ViaZorg ImpulZ 5e jaargang, nummer 3, november 2010
Edwin: ‘Veel mensen zijn nog onbekend met wat professionele kinderopvang nou precies is en wat het te bieden heeft.’ Het beeld bestaat dat het grootschalig is. De kinderopvangorganisaties willen de kleinschaligheid van de groepen in hun centra benadrukken.
Edwin van Alphen
Rianne Vons
Elly Brand
in gesprek met ViaZorg sprak met drie kinderopvangdirecteuren: Edwin van Alphen, Kinderopvang Walcheren, Rianne Vons, Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen en Elly Brand, Kinderopvang de Bevelanden, over de situatie in Zeeland.
Kinderopvang goed geregeld! De drie kinderopvangorganisaties hebben veel gemeen. Elly: ‘We staan ervoor in dat onze kinderopvang in de buurt is, dat er plek is en dat het toegankelijk is. Vervolgens willen we uitstralen dat ieder kind en iedere ouder gezien wordt.’ Rianne: ‘Dat geldt ook voor Zeeuws-Vlaanderen, maar bij ons speelt de krimp en het feit dat het toch een wat afgesloten gebied is een grote rol. Maar we bieden allemaal dezelfde diensten en dat geeft eenduidigheid.’ Vanuit deze eenduidigheid hebben de directeuren regelmatig overleg
waarin ze Zeeuwsbrede items bespreken en aanpakken. Een van die Zeeuwsbrede items is het beeld dat het publiek heeft van professionele kinderopvang. Om dit beeld bij (aanstaande) ouders positief te beïnvloeden en hen bewust te maken van de mogelijkheden heeft de kinderopvang in gezamenlijkheid een DVD uitgebracht. Elly: ‘In Zeeland wordt toch nog wel wat traditioneel gedacht. Ouders denken eerder aan opa, oma of de buurvrouw.’
Samenwerking is noodzakelijk om het voorzieningenniveau in de dun bevolkte gebieden op peil te houden. Zo zijn er samenwerkingsplannen met het primair onderwijs en ook met AZZ. Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen heeft samen met AZZ in januari van dit jaar de eerste BSO+ (BSO=Buitenschoolse Opvang) in de provincie Zeeland geopend. Dit is een uniek samenwerkingsverband wat nu ook bij Kinderopvang de Bevelanden en Walcheren navolging gaat krijgen. Rianne legt uit: ‘Het is een BSO voor kinderen met ontwikkelings- /gedragsproblemen en/of een licht verstandelijke beperking. Tot voor kort kwamen deze kinderen in de reguliere BSO, waar ze niet thuis horen. De methodiek en aanpak hebben we samen met AZZ ontwikkeld. We delen personeel, leren en versterken elkaar en gebruiken elkaars expertise. Door deze opzet kunnen we goedkoper en met minder schotten een BSO+ realiseren. Bovendien krijgen de kinderen via AZZ de begeleiding die ze nodig hebben, maar wel op een minder zware BSO+. Uniek is dat ieder voor een deel van de plaatsen verantwoordelijk is: AZZ voor 4 behandelplaatsen en wij voor 8 begeleidingsplaatsen.’ Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen heeft hiervoor subsidie van de provincie ontvangen. Omdat het een voorliggende voorziening is, is gedeputeerde Van Heukelom ook zeer enthousiast, het voorkomt immers zwaardere hulpverlening.
Personeel en professionalisering Edwin: ‘Veel mensen zien de kinderopvang als kinderoppas. Professionele kinderopvang is veel meer dan dat. Er is hierbij volop aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen, maar ook voor de motorische, cognitieve en taalontwikkeling.
1
arbeid
Vervolg pagina 1
Elly: ‘Daar hebben wij duidelijke stappen in genomen, bijvoorbeeld in de groepen: van verticaal (grote verschillen in leeftijd) naar horizontaal. Nu zijn we dus met baby-, dreumes- en peutergroepen gaan werken.’ De pedagogisch medewerkers worden specifiek opgeleid voor de kinderopvang. Samen met de ROC’s is er gewerkt aan een eigen opleiding. Nu worden leerlingen drie jaar lang getraind voor de kinderopvang. De jaren daarvoor was het Welzijn in brede zin, waar de kinderopvang moest concurreren met bijvoorbeeld de gehandicaptenzorg en acti-
De kinderopvang Sinds de derde dinsdag van september staat Kinderopvang weer volop in de belangstelling. Want ja, het voorstel is gedaan om de kinderopvangtoeslag te verlagen. Op Prinsjesdag is GroenLinks daarom begonnen met een handtekeningenactie. 26.000 handtekeningen werden opgehaald om de geplande bezuinigingen tegen te houden. Men vreest dat vooral vrouwen gedwongen zullen zijn te stoppen met werken, omdat de kinderopvang te duur wordt. Volgens GroenLinks is dat funest voor bijvoorbeeld de zorg, waar vanwege de vergrijzing in de toekomst heel veel extra personeel nodig is. De formele kinderopvang is de afgelopen twee jaar gegroeid. In 2009 maakten bijna 450 duizend huishoudens met een werkende ouder gebruik van een kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang of een gastouder. Voor 313 duizend van deze huishoudens was dit de belangrijkste vorm van kinderopvang. Dat zijn er 70 duizend meer dan in 2007. x 1000 800 700 600 500 400 300 200 100 0
viteitenbegeleiding. Ervaring en kennis over werken met kinderen was na het voltooien van de opleiding heel minimaal. Nu lopen leerlingen meteen in het eerste jaar al stage en is de lesstof gericht op kinderopvang. Deze stagiairs zijn belangrijk om het personeelsbestand op peil te houden met het oog op de vergrijzing. In de Zorg worden de stageplaatsen goed geregeld via FluenZ. Ook krijgen de zorgorganisaties vergoedingen voor het opleiden van nieuwe medewerkers. In de welzijnssector bestaat een dergelijk systeem niet. Edwin: ‘Een andere tendens in de kinderopvang is dat gastouders een eigen onderneming starten. Of dat ook echt een probleem zal worden is nog de vraag. Wij zullen in ieder geval uitgaan van onze eigen kracht en aanbod.’
