Voices December 2017

VOICES TOPIC OF MONTH Crazy About Salsa

CULTURE The Soul Of Skopje

INTERVIEW Endure TCR Cycling Benoit Bringer

REPORTAGE E-stonia

English

МАКЕДОНСКИ Shqip

December 2017

EDITORIAL

ГОРАН АДАМОВСКИ - УРЕДНИК НА „ВОИСЕС“ GORAN ADAMOVSKI - EDITOR OF “VOICES” MAGAZINE Танцувајте со нас и во идната година

Dance with us in the next year

Ете, и 2017 година ја оставивме зад нас. Во следните денови ќе правиме ретроспектива што сме направиле, каде сме биле успешни, а каде сме потфрлиле. И ќе си дадеме ветувања дека од Новата година... Всушност, најпрво треба да го погледнеме својот распоред и да ги исфрлиме работите што не се нужни. Да најдеме време за себе, за одмарање и за собирање сила, да го одбегнеме стресот, брзањето и непотребното губење енергија. Да размислиме што и кој ни значи и кому вреди да му го посветиме времето. Да бидеме благодарни за искуствата што сме ги стекнале годинава и да се подготвиме за нови авантури. Можеби да се запишеме на салса? Навистина, што е толку фасцинантно во овој ритам? Зошто ги движиме телата додека ја слушаме песната што ни се допаѓа, зошто следиме видеа, па дури и земаме часови за да бидеме добри во нешто што изгледа толку тривијално? Танчерите ќе ви речат за да ја подобриме физичката кондиција и менталното здравје. Ќе ви кажат и дека преку танцот ја подобруваат емтовината стабилност. Прочитајте зошто сме луди по салса во последното издание на магазинот „Воисес“ во 2017 година. Покрај тоа, отпатувајте со нас во Талин, спознајте ја душата на Скопје, запознајте се го полскиот велосипедист Зигмунд Кулчина и францускиот новинар Беноа Брингер, дознајте како беше на Младинскиот фестивал во Русија... Среќни празници и се читаме в година!

Here, and we left 2017 behind us. In the coming days we will make a retrospective of what we have done, where we have been successful, and where we failed. And we promise ourselves that from the New Year... In fact, we should first look at our schedule and expel things that are not necessary. Let’s find time for ourselves, for rest and for gathering strength, to avoid stress, rush and wasteful energy loss. Let’s think about who and who is worth it and who is worth it to dedicate time. Let us be grateful for the experiences we have gained this year and prepare for new adventures.

Maybe we can sign up for salsa? Really, what’s so fascinating about this rhythm? Why do we move our bodies while listening to the song we like, why are we watching videos, or even taking hours to be good at something that seems so trivial? Dancers will tell you to improve physical fitness and mental health. They will also tell you that through dance improves the emotion stability.

Read why we are crazy after salsa in the latest edition of the magazine Voices in 2017. In addition, travel with us to Tallinn, see the soul of the Skopje, get acquainted with Polish cyclist Zygmunt Kulczyna and French journalist Benoit Bringer, find out how it was at the Youth Festival in Russia ...

Happy holidays and we are reading in a year!

Goran Adamovski

Горан Адамовски

STAFF VCS DIRECTOR: Nikola Stankovski COORDINATORS: Gjoko Vukanovski Ivana Angelovska Goran Adamovski

2 - VOICES

VOLUNTEERS: Aleksandra Grzyb Paulina Golebiowska Chris Maiken Chloe Dumeusois Antoine Lomba Ann Aro

WRITERS: Igor Pop Trajkov Milan Gjapic Andrej Naumovski Damjan Georgievski Vafire Muhameri Maja Nevcevska Stankoska

TRANSLATORS: Aleksandra Krstevska

CONTACT: Volunteer Centre Skopje Emil Zola 3/2-3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk

P.18

P.26 P.24

CONTENT

P.20

P.4 4

TOPIC OF THE MONTH 4 Crazy About Salsa 32 Crazy About Salsa -

6

Chloe & Chris Chloe & Chris

REPORTAGE

20

18

Sotirovski Portrait - Igor

Opinion Soul of Skopje - Antoine Kids - Maja

ERAsMUS + 8 9 10 11

12

Interculture 20 years - Goran

20 22

6 E-stonia - Ann

8

16

YE Struga - Andrej YE Italy - Damjan YE Athens - Vafire NGO Fair - Antoine

Culture 12 Youth festival Russia - Goran 14 Tattoo - Chloe

24 Interview 24 Benoit Bringer - Igor 26 Transcontinental Race - Aleksandra

30

sport 30 Carling - Milan

VOICES - 3

ТЕМА НА МЕСЕЦОТ

Луди за Салса

Сѐ додека вие се прашувате, луѓето се среќни да танцуваат. Кога танчерите ќе се соживеат со танцот, тоа е сензуално на подиумот. Сабота вечер во Скопје, ние сме во клуб и местото е полно. Сите изгледаат добро облечени и добро расположени. Многу луѓе се насмеани, занишани. Само гледајќи ги како танцуваат, можеме да чувствуваме добра атмосфера и енергија насекаде. Но, тоа не е клуб како и секој друг, тоа е латино клуб! Атмосферата е исполнета со салса, бачата и кизомба. Мажите бараат жени да танцуваат. Не е важно за возраста, искуството на танцување, изглед, националност или нешто друго. Во толпата луѓе што танцуваат можеме да видиме професионалци и почетници, сите се забавуваат. Во почетокот тоа беше доволно само да се види, но сега салса не предизвика и премногу сакаме да танцуваме. Затоа решивме да одиме на салса часови. Ние го одбравме КаДанце како танцов клуб бидејќи не е далеку од нашата работа и слушнавме дека тоа е добро место. Таму ги запознавме Ико и Кејт, нашите инструктори за салса. Прашавме неколку прашања за културата на латино танцот во Македонија, бидејќи од тука сме, навистина се прашуваме зошто е толку раширено! Овие видови на танцување започнаа пред околу 50 години. Ико сметаме дека причината зошто станала популарна во текот на годините, е тоа што се менуваат танцовите стилови. На пример, секогаш има нови стилови во бачата, нови стилови во салса, нови стилови во кизмоба ... поради овој занес за латиното,

4 - VOICES

многу луѓе сакаат да отворат танцови училишта. Значи, тука можеш да најдеш многу места во Скопје, но за жал сите не се добри. Во некои училишта, инструкторите навистина немаат соодветна техника, некои само учат преку гледање видеа на ЅоуТубе. Па бидете внимателни кога ќе го одберете вашето училиште за танц, изберете добар клуб за да бидете добра танчерка. КаДанце пред три години ја отвори Катерина Стојковска. Ико работи со неа од самиот почеток. Заедно организираат навистина добри латино забави во Скопје. Некои од нив вклучуваат забави во Цаса Цубана, Сензуални ноќи и Партија на староградски латино на Алуре Бистро. Овие партии се навистина популарни и обично многу полни. Таму, скоро сите ги знаат сите, бидејќи тие се таму многу пати. Со текот на времето, таа создаде како заедница на култура на латино танц. Секој пат кога ќе одиме на овие забави ние се чувствуваме добредојдени. Дури и од првиот пат отидовме таму луѓето беа толку топло и пријателски. Тие побараа од нас да танцуваме, но сѐ уште бевме срамежливи и не знаевме како да танцуваме без да се чувствуваме смешно. Исто така, бевме толку фасцинирани и маѓепсани од начинот на кој се движат. Неверојатно е колку и музиката ги тера луѓето да ги превртуваат колковите без да го осознаат. Става насмевка на нашите лица, само размислувајќи за тоа. Од прв пат тоа беше како дрога, бидејќи еднаш имавме вкус на тоа, ние постојано се враќавме за уште и сè уште го правиме.

TOPIC OF THE MONTH Потоа сакавме да знаеме зошто Ико преферира латински стилови на танцување на други луѓе како хип-хоп или современи ... Изненадувачки рече дека можете да го измешате секој вид танц во латински танц и затоа му се допаѓа најмногу. На пример, ние сме сигурни дека не знаете дека може да се стави движење на хип хоп во салса! Ико лично сака да ја користи бачатата секој пат кога тој танцува. Станува збор за вашиот стил на танцување, секое тело има свој стил. Дури и денес, танцовата култура се уште расте. Во КаДанце се обидуваат постојано да внесуваат нешто ново со одење на семинари и да научат повеќе за да го доведат овде во Скопје. Она што тие го носат тука, ја прават културата на танцот пошироко распространета преку часовите и забавите. Иако Катерина и Ико се професионалци, тие сè уште се отворени за да научат за танцот и да го споделат своето знаење. Но, за кого е добар овој танц? Тоа зависи од лицето. Некои луѓе полесно учат, некои подолго време. Но, ако тоа е нешто што го сакате, ќе го направите да работи. Не постои правило да се каже дали е за овој тип или за тој тип на лице. Добро е за секого онолку колку што сакате и вие сте мотивирани. Карактеристиките што треба да ги имаат како добра танчерка е напорна работа прво и основно. Потоа, истражувајќи за да научите нови чекори или бројки, оставете го отворен ум бидејќи има нешто ново да се научи секој ден. Добро, па мора да одиме бидејќи имаме салса класа, но ние се надеваме дека ќе ве видиме во следниот латино “caliente” дел. Прашавме, зошто културата на латино танцувала толку многу во Македонија во текот на годините. За Ико, одговорот е едноставен, бидејќи е социјален, секој може да игра. Исто така, не треба да имате кореографија, не треба да ги паметите чекорите и ништо не е во одреден поредок на движење. Можете да направите што сакате. Вие сте слободни.

