voices
MAGAZINE FOR ALL YOUNG PEOPLE OF SKOPJE
FREEDOM WRITERS
RAMINO LIFE ON THE ROAD WHAT HAVE YOU DREAMED ABOUT LAST NIGHT?
SKOPJE CITY WALK
2013
September Free
EDITORIAL 1 Dear readers and respected volunteers, The summer has passed, the slow hot days are over and we are slowly starting to be activated again… I hope you relaxed during the sunny days, went on some holidays, had a lot of fun…Now, it’s the time to go back at school, to go back at university, for some young people, even go back to work… It is also time to be more active in voluntary duties and make a change in the society, we all live in… We are introducing you the September issue of our VOICES magazine, which once again will be filled in with articles on subjects, which are upon your interest… We are expecting you, the youngsters, to be more active in the upcoming period and to add your flavor to our magazine, in the new season od edition… We wish you pleasant start of the school/ working activities and we are looking forward of spending time with all of you… Gjoko
Драги читатели и почитувани волонтери, Летото веќе заврши, долгите и топли денови се веќе минато и сите ние полека почнуваме повторно да се активираме... Јас се надевам дека имавте релаксирани летни денови, дека заминавте некаде на одмор и дека имавте многу добра забава... Сега е време за некои од нас да се вратат на училиште, за некои на факултет, а пак за некои, дури да се вратат и на работа...Исто така, време е да бидеме поактивни во извршувањето на нашите волонтерски должности, за да направиме позитивни промени во општеството, во кое сите ние живееме...Ние ви го претставуваме септемвриското издание на магазинот ВОИЦЕС, кој и понатаму ќе биде исполнет со статии и написи од области, кои се од ваш интерес... Ние очекуваме од вас, младите, да бидете поактивни во следниот период и да го додадете својот вкус во магазинот, во следната сезона на издавање... Ние ви посакуваме пријатен старт на училишните/ работните активности и со нетрпение очекуваме да се дружиме почесто со вас... Ѓоко
Të dashur lexues dhe të nderuar vullnetarë, Vera më mbaroi, ditët e gjata dhe të nxehta janë më e kaluar dhe të gjithë ne ngadalë fillojmë të aktivizohemi përsëri… Unë shpresoj se kishit ditë relaksuese verore, se keni shkuar diku për pushime dhe keni pasur argëtim të mirë… Tash është koha për disa prej nesh që të kthehen në shkollë, për disa në fakultet, ndërsa për disa, madje edhe në punë… Gjithashtu, koha është të jemi më aktiv në kryerjen e detyrave tona vullnetare, që të bëjmë ndryshime positive në shoqërinë në të cilën ne jetojmë… Ne ua prezantojmë botimin e muajit shtator të magazinës VOICES, i cili edhe më tutje do të jetë i plotësuar me artikuj dhe mbishkrime nga fusha të cilat janë të interest tuaj… Ne presim nga ju të rinj, të jeni më aktiv në periudhën e ardhshme dhe ta jepni shijen tuaj në magazine, në sezonin e ardhshëm të botimit… Ne ju dëshirojmë fillim të këndshëm të aktiviteteve shkollore apo të punës dhe me padurim presim të shoqërohemi më shpesh me ju… Gjoko
VOICES TEAM: Aleksandar Atanasoski Aleksandra Pigulovska Bledi Cami Bojan Blazevski Bujar Islami Elena Micevska Emir Slezovikj Gjoko Vukanovski Damjan Serafimovski Dino Đula
Ilona Olehlova Jānis Segliņš Kristina Buzaroska Marija Korunoska Marija Pavleska Matthias Crainich Ramona Sanigová Sanja Paunovska Zuhri Kamberi
Production & Contact: Coordination: Nikola Stankoski Gjoko Vukanovski
Volunteers Centre Skopje Emil Zola 3/2-3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk
3 29 39 12 3 7 9 12
15 19
RAMINO - LIFE ON THE ROAD - Dino Đula ADMINISTRATION - Damjan Serafimovski ВРАБОТУВАЊЕТО ВО Р. МАКЕДОНИЈА - Kristina Buzaroska TO WORK WITH CHILDREN IS PRICELESS EXPERIENCE - Bojan Blazevski, Marija Pavleska and Zuhri Kamberi KOMITI VS RABOTNICHKI - Matthias Crainich GOING FOR A WALK? DO IT WITH SKOPJE CITY WALK - Ilona Olehlova
21 SUMMER IN LOS ANGELES - Marija Korunoska 25 TRAINING COURSE “OPEN THE FLOWER” - Sanja Paunovska 29 WHAT HAVE YOU DREAMED ABOUT LAST NIGHT? - Janis Seglins 35 FREEDOM WRITERS - Elena Micevska 39 THE CULTURAL SUMMER KARPOSH 2013 - Aleksandra Pigulovska
TRAVEL 3
RAMINO LIFE ON THE ROAD By Dino Đula
It’s been two month since Rami and I said goodbyes to our homes in order to start a trip that has already changed our lives in ways we couldn’t even imagine. What started as an idea in our head, very soon became a dream come true.
I
t is rather funny how close you can get with a person you barely knew half a year ago, only to become friends that share a bond not many people ever experience. From the warm, sandy beaches alongside Mediterranean sea, we quickly changed to a northern summer in the Baltic region visiting countries we always wanted to do, before stopping by in the heart of Europe – Prague – where we are now, carefully planning our last month. We gazed at the starry nights at the docks in Trakai, walked the history path in the ancient Pompei, we met with our old friends and made new ones. We visited “beaches” in the cities that don’t have sea, unsuccessfully ran from the Italian control in a train and sang songs in a language we don’t know on a song festival in Tartu. We climbed the Vesuvius volcano for the experience; we climbed a ski jump ramp in Tallinn for the view; we climbed an arch bridge in Tartu because of the superstition and statues in Latvia for fun. We played tennis and squash, board games and card games; we had a movie night with Robocop. We ate the world’s best pizza in Napoli and the best Lithuanian’s kibinas in Trakai, we were close to trying a live bug in a lollipop. We flew a flight simulator in Estonia, rode bikes through Czech Republic and took scooters from a 1km high top, down. We hitchhiked, we couch surfed; people opened their doors for us, showing us nothing but love and kindness while we showed them gratitude hoping we’ll have a chance to ‘pay it forward’. We slept in the buses, at the airport in Marseille, 4 times almost outside and in the end everything worked out perfectly for us. We went to (wireless) heaven, that is Estonia and are now planning to visit Hel (in Poland). And the best thing about it – we are sharing it with each other: all the laughs, the tears, the fears and the pains. Because when life gives you lemons, make lemonade and share it with your travelbuddy and then continue – all the way to the edge of the world. Follow us on Facebook where we post all the crazy things we do! https://www.facebook.com/thejourneyramino
РАМИНО ЖИВОТОТ НА ПАТ Дино Џула
Поминаа два месеца откако Рами и јас се збогувавме со нашите домови со цел да започнеме патување што веќе ги измени нашите животи на начин на кој не ни можевме да замислиме. Она што започна како идеја во нашата глава, многу бргу стана остварен сон.
