COLUMN ONNO KLEYN

DDROOG EN ZOET

Eerst was er nog de agglomeratie met een hinderlijk teveel aan buitenwijken en stationnetjes, maar daarna maakte het dappere dieseltreintje zich eruit los en bromde het dal van de Douro in, stroomopwaarts, langs steeds schitterender bochten. Porto achter ons, de productiezone van port in het vooruit.

In dit door Unesco als erfgoed bestempelde gebied worden de beroemde zoete wijnen gemaakt, de tawny’s en ruby’s, de colheita’s en natuurlijk de vintage ports. Steeds steiler en hoger werden de heuvels langs de rotsige rivier, de hellingen bekleed met traditionele terrassen, maar soms ook met wijngaarden die verticaal lopen: daar kun je makkelijker met machines werken. Want nee, ook hier staan de ontwikkelingen niet stil. Dat blijkt uit nog een feit: er wordt meer en meer droge wijn gemaakt. Uitstekende droge wijn vaak. Want zoet raakt uit. Port houdt het nog het best vol, andere zoete wijnen hebben het zwaar. Sauternes, Coteaux de Layon, Trockenbeerenauslese, Tokaji Aszú en kompanen klokken minder en minder in onze glazen. We noemen ze (in Nederland) ‘dessertwijnen’, een aanduiding die ze veroordeelt tot het laatste klasje van de maaltijd, het moment waarop meer en meer mensen vinden dat het mooi genoeg is geweest, met de alcohol.

Ooit was zoete wijn het allerlekkerst, allerchicst, allerduurst. Zoet was nu eenmaal schaars en begeerlijk. Koningin Wilhelmina dronk bij haar inhuldigingsdiner in 1898 Sauternes bij haar voorgerecht van tong in roomsaus. Een uitstekende combinatie, ook nu nog, ook al haalt geen sommelier het nog in zijn of haar hersens om hem te maken, laat staan zo’n rijke zoete wijn aan het begin van de maaltijd te schenken. We hebben geen Sauternes meer nodig om van zoet te kunnen genieten. Zoet is overal, in de taartjes als er iemand jarig is, in de hagelslag en jam op brood, in het snoep en de snaai en de roze koeken bij de kassa van de supermarkt. Zoet is veel te doodgewoon. Jammer, maar niet terug te draaien, vrees ik. Natuurlijk is zo’n glaasje Tokaji Aszú oneindig veel verfijnder en bevredigender dan een Mars of een hoorntje pistache-ijs, maar in ons moderne leven is er geen plaats meer voor. Erger, veel wijnliefhebbers kijken neer op zoete wijn. Zij associëren zoet met lage kwaliteit. Zoete wijn is voor oma, Liebfraumilch en Kellergeister. Zoet is iets wat je als jonkie misschien lekker vindt, maar waar je zo snel mogelijk overheen moet groeien.

Dat levert slachtoffers op. Niet alleen de Sauternes en Tokaji hebben er last van, ook de verrukkelijke ‘liebliche’ wijnen uit Duitsland hebben het moeilijk. Terwijl die fantastisch passen bij allerlei gerechten, Aziatische voorop. Zucht. Nou, schenk dan nog maar eens een glas port in. Om bij na te denken.

‘Zoet was nu eenmaal schaars en begeerlijk’

Culinair journalist Onno Kleyn