Process Control Security Event Procesintensificatie Safety in de industrie Energiemanagement Reach in bedrijf! MES in de industrie The IT Software Battle Inline analysetechniek
Kennis maKe
2
Ken is de weg naar
een beslissende voorsprong
in industrie en wetenschap HET Instrument is al ruim vijftig jaar lang
conferentieprogramma staan borg voor een
het ontmoetingspunt voor mensen rond
sterke mate van objectivering en professio-
de meest actuele technologie. Beurs en
naliteit van hetgeen wordt gepresenteerd en
conferentieprogramma hebben een in-
bediscussieerd in de vele seminars.
ternationale reputatie ontwikkeld, zowel in de wereld van de industrie als in de
Ten opzichte van de voorgaande edities van
global science. Diegenen in de Benelux
HET Instrument onderscheidt deze editie van
en ook velen daarbuiten, die een beslis-
2008 zich in twee aspecten: het programma
sende voorsprong willen nemen qua
is uitgebreider, veelzijdiger en de opzet van
technologie in de industrie en weten-
de verschillende onderdelen is interactiever
schap realiseren zich dat een bezoek aan
van aard. Kennisuitwisseling en -overdracht
HET Instrument als beurs en conferentie-
gebeuren in 2008 meestal niet meer via het
programma een must is, elke twee jaar
stramien van een spreker die lang praat en
weer. Voor de editie van 2008 is door
een publiek dat zwijgend toehoort. Work-
de organiserende bedrijven, verenigd in
shops, lagerhuisdiscussies en forumsessies
FHI, federatie van technologiebranches,
zijn werkvormen die het programma dragen.
gekozen voor een logisch thema: Deze brochure bevat de uitgewerkte pro-
Mensen maken kennis
gramma’s van die conferentieonderdelen die relevant zijn voor mensen die te maken
De keuze voor dit thema accentueert de
hebben met de wereld van procesautoma-
toegenomen betekenis van het conferentie-
tisering. Van de andere onderdelen, factory
programma ten opzichte van de show op
automation, industriële elektronica, labora-
de beursvloer. In beide elementen van het
toriumtechnologie en micronanotechnologie
evenement gaat het erom dat, voor het eerst
zijn alleen de titels van de verschillende ses-
of opnieuw, mensen kennis maken met el-
sies opgenomen in een compleet program-
kaar, in de zin van het elkaar ontmoeten. Het
maoverzicht. De complete informatie, ook
conferentieprogramma onderscheidt zich van
over de beurs en allerlei flankerende activi-
het gebeuren in de stands door de nadruk op
teiten is te vinden op www.hetinstrument.nl.
kennisoverdracht en kennisuitwisseling, los
Via deze site kan worden ingeschreven voor
van de directe commercie. De vele non-profit
bezoek aan één of meer conferentieonder-
organisaties die samenwerken bij de organi-
delen of voor een bezoek aan de beursvloer.
satie van de verschillende onderdelen van het
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 3
HET Instrument 2008
index DINSDAG 20 MEI PRoCESINTENSIfICATIE Kansen voor Nederland, uitdaging voor control & instrumentation croesezaal • ochtend REACH IN BEDRIjf! croesezaal • middag
6 8
WoENSDAG 21 MEI SAfETy IN DE INDuSTRIE croesezaal • ochtend
10
ENERGIEMANAGEMENT croesezaal • middag
12
PRoCESS CoNTRol SECuRITy EvENT media plaza • ochtend + middag
14
DoNDERDAG 22 MEI MES IN DE INDuSTRIE Management Execution Systems clauszaal • ochtend
16
THE IT SofTWARE BATTlE Drie domeinen vechten om dominantie croesezaal • middag
18
vRIjDAG 23 MEI INlINE ANAlySETECHNIEK IN DE INDuSTRIE clauszaal • ochtend
20
4
XS2PA
introductie XS2PA staat voor ‘access to procesautomatisering’. Het is de titel voor dat deel van het conferentieprogramma van HET Instrument 2008 dat gericht is op bedrijven, instellingen en personen die te maken hebben of krijgen met allerlei aspecten van en rond de automatisering van industriële processen. Het programma XS2PA van HET Instrument 2008 bestaat uit acht verschillende bijeenkomsten, verdeeld over vier dagen, 20, 21, 22 en 23 mei. Deze bijeenkomsten worden gehouden in de congreszalen van het Jaarbeurs Tentoonstellingscomplex in Utrecht. De onderwerpen die aan de orde komen in de verschillende bijeenkomsten zijn geselecteerd door deskundigen uit de markt, op basis van hun actualiteit en hun technologisch economische relevantie. Bij de voorbereiding op de uitvoering is een groot aantal professionele organisaties betrokken. De overall organisatie is in handen van FHI, federatie van technologiebranches, die als non-profit organisatie, in het belang van de aangesloten lidbedrijven en hun klanten ernaar streeft zoveel mogelijk geobjectiveerde en inhoudelijk houtsnijdende informatie-uitwisseling te bewerkstelligen. Dat er een zo kwalitatief sterk en kwantitatief breed programma gepresenteerd kan worden, is het resultaat van een jarenlange opbouw van de status van het evenement. Tegelijkertijd staat het uitgebreide netwerk van de organisatie achter het geheel er borg voor dat niet alleen de inhoud actueel is, maar ook de vorm waarin de kennis wordt gepresenteerd en de interactie die gezocht wordt ‘bij de tijd’ is.
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 5
HET Instrument 2008
DINSDAG 20 MEI
Procesintensificatie
Kansen voor Nederland, uitdaging voor control & instrumentation De procesindustrie in Nederland is leading voor de rest van de wereld. Of je het nu over de (petro-)chemische industrie, fijnchemie of de watersector hebt, Nederland blijkt in staat om tegen relatief lage kosten producten te produceren. Wat is het geheim hiervan? En hoe kunnen we deze leading positie vasthouden? De industrie en de onderzoeksinstellingen richten hun pijlen o.a. op procesintensificatie. Maar wat is procesintensificatie eigenlijk? Waarom gaat het voor de Nederlandse industrie zoveel betekenen? En hoe speelt de wereld van process control en instrumentatie in op deze ontwikkelingen?
