Behoefte aan een nieuwe uitdaging? opnieuw
Vervul een rol in het leven van mensen met een beperking
In deze brochure lees je meer over de gehandicaptenzorg! - (Opnieuw) aan de slag in de sector - De overstap van een andere branche naar de gehandicaptenzorg - Werken en leren en (verkorte) opleidingen - Verschillende beroepen in de gehandicaptenzorg
2
Inhoud De gehandicaptenzorg beweegt mee met maatschappelijke ontwikkelingen
4
Eric is dolgelukkig na zijn carrièreswitch: de overstap naar de gehandicaptenzorg 5 Buitengewone beroepen en (verkorte) opleidingen
6
• Jowendy is trots op haar werk als werkbegeleider
6
• Cécile werkt op een dagactiviteitencentrum en wil
• Pepi is begeleider en vindt de afwisseling het leukst aan haar werk
8
• Kicky is senior groepsbegeleider, voor haar is iedere dag een verrassing
9
dat haar cliënten zich blijven ontwikkelen
7
De kwalificaties die voor de beroepen nodig zijn
10
Andere informatiebronnen over werken in de gehandicaptenzorg
12
Passen jij en de gehandicaptenzorg bij elkaar? Wil je (opnieuw) aan de slag in de gehandicaptenzorg of denk je er over om vanuit een andere branche de overstap naar de sector te maken? Vraag je je af of je wel de juiste kwaliteiten bezit en of het werk aansluit bij wat je uit je werk wilt halen? In deze brochure vind je de antwoorden.
De overstap vanuit een andere branche Denk je er over om vanuit een andere branche de overstap naar onze sector te maken? Lees dan op pagina 5 hoe dolgelukkig Eric na zijn carrièreswitch is en op pagina 10 en 11 staan de beroepen uiteengezet en welke opleidingen hiervoor nodig zijn.
Opnieuw aan de slag Als je al eerder in de gehandicaptenzorg werkte, lees je op pagina 4 meer over de laatste ontwikkelingen binnen de sector en op pagina 10 en 11 welke mogelijkheden er zijn om met een oud (of buitenlands) diploma en jouw werkervaring in te stromen. Van pagina 6 tot en met 9 lees je meer over de beroepen die de sector tegenwoordig kent en welke kwalificatie hiervoor nodig is.
Uitgave: Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland Productie: Het Inventief © 2010
Op zoek naar meer informatie? Ga naar www.jijendegehandicaptenz org.nl. Daar vind je meer verhalen van med ewerkers en informatie over opleidingen, bero epen en vacatures.
buitengewoon
D e g e h a n d ic a p t e n z o r g : d n e l e s is w f a n e l e e n io s s e f o r p Een algemeen beeld In de gehandicaptenzorg werk je met
Sterke band
mensen met een verstandelijke, zin-
Je begeleidt cliënten in het dagelijks leven. Vaak jarenlang. Dat maakt dat je een band opbouwt. Je bent iemand die een groot deel van het leven van de cliënt meeloopt en er voor zorgt dat zijn dromen waar worden. Je hebt ook een signalerende functie. Je merkt gedragsveranderingen snel op en signaleert gezondheidsproblemen. Wanneer je bijvoorbeeld opmerkt dat een cliënt slechter lijkt te horen dan voorheen, regel je een afspraak bij de arts. Dit alles vraagt om genoeg kennis van de doelgroep en dus professionaliteit.
tuiglijke of lichamelijke beperking. Je draagt verantwoordelijkheden, werkt in teams, maar ook zelfstandig. De veelheid aan taken, de eigenschappen van de doelgroep en de verantwoordelijkheid die je draagt, maken je werk afwisselend en vereisen een bepaalde professionaliteit. Elke dag weer sta je voor andere zaken die je met een nodige dosis humor, inlevingsvermogen en creativiteit moet zien op te lossen.
Ondersteuning bieden Ook mensen met een beperking willen graag een leven leiden dat past bij hun mogelijkheden, wensen en dromen. Werken in de gehandicaptenzorg draait dan ook uiteindelijk om één centraal thema: mensen met een beperking ondersteunen bij het zo goed en zo zelfstandig mogelijk vormgeven van hun leven. Wonen, naar school gaan, werken, een hobby uitoefenen. Voor jou vanzelfsprekende zaken, voor mensen met een beperking iets waar ze ondersteuning bij nodig hebben. Die kun jij hen geven.
Netwerk van de cliënt Naast de cliënt heb je ook met het netwerk van de cliënt te maken: de familie, het werk of de school waar hij of zij heen gaat. En natuurlijk met de andere hulpverleners om de cliënt heen: begeleiders, de gedragskundige, de arts, enzovoort.
