o
dm
3&
CIESZYN.
Znakomite Wódki Likiery Rumy Konjaki
Cieszyńskie Państwowych Zamkowych Zakładów Przemysłowych w Cieszynie.
Ktokolwiek wyjeżdża zagranicę, lub stamtąd powraca, powi nien zwiedzić Cieszyn i jego piękną okolicę, — w d r o d z e powrotnej można wysiąść w Czeskim Cieszynie, lub już w Boguminie i prze siąść się do pociągu cieszyńskiego. Po przejściu przez most graniczny na Olzie jest się w 5-ciu minutach w polskim Cieszynie. Jeśli zaś wraca się z zagranicy przez Zebrzydowice — to stamtąd jest się ko leją w niespełna 20 minut w naszem mieście. Cieszyn położony jest nadzwyczaj malowniczo. Dzieli go rzeka Olza na dwie części kraju, a mianowicie na polską i czechosłowacką. Polska część Cieszyna wznosi się amfiteatralnie począwszy od zamku — po wzgórze, na którem wybudowane są koszary. Cieszyn posiada wiele pięknych miejsc, nadających się n a spacery, jako też dobrze u t r z y m a n e planty, których pozazdrościćby mu mogły inne miasta. W pierwszym rzędzie wspomnieć należy o wzgórzu zamkowem ze sta rodawną wieżą piastowską i starszą jeszcze kaplicą, będącą pięk nym zabytkiem Cieszyna, — dalej o wspaniałym p a r k u zamkowym, chętnie odwiedzanym. Ze wzgórza zamkowego rozlega się wspaniały widok n a śląskie Beskidy i na rzekę Olzę, płynącą n a północny za chód. Jeszcze piękniejszy widok uzyskać można z wieży piastowskiej. Stąd roztacza sie wspaniały widnokręć na wszystkie stronv, zwła szcza na ćórv, piętrzące się po czechosłowackiej stronie i od strony Polski. Widzimv też stąd Łysa Górę (1315 m wysoką), nastennic Godulę, Popicę, Jaworowy a także morawskie góry ze szczytami Ondrzejnik, Radhoszcz itd. Od wschodu wznosi się wielka i mała Czanto ria, następnie Równica i góry bielskie. W z d ł u ż brzegów Olzy biegną cieniste w swietnvm stanie utrzymane aleie. orzetfradzane plantami na przestrzeni kilku kilometrów, aż po trzeci iaz. Z biegiem rzeki sa piękne soacery w słrone wioski Roguszowice. Onrócz tećo iest wiele parków i t a k : miejski, Sikory. Masarvka, Grabina, z których" trzy ostatnie są po stronie czechosłowackiej. Z Cieszyna można robić wycieczki na wszystkie strony. P o stronie nolskiei doieżdża sic koleją do Wanienicy (szlak koleiowv Cieszyn-Bielsko) wztfl- do Bielska, skąd iść można na Szędzielnik (Kamitzer P l a t t e ) i Klimczok, na których wybudowane są nierwszorzędne schroniska turystyczne. Z mieiscowości klimatycznej J a w o r z e nrowadzi droća do schroniska na Błatnei, skąd ciągnie się ścieżka jsórska wzdłuż szczytu na Klimczok. Z Cieszyna można się również dostać do miejscowości klimatycznych Śląska Cieszyńskiego, a mia-
3
Rok założenia
1859.
komunalna ł(asa Oszczędności Miasta Cieszyna instytucja
w
bankowa
o
pewności ; wykonuje czynności
Cieszynie, popularnej wszelkie
bankowe. Biblioteka Narodowa Warszawa
„RORI"
Tel. 1245
fabryka feartonaży
CIESZYN
Skrytka p.
poleca wszelkiego rodzaju pudełka i to tak zwykłe jak i luksusowe, bez druku jakoteż i z jedno — lub wielobarwnym drukiem. Własna drukarnia i litografja.
hówicie Ustronia, Wisły, i przez górę Kubalonkę do Istebnej. Z Ustro nia, położonego w dolinie Wisły a znanego z kąpieli borowinowych, można urządzać wycieczki na Równicę i Czantorję. Z Wisły robi się wycieczki do źródeł rzeki Wisły i na Stożek. Z wioski Goleszów na górę Chełm, o której istnieje baśń, że spoczywa w niej wojsko; z Bażanowic zaś do Dzięgielowa i na górę Tuł, znaną z pięknych oka zów flory. Kto posiada kartę turystyczną Towarzystwa Tatrzańskiego, mo że również uprawiać turystykę po czechosłowackiej stroni«. Ze stacji kolejowej Frensztat (szlak Czeski Cieszyn-Kojetyn) można dostać się na górę Radhoszcz. Z Frydlandu względnie ze stacji Ostrawica (szlak kolejowy Frydland-Bila) jest łagodny dostęp na Łysą Górę, od której przez Biały Krzyż ciągnie się piękna dolina Łomny do Ja błonkowa wzgl. na Ropicę i Jaworowy. Z Wojkowic-Bukowice lub z Gnojnika przez klimatyczną Ligotkę Kameralną można dostać się na Praszywę, na której szczycie wybudowany jest stary drewniany kościół św. Antoniego i schronisko. Z Trzycieża lub Gnojnika prowa dzi droga na Godulę i górę Ropiczkę. Z Trzycieża i Trzyńca (kolej koszycko-bogumińska) urządza się wycieczki na górę Jaworowy, — z Jabłonkowa zaś na Stożek, Kozubową i do Istebnej, a z Dolnej Łomny lub Mostów na Połom. Miasto Cieszyn położone jest około 300 m ponad poziom morza i posiada klimat umiarkowany. Ilość opadów atmosferycznych jest średnia, a przeciętna temperatura roczna wynosi 15 stopni Celzjusza. Powietrze jest czyste i wolne od pyłu. Doskonałą wodę sprowadza wodociąg ze stoków Beskidów. Miasto posiada pierwszorzędną kana lizację i urządzenie wodociągowe. Nadto dysponuje Cieszyn pierwszorzędnemi i znanemi szpitalami. Sława tutejszego szpitala śląskiego sięga daleko poza granice Polski. Cieszyn rozporządza również ką pielami. I tak posiada on pierwszorzędną pływalnię miejską z kąpie lami słoneczno-powietrznemi, dalej łazienki i parówkę nowocześnie i modnie urządzone. Za zleceniem lekarzy można również korzystać z kąpieli kwasowo-węglowych. Wkońcu nadmienić należy, że w Cie szynie ma się również sposobność korzystania z kąpieli elektrycznych. Streszczając powyższe — można śmiało powiedzieć, że ze względu na położenie Cieszyna w pobliżu Beskidów — posiadane urządzenia sanitarne, szpitale, dobrą wodę i kanalizację, oraz ką piele dopisuje on w zupełności zadaniu letniska i uzdrowiska. W Cieszynie są czysto utrzymane ulice i place, pierwszorzędne hotele, restauracje i kawiarnie, dalej teatr, kina, oświetlenie elektry czne i gazowe i t. d. Jest to idealne miejsce wypoczynkowe tak w lecie, 5
Elektrownia Okresowa MIASTA CIESZYNA
Gdzie elektryczność — tam ład, wygoda i czystość! Prasujcie elektrycznością! Wszelkie aparaty grzejne na dogodnych
warunkach!
Pomnik Ks. Mieszka 1.
ZYGMUNT KOHN i Synowie
iàr
Pomnik Legionistów.
V^i
FABRYKA SKÓR
T* V - i . > H*'y».
CIESZYN, Śląsk Cieszyński. lg~H" n
li"
l.&:,;:wÄiSaJI
Ogólny widok Śląskiego Szpitala.
'
jako też w zimie. Cieszyn jest również środowiskiem turystyki. Miasto posiada wszelkie dane, by zaszeregować je w poczet miejscowości klimatycznych. Tu otrzymać można z łatwością pokoje, z komfortem urządzone, a co najważniejsze, tanie i czyste. Osoby, przybywające na wypoczynek do Cieszyna, mają to wszystko do swojej dyspozycji, co i w innych miejscowościach klimatycznych. Wspomnieć jeszcze na leży, że Cieszyn posiada dobre połączenia kolejowe i autobusowe. Wszystkie te dane czynią pobyt tak w lecie, jako też w zimie rzyjemnym i miłym.
