbashkët me Bono nga bendi Irlandez U2.

Peter Maffay është rok këngëtar madje edhe shkruajti këngën për fëmijë e quajtur “Tabaluga”.

Fanta 4, hip-hop bend gjerman, me bazë në Shtutgart, shkrin gjuhën gjermane me stil të zakonshëm Hip-hop.

Xavier Naidoo nga Manheim është fans i muzikës soul. Ai këndon në gjermanisht dhe anglisht.

Söhne Mannheims SEEED nga Berlin më këngëtarin e tyre udhëheqës Peter Fox përdorin elemente reggae. Ata u shfaqën në Kampionatin Botëror të Futbollit më 2006 në Gjermani.

SEEED

Peter Fox

Por ne poashtu kemi bende Gjermane, që nuk këndojnë në gjuhën e tyre amtare si “ The Boss Hoss”.

Ata janë të famshëm për këndimin country dhe këndojnë vetëm anglisht. Dhe ka të tjerë sikur Andreas Gabalier, këngëtar Austriak, që ka origjinë “Shlager”, por ka mjaft rok elemente në muzikën e tij.

Andaj nëse shikoni këtë vit Garën e Këngës Eurovision dhe dëgjoni këngën nga Gjermania ( Levin duke kënduar “Perfect Life”) dhe përsëri ne gjejmë veten në vend të fundit...ne kemi llojshmëri më të madhe me muzikë të The Boss Hoss ndryshme në Gjermani.

Translated by Sokol Makoli

VOICES - 39

culture

T-ga za Jug

When I say “T’ga za Jug” (Longing for the South) in Macedonia, two things for sure come in your mind: a poem and a wine. T’ga za Jug is a poem by Kostantin Miladinov (18301862), a poet from Struga who wrote this emotional and beautiful poem while he was in Russia, far from his homeland, and he expressed his suffering and his nostalgia for the South – Macedonia, in this case – in few, intense words.

The wine, which takes the name from the poem, is one of the most traditional macedonian wine, delicious itself. Moreover, “T’ga za Jug” is the poem which every year is read for the opening event of a poetry festival in Struga in honour of the Miladinov brothers. But what’s the meaning of “Longing for the South”?

The South is not just a geographical area, but it’s a way of life with specific characteristics. In the definition of South one can meet some commonplaces: sun and sea, warm people, traditional cultures, agriculture, good gastronomic tradition and so on. Often, in the common thinking, the south of the world in general is defined like in late with the development and

40 - VOICES

someone may say that its people are lazy, they don’t want to work, they just want to sit and eat, they oppose traditions against modernity and they will never learn the right way of life. At the same time, the north is a metaphor of efficiency, development, industrialization, modernity and changes towards the future.

Something it is losing in this discussion, it’s a word, the most important word: resistance. The South is simply resisting to the pressure of the north, is trying to save its own cultures and language and uses and customs. This part

culture of the world doesn’t have the need to being better and to run everyday searching for something more: southern people feels good with those things that has, and wants to protect them. It doesn’t mean that they will be forever the same, everything changes, but the South will never change completely: small spaces of resistance are always produced.

Bearing in mind this strong character of the South, of all the Souths in the world, some particular kind of homesickness is felt by southern people? Pay attention: I’m not saying that northern people don’t feel nostalgia or something like that, I’m saying that the homesickness of the South has maybe something different.

Who knows the feeling, knows also that being far from home, when you are from the south,

means being far from a great and warm family (sometimes also too invasive) which never stands up immediately after the lunch, far from the ever-blue sky, from the sea which shines under the orange sunset, from its tipical food (which grandmais always ready to cook for you), from the noise of the street and from the high-volume voices of the people, from the colours of thefields and the citrus groves, far from the confusion

of the street markets. Yes, all the commonplace are confirmed, but they are not weaknesses, they are the things which made the south as it is.Being far from home it means to be homesick. When you go to the south, you will cry for two times: when you arrive and when you leave it.Being far from the south it means that your soul desperately search for the South, it means longing for the south.