Voor wie bestemd • Procestechnologen • Plantmanagers • Instrumentatie specialisten • Proces automatiseerders • Ontwikkelaars microreactoren
OCHTENDSEMINAR JAARBEURS UTRECHT CROESEZAAL Contactpersoon: M arjoleine Haisma tel. (033) 465 75 07 marjoleine.haisma@fhi.nl 08.30 - 08.55
ONTVANGST met koffie en thee Empowered by: Vereniging voor microsysteem- en nanotechnologie
Kennis Positie
08.55 - 09.00
OPENING door de dagvoorzitter 09.00 - 09.20
What is Process Intensification? The chemical process industry faces challenges concerning cost competitiveness, availability of resources, materials and energy efficiency, environmental burden and operational safety. Meeting all those challenges requires focusing on development of innovative equipment and processing methods that would drastically increase the efficiency of (bio) chemical manufacturing. Process Intensification presents a set of often radically innovative principles (“paradigm shift”) in process and equipment design, which can bring significant (more than factor 2) benefits in terms of process and chain efficiency, capital and operating expenses, quality, wastes, process safety, etc. The lecture provides a general overview of Process Intensification and discusses the latest developments in the field. Andrzej Stankiewicz • TU Delft
6
sing
of ess
tal e and
11.10 - 11.40
Pauze
The benefits & the drivers for PI The roadmap for process intensification published in January 2008 will be summarized. The roadmap contains a detailed description of industrial needs, the barriers to overcome, the ‘available’ technologies with a review on the possible contributions and the road to follow in order to achieve implementation in industry and to reach the ultimate goal: saving 20% of energy in 2050. A short view on the recent program developments based on the roadmap will be given as well. Hans de Wit • Creatieve Energie 09.40 - 10.00
Procesintensificatie in de zuivelindustrie De Nederlandse zuivelindustrie heeft altijd een sterke focus gehad op efficiënte procesvoering. Nederland vervult hier een leidende rol in de wereld. Procesintensificatie is een middel om deze positie de komende jaren vast te houden. Daarbij gaat het niet alleen om het terugdringen van energieverbruik en afvalstromen, maar zeker ook om het beheersen van de productkwaliteit. In de lezing zullen enkele voorbeelden worden gegeven van technologieoplossingen die leiden tot verdere procesintensificatie, zowel binnen als buiten de zuivel! Peter de Jong • Nizo 10.00 - 10.30
Pauze
10.30 - 10.50
Process Intensification in the purification of Monoclonal Antibodies BioSMBTM technology is an example of process intensification in the biopharmaceutical industry, showing an increase in productivity by a factor of 5 - 20. Considering the costs of the stationary phase involved (Protein A chromatography media), this represents a huge economical benefit. In addition to this, the consumption of buffers, made of highly purified water or even WFI, is decreased significantly. Combinations with other modern production technologies, such as membrane adsorbers, seem to offer an additional increase in specific productivity. Marc Bisschops • XENDO
11.40 - 12.00
Procesintensificatie in de chemische industrie This presentation will provide you with a short overview of The Dow Chemical Company in general, how Dow is positioned in the global chemical industry, and the presence of Dow in the Benelux. Dow is like all big chemical companies operating in a global market. A key element for our industry is having a competitive advantage. We live in an environment with high energy process, focus on CO2 (GHG) emissions and high EPC costs for building new and modify existing plants. Process intensification is one of the tools we use to reduce the ‘footprint’. During this presentation examples of PI implementation, new applications and some boundaries currently met in the implementation will be presented. Henk Pelt • DOW Chemicals
DINSDA G 20 MEI
en
09.20 - 09.40
12.00 - 12.20
Procesintensification and Process One of the aims of the roadmap ‘Process Intensification’ (PI) presented in March 2008 is to identify possible barriers to the introduction of PI-technologies. More than fifty international experts and representatives of companies from chemical and food industry discussed benefits and barriers to a wide range of technologies. This presentation will focus on one of the most important general issues deducted from the roadmap: the need for advanced process control! The authors will address the question why the introduction of process intensification technologies calls for new developments in areas like model predictive control, process analytical tools and advanced sensors. Arend de Groot • ECN Arij van Berkel • TNO 12.20
GEZAMENLIJKE LUNCH gevolgd door beursbezoek
10.50 - 11.10
Sustainable Process Innovation in Petrochemicals The largest implemented process intensifications are to be found in the petrochemical industry. There are two prime applications. First of all the reactive distillation, mostly found in refinery processes, of which more than 150 have been commercially implemented. A second application is the complex integrated distillation columns of which more than 120 have been commercially implemented. Energy and capital cost savings compared to conventional processes range from 15 to 80%. Jan Harmsen • RijksUniversiteit Groningen
Organisatiecomité • Brooks Instrument B.V. • Bronkhorst Nederland B.V. • SenterNovem • Ehrfeld Mikrotechnik • MinacNed • Enabling M3 • Zeton B.V.
• • • •
LioniX BV PIN-NL STW TNO
• IMM • Chemtrix
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 7
HET Instrument 2008
DINSDAG 20 MEI
REACH in bedrijf! REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van CHemische stoffen) betekent dat producenten informatie hebben verzameld en geregistreerd over stoffen en mengsels (preparaten). Deze informatie vormt mede de basis voor de nieuwe indeling en etikettering: Global Harmonized System (GHS). Dat kan consequenties hebben, zeker ook voor de gebruikers. Stoffen kunnen bijvoorbeeld niet meer of maar beperkt toegelaten zijn: ‘Wat doe je dan als afnemer?’. De lezingen geven inzicht in de praktijk zoals die nu ontstaat. Daarnaast zijn er technisch en applicatiegerichte bijdragen en komen ‘tools’ aan bod om uw werkwijze en keuzes te optimaliseren.