Heb jij het in je mars? De gehandicaptenzorg zoekt mensen die: • • • • • • • •
zich goed in andere mensen kunnen verplaatsen; communicatief sterk zijn; gestructureerd kunnen werken; beslissingen kunnen nemen; andere mensen kunnen stimuleren en motiveren; vasthoudend zijn; goed kunnen samenwerken; initiatief nemen.
Balans werk en privé Het kan zijn dat je kinderen hebt die op vaste tijden naar school gaan. Of wellicht ben je mantelzorger van een naaste. Juist in de gehandicaptenzorg zijn er mogelijkheden om flexibel te werken, zodat werk en privé mooi in balans blijven. Afhankelijk van de functie die je bekleedt, kun je kiezen om op regelmatige of onregelmatige tijden te werken. Daarnaast kent de CAO een levensfasebeleid. Dit beleid maakt het mogelijk om werk en privé goed te combineren. Je bouwt een persoonlijk budget voor vrije uren op dat direct of op lange termijn kan worden ingezet.
Goed salaris De zorg betaalt beter dan veel mensen denken. In de gehandicaptenzorg kun je op een goed salaris rekenen. Ook als je net klaar bent met je opleiding of nog maar weinig ervaring hebt. Wie op onregelmatige tijden en in de weekenden werkt, krijgt daar een extra vergoeding voor. De sector beschikt over een aantrekkelijke CAO en biedt gunstige secundaire arbeidsvoorwaarden.
3
4
Het huidige werk
Een sector die meebeweegt met maatschappelijke ontwikkelingen Wellicht wil je opnieuw in de gehandicaptenzorg aan de slag en vraag je je af of er veel is veranderd. Uiteraard is het nog steeds zo dat alles om één ding draait: de cliënt een leven laten leiden dat past bij zijn of haar mogelijkheden, wensen en dromen. Relatief nieuw hierin is het uitgangspunt dat cliënten zelf hun leven vorm en inhoud geven en ondersteuning krijgen die hierbij past. Oftewel: mensen met een beperking kunnen binnen onze samenleving als volwaardige burgers wonen en werken. Daar komt bij dat ook de gehandicaptenzorg door de modernisering van de AWBZ marktgerichter is gaan werken. Deze twee ontwikkelingen zorgen ervoor dat individuele ondersteuning steeds meer wordt toegesneden op de individuele behoefte van de cliënt.
Extra uitdaging In de gehandicaptenzorg vindt de ondersteuning tegenwoordig dus meer in kleinschalige eenheden binnen de samenleving plaats. Om voor de cliënt een samenhangend aanbod te creëren, is samenwerking met andere zorg- en welzijnsinstellingen dus een must. Maar ook binnen de eigen organisatie moet je het nodige afstemmen, bijvoorbeeld tussen de woonvoorziening en dagbesteding. Dit vraagt van
professionals dat zij zelfstandig en ondernemend ondersteuning bieden die naadloos aansluit bij de wensen van de cliënt. Je bent dus veel meer aan het afstemmen en samenwerken met collega’s in en buiten de organisatie. Een heel andere rol als je deze met het werken in groepen vergelijkt.
Doelgericht werken Ook kent de gehandicaptenzorg tegenwoordig een iets zakelijkere inslag. Je moet in je werk bijvoorbeeld kostenbewust zijn, prioriteiten kunnen stellen en methodisch kunnen werken. Zo wordt er voor iedere cliënt een ondersteuningsplan ontwikkeld, waarin alle afspraken en doelen voor die cliënt worden vastgelegd. Samen met je collega’s evalueer je het plan regelmatig. Daarnaast zijn er ontwikkelingen in de wetenschap en technologie die een doorvertaling kennen in diagnostiek, nieuwe behandelingsmogelijkheden en informatie-uitwisseling.
Zichtbare ontwikkeling “Ik bekijk met een behandelteam van pedagogische begeleiders, logopedisten, een ouderbegeleider en psycholoog hoe we het probleem van de cliënt aan kunnen pakken. Hoe gedraagt hij zich tijdens het eten? Hoe reageert hij op tegenslagen? Door hier op te letten kunnen we een behandeling voorstellen en later evalueren en eventueel bijstellen. Als ik het voor elkaar krijg dat behandelaars, ouders en kind het met elkaar eens zijn, ben ik trots.” Jeanette Schoenmakers, orthopedagoog
e Opleiding: om de functi van Jeannette te kunde nen bekleden, volg je opleiding psychologie
of pedagogische weten op schappen. Lees meer . 11 pagina 10 en
Cliënten ontplooien zich “Ik ben onder andere de persoonlijk begeleider van Angelo. Eens per week zetten we samen de zaken op een rijtje. Doe je dat niet, dan hopen de dingen zich op in zijn hoofd en overziet hij het niet meer. Ook praten we over zaken die zich in zijn leven afspelen. Ik kijk hoe we hem verder kunnen helpen. Het mooie van dit werk, is dat je meteen merkt dat het helpt. Je ziet dat de cliënten zich ontplooien door wat we hier doen. Dat geeft veel voldoening.” Eline Huijgen, persoonlijk begeleider wonen Opleiding: om de functie van Elin
e of Cees te kunnen bekleden, volg je de ople iding Maatschappelijke Zorg (mbo nive au 4). Lees meer op pagina 10 en 11.