By Valeria Ferrante

VOICES - 41

culture

T-ga za Jug Kur unë them "T'ga za Jug" (Dëshira për Jug) në Maqedoni, dy gjëra ju vijnë në mendje me siguri: një poezi dhe verë. T'ga za Jug është poezi nga Kostantin Miladinov (1830-1862), një poet nga Struga që shkroi këtë poezi emocionale dhe të bukur deri sa ishte në Rusi, larg nga vendlindja e tij, dhe ai shprehu vuajtjet e tij dhe nostalgjinë për Jugun Maqedoninë, në këtë rast, me disa fjali të mëdha. Verëra, që ka marr emrin nga kjo poezi, është një nga më tradicionalet

verë maqedone, e shijshme vetvetiu. Për më shumë, "T'ga za Jug"është poezi e cila lexohet për çdo vjet në hapje të eventit të Festivalit të Poezisë në Strugë në nderim të vëllezërve Miladinov.

Por çfar është kuptimi " Dëshira për Jug"?

Jugu nuk është vetëm rajon gjeografik, por është mënyrë jetese me karakteristika të veçanta. Në përcaktim të Jugut njëri mund të takoje disa vende të zakonta: diellin dhe detin, njerëz të ngrohtë, kultura tradicionale, agrokulturë, tradita të mira gastronomike etj.

42 - VOICES

culture Shpesh në mendim të zakonshëm, jugu i botës në përgjithësi definohet si i vonuar në zhvillim dhe dikush mund të thotë se njerëzit e jugut janë dembel, nuk duan të punojnë, ata duan vetëm të hanë dhe flejnë, ata kundërshtojnë traditat kundër moderneve dhe se kurrë nuk do të mësojnë mënyrën e drejtë të jetës.

Në të njëjtën kohë, veriu është metaforë e efiçiencës, zhvillimit, industrializimit, modernizimit dhe ndryshimeve drejt së ardhmes.

Diçka është duke humbur në këtë diskutim, është fjali, më e rëndësishmja fjali: rezistimi. Jugu thjeshtë reziston nga shtypja e veriut, mundohet të ruaj kulturat e veta dhe gjuhën dhe përdor traditat. Kjo pjesë e botës nuk ka nevojë për të qenë më e mirë dhe të vrapoj çdo ditë në kërkim për diçka më shumë: njerëzit jugorë ndihen mirë me ato gjëraqë kan, dhe duan ti mbrojnë ato. Nuk do të thot se ata do të jenë gjithmonë njëjtë, gjithçka

ndryshon, por Jugu kurrë nuk do të ndryshojë krejtësisht: hapësira të vogla rezistuese gjithmonë do të prodhohen.

Duke pasur në mendje këtë karakter të fortë të Jugut,nga të gjithë Juget në botë, një lloj shtëpisëmundje ndjehet nga disa njerëz jugorë?

Kini vëmendje: nuk po them se njerëzit veriorë nuk ndjejnë nostalgji apo diçka të tillë, po them se shtëpisëmundja e Jugut ndoshta ka diçka më ndryshe. Kush e di

ndjenjën, e di edhe atë se të qenit larg shtëpisë, kur ju jeni nga jugu, nënkupton të jesh larg nga familja e madhe dhe e ngrohtë ( ndonjëhere poashtu shumë pushtuese) e cila nuk ngritet menjëherë pas dreke, larg nga qielli i kaltër, nga deti që shëndrit nga perëndimi i diellit të portokalltë, nga ushqimi i zakonshëm ( që gjyshja është gjithmonë e gatshme ta gatuaj për ju ), nga zhurma e rrugëve dhe nga zëri i lartë i njerëzve, nga ngjyrat e fushave dhe pemët agrume, larg nga habia e tregut të rrugëve.

