ALGEMENE BERICHTEN

Aromatherapie en etherische olies

Aromatherapie maakt deel uit van de phytotherapie. In de aromatherapie maakt men gebruik van de etherische olie terwijl in de kruidengeneeskunde gebruik maakt van de gehele plant of delen ervan. In de bladeren , bloemen en de wortels van planten komen er verbindingen voor die zeer welriekend zijn. Het zijn vluchtige olieachtige vloeistoffen met een sterke geur. Hoewel ze ook vettig kunnen zijn hebben ze niks gemeen met de vettige olies die in planten voorkomt. Zelden zijn ze kleurloos, de kleur varieert van lichtgeel naar rood tot bruin. Er bestaan eveneens blauwe olies zoals van kamille gedistilleerd uit de bloem door de aanwezigheid van chamazuleen in de bloem. Ze lossen slecht of niet op in water wel in organische solventen, plantaardige olies en vetten en met behoud van hun eigen geur. Ze gaan spontaan over van een vloeibare toestand naar een gasvormige toestand. De snelheid waarmee dit gebeurt wordt uitgedrukt in de evaporatiewaarde en deze is verschillend van olie tot olie.

Niettegenstaande alle etherische olies verschillend zijn kan men ze een aantal algemene eigenschappen toekennen. Ze kunnen een stimulerend en regulerend vermogen hebben op het zenuwstelsel en de klieren. Ze kunnen een regulerende en ontgiftende werking hebben op organen bv: op de spijsvertering. Een symptomatische werking hebben bv antibacteriële, antivirale of pijnstillende werking. Een stimulerend werking hebben op het verdedigingsmechanisme van het lichaam.

Niet alle etherische olies bevatten deze eigenschappen in dezelfde mate. Naargelang het kruid en de herkomst verschillen de inhoudstoffen en dus ook de etherische olie. Dit noemt men het chemotype of het zogenaamd biochemisch ras van d plant. Dit chemotype is strikt noodzakelijk voor de beoefening van aromatherapie en het geeft een inzicht in een efficiënt gebruik ervan. Een zelfde plant kan verschillende chemotypes bevatten dit hangt af van het biotoop. Zo kunnen de bodemgesteldheid, de weersomstandigheden, de zon en de aangrenzende aanplanting een invloed hebben op de samenstelling van de essentiële olie.

Bv: tijm Thymus vulgaris CT Thuyanol

Deze essentiële olie heeft een uitgesproken anti-infectieuze eigenschap en heeft ook een herstellende en stimulerende werking op de levercellen.

Thymus vulgaris CT thymol

Deze essentiële olie is zeer antibiotisch, maar is agressief op de huid en de slijmvliezen bij een langdurig gebruik en in hoge dosis. Er bestaan verschillende manieren om etherische olie te onttrekken aan de planten. De kwaliteit hangt af van de methode waarop dit gebeurt.

1. Persing Dit is de meest eenvoudige manier om olie te winnen, deze is enkel toepasbaar bij citrusvruchten. Uit de schillen van de vruchten wordt de olie koud geperst. De verkregen olie wordt essentie genoemd. 2. Distillatie

De stoomdistillatie, reeds bekend in de vroege oudheid, is een procedé dat gebruik maakt van het meevoeren van de aromatische stoffen door de stoom bij een gecontroleerde druk. Het te distilleren plantenmateriaal wordt verzameld in een distilleerketel (4). Water (2) wordt verhit (1) tot stoom en wordt door de plant geleid (3). De etherische olie komt vrij in de stoom(5). De stoom wordt dan afgekoeld(6,7) en in een Florentijnse vaas( 8) worden de olies (9) van het water gescheiden. Dit water (10) wordt nu hydrolaat genoemd.

1-vuur, 2- water, 3-stoom, 4-aromatische planten, 5-waterdamp verzadigd met etheri sche olie, 6- koud water, 7- warm water, 8- water met EO, 9- EO, 10- hydrolaat

1. Enfleurage Deze methode wordt zoals de naam het zegt vooral gebruiikt voor het extraheren van essentiële olies uit bloemen. Hier wordt een glasplaat ingesmeerd met een speciaal hiertoe bestemde vette olie. De olielaag wordt besprenkeld met bloemen en na 24uur is de essentie opgenomen door de olie. De bloemen worden verwijderd en de glasplaat wordt opnieuw ingesmeerd. Dit procedé wordt verschillende malen herhaald. De olie wordt nadien gewassen met alcohol, de alcohol verdampt en het resultaat is de essentiële olie. Dit vraagt veel tijd en de essentiële olie is dan ook vrij duur.