Клои Думесуа Крис Маикен

VOICES - 5

РЕПОРТАЖА

E-STONIA Think of a country where you can vote and do your taxes online. Where children learn to code from the young age of seven. Welcome to Estonia General Estonia is a small Baltic country in Northern part of Europe. It’s a small country with only 1.3 million people yet it has accomplished quite a lot. Estonia has managed to build a country that is a beautiful mixture of old and new. Estonias capital city Tallinn has one of the bestpreserved medieval old towns in Europe. That’s just the start Tallinn is also one of the most modern cities in Europe.

History After regaining its independence in 1991, Estonia had to start from scratch. At that point only half of Estonian population had telephone lines so as imagined the connection to the outside world was also very limited.

So estonians had two options - to take from others or make your own, Estonians chose to do things their own way. In a way you can say Estonia itself is kind of a startup. When the new government was elected Estonia saw a new beginning. With average age of 30 years old the government came with new ideas and a lot of potential to change things up for the country.

Mart Laar was selected as the prime minister, in power he managed to institute a flat-tax system and many other reforms that simplify starting a business. Today these changes have helped Estonia to attract foreign investments.

6 - VOICES

E-Government Ever, since, e-Estonia has blossomed in 2000s, Estonia has declared internet access as a human right.

ID cards were issued in 2002. Since then every Estonian is assigned to unique string of 11 digits, a digital identifier that acts as a key to operating almost every aspect of that person’s life. Because of that 98% of Estonians have ID cards. It very efficient since digital signature has the equal weight to handwritten.

This has made signing papers a lot easier and faster.

Thanks to that Estonia has a paperless system called E-Government. These days almost all Estonians file taxes via online within few minutes because since it’s made prefilled.

Probably one of the most important changes was that in 2007 Estonia became the first country in the world to allow online voting in a general election.

This has made voting a lot more easy for people. For example if you are traveling or don’t have the time to go to the election office you can just vote online using your ID card. Since people’s data is stored online, when another person or government looks at your information you get a mail about it. So you can check who’s looking at your information and send them a mail to ask why were they interested in your personal information.

After the 2007 cyber-conflict were cyber attacked as well down fifty-eight Estonian websites including those of government, most newspapers and many banks, Estonia has been putting a lot of effort in cyber-security. Because of that the first data embassy was opened in Betzdorf, Luxembourg. So in a case of a shutdown Estonia will have an backup.

REPORTAGE E-residency

Start-ups

Estonia is also the first country in the world to offer people virtual residency. Estonia released the first e-residency cards 2014 December. Since then people with e-residency can be set up companies in Estonia within 5 minutes. E-residency program, is open for anyone from anywhere in the world. The person does not have to actually live in estonia the E-residency card just makes it easier to open a business and a bank account. It’s also useful for transfers and since most of the things in Estonia are done online it makes it more convenient and faster. It should be noted though that E-residency does not give a person Estonian citizenship, tax residence, and entry permit to Estonia or to the European Union.

In 1994 Estonia became the first country to institute a flat-tax. So that itself makes managing a business easier.

Interesting fact about Estonia is that it produces more start-ups per head than any other country in Europe. In a way this is related to the e-government project in Estonia. Because in the 2000s there were big investments made to promote information technology studies and coding. An even bigger boost happened when Estonian engineers developed the code behind Skype in 2003 this gave a great input in motivating young people to study programming. There are about 350 start ups in Estonia so in a way it plays a big role in the country’s way of being. When you look at Twitter you might have seen #EstonianMafia and this is what we call Estonians Info technological powerhouse.

Ann Aro

VOICES - 7

ЕРАЗМУС+

Уште еден чекор... Уште еден тренинг за антидискриминација и екстремизам... Пак истите теми... Можете да пронајдете безброј тренинзи на овие теми и тажната реалност е дека се додека ги имаме сите оние наши стереотипи и предрасуди, овие тренинзи ќе ни се потребни. Овој беше оранизиран од ЕПТО (Европска Врсничка Тренинг Организација) и ЦЕЈИ (Еврејски Придонес кон Инклузивна Европа) и беше дел од поголем проект од кој првиот дел се случи во Арад, Романија. Беше организиран во Струга, од 12-19 ноември и собра повеќе од дваесетина луѓе како учесници и персонал и произведе уште една група на врснички едукатори. Ова беше еден од најпродуктивните тренинзи на кој сум бил. Ги поставивме темелите во Арад каде што го добивме нашиот тренинг за запознавање со темите на антидискриминација и ектремизам со акцент ставен на исламофобијата и антисемитизмот. Потоа ги направивме нашите локални работилници каде што пренесовме дел од она што го научивме во Арад на луѓе во нашата заедница и добивме практично искуство како е да се биде едукатор. Следно што следуваше беше ,,обучи ги тренерите” тренингот во Струга каде што навистина добивме шанса да бидеме во улогата на тренери и едукатори и добивме многу совети како се снајдеме во таа улога. Откако имавме сесија на тоа како се дава и се прима повратна информација (feedback) тоа и го добивме од другите учесници и тренерите што беше многу добар начин сами да си ги забележиме нашите силни и слаби страни. Исто така работевме како да се справуваме во тешки ситуации, вистинскиот начин на начинот на рефлекција по активностите, патот на врсничките едукатори итн. и добивме прирачник од сите активности и програма како да одржуваме тренинзи со методите на ЕПТО и ЦЕЈИ.

Јас, лично навистина уживав во шансата да водам една сесија и подоцна да добијам повратна информација од другите учесници и тренерите. Исто така имав можност да работам со ко-тренер што го направи работите многу полесни и моето искуство со ко-тренери досега е одлично. Навистина ја ценам повратната информација што ја добив затоа што мислам дека тоа ми овозможи да видам некои работи од друга перспектива. Уште една работа во која уживав е тоа што можев да го напишам мојот досегашен пат во неформалното образование и кон што целам како тренер по неформално образование и врснисчки едукатор. Сето ова е дел од програмата на ЕПТО и ЦЕЈИ да обучат младински работници и преку нив да ги совладуваат сериозните теми како дискриминацијата и екстремизмот. Ова е уште еден чекор кон инклузивно општество и непристрасни луѓе.

Андреј Наумовски

8 - VOICES

ERASMUS+

Lights, Camera, realAction во Торино Секоја личност има право да ги искаже своите лични размислувања и идеи. Затоа и постои правото на слобода на говорот кое е признаено како човеково право и е запишано во Универзалната декларација на човекови права. Во модерната ера со развојот на: технологијата, интернетот и појавата на социјалните мрежи се овозможи брзо и ефикасно комуницирање со други личности од сите краеви на светот како никогаш до сега. Но, во последните 20 години се појави феномен, кој е резултат на злоупотреба на правото на слобода на говорот. Говорот на омраза на интернет и „cyberbullying“ е токму тоа што има огромно, негативно влијание врз општеството и ја застапува омразата во него. Во периодот од 10.11.2017 – 20.11.2017, во Торино, Италија, се оддржа младинската размена ,,Lights, Camera, realAction“ со цел младите да го прошират своето знаење за тоа што претставува говорот на омраза, како да се препознае и како да се спречи. Во оваа размена учествуваа 7 земји: Македонија, Италија, Шпанија, Полска, Словачка, Финска и Норвешка. Секоја земја имаше различен број на учесници, вклучувајќи еден тим лидер. Нашите учесници од Македонија, најпрво се сретнаа на скопскиот аеродром „Александар Велики“, а потоа одлетаа за Истанбул, од каде што по една вечер помината таму, се упатија кон Торино, кој е четврти по големина град во Италија и се наоѓа во северозападниот дел. На северната страна на градот може да се види швајцарската страна на Алпската верига, додека пак, на западната страна може да се забележи француската алпска граница. Уште по пристигнувањето, нашите учесници се запознаа и со групите и од другите држави, а за многу кратко време сите учесници започнаа да се зближуваат. Веќе вториот ден започнаа активностите во медиа центарот, кој што беше оддалечен неколку километри од хостелот во кој престојуваа учесниците. Првиот ден, сите учесници имаа за задача да го претстават говорот на омраза во нивната држава, а подоцна и да научат за говорот на омраза во другите држави ширум Европа. Активностите во медиа центарот беа проследени со неколку паузи, на кои што учесниците имаа можност да се дружат, забавуваат и да се запознаваат. Наредните два дена поминаа со многу интересни активности и „team building“ игри, а веќе четвртиот ден сите учесници имаа прилика да го запознаат градот Торино. Главната атракција во градот за секој

турист е Музејот на филм, кој е воедно и највисоката зграда во градот, на чиј врв може да се види прекрасната панорама на Торино и убавиот пејзаж на Алпите во околината. По прошетката во музејот, сите учесници имаа прилика да го истражат градот и да видат со што се’ располага, а подоцна имаа можност да пробаат италијанска пица и италијански сладолед. Наредните денови поминаа со многу интересни активности, како на пример: снимање кратки видеа, обработка на анимации и филмови, моделирање со пластелин и правење анимации од истите, снимање на интервјуа и документирање на се она што се случува таму. Меѓутоа, веќе дојде време сите учесници да се вратат дома. Ова беше навистина тежок момент за сите, бидејќи за само една недела сите се зближивме, и станавме исто како семејство. Секако, утрото пред сите да се упатат кон своите земји, некои од учесниците пуштија по некоја солза. Но, не значи дека ова е крај на пријателството кое го изградиле тие таму, туку овие пријателства траат засекогаш. Десеттиот ден, нашиот тим се упати кон Истанбул, а од таму за Скопје. Оваа размена ги промени животите на некои од учесниците, и им помогна да се пронајдат себеси. Исто така беше и врска за градење на силни пријателства кои никогаш нема да се заборават. Се гледаме наскоро, Gucci Gang. Дамјан Георгиевски

VOICES - 9

ЕРАЗМУС+

12 HOURS JOURNEY, LIFELONG 7 DAYS EXPERIENCE! Another cold autumn day, clouds surround my city and first rain drops dance on my window,the phone makes a sound. E-mail from Volunteers Center Skopje: “Do you want to take part in the on-location training about learning design in the frame of the project “LeaD in Practice” in Athens, Greece?” Three phase project, online, on-location and follow up online activates. Yes! Let's start new adventure!