Po, të gjitha vendet e zakonshme u konfirmuan, por ato nuk janë dobësitë, janë gjëra që kan bërë jugu ashtu si është. Të jesh larg nga shtëpia do të thotë të jesh shtëpisëmurë. Kur ju shkoni në jug, do të qani dy herë: kur ju arrini dhe kur ju largoheni nga aty. Të jesh larg nga jugu do të thotë se shpirti juaj dëshpruar në kërkim të Jugut, do të thotë dëshirë për jug.

by Valeria Ferrante Translated by Soko Makoli

VOICES - 43

opinion

Emotional Intelligence Is the Other Kind of Smart Emorional Intelligence (EI) is the ability to recognize your emotions, understand what they're telling you, and realize how your emotions affect people around you. It also involves your perception of others: when you understand how they feel, this allows you to manage relationships more effectively. It is generally said to include three skills: 1.

Self-Awareness – People with high EI are usually very selfaware. They understand their emotions, and because of this, they don't let their feelings rule them. They don't let their emotions get out of control. They're also willing to take an honest look at themselves, they know their strengths and weaknesses.

2.

Self-Regulation – This is the ability to control emotions and impulses. People who self-regulate typically don't allow themselves to become too angry or jealous, and they don't make impulsive, careless decisions.

3.

Motivation – People with a high degree of EI are usually motivated. They're willing to defer immediate results for long-term success. They're highly productive, love a challenge, and are very effective in whatever they do.

44 - VOICES

4.

Empathy – is the ability to identify with and understand the wants, needs, and viewpoints of those around you. Empathetic people are usually excellent at managing relationships, listening and relating to others. They avoid stereotyping and judging too quickly, and they live their lives in a very open, honest way.

5.

Social Skills – those with strong social skills are typically team players. Rather than focus on their own success first, they help others develop and shine. They can manage disputes, are excellent communicators, and are masters at building and maintaining relationships.

opinion

Emotional Intelligence Can Be Developed.

The communication between your emotional and rational “brains” is the physical source of emotional intelligence. Your primary senses enter spinal cord and must travel to the front of your brain before you can think rationally about your experience. However, first they travel through the limbic system, the place where emotions are generated. So, we have an emotional reaction to events before our rational mind is able to engage. Your brain grows new connections as you learn new skills all the time, neurologists call it „plasticity“. The change is gradual, as your brain cells develop new connections to speed the efficiency of new skills acquired.

Using strategies to increase your emotional intelligence allows the billions of microscopic neurons lining the road between the rational and emotional centers of your brain to branch off small “arms” (much like a tree) to reach out to the other cells. This chain reaction of growth ensures it’s easier to kick this new behavior into action in the future. Once you train your brain by repeatedly using new emotional intelligence strategies, emotionally intelligent behaviors become habits.

Observe how you react to people. Look at your work environment. Do a self-evaluation.

Examine how you react to stressful situations. Take responsibility for your actions.

Examine how your actions will affect others – before you take those actions. And that‘s how you can develop new EI skills.

By Laura Babaityte

VOICES - 45

opinion

Емоционалната Интелигенција е поинаков начин да се биде паметен Емоционалната Интелигенција (ЕИ) е способност да се препознаат емоциите, да се разбере што другите ти кажуваат и да се сфати како вашите емоции влијаат на луѓето околу вас. Таа исто така ја вклучува и вашата перцепција за другите: кога ќе сфатите како тие се чувствуваат тоа ви овозможува да ги поставите односите поефективно. Генерално се зема дека таа вклучува три вештини: 1. Самосвесност: Луѓето со висока ЕИ обично имаат висока свесност за себе. Тие ги разбираат своите емоции и поради тоа не дозволуваат нивните емоции да владеат со нив. Тие не дозволуваат нивните емоции да излезат од контрола. Тие исто така се способни да имаат искрен поглед на себе, ги познаваат своите слабости и квалитети.

2. Саморегулатива: Ова е способност да се контролираат емоциите и импулсите. Луѓето со висока саморегулатива не си дозволуваат да бидат премногу налутени или љубоморни и тие не донесуваат импулсивни, безгрижни одлуки.

3. Мотивација: Луѓето со висока ЕИ обично се мотивирани. Тие се способни да ги одложат моменталните резултати поради долгорочен успех. Тие се високо продуктивни, сакаат предизвици и високо ефективни и успешни било што да работат.