Muzeum Miasta Cieszyna.
Hotel „Pod Wołem" adaptowany przez aren. A. Wiedermanna z Bielska.
S/pital Śląski — sala operacyjna w paw. II.
Muzeum Miejskie założył w roku 1902 emerytowany kapitan O. Weisman. Mieści się ono obecnie w budynku miejskim przy ul. Demla 1. 6. w byłym pałacu hr. Larischa, wśród modnie urządzonego parku. Monumentalny ten budynek wybudowano w roku 1796, ozda biając go freskami w stylu owego czasu. Część tych malowideł ścien nych została odnowioną, a mianowicie korytarz i dwie sale w stylu egipskim i rzymskim. Muzeum składa się ze zbiorów dawnego muzeum miejskiego, ze zbiorów Towarzystwa Ludoznawczego, założonego przez ks. prałata Józefa Londzina w roku 1898, oraz ze zbiorów biblioteki Szersznika. Muzeum obejmuje dwa główne działy, kultu ralny i przyrodniczy. Na dział kulturalny składają się zabytki histo ryczne, dotyczące miasta Cieszyna, kościelne, etnograficzne, oraz za bytki sztuki i przemysłu. Na schodach, prowadzących do Muzeum, znajdują się stare mapy Księstwa Cieszyńskiego, między niemi — po lewej stronie naj starsza mapa Nigriniego z roku 1724. W korytarzu umieszczone są stare organy barokowe, dawne środki komunikacyjne (lektyka, san ki), na ścianach portrety śląskiej szlachty. W pierwszei ubikacji na lewo — godny podziwu zbiór starych kuto-żelaznych kluczy i zamków (depozyt p. Brunona Konczakowskiego). W sąsiedniej ubikacji mała galerja modnych dzieł sztuki. Na ścianie środkowej wisi wielki alegoryczny obraz „Legenda Tatr" pę dzla Sichulskiego, następnie obrazy Krzyżanowskiego, Wałacha, Drobika, Aschenbrennera i Marji Kosińskiej, jak również modele podług dzieł znakomitego śląskiego rzeźbiarza prof. J, Raszki z Kra kowa. Ubikacja III wypełnioną jest przedmiotami dzieł sztuki i prze mysłu oraz archeotogicznemi, broń i etnografika ze zbiorów Szer sznika. Sąsiadująca ubikacja IV obejmuje zbiory śląskie regjonalne, 9
Bubela i Ska, Cieszyn Telefon 1196 Fabryka wyrobów nożowniczych i stalowych
Kjryształy-Cieszyn Przemysł szklany sp. z o. o. CIESZYN, Legjonów 21 Wyrabia: Białe i kolorowe szkła kryształowe ołowiane w artystyczne/n wykonaniu.
LEOPOLD LEWIŃSKI, CIESZYN Telefon
1096
*
Legjonów 51
Wielki wybór manufaktury krajowej i zagranicznej. Materje wełniane i bielizna. Specjalność: Przybory do strojów śląskich.
Okucia d o pieców /Przybory o p a ł o w e / O k u c i a b u d o w l a n e oraz wszelkie wyroby metalowe i czarnoblaszane. Pierwsza Cieszyńska fabryka towarów metalowych, żelaznych i czarnoblaszanych. 1
J . PIPERSBERG, CIESZYN Telefon 1186 — Skrytka 14
jak również barwne odbitki wzorów skiego).
(depozyt Gimnazjum cieszyń
W sali egipskiej mieści się część zbiorów przyrodniczych i przedhistorycznych. W sąsiedniej narożnej sali znajdują się zbiory, dotyczące historji miasta, ślady dawnego malowidła ściennego, piec w stylu empire, plany miasta, widoki miast, dokumenty cieszyń skie, monety, metale i zabytki, dotyczące dawnego sądownictwa miej skiego, jakoteż wielki portret księcia cieszyńskiego Adama Wacława (t 1617). Sala V-ta obejmuje przedmioty i zabytki, odnoszące się do historji cechów: w gablocie środkowej ozdobna strzelba t. zw. ,,Cieszynka", skrzynie cechowe, warsztaty tkackie, formy do robienia pieiników i do drukowania płócien, oraz model kopalni. W sali VI-tej bogaty zbiór strojów śląskiej ludności wiejskiej, modele tych strojów, żywotki, ozdoby srebrne, na ścianach zaś ma lowane przez Jastrzębskiego w roku 1845 widoki strojów Śląska Cie szyńskiego. Ściana ozdobioną jest portretem ks. Józefa Londzina. W sąsiedniej VII-mej sali znajdują się zabytki starożytności, szafy ze szkłem i ceramiką, okazy grafiki, miniatury, rysunki Świerkiewicza, oraz portret ks. biskupa Pukalskiego. W sali VIII-mej stare okazy broni i pamiątki z wojny światowej, przy ścianie prawej średniowieczne pancerze i miecze dwuręczne, zbiór przyborów afrykańskich broni i przyrządów muzycznych, tar cza i chorągwie ciesz. Towarzystwa Strzeleckiego oraz sztandar Stanów ciesz, z roku 1683. W sali IX-tej mieszczą się pamiątki z powstań polskich i z ciesz, plebiscytu, po lewej stronie obraz Wałacha, przedstawiający wjazd Wojska Polskiego do Cieszyna dnia 19. lutego 1919 r., pod nim portret Adama Mickiewicza pędzla Orlikowskiego, zaś w gablocie pod oknem cenne stare druki (biblja Radziwiłłowska z r. 1563 i Wuyka z r. 1599, kancjonał Chrzanowskiego, ur. w Cieszynie) i inne. W sąsiedniej sali — narożnej — znajdują si% meble w stylu Biedermeierowskim, zegar rokoko, na ścianie wielki obraz, przedsta wiający rodzinę malarza ciesz. Wankego z r. 1868 i portrety pastelo we członków rodziny Bludowskich i innych. W sali rzymskiej interesujące malowidło sufitowe, w gablot kach pieniądze papierowe i metalowe polskie oraz metale polskie i obce, w gablocie środkowej ceramika i szkło. W sąsiedniej narożnej sali (XII-tej) mieszczą się różne zbiory etnograficzne (ryc), model chaty góralskiej, dwie skrzynie wałaskie, 11
W 12-tym roku istnienia Związku Przemysłowców i Pracodawców w Cieszynie.
R. Kisling & G. Skrobanek Telefon 1300
CIESZYN
Srutarska 21
Fabryka maszyn Odlewnia żelaza i różnych metali
Fabryka maszyn
Wilhelm Tel. 1324 Pompy
Szafarczyk
CIESZYN Pierścienie
Stawowa
tłokowe
Wszelkie wyroby masowe
Inż. Pawel Dombke, Prezes Związku Przemysł, i Dyr. F.Iektr. Okręgowej.
135
Inż. )ózef Serog, Wiceprezes Związku Przemysłowców - przemysłowiec-
Tokarki
kuto-prasowane.
Zakup węgla — Rzecz'zaufania! Kupujcie tylko najlepszy węgiel!
„SILROB" Weftoi Irin i RnUiif Dostarczamy — natychmiast na żądanie najlepszy węgiel, koks i brykiety — górno śląskie z kopalń koncernu la „Giesche" „Robur" oraz Ha węgiel „Silesia"
Tel.1323 i 1144 Cieszyn Biuro: Niemiecka 22 |uljU8Z Kohn, Radca Izby Pizem.
12
Ś>.
Katowicach i przemysłowiec.
13
Lekarze w Cieszynie:
W 17-roku istnienia Związku Kupców Śląska Cieszyńskiego.
Tomasz Kopy, Prezes Zwią^Ku Kupców i kupiec.