Early in the morning the moon is following the bus till its final destination: Thessaloniki. No, we are not at the “hot chair” yet. The airplane takes us to Athens. The roof of the hostel Cecil with sa view on Acropolis is the first witness of 20 members group's team building activates. Using different methods and activities to engage all the participants, to build trust between each other with both individual and collective tasks made us understand common goal. Group consisting from 20 different professional backgrounds with one common goal sharing experiences, discussing “hot potatoes” and hopefully drafting one questionnaire. Sincere enthusiasm, energy, effort, commitment, sometimes confusion were spread all over Athens. Through art galleries, team and individual work, videos, interviews, theatre, presentations, interactive work we were exploring some crucial issues from the training field with the focus on intercultural learning and dialogue; topics which are not discussed but are challenging every trainer. Of course there is still a lot of job that should be done.

This one week training was put on the shoulder of every participant; empathy, gratitude, respect, flexibility, taking care and encouraging each other. One thing is for sure, there were three excellent professionals who in great way were sharing their knowledge, experience, concerns, and fresh ideas. Carmen, Paul and Ben; three passionate trainers, from different fields with outstanding leadership skills and confidence were tuning and leading this group of 20 people. It was partcipant-to-particpant training, quoting one participant's sentence: “it is a coffee time for me and if you have a question go to Ben and Paul”. Mixed environment of young students, experienced university professors, creative director, freelancer, trainers, facilitators were finding solutions of difficult situations during the trainings, language challenges, learning about time management, the Heroes Journey theory, literal thinking and structuring our presentations. We didn't lack outdoor activities . Athens is so nice when it's sunny but it is also wonderful when it is raining. During these five days a new family was established with both happy and difficult moments. It was enough time to pass our childhood and adolescence. Each of us came as innocent child and left as grown-up who has passed two turbulent and exciting puberties. Surprises from our secret buddy were coming almost every day in different way. Oh, what kind of relationship was created!? By destiny, occasionally or by simple human plan one of the participants of our organization Volunteers Center Skopje, is going on other training with one of the participants from UK. After the rain rainbow comes!

We said goodbye to each other with deep desire to meet once again in some other spot of this amazing planet. Yes, an amazing network of people from United Kingdom, Slovenia, Spain, Latvia and Greece was created.

P.S. All the time I say goodbye forever, wishing the first impression to last forever!

Vafire Muharemi

10 - VOICES

ERASMUS+

Третиот НВО саем се одржа во Скопје

Седумдесетина невладини и граѓански здруженија

Уште од раните утрински часови, десетици волонтери организации учествуваа на 3. НВО Саем што на 6 и организатори беа зафатени со олеснување на декември годинава се оддржа во просториите работата на околу 200 учесници на саемот, а под на Младинскиот културен центар во Скопје. Во будно око на Ѓоко Вукановски, координатор на НВО организација на Волонтерски центар Скопје, а Саемот. Настанот беше промовиран преку различни со финансиска поддршка од Град Скопје, целта медиуми, почнувајќи од социјалните мрежи, на саемот беше претставување на невладините постери, флаери, како и на националните телевизии организации пред нивните целни групи, но и нивно и весници. подобро вмрежување за подобра соработка што ќе „Овој НВО саем се одржува трета година по ред и им овозможи поуспешна реализација на зададените е добра можност за многу организации, здруженија цели. Работниот наслов на саемот беше: „Активно и фондации да ги промовираат своите активности, граѓанство подобро општество“ и служеше за да ги вклучат младите во нивните активности, во промоција на активното граѓанство и волонтерството нивните заедници, а претставува и одлична можност и да овозможи заживување на организациите, кои за вмрежување на организации и фондации за поуспешна реализација на нивните цели“, рече работат во Скопје. Никола Станкоски, директор на Волонтерски Центар Скопје. Пред доаѓањето на интернет и последователните онлајн пребарувачи, изнајдувањето можности за вклучување или вмрежување на организациите беше застрашувачки тешка задача. Саеми биле измислени токму за тоа, за да обезбедат ефикасна и корисна платформа за преземање на овие вложувања. Како што бројот на невладини организации во Скопје и во Македонија е во пораст, така расте и потребата за нивна подобра соработка. Всушност, една од главните очекувања од саемот е невладините организации да развијат подобри односи меѓусебно. Таков бееш случајот со г-ѓа Жаклина Димовска, претставник на на американскиот Холистички институт за образование, која што изрази надеж за иницирање нови партнерства со другите организации. Од друга страна, саемот беше можност и за субјектите, како Дневниот центар во Шутка за поголема видливост во јавноста, односно унапредување на нивната работа, подигнување на свеста и обезбедување средства преку продажба на новогодишни картички. Трети, пак, се надеваа дека ќе привлечат нови и мотивирани волонтери. НВО Саемот е навистина отворен за сите. За да можат да се пријават за учество, потребно е заинтересираните да се или да делуваат во Скопје. Оттука, сите видови на организации се испреплетуваат заедно, па така едни до други се организации што се активни во подигнување на свеста за животната средина, преку Европската здружение на студенти по право, до борците против трговија со луѓе. Се гледаме в година!

Антоан Ломба

VOICES - 11

ЕРАЗМУС+

Фестивал за млади во Русија

На настанот учествуваа повеќе од 26.000 учесници од 188 земји во светот, кои што дискутираа на теми од различен интерес. За првпат од прогласувањето независност, македонска делегација самостојно учествуваше на Светскиот младински фестивал што кон крајот на октомври се оддржа во Русија. На настанот учествуваа повеќе од 26.000 учесници од 188 земји во светот, кои што дискутираа на теми од различен интерес. Покрај дружењето со млади од целиот свет, изградени се многу партнерства и започнати се иницијативи што можат да придонесат за подобрување на процесите во општеството. Сумирајќи ги впечатоците од еднонеделниот престој во Сочи, македонската делегација за „Воисес“ ги пренесе своите искуства. „ Нашата делегација броеше вкупно 34 лица, од кои повеќето беа студенти, но имаше претставници на невладини организации, на ‘Славјански универзитет‘ и претставници од владини институции. Да се биде дел од 19. по ред Фестивал за млади и за студенти, во кој учествуваа иладници и илјадници млади луѓе од целиот свет беше непроценливо искуство за секој од нас. Секоја минута таму беше драгоцена, научивме работи што ќе можеме да ги користиме во иднина и се надеваме дека ќе имаме барем уште една шанса во животот да го искусиме тоа повторно“, вели Виктор Милошевски.

12 - VOICES

региони, тие биле највисоко рангирани за нивните заложби и активното учество. Поголем дел од македонската делегација беше одбрана да земе учество и во регионалната програма каде што селектираните учесници пред официјалното отварање беа дел од посета на региони ширум Руската федерација. Па, така, Македонци имаше во Новосибирск, Владивосток, Ростов на Дон, Санкт Петерсбург, Јарослав, Севастиопол, Казан и Калининград, каде што имаше паралелни отварања на фестивалот. „ Во текот на фестивалот имаше дискусии и предавања од економски, културен, политички, технолошки, медицински, граѓански, научен, музички и спортски карактер. Членовите на македонската делегација беа вклучени во сите активности соодветно на своето поле на интерес. Поради моето искуство во интернационална младинска политика, бев поканет да земам учество во тимот, кој ќе ја креира програмата за идниот фестивал во полето на млади и култура, но бев принуден да откажам поради ангажманот во регионалната програма на Санкт Петересбург“, вели Милошевски. Македонските претставници се особено горди што при правењето евалуација на програмата по

ERASMUS+ „Таму се дружевме со млади од цел свет, изградивме многу партнерства и започнавме многу иницијативи“, заклучува Милошевски. Рускиот претседател Владимир Путин го отвори и го затвори 19. Светски Фестивал за млади и за студенти. Во својот говор, тој рече дека е сигурен оти „младите од сите земји, националности и вери се обединети со заеднички чувства и вредности, со копнеж за слобода и со надеж за постигнување на среќа, мир и договор на нашата планета“. „Енергијата и талентот на младите луѓе поседуваат неверојатна моќ. Помладите генерации секогаш носат иновативни идеи во светот. Се трудите да пробате нови работи, да се вклучите во дебата и да ја прикажете вашата способност да не се согласувате со статус кво и како работите се прават. Бидете храбри. Направете своја сопствена иднина. Се стремиме да го промениме светот и да го направиме подобро место. Сето тоа е во ваши раце. Бидете сигурни дека никогаш нема да се вратите назад. Во меѓувреме, братството на фестивалот сигурно ќе ви помогне да ги носите вашите најхрабри и најдобри соништа и планови за живот“, потенцираше претседателот на Русија.

Во подготовката на македонските претставници помогнаа од руската амбасада во Скопје и од руската дијаспора. Македонскиот претседател ја прими македонската делегација пред заминувањето и им го врачи македонското знаме. Првиот Фестивал за млади и за студенти е оддржан во Прага во 1947 година. Станува збор за меѓународен настан организиран од Светската федерација на демократската младина (WFDY), меѓународна младинска невладина организација призната од Обединетите нации. Нема прецизен термин на оддржување, па се случува да биде организиран по две, три, четири, пет или шест години по претходниот.. Горан Адамовски

VOICES - 13

КУЛТУРА

A WAY TO BE… DIFFERENT ?

