Veeteelt Vlees april 2009 by CRV

JA A RG A N G 8

N R.4

APR IL 2009

I N D I T N U M M ER

I NT E RV IE W

H U ISV ESTIN G

D IERSP ECI AL

Leen Schrevens: ‘Dialoogdagen vleesvee impuls voor sector’

Houten potstal als bouwpakket

Recordhouder Gitan is niet meer

VV04_cover.indd 2

16-04-2009 14:21:28

VLEESVEESNIPPERS

Voor opgave: CRV uitgeverĳ Postbus 454 – 6800 AL Arnhem tel.: 026 38 98 806

koop gevraagd jaarlijks: V L E E S V E E S N I P P E R S V L E E S V E E STeN I d’Aquitainestiertje: PPERS blonde • O p g a v e : V e e t e e l t • p o s t b u s 4 5 4 • 6 8 0 0 Diamond A L A r n hiseeen m •volledige 0 2 6 3 8 9 8 8 2 3 / 8 2 0•rustig krakter;

•goed geboorteverloop van de voorouders. Tel.: 06 55 25 85 03

gefermenteerde gistcultuur.

Te koop: luxe ki-gefokte limousinstamboekdekstieren vanaf 18 maanden. Tevens luxe dekrijpe pinken.

Wilt u ook een Limousinfokbedrijf ‘t Have Vleesveesnipper Dorpsstraat 60, Almen Tel.: 0575 - 431870, plaatsen? Mob.:06 - 13373728 E-mail: info@boerderijhethave.nl Bel dan voor Te koop: informatie BWB embryo’s Ministere x Cubitus Orpheon x Cubitus naar tel.: Napoleon x Cubitus Leptovrij. €175,– p/s Ad Veenbrink, Randwijk 026-3898806 Tel.: 06-2153 5879 of stuur een Te koop Blonde d’Aquitainedekstieren e-mail naar:

EMBRYO’S BELGISCHEMBRYO’S BELGISCHWITBLAUWRAS WITBLAUWRAS Eerstekwaliteitsembryo’s uit Eerstekwaliteitsembryo’s uit witblauwstamboekvee. witblauwstamboekvee. Embryoproductie EU-erkend.

Embryoproductie EU-erkend.op Gratis catalogus beschikbaar aanvraag: Marijke Cuelenaere, Gratis catalogus beschikbaar VRV-ET (CRV Holding BV) op aanvraag: Marijke Cuelenaere, Voor Nederland: VRV-ET (CRV Holding BV) 0032 9 363 92 11 Nederland: Voor België: VRV-klantendienst, 0032 9 44 3634492 11 1 078/15 toets Voor België: VRV-klantendienst, 078/15 44 44 toets 1

en vrouwelijk fokvee. Te huur advertenties@crv4all.com Vakantiewoning gelegen bij boerderij. Tel.: 043-4574085 Kijk op: www.gerlachushoeve.nl

PIEMONTESE

• Dosering in vleesvee

30-40 gram per dier per dag.

•

Resultaat: hogere groei, lagere voerconversie.

•

Prijs slechts 7 cent per dier per dag.

Te koop: sperma bl. d’aquitaine 1 st. Condor, ki-code 51065; 6 st. Thesee, 39046; 2 st. Arlequin, 43421; 3 st. Everest, 76529. Alles in één koop à €150 excl. btw. Te koop gevr. sperma van bwb Dafydd. Info: B. v. d. Staak, tel.: 06-1054 1547

Postbus 160, 8530 AD Lemmer Tel. 0514 56 90 01 Fax 0514 56 90 02 Internet: www.speerstra.com mail@speerstra.com

21 mei 2008 Special

BIOVEEHOUDERIJ U kunt uw advertentieruimte reserveren tot en met 12 mei 2008

Bel: 026 38 98 820

VERBETERD ROODBONT

Opgavebon Vleesveesnippers

Ureo van de Kreitehei

Baron van de Eendenpoel

Voor maar � 2,65 per regel per uitgave van VeeteeltVlees, is een Vleesveesnipper een erg goedkope manier van adverteren. Onderstaande bon uiterlijk 14 dagen vóór verschijning van het nummer waarin u wilt plaatsen zenden aan: VeeteeltVlees, postbus 454, 6800 AL Arnhem. (Telefonische opgave is niet mogelijk.) Of fax deze opgavebon naar nr. (+31) (0)26 38 98 824. TEKST: één letter of leesteken per hokje, na elk woord een hokje openlaten.

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Straat: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Postcode: . . . . . . . . . . . . . . Ureo

Ureo

Baron (VG 89)

Baron (VG 89), achteraanzicht

Plaats: . . de . .Nostrum/Basemans) . . . . . . . . . . . . . . . . .Land: . . . . . . . . . . . . . . . . . .Tel.: . . .W.. .van. .der. Linden, . . . . Mierlo) ............. (fokkers: Van (fokker:

{

zw/w

één st. kleur

Ureo x Ural x Urial x RAF x Lino

Chardon x Niels van de Eendenpoel � 2,65 x Bertus � 3,65 2 x per regel per regel Adagio (Belgisch blauw met roodfactor)

✔ De nakomelingen zijn typische dieren die gemakkelijk groeien. ✔ Stier met fijnheid en veel luxe met ruim voldoende maat. ✔ Voorzien van erg goed beenwerk. ✔ Zoon van de kampioen Ural van de Kreitehei.

✔ Natuurlijk geboren stier. ✔ Moeder 4 maal normaal gekalfd! ✔ 1180 kg op 4.9 jaar. 10,60 14,60 ✔ Algemeen voorkomen 89 punten met SUPER BEENWERK (92 punten). ✔ Met 1,47 meter op 4 jaar brengt Baron de hoogtemaat weer terug in uw veestapel.

full colour � 4,65 per regel

18,60

Voor extra informatie en/of bestellingen bel: Ben Meijerink Tel:. + 31 (0)613 485036

u kunt uw Vleesveesnipper ook via e-mail zenden naar:

advertenties@veeteelt.nl

V E E T E E LT V L E E S

APRI L

2009 april 2008

VV04_p02.indd 2

17 16-04-2009 14:32:17

I NHOUD

RUBRIEKEN

3 4 9 28 30 31

Van de redactie Vleestelex Uit de dierenartspraktĳk Voer voor vleesboer Agenda en vooruitblik Carne culinair B E D R I J F S R E P O R TA G E S

Blonde d’Aquitainefokker Anton Schotpoort nog steeds enthousiast over combinatie Mars x Irma Onder begeleiding verbeterd witblauw fokken op stamboekbedrĳf Ter Reybroeck DIERSPECIAL

Gitan du P’Tit Mayeur: onopvallende recordhouder is niet meer FOKVEEVERTOON

Tweede editie vleesveekeuring te Hulshorst bol van kwaliteit HUISVESTING

Roemeens bouwpakket werd sfeervolle stal voor witblauwen in Hall INTERVIEW

Jongerenvoorzitter Leen Schrevens: ‘Ik sta mĳn mannetje wel’ MANAGEMENT

20 26

Nieuw leven voor oude onkruiden in mais Nieuwe autocontrolegids Codiplan vermindert papierberg VOEDING

Tarwegistconcentraat: nat bĳproduct uit bio-ethanolproductie als aanvullende eiwitbron in rantsoen

Anton Schotpoort ‘Voor mĳ geldt dat fokken een kwestie van gevoel is’ 10

Guy Nantier Een goede boekhouder verdient zichzelf terug In dit nummer krĳgt u verschillende bĳdragen met een managementinslag voor de kiezen. Als redactie van weliswaar een fokkerĳblad vinden we dat ook management een ruime plaats in het magazine moet krĳgen. Bepalen genetica en fokkerĳ voor dertig procent de bedrĳfsresultaten, bĳ een goed manangement valt heel wat te verdienen, tot zeventig procent. Met het artikel over oude onkruiden grĳpt de redactie terug naar de basis van een goede landbouwpraktĳk in mais: onkruidherkenning en daaraan gekoppeld selectieve bestrĳding. En niet te vergeten, regelmatige vruchtwisseling. Dat laatste hebben we eigenlĳk allemaal de laatste decennia een beetje over het hoofd gezien. Maar er is ook een meer toekomstgerichte bĳdrage over tarwegistconcentraat. Het natte bĳproduct van de opkomende

bio-ethanolindustrie biedt mogelĳkheden voor de veehouderĳ. Rundveehouders kunnen als geen ander inspelen op het verwerken van bĳproducten voor het eigen productiedoel. Aandachtspunten, naast de voederwaarde van deze producten, zĳn de kostprĳs en het terugverdieneffect van de nodige, bĳkomende opslaginstallaties. Want een bedrĳfsleider moet, naast een goede landbouwer en veehouder, ook een goed rekenaar zĳn. Niet direct een mooi voorbeeld van rekenen vindt u terug in het hoofdverhaal, waarin de bouw van een Roemeense potstal centraal staat: 70.000 euro voor dertig dieren. Voor de eigenaars is het maar een hobby, maar voor de veehouders die hun hoofdinkomen uit vleesvee halen, blĳft rekenen en nog eens rekenen een absolute must. Een goede boekhouder verdient zichzelf terug. Een waarheid als een koe.

Roemeense stal

Maisonkruiden

Popke ten Wolde en Simon Daalder bouwden voor hun dieren een potstal met een bouwpakket.

Oude onkruiden die de laatste jaren weinig voorkwamen in de mais komen nu weer op.

V E E T E E LT V L E E S

VV04_inhoud.indd 3

A P R I L

2 0 0 9

16-04-2009 15:41:30

V L E E S T E L E X

Negende BAC-veiling

Op zaterdag 28 maart organiseerde het blonde d’Aquitaine-stamboek voor de negende keer een veiling van stieren uit de centrale opfok (BAC). Tijdens deze openbare verkoop werden tien stieren geveild in de leeftijd van 12 tot 17 maanden. De gemiddelde prijs lag op ruim 2600 euro. Dit lag onder het prijsniveau van 3000 euro in 2008. Nadat in de eerste ronde de stieren op redelijk goede bedragen waren afgemijnd, kwam het opbieden in de tweede ronde moeizaam op gang. De hoogste prijs, van 3300 euro, werd betaald voor Sulkyzoon B.A.C. Donjon van Ed en Marjan Neerincx uit Elst.

Meeste ereplaatsen voor Occupanttelgen in Wallonië

Occupant nummer één op Waalse voorjaarskeuringen 2009 Occupant leverde in het voorjaar 2009 de beste showdieren in Wallonië. Dat blijkt uit de samenvatting die het Waalse vakblad Wallonie Elevages maakte van de zes Waalse voorjaarskeuringen (zie tabel 1). Op deze keuringen verzamelden

Mont Blanc positief

zich 143 witblauwfokkers met 550 fokdieren. De aantallen zijn vergelijkbaar met het voorjaar 2008. Ki-stier Occupant stond als vaderdier aan de basis van zowel de meeste ereprijzen (32) als de meeste rubriekwinsten (12).

Tabel 1 – Top vijf vaderdieren bij Belgisch witblauw, voorjaar 2009, Wallonië

naam stier

vader

Occupant du Fond de Bois Graphite de Dessous la Ville Germinal de Fooz Dartagnan du Castillon Eternel de Dieu Seul

Calimero M. Orpheon Lascar Ecrin SF Radar VT

aantal ereprijzen

aantal 1a

32 23 23 19 12

12 10 6 10 4

Naar aanleiding van een klinisch voorval bij een nakomeling is uit DNA-analyse gebleken dat de kistier Mont Blanc de Centfontaine SQT-positief is. Dit heeft het kistation Génétique Avenir Belgimex (GAB) meegedeeld. Een bijkomende DNA-analyse bevestigde de nieuwe status van de stier. Het laboratorium zoekt momenteel uit waar het is misgegaan bij de eerste SQT-analyse. GAB benadrukt dat de organisatie geen enkele verantwoordelijkheid draagt in de eerste, foutieve analyse.

Magico hoogste nieuwkomer voor geboortegemak in Italië De stier met de hoogste fokwaarde voor geboortegemak uit de nieuwste lichting fokstieren in het piemonteseras luistert naar de naam Magico (Elisir x Delano). Met een fokwaarde van 121 punten is Magico in te zetten op pinken. De stier is fenotypisch klein. Hij liet tijdens zijn opfokperiode een dagelijkse groei optekenen van slechts 1,35 kilogram. De bespiering bij zijn nakoPinkenstier Magico

V E E T E E LT V L E E S

VV04_telex.indd 4

melingen is zeer goed (128) en maakt hem tot een geschikte kandidaat voor de vleesproductie. Met een verwacht af-

kalfgemak (104) bij zijn dochters is hij ook geschikt voor de productie van vervangingsvee.

Tabel 2 – Nieuwe piemontesefokstieren juli 2008-december 2008 (bron: Anaborapi, december 2008)

naam stier

vader

mv.

fok. ind.

vleesindex

besp.

groei

geb.gemak

afkalfgemak

correctheid

Magico Mambo Manager Marte Max Mazinga Mediano Mitico Monaco Museo Nord

Elisir Fred Zaino Icaro Indice Ibrido Indice Fred Genepi Ibrido Genepi

Delano Vidal Delano Quebek Tyson Decibel Billy Danco Tyson Cavolo Zenit

122 121 126 118 125 120 123 118 121 118 123

128 120 125 122 127 121 129 124 123 119 122

118 110 113 115 125 114 124 113 125 109 124

109 107 115 109 113 118 112 126 117 127 117

121 112 115 117 116 111 121 116 109 108 105

104 114 116 103 106 105 99 96 102 101 106

109 109 108 112 107 102 109 112 109 109 103

j an a p ru ila r2 i0 02 90 0 9

16-04-2009 15:57:57

K OEPA D

Pierre Wind, Nederlandse topkok:

‘Als je niet weet hoe je vlees moet bereiden, kun je net zo goed aan de sondevoeding gaan’ ( UI T

M E AT

M E A L )

Paratuberculose en bvd nu ook koopvernietigend in België In het Belgisch staatsblad verscheen een nieuw koninklijk besluit (KB) dat de koopvernietigende gebreken bij verkoop van landbouwhuisdieren regelt. Voor runderen worden paratuberculose en immunotolerantie, persistent met het bvd-virus aan de lijst van gebreken toegevoegd. De lijst van koopvernietigende gebreken bij aan- en verkoop van runderen ziet er nu als volgt uit: – runderpest; – besmettelijke pleuropneumonie; – het ophouden van nageboorte indien de kalving niet bij de koper heeft plaatsgevonden; – wittevaarzenziekte bij fokdieren; – tuberculose;

– brucellose; – enzoötische runderleucose; – paratuberculose; – immunotolerantie, persistent met het boviene virale diarreevirus geïnfecteerde dier (IPI). De termijn voor het instellen van een rechtsvordering wegens een koopvernietigend gebrek is: – 30 dagen voor besmettelijke pleuropneumonie, paratuberculose, brucellose, enzoötische runderleucose en IPI; – 15 dagen voor tuberculose en wittevaarzenziekte bij fokdieren; – 9 dagen in de andere gevallen.