Robert Berger, Dyrektor Biura Zrzeszeń Gospodarczych.
Adam Kofin, Wiceprezes Związku Kupców i restaurator.
Dr. B1NCER Wiktor, Świeżego 10, telefon 1455 Dr. FI ALA Karol, Stary Targ 14, telefon 1158 Dr. FILASIEWICZ Bolesław, Niemiecka 13, telefon 1275 Dr. GARBIEN Albin, Niemiecka 22/1, telefon 1215 Dr. GOŁĄB Feliks, Stalmacha 4, telefon 1237 Dr. GROER Franciszek, Górna 7, telefon 1149 Dr. HECZKO Józef, Stalmacha 24, telefon 1148 Dr. KARELL Walter, Pokoju 5, telefon 1209 Dr. KOSSOWSKI Tadeusz — Szpital Śląski Dr. KRASSER Arnold, Strażacka 3, telefon 1066 Dr. KRIGER Fryderyk, Konwiktowa 1, telefon 1092 Dr. KUBISZ Jan, Bielska 4, telefon 1035
Dr. LACHOWICZ - DROZDOWÏCZOWA, Nowe Miasto 17, telefon 1394 Dr. MAĆKOWSKI Alfons, Szpital Śląski Dr. MISIACZEK Roman, Niemiecka 1 /I. p., telefon 1159 Dr. PASSEK Roman, Legjonów 34, telefon 1229 Dr. PENECKE Ryszard, PI. Kr. J. Sob. 1 l/f, telefon 1403 Dr. RAMLER L, PI. Teatralny 10, telefon 1036 Dr. RYKAŁA Pawel, Szpital Śląski Dr. SIGMUND Jan, Różana 1, telefon 1261 Dr. SCHMID Karol, Sienkiewicza 6, telefon 1217 Dr. SZYMAŃSKI Antoni, Solna 8. Dr. WAJDA Józef, Dra. Grażyńskiego, telefon 1152 Dr. WANAT Władysław, Remjasza 1, telefon 1340 Dr. WECHSLER Beno, Legjonów 15, telefon 1088
Bruno Konczakowski, Przewodniczący Grernjum Kupców Rejestrowych i kupiec.
II
is
/
.
szafa, drewniany pług i radio, ora2 różne sprzęty — na ścianach śląskie obrazy na szkle, typy górali pędzla Wałacha, wielki obraz Krycińskiego, przedstawiający procesję istebniańską i obraz Świerkiewicza z roku 1867, przedstawiający kazanie ks. Prutka, w gablo tach zaś okazy śląskiej ceramiki i wyroby z drzewa, Stamtąd przechodzi się znowu na korytarz, na którym są umie szczone zbiory starożytności kościelnych, późnogotyckie tryptyki, wielki tryptyk z roku 1582, rzeźby w drzewie, fragment obrazu ołta rzowego wczesnogotyckiego, oraz obraz Matki Boskiej z wieńcem z promieni ze szkoły krakowskiej, i piękne posągi barokowe. Systematyczne nowe zestawienie zbiorów przyrodniczych (od dział zoologiczny i geologiczno-mineralny) urządza się obecnie w ubi kacjach pierwszego piętra. Przez podwórze z fragmentami kamiennych portali i tablicami herbów wchodzi się do godnej widzenia bibljoteki Szersznika (zało żonej w roku 1918). Kopułowata sala bibljoteki mieści w sobie pom nik fundatora prob. Leopolda Szersznika (f 1814), jak również por trety posłów Pokoju Cieszyńskiego (1779), a prócz tego na 37 pół kach znajduje się 16.000 tomów bibljoteki Szersznika, zawierającej stare dzieła, wśród których wiele rzadko spotykanych eksponatów, jak inkanabuły, stare mapy i miedzioryty.
SCHWARZ
CIESZYN
Fabryka przyborów do palenia i wyrobów gala n teryjnych. Fabryka wyrobów wełnianych
ANTONI Skrytka 9
LEWIŃSKI i SYN
CIESZYN, LEG JONÓW 47
Tel. 1227
Specjalność: Dziana konfekcja dziecięca, berety i czapki, wyroby wełniane najlepszej jakości, jak swetry, sztuce, pończochy sportowe i t p.
Na wzgórzu parku miejskiego, obok alei, prowadzącej koło ogrodu gimnazjalnego i boiska szkolnego do pływalni miejskiej, która to aleja jest głównem miejscem przechadzek, stoi pomnik pierwszego księcia cieszyńskiego M i e s z k a , który w roku 1290 otrzymał po ojcu swoim, Władysławie, jako udzielne księstwo ziemię cieszyńską i oświęcimską. Piękny i wartościowy ten pomnik z bronzu wykonał rzeźbiarz śląski Jan Raszka. Pomnik ten odsłonięto uroczyście w dniu 21-go czerwca 1931 roku. Jest on jedną z ozdób miasta tak ze względu na swoje malo wnicze położenie, jak i wykonanie, U podnóża wzgórza zamkowego — niedaleko granicy, wznosi się okazały pomnik, wzniesiony przez Związek Legjonistów ku czci pamięci poległych za wolność legjonistów. Na wysokim cokole pom nika stoi figura z bronzu, przedstawiająca Slązaczkę z mieczem w dłoni jako symbol wolności. Dolna część pomnika ozdobiona jest herbami miejscowości, gdzie toczyły się krwawe i ciężkie walki o niepodległość Rzeczy pospolitej.
Fabryka wafli, keksów, biszkoptów i czekolady
Bracia Schramek Telefon 1293
CieSZytl
p. f(. O. 302.970
Pasy skórzane wysokiego gatunku i oszczędne w użyciu, jak również troki, linki oraz manżety wszelkich form i wymiarów dostarcza
G. GNERLICH SD.Z D.O.
Fabryka pasów pędnych i skórzanych, wyrobów technicznych w CIESZYNIE, Teł. 1053.
16
17
Pierwsza Polska Fabryka Drążków Automatycznych dla Rolet Okiennych
FIRST. R A T E ROLLER Q U A U T Y PRODUCT J . GEMBflLfl, Cieszyn, Kählera 14 Telefon 1452. Adr. tel. „Gemja Cieszyn" Räch. bież. K. K. O. Cieszyn
Co wpada klijentowi w oczy? »
OPAKOWANIE
ALBERT KpLBAN, CIESZYN Fabryka kartonaży
/
Dolina Olzy.
Brama Klasztoru SS. Boromeuszek.
Telefon 1283
zaopatrzy P. T. Ąlijentelę w kartonaże najlepszej jakości dla wszelkich branż. Najlepsze pokrycie dachówką azbestowo - cemen tową
Everitas
99
99 z fabryki w KRAKOWIE, ul. Zabtocle 37
Bielizna własnego wyrobu. Towary manufakturowe, cb'ane, i t. p.
R. FflSSEL i Ska Cieszyn
PI. Kr, J. Sobieskiego. Trzeci )az.
Notarjusze, Adwokaci i Obrońcy w Cieszynie: Dr. ADLER Emil, Szersznika 5, telefon 1104 Dr. BERGER Herz, Górny Rynek Dr. DAROCHA Jakób, Różana 2, telefon 1458 Dr. DEUTSCH Rudolf, Szeroka 3, telefon 1150 Dr. EIBENSCHÜTZ Witold, Sejmowa 1, telefon 1346 Dr. FENICHEL Ignacy, Remjasza 1, telefon 1262 Dr. FRIEDMANN Adolf, Sejmowa 2, telefon 1318
Inż. Zygmunt Okoniewski Prezes Zarządu Zakładów Elektromech. Rohn Zieliński lic. Brown Boveri.