П
рилично е смешно колку може да се стане близок со лице што едвај го познавав пред половина година, не многу луѓе имаат искусено да стекнат блиски пријатели со кои ќе делат братска врска. Од топлите, песочни плажи на Средоземното море, брзо се преселивме на северно лето во Балтичкиот регион во посета на земји кои отсекогаш сакавме да ги посетиме, а претходно застанувајќи на сред пат , во срцето на Европа - Прага - каде што сме сега , внимателно планирајќи го нашиот последен месец. Зјапавме во ѕвездените ноќи на доковите во Тракаи, чекоревме по историскиот пат во античката Помпеја, се сретнавме со нашите стари пријатели и запознавме нови. Ги посетивме "плажите" на градовите кои немаат море, неуспешно бегавме од италијанска контрола во воз и пеевме песни на јазик што не знаеме ниту една песна на фестивал во Тарту. Се искачивме на вулканот Везув за искуство, се качивме на ски скок рампата во Талин за набљудување, се искачивме на мостот лак во Тарту ради суеверие и на статуите во Латвија за
забава. Игравме тенис и сквош , игри на табла и игри со карти, имавме филмска ноќ со Робокап. Јадевме најдобра пица во светот во Наполи и најдобрите литвански “кибинас“ во Тракаи, за малку ќе изедевме жива бубачка во лижавче. Летавме на симулатор за летови во Естонија, возевме велосипеди низ Чешка Република и зедовме скутери на 1км височина за надолу. Автостопиравме , сурфавме на каучи ; луѓето ги отворија своите врати за нас, покажувајќи ни ништо друго освен љубов и добрина, додека пак ние покажувавме благодарност надевајќи се дека ќе имаме шанса да им се “оддолжиме“. Спиевме во автобуси, на аеродромот во Марсеј , 4 пати речиси надвор и на крајот сè испадна совршено за нас. Отидовме до рајот (на безжичен интернет), што е Естонија и сега планираме да го посетиме пеколот (Полска). И најдоброто нешто во врска со сето ова споделуваме едни со други : сета смеа, сите солзи, стравови и болки. Затоа што кога животот ти дава лимони, направи лимонада и сподели ја со твојот сопатник , а потоа продолжи – се до крајот на светот.
EDUCATION
7
ADMINISTRATION By Damjan Serafimovski
A
dministration…the first thing one thinks of is a top of paper, hundreds of bills and a whole day lost waiting. It’s just our luck as students that this kind of administration exists in colleges, including mine. If you went to a private college, or you still haven’t gotten to a point so low you have to get a degree to find a job, you are lucky and a lot less stressed. As an example I give you the entire administrative process the average student has to go through to get his grade. First, students were informed of the need to electronically confirm their exams, and then confirmed them on paper. The process includes: a dollar per exam, and a form also per exam. The bank were the money need to be taken, and the place the forms are sold are at the bottom of the hill, and the place the forms are processed is on the top of said hill- which is great when its forty degrees outside. The time it takes these forms to get processed may wary, and they are valid for only one session. The electronic system although functional still hasn’t changed the regular paper administration procedures. If you are late you have to pay extra for not paying within the deadline. Often student’s have to wait for some time to get their indexes back, which causes problems when trying to gather all your grades. To summarize, the exists an old and overly complicated system which needs to be totally digitalized in the electronic age. Frequent bills, forms and long hour’s needles waiting just add to the problems of a student. But all systems evolve and change this one included, the only real problem is that it asks of us to get out of bed- which in all regards is a grand tragedy.
АДМИНИСТРАЦИЈА Дамјан Серафимовски
А
дминистрација... првата работа на која секој помислува е тон хартии, сто уплатници и цел ден изгубен во чекање. За наша среќа како студенти оваа администрација постои и на факултетите, а се разбира и на мојот. Ако сте студирале на приватен универзитет - факултет, или сеуште не сте стигнале до тоа дереџе да мора да студирате за работа имате среќа и многу помалку стрес во вашиот живот. Како пример ви го давам целиот административен процес за добивање на оценка кој што еден студент мора да го помине. Прво, студентите беа информирани за потребата електронски да ги заверат испитите, па потоа да ги заверат на хартија. Тој процес вклучува уплатница од педесет денари за секој испит и формулари кои треба поединечно да се пополнат за секој испит. Банката и фотокопирницата каде што може да се купат и уплатат овие формулари на пример на Природно математичкот факултет се на дното на еден стрмен рид, а местото за уплата на врвот - во август на четириесет степени. Времето на добивање на формуларите заверени од администрацијата варира и може да потрае, а формуларите важат само за таа сесија и потоа се уништени. Електронскиот систем иако постои сеуште не ја замени регуларната хартиена администрациска процедура. Доколку не стигнеме на време мораме да доплаќаме дополнителни средства заради доцнење т.е. непријавување во дадениот рок. Често студентите мора да чекаат долго време за да ги добијат своите индекси, што предизвикува проблеми при собирањето на оценките. Се на се постои стар и непотребно компликуван систем кој треба да биде комплетно дигитализиран во оваа електронска доба. Чести сметки, формулари и долги саати непотребно чекање само додаваат на проблемите на еден студент. На крај, секој систем се развива и подобрува како и овој, единствениот проблем е тоа што бара од нас често да стануваме од спиење - што мора да се признае е голема трагедија.
OPINION
9
ВРАБОТУВАЊЕТО ВО Р. МАКЕДОНИЈА Кристина Бужароска
М
оето име е Кристина, завршив Озеленување и унапредување на животната средина на Шумарскиот факултет. Знаеме дека процентот на невработеност во нашата држава е висок. Постојано помеѓу народот слушаме; ако немаш “јаки пријатели”тешко ќе најдеш работа. Овој текст го напишав до вас драги читатели, да ве охрабрам и да ве потсетам дека co вложувањe труд во самите нас ќе се движиме по добриот пат, но исто така и да ве информирам дека некои работи во нашата држава го менуваат својот тек кон подобро. Моето работно искуство започна со почетокот на моите студии, За моја среќа на Шумарскиот факултет постои невладина организација на студенти “ДРЕН” која во тој период речиси беше на изумирање и четворица постари колеги кои го вложуваа целиот свој труд за да ја разработат и да и дадат нов живот и сјај на истата. Откако стапив во контакт со нив, и уште неколку други колеги, моето прво волонтерско работно искуство започна, кое ми донесе могу знаење и искуство. При крајот на моите студии имав среќа мојот труд да биде препознаен од луѓето кои работат во СНВ Холандска невладина организација во Р. Македонија. Ова всушност беше моето прво вистинско вработување. Овде се стекнав со многу знаење и работев со прекрасни луѓе. Меѓутоа еден ден, договорот за работа престана и продолжив да работам како консултант на договори кои не беа на полно работно време.
Додека работев на договор, околу две години се водев како невработена, и не бев пријавена во Агенцијата за вработување на Р. Македонија. Луѓето околу мене постојано ми велеа да се пријавам во агенцијата, но јас се смешкав и им велев “Таму ќе ми најдат работа кога ќе треба да се пензионирам”. По долго инсистирање од страна на моите родители, во Јуни оваа година решив да се пријавам. Кога отидов да се пријавам имав опција да заокружам дали ќе се пријавувам секој месец или на секои шест месеци. Ги прашав во што е разликате. Одговорот беше: доколку заокружам на еден месец значи дека активно барам работа, а шест неактивно. По ова решив да бидам активен барател на работа. По два месеца, додека бев на одмор ме повика мојот татко за да ме информира дека сум добила писмо од Агенцијата за вработување, во кое пишува дека треба да се јавам во одредена фирма која има потреба од инжењер по Озеленување и унапредување на животната средина. Искрено да ви кажам неможев да си поверувам дека е вистина. По обавениот разговор со работодавачот почнав да работам уште наредниот ден, и еве веќе еден месец работам. Од тогаш повеќе не го изговорив она “Таму ќе ми најдат работа кога ќе треба да се пензионирам”, напротив на моите пријатели им давам постојано совет, дека државните, а и приватните установи почнаа да се движат кон прав и регуларен пат и дека не секогаш ви се потребни “јаки пријатели”.