Volop kennis en kunde “Vroeger namen we bijna alle taken uit handen. Natuurlijk geven we nu nog alle steun en hulp, maar we onderzoeken nu wat de cliënt zelf kan. Je moet als begeleider kunnen vertrouwen op je mensenkennis en professionaliteit. Ook moet je creatief zijn. Je onderzoekt welke activiteiten een cliënt vraagt en wat hij zou kunnen leren, op welk niveau en met welk doel. Dat zijn precies de kernvragen, die elke dag weer afwisselend maken.” Cees de Greef, coach methode Active Support
5
Van de bouw naar de gehandicaptenzorg
Eric: “Het geeft veel voldoening als je ziet dat je cliënten plezier hebben” Dertien jaar lang werkte Eric Postema als tegelzetter en metselaar. Maar kon hij dit volhouden tot zijn pensioen? Eric twijfelde. Hij stapte naar een beroepskeuzeadviseur en deed een loopbaanonderzoek. Hij bleek geen geboren bouwvakker. Een baan in de zorg zou veel beter bij hem passen. En dus besloot hij om over te stappen. “Nadat ik de uitslag van mijn loopbaanonderzoek had, ben ik gaan solliciteren. Ik ontdekte toen dat ik een opleiding kon volgen bij de Siza Dorp Groep. De opleiding wordt door Siza Dorp Groep betaald en ik kon meteen aan de slag in de praktijk. De opleiding duurt 3,5 jaar. Ik ga één dag per week naar school, de rest van de tijd werk ik. Het is wel wennen om weer te studeren. Ik moest veel moeite doen om er in te komen. Een studiedag vind ik vermoeiender dan een werkdag. Maar de schooldagen zijn wel leuk, omdat je een hechte band krijgt met je klasgenoten en dat zijn meteen ook je collega’s.”
Leuke uitdaging “Tijdens mijn opleiding werk ik bij verschillende onderdelen van de Siza Dorp Groep. Zo ontdek je wat er mogelijk is. Op dit moment werk ik als activiteitenbegeleider. Ik verzorg allerlei activiteiten voor cliënten met afasie. Afasie wil zeggen dat mensen door een hersenbloeding niet goed of helemaal niet meer kunnen spreken. Ze kunnen bijvoorbeeld “ja” zeggen terwijl ze “nee” bedoelen. Door verder te vragen kun je toch ontdekken wat ze willen zeggen. Dat is een leuke uitdaging. Met (computer)oefeningen lukt het vaak om de spraak te bevorderen.”
Meer weten over de functie van activiteitenbegeleider? Ga naar www.jijendegehandicaptenzorg.nl. Bekijk bijvoorbeeld eens het filmpje over Hester van Roest of lees het verhaal van Marieke Timmer (beiden activiteitenbegeleider).
Went snel “De overstap van de bouw naar de gehandicaptenzorg lijkt heel groot. Maar omdat ik als tegelzetter veel in zorginstellingen kwam, was ik wel al aan mensen met een beperking gewend. Ik maakte vaak een praatje met ze. Het enige waar ik aan moest wennen, was dat mensen met bepaalde beperkingen ook om lichamelijke verzorging vragen. Maar nu ik het werk doe, merk ik dat alles heel snel went. Je moet over een drempel heen als je mensen wilt helpen.”
Eric volgt de opleiding Maatschappelijke Zorg.
Eric is trots op de overstap die hij maakte Naam: Eric Postema (30 jaar
) Baan: begeleider in opleiding Bij: Siza Dorp Groep Leukste aan wer k: wat je terugkrijgt van cliënten Is trots op: de overstap die hij maakte, veel mensen willen het wel, maar durven niet Opleiding: Maa tschappelijke Zorg (mbo, niveau 4), uitstroom Gehandicaptenzorg Relatie: getrouwd Is: een doorzetter Gaat graag: motorrijden, carnavalswage ns bouwen Wil: zijn diploma halen.
In deze relatief nieuwe opleiding leer je hoe je cliënten ondersteunt in hun ontwikkeling, maar ook in de persoonlijke verzorging of bij huishoudelijke taken. Daarnaast leer je hoe je met de omgeving van een cliënt moet omgaan. Voorheen heette de opleiding Sociaal Pedagogisch Werk.