Dr. GLANZ Henryk, Różana 1, telefon 1064 Dr. GUTTMANN Maurycy, Legjonów 13, telefon 1028 Dr. HAMERMAN Arion, Srebrna 1, telefon 1177 Dr. KLEINBERG Maksymiljan, Legjonów 15, telefon 1225 Dr. KOBIELA Józef, notarjusz, Garncarska, telefon 1466 Dr. KOTAS Jan, notarjusz, Górny Rynek, telefon 1234 Dr. KEMER Marcin, Piłsudskiego 5, telefon 1377 Dr. MICHEJDA Paweł, Górny Rynek 11, telefon 1101 Dr. MICHEJDA Władysław, Górny Rynek, telefon 1233 Dr. MÜLLER Ludwik, Zamkowa 6, telefon 1121 Dr. PASTOR J., Zamkowa 6, telefon 1121 Dr. RUSINEK Władysław, Górny Rynek 5, telefon 1251 Dr. SANDHAUS D., Szeroka 5, telefon 1150
Dom Administracyjny fabryki Rohn Zieliński lic. Brown Boveri Cieszyn.
20
tej produkcji, dowodzi ilość przeszło 20 tysięcy silników, wykonanych w Cieszynie zaledwie w przeciągu 4 lat. Zatrudnienie wyraziło się licz bą 350 robotników, co też przyczyniło się do ożywienia miasta Cieszyna. Jak już wyżej zaznaczono, rozwój fabryk w Żychlinie i w Cieszy nie zahamowany został przez ostry kryzys, przeżywany przez cały prze mysł w Polsce i w roku 1931 obie fabryki zostały zamknięte. P. Prezes Okoniewski nie należy do ludzi, którzy się mogą pogo dzić z takim stanem rzeczy. Ruchliwa jego inicjatywa i niepożyta energja nakazywały mu szukać wyjścia, by zamarłe polskie placówki prze mysłowe powołać do nowego życia. Będąc zarazem od samego począt ku istnienia spółki Rohn, Zieliński i S-ka członkiem jej zarządu, p. Okoniewski w sposób niezwykle śmiały powiązał losy firmy Rohn, Zieliński i Ska z losem fabryk w Żychlinie i w Cieszynie i zrealizował swą koncepcję. Polegała ona na tern, że firma Rohn, Zieliński i Ska nabyła w roku 1932 naprzód fabrykę w Żychlinie, następnie fabrykę w Cieszynie i uruchomiła ją 29. III. 1933 r. Dawna fabryka w Warsza wie została zamknięta, a jej urządzenia przewieziono do Żychlina i do Cieszyna. W ten sposób powstała nowa firma, której obecna nazwa na wiązuje do tradycji zarówno firmy Rohn, Zieliński i Ska, jak firmy P. Z. E. Brown Boveri. Produkcja firmy obejmuje w dziale elektrycznym wg. licencji Brown Boveri, Baden wszelkie maszyny elektryczne prądu zmiennego i stałego, jak silniki, prądnice, napędy elektryczne specjalne, silniki trakcyjne, transformatory, oświetlenia wagonów kolejowych, aparaty elektryczne. W dziale mechanicznym firma buduje nowoczesne pompy odśrodkowe w zespołach z silnikami elektrycznemi lub do innego ro dzaju napędu, pompy tłokowe i pompy parowe Worthingtona. Jako generalna reprezentacja Zakładów Brown Boveri & Cie, Baden firma dostarcza turbiny parowe, turbozespoły, prostowniki, piece elektrycz ne do wszelkich celów. W roku 1934 uruchomiona została w Cieszynie odlewnia żeliwa na potrzeby własne fabryki i na odlewy dla odbiorców. Zarząd firmy mieści się w Warszawie w domu własnym przy ul.
Zakłady Elektromechaniczne
Rohn Zieliński Sp. Akc. licencja Brown Boveri. Firma została założona w 1895 r. w Warszawie, w roku bieżącym upływa zatem 40 lat jej istnienia. W ciągu tego czasu zmieniał się i roz szerzał zakres jej produkcji, zmieniała się także nazwa firmy, ale na zwiska pierwszych jej założycieli inżynierów Stanisława Rohna i Stefana Zielińskiego przetrwały w nazwie firmy do dziś. Fabryka w Warszawie powstała początkowo dla potrzeb kolej nictwa i budowała mosty, kiesony do filarów mostowych i konstrukcje żelazne, dostarczając i montując wiele mostów w Polsce, w Rosji i na Syberji. Z konstrukcyj żelaznych wyróżnia się wiązanie pięciokątnego dachu oszklonego nad aulą Politechniki Warszawskiej. W roku 1897 stanowisko dyrektora fabryki objął inżynier Wła dysław Jechalski, wybitny organizator przemysłu w Polsce, który prze prowadził zasady seryjnej produkcji w wielu fabrykach w Polsce. Z wstąpieniem dyrektora Jechalskiego rozpoczyna się rozwój firmy. Została wybudowana odlewnia żeliwa dla produkcji pomp i radjatorów. Zaniechawszy budowy mostów fabryka specjalizowała się wy łącznie w budowie pomp i radjatorów. Wyroby firmy zdobyły sobie pierwszorzędną jakością przedwojenny rynek rosyjski, który pochłaniał dziennie dwa wagony produkcji firmy. Największe nasilenie produkcji zaznaczało się w latach poprzedzających wielką wojnę i wyrażało się v.' dostawach wielu pomp dla okrętów rosyjskiej marynarki wojennej. Lata wojny wywołały w firmie zastój. Głęboko sięgająca zmiana warunków produkcji w latach powojennych ujemnie odbiła się na sta nie firmy i wywołała potrzebę zasadniczej reorganizacji. W tym to czasie stały nieczynne — również skutkiem powojen nego kryzysu — fabryki w Żychlinie i w Cieszynie, należące do Po'skich Zakładów Elektrycznych Brown Boveri Sp. Akc. Powstanie tej firmy zawdzięcza się p. Inżynierowi Zygmuntowi Okoniewskiemu, któ ry jako ówczesny przedstawiciel Zakładów Brown Boveri & Cie w Badenie (Szwajcarja) powziął myśl utworzenia polskiej placówki przemy słu elektrycznego. Z jego inicjatywy utworzone zostało P. T. E. Brown Boveri Sp. Akc, które rozpoczęło swoją działalność, zakupując w Żychli nie w roku 1922 fabryki i znaczne tereny cukrowni Walentynów. Po przebudowaniu budynków fabrycznych w przystosowaniu do produkcji maszyn elektrycznych i po zaopatrzeniu fabryki w nowoczesne urządze nia techniczne, rozpoczęto produkcję maszyn elektrycznych według li cencji Brown Boveri w Badenie i w krótkim czasie osiągnięty został wielki rozkwit fabryki, zatrudniającej około 1000 robotników. Koniecz ność wydzielenia mniejszych silników z produkcji w Żychlinie w osob ny dział dla serjowej produkcji skłoniła Prezesa Zarządu Spółki p. in żyniera Okoniewskiego do nabycia drugiej fabryki w Cieszynie w roku 1926. Fabryka została rozszerzona przez wybudowanie nowych hal i przeznaczona do serjowej produkcji mniejszych silników do mocy 50 KM. Jak trafna była myśl Pana Prezesa Okoniewskiego wydzielenia
!
Bielańskiej 6. Zakres działalności firmy stale się rozszerza. Chociaż mija do piero trzeci rok istnienia firmy po reorganizacji, jednak rozwój jej po stępuje szybko, co jest najlepszym dowodem jej żywotności. Pierwszo rzędna jakość wykonania, która zdobyła firmie zaufanie odbiorców, oraz rozmiary jej fabryk i wielkość osiąganego obrotu stawiają firmę na pierwszem miejscu w przemyśle elektrycznym i pozwalają jej spro- I stać najtrudniejszym zadaniom. Dla przykładu wymienić należy, że wy konane przez fabrykę w Żychlinie transformatory 4800 i 6000 KVA są największemi, dotąd w Polsce budowanemi. Poważny dział produkcji firmy stanowią silniki elektryczne. Asynchroniczne silniki trójfazowe są wyrabiane przez firmę od naj mniejszych mocy do 1500 KM na niskie i wysokie napięcia we wszel kich wykonaniach. Ilość silników, wyprodukowanych w kraju przez naszą firmę przekracza obecnie 30.000 sztuk.