2. Extractie door solventen De plantendelen worden samen met solventen ( hexaan, benzeen, aceton,…) in een vat gebracht. De etherische olies lossen hierin op zodat er een soort pasta ontstaat. De pasta wordt dan terug gewassen met alcohol. De was wordt uit de oplossing gefilterd en de alcohol verdampt, de etherische olie blijft over. Een nadeel: er blijven altijd reststoffen van het oplosmiddel over. Ook de samenstelling van de etherische olie kan veranderen zodat deze olie moeilijk kan gebruikt worden voor therapeutische doeleinden.

3. Synthetische olies Door de moderne methodes kunnen er op kunstmatige wijze replicas van etherische olies gemaakt worden. Deze zijn zeker niet voor therapeutische doeleinden bruikbaar en kunnen zelfs gevaarlijk zijn.

Het is altijd moeilijk om de kwaliteit van de etherische olie na te gaan. Het is dan ook beter om de olies te kopen bij een ernstige handelaar die u informatie kan geven over de herkomst van de olie. De prijs van de olie is geen garantie voor de kwaliteit. De kwaliteit moet aan bepaalde eisen voldoen.

- De etherische olie moet natuurlijk zijn. Dit wil zeggen , ze moet van wilde of biologisch gekweekte planten zijn. Ze mogen geen pesticiden of herbiciden bevatten. De resten van pesticiden en herbiciden blijven in de olie achter zodat deze niet meer voor therapeutische doeleinden kunnen gebruikt worden. - De wijze van extractie: Olies gewonnen door extractie niet gebruiken, ze kunnen zelfs gevaarlijk zijn voor de gezondheid. - De specifieke botanische variëteit Etherische olies worden veel onder een algemene naam verkocht zonder de botanische naam (latijnse naam) te noemen deze is van groot belang. Bv echte lavendel ( Lavendula augustfolia Lavandin ( lavandin burnatii) een kruising tussen echte lavendel en wilde klaver. Spijklavendel ( Lavendula spica) de bloemen zijn bleekpaars en zijn gegroepeerd in aren aan de toppen van de lange stengels. Deze soorten hebben allen verschillende eigenschappen en dus een andere werking. - De herkomst van de planten: Naargelang de plaats waar de planten geplukt worden en de bereiding van de olies kan de samenstelling van de etherisch olie veranderen. Deze verschillen worden aangeduid door de belangrijke inhoudstof te vermelden achter de volledige latijnse naam van de plant. Hier spreekt men van het chemotype (CT). Ook naar gelang het plantendeel dat gebruikt wordt bv uit de bloemen of het blad of de wortel of de gehele plant bepaald de samenstelling van de olie en de therapeutisch waarde. Het tijdstip van oogsten speelt een belangrijke rol. Ze moet geplukt worden op het moment dat de plant het rijst is aan essentiële olie. Dit kan variëren door het weer, de groei toestand, het tijdstip ’s morgen of ’s middags of ’s avonds. - De zuiverheid: De olie moet onversneden zijn. Het gebeurt dat duurdere olies vermengd worden met goedkopere olies met dezelfde gelijkaardige eigenschappen.

Therapeutische toepassingen

1.Verstuiven

Verstuiving wordt vooral aangewend voor: Algemeen: De aangename geur. Het wegnemen van onaangename geuren. Het ontsmetten van lokalen

Therapeutisch Luchwegenaandoeningen. Ontspannende werking. Revitaliserende werking Hiervoor gebruikt men een aërosoltoestel. De olie wordt hier niet verwarmd en behoudt zijn eigenschappen.

2. Inhaleren: Inhaleren wordt vooral aangewend voor klachten van de luchtwegen. Men kan hiervoor een aërosoltoestel gebruiken of een handdoek over het hoofd erover buigen en de dampen inademen. Dit is een vrij agressieve manier werken daarom is het beter om dit ’s avonds te doen en daarna binnen te blijven.