46 - VOICES

4. Емпатија: Тоа е способност да се препознаат и разберат желбите, потребите и погледот на светот на тие околу вас. Луѓето со емпатија обично се одлични во регулирањето на односите, слушање и однесување со другите. Тие избегнуваат стереотипи и прерано просудување и ги живеат своите животи многу отворено и искрено.

5. Социјални вештини: Оние со јаки социјални вештини се обично тимски ориентирани. Наместо да се фокусираат на сопствениот успех тие им помагаат на другите во развојот и истакнувањето. Тие можат да ги надминат споровите, одлични се во комуникацијата и многу вешти во градењето и одржувањето на односи со другите.

opinion

Емоционалната Интелигенција може да се развива Комуникацијата помеѓу вашите емоционални и рационални „умови“ е физичкиот извор на Емоционалната Интелигенција. Примарните сетилни дразби влегуваат во `рбетниот мозок и мора да стигнат до предниот дел од мозокот пред да можете да размислите рационално за вашите искуства. Како и да е, тие најпрво поминуваат низ лимбичкиот систем, место кадешто емоциите се создаваат. Значи ние имаме најпрво емоционална реакција на настаните пред да се вклучи нашиот рационален разум. Вашиот мозок постојано воспоставува нови врски како што усвојувате нови вештини, процес кој невролозите го нарекуваат „пластичност“. Промената настапува постепено, како што мозочните клетки воспоставуваат нови врски да ја забрзаат ефикасноста на новостекнатите вештини.

Со користење на разни начини за зголемување на Емоционалната Интелигенција се овозможува билиони на микроскопски неврони да направат поврзување помеѓу рационалните и емоционалните центри на мозокот, да „разгранат“ ситни врски (баш како дрво) за да стигнат до останатите клетки. Оваа верижна реакција на поврзување овозможува побрзо и полесно ставање во акција на новостекнатите вештини кога ќе има потреба. Еднаш кога веќе ќе го извежбате мозокот со постојано користење на нови стратегии на Емоционална Интелигенција, емоционално-интелигентното однесување станува навика.

Набљудувајте како се однесувате кон луѓето. Разгледајте ја вашата работна околина. Направете самоевалуација. Преиспитајте се како реагирате во стресни ситуации. Преземете одговорност за вашите акции. Преиспитајте како вашите реакции делуваат на останатите-прwед и воопшто да реагирате. И на тој начин се развиваат нови вештини на Емоционална Интелигенција.

By Laura Babaityte Преведе Горан Галабов

VOICES - 47

sport

The last penalty.

Alternate History of Yugoslavia*

The twentieth century has been defined as the century of Sarajevo. The cycles don’t care of round numbers, of the time as we humans mark it. An era runs out when it must and doesn’t respect the dates. Conventionally, the twentieth century begins in Sarajevo, on June 28th 1914, when Gavrilo Princip shoots the archduke. In history books the cause-effect relationship is sudden: Gavrilo shoots and World War I bursts. Conventionally, the century ends in Sarajevo, emblem of all the Balkan wars in the Nineties. Once again, an episode marked the divide between two eras. But this time there are no gunshots, on centre stage there are no politicians or soldiers.

The protagonist is Faruk Hadžibegić, a Yugoslav football player which soon would become Bosnian. Is June 30th 1990. It’s a day that gives signals to the world that will come. The last pieces of the Berlin Wall are still falling.

Europe is on the road to Maastricht. The Soviet Union of Gorbachev and Perestroika gets ready for the twentyeighth congress of the Communist Party, the last one. By order of Slobodan Milošević, leader of the NationalCommunists, the Serbian Republic is on the eve of a referendum to approve the new constitution, which limits the autonomy of Kosovo Albanians. At the same time, the Slovenian President Milan Kucan and the Croatian Franjo Tuđman meet and confirm the will to transform the Yugoslav federation into a confederation, first step towards the independence. The football World Cup in Italy panders to the geopolitical moods: the Soviet Union loses against Romania, former satellite country, and comes out in the first round; West Germany will win the cup.

Henry Kissinger, former US secretary of state, writes for the Los Angeles Times that «the event feeds nationalism».