23
E. Spitzer i F. Itiiwier
Zakłady garbarskie w Skoczowie dawniej Fabryka skór DAWIDA SPITZERA
Skoczów Śląsk Cieszyński, Polska. Rok założenia 1859.
fldres telegr.: Garbarnia Telefon Nr. 4. Jedna z hal fabryki Rohn Zieliński lic. Brown Boveri w Cieszynie.
Biuro kolejowe i celne Izby P r z e m y s ł o w o - H a n d l o w e j w
Katowicach
Expozytura Bielsko, ul. Marszałka Piłsudskiego 4 załatwia wszelkie reklamacje i podania w sprawach kolejowych i celnych po taryfie bardzo umiarkowanej.
Hotel i Restauracja „Centrum" właśc. Ryszard Roth, Wisła, Tel. 7 Pokoje z centralnem ogrzewaniem, bieżącą ciepłą i zimną wodą. — Kuchnia wikwintna. — Ceny umiar kowane. — Garaż.
Tomasz Um, fesp Plac Kr. lana Sobieskiego 2.
Telefon 1174 Nasiona, Towary kolonjalne, Likiery i wódki monopolowe i sortowane, Wino deserowe i stołowe, — Trafika. Zespół pompowy typu „Olza" z silnikiem elektr. Wyrób Rohn Zieliński lic. Bro^n Boveri.
25
Śląski Szpital w Cieszynie. Śląski Szpital w Cieszynie został założony w roku 1889 a otwar ty 14 czerwca 1892 r. Do roku 1902 stanowił własność Ewangelickie go Zboru w Cieszynie, Po tym okresie przeszedł pod administrację Wydziału Krajowego w Opawie, zaś od roku 1918 jest własnością Skarbu Śląskiego. Szpital jest zbudowany systemem pawilonowym w parku na Górnem przedmieściu Miasta Cieszyna, t. zw. Wyższej Bramie, po między rozgałęzieniem ul. Solnej i ul. Haasego z ul. Bielskiej. Teren Szpitala wynosi 7.5 ha i posiada nachylenie na południowy wschód. Etat łóżek wynosi 293, zaś stan faktyczny 359. Śląski Szpital jest o zakroju nowoczesnym, wyposażony w najnowsze urządzenia. Obecnie posiada oddział chirurgiczny, ginekologiczno-położniczy, wewnętrzny z płucnym, dziecięcy, oczny, skórny, zakaźny, roentgenowski i prosekturę, oraz bibljotekę sił lekarskich, zawierającą po nad 1000 tomów. Na oddzielę wewnętrznym leczy się również w du żym zakresie przypadki neurologiczne. Na zakończenie podaje się obecny stan Szpitala: Pawilon I: założony w roku 1892, mieści w sobie — oddział chi rurgiczny i ginekologiczny septyczny. Ilość łóżek 37 — całkowicie wyposażona sala operacyjna. W roku 1933 powstał oddział wewnę trzny. Ilość łóżek na tymże oddziale wynosi 49. Oddział ten posiada elektrokardiograf, przyrząd Krogh'a. W tym samym roku założono ambulatorjum ogólne i w suterenie kotłownię oraz stolarnię. Pawilon 11: Rok założenia 1902. Takowy mieści w sobie od dział chirurgiczny i ginekologiczno-aseptyczny — łóżek 40, oraz cał kowicie wyposażoną salę operacyjną, enterocleaner, dźwig elektrycz ny. W roku 1933 urządzono w tym pawilonie szpitalnym oddział po łożniczy, wyposażony w 12 łóżek i salę porodową. W suterenie urzą dzono kotłownię dla centralnego ogrzewania i magazyny. Pawilon HI: Rok założenia 1912. Mieści w sobie oddział chi rurgiczny z ortopedycznym. Ilość łóżek 25 — całkowicie wyposażo na sala operacyjna, stół ortopedyczny („Kifa"), przenośny aparat Roentgena, dźwig elektryczny. W roku 1912 powstał oddział dziecię cy, wyposażony w 42 łóżka i boksy izolacyjne oraz werandy. Dalej obejmuje ten pawilon oddział oczny z 7 łóżkami, poradnię przeciwjagliczą i salę gimnastyczną. Pawilon IV: Powstał w roku 1892. Mieści on w sobie oddział zakaźny dla duru brzusznego i czerwonki. Łóżek 25, prócz tego 2 łóż ka wodne i boksy izolacyjne. Pawilon V: Założony w roku 1901, przeznaczono go na od27
znakomite Smaczne dobre Wyroby — „Bartna" — wyśmienite.
Cukiernia Rudolf Barth, Cieszyn
Legjonów 13
Telefon 1216
Ciastka / Herlialniki / Keksy / Czekolada / Lody-Eshimos
Przedsiębiorstwo budowlane
ROBERT LEWftK, Cieszyn ul. 3-go Maja 12
Telefon 1075
Wytwórnia patentowanych stropów ceglano-uelHOwych »Standard«
GRAND HOTEL I É É Herzlich Cieszyn
ul. Leuionów 25 Telefon 1068 40 Pokoii. Światło elektrCentralne orûrzewanie, Wiedeńska kuchnia - Kawiarnia Jadalnia - Wina pielęgnowane.
Cieszyn
Telefon 1358
P.K.0 304.704
Towaru mieszane i Kolonialne Bezpośredni Import Kawy, Herbaty i Owoców południowych.
dział skórny i weneryczny dla kobiet. Ilość łóżek 11. W tym roku urządzono część oddziału ginekologicznego z 10 łóżkami, Pawilon VI: Założono go w roku 1910, obejmuje on oddział zakaźny dla błonicy, z 13 łóżkami. Oddział ten posiada desynfektor parowy oraz centralne ogrzewanie, W tym pawilonie mieści się ró wnież oddział zakaźny dla płonicy. Ilość łóżek 13. Pawilon VII: Wybudowany w roku 1931, obejmuje oddział za kaźny dla gruźlicy. Stan łóżek tego oddziału wynosi 59. W oddziale znajdują się: podręczny a p a r a t Roentgena, lampy kwarcowe, sterelizacja spluwaczek, centralne ogrzewanie, dźwig elektryczny, weran dy, tarasy. Dom rezerwowy: Założony w roku 1892. Jest. to o d d r i a ł skórnoweneryczny męski, jagliczy, oraz część wewnętrznego. Stan łóżek te go oddziału 16. Roentgen: Powstał w roku 1931, obejmuje pracownię roentgenowska i przyrząd do teranii. Dalej fizykoterapję wyposażoną w a p a r a t krótkofalowy, djatermje, lampy kwarcowe, pantostaty, oraz oddział dla cystoskopji. Prosehture założono w roku 1910, zaś rozbudowano ją w r. 1934. Mieści w sobie laboratoria do badan chemicznych, bakteriologicz nych, Hematologicznych i histologicznych, — następnie kaplicę, salę sekcyjną i muzeum p r e p a r a t ó w anatomo-patologicznvch. Wyposa żoną iest w najnowsze przyrządy do b a d a ń . 2 stoły sekcyjne, mikro skop binokularny Zeissa, ponadto 2 mikroskopy i t. d. Oprócz wymienionych pawilonów istnieją jeszcze budynki: ku chni centralnej, kotłowni, pralni mechanicznej, kilka budynków mie szkalnych, budynek administracyjny, dom dla sióstr-pielęgniarek, apteka domowa i inne budynki gospodarcze.
Pierwsza Fabryka
Szczotek Węglowych
w Polsce. Franko-Polska Fabryka Szczotek Węglowych, Cieszyn, Tel. 1014 poleca swoje wyroby w .szczotkach węglowych wszystkich typów i ga tunków, wykonane z naj lepszych francuskich pół fabrykatów, mające za stosowanie we wszystkich gałęziach przemysłu, jak również do samochodów. Oferty na żądanie 1 Zastępstwa v.e wszystkich większych miastach Polski.