Plezier “Als activiteitenbegeleider ben ik constant bezig om het mensen naar de zin te maken. Als je ziet dat je cliënten plezier hebben, geeft dat veel voldoening. Bij een mevrouw die zich erg afsloot, ontdekte ik dat ze van een afstandje mee zat te doen met een computerspel voor afasiepatiënten. Ik heb haar er toen bij gehaald en het was meteen lachen, gieren, brullen. Mijn collega’s kwamen kijken wat er aan de hand was. Ze hadden haar nog nooit zien lachen. Iets anders wat ik ontdekte is dat op het toetsenbord hoofdletters staan, en op het scherm bij dat computerprogramma kleine letters. Dat bleek erg verwarrend, dus heb ik stickers met kleine letters op het toetsenbord geplakt. Toen gingen de oefeningen een stuk beter. Daar worden cliënten vrolijker van. En ik denk dan: dat heb ik toch maar mooi bereikt.”
Marijke krijgt mensen aan het lachen Naam: Marijke Salomons Woo
nt: beDorp Groep Baan: spijkerclips inpakken en weven Is trots op: talent om men sen aan het lachen te krijgen Gaat gra ag: spelletjes spelen en naar buiten Wil: met kaarten bordspellen graag van haar begeleider Eric win nen geleid zelfstandig Bij: Siza
6
Buitengewone beroepen
De Gehandicaptenzorg ken
Er zijn veel verschillende functies in de gehandicaptenzorg. Je kunt bijvoorbeeld als woonbegeleider of activiteitenbegeleider aan de slag. Ook zijn er steeds meer ambulante functies. Je gaat dan naar de cliënten toe: thuis, op school of op het werk. Daarnaast kent de gehandicaptenzorg verpleegkundige en paramedische functies zoals: fysiotherapeut, ergotherapeut en logopedist. Ook werken er gespecialiseerde gedragsdeskundigen en artsen. Op deze en de volgende twee pagina’s wordt een aantal functies beschreven. Ook vind je er informatie over de opleidingen die hiervoor nodig zijn.
Jowendy is werkbegeleider en probeert de wensen van mensen met een beperking waar te maken Opleiding: Maatschappelijke Zorg (mbo, niveau 4) of Sociaal Pedagogische Hulpverlening (hbo) Angelo houdt van gezelligheid en voetbal
Jowendy is trots op haar werk als werkbegeleider
Naam: Angelo Fortes (26 jaar) Woont: bij Humanitas DMH, in het begeleid zelfstandig wonen project Is: sociaal Gaat graag: voetballen, basketballen en gezellig doen met vrienden en familie Relatie: geen Werkt: bij Albert Heijn Leukste aan werk: mijn collega’s. Ik heb nu niet de ideale baan, maar de collega’s maken het erg leuk. De ideale baan bestaat bovendien niet
Naam: Jowendy den Ouden (24 jaar) Baan: werkbegeleider Bij: Servicebureau Humanitas Inclusief Leukste aan werk: de afwisseling Opleiding: Sociaal Pedagogische Hulpverlening (hbo) Relatie: gelukkig samenwonend, bijna getrouwd Gaat graag: naar haar werk
Jowendy den Ouden (24) werkt als werkbegeleider bij Servicebureau Humanitas Inclusief in Barendrecht en probeert op werkgebied de wensen van mensen met een beperking waar te maken. “Het is mijn taak om hen op hun gemak te stellen en erachter te komen wat hun wensen zijn. Wat kunnen ze aan? Wat willen ze? En hoe kan ik meewerken aan die ontwikkeling?” “Veel cliënten kunnen echt aan de slag op de arbeidsmarkt. Onze cliënten werken bijvoorbeeld als vakkenvuller bij Albert Heijn. Maar een betaalde baan is niet voor iedereen mogelijk. Ze gaan dan onbetaald aan de slag als klusjesman bij een tehuis of op een kinderboerderij”, vertelt Jowendy. “Ik zoek naar een passende dagbesteding voor de cliënt en coördineer het hele proces. In een gesprek kom ik erachter wat de cliënt aankan. Hoe zit hij in elkaar, waarvan raakt hij in paniek, wat is zijn
houvast? Op basis van zijn wensen en mogelijkheden zoek ik werk. Ik leg het contact met de werkgever, zorg ervoor dat er goede begeleiding is op de werkplek en bereid de cliënt voor door er samen met hem heen te gaan en de werkzaamheden stapje voor stapje door te nemen.”