Look around you : tattoos everywhere. I have some, and I think you too, or maybe one of your friend. Tattooshops everywhere too… even in the small town, incredible ! Nowadays a tattooshop is essential as well as a bakery!

Apparently, this practice is embedded in our society so let’s travel a bit through time and the world to learn more about it.

It’s still really difficult to situate this practice in the time and in the space. But everywhere in the world, it has helped to marginalize people.

POLYNESIA

In the primitive peoples of Polynesia, tattoo has developed the most. Generally, it marked membership in a high social class. Thus, the first class, the highest, was called “tattooed legs”, the second “tattooed arm”, the third “tattooed flanks” … In the Marquis Islands all parts of the body were tattooed, except the palms of the hands and the soles of the feet. The more numerous and varied were the drawings, the more the person was old and raised in the social environment. Therefore, a beautiful tattoo for the Marquesan was a mark of pride.

The instrument used for tattooing was a wooden handle on which were fixed various objects like a bird bone.

The tattoo artist typed on this tool with a small hammer to facilitate penetration into the skin. The black dye was made from a nut mixed with water. I let you imagine how it could be painful…

ASIA

In Japan, in the 5th century, tattoos served to punish criminals as well as cutting a hand or an ear. In the 17th century, prostitutes tattooed themselves on the arm, the back of the hand, the chest or the face. It is therefore through these practices that the tattoo has been assimilated to the « bad habits » of Japanese society. It had a bad reputation for a long time, but now it’s more accepted. The motifs of Japanese tattoos are mainly figurative, such as flowers (especially the chrysanthemum which is the national flower), landscapes, animals…

In China, the culture of tattooing is important. Unlike Japan, they prefer colors, dragons, samurai… One of the main dyes used is obviously the China ink.

EGYPT

The practice of tattooing goes back very far in time.

The known tattooed mummies date from 2000 BC. JC.

14 - VOICES

These practices had aesthetic, magical, superstitious or medical aims. For example, some tattoos were dams against death and for the geometric signs, the point has a magic role, the circle delimits the diseased part...

To do this, the tattoo artist uses needles, the dye is a mixture of black smoke and woman’s milk.

AFRICA

The tattoo in North Africa existed 3000 years ago.

JC. These tattoos had a ritual and medical value. The most commonly used motifs were croissants, vertical lines and lozenges, they were essentially on the face.

Although this practice is very old, Islam condemns the tattoo. According to the Koran, nothing should change the creation of God. But, despite the religious prohibition the tattoo is very widespread (the past and its customs override the forbidden). To counter this prohibition, there are also ephemeral tattoos : it is the henna tattoo that women are made on the feet and the hands.

In Black Africa, it’s essentially tribal tattoos and scarifications. It is an embellishment. With a tribal tattoo they proved their identity, and differentiated themselves from the slaves who were not marked.

Also, tattooing and scarification can mark the transition from one state to another (from child to adolescent or adolescent to adult). All these physical aggressions will strengthen the personality of the one who undergoes them, and increase his vital forces.

USA

Pop culture and patriotic tattoos, including the American flag or old-school and pinup tattoos are favored. But in a deeper aspect, we find the culture of Native Americans in tattoos: the fascination with nature, drawings of wolves, bears, or eagles

CULTURE

AND WHAT ABOUT TATTOOS TODAY ?

The invention of the electric tattoo machine by the Englishman Samuel O’Reilly in 1891 revolutionized the art of tattooing. We are entering the era of modern tattooing. The principle is simple: needles connected to a nozzle that enters the skin. The risk of infection is reduced. O’Reillly’s machine still allows anyone to get tattooed at reasonable prices by experiencing less pain.

In the 20th century, the tattoo lost its notoriety because the workshops are located mostly in distressed districts. The practice becomes clandestine, however it continues to develop in certain circles (military, juvenile delinquents, motorcyclists ...). But in the late 1960s, Lyle Tuttle managed to erase the bad reputation of the

tattoo by tattooing stars, especially women, including Janis Joplin. He becomes a real ambassador in the art of tattooing.

Today the tattoo is at its peak. The society accepts this art form better! Getting tattooed has become almost mundane. Tattoo artists are real artists and respected as such. The tattoo still has the function of separating the person from nature or society, and differentiating people. It’s about asserting our identity. In the world in which we live, that is to say, a world in which everyone wears the same (almost) clothes, a world in which we are easily represented by numbers (as at school)… it is normal that we want to differentiate ourselves from others. Tattooing is a personal expression above all, a signature or a mark of recognition.

Chloe Dumeusois

VOICES - 15

КУЛТУРА

Интеркултура 20 години подоцна

Здружението за културна соработка „Интеркултура“ ги промовира културата, еколошките вредности и подигнувањето на личните и професионалните вестини на младите 16 - VOICES

CULTURE „Здружението за културна соработка ‘Интеркултура’ е организација формирана во ноември 1997 година, а официјално регистрирана на 9 март 1998 година. Идејата за основање на една организација, која ќе работи на полето на промоцијата на Македонската култура и културата на другите националности што живеат во Македонија, беше поттикната од сѐ поголемото раздвојување на етничките заедници во Македонија и непознавањето на културата на другата етничка заедница, а со тоа и нејзино не ценење. Основачи на ‘Интеркултура’ беа дваесетина млади луѓе од различна национална припадност: Македонци, Албанци, Турци и Хрвати, а членовите на организацијата сѐ од повеќето градови низ Македонија. Покрај промоцијата на културата, една од главните идеи беше и промоција на еколошки вредности како и подигнување на личните и професионални вештини на младите. Уште во тој период бевме свесни за промените на пазарот на трудот што се случуваа во Македонија и започнавме со реализација на проекти насочени кон подготовка на младите за пазарот на труд“. Вака Зоран Велковски, директор на невладината „Интеркултура“ ги опишува почетоците на организацијата што денеска е препознатлива и респектирана и која успешно работи на решавање на потребите и приоритетите на младите, промовира интеркултурен дијалог, делува на локално, национално и на меѓународно ниво. Вели дека нивното кредо и натаму останува исто: континуирана работа за развој на личните и професионални вештини на младите и промоција на интеркултурниот дијалог. „Во изминатите 20 години имаме реализирано преку 50 проекти на локално, државно и меѓународно ниво. Сме соработувале и сме биле поддржани од најразлични институции и донатори од Македонија, Советот на Европа, Светска Банка, Амбасади. Од проектите, кои мислиме дека се значајни и кои оставија белег, би ги издвоиле серијалот на неколку годишна реализација на проектот Културна толеранција, преку кој голем број млади од македонска, албанска и ромска етничка припадност имаа шанса да се запознаат

меѓу себе, да бидат дел од работилници и на крајот од семинарот да се дружат, запознаваат и остваруваат контакти. Би го издвоил и работењето со децата и младите од Домот за деца 11 Октомври и СОС Детското село. Покрај реализираните работилници и тренинзи имаме организирано и неколку хуманитарни настани“, појаснува Велковски. Кога се во прашање меѓународните проекти, во прв план избиваат неколкуте меѓусебно поврзани: „Меѓурелигиозната толеранција - иднина на Југоисточна Европа, потоа „Интеркултурализам & мултикултурализам и „Запознај ме пред да ми судиш. Учетво на овие активности зедоа млади од 11 Европски држави и преку нив беше разменето мислење, односно беа донесени одредени насоки околу улогата на религијата како дел од културата на една етничка заедница, како и интеркултурното учење како една од алатките која може да помогне во подигнувње на толеранцијата, запознавање и прифаќањето на другите националности. Во иднина, покрај редовните активности за поддршка на личниот и професионален развој на младите, поголемо внимание ќе биде посветено на екологијата и обновливите еко извори на енергија, како и социјалното припремништво како алатка за вклучување на лица во социјален ризик на пазарот на трудот. Како дел од активностите за одбележување на 20 години од основањето, а со цел на поголема поддршка на млади во социјален ризик, промовирана е Фондација за поддршка на талентирани спортисти во социјален ризик. „Целта на фондацијата е да промовира спортски активности меѓу младите згрижени во детските домови ‘11 Октомври’, ‘25 Мај’, ‘Ранка Милановиќ’, ‘СОС Детско село’, млади згрижени во посвојувачки семејства и млади кои живеат во семејства кои сѐ во социјален ризик“, потенцираат од „Интеркултура“. Горан Адамовски

VOICES - 17

КУЛТУРА

PORTRET I BLAGOJA SOTIROVSKI DIZAJNI I GJELBËR AUTENTIK

Një nga projektuesit më me ndikim në rajon në të ashtuquajturën fushë të planifikimit të hortikulturës është Blagoja Sotirovski. Për fat të keq për shkak të marrëveshjeve autoritetin që ai kishte për të nënshkruar dhe të cilat fshehin autorësinë dhe për shkak të modestisë së tij të madhe, po ashtu, projektuesi i parqeve dhe hapësirave të gjelbra ka mbetur në vend pothuajse të panjohur. Rëndësia e ndikimit të tij dhe madhështia e tij mund të gjenden në botën periodike të përshtatshme. Ai kishte dy ndikime të mëdha për “poetikën e gjelbër” të tij, e cila ishte kopshti japonez dhe kopshti tradicional maqedonas. Ndikimi i parë bazohet në energjinë statike të shoqëruar nga qetësia e përhershme e dëshmuar nga shtresat e kohës; myshku në kopshtarinë japoneze konsiderohet të jetë elementi më aristokratik që nga rritja e tij ka nevojë për 1 shekull për 2 mm. Kopshte tradicionale japoneze imitojnë peisazhet me gurë adekuate, myk, pemë Bonsai dhe kanalet e vogla që i ngjajnë lumenjtë apo ujëvarat. Këtë ndikim mund ta shohim në dizajnin autentik të Parkut të Qytetit në Shkup, i cili është për shembull. ura prej druri duken si faltore të vogla. Kopshti maqedonas nga ana tjetër është një hapësirë ​​e lirë e barit e rrethuar nga skajet me çdo gjë që keni (lule, dredhkë, madje edhe kunguj ...). Poetika e tij ishte shumë frymëzuese për hartimin e kopshtit të ndërtesës së OKB - edhe pse ai

18 - VOICES

kurrë nuk e mohoi autorësinë për këtë nuk u konfirmua asnjëherë. Element tjetër i poetikës së gjelbër të tij është se ai respekton vetëm formën, jo ngjyrat. Siç mund ta shihni nga planet e tij origjinale, nuk ka lule në planet e tij. Çdo gjë është e dedikuar për bukurinë e vegjetacionit të pozicionimit në peizazh.