V
Cieszyn, Legjonów 6
28
Sytuacja gospodarcza Cieszyna - 1935. Mimo wielkich trudności, z jakiemi walczy od szeregu lat han przemysł i rzemiosło, cieszyńskie rozwija się takowe pomyślnie. Tak jak rolnik, który w pocie czoła zbiera plon z ciężkiej i mo zolnej pracy z nieurodzajnego pola, tak samo też i sfery gospodar cze pracują intensywnie i z t r u d e m nad rozbudową swych przed siębiorstw. Przemysł tutejszy musi przezwyciężać wielkie trudności, gdyż przedewszystkiem musi opłacać wysokie przewoźne za surowiec, sprowadzany z głębi kraju, albowiem Cieszyn położony jest na krańcu Państwa. Tak samo ponosi on wysokie koszta przewoźnego del,
29
Malarz, Lakiernik, Pokostnik
Zygmunt Kohane, Cieszyn ul. Niemiecka 26.
Salon kapeluszy damskich J. LE1TNER-B1RŁEK C I E S Z Y N , Legjonów 28, 1. p.
Towar? snoźpwcze i kolonialne Wody mineralne. Farfes, lakiery
Ludwik Pałosz dawniej Ed. Krögler
Cieszyn
Telefon 1254
ul. Legjonów 8
Codziennie świeże śniadania, objady, kolacje. Znakomite piwa cieszyńskie u
umwnu ummmn Cieszyn
l\Mmw pałenle;Urn.
Sztuczna iarbiarnia, cnemiczna pralnia, nlisownia i zakład czyszczenia dywanów
Itafa Rottera, Bielsko Filia w Cieszynie, uł. Legionów 34
„Parnssilla" Krem na piegi dostarcza
Drogeria W. Zima
leeioaó« 10 CIESZYN Tel. 1450
Stary targ 1.
Szkła
Wieża Piastowska.
Widok na stary Cieszyn.
Porcelana
Henryk Grünfeld Cieszyn
Telef. 1295 ul. Legjonów 17. Skład fabryki porcelany Giesche Sp. Akc.
Tłuszcze i kit dla
pasów napędny eh
Th. Kling CIESZYN
ul. Stalmacha
W
Tel. 1372 Plac Kr. Jana Sobieskiego.
10
31
ż tytułu transportu towaru, wysłanego do klienteli, rozsianej po ca łym kraju. Mimo to jest w stanie tutejszy przemysł dostarczać towar — jeśli już nie taniej, to w cenie rozumnie skalkulowanej, dostępnej dla każdego. W Cieszynie powstają coraz to nowe gałęzie przemy słowe. Jest tu jakie 50 różnych przedsiębiorstw przemysłowych, któ re po największej-części zrzeszone są w Związku Przemysłowców. Te 50 warsztatów daje przeszło 3000 robotnikom chleb i pracę. Większa część tych przedsiębiorstw znaną jest w całej Polsce, jako też zagranicą. Przemysł cieszyński wytwarza piwo, likiery, soki owocowe, czekoladę, towary cukrowe, wafle, keksy, artykuły mączne, — ma szyny, pilniki, wyroby nożownicze, wyroby odlewnicze, szczotki wę glowe, towary blaszane, kartonaże, wyroby papiernicze, szczotki do zębów, środki roślinno-ochronne, wyroby galalitowe, guziki, bieliznę, lalki, skóry, wyroby trykotarskie, zapięcia błyskawiczne, meble, to wary drewniane, rolety mechaniczne do okien, skrzynie wszelkiego rodzaju, towary budowlane, maszyny kuchenne, meble żelazne, przy bory do palenia, artykuły kosmetyczne, kryształy, świece i t. d. Jak widać z powyższego wykazu, to posiadamy dość bogaty przemysł, który wyrabia artykuły pierwszej jakości i ma do dyspo zycji modne urządzenie fabryczne. Tutejsze kupiectwo stara się sukcesywnie uniezależnić od za granicy i zakupuje przeważnie wyroby krajowe. W sklepach prowa dzi się jedynie te towary zagraniczne, które musi się posiadać na składzie ze względu na okoliczność, że klientela, nie otrzymawszy ich tutaj, zakupi je w Czeskim Cieszynie. Co dotyczy rzemiosła, to powstało ono z pracy własnych rąk. Pielęgnuje ono stare tradycje i urządziło po raz drugi Wystawę Rze mieślniczą — wystawiając tam piękne eksponaty. Z tych to naprowadzonych powodów byłoby obowiązkiem każ dego obywatela zwiedzić Cieszyn, Dewiza: „Każdy raz w roku do Cieszyna!" — nie powinna pozostać bez echa. Prosimy zatem wszystkich znajomych i miłośników, aby od wiedzili Cieszyn i pozostali tu przynajmniej przez kilka dni. Przez to zwiększy się ruch obcych, a nam będzie możliwem przezwyciężyć cięż kie czasy kryzysu gospodarczego.
Pogoda ? Na podstawie wieloletnich obserwacyj zjawisk atmosferycznych można określić pogodę na najbliższy okres czasu, Oto kilka typowych reguł :
33
Cieszyński wyrób mebli żelaznych
fan Juraszek, Cieszyn
PrzilWUHl TD1.126S P.K.0.406.931 Wykonuje tóżka żelazne w różnych gatunkach i wymiarach, łóżka dzie cinne, umeblowania dla pensjona tów, schronisk i szpitali, zarazem ławki, leżaki i stoły ogrodowe. Zamówienia wykonuje również według nadesłanych wzorów.
Radjo-Mechanika
M. SCHMIDT Cieszyn, Legjonów 44 Radjo / Rowery Maszyny * Elektroczęści
Pierwszorzędny sklep wędlin oraz wyrobów masarskich
ESeemann i Ska
Cieszyn, Legjonów 11, Tel, 1271
Pierwsza Śląska fabryka ognio trwałych naczyń kuchennych, higienicznych i kamionkowych
Adolf Gold berger i Tomasz Wallek Cieszyn, Dworkowa
/.
l(utzer i Ska
Cieszyn / Czeski Cieszyn Fabryka ksiąg handlowych Skład papieru i przyborów piśmiennych. Pi. ł(r. J. Sobieskiego 5.
PRACOWNIA FUTER
Tomasz Kuźnia CIESZYN, LEGIONÓW 29. Gdyński Przemysł Rybny
NORDIfl-HflWE Klein i Krakowski
Gdyna — Port Rybacki. Marynaty — Ryby wędzone Byczki — Skumbria — Kabljau. 34
Chmury i wiatry: Wiatr południowy, powstający w piękny, sło neczny dzień i wzmagający się ku wieczorowi — poprzedza (ok. 2—3 dni) okres kilkudniowej niepogody i oziębienia. Gdy niebo zaciąga się lekką przeźroczystą powłoką chmur (baranki), przez które prze świeca blado słońce — po kilku godzinach spadnie deszcz lub śnieg i nastąpi wietrzna pogoda. Gdy kierunek chmur nie odpowiada kierunkowi wiatru nad zie mią — oznacza to pogorszenie się stanu pogody. Gdy kierunek chmur kłębiastych jest zgodny z kierunkiem wia tru nad ziemią, oznacza oddalenie się burzy i polepszenie pogody. Porwane i nieruchome wysokie chmury pierzaste, pozostające bez związku ze znaj duj ącemi się ponad niemi chmurami pierzastemi — w wielu wypadkach zapowiadają dłuższy okres pięknej pogody. Chmury kłębiaste, utrzymujące się do wieczora — zapowiadają pogorszenie pogody lub deszcz. Szybko rosnące chmury kłębiaste, długie i spiętrzone — zwia stują burzę z deszczem, zwłaszcza, gdy wiatr jest zmienny. Widoczne rano lub wśród dnia „baranki" oraz podnoszące się ku wieczorowi chmury kłębiasfo-warstwowe — poprzedzają burzę w nocy. Chmury warstwowo-kłębiaste nie przynoszą same znaczniej szych opadów. Niska chmura warstwowa, pokrywająca w zimie w dniu jasnym mglistą oponę nieba — stały mróz. Gdy wiosną, latem i jesienią tylko poszczególne chmury są wi doczne pośród dnia i giną ku wieczorowi — dłuższa sucha i jasna pogoda. Raptowna zmiana kierunku wiatru po dłuższej ilości kolejnych dni pogodnych — grady lub zmiana pogody. Jeśli na dolnej części nadciągającej chmury burzowej wystę pują liczne, okrągłe i nadół skierowane odnogi — chmura rozpruszy się bez opadów. Na wybrzeżach jezior i morza regularna zmiana wiatru we dnie z morza ku lądowi, a w nocy odwrotnie — jasna długotrwała pogoda. W okolicach górskich stały stan pogody przepowiada wiatr, wie* jacy regularnie we dnie z dolin do góry, w nocy odwrotnie. Słońce-księżyc: Zmniejszenie promieniowania słońca mimo braku chmur i nieregularny przebieg dzienny — pogorszenie pogody. Czasowa silna zniżka promieniowania w południowej porze —> stała, dobra pogoda. Księżyc w owalu małych barwnych kręgów — opady po 1—2 35
Pierwsza
Fabryka
w
Polsce
Wyrobów galanteryjnych, z drzewa, kości, masy i sztucznego bursztynu M.BABIŃSKI, CIESZYN, Szersznifea 5.