Werken in de gehandicaptenzorg is je op het lijf geschreven als je: • je goed in andere mensen kunt verplaatsen; • communicatief sterk bent; • gestructureerd kunt werken; • beslissingen kunt nemen; • andere mensen kunt stimuleren en motiveren; • vasthoudend bent; • goed kunt samenwerken; • initiatief neemt.
Opleiding Maatschappelijke zorg mbo, niveau 3 of 4 Beroepen: (persoonlijk) begeleider, ambulant begeleider, coördinerend begeleider, senior begeleider Met verschillende opleidingen kun je in de gehandicaptenzorg aan de slag. Een daarvan is de mbo-opleiding Maatschappelijke Zorg (niveau 3 en 4). In deze relatief nieuwe opleiding leer je hoe je cliënten ondersteunt in hun ontwikkeling, maar ook in de persoonlijke verzorging of bij huishoudelijke taken. Tijdens de opleiding leer je over verschillende doelgroepen, maar ook hoe je met de omgeving van de cliënt om moet gaan en hoe je in teamverband samenwerkt. Niveau 4 kent een specifieke uitstroom voor de gehandicaptenzorg. Op pagina 10 en 11 vind je een totaaloverzicht van de opleidingen voor de gehandicaptenzorg.
7
nt een variëteit aan werk Cécile is begeleider bij een dagactiviteitencentrum en helpt Sanne communiceren
Opleiding: Maatschappelijke Zorg (mbo, niveau 3 of 4) Cécile is begeleider bij dagactiviteitencentrum De Regenboog in Doetinchem, onderdeel van Stichting ZoZijn in Wilp. Ze werkt daar met cliënten met ernstige beperkingen. “Mijn cliënten zijn volwassenen tussen de 18 en 59 jaar. De groep is echter aan het verjongen en dat biedt een prettige uitdaging. Het brengt meer levendigheid!” De meeste cliënten kunnen niet of nauwelijks praten. Cécile vertelt op welke manier ze met elkaar communiceren: “We
benoemen alles, kijken naar gezichtuitdrukkingen en we wijzen naar voorwerpen om dingen duidelijk te maken. Als we iemand moeten verschonen, wijzen we bijvoorbeeld op een luier. En voor de tafelindeling weten sommigen met behulp van foto’s waar ze moeten zitten. Er zijn een paar cliënten die gebruik maken van een spraakcomputer. Het blijft een uitdaging om te zoeken naar communicatiemiddelen die passen bij de mogelijkheden van de cliënt.”
Sanne heeft gevoel voor humor Naam: Sanne (20) Is: erg vrolijk en humoristisch Gaat graag: naar muziektherapie en naar de markt Wil: communiceren met anderen Woont: begeleid bij Stichting De Lichtenvoorde in Dinxperlo
Opleiding Verzorgende mbo, niveau 3 Beroep: begeleider
eling in haar werk
Cécile geniet van de afwiss Heb jij ook een oud diploma? Bijvoorbeeld Z-verpleegkunde of MDGO-AB. Kijk voor meer informatie over diplomawaardering op www.calibris.nl en kom te weten wat je oude diploma nu waard is.
Baan: begeleider op een Naam: Cécile Leeman (56) rvoudige r cliënten met ernstige mee dagactiviteitencentrum voo oog enb Reg activiteitencentrum De beperkingen (EMB) Bij: dag Wilp van Stichting ZoZijn in in Doetinchem, onderdeel den isseling in cliënten en bezighe afw Leukste aan werk: de ing: eid Opl n ze dit werk mag doe Is trots op: wie ze is en dat le Tota us ter en een interne curs opleiding voor kleuterleids l Gaat nt één jaar samen met Noë woo : Communicatie Relatie rnet inte het delen en surfen op graag: naar buiten om te wan n slagen weg doorgaa Wil: in haar werk op de inge
Met verschillende opleidingen kun je in de gehandicaptenzorg aan de slag. Een daarvan is de mbo-opleiding Verzorgende (mbo, niveau 3). Tijdens deze opleiding leer je hoe je zelfstandig en volgens een ondersteuningsplan zorg kunt verlenen in verschillende zorgsituaties. Je leert bijvoorbeeld hoe je cliënten helpt met wassen, eten en aankleden. Ook komt aan bod hoe je de veranderingen in de (gezondheids)situatie signaleert en hoe je de zelfredzaamheid van mensen stimuleert. Een groeiend aantal scholen experimenteert met de vernieuwde opleiding Verzorgende, zodat het mogelijk is je te verdiepen in de gehandicaptenzorg. Op pagina 10 en 11 vind je een totaaloverzicht van de opleidingen voor de gehandicaptenzorg.