CULTURE

Sotirovski është veçanërisht krenar për arritjet e tij në Uashington-Park-City, ku ai u diplomua nga Fakulteti i Pylltarisë në Shkup. Në një periudhë kohe ai arriti të imponojë stilin e tij në pothuajse të gjitha SHBA. Ndër planet e tij janë kopshtet e Robert dhe Edward Kennedy, senatorët Charles Percy dhe Alan Dixon, sekretar i shtetit Alexander Haig, ambasadori ish-amerikan në Jeane Kirkpatrick të OKB-së, drejtor i National Geographic- Gilbert Melville Grosvenor, ish-lojtar i NBA Moisiu Mallon, ish-boksieri Sugar Ray Leonard ... senatori Charles Percy donte qershi të çelur në kopsht.

Sotirovski shpiku një sistem të veçantë për këtë duke injektuar ujë të ngrohtë. Mendimi i tij për të pasurin dhe të famshmen në Amerikë është se ata ishin shumë filantropikë të orientuar me vendosmëri për të dëgjuar dhe për të ndihmuar të gjithë në nevojë.

Kohët e fundit, ai ishte një nga dy autorët e koleksionit unik Bosai në Parkun e Qytetit të Shkupit.

autor i tekstit dhe fotografit: Igor Pop Trajkov

VOICES - 19

КУЛТУРА

THE SOUL OF SKOPJE

what makes a good city? What traits does it need

to hold to become attractive? What qualities does it need to entail to charm outsider within its walls?

What is it in them that fascinates us to the point of, sometimes literally, falling in love with them? As Charles Baudelaire put it: “What strange phenomena we find in a great city”. Essentially, cities are a concentration of people, forming a community of convenience, which, throughout tiny incremental step, turns into a culture of its own. Various interactions among individual actors eventually forms into a heterogenous society with a homogenous spirit. This process has somewhat of a romantic —in the literate sense of the word—tenet.

A soulless arrangement of convenience, brought about by masses of individualistic pursuit of interests, becoming overtime a character of its own. Cities are not mere urban concentrations of humans. They are living entities, entitled with soul and personality. It is, somewhat, the nemesis of Intelligent Design. There, the heavens and earth are covered in steel and asphalt.

Light and darkness are banded, and their creators are earthly men, subconsciously creating their city in their image. Yet, like children owing recognition to their parents, long-time residents feel beholden to their city. Loving it or hating it, they are part of their city and their city is part of them. Ultimately, they are gods worshipping their creation.

20 - VOICES

Raj, a French personal development trainer and owner of the YouTube channel ‘AUTODISCIPLE’ briefly theorized on the message that cities convey. Every city, he explains, every town, every neighborhood, every village even, conveys its own message, and requires certain values. Los Angeles might encourage the pursuit of fame and glory, while Paris elevates the intellectuals and the heralds. According to Raj, the soul of a city isn’t transmitted through its inhabitants, but ‘through its wall and through its dead’. Hence, the city’s past transpires on its inhabitants. Most importantly, newcomers need to fit in the city’s mantra, if they wish to succeed within its walls. If they do fit, the spirit of its walls will multiply their talents. However, if they don’t, they might need to pack and seek one where they truly belong. Had Leonardo da Vinci not lived in Florence, would we even know who Leonardo da Vinci was nowadays, asks Raj. How many da Vincis did the world miss out on because they couldn’t meld into their city, because they accommodated like oil and water, despite all the efforts they would put in?

This rationale put to words what, to various degrees, everybody feels. Since then, every time I have visited, or settled to, another city, I would always try and unearth its mantra. Whatever action I would take, it will always be motivated by the will to be permeated by its atmosphere. Hence, when I landed in Skopje to move in my very first Balkan city, I immediately activated my mindset in such a way that I could assimilate its message.

Skopje was an obscure city to me. I only knew it was the capital of a country I knew very little about. I just knew that almost half of the Macedonian population was crammed in its capital. What I found, though, was beyond anything I could have imagined.

CULTURE

There is much to say about Skopje, as it is, truly, a unique city.

If I would have been asked how I would picture it before my moving, its center would have been very different from what it really is. The first time I had a glimpse of it, I was nothing short of amazed. Here I was, strolling among humongous statues of glorified heroes from a distant past. Looking right, the ministry of foreign affairs was proudly dominating the center with its enormous, clear white buildings. Next to it, a series of expressive bronze figures were encircling me, showing the path to the national theatre. Here, in the south of the Balkans, was I standing in a real-sized model of the typical ancient Greek city. At first glance, I was blown away by this commitment to ancient heritage. Yet, as the days went by, something felt off. The more time I spent in the city center, the more I felt something unsettling. Despite the grand and imposing architecture, something was lacking, I couldn’t get the grip of it.

It became clear once I crossed the Vardar and stepped into the Old Bazar. Strolling through its maze of squeezed street, I felt transported in another country. I was walking next to mosques and tiny cafes. Terraces were sneaking a scent of nargile through my nostrils, while open markets fluttered the energy of the neighborhoods through veiled passages and interior stalls alike. The vitality of the district greatly differed from what I experienced in the city center. As opposed to the latter, there was no ambiguity towards the atmosphere of the place, one could feel its spirit with the very first step. The striking feat of the Old Bazar is exactly what is lacking in the city center: authenticity. Despite the neat façade, the imposing monuments and domineering building, the center rings hollow. The walls of this majestic architecture do not speak for the dead. They do not bear the historic weight of the city’s past.

Outside of the realm of the its center, the city cries its message. The vivid and dynamic market of Sutka, the open vegetable stalls of KiselaVoda or the singing kafanas all contribute to convey its mantra. The bordering mount Vdno and canyon Matka are much more genuine monuments than the archeological museum or the Rotunda. The center appears to impose its own message, in an upstream attempt to bend the natural spirit of the city, which had slowly built up over the centuries. Hence, for the unaware short-term visitor, the city’s message is misleadingly twisted. It expresses less the Skopjan character than a wish to transform it. With two competing messages, the soul of the city appears conflicted, which, incidentally, also emphasizes its unique feat.

There is, however, one defining trait that sketches the Skopjan spirit, and it is found in the Skopjans themselves. Indeed, what truly makes the city unique is its inhabitants. The warmth of their greeting, their passion to dance or their jovial laughter are one of the many quirks that unequivocally represent their city. The love of leisure and the appreciation of the joys of life make up the message of Skopje. Through its people, the city tells us, laugh, dance, eat and keep being curious, all despite the many hardships that life may throw at us.

Raj certainly had a point in stating that the walls and the dead form the spirit of a city, but he obviously hasn’t been to Skopje. Here, the living convey the essence of their city. They carry the message. The people are the soul of Skopje.

Antoine Lomba

VOICES - 21

МИСЛЕЊЕ

Децата да играат надвор барем еден час дневно Меѓународниот ден на лицата со попреченост – 3 Декември, беше одличен повод да поразговараме со дефектологот Маја Невчевска – Станкоска. Таа ги пренесува своите искуства при работата со децата, но и предупредува дека денешното време во кое доминира технологијата, негативно влиаје врз нивниот развој. Тоа беше дна од причините што Здружението за дислексија „Ајнштајн“ реши да изнесе децата во природа, поточно на Водно, и таму да ги играат игрите со кои пораснаа постарите генерации: народна, плочка, криенка, сакате ли војна, штркот бира боја. За проектот Криенка ВС Таблет... Проектот Криенка ВС Таблет потекнува од потребата на децата повторно да им се врати детството и детските игри кои се многу важни за нивниот развој. Се повеќе гледаме деца на предучилишна и училишна возраст кои немаат говор или говорот е оскуден и не соодвествува со календарската возраст на детето. Исто така, вакви состојби се манифестираат на психолошкиот, емоционалниот и физичкиот развој на децата. Во светот на детската игра постои согласување дека играта е се помалку обична забава. Се согледува дека играта е важен услов за здрав психофизички развој и условува хармоничност на

физичкиот, интелектуалниот и емоционалниот развој на детето. Моторниот развој на детето е од голема важност за неговиот целокупен развој бидејќи тој претставува подлога за развој на интелектуалните и емоционалните способности. Грубата моторика е основа за развој на фината моторика, таа е условена од развојот на мозокот и мускулите. Децата кои имаат добро развиена груба моторика полесно ќе научат да пишуваат или да редат бисери и монистри. Тие ја развиваат грубата моторика во секојдневните активности, но пожелно е да се стимулира развојот на моториката преку игра. Препорака од СЗО е минимум еден час децата да бидат надвор, во природа и да имаат соодветни физички активности. Така дојдовме до идеја за овој проект кој го спроведува здружението за дислексија „Ајнштајн“, финансиран од Фондација отворено општество. Во проектот спроведуваме осум забавни денови со ученици од ИВ одделение, две работилници арт терапија, планинарење на Водно и играње игри како што се: народна, плочка, криенка, сакате ли војна, штркот бира боја итн. Прекрасно е чувството кога ги гледате насмеаните и среќни детски лица кои едноставно уживаат во природа, на сонце и ги играат игрите со кои и ние сме пораснале.