PUNËSIMI NË R. E MAQEDONISË Shkroi: Kristina Buzaroska Përktheu në shqip: Zuhri Kamberi
E
mri im është Kristina, kam mbaruar Gjelbërim dhe përmirësim të mjedisit jetësor në Fakultetin e Pylltarisë. E dijmë se përqindja e papunësisë në shtetin tonë është e lartë. Vazhdimisht në mes të popullit degjojmë: Nëse nuk ke “shokë të fortë”vështirë se mund të gjesh punë. Këtë tekst e shkruajta për ju të nderuar lexues, të ju inkurajoj dhe të ju rikujtoj se me mund në vetvete do të ecim drejt rruges së drejtë, por gjithashtu edhe të ju informoj se disa gjëra në shtetin tonë e ndryshojnë rrjedhjen e tyre kah më e mira. Përvoja ime filloi qysh në fillim të studimeve të mia. Fati im ishte se në Fakultetin e Pylltarisë ekziston Organizatë joqeveritare e studentëve “DREN” e cila në atë periudhë ishte në prag të vdekjes dhe vetëm katër kolegë më të vjetër jepnin mundin e tyre të plotë ta ripërpunojnë dhe ti japin një jetë të re dhe shkëlqim organizatës. Pasi kontaktova me ata dhe me disa kolegë tjerë, puna ime e parë si vullnetar filloi, e cila më solli shumë njohuri dhe përvojë. Kah fundi i studimeve të mia kisha fatin që puna ime të jetë e njohur për njerëz të cilët punojnë në CHB-Organizatë joqeveritare Holandeze në R. e Maqedonisë. Në fakt, ky ishte punësimi im i parë i vërtetë. Këtu fitova shumë njohuri dhe punova me njerëz të mrekullueshëm. Megjithatë , një ditë kontrata për punë përfundoi dhe vazhdova të punoj si konsulent i kontratave të cilat nuk ishin me orar të plotë.
Përderisa punoja me kontratë, rreth 2 vjet isha e trajtuar si e papunë, dhe gjithashtu nuk isha e paraqitur në Agjencinë për punësim të R. së Maqedonisë. Njerëzit rreth meje vazhdimisht më thonin të paraqitem në agjenci, por unë qeshja me ata dhe ju thoja: “Atje do më gjejnë punë kur do do të pensionohem”. Pas insistimit të gjatë të prindërve, në qershor të këtij vit vendosa të paraqitem. Kur shkova të paraqitem kisha dy opsione për të rrethuar, do të paraqitem secilin muaj apo në gjashtë muaj. I pyeta se çka ishte dallimi. Përgjigjja ishte se nëse paraqitem çdo muaj do të thotë se në mënyrë aktive kërkon punë ndërsa në gjashtë muaj në mënyrë pasive. Pas kësaj vendosa të jem kërkues aktiv i punës. Pas 2 muajsh, përderisa isha në pushim më lajmëroi babai im të më informojë se më ka arritur një letër nga Agjencia për punësim në të cilën shkruan se duhet të lajmërohem në një firmë të caktuar e cila ka nevojë për inxhinier të Gjelbërimit dhe përmirësimit të mjedisit jetësor. Sinqerisht ju them se nuk mundesha të besoj se është e vërtetë. Pas bisedës me punëdhënësin fillova me punë që ditën e ardhshme dhe tashmë një muaj po punoj. Prej atëherë më nuk kam thënë: “Atje do më gjejnë punë kur do do të pensionohem”, përkundrazi shokëve të mi ju jap vazhdimisht këshillë se institucionet shtetërore dhe ato private kanë filluar të lëvizin në rrugën e drejtë dhe të rregullt dhe se jo gjithmonë ju duhen “shokë të fortë”.
OPINION
12
TO WORK WITH CHILDREN IS PRICELESS EXPERIENCE Written by Bojan Blazevski, Marija Pavleska and Zuhri Kamberi, participants of the training course “Green creativity for inclusion of young people”
“Green creativity for inclusion of young people” was the title of the training – course, which from 17 to 27th August 2013 was held in Banja Luka, Bosnia and Herzegovina. This international event, in which were involved volunteers from BiH, Macedonia, Bulgaria, Serbia, Albania, Germany, Italy, Belgium and Spain, traditionally was held for the ninth time, as a part of one – month cultural event “Creative August”, organized by Youth centre “Zdravo da ste” from Banja Luka. Organizers conceptually divided this unforgettable event into three different workshops: creative recycling, solar toys and puppet theatre. Free expression of their ideas was guaranteed for each participant, so besides common tasks that were needed to be completed within the workshop, each volunteer had the opportunity to develop concrete artistic work as a result of his creativity. The most exciting part of the training – course was direct meeting with the youngest residents from Banja Luka, with whom every day in the afternoon hours were organized workshops besides quay of the river Vrbas. Working with children was a challenge that had to
overcome all participants on the training – course. For some of them, this was their first experience in their life that will never forget. The training – course was great opportunity to establish friendships between children and their parents from one side and professionals working for organization of this event and volunteers who participated in this international event, from the other side. The final results of the three workshops were presented on 25th August at the Youth House located in the center of Banja Luka, where was performed puppet show and were exhibited artistic works from several-days workshops. The presence of more than 200 people on the final event was special experience for every participant. From the training – course in Banja Luka stays eternal memories. Remembrance from socializing with participants from different countries, gained significant experience in making things that will be useful for every individual in his future life. Satisfaction with the finished work is further impulse for participation on other similar events organized through the “Youth in Action” Programme of European Union.
РАБОТАТА СО ДЕЦА – НЕПРОЦЕНЛИВО ИСКУСТВО ВО ЖИВОТОТ Бојан Блажевски, Марија Павлеска, Зухри Камбери
„Зелена креативност за вклучување на младите луѓе“ беше насловот на тренинг – курсот што од 17 до 27 август 2013 година се одржа во Бања Лука, Босна и Херцеговина. Овој меѓународен настан, на кој учествуваа волонтери од БиХ, Македонија, Србија, Бугарија, Албанија, Германија, Италија, Шпанија и Белгија, традиционално се одржа по деветти пат, во рамките на едномесечната манифестација „Креативни август“, иницирана од невладината организација „Здраво да сте“ од Бања Лука.
Незаборавниот настан од организаторите беше концепциски поделен на три различни работилници: креативно рециклирање, соларни играчки и куклен театар. Слободната експресија на своите идеи беше загарантирана за секој учесник, така што покрај заедничките задачи што требаше да се завршат во рамките на работилниците, секој волонтер ја имаше можноста да изработи конкретно дело како резултат на својата креативност. Највозбудливиот дел од тренинг -
курсот беше директната средба со најмладите жители на Бања Лука, со кои секој ден во попладневните часови се организираа работилници покрај Кејот на реката Врбас. Работата со деца беше предизвик што требаше да го совладаат сите учесници на тренинг – курсот. За дел од нив, ова претставуваше прво искуство во нивните животи што вечно ќе го паметат. Тренинг – курсот беше извонредна можност за воспоставување пријателства помеѓу децата и нивните родители од Бања Лука, професионалците кои
работеа на организацијата на настанот и волонтерите кои учествуваа на овој меѓународен тренинг – курс. Конечниот резултат од трите работилници беше претставен на 25 август во просториите на Младинскиот дом во центарот на Бања Лука, на која беше изведена куклената претстава и беа изложени создадените експонати од неколкудневната работилница. Присуството на повеќе од 200 жители на завршното претставување на сработените дела претставуваше особено доживување за секој учесник. Од тренинг – курсот во Бања Лука остануваат вечните спомени. Сеќавањата од дружењето со учесниците од различни земји, стекнатото богато искуство во изработката на предмети што ќе му користи на секој поединец понатаму во животот. Задоволството од сработеното претставува мотив за натамошно учество и на други слични настани, организирани преку програмата „Млади во акција“ на Европската Унија.
PUNA ME FËMIJËT – PËRVOJË E PAVLERËSUESHME NË JETË Bojan Blazevski, Marija Pavleska, Zuhri Kamberi
“Kreativitet I gjelbërt për përfshirjen e të rinjve” ishte titulli i trajnim-kursit i cili prej 17 deri 27 gusht 2013 u mbajt në Banja Lukë,Bosnjë dhe Hercegovinë. Kjo ngjarje ndërkombëtare ku morrën pjesë vullnetarë nga Bosnja dhe Hercegovina, Maqedonia, Serbia, Bullgari, Shqipëria, Gjermania, Italia, Spanja dhe Belgjika, tradicionalisht u mbajt për të nëntën herë me rradhë në kuadër të manifestimit njëmujor “Gushti Kreativ” organizuar nga Qendra e të Rinjve “Zdravo da ste” (Përshëndetje për ju) nga Banja Luka. Ngarja e paharrueshme nga organizatorët në koncept ishte e ndarë në tre punëtori të ndryshme: reciklim kreativ, lojra solare dhe teatri i kukullave. Shprehja e lirë e idejave të tyre ishte e garantuar për secilin pjesmarrës, kështu që përveç detyrave të përbashkëta që duheshin të kryhen në kuadër të punëtorive, secili vullnetar kishte mundësi të punojë vepër konkrete si rezultat i kreativitetit të tij apo kreativitetit të saj. Pjesa më emocionuese e trajnimkursit ishte takimi direct me banorët më të rinj të Banja Lukës, me të cilët çdo ditë në orët e pasdites u organizuan punëtori rreth lumit Vrbas. Puna me fëmijët ishte sfida të cilën duheshte ta përballojnë të gjithë pjesmarrësit e trajnim-kursit.