8
Pepi is begeleider en geeft Teun een dagstructuur Opleiding: Maatschappelijke Zorg (mbo, niveau 3 of 4), Verzorgende (mbo, niveau 3) of Verpleegkunde (mbo, niveau 4) Pepi is begeleider in een appartementencomplex voor mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking: “De meeste bewoners werken of hebben een andere dagactiviteit. Rond 16.00 uur komen ze thuis en dan drinken we thee. Of niet natuurlijk, sommigen hebben daar helemaal geen behoefte aan. Een aantal bewoners gaat zelfstandig douchen en anderen helpen we. In de tussentijd wordt het eten gekookt, worden er telefoontjes gepleegd en andere zaken geregeld door de leiding. Om 17.30 uur eten we.” Pepi: “Teun is autistisch en daarom is het voor hem belangrijk dat hij een goede dagstructuur heeft. Zo legt hij elke ochtend zijn kleren klaar op bed. De kleren die vies zijn doet hij in de was. Ik kijk of het goed gaat, want soms wil hij zijn vieze spullen terug in de kast leggen.”
Pepi vindt de afwisseling het leukste aan haar werk Naam: Pepi Sollie (35 jaar) Baan: Begeleider Wonen Bij: Stichting Philadelphia Zorg Leukste aan werk: De afwisseling. De ene dag is hectisch, de andere dag kun je rustig met een bewoner een partijtje sjoelen Is er trots op: dat ze door persoonlijk contact met de bewoners vooruitgang kan boeken Opleiding: mbo SPW (Sociaal Pedagogisch Werk) Kan: goed luisteren Houdt van: mode en Indiase kruidenolie massage
Teun drinkt graag koffie bij buren en vrienden
Naam: Teun (56 jaar) Is: autistisch Gaat graag: wandelen en koffie drinken bij buren en vrienden Wil:
heel graag een keer meerijden op een hijskraan
Opleiding Verpleegkunde mbo, niveau 4 Beroepen: (persoonlijk)begeleider, ambulant begeleider, coördinerend begeleider, senior begeleider Met verschillende opleidingen kun je in de gehandicaptenzorg aan de slag. Ook met de mbo-opleiding Verpleegkunde. Tijdens deze opleiding leer je hoe je zelfstandig verpleegkundige handelingen uitvoert in verschillende zorgsituaties. Ook komt aan bod hoe je zorgverlening kunt coördineren en organiseren en hoe je zorgvragers begeleidt. Een groeiend aantal scholen experimenteert met de vernieuwde opleiding mbo-Verpleegkunde, zodat je de mogelijkheid hebt je te verdiepen in de gehandicaptenzorg. Op pagina 10 en 11 vind je een totaaloverzicht van de opleidingen voor de gehandicaptenzorg.
Kicky is senior gro graag een partijtje De leefgroep waar Kicky Schuuring werkt, telt elf kinderen tussen de tien en zeventien jaar oud. Ze wonen er voor zes maanden. Als Kicky na die periode weet wat de problemen zijn, helpt ze het kind en de ouders vooruit. “Ik onderzoek wat het probleem is tijdens een partijtje voetballen buiten, maar dat doe ik ook gewoon tijdens een leuk gesprek met een kop koffie. Ik observeer de kinderen de hele dag.” Soms daagt Kicky ze uit of geeft juist meer vrijheid. Ze kijkt dan hoe het kind reageert. “Dat maakt mijn werk gevarieerd. Albert en de andere kinderen houden mij scherp.” Ze vervolgt: “Soms is het jammer dat je na een halfjaar weer afscheid moet nemen van een kind, maar het is juist leuk dat je zoveel verschillende kinderen meemaakt. Elke dag is een verrassing. En elk kind is weer een nieuwe uitdaging.”
Albert gaat graag met vrienden op stap Naam: Albert Peters (17 jaar) Is: vrolijk, gezellig en eerlijk Gaat graag: met vrienden op stap Wil: een Porsche
Cayenne
9
Meer informatie
Uiteraard zijn er nog veel meer beroepen in de gehandicaptenzorg. Op pagina 10 en 11 vind je alle beroe pen op een rijtje. Meer weten over de beroepen? Kijk op w ww.jijendegehandicaptenzorg.nl. Hier vind je meer informatie over de verschillende functies in de gehandicaptenzorg, filmclips en verhalen uit de praktijk.
epsbegeleider en speelt voetbal met Albert Opleiding: Maatschappelijke zorg (mbo, niveau 4), Verpleegkunde (mbo, niveau 4 of hbo), Sociaal Pedagogische Hulpverlening (hbo) of Pedagogiek (hbo)
Bepaalde doelgroepen vragen om extra competenties Als je in de gehandicaptenzorg met bepaalde doelgroepen gaat werken, vraagt dat om extra competenties. Hieronder staat voor drie doelgroepen welke eigenschappen daarvoor nodig zijn.