B. Grünbaum'a Syn, lowary manu fakturowe, Cieszyn, Rynek. Eksport włosieśiE. Kernkraut, Cieszyn, ul. Frysztacka 5, Tel. 1191. Rudolf KLEMENT, Cukiernia,
Maria Kabin, Cieszyn, Szersznifea 2, Zakład fryzjerski dla pan i panów. Perfumeria.
Cieszyn, PL Kr. J. Sobieskiego 8.
Herman GRAMM, roboty ręczneRp.
Bruno H1MMER, skład kapeluszy
Cieszyn, Legjonów 19.
i futer, Cieszyn, Legjonów.
Pwdsieb. spedycyjne „Silesla-Transport" Hartowny skład win naturalno-gronowych .altof w Cieszynie, Szeroka 1, Tei.1016 Maksymiljan Hartmann, Cieszyn Robert Gałuszka, cukiernia, Cieszyn, Wyższa Brama 6.
Dom Towarowy JÓZEF BUTTA, Cieszyn, Stary Targ 14, p o l e c a swój
bogato zaopatrzony skład
towarów modnych i sportowych. Ryszard SPERNOL, biuro spe dycyjne, Cieszyn, Niemiecka 12. łan Łowy, «esirn. Pokoju 5, tai. 1253 dostarcza dykty Jobal' I skrzynie w każdym przepis, rozmiarze,
Alojzy Fischbein handel drzewem Cieszyn, Górna 7.
Natan ßoirtsamt, Cieszyn, Legionów 6, skład obuwia,'skór i towarów ëalantersjn. Poczta
Towary kolonialne, nasiona, napoje alkoh.
(fot. A. Serog.)
Józef Nowak, Cieszyn, Wyższa Brama S, tel. 1334
Lndwik Molin, Cieszyn, Stary Targ 11, tel. 1397, towary spożywcze 1 kolonialne. Baraże. naprawa samochodów Ferdynand Paszek, Cieszyn, Bielska 22.
Adam Kofin, Cieszyn
wyrób lemoniad, wody sodowej, soków owoco wych. - Snrzedaź win. wódek i likierów z pierwszorzędnych fabryk w Polsce,
Widok z pod mostu głównego.
6
37
dniach. Białe, duże kręgi koło słońca i księżyca i pasy świetlne —' przymrozek, w zimie mróz. Białosrebrzysta smuga bez wyraźnych granic na zachodzącem na jasnem niebie słońcu, widoczna przez dłuższy czas — długotrwała, dobra pogoda. Silne iskrzenie się gwiazd zwłaszcza przed wschodem słońca -— opady. Barwy purpurowe na czerwonem tle wschodzącego słońca — opady. Wilgoć i powietrze: Silna rosa — dobra pogoda. Wieczorna i nocna mgła w niżej położonych miejscach, znika jąca o wschodzie słońca — zbliżanie się dobrej pogody. Sucha oraz górna mgła — susza i upały. Jasne i bardzo przejrzyste powietrze, pozwalające w górach widzieć dokładnie bardzo odległe przedmioty — opady. Słabe lub oddalone odgłosy, wyraźnie słyszane — wielka wil gotność warstw dolnych powietrza — bliska burza lub opady. Cieplejsze powietrze w nocy w lesie aniżeli w polu — dobra pogoda. Cieplejszy prąd powietrza na wzgórzu wieczorem lub w nocy — dobra pogoda.
Sport i jego znaczenie. Zupełnie słuszncm jest zdanie, że wiek XX jest wiekiem sportu. Takie wynalazki, jak samochód, lotnictwo, motorówka wodna, roz szerzyły dziedzinę sportu do granic dotąd niebywałych. Pogląd, jakoby gimnastyka była tylko rozrywką, nie utrzymuje się, gdyż przekonano się, że jest ona ważnym czynnikiem zdrowotnym, zwłaszcza dla dorastającej młodzieży, gdyż ćwiczenia cielesne wzma cniają siły, czyniąc sport ważnym i koniecznym objawem życia obecnej doby. Pielęgnowanie sportu i imprezy sportowe — stały się dziś wśród społeczeństwa tern, czem i inne kwestje życiowe. Dziś — kiedy człowiek walczy o byt i egzystencję, winno się sport szczególnie uprawiać, gdyż siły zdrowotne czerpać można je dynie ze zdrowego organizmu ludzkiego, który daje nam gimnastyka. W zdrowem ciele — zdrowy duch! O podróżowaniu. Na gwarnych, tętniących gorączkowym ruchem wielkomiejskich dworcach kolejowych i cichych peronach małych miast prowincjonal nych, spotkać można zawsze dwie kategorje podróżnych. 39
Kafle szamotowe
do pieców pokojowych i kuchennych,
Cegła i Mączka szamotowa, Okucia do pieców i t. p.
posiada w wielkim wyborze stale na składzie
P. MOLIN, CIESZYM ul. Bielska 12. - - Telefon 1135.
MUZEUM
MIASTA
CIESZYNA
Demla 6.
Otwarte w niedzielę i święta od godz. 9—12, w dnie powszednie od god z. 9 — 3. Wstępne dla dorosłych 40 gr, dla młodziedży szkolnej 20 gr. Zbiorowe zwie dzanie za zniżką i uprzedniem porozumieniem się z kustoszem.
M i m i Narzędzia rolnicze. Maszyny do szycia, Rowery, Maszyny mleczarskie, Artykuły techo. i SLIPSA gospodarcze, muzyczne i sportowe, Radjosprzęty. Gustaw Karter i ska, właśc. Erwin Lanzer Telefon 1241. Legjonów 48 PKO. 304 815.
„Fundament"
Telefon 1012
INŻ.