22 - VOICES

За искуствата... Детето кое не игра е болно дете, но исто така и дете кое се заштитува од игра и на кое му се забранува да игра, ќе западне односно ќе доживее физички и ментален хендикеп. Се почесто се соочуваме со деца кои подоцна прозборуваат, говорот им е оскуден, но исто така се забележува недоразвиена фина моторика која им задава потешкотии на децата во предучилишна но особено во училишната возраст. Децата не знаат правилно да го држат моливот (трочлен стисок), имаат намалена концентрација, внимание, помнење. Се јавува зависност од игрите на компјутер, таблет кои ги играат и нивниот фокус е само на тие игри, а не и на секојдневните активности. Многу важно е да се нагласат и агресивните сцени во видеоигрите со бруталноста која доминира, па без исклучок влијае и врз негативно однесување кај децата кои што ги играат тие видеоигри. Исто така, се почесто се забележува кај децата до три годишна возраст како тие говорат на англиски, а воопшто не го познаваат мајчиниот јазик. Недоволно се развива не само рецептивниот, туку и експресивниот говор. Никако не смее да се дозволи децата да јадат гледајќи во телефон или таблет, тоа е само механичко голтање без вклучување на сетилата. Најчесто гледаме како

OPINION на децата им даваме телефони или таблети со цел да бидат мирни и да не плачат, што исто така е многу погрешно. Едноставно мора да почнеме да ја подигаме свеста за тоа колку штетно влијаат телефоните врз развојот на децата особено на деца до десетата година. Во 2007 година, Гејтс, поранешен извршен директор на Мајкрософт, вовел ограничување на екранот кога неговата ќерка почнала да развива нездрава приврзаност кон видео игра. Тој, исто така, не им дозволил на своите деца да добијат мобилни телефони додека не наполниле 14. (Денес, просечната возраст за дете кое го добива својот прв телефон е 10.) За таблетот и телефоните... Во зависност од тоа што се работи на телефон и таблет може да го одредиме времето за користење. Но, за бебиња и деца на предучилишна возраст со часови да седат и гледаат во телевизор, телефон и таблет без никаква интеракција со своите родители е навистина загрижувачки. И на бебињата и децата треба да им се обрне внимание и да се следи социо-емоционалниот развој, комуникацијата, видот (дали следи активност од една до друга страна и дали двете очи ги движи заедно), моторните движења на рацете и нозете (локомоторни способности, постуларни способности и манипулативни способности). Сето ова денес се запоставува, бидејќи најлесен начин бебињата/ децата да се тивки е да им се даде телефонот пред нив, погледот е фиксиран на едно место и не се бара никаква активност од децата, а возрасните ги извршуваат своите секојдневни активности. Потребни се промени во овие активности кога има дете во семејството и приоритет да е правилниот развој на децата. Со самото тоа што напоменав дека креаторите на ИТ уредите сами поставиле дома граница да не им даваат телефони на своите деца до 14 години сметам дека јасно кажува за користењето и времето поминато на таблети и телефони. За активностите... Општо е земено мислењето дека децата од предучилишна возраст кога се оставени сами, не прават ништо друго, туку само играат. Овој факт сам по себе зборува дека за децата на оваа возраст играта е најважна активност. Но, ова мислење е од времето пред да биде актуелна модерната технологија, до пред само неколку години. Времето што се троши на теничките уреди треба да се пренасочи кон играње игри и насочени активности соодветни за детската возраст. Пијаже верува дека социјалните односи и социјалната интеракција се многу важни за правилниот развој на децата. Играта има социјално потекло. Историски гледно, детската игра се јавува едновремено со потребата од посебно воспитување на децата и токму затоа може да се каже дека уште од самиот почеток играта и воспитувањето се јавуваат заедно и меѓусебно тесно и взаемно се условуваат. Преку играта се учат и следат правила, се развиваат когнитивните способности, внимание,

концетрација, помнење, мислење, истрајност, трпение. Потеклото на играта се наоѓа и во самата психолошка природа на детето, тоа значи дека преку играњето, особено предучилишното дете, ги задоволува имагинативно незадоволените желби и потреби. Кај тригодишно дете веќе е забележителен мотивот да го прави она што го прават и возрасните. Но, бидејќи не може да ги изведува нивните вистински активности, тоа се обидува истите да ги изведе имагинативно преку играњето. Уште позначајно е што детето открива нешто ново во светот на возрасните, нивните дејности и нивните меѓусебни односи. Во раното детство детето целосно е зафатено со предметите, сега почнува да се интересира за манирите на возрасните, тие стануваат модели кон кои тоа се стреми. Играњето се јавува како симболичка активност преку која детските внатрешни доживувања добиваат надворешна временска и просторна структура која се разликува од самата реалност. Преку играта детето може да ги оствари забранетите желби зашто ги видоизменува во прифатлив облик. Денес сето ова е изменето и недостасува во детскиот развој, а последиците ако не се согледуваат моментално, тие се согледуваат во подоцнежниот развој на детето. Потребно е да се вратат вредностите, дисциплината кај децата, но пред се играта. Кога повторно би се вратила играта, детскиот џагор на улиците, играњето игри во групи, со развивање на натпреварувачкиот дух, другарување, почитување, социјализација, развивање на говор, развивање на моториката, игри со кал, одење боси, трчање, сето тоа ќе придонесе за поздрав развој на децата. Маја Невчевска - Станкоска

VOICES - 23

ИНТЕРВЈУ

JOURNALISM IS A PROFESSION THA Interview with Benoit Bringer

Benoit Bringer was one of the researchers of the Panama Papers investigation, whose project “International Consortium of Investigative Journalists” won the Pulitzer Price. He came to the “Investigative Film Festival Skopje” with his documentary “Being a Whistleblower”. This graduate of the School of Journalism in Lille, was also correspondent from Afghanistan and Pakistan for the French public radios; he also worked for TV Arte, and as a independent documentary-filmmaker for Canal+, M6 and France Télévisions. Since 2012 Mr.Bringer is working with “Premières Lignes”.

According to you what is good filmmaking? Do you believe in cinéma vérité?

- First of all we have to ask ourselves what is - the cinema of the truth or the cinema of the reality? Of course I believe in that. I also believe that this notion is very useful for the young filmmakers and journalist; regardless of whether we are making features or documentaries. No matter in what part of the world you are, everywhere people believe in reality. With the reality we are contributing in what we are doing. In other words everything is reality.

What happened with our colleague- the journalist from Malta?

- I didn’t know about this at all. I was busy with this event (“Investigative Film Festival Skopje”). What happened to her is so scary. We shouldn’t let this kind of misfortunes scare us. It is a shame that this happened in the heart of Europe- a murder of a journalist. Like I said I didn’t have time to research the details, but anyway this shouldn’t have happened, and we should all ask ourselves where the system for the protection of all European free citizens have failed?

24 - VOICES

INTERVIEW

AT REQUIRES CERTAIN DEDICATION At your presentation you said that the journalist must be a lonely wolf? How do you overcome loneliness? Do you have any hobby?

- At my presentation I said that the (journalistic or film) research is a work of a lonely wolf. You must do so because while researching you must not tell anything about it to no-one. Since if you do so somebody can manipulate you or simply steal the research from you. If they find what are you doing you are also facing the danger of the all-existing corruption. I don’t have any hobby. I just rest. When I am not on research I try to spent as much time as possible with my family because- I have family.

What will you tell to your young colleagues- what is investigative journalism?

- That they will have to live with it all the time. And most importantly- to find the facts. Not just to repeat what somebody else have said. They, themselves are the ones that are supposed to check everything. To investigate all the time and not to tell everybody about it. Also to be well equipped and - as you saw from the documentary - to know well the advances of the contemporary technology. (His documentary which was screened on this festival was about the usage of complex software.)

What did you know about Macedonia and its heritage before you came here?

- I have to tell you that I didn’t know anything, though I knew a lot about Yugoslavia and Tito. When I came to Skopje I was surprised. What I saw here is a rare thing- churches side by side mosques. It is like in Sarajevo. It should be like this in France too. I didn’t know about the local scandals. I find out about them now. When I come back to France I will write about them.

How much is appeal important for your profession and shall it be?

- Depend on what you mean by that?

I mean- the image.

-Appeal is important for TV. So- no it is not important. I am against it. Image- just be yourself. Plus it has to be functionaldue to the work we do. However you have to be pleasant with everybody since otherwise they won’t tell you everything due to the all-present corruption.

‘‘No matter

in what part of the world you are,

everywhere

people believe in reality.’’

Igor Pop Trajkov

VOICES - 25

ИНТЕРВЈУ

Endure!

4300 km, 236 solo riders, 42 pairs, 18d 1h 5min - you, road and the bike.

Transcontinental Race (TCR) - one of the youngest events on the bicycle map of Europe. The adventure of TCR started only five years ago in 2013 and was inaugurated by late Mike Hall. The fifth edition of the race was a special one as originator's death preceded the event which called TCR into question. This year's event started in Geraardsbergen, Belgium and finished in Meteora, Greece, going through checkpoints in Germany, Italy, Slovakia and Romania, the route took all in all 4300 km. As the organizers describe it: At the sharp end it is a beautifully hard bicycle race, simple in design but complex in execution. The rider is on his/ her own through thousands of kilometers cycling for days. An event where not everyone gets in, out of 1000 applicants around 300 got the chance, 120 finished. Cap No.118 was the lucky one, Zygmunt Kulczyna finished the race.

28th July, Geraardsbergen, 9.55 pm, the race is about to start, what do you feel?