Voor wie bestemd: Functionarissen/disciplines, o.a.: • Algemeen directeuren en managers • Commercieel managers en medewerkers • Regulatory affairs managers en medewerkers • R&D managers en medewerkers • Inkoop managers en medewerkers • Operations managers en medewerkers • Hoofden milieu, arbo en veiligheid • Beleidsmedewerkers Toepassingsgebieden Alle ondernemingen waar met chemicaliën/chemische stoffen wordt gewerkt
MIDDAGSEMINAR JAARBEURS UTRECHT CROESEZAAL Contactpersoon: Mirjam Fiege tel. (033) 465 75 07 mirjam.fiege@fhi.nl 13.30 - 14.00
ONTVANGST met koffie en thee 14.00 - 14.10
Opening dagvoorzitter Jan Venselaar • Avans Hogeschool, bestuurslid NPT-Nederlandse Procestechnologen
I. SLIM OMGAAN MET REGELGEVING 14.10 - 14.30
REACH: een kansrijke uitdaging Vanaf 1 juni 2008 begint het registratieproces van duizenden chemische stoffen in het kader van de nieuwe Europese REACH-verordening. Welke voordelen heeft de REACH-verordening? En welke nadelen? Weet u welke chemische stoffen belangrijk zijn voor uw bedrijfsvoering? Worden die stoffen geregistreerd? Door wie? Wat betekent dat voor uw bedrijf? Wat moet u doen? Hoe bereidt u zich voor? In de presentatie zal de heer Von Meijenfeldt u bekend maken met de REACH-systematiek. Frits von Meijenfeldt • Ministerie van Economische Zaken
8
16.05 - 16.20
Pauze
IT-tools voor REACH ondersteuning Conformiteit met REACH garanderen, leidt vaak tot de noodzaak om veel data te verzamelen. De (pre-) registratie en autorisatie van gegevens zal ook leiden tot veel uitwisseling van gegevens met betrekking tot REACH-substances. De communicatie naar het ECHA (Europees agentschap voor chemische stoffen), het intern verzamelen van gegevens van chemicaliën, de communicatie tussen SIEF-partners (substance information exchange platform) en privé-consortia. Huidige IT-aspecten (stappenplan) en ondersteunende tools voor industrie en MKB worden toegelicht ter ondersteuning van REACH. Frans Lemaire • Hemmis 14.50 - 15.05
Pauze
15.05 - 15.25
III. CONSEQUENTIES VOOR PRODUCTINNOVATIES 16.20 - 16.40
Kansen voor imago, continuïteit en kwaliteit MKB-bedrijven zijn over het algemeen gevoeliger voor REACH, omdat zij een beperktere capaciteit hebben om producten te herformuleren. REACH vraagt om een ingrijpende omslag in denken en werken. U kunt zich onderscheiden van uw concurrenten door effectief in te spelen op de veranderende markt. REACH levert ook een bijdrage aan innovatie voor duurzaam ondernemen en duurzame technologie. Ton Broekhuis • Rijksuniversiteit Groningen
Hoe pakt Shell REACH aan? Dat REACH grote gevolgen heeft voor het (chemische) bedrijfsleven moet iedereen ondertussen weten. De preregistratie staat voor de deur, waarbij intensief samengewerkt moet worden met de andere producenten en importeurs. Hoe ziet een preregistratie eruit, wat bedoelen ze met ‘SIEF’, wat betekent werken in een consortium, en wat doet een ‘lead registrant’? Dit zijn allemaal onderdelen om tot een geslaagde registratie te komen! Fred Kerkhof • Shell Chemicals
II. ONTWIKKELINGEN IN TESTEN EN BEOORDELEN 15.25 - 15.45
Testen voor REACH: hoe doe je dat? Er wordt een overzicht gegeven van de chemische, fysische en toxicologische onderzoeken die nodig zijn om in REACH een chemische stof geregistreerd te krijgen. Voor een groter productievolume is ook een uitgebreider testprogramma nodig. Toegelicht wordt ook hoe de verschillende programmaonderdelen op elkaar aansluiten. Een aantal testen wordt meer in detail besproken, met de nadruk op de instrumentele testmethoden. Daarnaast worden voorbeelden gegeven hoe technologische ontwikkelingen invloed hebben op het efficiënter testen voor REACH. Theo Noij • NOTOX
DINSDA G 20 MEI
de che offen Wat e tiek. aken
14.30 - 14.50
16.40 - 17.00
Hoe bereidt u zich voor? Bij de implementatie van REACH is het van belang dat u zich realiseert dat uitgegaan wordt van de eigen verantwoordelijkheid. Het is dus niet gewoon een compliance issue met wet- en regelgeving; het raakt de kern van het bedrijf. In deze lezing zal worden ingegaan op het antwoord op de volgende kernvragen: - Wie moet wat gaan doen? - Wat moet u gaan doen? - Wanneer moet u wat gaan doen? - Hoe moet u het gaan doen? Tevens zal in de lezing een verband worden gelegd naar de komende veranderingen rondom classificatie en labelling van stoffen: GHS. Arthur Groot • DHV 17.00 - 17.20
DiscussiE onder leiding van de dagvoorzitter 17.20 - 18.00
gezamenlijke Borrel
15.45 - 16.05
Blootstellingsscenario’s: een garantie voor veilig werken op iedere werkplek? Afhankelijk van het tonnage moet de producent/importeur (P/I) blootstellingsscenario’s (BS) beschrijven voor alle bij hem bekende manieren van het gebruik (‘intended uses’) van de stof of het preparaat verderop in de keten. Dit geldt zowel voor de compartimenten consumenten- en werkplekblootstelling als milieu. Alleen een veilig gebruik mag worden geregistreerd en gecommuniceerd in de keten. In de presentatie zal worden uitgelegd hoe deze BS worden opgesteld, welke rekenmodellen (tools) hiervoor gebruikt mogen worden en wat een BS betekent voor downstream-users in relatie tot de arbo- en milieuwetgeving. Aan de hand van voorbeelden zal de rol van de downstream-user worden toegelicht. De nadruk zal hierbij liggen op de werkplek. Henri Heussen • Arbo Unie 9
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA HET Instrument 2008
WOENSDAG 21 MEI
Safety in de industrie Safety in de industrie. Hoe vaak moet de installatie “down” om de instrumentatie te testen? Is dat nu wel noodzakelijk… of kunnen we nog even wachten? Hoe gaan we om met de shutdown data en hoe koppel je SIS-systemen aan de processturing?