Ernstig meervoudige beperkingen (EMB)
Mensen met EMB hebben naast ernstige verstandelijke beperkingen ook ernstige motorische beperkingen, waardoor ze bijvoorbeeld niet zelfstandig kunnen lopen. Daarnaast kan deze doelgroep met ernstig zintuiglijke beperkingen kampen. Mensen met EMB communiceren meestal non-verbaal en zijn afhankelijk van hun omgeving. Het werken met deze doelgroep is je op het lijf geschreven als je: • non-verbale taal begrijpt; • geduldig bent; • creatief bent om andere vormen van communicatie te zoeken; • ieders cultuur, normen en waarden respecteert; • graag nieuwe ontwikkelingen bijhoudt; • je kennis kunt overdragen; • verpleegtechnische handelingen kunt uitvoeren.
Autisme
Mensen met autisme hebben een beperking in het contact maken met anderen en in de communicatie. Ze kunnen moeilijker een juiste voorstelling maken van iets dat nog komen gaat. Plaatjes of tekst kunnen hen helpen om dingen wel te begrijpen. Ze vinden het ook moeilijk om te plannen en prioriteiten te stellen. Wat moet ik eerst doen en wat daarna? Mensen met autisme zijn vaak star in hun planning, als er iets tussenkomt raken ze van slag . Het werken met deze doelgroep is je op het lijf geschreven als je: • je goed in andere mensen kunt verplaatsen; • communicatief sterk ben; • voorspelbaarheid en duidelijkheid kunt bieden; • gestructureerd kunt werken; • beslissingen kunt nemen; • talenten van andere mensen kunt stimuleren; • betrouwbaar bent; • goed kunt samenwerken; • vooruit kunt denken en initiatief neemt.
Licht verstandelijke beperking (LVG)
Veel mensen met LVG kampen met een combinatie van problemen, zoals leerproblemen, psychiatrische, sociale, sociaal-emotionele en/of emotionele problemen. Deze combinatie leidt vaak tot (ernstige) gedragsproblematiek. Naast mensen met LVG (IQ 50-70) vallen ook zwakbegaafde mensen (IQ 70-85) onder deze doelgroep.
Kicky vindt het leuk dat iedere dag een verrassing is
Naam: Kicky Schuuring (30 jaar) Baan : senior begeleider wonen Bij: Orthope dagogisch Centrum Brabant Leukste aan werk : iedere dag is het weer een verrassing wat je meemaakt Is trots op: haar bijdrage aan de positieve ontwikkeling van het kind Oplei ding: hbo, pedagogiek en hoger kader pedagogiek in Tilbu rg Kan: kritisch naar zichzelf kijken Gaat graag: paardrijden, naar de sportschool en uit met vrienden
Het werken met deze doelgroep is je op het lijf geschreven als je: • consequent kunt zijn in je benadering van mensen; • overtuigingskracht hebt; • goed kunt coördineren; • de rode draad weet te bewaken; • communicatief bent; • de vraag achter de vraag ziet; • makkelijk omgaat met mensen op verschillende niveaus; • stevig in je schoenen staat; • betrouwbaar bent; • kunt omgaan met spanningen; • risicosituaties kunt inschatten; • mensen enthousiast kunt krijgen voor jouw ideeën.
10
De kwalificaties die voor verkorte
Opleidingen
Geen vooropleiding Minimale leeftijd 16 jaar
Vmbo
Vmbo
Vmbo
Vmbo
Havo/vwo
Basisberoepsgerichte leerweg, 4 jaar
Kaderberoepsgerichte leerweg, 4 jaar
Gemengde leerweg 4 jaar
Theoretische leerweg 4 jaar
Overgangsbewijs van 3 naar 4 havo/vwo
Havo
Mbo
Mbo
Mbo
Mbo
Hbo
Hbo
Niveau 1 (6-12 maanden)
Niveau 2 (2-3 jaar) Helpende Zorg en Welzijn
Niveau 3 (2-4 jaar) • Maatschappelijke Zorg • Verzorging
Niveau 4 (3-4 jaar) • Maatschappelijke Zorg • Verpleegkunde
• SPH (Sociaal Pedagogische Hulpverlening) • Pedagogiek • Verpleegkunde
Fysiotherapie
d de Co or din er en bege leide r
de beg eleider
de Coordinerend bege leide r
D e b e g eleider
be ge le ide r DE As sis te nt
d e A mbul a nt be g e l e id er
De Amb ulan t bege leid er
d e se nior be g e l e id er
D e se nior be g e l e id er
de Fy si ot he
11
de beroepen nodig zijn Voortgezet onderwijs Beroepsonderwijs/wetenschappelijk onderwijs Beroepen Vwo
Vooropleiding die nodig is
Heb je ooit in zorg of welzijn gewerkt? nee ja Dan heb je waarschijnlijk nog géén opleiding in zorg en welzijn. Lijkt het je wel wat om in de gehandicaptenzorg aan de slag te gaan? Dat kan met een mbo, hbo of wetenschappelijke opleiding. Veel mbo-opleidingen zijn te volgen via de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) oftewel: werken en leren. Je verdient dan al een salaris. En je kunt tijdens je opleiding al aan de slag in de baan van je keuze. Zo is het mogelijk om meteen veel praktijkervaring op te doen.