Për një pjesë prej tyre, kjo ishte përvoja e parë në jetën e tyre të cilën do ta mbajnë mend përgjithmonë. Trajnim-kursi ishte mundësi e jashtzakonshme për krijim të miqësisë ndërmjet fëmijëve dhe prindërve të tyre nga Banja Luka nga njëra anë dhe profesionistët të cilët punuan në organizimin e ngjarjes dhe vullnetarët që morrën pjesë në këtë trajnim-kurs ndërkombëtar nga ana tjetër. Rezultati përfundimtar i të tre punëtorive u paraqit më 25 gusht në hapësirat e Shtëpisë së të Rinjve (Mladinski dom) në qendër të Banja Lukës, në të cilën u krye një shfaqje teatrale dhe u ekspozuan eksponatet e pregaditura në punëtoritë disa ditore. Prania e më shumë se 200 banorë në paraqitjen finale të veprave të punuara paraqiste përjetim të veçantë për secilin pjesmarrës(vullnetar). Nga trajnim-kursi në Banja Lukë ngelën kujtimet e përjetshme. Kujtimet nga shoqërimi me pjesmarrës nga vende të ndryshme, përvoja e pasur e fituar në punimin e lëndëve që do të jetë në shfrytëzim të secilit individ më tutje në jetë. Kënaqësia e punës së bërë paraqet motivim për pjesmarrje të mëtutjeshme në ngjarje tjera të ngjashme, të organizuara nëpërmjet programës “Të rinjtë në aksion” të Bashkimit Europian.
SPORT
15
VS Hello, I’m Matthias volunteer from France living in Skopje for few weeks. In Marseille we have l’OM ,,the best” and the most famous football team in the region, almost everybody support them. But here in Skopje the things are different, here are two football clubs Vardar and Rabotnitchki. When you ask someone: “Witch club do you support?” most of the time he his for one of those two team and strongly against the other one. Vardar and Rabotnitchki compete to get the place of the most supported club in Skopje. From the people that I meet I was listening very different stories and at the end it was really confusing. So I decide to inform my self and ask supporter veterans from the both sides to tell me about the club. Today I propose today to share those stories with Voices. Matthias Crainich
“FK Rabotnički” (“the worker’s club” in Macedonian) have been founded the 04 of October 1937 in “Nada” a restaurant in a neighbourhood of Skopje, in the center of the town, called “Debar Maalo” (“Debar neighborhood ”) by workers who moved from them small town called Debar to come in Skopje for better life. The life still of the player is “boheme”: after a hard day working they meet each other go to train and finish the day in “kafana”, Macedonian kind of pub, drinking rakia (strong alcohol) and eating salad. They are famous to be good lover that’s why they have the nick name of Романтичари (Romantics) Dane Krapchev is one of the most famous personalities of the club. Refusing to live under the kingdom of Yugoslavia he is a communist partisan but more involved into the independence of Macedonia than any other fight. At the beginning the football-club was a cover for secret meeting for freedom of Macedonia. To become an official club FK Rabotnički had to get the consent of the “Ban” (Politic representative of the king of Yugoslavia).His condition to play in the
Yugoslav football league was to change theirs colors, they had to play in black instead of red because red was the color of the communist. “FK Rabotnički” accepted the condition but disappointed by this decision they have played the first game in dark red. The supporter were proud of the rebel behaving of their club and start singed “red, red, red ...” witch become one of the nick name of the club. During the Second World War they’re players hooked the soccer cleats to put the military boots and went to the front. Fourteen players died during the fight. To remind this supporters give to “FK Rabotnički” the nick name of the club of the 14 heroes : Херојот од Дебар маало (Club Hero from Debar Maalo). In 1959 the Club was taken under the wing of the national railway company during the socialist nationalization. Железничaри (Railway Workers) The clash with “Vardar”: They always had been supported by the politics, during the socialist time and today. Rabotnichki by and from the workers. - For me football it’s about honor, it should be a sword fight but Vardar refuses to act like a knight , says Mete the “Red fighter”.
”FC Vardar” was created by the fusion of two teams: FK Pobeda and FK Makedonija, on 22 July 1947 in the hall of cinema "Vardar". This decision was taken during communist time in order to have a competitive team from Macedonia playing in the Yugoslav league. Vardar Football club has the same name as the river crossing Macedonia and flowing in the Aegean sea near Thessaloniki, river that is almost sacred in the Macedonian mentality. At the beginning they played in blue but it quickly became red and white. After the earthquake of Skopje in 1963 they changed their colors to red and black in memory of the 1063 victims. The club is strongly linked to the city of Skopje but it had also supporter form all over the country. Vardar won the Yugoslav cup in 1961; one of the best players of the team was Andon Dontchevcki who later became the coach of Vardar and the firs selector of the national football team of independent Macedonia in 1991. He found success again in 87 wining the Yugoslav league. You can learn more about FK Macedonia watching “The third half” a movie of Darko Mitrevski. Illes Spitz, a Jew born in Hungary, was the coach who implement professional football in Macedonia,. During the Second World War the Bulgarian armies, then allies of the German Nazi, occupied Skopje. They forbid the coach to go on the away games because of his religion. One day he was deported on a train with other Jews but the club staff went till Belgrade to intercept the train and took him away from it. After this event he continued to be a coach till 61 and at the end died from natural cause naturally on game between Vardar and OFK Belgrade. The supporters of Vardar, never forgot Illes Spitz and often put banners and slogans praising his work and success in the club. Vardar is playing in the “Philip II Arena” opened in 1947. The stadium was rebuild in 1977 with a capacity of 22 000 persons, and in 2009 they made works to up the capacity to 33 400. Now the stadium is one of
the best and most modern in the Balkans, and home theatre of the national team. Every team in Macedonia is considered as rival of Vardar, and because the team is from the capital city. The club had up’s and down’s and the lowest point was in 2011 when Vardar had to fuse with the team “Miravci” not to be relegated in the second league. That move was not approved form the football fans in the country, and often they make slogans about it. The supporters of Vardar called “Komiti” (old Macedonian freedom fighters during the Ottoman Empire) start the games with traditional and some time nationalistic Macedonian songs. Komiti fan club was officially formed the 04 July 1987 during a game of Vardar against the Red Star Belgrade ( European and World champions in 1991). At this time they were couple of small groups of supporters who united to form the first organized group. Thought their existence they made a significant seal in the history of Vardar and became the 12th player of the team. It was in the top 5 of the supporting group of ex Yugoslavia. Vardar is the most supported club by Macedonians outside of the country. The supporting group have brother link with Voivodi from Tetovo and with Gelsenkirchen supporting group of Schalkes 04. They have two arch rivals, ‘Cekmbari” form Bitola supporters of FC Pelister and “ Sverceri” form the Albanian part of Skopje, supporters of FC “Sloga Jugomagnat”. At first, in the early 90’s the number was always over 2 and 3.000 people on every match, but with the period the number of members dropped fast. The reason was mostly politics. “Komiti” are known for right wing political stands, very patriotic and with strong hate for the Albanian population in Macedonia. That's why the group divided in “Komiti” and “Loyal Fans”. “Loyal Fans” didn’t want to have anything with any political party in the country. The clash with Rabotnitchki : “Ok, the team is good, standard. But that’s it. We are the Macedonian legends. We have the most titles and cup’s. They have almost nothing. Talking about supporters? Who are they? Where are they? Bunch of kids and grandfathers. They wanna compete with us? Come
I think that both team have good value. I can't choose one of them, and you who is reading this newspaper can you ?? ?