Wereldpremière voor CRV met gesekst witblauwsperma Vanaf mei introduceert BBG gesekst sperma van Belgisch witblauwe ki-stieren in de Belgische en Nederlandse markt. BBG ging daartoe een unieke samenwerking aan met het bedrijf Sexing Technologies Benelux te Deventer. Het verse sperma, dat wordt opgevangen in Ciney (België), wordt door een koerier naar Deventer Bringlee Blackstar

(Nederland) overgebracht, waar de ejaculaten van de stieren worden gesekst en ingevroren. Voor de melkveehouders is het SiryXaanbod mannelijk sperma van de gebruikskruisingstieren Zeno en Amadeo. Voor de raszuivere fokkerij komt vrouwelijk sperma vrij van de populaire stieren Rosario, Dartagnan, Graphite, Ebloui en Guide. Van de stieren Blackstar en Fakir komt er zowel mannelijk als vrouwelijk gesekst sperma beschikbaar. Door het gebruik van gesekst sperma kunnen de veehouders met Belgischwitblauwvee nu scherper in de eigen veestapel selecteren. Over de prijzen voor het gesekst sperma wordt nog geen uitsluitsel gegeven. Die zullen liggen tussen 35 en 60 euro per rietje.

De ‘vleescel’ van Vlam kreeg onlangs een nieuwe interne structuur. De verantwoordelijkheden voor promotie en voor kwaliteit werden uitgesplitst. Sofie Bombeeck is benoemd tot verantwoordelijke voor de promotie van rund-, kalfs- en varkensvlees en Stephaan De Bie is aangesteld als verantwoordelijke voor de kwaliteit en de kwaliteitsbewaking, waaraan twee labels zijn gekoppeld: Meritus voor rundvlees en Certus voor varkensvlees. Sofie Bombeeck (30) heeft Germaanse talen en meertalige bedrijfscommunicatie gestudeerd. Zij was in haar vorige werk verantwoordelijk voor publiciteit bij Lidl.

Sofie Bombeeck

Stephaan De Bie

Hendrik van Damme

Stephaan De Bie (51) is doctor in de diergeneeskundige wetenschappen en kandidaat in de landbouwkundige wetenschappen. De Bie was voorheen onder meer in dienst van de Lokerse Vleesveiling als kwaliteitsverantwoordelijke en medewerker op de kwaliteitsdienst bij Sopraco, de holding die onder andere slachthuis Geel en kalveruitsnijderij Lornoy onder zich heeft. Na 22 jaar voorzitterschap heeft Camile Adriaens van belangenbehartiger ABS de fakkel doorgegeven aan de 44-jarige landbouwer Hendrik Vandamme uit Oostende. Vandamme trad in 1994 toe tot het arrondissementeel bestuur van het ABS. De voorbije vier jaar was hij ondervoorzitter van de WestVlaamse afdeling. Op zijn bedrijf nabij de luchthaven van Oostende heeft Vandamme het belang van syndicale actie aan den lijve ondervonden. In tien jaar tijd heeft men vijf keer stukken grond van zijn bedrijf onteigend. Voor hem was dat een prikkel om door te groeien bij het ABS. Hendrik Vandamme runt een bedrijf van 70 hectare met akkerbouw en melkkoeien.

V E EVTE EE ETLETEVL LT EVELSE Ej Sanua ap r r ili

VV04_telex.indd 5

2 0 0 9

16-04-2009 16:04:09

H U I S V E S T I N G

Uit douglashout opgetrokken stal vol strohokken bie

Roemeens bouwpakket Popke ten Wolde en Simon Daalder uit Hall bouwden voor hun dertig Belgische witblauwen een heel bĳzondere strostal. Het hout kwam uit Roemenië en met vrienden en kennissen zetten ze het bouwpakket in elkaar. tekst Alice Booĳ

Popke ten Wolde en Simon Daalder: ‘Het had veel goedkoper gekund, maar de koeien zĳn onze hobby en dan moet het ook mooi zĳn om in zo’n stal te werken’

e restanten van de oude stal staan nog overeind achter de nieuwbouw. ‘Het was een versleten aanbindstal waar je met de trekker niet eens in kon komen’, vertelt Simon Daalder aan de Langedĳk in het Nederlandse Hall. ‘We waren echt aan een nieuwe stal toe.’ Dat moest een potstal worden, was de overtuiging van Popke ten Wolde, die samen met Simon de koeien houdt. ‘Voor dikbillen is dat gewoon het meest ideale systeem.’ Ze hadden heel gemakkelĳk een bouwonderneming kunnen vragen stalen spanten te leveren, een damwand te plaatsen en golfplaten op het dak te leggen en dan zouden ze een prachtige schuur voor hun Belgische blauwen hebben. ‘Maar we wilden ook wat moois, wat aparts. Het is tenslotte hobby’, aldus Simon, die naast de boerderĳ woont. ‘Mĳn schoondochter komt uit Roemenië en zo ontstond het idee om een houten stal neer te zetten.’ In het voormalige oostblokland is genoeg hout voorhanden om voor Roemeense begrippen goedkoop schuren te bouwen. ‘Kĳk eens naar de dikte van de zĳwanden’, wĳst Simon. ‘Die balken zĳn wel 25 centimeter dik, prachtig vind ik dat en ook superduurzaam.’ Meteen voegt hĳ eraan toe dat de balken prima gezaagd hadden kunnen worden tot dunne planken. ‘En dan kun je er nog wel een schuur van bouwen.’ Het hout komt van douglassparren en kwam op maar liefst zes vrachtwagens naar Nederland. In eer-

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Roemeens hout.indd 6

APRI L

ste instantie wilden de vleesveehouders de schuur lakken. ‘Maar dat werd ons afgeraden, dan zouden we elk jaar opnieuw moeten verven.’ Ze besloten alle hout te impregneren. ‘Het onderhoud is nihil, terwĳl de levensduur wel dertig jaar is.’

Bouwpakket als blokhut Aan de zĳkant is goed te zien hoe de schuur is opgebouwd. Op de betonnen fundering van 1,20 meter diep en 20 centimeter breed zĳn de houten planken gestapeld als bĳ een blokhut. ‘We kregen het hout als bouwpakket aangeleverd, alles keurig genummerd en op maat gemaakt’, zegt Popke over de schuur, die 24 meter lang is en 20 meter breed. ‘Met vrienden en kennissen hebben we het zelf in elkaar gezet.’ De vloer in de stal is vlak beton, waarbĳ in het midden van de hokken roosters zĳn aan-

2009

16-04-2009 12:06:12

ken biedt plaats aan dertig Belgische witblauwen

ket wordt sfeervolle stal

gebracht. ‘Zo houden we de hokken langer droog. De nattigheid loopt weg en vangen we in een put achter de stal op.’ Ook in de stal is het een en al hout, waardoor de aanblik binnen meteen heel gezellig is. De houten tussenwanden zĳn gemakkelĳk te verwĳderen, waardoor de hokken groter te maken zĳn. Voor in de stal hebben Simon en Popke de hokken juist gehalveerd met een hek ertussen. ‘De keizersnedebox staat voorin, dus het is het gemakkelĳkst om het kalf twee meter verder zo in het hok te leggen. De looplĳnen zĳn kort’, aldus Popke. ‘Bovendien kunnen we koe en kalf even apart houden om te controleren of alles goed gaat.’ De hokken zĳn 5 meter diep, 6 meter breed en gevuld met een dikke laag stro. Met planken van azobé, een hardhoutsoort, is de opening van de voerplaats te verkleinen zodat de hokken

voor dieren van verschillende leeftĳden geschikt zĳn te maken. In de meeste boxen staan vier dieren. ‘We mesten de hokken twee keer per jaar uit’, aldus Simon, die aangeeft dat het een simpel klusje is. ‘We halen de buizen uit het voerhek en rĳden er zo met een kleine shovel in. Al met al is het twee uur werk.’

Kruis en bloemenkrans In de schuur is ook een houten zolder gemaakt. ‘Omdat we dat mooi vinden’, luidt de redenatie. ‘Anders kĳk je zo tegen het dak aan.’ Het dak is overigens ook geïsoleerd. ‘In eerste instantie wilden we er dakpanplaten op monteren,’ vertelt Simon, ‘maar toen de bouw vorderde, vond ik het eigenlĳk jammer om die op zo’n mooie schuur te leggen. Het zĳn uiteindelĳk ouderwetse dakpannen geworden.’

VVEEEETTEEEELLTT VJ A L EN EUSA R A IP R1 I/L2 22000099

VV04_Roemeens hout.indd 7

16-04-2009 12:08:09

H U I S V E S T I N G

Ten Wolde en Daalder: collega’s en koeienvrienden

Simon Daalder en Popke ten Wolde houden vanaf 2006 samen Belgische blauwen. Popke werkt in het bedrijf van Simons zoon. ‘We zorgen voor de afvoer van landbouwplastic’, aldus Simon, die de onderneming Daly Plastics aan zijn zoon heeft overgedragen, maar nog alle dagen op het bedrijf in Zutphen te vinden is. Popke woont in Harderwijk en de stal in Hall ligt op de route naar zijn werk. ‘Voordat

ik naar mijn werk ga, kan ik eventueel voeren en wanneer we de koeien spoelen, plan ik dat ’s morgens om negen uur, dat is het meest efficiënt.’ Daalder en Ten Wolde hebben als doel zo’n dertig dieren te houden van topkwaliteit. Ze hebben twee spoelkoeien van Hans Vis uit Hulshorst op stal waar ze embryotransplantatie mee doen: Carricule de Fooz (Brutal x Seduisant) en Gou-

ache de Fooz (Radar x Fausto). ‘De embryo’s verdelen we eerlijk’, vertelt Popke, die ook trots twee pas aangekochte stieren laat zien: Glaneur (v. Nomade) en Haricot de Waleffes (v. Ebony). ‘Van Haricot loopt een volle broer bij BBCI. We gebruiken de stieren voor natuurlijke dekking, terwijl we de beste koeien spoelen en de embryo’s in ontvangsters zetten. Zo verbeteren we onze veestapel het snelst.’

De hokken zijn 5 meter diep en 6 meter breed

Met azobéplanken blijft het stro in het hok

Kruis en bloemenkrans ‘zegenen’ de stal

Ramen zorgen voor de ventilatie

Door de roosters blijven de strostallen droger

Uitneembare houten afscheiding

Keizersnedebox vlakbij het strohok

De zijkanten bestaan uit zo’n 25 cm dik hout

Zelfgemaakte H-profielen goed verstelbaar

De isolatie zorgt ervoor dat het in de zomer niet te heet wordt en in de winter niet te koud. ‘Op de waterleiding hebben we ook een rondpompsysteem gemonteerd, zodat het water zeker niet bevriest’, vertelt Popke. Hij voegt daaraan toe dat hij voor in de stal nog wel graag een warmwaterboiler wil monteren en tegels naast de keizersnedebox om schoon te kunnen werken.

De stal is een echte blikvanger geworden waarbij de typische Roemeense elementen aan de frontgevel opvallen. Een kruis en een bloemenkrans ‘zegenen’ als het ware de schuur. ‘Dat is blijkbaar gebruikelijk in Roemenië’, lachen de mannen, terwijl ze nog wel opgetogen toevoegen dat er ook een fles champagne aan te pas kwam. ‘Die traditie spreekt ons meer aan.’

Het aangezicht van de schuur is met deze details helemaal af. ‘We zijn bijzonder in onze nopjes met de stal’, vertellen de compagnons, die aangeven dat de bovenbouw zo’n 70.000 euro heeft gekost. Dat is een forse investering voor het aantal dieren. ‘Dat had veel goedkoper gekund, maar voor ons zijn de koeien hobby en dan moet het ook gewoon mooi zijn om in zo’n stal te werken.’ l

V E E T E E L T V lee s

VV04_Roemeens hout.indd 8

april

2009

16-04-2009 12:14:57

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K R E N É

B E M E R S

Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven vier dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven John Campe, Piet De Meuter, Thomas Raeymaekers en René Bemers maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Focus voorjaarsbehandeling jongvee op parasieten en mineralen

Weer naar de wei D

e lente is begonnen en het weideseizoen gaat binnenkort weer van start. We hebben dan ook weer regelmatig veehouders aan de telefoon met de vraag hoe ze het jongvee het beste kunnen beschermen tegen parasieten. Wat betreft wormen adviseer ik veehouders om naar de bedrĳfshistorie te kĳken. Hebben de dieren wel of geen longwormverleden? Wat zĳn de mogelĳkheden om te verweiden? Wat is de lengte van het weideseizoen? Gaat het om dieren met één of meerdere weideseizoenen achter de rug? Longworm laat zich moeilĳk voorspellen. Als er een verleden is met longworm, is het erg aan te bevelen om hiertegen te vaccineren. Bĳ maag- of darmwormen is het opbouwen van immuniteit de rode draad in het bedrĳfsbehandelplan. Hierbĳ is strategisch behandelen vaak beter en goedkoper dan een ontwormingsbolus bĳ het uitweiden. De bestrĳding van insecten is zeker bĳ vroeg uitweiden nog niet echt nodig, maar vanaf mei kunnen de dieren het best ‘oorflappen’ dragen of een pour-onbehandeling krĳgen. Houd hierbĳ wel de lengte van de werkzaamheid van het product in de gaten. Anders loert er bĳ een lang weideseizoen toch nog gevaar op een infectie met wrang. Voor ectoparasieten, en dan voornamelĳk schurft bĳ dikbillen, is uitweiden een ideaal behandelmoment. Buiten op de wei is het gevaar voor herinfectie vanuit de omgeving veel kleiner. Zonlicht is voor de schimmel ‘ringschurft’ ook erg heilzaam.