In the case of Yugoslavia, the question is: what nationalism? In the chaos of symbols that the Western world struggles to decrypt, next to the national flag, blue-white-red with a red star in the middle, appear the Serbian one, same colours in a different order and the royal crest with eagle, and the Croatian, with white-red checkerboard.

In the quarterfinals of the tournament Yugoslavia faces Argentina, the defending champion team, with the best player of all time, Diego Armando Maradona.

48 - VOICES

sport The match ends in a tie, zero-zero after 120 minutes. Penalty kicks will decide the winner. Half luck, half skill. May it’s no coincidence if the match is played in Florence, the city of Machiavelli. The tension is high, even Maradona misses his penalty. On the last lap of a story that seemed endless, the teams are two-two. It’s the turn of Gustavo Dezotti and the Argentinian forward doesn’t miss: 3-2. It’s up to Faruk, the accidental hero of this story.

Pause. Now I will tell you another story, as if I were a future Balkan Homer. There, where Europe meets Asia, Helen, the femme fatale. Here, where Europe is an announcement of the East, the fatal penalty. May it sounds blasphemous: how can a football match to decide the fate of an entire nation? It’s true, there would be many other intermediate steps to consider. It’s true, it doesn’t work in this manner, now, for those who think coldly. But one day, who knows.

Time crushes the perspective, it compresses the facts, it elects the symbols, it relies on the popular narrative.

Once upon a time there was a very popular game called football. Faruk had to save the existence of a nation by kicking a penalty. He missed it and the war began. The story might end like this, for our attitude to the scapegoats, to the epic reduction of complexity. It happened with the irredentist Yugoslav Gavrilo Princip, it happens with the Yugoslav Faruk Hadžibegić. But, what if we try to rewrite the story?

Replay. It’s a beautiful summer evening in Florence. Faruk advances toward the penalty spot calm, relaxed, determined. He must write “to be continued” on the page, to bring strength to the Yugoslav flags which timidly begin to be visible next to those of the secessionist republics. That kick to the ball is the push toward the change of mind, the back-to-the-future of people who have the same language, even if the they write in different characters, people who eat the same food, people who have different religions but all with one god and not so antagonistic as it will be later. Faruk looks at the goalkeeper and he doesn’t see anyone. There can be no one between him and his task: save Yugoslavia. No one can stop that ball so full of meaning. Faruk is not him right now, he is the messenger of a divine plan. His feet are the gift he has received for the fulfilment of this mission, his lungs contain the breath of a nation suspended between itself and nothingness, his head is the patrimony to preserve and to return to those who have lost it in the negative-sum operation which is war. In those 18 square meters, Faruk Hadžibegić from Sarajevo must hole not a ball, but a political manifesto, a “no” to the announced destruction. He takes a run-up and kicks.

Goal. Tie. From the bleachers: «Yugoslavia! Yugoslavia!» Faruk’s teammates, galvanised, don’t make other mistakes, the Argentinians did. Yugoslavia advances. Maradona says: «this time God had other plans». In the semi-finals, Italy doesn’t handle the pressure of prediction and Yugoslavia wins. The final is against Germany. The nation that was now unified against the one that entrusted his fate to a game. As in all happy ending stories, Yugoslavia wins. Maradona was right: God’s plan is now clear. In all the republics of the federation is a delirium of joy. When heroes return home, with the cup, they retrace the itinerary of Tito’s funeral. In the country grows a sentiment of “Yugonostalgia”.

Nationalists cannot go against the popular emotionality. So, no more war. And everyone lived happily ever after.

(Ok, it’s an impossible story, I know. We cannot go back. So, why write it? And why put a penalty kick at the centre of the story? Well, for the same reason why millions of people love football: because football is childhood. And in childhood everything is possible.) *Loosely based on a book of Gigi Riva

By Igor Giammanco

VOICES - 49

sport

Penalltia e fundit.

Histori alternate nga Jugosllavia*

S

hekulli i njëzetë është definuar si shekulli i Sarajevës. Ciklet nuk brengosen për rrumbullakësimin e numrave të kohës sikur ne njerëzit që i shënojmë. Një era përfundon kur duhet dhe nuk i respekton datat.