OR
SKOPJE
19
GOING FOR A WALK? DO IT WITH
Ilona Olehlova
“From 10 ideas to action” could be a short description of the story behind Skopje City Walk, a brand new brochure helping tourists to explore the city. When describing the longer story behind Skopje City Walk, a brochure that offers tourists two walks around Skopje, we would start some day in November 2012. Sanne and Linda, two Dutch women currently living in Skopje, sat down and brainstormed about ideas they would like to develop. Ten ideas came up and one of them was the idea for a new brochure, inspired by those that you can find in almost each city in the Netherlands. The other ideas are in the freezer or fridge waiting to be realised one day, but this idea became real. During the last several months they were gathering information, writing texts and taking photos. As Linda and Sanne pointed out they made the brochure completely by themselves except for the design. In this case a friend helped to put it all together in a nice layout. But, like Linda and Sanne mentioned during our talk, after making it real and printing it out the biggest
Check it Out: Web: http://www.skopjecitywalk.com/ Facebook: SkopjeCityWalk
challenge just started: thinking about ways how to promote the brochure among the tourists. They sent press releases and contacted people from various institutions and companies. “Some people are open. Some people are very closed”, Linda pointed out. “At this moment we succeeded to have the brochure available online and you can find it in the bookshop Kultura at the main square and in the tourist kiosks around the city” she added. Since there is always need for more selling places and ideas how to make it visible and accessible for tourists, all feedback will be used to improve for the future. The plan is to make the brochure that is now available only in Dutch and English in more languages, or to expand to other cities. “On the wish list is now Ohrid,” they said. Let’s wish Sanne and Linda that this wish will become true, since there are never enough good and quality materials for tourists in Macedonia. Skopje deserves it!
ОДИШ НА ПРОШЕТКА? СЛЕДИ ГИ ЧЕКОРИТЕ НА SKOPJE CITY WALK!
Илона Олехлова
„Од 10 идеи до реализација“ може да послужи како краток наслов и опис на приказната за Skopje City Walk, целосно нова брошура за истражување на градот од страна на туристите. За да ја раскажеме целосната приказна за Skopje City Walk, брошура што им нуди на туристите две прошетки околу Скопје, ќе започнеме со еден недефиниран ден во ноември 2012 година. Сане и Линда, две холанѓанки кои моментално живеат во Скопје, седнаа и поразговараа околу неколку идеи што би сакале да ги развијат во пракса. Произлегоа десет идеи и една од нив беше идејата за нова брошура, инспирирани од сите оние брошури што може да се најдат во секој град во Холандија. Останатите идеи се во замрзнувачот и чекаат реализација во иднина, но оваа идеја вистински се реализираше. Во последните неколку месеци тие собираа информации, пишуваа текстови и сликаа фотографии. Како што назначија, тие самите ја подготвија брошурата, освен дизајнот. Тука им помогнал еден пријател при изработката на добар нацрт. Но, како што споменаа Линда и Сане во текот
Проверете: Веб страна: http://www.skopjecitywalk.com/ Фејсбук: SkopjeCityWalk
на нашиот разговор, откако ја подготвиле и испечатиле брошурата, пред нив се појавил најголемиот предизвик: наоѓањето начини за промовирање на брошурата кај туристите. Испратиле соопштенија за јавност и контактирале разни институции и компании. „Некои луѓе се отворени, а други не“, ни кажа Линда. „Во моментов успеавме да ја закачиме брошурата онлајн, а во печатена форма може да се набави во книжарницата Култура на градскиот плоштад како и во туристичките киосци низ градот“, додаде. Со оглед на тоа што секогаш има потреба од повеќе продажни места и идеи за тоа како да се доближи брошурата до туристите, секој допринос ќе се искористи во иднина. Планот е брошурата, која моментално е достапна на холандски и англиски јазик, да се преведе на повеќе јазици, како и да се дистрибуира во други градови. „Засега во план е Охрид“, не информираа Линда и Сане. Ајде да им посакаме на Сане и Линда ова да им се исполни, бидејќи за туристите во Македонија никогаш нема доволно добар и квалитетен материјал. Скопје го заслужува тоа!
TRAVEL
21
SUMMER IN LOS ANGELES By Marija Korunoska
E
very summer has it’s own story, but every story has it’s own ending. Three months ago we were so excited because the school year came to an end and that meant that the summer can finally begin.
Everyone had their own plans for the summer. Some people decided to spend their vacation on some exotic place, others decided to spend more time with their friends and family. All I can say is that everyone loves summer and everyone was ready to party. The word summer has it’s own meaning – stop worrying and live like it’s your last day on the planet. I was really exited about Summer 2013. I spent the whole summer in Los Angeles, California. It took me a whole day to get there , but it was worth it. Los Angeles is one of the most beautiful cities in the world. I visited a lot of famous places there, made new friends who introduced me to their culture and their famous food. It was really funny how I met my friends. I met them on the beach and now we are still contacting each other and we already made plans for the next Summer. I tried different kinds of food and I was always experiencing new things there. I visited many parts from California: Hermosa Beach, Malibu Beach, Manhattan Beach, Santa Monica, Hollywood, Beverly Hills , Huntington Beach ,Redondo Beach ,Torrance, Santa Barbara and etc. I was amazed of the beauty of those places. There are a lot of things that have to be seen. I was really lucky because I was living near the beach and I used that to my advantage. I love the Ocean and I used to go surfing really often. I have to say that surfing has always been my dream and because of that I want you to know that you should never give up on your dreams even if they seem impossible. If you want something you should do everything to get it.
Nothing is impossible. I even went to US Open Of Surfing in Huntington Beach, which is a contest between all of the professional surfers in the world. I was so excited because I saw all of my favorite surfers and I even took a picture with one of them and I also got his autograph. Now you can imagine how happy I was. “People there are really friendly and I was surprised how nice they were to me. No one knew where Macedonia is, but they were all interested in getting to know me and my country. I even taught them some Macedonian words“ I learned a lot of things in California. I became more responsible, confident, learned to appreciate and to be grateful for everything I have. Being there, I realized what I really want in my life. Now I have courage to fight for my dreams and reach my goals. It’s like I’m different person now. All I can say to you is: If you are going through hell, keep going because better things are coming after that. Try to find some time for yourself. Go on a vacation, visit some exotic place and clear your thoughts. Leave all of the drama behind and start doing what you really want and not what others want you to do. Start living the life you’ve always wanted for yourself. Life is too short and it won’t wait for you. All of you are saying that you are all so busy and you have a lot of things to do. That’s not true. You can always make time for something you really want to do. Start thinking about it and start doing it, you’ll see that every second you have spent doing that was worth it!
ЛЕТО ВО ЛОС АНЏЕЛЕС Марија Коруноска
Секое лето има своја приказна, но секоја приказна има свој крај. Пред три месеци сите ние бевме возбудени затоа што дојде крај на учебната година, а тоа значеше дека летото конечно ќе може да започне.
С
ите имаа различни планови за време на летото. Некои решија да го поминат одморот на некое егзотично место, други решија да поминат повеќе време со своите пријатели и родители. Единствено што можам да кажам е дека сите го сакаат летото и сите беа спремни за забава. Зборот лето си има свое значење – Престани да се грижиш и живеј како ова да ти е последен ден на земјата. Јас бев многу возбудена за Лето 2013. Го поминав целото лето во Лос Анџелес, Калифорнија. Ми требаше цел ден за да стигнам таму, но вредеше. Лос Анџелес е еден од најубавите градови во светот. Посетив многу места, запознав нови пријатели кои ме запознаа со нивната култура и нивната позната храна. Беше навистина интересно како се запознав со моите пријатели. Ги запознав на плажата, а дури од сега правиме планови за наредното лето.