De encyclopedie voorbereiding weideseizoen Het is raadzaam dat veehouders vóór het uitweiden eerst nagaan of er tĳdens de stalperiode geen vitamine- of mineralentekorten zĳn ontstaan bĳ het vee. Het einde van de stalperiode is een ideaal meetmoment. Een bloedmonster geeft aan het eind van de stalperiode prima aan of bĳ de dieren voldoende vitaminen en mineralen in de voeding hebben gezeten. Deze meting is ook aan het einde van de weideperiode interessant, bĳvoorbeeld in combinatie met een pepsinogeentest, waarmee de graad van wormbesmetting is te meten. Als er tekorten uit het onderzoek komen, kan de veehouder daar het volgende jaar

rekening mee houden en eventueel na het nemen van grondmonsters ook de bemesting aanpassen. Eventuele tekorten kunnen direct behandeld worden met mineralenbolussen. Hanteer goed de voorgeschreven dosering. Dan verdient een bolus zeker de voorkeur boven likemmers. Bĳ de pepsinogeentest is goed na te gaan hoe de besmetting met lebmaagworm (ostertagia) tĳdens het weideseizoen is geweest. Het bedrĳfsbehandelplan kan zo desgewenst daarop aangepast worden. Longworm blĳft moeilĳk te voorspellen en kan afhankelĳk van klimatologische omstandigheden stormachtig toeslaan. Vaccineren is veruit de beste oplossing, zeker wat betreft de immuniteitsopbouw. Als er toch dieren zĳn die hoesten op de weide, dan is met een mestonderzoek prima de diagnose te stellen. Bĳ een positieve uitslag is behandelen en verweiden of opstallen noodzakelĳk. Ook hier geldt weer: meten is weten!

V E E T E E LT V L E E S

VV04_dap_bemers.indd 9

A P R I L

2 0 0 9

16-04-2009 13:49:37

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Anton Schotpoort gaat in zĳn fokkerĳ in de eerste plaats af op gevoel, pas dan op de cĳfertjes

Anton Schotpoort De bedrĳfsopzet van de blonde d’Aquitainefokkerĳ is nog jong. Door te vertrouwen op zĳn gevoel zit Anton Schotpoort de Nederlandse toppers dicht op de hielen. Bedrĳfsactiviteit: Ras: Aantal stuks: Aantal kalvingen:

Voortborduren op goed gevoel Eerbeek

hobbyfokkerĳ en logistiek plannen blonde d’Aquitaine 25 15

an Anton Schotpoort: J.A.S. De Franse vertaling van zĳn initialen levert manteau op. ‘De Manteau’ werd dan ook de naam van zĳn kleinschalige blonde d’Aquitainefokkerĳ. Op de fleece truien van het huis staat de naam en een mooie blonde geborduurd. ‘Je moet ook een beetje aan de merchandising denken’, legt Anton (Anton is de roepnaam van Schotpoort) uit. Tĳdens de laatste nationale keuring in Mariënheem plaatste de fokker uit het Gelderse Eerbeek zich in de kĳker door beslag te leggen op de reservetitel bĳ de jonge vaarzen met de zelfgefokte Adamdochter Diva de Manteau.

In 2008 behaalde het bedrĳf ‘De Manteau’ een eerste grote overwinning in het keuringscircuit. Eigenaar Anton Schotpoort is nog steeds wildenthousiast over de combinatie Mars x Irma. Uit deze paring vertoeft momenteel een stier op het ki-station. tekst Guy Nantier

2001 professioneler aanpakken. Vĳfhonderd meter verderop kwam in pacht een stalling met vĳfentwintig ligboxen vrĳ, met zes hectare weiland. De veestapel werd uitgebreid met koeien van de blondefokkers Gerben Jouwsma en Jan Weenk. ‘De ultieme droom was echter

een topkoe te kunnen kopen en te paren met een superstier’, vertelt Anton verder. ‘Die droom heb ik in 2004 waar kunnen maken met de aankoop van de tienjarige Irma (v. Saseau) bĳ de familie Verstappen uit het Limburgse Grubbenvorst. Irma had prachtig beenwerk, niet

Diva de Manteau (Adam x Fallou), reservekampioene 2008

Lyrische paring Beroepshalve werkt Anton (38), die zelf niet uit een fokkersmilieu komt, als logistiek planner. Naast het gezin met drie kleine spruiten is blondes fokken sinds 1993 zĳn passie. Met moeizaam vergaard spaargeld kocht hĳ op zĳn tweeëntwintigste het eerste blondekalfje. ‘De dierenarts is er wel twintig keer bĳ moeten komen. Uiteindelĳk heb ik het beestje moeten laten inslapen. Dat was dus geen beste start.’ Beter verging het Anton nadien met de aankoop van enkele kalfjes. In 1995 kocht hĳ zĳn eerste drachtige stamboekkoe bĳ Harry Slaghekke uit Enter. ‘Harry heeft mĳ enthousiast gemaakt voor het ras en gemotiveerd om door te zetten,’ verhaalt Schotpoort. Het gezin Schotpoort woont in een nieuwbouwwĳk. Wat aanvankelĳk amateuristisch was opgezet, kon Anton in

V EV EE TE ET EE LE TL V T LV EL EE SE SJ AA NP U RA I LR I2 02 00 90 9

VV04_Schotpoort1.indd 10

16-04-2009 14:33:48

onbelangrijk in een ligboxenstal, en een heel goed karakter. De 90 puntenkoe was op de nationale keuring in 2002 nog reservekampioene geweest. Ik besloot haar te kopen en te spoelen. Dat leverde meteen twintig embryo’s op.’ De superstier werd de Franse stier Mars (v. Idole), eigendom van Dick Reussink uit Toldijk. Mars, goed voor 91 punten exterieur, was volgens Anton de ideale partner voor Irma. ‘Reussink was niet overtuigd. Ik was echter lyrisch over deze combinatie’, legt Anton uit, ‘Irma was niet te groot, Mars wel. Irma was uitermate fijn, Mars iets minder. Beide dieren hadden een goed rastype en fantastische kruisen. Bovendien was Mars een exclusiviteit. In Nederland waren er geen rietjes van geproduceerd maar Reussink had nog enkele spermarietjes vanuit Frankrijk.’ De embryo’s werden met de eigenaar van de stier gedeeld. Van zijn deel verkocht Schotpoort enkele embryo’s om de kosten van de spoeling te dekken. ‘Uiteindelijk had ik vier drachten waaruit na wat tegenslag slechts twee vaarskalveren zijn overgebleven: Bibi en Cici. Bibi werd vorig jaar als tweejarige vaars ingeschreven met 85 punten en behaalde 1b te Mariënheem achter de latere kampioene. Cici komt dit jaar voor keuring aan de beurt. Ik schat haar een slag beter in dan haar volle zus.’ ‘Bij Reussink leverden de embryo’s onder andere de KI Samenstier Roodheuvel Bounty op en twee vaarzen werden ingeschreven met 88 punten’, weet Anton nog te vermelden. ‘Fokken is gokken zegt men wel eens. Maar voor mij geldt dat fokken een kwestie van gevoel is. Je moet een goed gevoel hebben bij een bepaalde combinatie.’

Focus op mineralen

BAC Casanova neemt momenteel de dekdienst waar op ‘De Manteau’

Het koppel dieren bestaat via aankoop en natuurlijke aanwas nu uit vijftien moederdieren, vijf tot zeven stuks jongvee en een dekstier. In het verleden werkte Anton hoofdzakelijk met ki-stieren, voornamelijk met stieren uit het Midatestfokprogramma. Nu vertrouwt hij de aanwas toe aan een dekstier vanwege de gezinssituatie en de drukke buitenbaan. ‘BAC Casanova, een 86 punten Neuvillezoon uit de centrale opfok van het stamboek,’ verduidelijkt de fokker, ‘met ideale benen voor een ligboxenstal. Vader Neuville is een aantrekkelijke vererver van 89 punten en prima fokkend, denk maar aan zijn zoon Taolenn of kleinzoon Ultra. Ik ben eerlijk gezegd teleurgesteld door de Midateststieren. Orion of Fallou bijvoorbeeld mogen dan

wel vaste waarden zijn, de nafok van de gemiddelde Midateststier is uiteindelijk veel minder dan de cijfers doen vermoeden.’ Karakter en beenwerk komen in het fokdoel van Schotpoort op de eerste plaats. Vervolgens bespiering en brede kruisen. Kleur is geen criterium. De eerste kalfjes van Casanova zijn geboren. ‘Uit drie pinken die stuk voor stuk vlot hebben gekalfd. Dat is al een goed begin.’ Ambitie om te groeien in aantal heeft de veehouder niet, wel om stiertjes te fokken voor het BAC-project van het stamboek én, natuurlijk, een kampioene voort te brengen. ‘Dat laatste is het ultieme doel.’ De fokker houdt zijn dieren graag schraal vanwege het geboortegemak.

‘Met mais vervetten de dieren te makkelijk. Weidegras in de zomer, kuilgras en mineralen in de winter voor de koeien. Alleen het zogend jongvee tot één jaar krijgt stierenbrok naast grof hooi’, vertelt Schotpoort, die op de keuring in 2004 desondanks het snelst groeiende kalf met 1850 gram per dag wist neer te zetten. ‘Mineralen zijn heel belangrijk bij blondes. Jaarlijks bemonsteren we het weideland en stemmen we de gift op het analyseresultaat af.’ ‘De fokkerij draait quitte,’ getuigt Schotpoort tot slot, ‘al moet ik af en toe wel een dier verkopen om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Zonder subsidies moet je immers creatief zijn met de financiering.’ l

V EV EE TE ET EE LE TL V T lee V lee s sj aa np u ra i lr i2 02 00 90 9

VV04_Schotpoort1.indd 11

16-04-2009 14:34:15

V O E D I N G

Nevenstroom bio-ethanolproductie goedkope eiwitbron in vleesveerantsoen

Toekomst voor tarwegistconcentraat? Op zoek naar kostprijstechnisch interessante voermiddelen komen natte bijproducten zoals tarwegistconcentraat in beeld als aanvulling in vleesveerantsoenen. Tarwegistconcentraat is een eiwitrijk vloeibaar product dat vrijkomt bij de productie van bio-ethanol. Met name voor grote veestapels lijkt inmengen interessant. tekst Annelies Debergh

n de zoektocht naar krachtvoervervanging in het vleesveerantsoen komen veehouders bij bijproducten uit allerhande nevenstromen terecht. Tarwegistconcentraat (tgc) is een van die alternatieven die vrij recent aan zijn opmars begon. ‘Het is het eiwitrijke restproduct dat vrijkomt bij de productie van bioethanol’, zegt Jean-Pierre Pollyn, directeur van bijproductenleverancier Beuker in België. Beuker biedt binnenkort drie verschillende soorten tarwegistconcentraat aan op de Belgische en Nederlandse markt. Naast Tarweferm uit Frankrijk en Tarweferm Aalst komt binnenkort ook ProtiWanze op de markt. Samen met bijproductenleverancier Hedimix kon Beuker de vermarkting contracteren. ‘In Wanze

komt vanaf juni 250.000 ton tarwegistconcentraat op jaarbasis vrij.’

Vervanger eiwitbronnen ‘Tussen de drie- en de vierhonderd bedrijven in Nederland hebben al een tank staan om vloeibare bijproducten te voeren.’ Bert van de Pol, directeur van Beuker Nederland, put uit zijn ervaring in de Nederlandse melk- en vleesveehouderij. ‘In ruim tachtig procent van de gevallen gaat het om tarwegistconcentraat dat gebruikt wordt ter vervanging van eiwitproducten in het rantsoen.’ Dat laatste noemt Van de Pol een troef voor het natte bijproduct. ‘Europa is altijd sterk eiwitafhankelijk geweest en daar komt nu toch wat verandering in.’ Tarwegistconcentraat blijkt een erg alge-

mene noemer. ‘Er zijn verschillende soorten op de markt’, aldus Bart Tas, onderzoeker rundvee bij De Schothorst. ‘Er zijn diverse aanbieders met verschillende productieprocessen. Elke bio-ethanolfabriek levert afhankelijk van het productieproces een specifiek tarwegistconcentraat. Naargelang de origine van het product en de productieprocessen bezit elk tarwegistconcentraat een verschillende voederwaarde.’ Bart Tas wijst op meer variatie. ‘We vermoeden ook variatie in verloop van tijd door kleine veranderingen in het productieproces van bio-ethanol.’ De precieze voederwaarde van tarwegistconcentraat is moeilijk te bepalen. ‘We gaan uit van de chemische samenstelling, maar die kan variëren’, geeft Bart Tas aan. Proeven op pensfistelkoeien leverden geen resultaat op voor de afbraaksnelheid in de pens. ‘Tarwegistconcentraat is een vloeibaar product met kleine deeltjes. Bij proeven op pensfistelkoeien gaat de vloeistof gedeeltelijk door de zakjes in de pens. Er is een andere techniek nodig voor bepaling van de afbraaksnelheid. Op basis van in-vitromethoden kunnen we de voederwaarde wel bepalen, waarbij grote verschillen tussen tarwegistconcentraten zijn gevonden.’ In de rantsoenen geldt tarwegistconcen-

Hans Luijerink: ‘Kostprijsverlaging door gebruik tarwegistconcentraat’ In zijn zoektocht naar kostprijsverlaging van de rantsoenen kwam Hans Luijerink bij het tarwegistconcentraat Tarweferm van Beuker uit. ‘De beschikbare hoeveelheden van de soorten tarwegistconcentraat zijn al groot en er komt steeds meer van dit restproduct op de markt. Door dat overaanbod met prijsverlagend effect leek het me juist interessant.’ Het bedrijf van Hans en Marloes Luijerink uit Overdinkel telt 2600 rosékalveren. Twee jaar al heeft de Twentse veehouder ervaring met Tarweferm in het rantsoen van de mestkalveren. De investeringskosten in een opslagtank vormden voor de veehouder geen belemmering. ‘Ik heb

twee tweedehands opslagtanks voor vloeibare voerproducten: één voor aardappelzetmeel en één voor tarwegistconcentraat. De vloeistoffen circuleren aan de hand van een pomp. Dat functioneert prima.’ De rosékalveren met een leeftijd tussen 14 en 36 weken, ongeveer in het gewichtstraject van 150 tot 340 kilogram, krijgen dagelijks een maximum van anderhalve kilo tarwegistconcentraat voor de kiezen. ‘Dat is niet zo heel veel, maar ik bekijk het product als een onderdeel van het rantsoen. Aardappelzetmeel en tarwegistconcentraat zijn natte bijproducten en daar kun je geen grote hoeveelheden van

geven. Bovendien moeten er voldoende droge producten tegenover staan.’ Exacte cijfers over de kostprijsverlaging door gebruik van de reststroom uit de bio-ethanolproductie kan Hans Luijerink niet aangeven. ‘Tarwegistconcentraat is slechts een deel van het rantsoen. Het scheelt zeker een paar cent per dier per dag.’ Omdat Luijerink meerdere bijproducten in het rantsoen van zijn rosékalveren gebruikt, kan hij geen precieze kostprijsvoordelen per product in kaart brengen. ‘Ik weet wel dat met gebruik van bijproducten de kosten van dit rantsoen twintig procent lager liggen dan bij een traditioneel maisrantsoen met brokken.’