Konvencionale, shekulli njëzet fillon në Sarajevë, në Qershor 28-tin, kur Gavrilo Princip vrau Baronin.

Në librat e historisë shkaku-efekti i marrëdhënieve është i papritur: Gavrilo gjuan dhe Lufta Botërore e 1-ra ndizet. Konvencionale, shekulli mbaron në Sarajevë, ëmblema e krejt luftave Ballkanike në të nëntëdhjetat.

Edhe njëherë, një epizodë e shënuar të bëjë ndarjen mes dy erash. Por këtë herë nuk ka të shtëna me armë, në skënën qëndrore nuk ka politikanë apo ushtarë. Protagonisti është Faruk HaxhiBegiç, një futbollist Jugosllav që më vonë do bëhet Boshnjak. Në Qershor 30-të 1990. është dita ku shenjat e dhëna sinjalizojnë se lufta do të vijë. Copat e fundit e murit të Berlinit jane ende duke u shembur. Europa është në rrugë për në Mastrixt.

Bashkimi Sovjetik i Gorbaçovit dhe Perestroika bëhen gati për kongresin e njëzet e tetë të Partisë Komuniste, të fundit. Me urdhër të Sllobodan Millosheviç, lider i Nacional-Komunistëve, Republika Sërbe është në mbrëmjen referendumit për ta aprovuar kushtetuën e re, e cila limiton Autonominë e Shqiptarëve të Kosovës.

Në të njëjtën kohë Presidenti Slloven Milan Kuçan dhe ai Kroat Franjo Tuxhman takohen dhe konfirmojnë vullnetin për ta transformuar Federatën Jugosllave në Konfederatë, hap i parë drejt pavarësisë. Kupa botërore e Futbollit në Itali kënaqej në disponime gjeopolitike; Bashkimi Sovjetik humb nga Rumania, ish shtet satelit, dhe del jasht qysh në raundin e parë; Gjermania Perëndimore do të fitojë kupën. Henri Kisinger, ish Sekretar i Shtetit të SHB, shkruan për Los Angeles Times që “ngjarja ushqen nacionalizmin”. Në rastin e Jugosllavisë, pyetja është: Çfarë nacionalizmi? Në kaos të simboleve që bota Perëndimore luftonte për të dekriptuar, afër flamurit nacional, kaltër-bardh-kuq me yll të kuq në mes, shfaqet flamuri Serb, të njejtat ngjyra në renditje të ngjyrave ndryshe dhe me kreshtë mbretërorë me shqiponjë, dhe Kroatët, me kuq-bardh sikur tabelë shahu.

Në çerek finale të turnamentit Jugosllavia përballet me Argjentinën, ekip në mbrojtje kampioni, me lojtarin më të mirë të gjitha kohërave Diego Armando Maradona.

50 - VOICES

sport

N

deshja përfundon baraz, zero-zero pas 120 minutave. Gjuajtjet nga penalltia do të përcaktojnë fituesin. Gjysëm fat, gjysëm talent. Ndoshta nuk ishte koincidencë që ndeshja të luhej në Florencë, qytetin e Makiaveli-t. Tensioni është i lartë, madje edhe Maradona humbi penalltinë e tij. Në gjiron e fundit të tregimit që dukej i pa fund, ekipet janë dy-dy. është rradha e Gustavo Dezoti dhe përparësia Argjentinase nuk humb këtë herë:3-2. është rradha e Faruk, hero aksidental i këtij tregimi.

Pauzë. Tani unë do të ju tregoj një tjetër tregim, sikur unë të isha Homeri i ardhshëm i Ballkanit. Atje ku Europa takon Azinë, Helen, femra fatale. Këtu ku Europa është lajmërim i Lindjes, penallti fatale. Ndoshta tingëllon blasfemike: si mundet që një ndeshje futbolli mund të vendosë fatin e gjithë kombit? është e vërtetë, do të ishin shumë hapa të ndërmjetëm për tu konsideruar. është e vërtetë, nuk funksionon në këtë mënyrë, tani, për ata të cilët mendojnë ftohët. Por ndoshta ndonjë ditë, kush e di. Koha shtyp perspektivat, i kompreson faktet, zgjedh simbolet, dhe mbështetet në tregim popullor. Na ishtë njëherë një lojë shumë e populluar që quhej futboll. Faruk duhej që të shpëtonte ekzistencën e kombit duke gjuajtur në penallti. Ai humb dhe lufta filloi. Tregimi mund të përfundojë kështu, për qëndrimet tona ndaj kokë turku, në reduktim epik të kompleksitetit. Ka ndodhur me irredentistin Jugosllav Gavrilo Princip, do të ndodhë me Jugosllavin Faruk Haxhibegiç. Por, çka nëse ne provojmë ta rishkruajmë tregimin?