Voor wie bestemd • Safetyspecialisten • Instrumentatiespecialisten • Plantmanagement • Procesautomatiseerders
OCHTENDSEMINAR JAARBEURS UTRECHT CROESEZAAL Contactpersoon: M arjoleine Haisma tel. (033) 465 75 07 marjoleine.haisma@fhi.nl 08.30 - 08.55
ONTVANGST met koffie en thee 08.55 - 09.00
Opening dagvoorzitter Jan Wiegerinck • Shell
10
10.30 - 11.00
Pauze
Instrumentatie beveiligingen Verificatie-activiteiten worden vaak beperkt tot het uitvoeren van PFD-berekeningen in combinatie met een check op de ‘fault tolerance’. In deze lezing willen we de doelmatigheid, onafhankelijkheid en eenduidigheid van instrumentele beveiligingen bespreken. Hoe detecteer je succesvol de ongewenste situatie? Welke acties zijn effectief om in het proces de ongewenste situatie te voorkomen? Bepaling van het ‘Point of no return’, afhankelijk van ontwerpcondities en procesdynamica versus responsietijd van de instrumentele beveiliging, zullen eveneens de revu passeren. Leon Heemels • DSM
09.30 - 10.00
Selectie ESD-kleppen voor shutdown Het juist selecteren van ESD- (en regel-)kleppen voor onderhoud blijkt meestal een lastige aangelegenheid en wordt vaak gebaseerd op intuïtieve gronden. Vele criteria (technische, financiële en emotionele) worden gehanteerd, terwijl het uitvoeren van onderhoud in zichzelf ook financiële risico’s met zich meebrengt die groter zijn dan de kosten van het onderhoud zelf. Deze voordracht geeft een mogelijke strategie om het selectieproces volgens een vast patroon te laten verlopen. Een selectieflowchart wordt behandeld, gebaseerd op een onderzoek uitgevoerd tijdens een shutdown in één van de Shell-locaties. Hans Beerling • Shell 10.00 - 10.30
Geïntegreerde veiligheid in ketelbesturing Industriepark Emmen heeft een stoomvoorziening van 110 ton/h bij 30 bar. Bij de ketelbeveiliging van ketel 10 en 11 wordt gebruik gemaakt van een veiligheidssysteem geïntegreerd in de besturing. Ketel 9 heeft de veiligheid nog gescheiden van de besturing. De veiligheid voldoet aan SIL 3 voor zowel de ketelbeveiliging als de branderbesturing. Aan de hand van praktische voorbeelden worden de voor- en nadelen van geïntegreerde veiligheid besproken zoals dat door een gebruiker ervaren wordt. Geïntegreerde veiligheidssystemen zijn bij de meeste leveranciers beschikbaar en worden ook wereldwijd op grote schaal toegepast. Rene Velthuis • Emmtec Services bv
11.00 - 11.30
Testen om te testen? Het functioneel testen van instrumentele beveiligingen is niet eenvoudig. Enerzijds is een test nodig om een veiligheidsniveau te handhaven. Anderzijds introduceert een test een onveilig moment of een verstoring van de continuïteit. Fabrikanten doen misschien aanbevelingen maar het kiezen van de meest haalbare en veilige testmethode is uiteindelijk de eindgebruikers verantwoording. In deze bijdrage wordt ingaan op de mogelijkheden en moeilijkheden van het functioneel testen van instrumentele beveiligingen. Samenwerking tussen eindgebruiker en fabrikant blijkt onontbeerlijk! Paul Borggreve • Endress & Hauser
11.30 - 12.00
Veiligheid, Productie en Onderhoud, een driehoeksverhouding
W OENS DA G 21 MEI
09.00 - 09.30
Met Veiligheid als basis en Productie en Onderhoud als zijden hebben we, soms een gespannen, soms een perfecte driehoeksverhouding. Veiligheid, ondergebracht in ‘smart’ regelsystemen die in staat zijn te leren van elke ingreep en die Productie kunnen adviseren over bediening. Veiligheid, ondergebracht in ‘smart’ instrumenten die Onderhoud kunnen vertellen wat hun conditie is. Maar het cliché leert ons. ‘Een keten is zo sterk als zijn zwakste schakel’. Wat wordt ondertussen de zwakste schakel in de keten, in deze presentatie een zoektocht naar deze zwakste schakel. André Goossens • Total
12.00 - 12.30
Discussie over de voorgaande onderwerpen onder leiding van Jan Wiegerinck
12.30
GEZAMENLIJKE LUNCH gevolgd door beursbezoek
Organisatiecomité • TOTAL • Yokogawa Nederland B.V. • Honeywell B.V. • ABB b.v. • Siemens Nederland N.V.
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 11
HET Instrument 2008
WOENSDAG 21 MEI
Energiemanagement Het energieverbruik in de industrie is groot en de hoge olieprijzen zorgen ervoor dat de energiekosten een steeds grotere plaats innemen in de kostprijs van het product. De strenger wordende milieuregels en een meer duurzame kijk op energieverbruik daarbij opgeteld, roepen op tot kostenbesparing en intelligent management ten aanzien van energie.
Voor wie bestemd • De plantowner • Energiemanager • Productiemanager • Procesautomatiseerder • Engineering contractor
MIDDAGSEMINAR JAARBEURS UTRECHT CROESEZAAL Contactpersoon: M arjoleine Haisma tel. (033) 465 75 07 marjoleine.haisma@fhi.nl 13.00 - 13.25
ONTVANGST met koffie en thee 13.25 - 13:30
OPENING door de dagvoorzitter
12
15.30 - 16.00
Zuinig omgaan met energie: mediagekte of kostenbesparing?
Energy Management: van hype naar winst!