VVEEEETTEEEELLTTV Lj a E En Su a a rp ir i1l/ 22 020090 9

VV04_Bijproducten.indd 12

16-04-2009 15:02:40

kg droge stof en hangt vooral af van aanverwante transportkosten. ‘Afhankelijk van de hoeveelheid tarwegistconcentraat loopt het prijsvoordeel op tot twintig eurocent per dier per dag. De opslagtank is in dat geval in twee tot drie jaar terugverdiend.’ Volgens Koen Van Broeck van bijproductenleverancier Bonda vormen de instapkosten voor de opslagtank toch een drempel voor veehouders, zeker in de Vlaamse situatie. ‘Met de hoge prijzen van de eiwitgrondstoffen was het product erg in trek vorig jaar. De tank was op één jaar terug te verdienen op grote bedrijven. Ondanks de goede resultaten zien we het gebruik niet actief toenemen. De situatie op de eiwitmarkt is veranderd en nu heerst laagconjunctuur in de sector. De investeringskosten voor een opslagtank houden heel wat veehouders tegen. Pas bij grotere aantallen rendeert het voeren van tarwegistconcentraat.’ Bert van de Pol heeft het idee dat tarwegistconcentraat vooral past op vleesveebedrijven. ‘Er bestaat nog wat angst omtrent de vleeskwaliteit en die onzekerheid houdt boeren tegen. Ik adviseer om net als andere bijproducten ook tarwegistconcentraat langzaam in te voeren.’ Hij plaatst de investering in opslagcapaciteit voor natte bijproducten in een breder perspectief. ‘Veehouders die ervoor kiezen om veel bijproducten in te zetten moeten voorzien in opslagcapaciteit voor steekvaste materialen, droog voer en enkelvoudige grondstoffen, maar nu ook in een opslagtank voor natte bijproducten. Wie dat kan, kan voor het voerpakket en de voerstrategie altijd een lage kostpijs halen.’ l Boven: het vullen van tarwegistconcentraat in de voermengwagen Rechts: het dik vloeibare tarwegistconcentraat

traat vooral als eiwitvervanger. ‘Wij zien het product als een vervanging van soja en koolzaadschroot’, zegt Jean-Pierre Pollyn van Beuker. ‘Tarwegistconcentraat is zeer smakelijk en remt broei in de voerkrib. Het schept de mogelijkheid om te werken met droger en stengeliger gras. Acht kilo per dag per volwassen dier is volgens ons perfect in evenwicht te brengen met het rantsoen.’ Bart Tas van De Schothorst spreekt niet in kilo’s. ‘Tarwegistconcentraat moet echt in combinatie met het hele rantsoen bekeken worden. Een nat bijproduct werkt op het drogestofgehalte van het rantsoen. Bij een te laag drogestofgehalte

kan de opname onder druk komen. Het drogestofgehalte bepaalt hoeveel een veehouder in het rantsoen kan mengen.’

Instapkosten 10.000 euro Wie met het natte product wil werken, moet in elk geval over een voermengwagen beschikken. Een andere vereiste is investeren in opslagcapaciteit. Een staande polyester opslagtank of een liggende FlexiTank zijn twee mogelijkheden. ‘De opslagzak kost ongeveer negenduizend euro, een polyester tank gaat van tien- tot vijftienduizend euro’, zegt Jean-Pierre Pollyn. De kostprijs van het tarwegistconcentraat bedraagt 1,15 tot 1,35 euro per

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Bijproducten.indd 13

a p r i l

2 0 0 9

16-04-2009 13:17:01

D I E R S P E C IA L

Onopvallende recordhouder in het witblauwras is niet meer

Gitan du P’tit Mayeur Het lijkt wel een paradox: een onopvallende recordhouder. Toch is dit wat de recent opgeruimde ki-vererver Gitan du P’tit Mayeur kenmerkte. De stier zal met zijn hoogtemaat van 160 centimeter bovendien de boeken ingaan als verbeteraar van het gebrek aan hoogtemaat in het ras. tekst Guy Nantier

itan is de eerste Belgisch-witblauwstier in de geschiedenis van de Belgian Blue Group die meer dan 100.000 rietjes sperma produceerde, schreef de redactie van VeeteeltVlees in oktober 2008. Enige maanden later, om precies te zijn op 23 januari 2009, werd de stier vanwege gezondheidsproblemen afgevoerd op een gezegende leeftijd van acht jaar. ‘Gitan was eigenlijk een onopvallende spermaproducent’, vertelt zijn vaste stierenverzorger Frédérick Kinet. ‘De stier was supergemakkelijk in de omgang. En hij was braaf: je kon op zijn rug zelfs paardrijden. Nee, bijzondere anekdotes vallen er niet te melden. Hij was gewoon onopvallend.’

Reus van een stier Alhoewel, Gitan was naast een goede spermaproducent ook houder van een ander record: op 65 maanden ouderdom woog hij 1320 kilogram met een schofthoogtemaat van 160 centimeter, maar liefst 16 centimeter boven de norm voor eerste categorie. Gitan was een reus van een stier. De Cubituszoon is de grootste ki-vererver in het zuivere ras ooit. De fraaie hoogtemaat was (en is nog steeds) voor vele veehouders dé beweegreden om de stier veelvuldig te benutten.

Uit het nakomelingenonderzoek blijkt dat Gitan gemiddeld goed scoort voor sterfte, vitaliteit en drinkvermogen. Anderzijds laat de stier soms bij geboorte een gebrek in de voorpoten, een lange tong en een scheve muil optekenen. Qua gecombineerde index gewicht-conformatie zet de stier met 97 een gemiddeld resultaat neer. Fenotypisch gezien zijn de nakomelingen groot (111) en lang (110) met een vrij ronde rib (106), een vlak kruis (91) en een recht spronggewricht (89). De bespiering in zijprofiel van de achterhand mocht royaler en ronder (92). Gitan du P’tit Mayeur werd geboren op 4 augustus 2001 op het Waalse fokbedrijf van Frédéric Renson te Acosse. Renson startte in 1991 van nul met een witblauwfokkerij en afmestactiviteiten op

het bedrijf van zijn grootvader. Het bedrijf telt nu zo’n 35 moederdieren. ‘Gitan was geen superdeluxe dikbilkalf’, herinnert Renson zich de geboorte van het dier. ‘Hij was wel lang en vitaal. Ik was eerlijk gezegd ontgoocheld.’ Niettemin werd het stierkalf aangehouden, omdat moeder Oie du Vanova van het laatrijpe type was. Gitan groeide inderdaad flink uit, vooral in het front. De fokker nam het stiertje in januari 2003 mee naar de jaarmarktkeuring te Hannut en behaalde er een tweede plaats. Het werd er op een leeftijd van zeventien maanden verkocht voor 3750 euro. ‘Dat is ondanks de vleescrisis van het moment een goede prijs, jawel, maar als je vier maanden later vaststelt dat de stier naar de ki is gegaan, is het een peulenschil. Je voelt je als jonge fokker op dat ogenblik bij de neus genomen’, zegt Renson met een bitter gevoel. Gitan kwam inderdaad via de aankoperhandelaar terecht bij Gérard en Olivier Jaspart uit Beauraing. Na rubriekswinst voor zijn nieuwe eigenaars op de regionale keuring te Maffe et Auffe werd hij verkocht aan KI BBG. Moeder Oie du Vanova (v. Torrero) had Renson gekocht als jaarling op het fokbedrijf van Jules Mazy. Het fokbedrijf Du Vanova in het Waalse dorpje Hannut telt zo’n 60 moederdieren en wordt gerund

Gitan, onopvallende recordhouder als eerste over de kaap van 100.000 doses

Vue du Vanova (v. Galopeur) Elancée du Vanova (v. Ministre du Bouchelet) Oie du Vanova (v. Torrero du Grand Courty) Gitan du P’tit Mayeur (v. Cubitus du Pré Rosine)

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Gitan.indd 14

j ap nr u a i la r2 i0 02 90 0 9

16-04-2009 15:01:09

door zoon Vincent. Het bedrijf werd op de kaart gezet door de ki-verervers Lambeau du Vanova (v. Gabbin d’Offoux) en As de Trefle (v. Dandy du Tilleul). In vrouwelijke lijn zette Elancée, de grootmoeder van Gitan, het bedrijf in de kijker. ‘Zij was een koe met klasse’, benadrukt Jules Mazy. ‘Ze was groot, zwaar en toch vleestypisch en fijn.’ Minpuntjes aan de koe kan de fokker zich niet onmiddellijk herinneren. ‘Of toch, zij mocht nog wat breder zijn geweest.’ Van de stamboekinspecteur kreeg Elancée (v. Ministre du Bouchelet) een totaalscore voor exterieur van 91,5 punten. De fraaie verschijning van Elancée kreeg ook een vertaalslag in haar keuringspalmares: zij behaalde bij haar eerste deelname aan de nationale keuring te Brussel onmiddellijk rubriekswinst. Bij haar tweede deelname in 2002 werd zij nationaal kampioene. Het jaar van haar nationale titel woog de koe 1040 kilogram bij een reuzeschofthoogtemaat van 147 centimeter of plus 15 centimeter boven de norm voor eerste categorie. Elancée kalfde viermaal af en werd veel benut voor embryowinning. Van haar staat nog één rechtstreekse nakomeling op de ki: Giga du Bois de Remont (v. Dafydd). Giga weegt op 18 maanden ouderdom 760 kilogram bij een schofthoogte van 136 cm (+10 cm).

Ook moeder een reuzin Terug naar de moeder van Gitan: Oie du Vanova. Oie groeide op het bedrijf van Frédéric Renson uit tot een 91,2 puntenkoe met op de nationale keuring te Libramont 2004 een schofthoogtemaat van 141 centimeter. De koe kan evenwel niet het keuringspalmares van haar moeder voorleggen. ‘Oie behaalde wel meerdere ereplaatsen op nationale keuringen,’ geeft Renson aan, ‘maar ze bezat minder bespiering in de achterhand dan Elancée. In het front daarentegen was ze wel superieur.’ Tot juni 2008, de maand van haar afvoer, maakte de moeder van Gitan een goedgevulde fokcarrière vol te Acosse. ‘Oie werd veel benut voor embryowinning’, verhaalt Renson. ‘Ze was geen veelgeefster, maar gaf wel telkens drie tot vier goede embryo’s die gretig afzet vonden in Vlaanderen. Nadat we vaststelden dat het embryospoelen niet meer lukte, hebben we haar slachtrijp gemaakt. In het slachthuis liet zij een levend gewicht optekenen van 1098 kilogram.’ Oie kalfde zelf vijfmaal af. Voor de veelvoud aan paringen werden stieren zoals Emigré, Bruegel, Germinal of Imprudent gebruikt. Recent is nog een et-stiertje uit de combinatie Oie x Emigré naar Groot-Brittannië vertrokken. ‘Waarom een paring met Cubitus die leidde tot Gitan? Hij was op dat ogenblik “hot”. Je hoeft er verder niets achter te zoeken’, antwoordt Renson. ‘Mijn fokdoel is het behoud van de superieure vleeskwaliteit van het ras met maat, zonder daarbij te vervallen in extremen. Gitan was is in mijn ogen wel héél extreem.’ Vestigde de stier Seduisant de Fooz de aandacht van de veehouders op het aspect economie, Gitan zal met zijn hoogtemaat van 160 centimeter de boeken ingaan als verbeteraar van het gebrek aan maat in het ras. l

G i ta n

d u

p ’t i t

(Cubit us

Functionele kenmerken vitaliteit 100 drinkkracht 100 gebrek voorpoten 111 rechte sprong 95 kromme sprong 105 lange tong 114 scheve muil 114 snoekenbek 100 sterftecijfer 99

t or r er o)

100

110

120

slecht slecht goed goed goed goed goed goed goed

vleesproductiekenmerken drachtduur geboortegewicht bevleesdheid gewicht op 420 dagen schofthoogte op 420 dagen waarde euro/kg LG economische index

exterieurkenmerken schofthoogte lichaamslengte borstbreedte bekkenbreedte schouderbespiering rugbespiering rib kruisligging bekkenlengte staartinplanting dijen zijaanzicht dijen achteraanzicht beenwerk schouderbeenwerk ruglijn voorpoten achterpoten spronggewrichten huid bespiering vleestype algemeen voorkomen totaalscore

m a y e u r

goed goed slecht slecht slecht slecht slecht slecht slecht % betr. 100 100 99 98 99 99 99

100

fokwaarde 88 103 94 100 108 97 97

110

120

111 klein 110 kort 100 smal 102 smal 98 weinig besp. 99 weinig besp. 106 plat 91 vlak 105 kort 104 ingebed 92 recht 97 w. uitpuilend 96 grof 96 boegig 97 doorhangend 104 o-benig 111 o-benig 89 recht 103 dik 95 98 99 105

Eén standaardafwijking is gelijk aan 10 punten. Bron: Herdbook BBB, Ciney december 2008 V E EVTE EE ETLETEVL LT EVELSE Ej Sa na up a rr i li

VV04_Gitan.indd 15

groot lang breed breed sterk besp. sterk besp. rond lang hellend hoog rond s. uitpuilend fijn verborgen opgebogen x-benig x-benig koehakkig fijn

2 0 0 9

16-04-2009 15:01:58

Troeven voor uw r FAKIR de l’Hez Kernai

• Vitale kalveren met weinig uitval • Veel lengte met enorme groeikracht • Heel veel gewicht in de voorhand

Veehouders die hun dieren zelf afmesten zijn er verliefd op! MEER INFORMATIE Klantendienst  078 – 154444 (België) Afdeling Verkoop  088 – 00 24 440 (Nederland) www.crv4all.com

159-09 ad VV apr09.indd 2

16-04-2009 09:10:33

w rendement! Bringlee BLACKSTAR

• 1ste categorie + • Uitzonderlijke moeder • Stier met mooie uitstraling

De eerste kalveren bevestigen al het goede. Blackstar geeft ﬁjne, vitale kalveren die heel goed groeien.