Пробував различна храна и искусував различни работи таму. Посетив многу делови од Калифорнија како Hermosa Beach, Malibu Beach, Manhattan Beach, Santa Monica, Hollywood, Beverly Hills, Huntington Beach, Redondo Beach, Torrance, Santa Barbara и др. Бев вчудовидена од убавините на тие места. Таму има многу работи кои треба да се видат. Имав многу среќа затоа што местото во кое престојував беше до плажата. Го сакам Океанот и многу често одев да сурфам. Мора да кажам дека сурфањето секогаш ми било сон, па затоа сакам да ви кажам никогаш да не се откажувате од вашите соништа без разлика дали изгледаат невозможни. Ако сакате нешто направете се што е во ваши раце за да го добиете. Ништо не е невозможно. Јас дури присуствував на US Open Of Surfing во Huntington Beach . Тоа е натпревар помеѓу сите професионални сурфери од целиот свет. Бев многу возбудена затоа што ги видов сите мои омилени сурфери и имав можност да се сликам со еден од нив и да земам негов автограм. Сега можете да замислите колку бев среќна. Луѓето таму беа многу многу љубезни и бев многу изненадена колку беа добри со мене. Никој не знаеше каде се наоѓа Македонија, но сите сакаа да ме запознаат подобро мене и мојата држава, дури научија некои Македонски зборови. Научив многу работи додека бев во Калифорнија. Станав поодговорна, самоуверена, научив да ги ценам работите кои ги имам и да бидам благодарна за се што имам. Поминувајќи го времето таму сфатив што всушност сакам во животот. Сега имам храброст да се борам за моите соништа и да ги достигнам моите цели. Се чувствувам како да сум нова личност сега. Се што можам да кажам е: доколку поминувате низ пекол сега, продолжете да одите затоа што подобри работи не чекаат после тоа. Пробајте да најдете време за самите себе. Отидете на одмор, посетете некое егзотично место и средете си ги мислите. Оставете ја целата таа драма позади и почнете да го правите она што вие го сакате, а не она што другите сакаат и очекуваат вие да го правите. Почнете да го живеете животот кој го сакате за себе. Животот е краток и нема да ве чека. Сите викате дека сте многу зафатени и дека немате време. Тоа не е точно. Секогаш може да се најде време за нешто што навистина се сака. Почнете да размислувате за тоа што навистина сакате и почнете да го правите, ќе видите дека секоја потрошена секунда правејќи го тоа не е залудно потрошена!
YOUTH IN ACTION
25
TRAINING COURSE “OPEN THE FLOWER” By Sanja Paunovska
No, we didn’t plant any flowers, we planted IDEAS, EXPERIENCE and FRIENDSHIP!
“
Education” and “children” were the two key words that connected 22 participants coming from Belarus, Macedonia, Ukraine, Poland, Czech Republic, Georgia, Romania and Italy and met in Slavske, Ukraine exactly on the beautiful Carpathians, a project in which Volunteers centre Skopje was one of the partners. It was the last week of August. In Skopje still over 30 degrees – the summer is not giving up so easily and not leaving this territory soon. 3 Macedonians ready to take the challenge – learning new methods for working with children and adolescents, but under winter conditions during the summer. Challenge ACCEPTED! The program was very simple, but very useful, dynamic with deep analytical exercises. Role plays, group work, discussions, simulations, games, workshops, sharing experience, developing new ideas, theatre and drama techniques were the methods implemented during the training course which helped us to understand the adolescents by understanding our adolescent period. No matter of the
country, nationality, background, we all have to go through same period of transition from adolescents into adults. Conclusion: every educator, teacher, social worker, especially parent – must be aware of the process and understand the adolescents in order to deal with them easier. Another big learning outcome of this project was: implementation of nonformal methods in formal education, what to use, how to use, when and for what target groups/what age. Neither the rain, neither the fog, nor the cold 7 degrees didn’t stop us to realize successfully all the foreseen indoor and outdoor activities. Now back from the Carpathian summer to our Macedonian summer, (was a bit hard to adapt back to our weather) with loads of fresh ideas and new methods ready to be implemented in the new school year and motivate the children. The project was organized by “Centre of European Initiatives”, Ukraine and “Sempre a frente” Foundation, Poland with the support of the Youth in Action programme of the European Union.
During one of the energisers on the training course “OPEN THE FLOWER”.
ТРЕНИНГ КУРС “ОТВОРИ ГО ЦВЕЌЕТО“ Сања Пауновска
Не, ние не садевме никакви цвеќиња, засадивме ИДЕИ, ИСКУСТВА и ПРИЈАТЕЛСТВА!
“
Образование” и “деца” беа двата клучни зборови кои поврзаа 22 учесници од Белорусија, Македонија, Украина, Полска, Чешка, Грузија, Романија и Италија, а се состанаа во Славске, Украина поточно на прекрасните Карпати, проект во кој Волонтерски Центар Скопје беше еден од партнерите. Беше последната недела од август. Во Скопје се уште над 30 степени - летото не се откажува
толку лесно и е без намера да ја напушти територијава наскоро. Тројца Македонци подготвени да го прифатат предизвикот учење на нови методи за работа со деца и адолесценти, но под зимски услови во текот на летото. Предизвикот беше прифатен! Програмата беше многу едноставна но многу корисна, динамична со длабоко аналитички вежби. Играње на улоги, групна работа,
дискусии, симулации, игри , работилници, размена на искуства, развивање на нови идеи, театарски и драма техники беа методите спроведени во текот на тренинг курсот што ни помогна да ги разбереме адолесцентите преку разбирање на сопствениот адолесцентски период. Без разлика на земјата, националноста, потеклото, сите ние треба да минеме низ истиот период на транзиција од адолесценти во возрасни. Заклучок: секој едукатор, наставник, социјален работник, особено родител - мора да биде свесен за тој процес и да ги разбира адолесцентите со цел да се справи со нив полесно. Уште еден голем резултат од учењето на овој проект беше: примена на неформални методи во формалното образование, што да се користи , како да се користат , кога и за кои целните групи / која возраст. Ниту дождот, ниту маглата, ниту студените 7 степени не не` спречија да ги реализираме успешно сите предвидени внатрешни и надворешни активности. Сега се вративме од карпатското лето на нашето македонско лето, (беше малку тешко да се прилагодиме повторно на нашите температури) со многубројни свежи идеи и нови методи подготвени да бидат имплементирани во новата учебна година и да ги мотивираат децата. Проектот беше организиран од страна на “ Центарот за европски иницијативи” од Украина и “Sempre а Frente” Фондацијата од Полска со поддршка на програмата Млади во Акција на Европската унија .
WORLD
29
WHAT HAVE YOU DREAMED ABOUT LAST NIGHT? By Janis Seglins
Exactly this question, received from a friend some while ago, made me think about dreams more than ever before. And as she asked it three days in a row it became even stronger and I started to get curious about what, why and how do we dream.
A
s most of the people don’t remember their dreams or remember only a little while after waking up it is often a forgotten topic. But sometimes it’s not. When we dream something really exciting we usually don’t forget it for a longer while and it’s staying in our conscience for sharing and reflection. But as this doesn’t happen so often with me I even used to write down my dreams straight after waking up. Just to remember. And thus it was also easier to get up because I was kind of forced to grab a pen and write. And this movement banished the sleep a lot. But what is a dream and why do we dream? The early Sigmund Freud’s theory of dreams suggests that dreams are manifestations of our deepest desires, motivations and fears which are often related to the early childhood memories or obsessions. Other theories relate dreams to our memory and daily routine consolidation as well as coping mechanism which helps to solve our conscious issues while we’re unconscious. Theories are many, researchers are active but still there remain more questions in field of researching dreams (by the way – this scientific study of dreams is called oneirology) than answers.