Elektriciteitsproducenten werken hard aan de modernisering en uitbreiding van het energiepark, ook in Nederland. Daarbij wordt gebruik gemaakt van moderne, milieuvriendelijke en efficiënte technologieën. De toenemend strengere milieunormen stellen steeds hogere eisen aan meetapparaten en regeltechniek. Voor de gebruiker is energie echter een ‘noodzakelijk kwaad’ en hij heeft vaak een beperkt inzicht in zijn eigen energiehuishouding. Goedbedoelde studies zijn dikwijls een papieren tijger, omdat de implementatie en opvolging van de verbeterpunten de zwakke schakel blijken te zijn. Jos Menting • Laborelec
De kreet ‘Energy Management’ kennen we tegenwoordig allemaal. Lang niet iedereen is in staat om dit modewoord te vertalen naar voordelen. Want hoe groot is bijvoorbeeld het stempel van energieverbruik op de kostprijs? Hoe kunt u de snel veranderende en strenger wordende milieueisen interpreteren en hoe gaat u ze invoeren? Kortom: hoe kunt u uw energiemanagement beheren? Frank Paridaens • ABB
16.00 - 16.30
Factureren en monitoren van energie 14.00 - 14.30
Hoe reduceert u operationele kosten met Predictive Load Management? Besparing op kostbare energierekeningen is een van de manieren om als Europees producent uw internationale concurrentiepositie te versterken en uw operationele kosten aanzienlijk te reduceren. In toepassingen waar een veelvoud van hoog vermogen elektrische verwarmingsblokken regelen moet, is het nu mogelijk om met Predictive Load Management piekbelasting te beheersen en reduceren. Tijdens een live demo met simulatiesoftware kunt u ervaren hoe Predictive Load Management functioneert bij het dimensioneren van uw elektrische voorzieningen en installaties en hoe u als producent financiële besparingen realiseert op uw energierekening. Ook ziet u een aantal praktijkvoorbeelden waarbij Predictive Load management ingezet kan worden. René van den Oord • Eurotherm 14.30 - 15.00
Hoe te bezuinigen op energiekosten? Doelstellingen op gebied van energiemanagement zijn binnen de meeste bedrijven platgezegd ‘bezuinigen op energiekosten’! De hieraan gebonden metingen gebeuren bijna uitsluitend met energiemeters. Maar, heeft u wel eens stilgestaan bij het alloceren van deze energiekosten intern over de afdelingen, de verrekening van deze kosten naar uw eindproduct en de rapportagevormen naar de directie of holding? In de meer complexe bedrijven, met een gelaagdheid van plant tot aan directie, zal deze informatievoorziening en de manier van presenteren, goed ondersteund moeten worden met relevante ‘energie-analyses’. Hierop worden de beslissingen genomen! Erik Seijner • Isotron Systems
15.00 - 15.30
Energie bestaat naast electriciteit ook uit de varianten stoom, perslucht, stikstof, aardgas, koudwater en warmwater. Deze laatste zijn net zo belangrijk voor de energiebalans en facturering! Tijdens deze presentatie worden de ervaringen op het EMMTEC Industrie & Business Park te Emmen wat betreft het meten, monitoren en verrekenen van de energiestromen in beeld gebracht. Het gaat hier om het voormalige industriepark van AKZO NOBEL waar diverse grote bedrijven zijn gevestigd zoals Colbond, DSM, Diolen en TeijinAramid. Hendrik van der Ploeg • Emmtec Services bv
W OENS DA G 21 MEI
13.30 - 14.00
16.30 - 17.00
Besparen op energie is meer dan alleen een inkooptaak Wat komt er op u, als bedrijf, af rondom energiemanagement? Hoge energiekosten, technische ontwikkelingen, milieuwetgeving, zelf energie opwekken, energie besparende maatregelen, CO2uitstootbeperking, bedrijfsimago etc. Welke aanpak volgt u als bedrijf? Welke ontwikkelingen zijn er te verwachten? Welke problemen komt u tegen? Hoe kunt u zich daar als bedrijf op voorbereiden? Wat doet u hierbij zelf en wat laat u aan anderen (intern en extern) over? Dirk Jan Middelkoop • Eneco
17.00
gezamenlijke Borrel
Pauze
Organisatiecomité • Eurotherm B.V. • ABB b.v. • GMC-Instruments B.V. • Isotron Systems BV
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 13
HET Instrument 2008
WOENSDAG 21 MEI
Process Control Security Event Process Control systemen zijn gemeengoed in sectoren als chemie, nucleair, water, energie, transport en multinationals. Ze worden gebruikt voor de beheersing van de productieprocessen, bijvoorbeeld voor de productie en distributie van drinkwater. In het Informatieknooppunt Cybercrime overleggen de diverse sectoren over de ontwikkelingen op het gebied van cybercrime. Voor security in relatie tot Process Control systemen is (nog) onvoldoende aandacht. Bij alle sectoren is er behoefte aan het uitwisselen van kennis, informatie en delen van good practices, ondermeer over de koppeling en de informatieuitwisseling met de kantoorautomatisering. Het NICC speelt in op deze behoefte en organiseert daarom dit jaar een Process Control Security Event. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de sectoren die zijn aangesloten op het Informatieknooppunt Cybercrime, het CIO Platform Nederland, TU Delft, WIB en FHI, federatie van technologiebranches. Het Process Control Security Event vindt plaats tijdens Het Instrument 2008. Het doel van dit Event is kennis delen en informatie uitwisselen over security op het gebied van procesautomatisering. De dagvoorzitter is Foppe Vogd, Voor wie bestemd: Uitsluitend degenen die persoonlijk zijn uitgenodigd door een van de organiserende partijen
programmadirecteur van het CIO Platform Nederland. Hij is bekend om zijn uitdagende aanpak om voor u als bezoeker alles uit dit Event te halen. Het definitieve programma van deze dag is eind april bekend en kunt u vinden op www.hetinstrument.nl.
09.30 - 18.00 uur UTRECHT MEDIA PLAZA Me e r in f o r m a t ie : F H I , f e d e r a t ie va n t e c h n o l o g ie b r a n ch e s Ee l c o va n H a r t e n tel. (033) 465 75 07 w w w. h e t i n s t r u m e n t . n l
14
W Oens Da G 21 m ei
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 15
HET Instrument 2008
DONDERDAG 22 MEI
MES in de industrie Management Execution Systems Iedereen heeft het over MES (Management Execution Systems), maar wanneer besluit je over te gaan tot investering? Hoe ziet de businesscase eruit? En wat brengt het?