159-09 ad VV apr09.indd 3

16-04-2009 09:11:55

F O K V E E V E RT O O N

Tweede editie vleesveemanifestatie staat bol van kwaliteit

Hulshorst op zijn best Aanbevelingen op het programma van de tweede vleesveemanifestatie op zaterdag 4 april in Hulshorst zijn er genoeg, maar wat overblijft na een dag met honderd Belgische blauwen en zeventig verbeterd roodbonten keuren is vooral tevredenheid over enthousiasme en kwaliteit. tekst Alice Booij

Verbeterd roodbonten: onbekend, maar zeer bemind Dat de keuring in Hulshorst beperkte veterinaire beperkingen kent en ook nietstamboekleden toelaat is vooral een verrijking bij de verbeterd roodbonten. Tot algeheel dagkampioene, Miss Toekomst en vrouwelijk kampioene tot twee jaar werd de pink Anniek van Jan Willen Seinen uit Nieuwleusen gekozen. Ze is een dochter van een eigen stier die als vader Erik heeft. Het lege veld achter haar vadersnaam belemmerde haar niet in zware bilpartij, fraaie ontwikkeling en vierkante beenstand. Bij de vrouwelijke dieren deed Jochem Van Dijk uit Ede goede zaken. Zijn ruim twee maanden oude vaarskalf Hennie (ter plekke vernoemd naar zijn vrouw) werd kampioene bij de mini’s, terwijl Hennie 2, ook van vader Luuk, in de sterke categorie vrouwelijke dieren tot één jaar won. Bij de oudere vrouwelijke dieren was het de oudste koe van de keuring die de titel in de wacht sleepte. De bijna tien jaar jonge Bella’s Chantal van Jaap en Marga van Beukelen uit Pesse is nog ‘puntgaaf en keihard’, zo omschreef de uitste-

Kampioenen verbeterd roodbont: Marlex, Mingo, Jarno, Bella’s Chantal, Anniek en Hennie 2

kend jurerende Bert van Abeelen. Bij de stierrubrieken wist Van Beukelen ook de titel bij de mini’s in de wacht te slepen met de lange en sterk stappende Jacosil (v. Jacobar). Bij de categorieën tot één en twee jaar was het Jan te Riele uit Vaassen die zijn slag sloeg. Marlex van Vredenburg (v. Ahrend) en Mingo van Vredenburg (v. Jumbo) hadden een fijne uitstra-

Anniek (v. onbekend), vrouwelijk dagkampioene verbeterd roodbont

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Hulshorst .indd 18

apri l

ling, veel breedte en fraaie rondingen in de bil. Uit de klasse met oudere stieren kwam de dagkampioen. Jarno (v. Graaf Charlon) van Jan Wittingen uit het Gelderse Oosterwolde was één van de jongste uit de sterk bezette stierenklasse, maar zijn enorme ontwikkeling in combinatie met sterke bewegingen maakten hem zonder twijfel kampioen.

Jarno (v. Graaf Charlon), mannelijk dagkampioen verbeterd roodbont

2009

16-04-2009 16:06:14

Kampioenen witblauw: Jennie, Erna, Braeckje 6, Braeckje 3, Effigie, Bart 1, Maquisard, Wouter en Cedric

Belgische blauwen: beenwerk punt van discussie ‘Het gaat om vlees’, zo kregen de Belgische juryleden ’s morgens voor de keuring van de Belgische witblauwen te horen. Dik moesten de kampioenen zijn, maar een aantal scherprechters en vooral ook de arbiter wilde ook graag zien dat de dieren op een sterk onderstel door de ring stapten. Het zorgde soms voor verschil bij de kampioenskeuring, waarbij de juryleden met bordjes hun keuze kenbaar maakten. Bij de vrouwelijke dieren tussen 20 en 28 maanden moest er zelfs een arbiter aan te pas komen. Zowel de lange, fijne Breackje 3 (v. Eternel) van Albert van Milligen uit Harskamp als De Bruggenhoek Loreen (v. Groom), voorzien van een mooie staartinplant, van vader en zoon Reurink uit Oldebroek kregen 14 punten. ‘Het zwarte dier heeft sterker beenwerk en daarom maak ik haar kampioene’, aldus arbiter Dré de Beer over Breackje 3. ‘Veel vlees is natuurlijk belangrijk, maar de dieren moeten alle dagen op hun benen staan en dat geeft voor mij dan toch de doorslag.’

Bij de oudere koeien was de keuze unaniem: Effigie de la Coloterie (v. Lasso) van Eibert van Engelen uit Doornspijk prolongeerde haar titel met gemak. Haar lange lijf is behangen met veel vlees en hoewel ze een tikkeltje grof is, blijft haar hele uitstraling bekoren.

Brede importstier kampioen Bij de jongere dieren was het opnieuw Van Milligen die de kampioenstitel mee naar huis nam. Deze keer was het Orateurdochter Braeckje 6 die door een sterke stap de juryleden overtuigde. Bij de jongste vrouwelijke dieren wist de zeer fijne en rastypische Jennie (v. Occupant) van de gebroeders Horlings uit Ruinen te winnen. Reserve werd de iets minder ontwikkelde, maar van veel finesse voorziene Van de Kerkweg Jordanie van Hans Vis uit Hulshorst. Vis had meer ijzers in het vuur en imponeerde bij de vrouwelijke dieren tussen 6 en 12 maanden met de extreem bespierde Erna (v. Emigre). Zij eindigde vóór Freda de la Campagne van Martin Luk uit Kallenkote.

Effigie de la Coloterie (v. Lasso), vrouwelijk dagkampioene witblauw

De kwaliteit was hoog, het deelnemersveld – voornamelijk stamboekfokkers – was bijzonder breed. Het resultaat was dat vele inzenders hoofdprijzen mee naar huis namen. Jos Boerkamp uit Beemte Broekland toonde met Cedric van de Werler (v. Germinal) een mooi jong stiertje met exclusief veel fijnheid. Dat gold ook voor de mannelijke kampioen tussen 6 en 12 maanden leeftijd. Wouter (v. Occupant) van Jacob Worp uit Benningbroek was misschien wel iets té vrouwelijk. Maar hij was in fijnheid en massa alle andere de baas. De familie Polinder uit Nunspeet had met Maquisard de St. Fontaine (v. Genièvre) een heel brede importstier die zonder twijfel won bij de stieren tussen 12 en 20 maanden. Bij de oudere stieren was het de laat toegevoegde Emigrezoon Bart 1 van Vis die vooral door het betere beenwerk de concurrentie achter zich liet. Maar het dagkampioenschap ging aan zijn neus voorbij. Deze titel kreeg Maquisard. Hij voldeed aan de verwachtingen van álle juryleden: veel vlees en goed beenwerk.

Maquisard de St. Fontaine (v. Genièvre), mannelijk dagkampioen witblauw

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Hulshorst .indd 19

a p r i l

2 0 0 9

16-04-2009 16:06:30

G E WA S B E S C H E R M I N G

Regelmatige vruchtwisseling kan onkruidproblemen in mais voorkomen

Nieuw leven voor oude onkruiden Het is een doorgaand proces: het gaan en komen van onkruidsoorten in mais. Telkens als er een probleemonkruid onder controle is, komen er weer nieuwe. Vruchtwisseling en een kleinere rĳenafstand verlagen de onkruiddruk aanzienlĳk. tekst Florus Pellikaan

hemische bestrĳding blĳft in de maisteelt binnen Nederland en België vooralsnog de meest succesvolle methode om maisvelden onkruidvrĳ te houden. Toch is de bestrĳdingswereld constant in beweging. ‘In het verleden konden met slechts enkele middelen alle onkruiden worden bestreden. Het gebruik van een aantal hiervan is door milieumaatregelen echter niet meer toegestaan’, stelt Henk Groeneveld van Alliance, leverancier van onder andere gewasbeschermingsmiddelen. ‘Onkruiden die we de laatste jaren nauwelĳks meer zagen in het maisveld komen nu weer op en breiden zich uit. Als zulke onkruiden voor problemen gaan zorgen, zien we dat er binnen enkele jaren een goed middel op de markt komt. Mais is tenslotte een van de grootste gewassen ter wereld. Heb je een goed bestrĳdingsmiddel ontwikkeld, dan ben je de man. Telkens staan er echter weer nieuwe onkruiden op, dat is honderd procent natuur.’

Meer vruchtwisseling Zo was enkele jaren geleden hanenpoot een van de probleemonkruiden. Inmiddels is deze plant goed te bestrĳden en dringt glad vingergras zich op als belangrĳkste onkruidsoort uit de grassenfamilie. In de kaders op deze pagina’s staat meer informatie over de op dit moment meest voorkomende of moeilĳk te bestrĳden onkruiden in mais. ‘Wanneer opkomende onkruiden door de huidige middelen slechts half geraakt worden, willen ze

Haagwinde De haagwinde vormt op dit moment het grootste onkruidprobleem in mais. Het hardnekkige onkruid klimt in de maisplant en heeft enorme wortelstokken die door grondbewerking over het land verspreid worden. Deze kunnen het jaar erna weer nieuwe planten geven. Bovendien moet de haagwinde veel bladmassa hebben voordat spuiten effectief is. Daardoor is in de mais vaak een tweede bespuiting nodig, bĳ het achtste tot het tiende blad van de mais, om de haagwinde te doden. Het middel Primus heeft de beste werking, maar kan niet in alle maisrassen worden gebruikt.

Papegaaienkruid Het papegaaienkruid is een eenjarig zaadonkruid dat veelvuldig voorkomt. De plant kiemt tot het begin van de zomer. Hierdoor is de bestrĳding moeilĳk omdat de gewone onkruidbestrĳding al heeft plaatsgevonden en bodemherbiciden niet altĳd optimaal werken tegen deze plant. Het papegaaienkruid klimt niet in maisplanten en heeft weinig kans wanneer het gewas gesloten is. Papegaaienkruid kan regionaal in droge gebieden problemen geven.

VVEEEETTEEEELLTTV LJ A E EN SU A A RP IR I1L/ 22 020090 9

VV04_onkruid.indd 20

16-04-2009 15:03:43

Zwaluwtong De zwaluwtong is een plant uit de duizendknoopfamilie. De geribbelde stengels winden zich om voorwerpen of andere planten. De zwaluwtong kan tot een meter lang worden. Tot ongeveer vĳf jaar geleden werkte een veelgebruikte middelencocktail onvoldoende en werd de zwaluwtong hier en daar een probleem. De oplossing is het toevoegen van een kleine hoeveelheid Starane. Zwaluwtong kan zorgen voor opbrengstderving door niet goed gevulde kolven.

Ooievaarsbek De ooievaarsbek behoort tot de ooievaarsbekfamilie waarvan ook de geranium deel uitmaakt. De vervelende eigenschap van de plant is dat het zichzelf rĳkelĳk uitzaait over een akker. De bloemen van de ooievaarsbek zĳn paarsachtig. De ooievaarsbek scheidt via de wortels een stof uit die ervoor zorgt dat de maisplant minder goed groeit. In sommige regio’s komt de ooievaarsbek veelvuldig voor.

Glad vingergras Niet langer hanenpoot, maar glad vingergras is het belangrĳkste onkruid in de grassenfamilie. De plant is vanuit België Zuid-Nederland binnengekomen en verspreidt zich nu via machines en mest over de rest van Nederland. Vingergras woekert over de grond en onttrekt veel voedingsstoffen aan de bodem. Sinds een jaar is het nieuwe middel Clio het meest geschikt voor de bestrĳding van glad vingergras.

overleven. Hierdoor vormen ze meer zaad en verspreiden ze zich erg snel over een akker’, vertelt Groeneveld. ‘Dit versnelt het proces van het opkomen van nieuwe onkruiden. In Amerika dacht men er in de onkruidbestrĳding te zĳn met de hier niet toegestane Roundup Ready-mais. Deze mais is namelĳk resistent tegen Roundup, maar na twee jaar bleken de distel, de muur en het fluweelblad ongevoelig. Deze onkruiden veroverden vervolgens het maisveld, waar-

door er naar nieuwe middelen moest worden gezocht. Aan onkruidbestrĳding komt nooit een eind. Niet dat er nieuwe onkruiden komen, maar oude onkruiden herleven.’ Onkruiddruk in mais is voor een groot gedeelte te voorkomen door wisselteelt toe te passen. ‘Er is geen betere onkruidbestrĳder dan wisselteelt. In Nederland heeft op ongeveer zestig procent van de maispercelen ook het jaar ervoor mais gestaan’, stelt Wim Boudeling, salesmanager van Dow AgroSciences. ‘Onkruid vermenigvuldigt zich op blĳvende maispercelen in rap tempo.’ Wouter ten Brinke, directeur van Ten Brinke bv, gespecialiseerd in onder meer gewasbescherming, vult aan: ‘Een veehouder kan veel geld verdienen door wisselteelt toe te passen. Meerjarige onkruiden als haagwinde krĳgen niet de kans zich te ontwikkelen en over een perceel te verspreiden. Ook vingergras komt dan veel minder voor. De onkruidbestrĳding kan bĳ een goede vruchtwisseling voor de helft van het geld en het bespaart een vanggewas. Ook in milieutechnisch opzicht heeft dit voordelen door een lager gebruik van bestrĳdingsmiddelen.’