Hbo
Hbo
Universiteit
Universiteit
Ergotherapie
Logopedie
• Psychologie • Pedagogische Wetenschappen (orthopedagogiek)
Geneeskunde
dig de Ge dr ag sk un
e
Universiteit
Naast de BBL bestaan er meer manieren van leren. Op www.youchooz.nl vind je uitgebreide informatie hierover.
Dan heb je wellicht een oud (of buitenlands) diploma in zorg of welzijn. Maar kun je hier direct mee aan de slag of heb je nog scholing nodig? Met een oud diploma in Zorg en Welzijn is soms bijscholing nodig om (opnieuw) in de gehandicaptenzorg te werken. Op www.calibris.nl kun je oude diploma’s (bijvoorbeeld Z-verpleegkunde of MDGO) vergelijken met de huidige kwalificaties. Zo weet je wat je oude diploma nu waard is. Heb je een buitenlands diploma? Vraag dan een diplomawaardering aan bij het informatiecentrum diplomawaardering (www.idw.nl). Vaak zijn hier kosten aan verbonden.
Specialisatie Arts voor Verstandelijk Gehandicapten
Als je al werkervaring (in zorg welzijn) hebt, dan is het vaak mogelijk om een verkort opleidingstraject te volgen. Dat kan door via een EVC-procedure je ervaring te laten erkennen. EVC staat voor Erkenning Verworven Competenties.
de ergotherapeu t
er ap eu t
Op www.jijendegehandicaptenzorg.nl lees je welke vervolg stappen je voor je EVC in de gehandicaptenzorg kunt zetten.
d e l o g o p edist de arts voo r ve r st a nd e l ij k ge ha nd ic ap
te n
en adviezen Ti ps vo or w ie m ee r in fo rm at ie w il Wil je je graag verder oriënteren op werk en in en opleidingen voor de gehandica ptenzorg? Dan vind je hier diverse tips en informatiebronnen waarmee je vervolgstappen kunt zetten.
Er is online veel te vinden
• www.jijendegehandicaptenzorg .nl Hier vind je uitgebreide beschrijvingen van alle opleidingen en beroepen in de geha ndicaptenzorg, per provincie een overzicht van instellingen in de gehandicaptenzorg en korte filmpjes waarin medewerkers over hun werk vertellen. • www.werkinzorgenwelzijn.nl Dit is dé vacaturesite voor het vinden van een baan in zorg en welzijn. Er wordt gelinkt naar de websites van de regionale arbei dsmarktorganisaties. Op deze regionale webs ites vind je nuttige informatie en handige tips over werken in de zorg. • www.youchooz.nl Op deze website vind je veel informatie over werken en leren in de zorg- en welzijnssector. Alle beroepen en opleidingen zijn via diverse zoekmogelijkheden te vinden. Ook kun je er direc t vragen stellen aan studenten, docenten en medewerkers. Verder geeft de website infor matie over (secundaire) arbeidsvoorwaarden, verdiensten en werktijden, maar ook handige sollicitatietips.
Banenmarkten en open dagen
Wil je graag in contact komen met mede werkers van de gehandicaptenzorg? Er zijn diverse instellingen voor mensen met een beperking die meedoen aan de landelijke Open Dag van de Zorg. Deze vindt meestal in het derde weekend van maart plaats. Kijk voor meer informatie op www.opendagzorg.n l. Maar ook buiten deze landelijke dag houd en instellingen van tijd tot tijd open dagen. Kijk eens op de websites van instellinge n bij jou in de buurt. Ook organiseert het UWV WERK bedrijf wel eens banenmarkten, waar je wellicht medewerkers van de gehandicaptenz org treft.
Na oriëntatie een instelling bezoek en
Denk je na je oriëntatie dat de gehandica ptenzorg iets voor je is? En heb je behoefte aan een nadere kennismaking? Benader dan eens instellingen bij je in de buurt. Welli cht dat je een keer langs kunt komen om een kijkje te komen nemen in de wereld van de gehandicaptenzorg. Op www. jijendegehandicaptenzorg.nl vind je per provincie links naar alle instellingen in de gehandicaptenzorg. Plak hier uw sticker met uw contactgegevens.