Przedsiębiorstwo inż.-budowlane GRYCZ
CIESZYN,
ul. Sienkiewicza 10
40
Jedni — o twarzach zmęczonych, zdenerwowanych, ponury«K lub apatycznych — to ludzie wyjeżdżający w świat w sprawach służ bowych, zawodowych, czy rodzinnych, drudzy weseli, uśmiechnięci i szczęśliwi — to turyści, udający się w podróż dla przyjemności, roz rywki i wypoczynku. Ta druga szczęśliwa kategorja jest u nas mniej liczną. Zagranicą dzieje się inaczej. Podróż turystyczna przestała być luksusem, kogo bowiem nie stać na podróżowanie w dalekie kraje, przyłącza się do tanich popularnych wycieczek. Ogromne masy wszelkich sfer społeczeństwa garną się do turystyki — uważając, że jest to najlepszy wypoczynek, za najmilszą i najmądrzejszą rozrywkę. Cóż bowiem jest najlepszem lekarstwem na przemęczone ner wy, niż taka niefrasobliwa zmiana miejsca i warunków życia? Jakaż atrakcja może tak intensywne oderwać wiecznie skłopotaną głowę od szarzyzny codziennego życia, jak właśnie taki wyjazd w świat dla wypoczynku? Podróż jest również najlepszem lekarstwem na nudy, kłopoty, apatję i bezradność życiową. Daje ona dużo emocyj — cały kalejdo skop miłych przeżyć — bawi i uczy, rozrywa i leczy jak nikt i nic na świecie. Zrozumiano to wszędzie, i niema w kulturalnych krajach miljonera czy robotnika, któryby nie podróżował. Dziś podróżuje każdy — młody i stary, chory i zdrowy, bogaty i biedny. Bliżej czy dalej, byle w świat! Podróżowanie należy do największych przyjemności każdego kulturalnego człowieka. Zdarza się jednak często, że najpiękniejsza podróż zamiast przyjemnością — staje się jedynie udręką dla osób, wybierających się samodzielnie w dalszy a nawet częstokroć bliski te ren turystyczny bez gruntownej rutyny podróżniczej. Podróż samodzielnie przedsiębrana jest oczywiście rzeczą bar dzo miłą. Trzeba jednak posiadać na to nietylko odnośne środki finan sowe, ale również i czas i ochotę na szereg żmudnych zajęć i drobiaz gowych studjów, bardzo nieraz dalekich od pojęcia przyjemności. Czę sto dzieje się tak, że podróżny traci lwią część czasu — na ślęczenie nad rozkładami jazdy, przewodnikami, mapami i taryfami, informa cjami i t. d. — w rezultacie zmęczony i zniechęcony przepłaca wszyst ko w dwójnasób, przemieniając najmilszą wycieczkę na podróż „w nieznane" nieoczekiwane i nieprzewidziane wydatki i kłopoty! Ażeby uniknąć tych wszelkich innych trudności, proszę zwrócić się z zaufaniem do Biura Informacyjno-Podróżniczego „Śląski Mer kur", Cieszyn, płac Króla Jana Sobieskiego 20, tel. 1115. 41
Lekarze dentyści i uprawnieni technicy dentystyczni w Cieszynie:
Fabryka guzików
Wünsche & Marcuzzi
FAŁCCKI Dr. Adam, Bielska 37, telefon 1067 WALTERÓWNA Jadwiga, Plac Św. Krzyża BORGFR Arnold, Legjonów 62, telefon 1084 CHLEBUS Emil, Szersznika 5 FRYSZ G. i GLAJCAR G„ Niemiecka 11 GLÜCKSMANN Ludwik, Plac Teatralny 6 MAL1SZ A., Górny Rynek 12 SZNAPKA W., Górny Rynek 4 STRĄCZEK ]., Aleja Piastowska 8
Telefon 1412.
Apteka Miejska, Dr. Karol Zaar, PI.Kr. J.Sobieskiego 6, telefon 1350 Apteka 0 0 . Bonifratrów, Plac Ks. Londzina 1, telefon 1267 Apteka pod Aniołem, Mgr. Bruno Skalla, Legjonów 62, telefon 1363 Powłoki o c h r o n n e dla żelaza i betonu przeciw kwasom, ługom, wilgoci i parze. — Środki izolacyjne i u s z c z e l niające. — Środki r o ś l i n n o - o c h r o n n e stosowane wsa dach, ogrodach, na warzywach i w gospodarstwie rolnem. — Środki dezynfekcyjne.
Najstarsza Gazeta gospodarcza Polski w języku niemieckim. Pamięć kupca. Doskonały organ ogłoszeniowy. Miejsce wydawnicze Cieszyn.
w roku 1882.
Towarzystwo ubezpieczeń na życie
„FENIKS" Dyrekcja
F. MACHACZEfi Zakład litograficzny i drukarnia
Roh zał. 1902 CIESZYN
Skrytka poczt. 107.
Towarzystwo poleca ubezpieczenia na życie we wszystkich kombinacjach i na najdogodniejszych warunkach.
Zakłady Avcnarius, Br. Wilhelm Stron i Ska, Cieszyn.
%MJÛV
ul. Niemiecka 22.
Założone
ftpteki :
atfGKN pfSHiNrrosTranç:. KXKIUXtr.fiEWraBi;
CIESZYN
Telefon 1258
Plakaty Projekty Etykiety Opakowania Cenniki Książki Katalogi Prospekty
Filjalna
Ekspozytura
w Bielsku,
w Cieszynie,
^olejowa 3. Legjonów 15.
Najdogodniejsze połączenia na Śląsku Cieszyńskim pomiędzy: Bielskiem - Cieszynem oraz Skoczowem, Wisłą i Istebna,
tylko autobusami firmy: J. M O L I N . Przedsiębiorstwo komunikacyjne w Cieszynie. informacje oraz rozkłady jazdy otrzymać można w biurach przedsiębiorstwa w CIESZYNIE w BIELSKU w SKOCZOWIE Plac Kr. lana Sobieskiego 1, ni. 3-fio Maja 13, Rynek, Rosi. p. Gałgonka, tel. 1164, 1405. 1082. tel. 1593. tel. 48. Firma prowadzi również konc. przewóz towarów na powiaty : Cieszyn — Bielsko — Katowice — Pszczyna i Rybnik.
42
2 fl STC7 1936 Co Szan. Czytelnika najbardziej interesuje? Adwokaci 21 strona Aparaty elektryczne 22 Apteki 42 Artykuły sportowe 40 Azbestowe dachówki 18 Autobusy 43 Automatyczne drążki 18 Benzyna 40 Beskidy 3 Bibljoteka Szersznika 9 Biuro kol. celne 24 Blaszane wyroby 10 Blawatne artykuły 18 Budownictwo 28, 40 Bursztyn 36 Cieszyn — opis 3 Cieszyński przemysł 33 Chirurdzy 15 Cukiernie 28, 36 Dentyści 42 Dezynfekcyjne środki 40 Dom towarowy 36 Drogerje 6, 28' 30 Drukarnie 4, 42 Drzewo 36 Dykty 36 Dziane towary 36 Elektroczęści 34 Elektryczność 6, 22 Fajki 16 Farbiarnia 30 Farby 30 Foto art. 28 Futra 34 Galanter ja 16, 36 Garaże 36 Garbarnie 24, 6 Gospod, położenie Cieszyna 29 Góry 3 Guziki 43 Hotele 24, 28 Import 28 Kafle szamot. 40 Kartonaże 4, 18 Kawa 28 Kawiarnia 24 Kity 30 K. K. O. 4 Krem na piegi 30 Kryształy 10 Lekarze 15
Wydawca i odp.: Robert Berger, Cieszyn.
Litografja 4, Maszyny 12, 40 Maszyny elektr. 22 Maszyny rolnicze 40 Maszyny mleczarskie 40 Motory 22 Muzeum 9, 40 Naczynia hygjeniczne 34 Napędne pasy 16 Naprawa samochodów 36 Nasiona 24 Notarjusze 21 Odlewnia 12, 22 Okucia do pieców 10, 40 Okucia budowlane 10 Ołowiane szkła 10 Parki 3 Podróże 39 Pogoda 33 Połączenia 5 Pompy 22 Pomniki 17 Prądnice 22 Prostowniki 23 Przemysł rybny 34 Radjo 34, 40 Rośl.-ochronne środki 42 Silniki 22 Skóry 6, 24, 36 Spedytorstwo 36 Sport 39 Sportowe wyroby 36 Środki izolacyjne 40 Środki roślinno-ochronne 42 Stalowe wyroby 10 Szamotowe kafle 40 Szczotki węglowe 29 Szkło 30 Szpitalne pawilony 28 Techniczne wyroby 16 Turbiny parowe 23 Turbo zespoły 23 Uszczelniające środki 42 Wycieczki 5 Wyroby metalowe 10 Wyroby nożownicze 10 Zamek 3 Zakład czyszczenia 30 Zakłady elektromech. 22 Zbiory muzealne 11 Żelazne meble 35
Druk: F. Machaczek, Cieszyn.