Kleinere rĳenafstand Mais is een bĳzonder onkruidgevoelig gewas, maar daar kan volgens Henk Groeneveld op termĳn verandering in komen. ‘Omdat de rĳen gewoonlĳk op 75 centimeter van elkaar staan, duurt het relatief lang voordat het gewas dicht is. Hoe eerder een gewas dicht staat, hoe minder kans op onkruiden. Daarom verwacht ik dat binnen enkele jaren de rĳenafstand naar 50 centimeter gaat. Naast een betere onkruidonderdrukking is ook de opname van voedingsstoffen beter. Door een kleine rĳenafstand kunnen veehouders minder bemesten en het levert ook nog zeven tot negen procent meeropbrengst.’ Bĳ onkruidbestrĳding in mais is het van belang de onkruiden te kennen. ‘Ongeveer dertig procent van de veeboeren spuit zelf. Zeker voor hen is het van belang om de onkruiden te herkennen’, stelt Groeneveld. ‘Het beste moment van het bestrĳden van onkruiden, zoals de grasachtige, is tussen het derde en het zesde blad van de maisplant. Naast het spuiten tegen de onkruiden die er al staan, is het gebruik van een of meerdere goede bodemherbiciden noodzakelĳk. Bĳ het gebruik van goede herbiciden krĳgen de meeste onkruiden zes weken geen kans om te kiemen.’ l

V E E T E E LT V L E E S

VV04_onkruid.indd 21

A P R I L

2 0 0 9

16-04-2009 11:36:01

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Luc Lips Het belgisch-witblauwstamboekbedrĳf Ter Reybroeck fokt op natuurlĳke kalvingen en economie. Zo bouwt men er aan een verbeterd witblauwras. Bedrĳfsactiviteit: Ras: Aantal stuks: Aantal kalvingen:

Lotenhulle

vlees- en melkveehouderĳ Belgisch witblauw en rood- en zwartbont 195 90-100

Luc Lips: ‘Elke nacht opstaan, observeren en het dier haar gang laten gaan’

Fierté (Stanley Gravehof x Gigolo d’Ochain) heeft als vaars natuurlĳk gekalfd

Natuurlĳke kalving als opstap om de wereld met raszuiver Belgische witblauw te veroveren

Tegen de stroom in Afgezien van enkele satellietbedrĳven lopen Vlaamse veehouders niet warm voor het project ‘Natuurlĳk kalven’ in het Belgisch-witblauwras. ‘Nochtans klopt onze cĳfermatige aanpak in de praktĳk’, beweert Geert Hoflack. ‘Wĳ hebben niets tegen de keizersnede, maar met een verbeterd witblauwras veroveren we de wereld!’ tekst Guy Nantier

nlangs was het bedrĳf van Luc Lips in Lotenhulle gastheer voor Vlaamse en Nederlandse landbouwambtenaren in het kader van meer kennisuitwisseling, overeengekomen door Vlaamse ministerpresident Kris Peeters en zĳn Nederlandse collega Jan Peter Balkenende. Het stamboekfokbedrĳf ‘Ter Reybroeck’ van Luc Lips is het particuliere projectbedrĳf waar vier jaar geleden een fokprogramma is opgezet dat moet leiden tot Belgische witblauwe dikbillen die op natuurlĳke wĳze afkalven. De technischwetenschappelĳke omlĳsting van het project is in handen van Lucs neef, professor Dirk Lips, en de dierenartsen Iris Kolkman en Geert Hoflack. ‘Er is meer interesse voor het project uit het Verenigd Koninkrĳk, Nederland, China en NieuwZeeland dan uit eigen land,’ vertelt Dirk Lips. Geert Hoflack haakt hierop in: ‘Wĳ hebben niets tegen keizersnede, maar met een verbeterd witblauwras dat ’s werelds beste vleeskwaliteiten combineert met

natuurlĳke verlossingen en economie veroveren we de wereld. En als de keizersnede niet meer als routine-ingreep getolereerd wordt, bieden wĳ een alternatief.’

Dier zĳn gang laten gaan

de dieren dit moeten kunnen. Maar we nemen geen enkel risico. Ook voor de economie van dit bedrĳf is het van belang om in de eerste plaats een levend kalf op de wereld te zetten.’ Hoe maakt veehouder Luc Lips de afweging of er moet worden ingegrepen? ‘Elke nacht opstaan, observeren en het dier haar gang laten gaan. Tot op vandaag zĳn er met deze strategie nog geen ongelukken gebeurd. Dus geen voerbeperking in de maand voor afkalven om het geboorteverloop te vergemakkelĳken, zoals in het Verenigd Koninkrĳk gebruikelĳk is’, vertelt Lips. Hoflack vult aan: ‘We geven Luc wel een indicatie – kan, kan niet, voorzichtigheid geboden – op basis van de bekkenmetingen, de afkalvinghistorie van de koe en de genetische combinatie van het aankomende kalf. Bovendien assisteert de bedrĳfsdierenarts in de huidige fase van het project elke afkalving.’ Hoflack geeft nog aan dat uitsluitend bĳ een derde kalving of hoger geprobeerd wordt om de koe natuurlĳk te laten afkalven. De eerste twee kalvingen gebeuren in elk geval met keizersnede. ‘Dieren die in

Koe Wendy (Percer x Putunia) staat op het bedrĳf voor de vierde keer op afkalven. Wendy was hier het eerste natuurlĳk geboren vrouwelĳke dier. Vader van het aankomende kalf is Nounours de Wihogne. ‘We hebben alle vertrouwen in een natuurlĳk verloop’, geeft Dirk Lips aan. ‘Haar derde kalf van Tonton is ook natuurlĳk geboren. Lutindochter Putunia van de Kleine Bogaerd is de startkoe van het project geweest. Zĳ heeft driemaal natuurlĳk gekalfd vanaf haar derde afkalving.’ ‘Op het bedrĳf kalft momenteel tien procent van de witblauwen natuurlĳk af’, vervolgt Dirk Lips. ‘Op basis van de bekkenmetingen zou 25 procent van Enkele van de spoelkoeien die gebruikt worden voor een verbeterd witblauwras

V EV EE TE ET EE LE TL V T LV EL EE SE SJ AA NP U RA I LR I2 02 00 90 9

VV04_Lips.indd 22

16-04-2009 15:11:10

Directrice du Bois Remont ( v. Istamboul O) is een van de tien spoelkoeien op Ter Reybroeck

De nu vĳfjarige Waldo (Lasso x Lutin), eerste natuurlĳk geboren stier van het bedrĳf

hun derde afkalving natuurlĳk kalven komen in aanmerking voor verdere selectie. Dieren die dat niet kunnen gaan in de afmest.’

Genetische combinaties Voor de vrouwelĳke genetica worden, naast de eigen aanwas, koeien aangekocht waarvan op basis van de bekkenmetingen en de pedigree het vermoeden zeer groot is dat ze natuurlĳk zullen kunnen kalven of die dat al hebben bewezen. Zo bevinden zich in Lotenhulle onder andere Balise d’Ochain, de moeder van ki-vererver Empire d’Ochain, Directrice du Bois Remont, een Istamboul de l’Orgelotdochter, en Narcisse de Wihogne, de moeder van de ki-stier Jackpot ter Reybroeck. De keuze van de stieren is een puur cĳfermatig gegeven. Voor de eerste afkalving krĳgen de vaarzen een economisch gerichte stier als partner, type Bĳoutier de Roupage. Groeikracht, conformatie, vruchtbaarheid, gebreken en uitval worden daarbĳ in ogenschouw genomen. Maar ook stieren met een vreemde bloedlĳn, outcross-stieren als Petulant d’Anixhe,

komen in aanmerking. Hoflack: ‘Je moet ook aan de inzetbaarheid op termĳn denken.’ Voor het tweede kalf wordt geput uit een lĳst stieren die in hun verervingspatroon beantwoorden aan vastgelegde criteria zoals laag geboortegewicht of korte drachtduur. ‘Wĳ vertalen verder ook de nieuwe inzichten uit het lopende onderzoek van Iris Kolkman naar exterieurkenmerken zoals kruisligging, bekkenlengte en staartinplant’, zegt Hoflack. Op de koeien die voor verdere selectie in aanmerking komen wordt et toegepast. ‘Slechts een zeer selecte groep stieren komt in aanmerking voor mannelĳke donor’, legt Geert Hoflack verder uit. ‘Stieren die zich in de praktĳk hebben bewezen. Momenteel kennen wĳ zes zulke goden. Namen? Die behoren, voorlopig, tot het bedrĳfsgeheim.’

Werk van lange adem Behoort natuurlĳk afkalven bĳ witblauwe vaarzen tot de mogelĳkheden? En zo nee, draagt het project dan slechts een gedeeltelĳke oplossing aan voor de routinematige toepassing van keizersneden? Dirk

Het projectteam ‘Natuurlĳk kalven’ (v.l.n.r.): Geert Hoflack, Luc Lips, Dirk Lips, Iris Kolkman

Lips antwoordt: ‘We kunnen niet toveren. Als we de dieren hier om economische reden laten afkalven op 24 maanden, blĳft inderdaad een deel van het ethisch vraagstuk bestaan. Maar in de rest van de wereld, waar pinken op een latere leeftĳd voor de eerste keer mogen afkalven, zal natuurlĳk kalven in een witblauw veekoppel voor honderd procent mogelĳk zĳn.’ Dirk Lips gaat verder: ‘Toen Achille Cassart in de jaren vĳftig met zĳn “buitensporige” vleestype in Wallonië naar buiten trad, was de scepsis erg groot omdat dit tegen de stroom in druiste. Wĳ ervaren nu hetzelfde in Vlaanderen.’ Als in een geoliede tandem vult Geert Hoflack aan: ‘Ditmaal zal het uit Vlaanderen moeten komen, alleen zal het wat langer duren. Het heeft wel dertig jaar gekost om het huidige dikbiltype te fokken, wetende dat bĳna alle vleesveehouders in dezelfde richting hebben gefokt. Nu zĳn er veel minder bedrĳven enthousiast. Maar we hebben er het volste vertrouwen in: de cĳfermatige aanpak klopt immers in de praktĳk.’ l

V EV EE TE ET EE LE TL V T LV EL EE SE SJ AA NP U RA I LR I2 02 00 90 9

VV04_Lips.indd 23

16-04-2009 15:11:52

Leen Schrevens eerste vrouw aan de kop van Vlaamse Groene Kring

‘Ik sta mĳn mannetje wel’

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Leen Schrevens.indd 24

APRI L

2009

16-04-2009 14:20:38

P O RT R E T

Na een korte carrière binnen Groene Kring neemt de 22-jarige Leen Schrevens de taak van nationaal voorzitter op zich. Een beeld

Naam Leeftĳd: Woonplaats: Opleiding:

van de eerste vrouwelĳke bestuurder van de belangenbehartiger

Beroep:

voor jonge landen tuinbouwers in Vlaanderen.

Hobby:

Leen Schrevens 22 Glabbeek master in biowetenschappen, optie landbouw nationaal voorzitter Groene Kring helpen op melkveebedrĳf van haar vriend

tekst Annelies Debergh

e mag dan inmiddels nationaal voorzitter zĳn, Leen Schrevens schuift haar stoel op de ruiterschool in OudHeverlee nog steeds onder het bureaublok waarachter de vĳf provinciaal verantwoordelĳken van Groene Kring hun werk verrichten. Nee, wezenlĳk is er nog niet veel veranderd voor de jonge gedreven ‘Groene Kringer’. Straks verruilt Schrevens haar vaste stek voor het kantoor van de nationaal voorzitter. De carrière van de 22-jarige Leen Schrevens bĳ Groene Kring nam nog maar pas een aanvang. Ze studeerde afgelopen zomer af aan de Katholieke Hogeschool in Geel en behaalde daar een master in de biowetenschappen, optie landbouw. Half juli ging Schrevens van start als provinciaal verantwoordelĳke Vlaams-Brabant. ‘Deze regio is de kleinste provincie. Daarom telde mĳn taken-

mee dat haar vriend Geert het melkveebedrĳf overnam van een andere veehouder. ‘Ik heb elke stap van nabĳ gevolgd. Ik heb ook met de overdragers en de bank gesproken, ook met de boekhouder en andere specialisten samengezeten. Zo leer je heel snel waar moeilĳkheden opduiken, waar knelpunten precies zitten.’ De bedoeling is dat het overnamedossier straks ook aandacht besteedt aan de wettelĳke, fiscale, sociale en andere knelpunten. ‘Er zĳn nog zoveel onduidelĳkheden in de vereenvoudiging van bedrĳfsopvolging en daar moeten we van af ’, klinkt het resoluut. Schrevens spreekt onder meer over vormen van alternatieve kapitaalinbreng in bedrĳven. Zo wĳst ze op de overnames van kapitaalintensieve gronden. ‘In Nederland zĳn bĳvoorbeeld meer mogelĳkhe-

’Dialoogdagen vleesvee positieve impuls voor de sector’ pakket ook een aantal nationale taken. Zo was ik secretaris van de werkgroep melkvee en van het nationaal bestuur van Groene Kring.’

Overnamedossiers als actiepunt In haar prille carrière kreeg Schrevens meteen de opdracht om met een nieuw dossier rond bedrĳfsovername aan de slag te gaan. ‘Bĳ de overname van landbouwbedrĳven zien we nog heel wat knelpunten’, zegt ze. ‘Die hebben we proberen te inventariseren. Alleen al de financiële kant resulteerde in een dossier van twintig pagina’s met actiepunten.’ Een van die strĳdpunten is het verhogen van de vestigingssteun door het Vlaams Investeringsfonds van de huidige 55.000 euro naar het Europese grensbedrag van 70.000 euro. ‘De financiële knelpunten willen we op korte termĳn onder de aandacht brengen.’ Leen Schrevens spreekt ondanks haar jeugdige leeftĳd met zelfvertrouwen over het dossier. Van dichtbĳ maakte ze

den op dat punt. Maar de filosofie is ook anders. In Vlaanderen ligt het streven nog vaak in vermogensvorming, in Nederland spreekt men van inkomensvorming, een wezenlĳk verschil.’ Voor Leen Schrevens is de melkveehouderĳ geen onbekend terrein. ‘Ik ben opgegroeid op een melkveebedrĳf ’, verduidelĳkt ze. Een jaar voor ze afstudeerde in Geel nam haar vriend een melkvee- en akkerbouwbedrĳf in Glabbeek over, waar ze nu samenwonen. ‘Van jongs af aan wilde ik de twee kanten gezien hebben. Op termĳn zie ik mezelf in de landbouw stappen, maar niet voordat ik enkele jaren buitenshuis heb gewerkt.’ Schrevens noemt Groene Kring als belangenbehartiger van jonge landen tuinbouwers een ideale werkgever. ‘Ik werk met en voor jongeren die in hetzelfde schuitje zitten als mĳn vriend.’ Toch houdt ze het bedrĳf thuis en haar werk voor Groene Kring strikt gescheiden. ‘Mĳn werk probeer ik volledig van

de zaak thuis te scheiden. In de week ben ik nationaal voorzitter, in het weekend spring ik bĳ op het melkveebedrĳf.’ Door haar nationaal voorzitterschap krĳgt Schrevens straks met meerdere sectoren te maken. ‘En daar kĳk ik wel naar uit’, klinkt het. ‘Het is een hele uitdaging om ook de andere sectoren te leren kennen. Het wordt een heel pakket om te beheersen. De komende tĳd ga ik me concentreren op diverse dossiers in de verschillende sectoren. Ik hoop tegen het begin van volgend werkjaar goed in de materie ingeburgerd te zĳn.’