Voor wie bestemd • Managers uit de discrete productie en procesindustrie • Automatiseringstechnologen • Machinebouwers • Installatie engineers
OCHTENDSEMINAR JAARBEURS UTRECHT CLAUSZAAL Contactpersoon: M arjoleine Haisma tel. (033) 465 75 07 marjoleine.haisma@fhi.nl 08.30 - 08.55
ONTVANGST met koffie en thee 08.55 - 09.00
Opening dagvoorzitter Jan Snoeij • MESA (Driving Manufacturing Excellence)
16
11.00 - 11.30
Jargon en de realiteit van MES
Efficiency improvement in oil & gas field management
Vandaag wordt ons de kans geboden om kennis te maken met het jargon en de realiteit van MES. De term MES was enkele jaren geleden nog niet zo bekend bij het grote publiek. Dit MES-congres illustreert hoe snel de shop floor kennis heeft gemaakt met de top floor. Is industriële automatisering nu ineens IT? Deze vraag en nog vele andere onderwerpen zullen u vandaag op de proef stellen. Ik nodig u dan ook uit om in alle openheid te gaan kijken naar de veranderingen die in uw bedrijfscultuur nodig zullen zijn, wanneer er MES-systemen worden geïmplementeerd. Mike James • MESA 09.30 - 10.00
Justifying Systems - Integrating into the Corporate Initiatives In trying to achieve Operational Excellence, most leading manufacturers have been working on innovating their manufacturing operations. Most of them have adopted Lean and/or Six Sigma programs, or have implemented state of the art Manufacturing Execution Systems to leverage modern day Information Technology. But how mature are manufacturers really in their goal to achieve Operational Excellence? How mature are they in using these Manufacturing Execution Systems? And is there a relation between the two? Alain Plasschaert • Atos Origin
There is a considerable effort in the upstream oil & gas industry to improve efficiency of the management of oil and gas fields. These initiatives have different names in different companies such as Shell Smart Fields, BP’s field of the future, Chevron’s i-field or the Digital Oilfield (DOF). An important component of these activities is data acquisition, data management and management information systems. This ranges from collection, storage and use of real-time data such as pressures, temperatures and flow rates of the various oil and gas wells up to the accounting of production and reserves. The presentation will focus on the role these IT systems play in the improvement of efficiency in the management of oil & gas fields. Edwin van Donkelaar • Shell Exploration & Production 11.30 - 12.00
Implementatie van MES functionaliteit binnen een IT-plan In de pharma wordt veel gebruik gemaakt van Package Units. Dit zijn complete procesmachines aangekocht op de markt (zoals: sterilisatoren, vulmachines, vriesdrogers, nakijk-machines, etc). Om uit deze diverse machines van diverse leveranciers één gehele productielijn op te zetten is een IT plan ontwikkeld, waarbij MES functionaliteiten zijn geintegreerd, zonder in eerste instantie elektronische interfaces naar de PU’s. Johan Ike • Akzo Nobel Technology & Engineering
10.00 - 10.30
12.00 - 12.30
Performance Rapportage en Monitoring bij Nuon
Wat betekent MES voor aardappelverwerker Muyshondt?
Om de performance van de productieprocessen van de elektriciteitscentrales van Nuon op een uniforme en eenduidige wijze te kunnen rapporteren, monitoren en analyseren is in 2001 door Nuon Power Generation een meerjarig project gestart voor de bouw van een centrale database systeem PIM (Proces Informatie & Management). In de presentatie wordt ingegaan op ontwerpfilosofie, systeemkeuze, systeembeheer & data-validatie, voorbeelden van functionaliteiten op het gebied van geautomatiseerde rapportages, proces monitoring, condition monitoring en banded trending. Alex Muller • Nuon
Als IT-verantwoordelijke en directielid van het familiebedrijf Muyshondt NV - met zusterbedrijven Gerona en Ammeux France is de spreker nauw betrokken bij de implementatie en uitbouw van een tweede MES-platform voor de groep. In deze presentatie zal hij niet alleen toelichten hoe een MES-systeem helpt bij het uitbouwen van de groep en een ondersteuning is voor ‘just in time delivery’, kwaliteit- en kostenbeheersing, hij zal ook het gevolgde implementatietraject bespreken. Hans Muyshondt • Muyshondt
10.30 - 11.00
Pauze
DON DE R DA G 22 MEI
09.00 - 09.30
12.30
GEZAMENLIJKE LUNCH gevolgd door beursbezoek
Organisatiecomité • Atos Origin Nederland BV • Emerson Process Management B.V. • Honeywell B.V. • Koning & Hartman B.V. • Siemens Nederland N.V.
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 17
HET Instrument 2008
DONDERDAG 22 MEI
The IT Software Battle Drie domeinen vechten om dominantie GRATIS DEELNAME lagerhuisdiscussie
We zien dat de scheidslijn tussen kantoorautomatisering en productieautomatisering aan het vervagen is. Dat is ook logisch aangezien de manager steeds meer informatie wil over de status van zijn fabriek en hoe hij/zij hierop kan sturen. Naast het ontstaan van een security vraagstuk, is er nog meer aan de hand. Want hoe moet je deze twee verschillende werelden aan elkaar koppelen? Doe je dat vanuit de ERP laag of vanuit de PLC, SCADA kant? Of kies je toch voor PDM en PLM mogelijkheden. Iedere automatiseerder, waar hij ook vandaan komt, geeft aan de oplossing in huis te hebben. Maar wat is nu het beste voor de plantowner? Wat zijn de wensen en hoe kunnen we die invullen?
IT in de industrie,
drie domeinen vechten om dominantie
Contactpersoon: M arjoleine Haisma tel. (033) 465 75 07 marjoleine.haisma@fhi.nl
Bedrijfsproces
Productieproces
Lagerhuisdiscussie JAARBEURS UTRECHT CroeseZAAL
Engineering
13:00 - 13:25
ONTVANGST met koffie en thee Voor wie bestemd Functionarissen/disciplines • Plantowners • CIO’s • Procesautomatiseerders
13:25 - 13:30
Opening dagvoorzitter Kees Groeneveld • FHI
13.30 - 15.00
lagerhuisdiscussie Deelnemers: Kees Jans • Schiphol Alex van Delft • DSM Jos Simons • Philips Lighting Mildo Bleeker • Givaudain Peter van der Weijde • Intergraph Bianca Scholten • Ordina Ron van den Broek • Siemens Harry Schmeitz • Imtech Tom Kuipers • Atos Origin 15.00
Napraten/borrel op de beursvloer
18
DO nDe R DaG 22 m ei
organisatiecomité • Honeywell B.V. • Philips Lighting B.V. • Givaudain • DSM • Imtech
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 19
HET Instrument 2008
VRIJDAG 23 MEI
Inline Analysetechniek in de industrie Het terugbrengen van productieverliezen en het optimaliseren van procesparameters wordt steeds interessanter. Maar hoe kunnen we dat bereiken? Wat kunnen de diverse analysetechnieken hiervoor betekenen? En wat zijn de do’s en de don’ts met betrekking tot inline analysetechniek.