I start to cry as I just realize what I got myself into and tears go down. Till that moment I wasn't fully aware of what is awaiting, I trained a lot, long distance up to

26 - VOICES

hundreds of kilometers but when I saw all those people, it hit me. Despite great atmosphere I said to myself: ok it's about to begin. On one hand I was excited, on the other I started to panic a bit, I felt lost, I didn't know what will happen during next two weeks, I have never accepted such a challenge before, day by day on a saddle for fourteen days, you ride for 15-20 hours, you sleep for 3-4 hours. After a few days your body starts to get exhausted and you make mistakes. Sleep-deprived, annoyed and I realized all that just a few minutes before standing with my girlfriend on the start line. We can talk about it in positive manner, beautiful challenge, Belgium-Greece, 4300 km but in fact it's tears almost every day, gnashing the teeth, clenching them and moving forward.

How your cycling adventure started? What motivated you to take part in TCR05?

I was looking for motivation, the bike was on my mind for a while and I wanted to travel and to challenge myself so that was the perfect combination. In summer 2015 I rode with my girlfriend, from Silesia to Croatia, initially 1000 km, which was quite a funny adventure, we

INTERVIEW took 12-year-old bikes, packed first things on hand and with 250 euro in the pocket we decided to go, which turned out to be a great expedition. In the meantime we realized it’s too wonderful to end the trip, thus after reaching Sibenik we decided to movetowards Venice and come back home through Alps, 45 days, no paid accommodation, life adventure. Today I laugh about it because we looked funny and it didn't even cross my mind that I will do TCR. As I was crossing Alps this summer, I counted in my mind five spots where we spent a night back in 2015, the distance I did during one day. On the way back home, in Brno, our host showed me Josh Ibbett - winner of 2015, he made 400 km a day while we struggled to make around 100 km, a huge contrast. That was a moment when I said wow and I realized you can do that better and faster, so that's when it has started.

Was it more race or challenge for you?

Both, either you do something well or not at all, so my point was not only to finish but also to get some decent place in the ranking. I have never ridden professionally, the first road bike I bought in December 2015 more or less 1,5 year before the race which shocked people.

Given only the date of purchase it seemed more like a challenge, a need of self-realization, something big and cool, out of the box.

What did you want to achieve by participation in this event?

I have some aims in my life and I had a vision that this can help me in the future. I started to get interested in the cycling brand especially that I work in it at the moment and it helps me to build the position. It's an opportunity to develop yourself, there are tough moments in life but what I experienced there it's hard to express because a man is fighting with himself. You decide to suffer on your own, everyone does, it doesn't matter if you finish in 10, 14 days, one girl finished it after 28 days and she proved to herself she can do that. On my counter I got 49 000 meters of ascent which is like climbing Everest 5 times.

What were your moments of doubt? How did you fight it?

They happen a lot, a friend who finished it laughed when I wrote him that I had two situations that I was really about to go back, he asked me then how often it really happened that I wanted to resign and he got the point, it's basically everyday that you think about it.

All the little things cause mental sorrow and discomfort, you never know if some little silly thing won't make you resign from the race. To resign is a difficult decision, you sacrifice a lot of your time, funds and privacy and then something happens and you need to choose health or finishing the race, in these moments we don't think

clearly. In Austria and Slovakia I had my 24 hours of tears and sorrow. A very unfortunate chain of accidents: broken mattress, GPS, one of the phones died, charging issues, got two punctures one by one, waterproof bag's zipper damaged, no other place where to store those things, going through the tunnel my front wheel got into trough, which was dangerous as there is dynamo hub producing energy, it went down to its half scratching spokes which creates a danger of breaking one of them.

All that makes you irritated - one of the moments when you say I want to go home and you start to cry. It cut my wings, I started to doubt myself. I already made up my mind, I was supposed to come back. In Slovakia I wasn't far from home, my parents started to convince me that I should return and then the stubborn part of me clicked in, the second phone started to work, it started to rain so the temperature finally went down, the race was on. In Serbia, only 500 km before the finish line I wanted to make an irrational decision to drop the race.

Going uphill I was going kilometer by kilometer more pushing the bike than riding it. My girlfriend was already looking for a ticket for me, I sat for most of the day at the petrol station but I was lucky enough, there were no connections from Serbia so after all, the best way was to go ahead.

How did you prepare technically?

I built the bike so it fits the race, I picked element by element, I bought separately the frame, equipment, wheels which was quite challenging. There can be racers that have not a clue about how a bike is constructed because they have people for that but not in case of TCR. I was satisfied as to quality and price.

What was the biggest challenge?

You change country every day or day and a half, changing currencies, products, languages, road signs; crossing countries is linked with multiple complications.

I got a very serious issue with my knees, screaming out of pain. The most troublesome were open wounds from the saddle that in the temperature of 40 degrees in the shadow, sweating all the time doesn't heal well and caused a lot of pain. When you cannot bare sitting on the saddle, the question arises whether to continue or not. The worst moments were when I was alone, in the middle of nowhere in Romania, knowing that there are ten bears somewhere around me and any time they can jump on the road, knowing that in a bit I will go through the village so the dogs will chase me etc.

Meeting other people energized me, I like going uphill, and the monotony kills me a bit when it is too flat and long - boring. The weather was challenging, during summer heat wave when your body refuses to obey.

Many of racers while climbing Monte Grappa (1500 meters of ascent) got sunstroke. It's one of the most difficult mountains to reach on a bike as its inclinations

VOICES - 27

are between 8-14%, sometimes it was better to push the bike instead to ride it. I remember that day, I started to shiver, cold sweating, that was a signal to get off the bike and rest, even though there was no time for that as I was supposed to be at the checkpoint till the end of the day, so by stopping you risk being unclassified. When the temperature goes above your body temperature the danger of overheating is high.

Was it very competitive environment? How hard was the recruitment process?

Recruitment process was quite difficult, more and more people apply every year. They choose people also based on their previous projects, challenges, motivation. Application includes questions checking how can you manage challenging situations as well as logistics of the race. It's not competitive society, rather the opposite, as Mike said while explaining the rules, basically: don't be a dick. There are quite a lot of moments that people help each other even though they shouldn't, the competition is within the first 30 racers, for me as I reached it quite late the point was to finish. A lot of people are not even cyclists; they are entrepreneurs, people building careers in corporations who want to fulfill themselves in other fields. Some of them are quite crazy and bite off more than they can chew. Mike Hall wanted to keep this atmosphere of fighting yourself and participants identify with that so there is quite a magical atmosphere there. I have met many people from different sport environments as I used to train judo, MMA etc. but this is different level of endurance, challenge and mental resistance. There is no gratification at the end so the biggest achievement is to reach finish line; everyone that crosses it is a winner.

How did the death of one of the participants affected you?

It all sounds positive and nice when you talk about the event but it's also dangerous. Europe - third hour of race, drunk truck driver hits Frank Simons, he died on the spot. USA - participant dies hit by car. Australia - TCR’s creator Mike Hall hit by truck driver dies at the end of March. 3 races, 3 deaths, it doesn't sound encouraging.

As the time never stops everyone chooses the most time-efficient way, you try to find balance between safety and the speed of covering the distance. You cross drunk truck drivers and mad men. Then it's matter of you making a bad choice, I remember very well a situation in Macedonia, I passed Kumanovo, almost 4000 km on the counter, you know that soon enough you will reach the finish line and you can rest, you are exhausted, I was really close to making a mistake, I took some mountain road, the only option to go across mountains, my gut told me that something is wrong, half of the cars were big trucks, very narrow road without a wayside, I pulled over and approached one locals. He asked me if I know

28 - VOICES

what they call this road, the answer was: death road.

I changed my route and had fun with off-road, it was worth it to lose hours but save life. The other thing is statistics and human mistake. It's not about lack of skills of drivers but lack of imagination, they simply drive too fast, the roads are narrow, it's careless, bad infrastructure makes it dangerous. At the end, close to the finish I was really in a hurry, I wanted to be classified, I had around 14 km to go so as I counted in order to manage I would have to go with average speed of 40km/h. My speeding almost got me to hit a horse when I was coming out of the turn.

Do you have any lessons that you took from this event?

Quite a cliché. During the journey I kept on repeating over and over that after worse moments always come better ones, such an obvious but true thing. There were moments when I was in huge pain, lost and bleeding when I didn't want to go anymore, I just wanted to cry.

Another cliché, do not give up, there are lots of those moments, you get to know yourself better, it does not exactly change you, it’s more like a test. It can be applied not only for sport but also for other parts of our life, whether it's relationship, professional life etc. It is a challenge that can give more sense to your life or take some out of it. Why? Mike Hall after one of the races said that when he got back from it he got 3-months depression because once you start to do something out of the scheme, something more extraordinary, there are fireworks, applause and then you suddenly get back to the reality, back to work, prosaic reality. I guess I experienced something similar, there is some lack of fulfillment, you want more, everything seems too ordinary, it can get a bit destructive. The question is how you will use it?

What should be the profile of participants, which character features are useful?

You need to be able to manage very difficult moments, because even though your body is well-prepared, psychically you may not manage. Probably some racers of Tour de France wouldn't be able to finish this one as it requires different preparation. Before the race I was nervous, I had trouble to sleep so I asked my girlfriend for advice and she told me just to be as stubborn as always. It helps plus an experience in bike-touring, people who want to win at any expense are crossed out due to safety reasons. Physical condition makes only 30% of the success, technical preparation, logistics another 30%, your ability to clench the teeth and deprive yourself from little pleasures 30% more and 10% of luck.

How does it feel to finish?