Belangenbehartigers Naast het overnamedossier behoort het opzetten van een goede belangenverdediging in de tuinbouwsectoren tot het onmiddellĳke actieterrein. ‘In de melkveewereld vinden we meestal vlot jongeren die hun sector willen verdedigen. Belangenbehartigers in de vleesveesector zĳn moeilĳker te vinden en dat geldt ook voor een aantal andere sectoren. Daar willen we meer en beter aan werken.’ Groene Kring telt vierduizend leden verspreid over een totaal van 44 gewesten. De dialoogdagen vleesvee van Vlaams minister-president Kris Peeters, tevens minister van Landbouw, noemt Schrevens alvast een opsteker voor de vleesveeleden van Groene Kring. ‘De dialoogdagen doen de vleesveesector goed. Het feit dat de aandacht nu gericht naar die sector uitgaat, doet de werkgroep vleesvee bĳ Groene Kring herleven. Dat is een positieve impuls.’ Leen Schrevens heeft het in haar gesprekken consequent over zowel mannen als vrouwen, en dat doet ze bewust. ‘Ook in verslagen en dossiers spreek ik consequent over hĳ en zĳ. Het moet bĳvoorbeeld toch ook kunnen dat vrouwen een bedrĳf overnemen?’ Zelf is Leen Schrevens de eerste vrouw die het roer van nationaal voorzitter in handen neemt. ‘De vrouwelĳke leden van Groene Kring reageren alvast heel positief.’ Ze besluit vastberaden: ‘Ik sta in elk geval mĳn mannetje wel.’ l

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Leen Schrevens.indd 25

A P R I L

2 0 0 9

16-04-2009 16:03:39

W E T G E V I N G

België eerste land met wettelĳke controlegids voor de primaire dierlĳke productie in de Europese Unie

Codiplan: de wettelĳke basis Met de controlegids Codiplan voor de dierlĳke productie lĳkt de

tegendeel is waar. Codiplan is een bundeling wettelĳke eisen en

liteitscontrolegidsen zoals bĳ het label Meritus werken, zĳn veel sneller mee in het nieuwe systeem. In de vleesveesector zĳn veehouders doorgaans minder bekend met lastenboeken.’

moet een vereenvoudiging betekenen. België gaat zo van een

Verschil met kwaliteitssystemen

papierberg voor Vlaamse veehouders nog verder te groeien. Het

verticale naar een horizontale aanpak in voedselveiligheid. tekst Annelies Debergh

‘C

odiplan kun je zien als een bundeling van alle wettelĳke eisen rondom registratie, hygiëne, traceerbaarheid en noem maar op. Alles zit erin. Veel punten zĳn de veehouders al veel langer bekend. Het verschil is dat ze nu voor het eerst gebundeld zĳn.’ Aan het woord is Isabelle Vuylsteke, werkzaam bĳ het Provinciaal Onder-

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Codiplan.indd 26

APRI L

zoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw (POVLT). Sinds enkele maanden behartigt zĳ het ADLO-project ‘Vlot op weg met de controlegids in de dierlĳke productie’, een demonstratieproject vanuit de Vlaamse Overheid. ‘Er is veel nood aan informatie rondom Codiplan’, ervaart Vuylsteke. ‘Bedrĳven die al met bepaalde lastenboeken of kwa-

De basisideeën rondom het certificeren van voedselveiligheid in de voedselproductie ontstonden rond 1999. ‘De opeenvolgende voedselcrisissen waaronder de dioxinecrisis waren de directe aanleiding om meer werk te maken van voedselveiligheid.’ Marc Rosiers, bestuurder van Boerenbond in de stuurgroep van Codiplan, omschrĳft het lange ontwikkelingstraject. ‘Twee Europese verordeningen vormden het referentiekader voor het Belgisch koninklĳk besluit betreffende autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid gepubliceerd in november 2003. De sectorgids autocontrole

2009

16-04-2009 11:17:47

Weinig moeilĳkheden verwacht bĳ introductie Codiplan op gespecialiseerde bedrĳven

voor de primaire dierlĳke productie is daarop gebaseerd.’ De werkzaamheden rond het nieuwe handboek zĳn gestart midden 2006. ‘Als landbouworganisaties hebben we op de wetgeving ingespeeld met de oprichting van Codiplan. De bedoeling was om de opmaak van de sectorgids in handen van de landbouwsectoren te houden. Het Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid (FAVV) is de bevoegde instantie voor het toezicht op autocontrole.’ Na anderhalf jaar van opmaak en ontwikkeling keurde het FAVV de gids op 21 april 2008 goed. Eind 2008 hebben een aantal certi-

ficeringsinstellingen hun accreditatie behaald. Vanaf 1 januari van dit jaar zĳn de eerste audits uitgevoerd. Rosiers: ‘Met Codiplan bieden we de boer een instrument aan om zich op een aantoonbare manier in orde te stellen met de wetgeving.’ Waren certificering zoals Meritus dan niet voldoende? ‘Nee’, wĳst Marc Rosiers nadrukkelĳk op de verschillen tussen Codiplan en kwaliteitsborgingssystemen als Meritus. ‘Met Codiplan zĳn in één keer alle activiteiten inzake dierlĳke productie op het bedrĳf afgedekt en gewaarborgd op wetgevingsniveau. Kwaliteitssystemen hebben veeleer een sectorspecifieke aanpak.’ Rosiers belicht nog een tweede belangrĳk verschil. ‘Codiplan legt de basis, het is de sokkel waarop kwaliteitsborgingssystemen zĳn geënt. Codiplan hanteert de wettelĳke normen: wie in orde is met de controlegids dierlĳke productie is in orde met de wet. Het doel van kwaliteitssystemen is meerwaarde. Bĳ Meritus gaat het om commerciële eisen, wat aanleiding zou moeten geven tot een meerprĳs.’ De bundeling van wettelĳke eisen is volgens Rosiers logisch. ‘Tachtig tot vĳfentachtig procent van de bepalingen van de verschillende kwaliteitsborgingssystemen zĳn vergelĳkbaar. Vaak gaat het om de wettelĳke bepalingen. Met Codiplan is dat wettelĳke eisenpakket gebundeld. Een kwaliteitssysteem vertrekt van die basis, maar gaat verder. Wie aan meer eisen moet voldoen dan het basissysteem, moet en kan daarvoor ook navenant vergoed worden.’

Van verticaal naar horizontaal Met Codiplan hebben veehouders nu de mogelĳkheid om op basis van het handboek na te gaan (auto-evaluatie) of hun

bedrĳf alle wettelĳke eisen voor de dierlĳke productie respecteert en of de nodige registers zĳn bĳgehouden. Een onafhankelĳke certificeringsinstelling voert de controle uit – op vraag van de veehouder al dan niet gepaard met controles op andere kwaliteitssystemen – en staat in voor de toekenning van het Codiplan-certificaat. Certificering geldt voor drie jaar. Geen enkel land in Europa doet op deze manier aan autocontrole in de landbouw. ‘België is uniek met het koninklĳk besluit over autocontrole’, weet Rosiers. ‘In andere landen gebeurt de wettelĳke aanpak vanuit de kwaliteitsborging en dus vanuit de verschillende private lastenboeken. Onze aanpak is dan ook belangrĳk: de versnipperde verticale aanpak is omgezet naar een horizontale benadering.’ In het kader van het project rond de kennisoverdracht rondom Codiplan volgde Isabelle Vuylsteke al een aantal controleaudits mee op een aantal bedrĳven. Knelpunten ziet zĳ vooral op het niveau van de diergeneesmiddelenregistratie opduiken. ‘Mĳn gevoel is dat nog lang niet alle bedrĳven goed mee zĳn in dat verhaal. Het bĳhouden van bezoekrapporten van de dierenarts, de nummering van verschaffingsdocumenten, het tweemaandelĳks aftekenen van het diergeneesmiddelenregister; dat zĳn punten waar nog af en toe problemen opduiken. In principe is dat de taak van de dierenarts, maar ook veehouders kunnen daar best alert op zĳn. Ze zĳn immers mee aansprakelĳk.’ Op jongere, totaal nieuwe of gespecialiseerde bedrĳven ziet ze weinig moeilĳkheden. Op bedrĳven waar vleesvee hobbymatig, als neventak of in een gemengde structuur wordt gehouden, is het doorgaans lastiger om het Codiplan-verhaal te beheersen. ‘In principe gaat het om een bundeling van wetgeving die al bestond. Voor wie daaraan al voldeed, brengt het nieuwe lastenboek – overkoepelend voor de dierlĳke productie – weinig verandering.’ l

Nederlandse roodvleesproducenten krĳgen weldra ook hygiënegids Een Europese verordening uit 2004 verplicht elke ondernemer die zich bezighoudt met de productie, verwerking en distributie van levensmiddelen om een veiligheidsprocedure op te stellen gebaseerd op de principes van HACCP. Nederlandse vleesveebedrĳven kunnen aan de verplichting voldoen door een sectorspecifieke hygiënecode toe te passen. Voor de Nederlandse roodvleesproduc-

tie was een dergelĳk handboek er nog niet. Op initiatief van LTO Nederland heeft het Productschap Vee en Vlees (PVV) een versie voor de rundvleesproducenten uitgeschreven. Het handboek is in concept klaar en wordt binnenkort ter goedkeuring aan het ministerie van Landbouw aangeboden. Naar verwachting zal de gids nog voor het einde van het jaar voor de veehouders beschikbaar zĳn.

De belangrĳkste thema’s in de hygiënegids zĳn voorschriften rond diergezondheid, diergeneesmiddelen en voer. Het volgen van de gids is niet verplicht en er is geen controlerende instantie die toeziet op de consequente naleving ervan. Wel heeft de Algemene Inspectiedienst AID te kennen gegeven het handboek te zullen gebruiken als leidraad voor de controles op de rundveebedrĳven.

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Codiplan.indd 27

A P R I L

2 0 0 9

16-04-2009 11:26:40

V O E R

V O O R

V L E E S B O E R

Bofort, tegen zuring en jakobskruiskruid

Jacobskruiskruid

De meerjarige onkruiden zuring en het giftige jakobskruiskruid zijn vaak zeer moeilijk te bestrijden. Het nieuwe gewasbeschermingsmiddel Bofort brengt daar verandering in. In België is het middel al toegestaan en in Nederland ligt de aanvraag bij het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). ‘We hopen later dit seizoen ook in Nederland een toelating voor Bofort te krijgen’, vertelt Wim Boudeling van fabrikant Dow Agrosciences. ‘De werkzame stof is zeer sterk in de effectieve doding van penwortelonkruiden als distels, zuring en jakobskruiskruid. Hieraan kleeft echter een nadeel. In het gewas en de mest die op het land blijven of later op het land worden aangewend, kunnen residuen van de werkzame stof aanwezig zijn.’ Daarom geldt bij dit middel de restrictie om de mest van dieren die in het gespoten perceel gelopen hebben, alleen bij gras, graan en mais te gebruiken en bijvoorbeeld niet bij bieten. ‘Bofort is vooral geschikt voor extensieve bedrijven die weinig scheuren en ook geen mest afvoeren. Ook op plaatselijke toepassing (maximaal vijf procent van de oppervlakte) is de restrictie niet van toepassing’, aldus Boudeling.

MRSA Op negen van de tien vleeskalverbedrijven in Nederland komt MRSA of de ziekenhuisbacterie voor. En een derde van de kalverhouders is met de bacterie besmet. Dat blijkt uit een tussentijdse rapportage van een studie van Universiteit Utrecht. Onderzoekers vonden vorig jaar op 88 procent van de 102 onderzochte bedrijven MRSA bij een of meer kalveren of in het stalstof. Van de veehouders was ongeveer één op de drie besmet. Daarmee lijkt het erop dat het probleem groter is dan in de varkenshouderij, waar de bacterie op zo’n 60 procent van de bedrijven voorkomt. Naar aanleiding van de conclusies van de Utrechtse studie worden kalverhouders voor ziekenhuisopnames nu in dezelfde categorie geplaatst als varkenshouders. Dit houdt in dat ze als ze in het ziekenhuis terechtkomen, eerst in isolatie worden verpleegd.

Aankopen vers vlees in België opnieuw in stijgende lijn De gemiddelde Belgische consument kocht vorig jaar 32,6 kg vers vlees, exclusief gevogelte en wild. Dat is een stijging van 300 gram in vergelijking met 2007. Dit blijkt uit cijfers die onderzoeksbureau GfK verzamelde in opdracht van VLAM. De aankopen werden gespreid over 10,8 kg vleesmengelingen, 9,8 kg varkensvlees, 8,9 kg rundvlees en 1,3 kg kalfsvlees. Schapen-, lams- en paardenvlees nemen samen slechts 1,3 kg voor hun rekening.

Sinds 2002 wordt het vleesverbruik gedomineerd door de categorie van de vleesmengelingen, zoals gemengd gehakt, worst, brochettes, pita, hamburger en cordon bleu. Hoewel de koopkracht vorig jaar onder druk stond, laat ook de consumptie van rundvlees een stijgende trend optekenen. De Waal en de Brusselaar zijn grotere vleeseters dan de Vlaming. De doorsnee Waal verorberde in 2008 gemiddeld 7 kg

en de Brusselaar 2,3 kg meer vers vlees. Het vleesverbruik verschilt ook naar gelang de leeftijd: 65-plussers eten met 41,7 kg op jaarbasis bijna dubbel zoveel vlees als jonge gezinnen. Bij die jonge gezinnen zijn vooral vleesmengelingen populair, terwijl ouderen eerder opteren voor pure vleessoorten. In 2008 steeg de gemiddelde prijs van vers vlees met 0,9 procent van 8,68 euro per kg naar 8,75 euro per kg.

Nederlandse rundveestapel groeide in 2008 Het aantal runderen in Nederland is in 2008 met 4,7 procent gestegen. Volgens de cijfers van het Centraal bureau van de Statistiek (CBS) telde Nederland in december 2008 3,97 miljoen runderen waarvan 1,54 miljoen melkkoeien. Dat is 6,5 procent meer dan in 2007. De melkveestapel is hiermee ongeveer gelijk aan die van tien jaar geleden. In vergelijking

V E E T E E LT V L E E S

VV04_vvvb.indd 28

apri l

met 1988 is de melkveestapel met 20 procent gekrompen. In de vleesveehouderij is eveneens een toename van het aantal dieren zichtbaar. Het aantal runderen voor de vleesveehouderij steeg met 5,1 procent naar 1,23 miljoen dieren. De vleesveesector telt hiermee 5 procent meer dieren dan in 1998 en 10 procent meer dan in 1988.