Voor wie bestemd • Procestechnologen en automatiseerders in de procesindustrie • Engineers • Engineer contractors
OCHTENDSEMINAR JAARBEURS UTRECHT CLAUSZAAL Contactpersoon: M arjoleine Haisma tel. (033) 465 75 07 marjoleine.haisma@fhi.nl 08.30 - 08.55
ONTVANGST met koffie en thee 08.55 - 09.00
Opening dagvoorzitter Tom Kuperij • WIB
09.00 - 09.20
Geschiedenis, heden en toekomst van procesanalyse Sinds de jaren dertig worden Process Analysers gebruikt voor een betere opvolging van het proces met analyseparameters als dichtheid, viscositeit, pH en geleidbaarheid. De daarop volgende jaren werd het mogelijk selectief de chemische samenstelling te bepalen. Microprocessoren deden hun intrede. Tijdens het laatste decennium zagen complexe analysemethoden zoals massaspectrometrie, NMR en Raman het licht. In de nabije toekomst zal het zwaartepunt van de ontwikkelingen liggen in miniaturisatie en voorspellingen. De locatie van de analyser verplaatst zich van analysergebouwen naar het proces zelf. Doel: het verkorten van de analysetijd zonder aan betrouwbaarheid te verliezen! Arno van Adrichem • ExxonMobil
20
Online Analytical Measurement for Automized Process Control The use of continuously gained analytical process data to optimise chemical and other production processes is widely accepted. This optimisation affects product quality, yield, throughput and needed resources. The benefits are often by far outweighing the investment and maintenance costs of the analytical online measurement equipment. Moreover: the use of innovative analytical technology can lead to further relevant economisation! Especially the maintenance of process analytical measurements can significantly contribute to the life cycle costs. This new technology is able to reduce the costs and enhance performance at the same time. In some applications only special equipment will work satifactorily. Holger Blaak • Knick Elektronische Messgeräte 09.40 - 10.00
De ontwikkelingen van de GC-analyzers voor online metingen GC-analyzers worden al jaren gebruikt voor online analyses, maar dat betekent niet dat hierin geen ontwikkelingen meer plaatsvinden. Tijdens deze korte presentatie wordt ingaan op de toepassingen waarin een online GC gebruikt worden. Hierbij gaan we na wat de invloed vanuit de markt is geweest op de ontwikkeling van de online GC. Een aantal voorbeelden van deze ontwikkelingen: het nauwkeuriger meten met een analyzer die zo min mogelijk onderhoud vereist en productiesturende metingen die moeten voldoen aan de diverse wetgevingen. Steve Bostic • ABB 10.00 - 10.30
Pauze
10.30 - 10.50
Infrarood Spectrometrie, toepassingen in gasanalyse Infraroodspectrometrie is een veel toegepast meetprincipe voor gasmetingen en vloeistofanalyse. De presentatie gaat in op twee aspecten van infraroodgasmetingen. Bij procesmetingen staat omwille van de procesregeling een snelle meting voorop. We gaan in op de toepassing van in-situ laserspectrometrie voor een snelle zuurstofmeting onder lastige procescondities. Bij emissiemetingen, draait het vooral om gevoeligheid en nauwkeurigheid. Als voorbeeld een Continu Emissie Meet Systeem (CEMS) met ook aandacht voor aspecten als normen, wettelijke eisen en beschikbaarheid. Mart Gloudemans • Sick Instruments Benelux Bram Luiten • Multi Instruments Analytical
Pauze
11.40 - 12.00
Evolution of Raman process analysers for inline liquid and gas analysis Raman spectroscopy is a powerful technique for quantitative and qualitative chemical composition analysis, process control applications, reaction monitoring and kinetic studies. Raman delivers detailed spectral analysis of organic systems, hallmarking the mid-IR spectroscopy. Raman analyzers provide information faster than GC and complementary to NIR and FTIR. As Raman scattering obeys different rules than FTIR and NIR, certain molecules can be measured with higher sensitivity and greater ease. Raman is the only spectrophotometric method that can be used to measure diatomic molecules such as O2 and Cl2. Matthew Rice • Techmation / Kemtrak AB
V R I JDA G 23 MEI
een chtren palen. nnium NMR van De naar aan
11.10 - 11.40
09.20 - 09.40
12.00 - 12.20
New Refractometer Technologies Refractometers are well known instruments for laboratory and process analysis. The measuring of a medium’s refractive index can be used for the concentration and quality control of a wide range of liquids. This far process refractometers have been working according to the critical angle measuring principle. Unlike laboratory use, this measuring principle has some disadvantages at inline measurements, e.g. the drift and deposit sensitivity. With a new refractometer measuring principle - the transmitted light method with a biprism - a differential measurement is established that compensates drift and provides users with additional information about the process. Ingrid Knoblauch • Flexim 12:20 - 12:40
Inline analyse bij Teijin Twaron, hoe te kiezen? Teijin Aramid is de producent van de high-performance vezel Twaron, geproduceerd in Emmen. Het Research Instituut te Arnhem ondersteunt deze productie. Naast een korte introductie van Teijin Aramid geeft de spreker een overzicht van interessante inline en at-line metingen op de locaties. Centraal staat de ontwikkeling van een inline loogmeting die begint bij de probleemstelling en eindigt bij een succesvolle applicatie. De spreker laat zien dat de optimale keuze van analysetechniek bepaald wordt door de randvoorwaarden en niet door de merites van de analysetechniek! Wim Haanstra • Teijin Aramid 12.40
GEZAMENLIJKE LUNCH gevolgd door beursbezoek
10.50 - 11.10
UV / VIS / (N)IR Technologie Een korte uiteenzetting over de verschillende soorten licht, de absorptie van licht en de meetprincipes bij optische metingen. Aan de hand van de meetprincipes geeft de spreker voorbeelden van onderzoeken, analyses en applicaties te zien in de Food & Beverage, Chemie, Petrochemie en Biotechnologie. De spreker sluit af met een toekomstvisie en een presentatie van enkele recente ontwikkelingen. Rob Slooten • optek-Danulat
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 21
HET Instrument 2008
Inschrijving Inschrijven als deelnemer van een seminar kan via twee methodes: via www.hetinstrument.nl via dit inschrijfformulier (betaling na ontvangst van een factuur)
inschrijven ka
Na betaling van uw deelname krijgt u een bevestiging dat u staat geregistreerd als deelnemer. De entreebadge ontvangt u vooraf per post op het door u aangegeven adres. De seminars zijn inclusief consumpties, congresdocumentatie, Instrumentengids (waarde â‚Ź 18,-) en toegang tot de beurs HET Instrument 2008. Annulering is niet mogelijk. Bij verhindering kan de aangemelde deelnemer een vervanger aanwijzen. Op de dag van het seminar kunt u zich melden bij de congresbalie bij entree oost.