3. Aromatische baden: De olies worden nooit zuiver gebruikt ze lossen niet op in water en verdampen ook zeer snel. Als oplosmiddel kunnen melk, melkpoeder, vloeibare zeep, badzout of badmelk gebruikt worden.

Pas op voorolie van munt deze kan een afkoelen effect hebben die een thermische shock kan veroorzaken. Ook olies van citrusvruchten kunnen voor een rode kreefteneffect zorgen.

4. Massage: Zoals in aromatische baden worden etherische olies zelden zuiver gebruikt. De meeste plantaardige olies (koudgeperst) zijn geschikt als draagolie Bv amandelolie, yoyoba-olie, advocado-olie . Een massageolie bestaat uit 90ml draagolie, 5ml tarwe-olie en 5ml etherische olie. De tarwekiemolie dient om de ranzigheid van de olie tegen te gaan. Kinderen onder de 6 maanden worden niet behandeld met aromatische massage-olie

5. Inwendig gebruik: Bepaalde inhoudstoffen kunnen min of meer toxisch zijn daarom raadpleeg een arts of een therapeut

6. Synergies: Dit is een mengsel van twee of meer olies. Door de olies in bepaalde hoeveelheid te mengen bekomt men een andere olie met nieuwe eigenschappen met een breder spectrum.

Aromatherapie is een goed hulpmiddel die de mens kan helpen bepaalde kwalen te genezen. Etherische olies kunnen allergisch effect hebben” wees voorzichtig “ Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.

Bron: Aromatherapie D Baudoux

Herborist Danny Goemaere

Interesse om mee te werken aan de tuinieracademie?

Beste Velt – Wereldtuinier,

De Velt Wereldtuin heeft onlangs een toelage gekregen via de Koning Boudewijnstichting om er mee aan de slag te gaan in de Velt - Wereldtuin (details hiervan zal je vinden in het verslag van de laatste AV. Dit verslag zal binnenkort doorgestuurd worden).

Met deze toelage kunnen we binnen de Velt Wereldtuin 3 dingen gaan doen:

1. scholen betrekken om bij ons te komen tuinieren (perceel en materiaal aanbieden) 2. de tuin en infrastructuur zelf gaan versterken (o.a. watertoevoer) 3. een tuinieracademie opstarten (kinderen gaan wekelijks onder begeleiding aan de slag in onze tuin)

De kern van de Velt Wereldtuin Menen duidde Declercq Sylvie aan als coördinator & trekker van het project.

Sylvie richt volgende OPROEP naar de tuiniers:

Wie zou graag zijn/haar steentje bijdragen? Wie wil aansluiten bij de werkgroep tuinieracademie en met mij (Sylvie) als trekker: • ideetjes verzamelen over hoe we de kinderen doorheen het jaar het tuinieren kunnen aanleren? • tijdens de “lessen” van de tuinieracademie af en toe es aanwezig zijn (met beurtrol) om de vaste begeleider te helpen en ondersteunen met raad en daad? • de lessen helpen voorbereiden indien nodig geacht door de vaste begeleider • praktische zaken regelen om de lessen mogelijk te maken (perceeltjes voorbereiden, materiaal onderhouden, plantjes/ zaadjes aankopen...)

Iedereen die zich wil engageren of wil uitwisselen hiervoor is welkom!

Ook al wil je maar 1 of 2 keer komen om ons te inspireren, ideetjes voor het tuinieren met kinderen wil delen, een uurtje het materiaal wil klaarzetten etc...

Alle hulp is welkom!

Zie je dit zitten of wil je meer weten? Laat het gerust weten! Ik ben bereikbaar op 0477 438 377 - sylviedec@hotmail. com of in de Koningstraat 29. We plannen een infovergadering waar je al je vragen kan stellen en waar we beetje kunnen vertellen wat precies de bedoeling is van de tuinieracadmie en van onze nieuwe werkgroep. Dit zal samenvallen met de datum die we voor de eerstkomende algemene vergadering ergens in oktober hebben gepland.

Tot dan! Sylvie