Hmmm, they gave me a beer, small one, 0,3l after a few sips I was already drunk. I was fulfilled but I'm not sure if I realized that it was the end. All that hit me a day

CP1 // SCHLOSS LICHTENSTEIN | GERMANY CP2 // MONTE GRAPPA | ITALY CP3 // HIGH TATRAS MOUNTAINS | SLOVAKIA CP4 // TRANSFAGARASAN HIGHWAY | ROMANIA

later when I started to feel the effects of hours spent on the bike, I wasn't able to move my fingers, my body reacted in weird manner, I couldn’t fall asleep during the night for next two weeks, catching naps during the day. At the end, I supposed they could even hear me from Trikala in Meteora, dozen km further away as I was screaming while going uphill. They told me that they thought it was impossible to move so fast and kept on checking tracker all the time. They expected me around 1 and 2 but I was so motivated that I ended up there at midnight.

Would you do it again?

Gladly but I cannot say. Rory McCarron took part in TCR for the first time this year and he finished at 5th position which means he has a huge potential but if you manage once it doesn't mean you will make it again. He could win in next edition but he said he doesn't want to do that again, at the finish line he actually got engaged, for him family life was more important. The time and the sacrifice, that's a lot of work that you put into. I feel non-fulfillment as I didn't manage to finish in satisfying time.

Did your previous experience in competitions and sports help?

I was well-prepared in physical manner and just the mere fact of training your whole life makes you physically ready in complex way to make your body sustain this effort, it regenerates quicker, it can take more. I trained martial arts so I know what it means to go through pain, also scouting helped me to train resourcefulness, overcoming fears and experiencing discomfort.

What cycling means to you? Addiction?

Looking to the right, I can see 4 bikes hanging on the wall so I guess yes, it's really important thing in my life, I do not want to earn my living like that, it is my hobby and a way for self-fulfilment. I spent a lot of time on it, what I like about it is the fact that I can grab a bike with my girlfriend, go 150 kilometres, outside London, have a trip, sleep by the lake and come back the next day. I think that the bike is for me an excuse to look for more challenges, a mix of mental and physical challenge which makes it quite creative.

Aleksandra Grzyb

VOICES - 29

СПОРТ

Карлинг

Се смета дека овој спорт за првпат се појавува во Шкотска како национален спорт во почетокот на 16 век Карлинг е зимски спорт во кој играчите лизгаат осум камени кугли на подлога од мраз кон целната област која е сегментирана во четири концентрични кругови, што поблиску до средината на куќата означени како кругови на површината. Се смета дека овој спорт за првпат се појавува во Шкотска како национален спорт во почетокот на 16 век, но подоцна од страна на шкотските мигранти се проширува во Канада, САД, Шведска, Швајцарија, Норвешка, Данска, Германија и Франција каде што достигнува голема популарност. Првото официјално светско првенство во карлинг познато како „Шкотски Куп” е одржано во 1959 година во Фалкирк и во Единбург каде што победник е екипата од Канада. На Олимписките игри се појавува во 1924 година по што следува пауза подолга од половина век за во 1998 година официјално да се запише на листата на олимписки спортови, а во 2006 година за првпат се појавува на параолимписките игри. Карлинг се игра на замрзната патека со должина од 45 до 46 метри, и широчина од 4.4 до 5 метри. Целта, односно куќата се наоѓа на крајот на патеката кон која секој тим лизга по 8 камења кои се изработени од гранит и истите се тешки речиси 20 килограми. Камењата и мразот мора да бидат совршено чисти, бидејќи секоја нечистотија влијае на движењето на каменот и може да доведе до постигнување на лоши резултати. Натпреварувачите носат специјални обувки прилагодени за полесно движење на мразот, а исто така користат и четки со кои го чистат и обликуваат мразот пред каменот со цел да го контролираат неговото движење.

30 - VOICES

Се игра во два тима составени од по четири играчи, машки или женски, но има и натпревари каде што тимовите се мешани. Целта на играта е да се освојат поени со поставување камења што поблиску до центарот на куќата. Првиот играч односно лидерот ја започнува играта со лизгање на првиот камен. Движењето на каменот е помагано од двајца играчи кои со чистење на мразот пред него ја одредуваат неговата брзина и траекторија. Тимовите се менуваат на секој потег, а играчите на секои два. Последните два камена ги лизга скиперот, односно четвртиот играч кој воедно е капитен на тимот и тој ја одредува стратегијата и тактиката со која ќе игра неговиот тим.

SPORT

Интересно е да се напомене дека тимовите обично се нарекуваат според името на капитенот. Поени се доделуваат само за камењата кои се наоѓаат во куќата и тоа за тимот кој има поставено камен најблиску до центарот на куќата и за секој камен, кој е поблиску до центарот од камењата на противничкиот тим при што може да се освојат највеќе 8 поени во секоја игра. Победник е оној тим кој после осум или десет игри има освоено највеќе поени. Доколку резултатот е нерешен се играат дополнителни игри колку што е потребно за да се добие конечниот победник. Времетраењето на играта е ограничено на максимум 73 минути за секој тим, со право на пауза од 10 минути.

За разлика од другите зимски спортови каде што е потребна добра физичка подготвеност и кондиција, карлингот е игра на стратегија, тактика и вештини. Епилогот, односно конечниот резултат највеќе зависи од стратегијата и тактиката на целиот тим, но и од способностите на противничкиот тим. Поради тоа не случајно овој спорт се нарекува и „шах на мраз”. Тука владее духот на “доброто спортување” и пријателство, противниците си честитаат за секој добар потег или постигнат поен и не се радуваат на грешките на противникот, а традиција е победничкиот тим да го почести со пијалоци поразениот тим. Иако постои интерес, за жал овој спорт сеуште не е присутен кај нас. Засега ни останува да го следиме на телевизија и да се надеваме дека во иднина ќе го видиме и на нашите простори.

Милан Ѓапиќ

VOICES - 31

ТЕМА НА МЕСЕЦОТ

CRAZY ABOUT SALSA

It’s Saturday night in Skopje, we are in a club and the place is full. Everybody is looking well dressed and good. Lot a people are smiling, swinging and twirling.

Just watching them dancing, we can feel a good vibe and energy everywhere. But it’s not a club like any other, it’s a latino club!

The atmosphere is filled with salsa, bachata and kizomba. Men ask women to dance. It doesn’t matter about age, experience of dancing, looks, nationality or anything. As long as you can put yourself forward and ask, then people are happy to dance. When the dancers get into it, it is sensual on the dance floor. In the crowd of people dancing we can see professionals and beginners, everybody is having fun. In the beginning it was enough to just watch, but now the salsa bug has bitten and we want to dance too. That’s why we decided to go to salsa lessons. We chose KaDance as a school because it’s not far from work and we heard that it’s a good place. There, we met Iko and Kate, our salsa teachers. We asked them some questions about the latino dance culture in Macedonia, because since we are here, we really wonder why this is so widespread !

These kinds on dance only started growing about 50 years ago. Iko thinks that the reason why it became popular over the years, is because dance styles change.

For example, there is always new styles in bachata, new styles in salsa, new styles in kizomba… because of this

32 - VOICES

infatuation for the latino dances, a lot of people want to open dance schools. So you can find a lot a school here in Skopje, but unfortunatly all are not good. In some schools, teachers don’t really have the right technic, some just learn by watching videos on youtube. So be careful when you choose your dance school, choose the good one to be a good dancer.

Kadance opened 3 years ago by Katerina Stojkovska.

Iko works with her from the beginning. Together they organize really good latino parties in Skopje. Some of them include parties at Casa Cubana, Sensual Nights and Old Town Latino Party at Allure Bistro. These parties are really popular and usually very full. There, almost everybody knows everybody, because they are there a lot of times. Over time, it has created like a community of latino dance culture. Every time we go to these parties we feel so welcome. Even from the first time we went there people were so warm and friendly.

They had asked us to dance but we were still shy at the time and didn’t know how to dance without feeling ridiculous. Also we were so fascinated and mesmerised by the way they move. It’s amazing how also the music makes people want to move their hips without even realizing it. It puts a smile on our faces just thinking about it. From the first time it was like a drug because once we had a taste of it we kept coming back for more and still do.

TOPIC OF THE MONTH We asked, why has the latino dance culture grown so much in Macedonia over the years. For Iko the reply is simple, because it’s social, everybody can dance.

Also, one does not need to have choreography, you don’t need to remember the steps and nothing is in a specific order of movement.

You can do whatever you want. You are free. After that we wanted to know why Iko prefers latin styles of dance to others like hip-hop or contemporary... Surprisingly he said that you can mix every kind of dance in latin dance and that’s why he likes it the most. For example we are sure that you don’t know you can put some hip hop movement into salsa! Iko personally likes to use bachata everytime he dances. It’s about your style of dancing every body has his/her own style.

Even today, dance culture is still growing. In KaDance they are trying all the time to bring something new by going to seminars and such learn more and bring it here to Skopje.

What they bring here, they make the dance culture more widespread through the classes and parties.

Although Katerina and Iko are profesionals, they are still open minded to learn about dance and share their knowledge.

But who is this kind of dance good for? It depends on the person. Some people learn easier, some take longer. But if it’s something you want, you will make it work. There is no rule to say if it’s for this type or that type of person. Is good for anyone as long as you want it and you are motivated. Characteristics to have as a good dancer is hard work first and foremost. Then, exploring to learn new steps or figures, keep open mind because there is something new to learn everyday.

Ok, so we have to go because we’ve got salsa class, but we hope to see you in the next “caliente” Latino party.

Chris Maiken and Chloe Dumeusois

VOICES - 33

ACTIVE CITIZENSHIP = BETTER SOCIETY АКТИВНО ГРАЃАНСТВО= ПОДОБРО ОПШТЕСТВО!

To read other editions on

https://issuu.com/vcsvoices

Join us on

https://www.facebook.com/vcs.skopje https://voiceskopje.org

34 - VOICES