De groei komt vooral door de vleeskalversector. Het aantal dieren in deze sector is het afgelopen jaar met 2,7 procent gestegen naar 913.000 dieren. Het aantal stuks vleesstieren steeg afgelopen jaar met 2 procent naar 109.000 dieren. Hiermee is de vleesveestapel wel slechts een fractie van wat het was in 1998 en 1988.

2009

16-04-2009 16:07:33

V L E E S P R I J Z E N

Nederlandse vleesector moet werken aan een beter imago S 2008

S 2009

E 2008

E 2009

4,5

4,24

4,0

3,77

3,5

3,24

3,0

U 2009

R 2008

R 2009

3,00

2,5 2,0 1,5

Landbouwbeurs Agribex innoveert met beurs Breedex

week

KOEIEN S 2008

S 2009

E 2008

E 2009

U 2008

U 2009

R 2008

R 2009

5,0 4,5 4,0 euro/kg koud geslacht excl. btw

Van 1 tot en met 6 december 2009 vindt de tweejaarlĳkse landbouwbeurs Agribex plaats in Brussel. De beurs bestaat dit jaar ruim honderd jaar. Organisator Fedagrim innoveert met een beurs binnen de beurs, Breedex genaamd. Breedex wordt een kortlopende specialisatiebeurs voor de veehouderĳ. Uit vragen na de laatste editie van Agribex bleek dat de veehouderĳsector, goed voor 60 procent van de landbouwproductiewaarde in België, aanstuurde op een kortere en goedkopere beursformule. Met de Breedex hoopt Fedagrim aan die verzuchtingen van de veehouderĳsector tegemoet te kunnen komen. ‘De nieuwe vakbeurs loopt van woensdag 2 december tot en met vrĳdag 4 december,’ zegt Michel Christiaens, secretarisgeneraal van Fedagrim bĳ de voorstelling van Breedex, ‘parallel aan Agribex maar korter van duur én op dezelfde locatie. Breedex en Agribex zĳn te bezoeken met eenzelfde inkomticket.’ De nieuwe vakbeurs Breedex mikt op een uitgebreid, breed aanbod van producten en diensten zowel aan het begin als aan het eind van de veehouderĳketen, zowel uit de intensieve veehouderĳ als uit de rundveehouderĳ. ‘Exposanten kunnen op de Breedex alleen terecht via goedkope stands die voor iedereen gelĳk zĳn’, aldus Christiaens. ‘Het is de bedoeling om met deze aanpak nieuwe bedrĳven aan te trekken, niet om kannibalisme te plegen op Agribex.’

U 2008

5,0

euro/kg koud geslacht excl. btw

De vleessector in Nederland moet geld uittrekken voor de oprichting van een nieuw vleespromotieen informatiebureau. Dat vindt 78 procent van de stemmers op de internetsite van het vakblad voor de vleesverwerkingsindustrie Meat and Meal. Van de 78 procent wil 57 procent er zelfs aan meebetalen. 21 procent vindt het een goede zaak om een nieuw vleespromotieen informatiebureau op te starten, maar wil daar niet aan meebetalen. 22 procent is het oneens met de stelling. Daarvan vindt 12 procent dat bedrĳven vleespromotie heel goed zelf kunnen doen. De overige 10 procent noemt vleespromotie helemaal niet nodig omdat consumenten best weten dat vlees een goed en eerlĳk product is.

STIEREN

3,70

3,5

3,41 3,0

3,13

2,5

2,63

2,0 1,5 1,0

week

VA A RZEN S 2008

S 2009

E 2008

E 2009

U 2008

U 2009

5,0 4,5

4,15

euro/kg koud geslacht excl. btw

4,0

3,67

3,5 3,05 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0

week

V E E T E E LT V L E E S

VV04_vvvb.indd 29

A P R I L

2 0 0 9

16-04-2009 16:07:43

C O L O F O N

AGENDA Keuringen en prijskampen

Het witzwart speelveld bij kalvermester Verhaeren te Poppel Foto: Nele Verhelst

31 mei 28 juni 5 juli 23 juli 22 augustus 27-29 augustus 4-6 september 7 september 13 september 18-20 september 10 oktober

CRV-regiokeuring West-Vlaanderen (witblauw) te Wingene CRV-regiokeuring Oost-Vlaanderen (witblauw) te St. Lievens-Houtem CRV-regiokeuring Limburg (witblauw) te Aldenbiesen Vleesveekeuring te Enter Belgisch-witblauwkeuring Noordoost te Hulshorst Nationale charolaiskeuring te La Roche sur Yon (Frankrijk) Nationale limousinkeuring te Nantes (Frankrijk) CRV-regiokeuring Vlaams-Brabant (witblauw) te Leuven Belgisch-witblauwkeuring Limburg te Mesch Nationale blonde d’Aquitainekeuring te St. Gaudens (Frankrijk) Nationale Vleesvee Manifestatie te Ermelo

2010 17 januari 24 januari

CRV-fokveedag witblauw regio Antwerpen te Geel 35e Haspengouwse jaarmarktkeuring te Sint-Truiden

Ve i l i n g e n COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV Holding BV en verschijnt maandelijks.

redactie hoofdredacteur Jaap van der Knaap chef redactie Guy Nantier redactie Martine Barwegen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Tijmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Nele Verhelst bureauredactie Mirjam Braam (chef), Ton Bos, Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida vaste medewerker Alice Booij hoofd uitgeverij Hessel den Uijl

redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 fax 026 38 98 839 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, telefoon 09 363 92 11 fax 09 363 92 06 E-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 42,50, overige landen € 84,00. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen worden automatisch per 1 januari verlengd tenzij vóór 30 november schriftelijk wordt opgezegd. Bel voor opgave van een abonnement: België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) Nederland: Bart Krullaars (026 38 98 806) E-mail abonnementen@crv4all.com

advertentie-afdeling Willem Gemmink, Bart Krullaars, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 fax (+31)(0)26 38 98 824 E-mail advertenties@crv4all.com

25 april 30 april 4 juni 25 juli 16 oktober 31 oktober

LCO-veiling (limousin) te Beringe, 13.00 uur Veiling Blonde Génétique (blonde d’Aquitaine) te Casteljaloux (Frankrijk), 14.00 uur Veiling Interlim (limousin) te Boissseuil (Frankrijk), 10.00 uur LCO-veiling (limousin) te Beringe, 13.00 uur Veiling Blonde Génétique (blonde d’Aquitaine) te Casteljaloux (Frankrijk), 14.00 uur LCO-veiling (limousin) te Beringe, 13.00 uur

Beurzen, studievergaderingen, demodagen 16-18 mei 21 mei 7-9 oktober 1-6 december 2-4 december

Aquitanima te Bordeaux (Frankrijk) Beef Expo te Malvern, Worcestershire (Groot-Brittannië) Sommet de l’Elevage te Cournon (Frankrijk) Landbouwbeurs Agribex te Brussel Breedex te Brussel

VOORUITBLIK

B i o v eeh o u d er ij en g esekst sp er m a Mei (27 mei) – Ook dit jaar gaat VeeteeltVlees voor het meinummer de biotoer op, ditmaal in Nederland. CRV pakt vanaf volgende maand uit met gesekst sperma in het witblauwras. De redactie brengt aan de hand van een fotobeeldverhaal het hele productieproces van gesekst sperma in

beeld. Verder in het nummer het keizersnedevraagstuk en dierenwelzijn in de schoot van de Raad van Europa. Hebben het Belgisch-witblauwras en het Nederlandse verbeterdroodbontras tijd gekocht met hun project natuurlijk kalven? VeeteeltVlees brengt u de stand van zaken.

Illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzondering vormen de foto’s van Dow AgroSciences (20, 21) en Joris Luyten (31). Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

V E E T E E L T V lee s

VV04_agenda.indd 30

a p ril

2009

16-04-2009 14:28:51

C A R N E

C UL I N A I R

Met choronsaus, gegrilde tomaat en prinsessenboontjes

Gebakken Meritus-zesrib Wĳnsuggestie

Ingrediënten voor 4 personen

Volle Château Haut Lavignière – Saint-Emilion Grand Cru 2001. Château Haut Lavignière is een fruitige en krachtige Grand Cru uit Saint Emilion, donkerbruin van kleur met een verleidelĳk fruitige geur van rĳp, rood zwart fruit. Volle, aardse smaak en tannines met impressies van paddenstoelen en truffel. Verleidelĳk lange, krachtige afdronk met veel fruit. Serveren op 18-20°C. (bron: www.wĳnvoordeel.nl)

• 4 x 300 g Meritus-zesrib • 400 g prinsessenboontjes • 50 g fĳngehakte peterselie • 4 tomaten • 1 gehakte sjalot • paneermeel • look • boter

• zeezout en peper Voor de choronsaus: • 8 eidooiers • 4 eetlepels dragonazĳn • 250 g gesmolten hoeveboter • 2 eetlepels tomatenpuree • 1 ontpitte, in blokjes gesneden tomaat

e choronsaus: doe de eidooiers in een steelpan en klop ze los, samen met de dragonazĳn op een klein vuurtje, tot de massa schuim vormt. Neem de steelpan van het vuur en voeg zachtjes de gesmolten boter toe. Voeg de tomatenpuree en tomatenblokjes toe. Houd zachtjes warm, het beste au bain-marie.

met paneermeel, boter en look. Zet ze 10 minuten in de oven op 180°C. Bak de zesrib in boter op de gewenste bakwĳze. Kruid met peper en zeezout. Schik de zesrib op het bord, naast de boontjes. Werk af met de saus en de gegrilde tomaat.

Kook de boontjes in gezouten water tot ze gaar zĳn. Stoof de boontjes met sjalot en dresseer op het bord. Halveer de tomaten en leg ze in een ovenschotel. Bestrooi ze

Chef-kok: Maarten Vanhoof Fotografie: Joris Luyten Bron: Vlam

V E E T E E LT V L E E S

VV04_carne culinair.indd 31

A P R I L

2 0 0 9

16-04-2009 11:05:09

FABROCA nog sterker ! Sinds maart 2009: Jumbo d’Ochamps Jumbo is geboren op het fokbedrijf d’Ochamps dat een referentie is van de rundveehouderij op het gebied van gestalte, gewicht en kwaliteit, van economie dus. Jumbo is het prototype van het moderne Belgisch-witblauwbedrijf. De stier werd geboren in het voorjaar (april) en bracht het hele zomerseizoen door op de weide, zonder één kilogram krachtvoer. Dankzij de uitstekende zoogmoederkwaliteiten van moeder Eglantine heeft Jumbo ongelofelijk veel groei kunnen realiseren. Eglantine was een grote, fijne koe die drie uitzonderlijke kalveren heeft gegeven uit de combinatie met de stier Complice d’Ochamps. Complice voert terug op Opium de Chocquenée. Complice is een enorme kuddestier waarvan 60 nakomelingen werden verkocht op het bedrijf. De zoektocht naar één van zijn zonen was een prioriteit voor KI Fabroca. Zelf een gewezen zoogkalf en nu vererver van zoogkalveren produceert Jumbo sperma van eerste kwaliteit, een garantie voor een goede vruchtbaarheid en aldus een eerste opstap voor een rendabel vleesveebedrijf.

Jumbo d'Ochamps

21 maand 856 Kg 1,38m (+9) (Herd-Book) LB : 90 - 87,5 - 78,3 - 96 - 75 - 87 Complice d’Ochamps

Eglantine d’Ochamps

Cubitus du Pré Rosine Terminale d’Ochamps Baron du Bois Bauloye

Fausto et 9265 de Fontena E.T. Sally 6739 du Pré R. Opium de Chocquenee Ordure d’Ochamps

Complice d'Ochamps DE VOORHAND VAN EEN RASDIER

Affuté et 4131 RY Ossogne Faradiba et du Bois Bauloye

April 2009 : Jéronimo : Een zware ....Dartagnan afstammeling Braise d’Ochamps

Kisinger

Parée d’Ochamps

Sinds april 2009: Jéronimo… een zware Dartagnan Aimé Aubry, de grondlegger van de fokkerij “des Roses”, was samen met zijn goede vriend en fokker van het bedrijf “des Hayons”, één van de pioniers van het Belgisch-witblauwras. Pierre Aubry en Isabelle Thiry hebben de beste dieren overgenomen uit de fokkerij des Roses. In de stamboom van Jéronimo vinden we zodoende Sardine des Roses terug. Sardine was in 1980 zowel 1a te Brussel als te Libramont . Moeder Dora is een supermoeder van 142 cm die nu haar vijfde kalf zoogt. Zij voert via grootmoeder Tomate en Para de la Faussie terug op Savant de Pierrecome. Kwaliteit, origine, gestalte en rusticiteit staan met Jéronimo op het appel.

Jéronimo

15 maand 704kg 1.26m (+4) (CSB-AWE) LB : 85 - 88,5 - 80,6 - 95 - 75 - 87,4

Dartagnan du Castillon

Dora

95 - 86,8 - 82,3 93 - 80 - 87,3

VV03_p32.indd 3

Ecrin de St Fontaine

Brutal de St Fontaine

Aspirine du Castillon

Rudger VH Gravehof

Baron du Bois Bauloye

Affuté et 4131 RY Ossogne

Tomate

INFO EN BESTELLINGEN

Bruyère ET. de St Fontaine

Inévitable du Castillon

Faradiba et du Bois Bauloye Para de la Faussie Nactarine

www.belgianblueinternational.com/member/fabroca BENOIT CASSART - 0478.27.29.26 benoit.cassart@win.be

Verkopers: Peter DESWAEF - 0475.31.09.84 SVC OOST WEST - 050.27.71.49 WIM COOL - 0474.29.03.46 KI SAMEN BELGIE - 050.22.31.40 KI SAMEN NL - 077.35.86.789 Patrick DEBRUYNE - 051.58.89.81 KOEN LEUS (Oosterzele) - 0495.35.21.34 ANDRE LABEEUW (Ronse) - 0475.49.45.24 Génétique Avenir Belgimex - 0472.90.43.92 06.10.24.15.32 (NL)

16-04-2009 09:20:26