However one more milestone about descriptions of dreaming that seemed interesting to me was that dreams can be used as a wish fulfillment. It’s true that dreams are almost always very egocentric and the central person in them is the dreamer. And as there’s nothing impossible in dreams – why not enjoy the good ones as a realistic simulation parallel to our waking lives. Though mostly we are not able to control happenings in our dreams, there is also an exception. In so called lucid dreaming the dreamer is self-aware and can influence the events of a dream and live the dream by actually realizing he’s dreaming. How cool is that? But this usually happens on the moment you already have to get up and the sleep is not that resistant. How much of this all have you experienced on yourself? Do you ever remember your dreams at all? Maybe for some of this will trigger the further thinking about dreaming and pay more attention to these things which sometimes, all in all, can make us understand ourselves better.
MORE: CHECK OUT
THIS VIDEO
http://www.youtube.com/watch?v=0oCr9oTVR7c
TO SEE WHAT PEOPLE DREAM ABOUT!
AND YOU? WHAT DID YOU DREAM ABOUT LAST NIGHT AND WHY DO YOU THINK PEOPLE DREAM? SHARE YOUR THOUGHTS ON
VOICES.INTERACTIVE@GMAIL.COM OR COMMENT UNDER
THE VIDEO
ÇFARË KENI ËNDËRRUAR NATËN E KALUAR ? Janis Seglins
Pikërisht kjo pyetje , marrë nga një mik disa kohë më parë, më bëri të mendoj në lidhje me ëndrrat më shumë se kurrë më parë. Dhe si ajo e pyeti atë tre ditë me radhe ajo u bë edhe më e fortë dhe me kurioze për atë, pse dhe si ne ëndërrojnë.
Si shumica e njerëzve qe nuk i mbajne mend ëndrrat e tyre ose të kujtohet vetëm pak kohë pasi zgjohen shpesh ajo eshte vetem nje temë e harruar. Por nganjëherë kjo nuk është. Kur ne ëndërrojmë diçka me të vërtetë emocionuese ne zakonisht nuk e harrojnë atë për një kohë të gjatë dhe kjo është duke qëndruar në ndërgjegjen tonë për ta treguar dhe reflektim. Por kjo nuk ndodh aq shpesh me mua kam përdorur që ti shkruaj ëndrrat e mia direkt pasi jam zgjuar. Vetëm për të kujtuar. Dhe kështu ishte edhe më e lehtë për tu zgjuar sepse unë kam qenë e detyruar për te marre një stilolaps dhe të shkruaj. Dhe kjo lëvizje e turbullonte gjumin shumë. Por çfarë është një ëndërr dhe pse nuk kemi ëndërr? Teoria e hershme e Sigmund Freud e ëndrrave sugjeron se ëndrrat janë manifestime të dëshirave tona më të thella, motivimet dhe frikat që janë të lidhura shpesh me kujtimet e fëmijërisë së hershme apo obsesionet. Teori të tjera lidhen me ëndrrat në kujtesën tonë dhe konsolidimit të përditshem te rutinës si mekanizëm përballimi e cila ndihmon për të zgjidhur çështjet tona ndërgjegjet, ndërsa ne jemi të pandërgjegjshëm. Teoritë janë të shumta, shkencëtarët janë aktive, por ende ka shumë pyetje qe mbeten në shume fusha per ti studjuar (por - Ky studim shkencor i ëndrrave është quajtur oneirology ) sesa përgjigje. Megjithatë një pike rreth përshkrimeve të ëndërrave që dukeshin interesante për mua
ishte se ëndrrat mund të përdoren si një përmbushje dëshirash. Është e vërtetë se ëndrrat janë pothuajse gjithmonë shumë egocentrike dhepersoni qendror në te është ëndërrues. Dhe si nuk ka asgjë të pamundur në ëndrrat - pse nuk gëzojnë ato të mira si një paralele simulimi realiste për jetën tonë zgjuar. Edhe pse kryesisht ne nuk jemi në gjendje për të kontrolluar ngjarjet në ëndrrat tona, ekziston edhe një përjashtim. Në të ashtuquajturat ednrra enderruaesi është vetëdijshëm dhe mund të ndikojë në ngjarjet e një ëndërre dhe të jetojë ne ëndrrën. Sa cool është kjo? Por kjo zakonisht ndodh në këtë moment ju tashmë
keni për të marrë dhegjumi nuk është se rezistente. Sa për këtë të gjithë e keni përjetuar mbi veten? A i mbani mend te gjitha ëndrrat tuaja? Ndoshta për disa kjo do të shkaktonte mendime të mëtejshme në lidhje me ëndërrat dhe të kemi më shumë vëmendje për këto gjëra të cilat nganjëherë, të gjitha mund të na bëjnë të kuptojmë më mirë veten.
Јанис Сеглинс
ШТО СОНУВАВТЕ МИНАТАТА НОЌ? Токму ова прашање, што ми го постави една пријателка пред извесно време, ме натера да размислувам за соништата повеќе од кога било досега. И како што таа ме прашуваше истото три дена по ред, стана уште посилно и почнав да бидам љубопитен за тоа што, зошто и како сонуваме.
Како што повеќето од луѓето не се сеќаваат на нивните соништа или се сеќаваат само накратко по будењето тоа е често заборавена тема. Но понекогаш и не е. Кога сонуваме нешто навистина возбудливо обично не го заборавиме еден подолг период и останува во нашата свест за споделување и испитување. Но, како што ова мене не ми се случува толку често, обично ги запишувам моите соништа веднаш штом се разбудам. Само колку да запаметам. Токму затоа и ми беше полесно да станам, бидејќи бев на некој начин принуден да го грабнам пенкалото и да пишувам. А ова движење го прогонува спиењето многу. Но што е сонот и зошто сонуваме? Раната теорија на Сигмунд Фројд за соништата сугерира дека соништата се манифестации на нашите најдлабоки желби, мотивации и стравови кои често се поврзани со раните спомени од детството или опсесии. Други теории ги поврзуваат соништа со нашата меморија и дневната рутинска консолидација, како и механизмот за справување кој ни помага да ги решиме нашите свесен прашања во потсвеста. Теории има многу, истражувачите се активни, но сеуште остануваат многу повеќе прашања во областа на истражување
на соништата отколку одговори (патем - оваа научна студија на соништата се нарекува „oneirology “). Сепак, уште еден пресврт во врска со описите на сонувањето што ми се чинеше интересно, беше дека соништата можат да се користат како исполнување на желби. Точно е дека соништата се речиси секогаш многу егоцентрични и главна личност во нив е сонувачот. И како нема ништо невозможно во соништата - зошто да не уживате во убавите како реална симулација паралелна со нашиот реален живот. Иако најчесто не сме во можност да ги контролираме случувањата во нашите соништа , постои исто така и исклучок . Во т.н. луцидно сонување, сонувачот е самосвесен и може да влијае на настаните во сонот и да го живее сонот преку реализација на своето сонување. Колку е само е кул тоа? Но ова обично се случува во моментот кога се будите и сонот не е толку отпорен. Колку од сето ова сте искусиле вие? Дали воопшто ги паметите вашите соништа? Можеби кај некои ова ќе предизвика натамошно размислување за сонувањето и ќе им посвети поголемо внимание на овие работи кои понекогаш, генерално, можат да ни помогнат да се разбереме себе си подобро .
MOVIE
35
FREEDOM WRITERS By Elena Micevska
Its movie about endurance, patience, creativity and innovation, which are the most important for the successful interaction between the ones that are giving and ones receiving education, because they are important conditions for good communication between the teachers and the students. On daily level, the teachers were trying to find different ways and methods, for successful implementation of the their duty and for good transfer of the things they know, for them, on one and unique kind of way.