Het volledige conferentieprogramma met registratiemodule staat op www.hetinstrument.nl.
Zalenoverzicht 1
Roltrap naar Clauszaal/Irenezaal HAL 11
HAL 10 wc
wc
2
Marijkezaal
ENTREE WEST wc
wc
PROCESS AUTOMATION
FACTORY AUTOMATION
INDUSTRIAL ICT ENTREE
wc
3
FIELD INSTRUMENTATION
Trap naar Croesezaal
wc
INDUSTRIAL ELECTRONICS
wc
ENTREE
TEST TECHNOLOGY wc
HAL 9
VACUUM wc
MARIJKEZAAL wc
2
wc
wc
1
ANALYTICAL & OPTICAL INSTRUMENTS
GENERAL LABORATORY EQUIPMENT
DIAGNOSTICS
ENTREE
PERS
wc
HAL 7
3
BIOTECHNOLOGY & LIFE SCIENCES EHBO
HAL 8
ENTREE OOST
22
en kan ook op www.hetinstrument.nl 1 2
■ Mevr. ■ Heer
1 2
■ Prof. ■ Mr.
3 4
■ Dr. ■ Drs.
5 6
■ Ir. ■ Ing.
voorletter(s) tussenvoegsel(s) voluit achternaam
Schrijft zich in voor: PROCESINTENSIFICATIE dinsdag 20 mei • croesezaal • ochtend
naam bedrijf of organisatie
REACH IN BEDRIJF! dinsdag 20 mei • croesezaal • middag
afdeling
SAFETY IN DE INDUSTRIE postadres bedrijf of organisatie
woensdag 21 mei • croesezaal • ochtend
ENERGIEMANAGEMENT postcode
plaats
woensdag 21 mei • croesezaal • middag
Process Control Security Event
land
telefoon
woensdag 21 mei • media plaza • alleen voor genodigden fax
MES IN DE INDUSTRIE donderdag 22 mei • clauszaal • ochtend
gsm nummer
GRATIS
THE IT SOFTWARE BATTLE
donderdag 22 mei • croesezaal • middag
INLINE ANALYSETECHNIEK datum
handtekening
IN DE INDUSTRIE vrijdag 23 mei • clauszaal • ochtend
eventueel purchase ordernummer
Een week voor het seminar ontvangt u een bevestiging van
Fax of verstuur naar:
deelname per e-mail.
FHI, federatie van technologiebranches T.a.v. Marjoleine Haisma Uraniumweg 23 3812 RJ Amersfoort Fax: 033 461 66 38 E-mail: marjoleine.haisma@fhi.nl
U ontvangt van FHI een factuur voor uw seminardeelname (€ 95,- excl. BTW per seminar).
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA 23
HET Instrument 2008
Conferentieprogramma HeT instrument 2008 Compleet overzicht van alle conferentieonderdelen DINSDAG 20 MEI
Zaal
Dagdeel
Procesintensificatie Toekomst in de Analytische Chemie (KNCV) (gratis) REACH in bedrijf!
croesezaal
ochtend
clauszaal
ochtend
croesezaal
middag
clauszaal
ochtend
croesezaal
ochtend
irenezaal
ochtend
marijkezaal
ochtend
croesezaal
middag
marijkezaal
middag
media plaza
ochtend/middag
clauszaal
ochtend
croesezaal
ochtend
irenezaal
ochtend
marijkezaal
ochtend
croesezaal
middag
irenezaal
middag
marijkezaal
middag
clauszaal
ochtend
croesezaal
ochtend
irenezaal
ochtend
marijkezaal
doorlopend
WoENSDAG 21 MEI Sensortechnologie in de Discrete Productie Safety in de industrie Vacuümtechniek in cleanrooms, cleanroomtechniek in machines Nanotechnologie voor niet-nanotechnologen Energiemanagement Laboratorium- en infectieziektendiagnostiek Process Control Security Event
DoNDERDAG 22 MEI MES in de industrie Schone Sport: met dank aan het laboratorium Motion Control en Besturingen Weet wat je meet The IT Software Battle (gratis) Life Sciences Research KennisPlatform LabManagers (Checkmark)
vRIjDAG 23 MEI Inline Analysetechniek in de industrie Innovaties in de High Tech Van Geen Therapie tot Gentherapie (NVGT) Eerste Hulp Bij Chromatografie (gratis)
www.hetinstrument.nl
Uraniumweg 23 · 3812 RJ Amersfoort Postbus 2099 · 3800 CB Amersfoort Tel. (033) 465 75 07 · Fax (033) 461 66 38 Internet www.fhi.nl · E-mail info@fhi.nl
FEDERATIE VAN TECHNOLOGIEBRANCHES
XS2PA
CONFERENTIEPROGRAMMA HET Instrument 2008