Replikë. është natë e bukur vere në Florencë. Faruk niset përpara në pikën e penalltisë i qetë, relaksuar, i vendosur.

Ai duhet të shkruaj “do të vazhdojë” në faqe, për të sjellur fuqi tek flamuri Jugosllav, që fillon të duket afër atyre republikave separatiste. Ajo gjuajtje në top është shtyrje drejt ndryshimit të mendjes, mrapa-në-të-ardhme për njerëzit e gjuhës së njëjtë edhe pse ata e shkruajnë në karaktere të ndryshme, njerëz që hajnë ushqimin e njëjtë, njerëz që kanë religjione te ndryshme por të gjithë me një zot dhe jo aq antagonistike si që do të jetë më vonë. Faruk shikon tek golmbrojtësi dhe ai nuk sheh askënd. Nuk mund të jetë askush mes tij dhe detyrës së tij; të shpëtojë Jugosllavinë. Askush nuk mund ta ndalë at top plot kuptim. Faruk nuk është ai tani, është lajmëtar e një plani hyjnor.

Këmbët e tij janë dhuratë për përmbushjen e këtij misioni, mushkëritë e tij kanë frymën e kombit të suspenduar mes vetes dhe asgjëje, koka e tij është pronë për ta ruajtur dhe të kthejë tek ata të humbur në operacion shumë negativ që është lufta. Në ato 18 metrakatrorë, Faruk Haxhibegic nga Sarajeva duhet kompletuar jo topin, por manifestin politik, një “jo” ndaj shkatërrimit të lajmëruar. Ai merr vrapin dhe gjuan. Gol. Barazim. Nga stadiumi; “Jugosllavia!

Jugosllavia!”. Bashkëlojtarët e Faruk-ut, të hekurt nuk bëjnë gabime tjera, Argjentinasit bëjnë. Jugosllavia avanson.

Maradona tha: “këtë herë zoti ka plane tjera”. Në gjysëm finale, Italia nuk mundet të bëjë ballë presonin e predikimeve dhe Jugosllavia fiton. Finalja është kundër Gjermanisë. Kombi tani është i bashkuar kundër atij që besoi fatin e tij në këtë lojë. Si në krejt mbarimet e lumtura të tregimeve, Jugosllavia fiton. Maradona e kishte me të drejtë: Plani i Zotit tani është i qartë. Në krejt republikat e federatës një delirium i gëzimit. Kur heronjët kthehen në shtëpi, më kupë, ata riecin itinerarin e funeralit të Titos, Në shtet rritet një sentiment i “Jugonostalgjisë”. Nacionalistët nuk mund të shkojnë kundër ndjenjës së popullit. Andaj, jo më lufta. Dhe të gjithë jetuan të lumtur përgjithmonë.

(Në rregull, është një tregim i pamundur, unë e di. Ne nuk mund të kthehemi mbrapa. Andaj, pse të shkruhet? Dhe pse ta vëjmë penalltinë në qendër të tregimit? E pra, për të njëjtën arsye pse miliona njerëz e duan futbollin: sepse futbolli është fëmijëri. Dhe në fëmijëri gjithçka është e mundur.) *Lirshëm bazuar në libër të Gigi Riva

By Igor Giammanco Translatеd by Sokol Makoli

VOICES - 51

To read other editions on

https://issuu.com/vcsvoices

Join us on

https://www.facebook.com/vcs.skopje https://voiceskopje.org 52 - VOICES