Director: Richard LaGravenese Main rolls: Hilary Swank, Imelda Staunton, Patrick Dempsey
For more information check movie's IMBD page HERE
Duration: 123minutes Genre: Drama
This drama is based on the true story of the young teacher Erin Grovel (Hilary Swank), which is sacrificing her own personal life, in order to achieve better and successful future for the young students, from different ethnic, racial and economic background. She will turn their hard and problematical lives into source for happiness and perspective future. Her motivation and enthusiasm will overcome any situation and any person. First, trough the method of “gaming”, she will get inside of their brains and trough questions she will succeed to make them think and open up in front of everyone, to see that they are sharing the same pain. The method of “gaming” will be just inspiration for the students to start to run a diary, in which they will write facts about their lives. In this way, the teacher will get to know them personally and try to change their life. This group of problematic young people starts to read books, in which they encounter with the moral values and endurance; they start to think about themselves and the others. The young teacher is an example for courage and toughness; she is the real super hero and role model for
every teacher. Her impact on the pupils is educational, but also emotional. The pupils start to grow in emotional level and start to believe in their own success, they can publish their own hard works for everyone to see it. Their journal of “Freedom Writers” will become the example for toughness and endurance, which will introduce changes in the modern educational system. You always have to find a way how to find ways to reach every child and to encourage them for greater success… You should really watch this movie…
ПИСАТЕЛИ НА СЛОБОДАТА Елена Мицевска
Ф
илм за истрајноста, трпеливоста, креативноста и иновативноста, кои се најважни за успешна интеракција меѓу оние кои образуваат и оние кои се образуваат, и затоа тие претставуваат значајни услови за успешна комуникација меѓу наставниците и учениците. Секојдневно, воспитувачите се обидуваат да изнајдат разни облици и методи на учење, при кои успешно би ја совладале својата учителска дејности успешно би го пренеле она што и самите го знаат,на еден единствен и само за нив својствен начин.
Оваа драма е базирана според вистинска приказна на младата професорка Ерин Грувел (Хилари Свонк), која го жртвува својот личен живот, за да се избори за подобра и успешна иднина на млади ученици од различна етничка, расна и класна припадност. Таа нивните тешки и проблематични животи ќе ги претвори во извор на среќа и радост за успешна иднина. Нејзината мотивираност и ентузијазам ќе надвладеат над се и секого. Најпрвин преку методот на игра, таа ќе успее да
навлезе во нивната свест и преку прашања ќе успее да ги натера да размислуваат и да се отворат пред другите, да согледаат дека сите делат иста или слична болка. Методот на игра ќе биде само поттик да почнат да водат дневник во кој ќе пишуваат се за својот живот. На тој начин оваа професорка ќе ги запознае повеќе и ќе може да го промени нивниот живот. Овие проблематични ученици почнуваат да читаат книги да ги согледуваат моралните вредност, да размислуваат за себе и другите. Младата професорка е пример за храброст и истрајност, таа е олицетворение на вистински херој и пример за секој професор. Таа кај децата делува како образовно, така и емоционално. Тие почнуваат емотивно да созреваат и веруваат во своите успеси. Тие своите трудови ќе можат да ги објават за сите да ги прочитаат. Нивниот “Дневник на писатели на слободата” ќе биде пример за борбеност и истрајност, кој ќе внесе промени во современиот начин на образование. Секогаш треба да се пронаоѓаат начини како да се допре до секое дете, со поддршка и поттик за поголеми успеси… Би требало да го погледнете овој филм...
Режија: Ричард Ла Гравенес Улоги: Хилари Свонк, Имелда Стаунтон, Патрик Демпси Време траење: 123 мин Жанр: драма
CULTURE
39
THE CULTURAL SUMMER KARPOSH 2013 By Aleksandra Pigulovska
The citizens of the municipality of Karposh this year also, had the opportunity to enjoy in the program of the “Cultural Summer Karposh”.
T
his manifestation was organized for the first time in July 2008, the municipality inspired by some big world cities, decided to offer to its citizens something new and fun, something which will relax them in the hot summer days. The manifestation was very much appreciated from the local citizens, so from then on, it became true traditional event, which is organized on annual level.
The manifestation every summer has rich cultural program, containing many musical concerts, theater and ballet performances, events for children, opera arias and similar, and all of them are being performed on various locations in the municipality. This year the “Cultural Summer Karposh” lasted from 14th of August till 5th of September, and the
happening was open by the popular rock group “Red Apple” from Bosnia and Herzegovina, with their musical performance on the sport playground called “The Hawk”. I, as citizen of this municipality, had the opportunity to be part of this event and I can say that it was great experience to feel the positive energy and the interesting mix of people, from different generations. On the event, there were plenty of young people, but also, a lot of elderly citizens, and they all together enjoyed in the lyrics of their favorite songs, which evoked memories for the good old days, old friendships, forgotten love stories… The various events continued to roll in the following days on eight different locations in the municipality, on which plenty of domestic and foreign musicians had the opportunity to perform, like Guru Hare, Kristina Arnaudova, Karolina Gocheva, Gjoko Tanevski, the ethno-pop group “Tempera”, retro night with Vera Jankovikj and Dragan B. Kostikj, and the jazz concert of “Simon Kiselichki Trio”. All in all, we may say that the musical program this summer was adjusted to the various tastes of the musical fans from the municipality. Also, the other art souls had opportunity to satisfy their appetites, with different painter’s exhibitions, theatrical plays, traditional dances, movie projections, author’s evenings, children live programs and standup comedians. Year by year the program of the “Cultural Summer Karposh” is getting more rich and various, and the citizens from the municipality are excited from the idea to have cultural events, happening in front of their doorsteps and they are fully enjoying that. We hope that the tradition of this event will be kept and that it will continue to be organized many years from now.
This year the “Cultural Summer Karposh” lasted from 14th of August till 5th of September, and the happening was open by the popular rock group “Red Apple”
КУЛТУРНО ЛЕТО КАРПОШ 2013 Александра Пигуловска
Граѓаните на Општина Карпош и оваа година имаа можност да уживаат во програмата на “Културно Лето Карпош”. Оваа културна манифестација за првпат беше организирана во јули 2008, општина Карпош инспирирана од големите светските метрополи одлучи да им понуди на своите граѓани нешто ново и забавно што ќе може да ги релаксира во жешките летни денови. Манифестацијата наиде на многу позитивни реакции од граѓаните и оттогаш прерасна во вистинска традиција која се оддржува секоја година.
Манифестацијата секое лето изобилува со богата културна програма проследена со музички концерти театарски и балетски претстави, програми за деца, оперски арии и слично, а се оддржува на повеќе локации на територијата на општина Карпош. Оваа година “Културно Лето Карпош” беше оддржано од 14 ти Август до 5 ти Септември, а хепенингот го отвори познатата рок група Црвена Јабука, од Босна и Херцеговина, со својот музички концетрт кој беше оддржан на игралиштето Сокол. Јас како жител на општина Карпош ја имав таа можност да присуствувам на овој настан и навистина беше прекрасно да се почувствува таа позитивна енергија и спојот на различни генерации. Беа присутни многу млади луѓе, но не беа во мал број и оние од постарата генерација кои уживаа пеејки ги стиховите на своите омилени песни кои ги вратија во младоста потсетувајки се на старите добри денови, старите пријателства, заборавените љубовни приказни... Настаните продолжија да се одвиваат наредните денови на осум различни локации во Карпош, на кои настапија многу домашни и странски познати уметници, како Гуру Харе, Кристина Арнаудова, Каролина Гочева, Ѓоко Таневски, етно-поп групата Темпера, ретро ноќ со Вера Јанковиќ и Браган Б.Костиќ, и џез концерт на Симон Киселички Трио. Се на се, можеме да кажеме дека музичката програма беше прилагодена за сите вкусови и сите љубители на квалитетната музика. Исто така, и останатите уметнички души има можност да ги задоволат апетититите со различни ликовни изложби, театарски претстави, традиционални ора и танци, проекции на филмови, авторски вечери, детски програми и стенд ап комедии. Секоја година програмата на “Културно Лето Карпош” е се побогата и поразновидна, а жителите на општината се восхитени од идејата различни културни случувања да се одвиваат пред прагот на нивните домови и целосно уживаат во тоа. Се надеваме дека оваа традиција ќе се зачува и ќе се оддржува уште многу години.
I remember when I was about 10 years old me and my sister almost burned the living room..! My mother used to say that bad kids become a cabbage so until now I never eat them..!
With my older cousins we used to have a tradition for every time of our meeting...! In order to avoid doing my homeworks I used to hide in the woods...!
What are your brightest childhood memories? Take a second to remember and share them with us! Send your short story to voices.interactive@gmail.com and take part in making Voices!