Personeel en arbeidsmarkt Om voldoende personeel voor de sector kinderopvang te kunnen krijgen wordt de arbeidsmarkt nauwlettend gevolgd. Daarbij worden de door ViaZorg gemaakte overzichten van de arbeidsmarktontwikkelingen, waarin de in- en uitstroom overzichtelijk worden gepresenteerd, altijd geraadpleegd. Ook de ZZsite vervult hierbij een nuttige rol. Verder worden ViaZorg-diensten op het gebied van personeelswerk en re-integratie afgenomen. Edwin: ‘Over de mogelijkheden rond-
Formele opvang
Bron: CBS
2007
Betaalde oppas of peuterspeelzaal
2009
om re-integratie zijn we zeker te spreken. We hebben diverse malen contact gehad en dat was erg prettig.’ Ook de workshops die ViaZorg biedt worden als een pluspunt ervaren.
Arbeidsmarktparticipatie Elly herkent de groei van de kinderopvang wel: ‘Als wij naar onze klanten kijken dan zien we dat veel mensen een dagje meer zijn gaan werken. Ook het aantal spoedaanvragen is gegroeid.’ Met het oog op mogelijke bezuinigingen van het kabinet, is het belangrijk om een vuist te maken. De afgelopen jaren is de kinderopvang niet alleen in omvang gegroeid, maar bovenal ook inhoudelijk.
Bedrijfsgegevens
Onbetaalde oppas door familie, vrienden of buren
Partner / geen opvang
De ontwikkeling van de kinderen krijgt steeds meer nadruk. Daarnaast is er veel samenwerking ontstaan met andere organisaties rondom het jonge kind, zoals basisscholen. Ook is er gestreden voor de beroepsopleiding en de bijscholing van de medewerkers. Edwin: ‘Helaas beschouwt de politiek ons nog steeds als oppas. In de zin van wanneer de ouders moeten werken, brengen zij hun kind bij ons. Er wordt niet gesproken over onze bijdrage aan de ontwikkeling van de kinderen.’
Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen
Kinderopvang de Bevelanden
Kinderopvang Walcheren
Aantal medewerkers
310
500
478
FTE
147
225
266
Gastouders
125
100
95
2.998
> 6.000
3010
53
80
58
Aantal kinderen Locaties
2
column
Wat mag het kosten? De kosten van de gezondheidszorg nemen telkens toe en dat verhoudt zich maar moeilijk met een overheid die de BV Nederland voor in totaal 18 miljard wil laten bezuinigen. Dus is de discussie weer opgelaaid hoe er (ook) in de gezondheidszorg bezuinigd kan worden. Want inmiddels geven we in Nederland voor elke inwoner jaarlijks ruim 4.200 euro uit aan gezondheidszorg en kennelijk wordt dat door onze landsbestuurders te veel gevonden en dus zou er bezuinigd moeten worden. Voor we in die gedachtegang verder gaan is het overigens wel goed even te vermelden dat in vergelijking tot vele andere landen Nederland geen uitzonderingspositie inneemt. Landen als Duitsland en Denemarken hebben vergelijkbare kosten en in de Verenigde Staten liggen de uitgaven per hoofd van de bevolking veel en veel hoger. Maar dat is natuurlijk een land en een gezondheidszorgsysteem waarmee we ons niet moeten willen vergelijken. Nu is het ook weer niet zo dat er niets aan de hand is, maar de zaak moet in ieder geval niet overdreven worden. Bovendien wordt het hoog tijd om de opbrengsten, de baten van zorg en welzijn eens te benoemen. Want telkens spreken over die kosten brengt de aanbieders van die zorg gemakkelijk in een verdacht licht. Een ziekenhuis kunnen we toch niet de schuld geven van de sterke stijging van het aantal diabetes patiënten in Nederland? En wat te denken van alle vereisten (kwaliteit, veiligheid, protocollering) waaraan zorg- en welzijnsinstellingen moeten voldoen? Niemand is echt tegen, maar het kost wel geld. Nu is dat natuurlijk niet zo maar een argument om niet te bezuinigen. Enige doelmatigheidswinst moet voor elke instelling nog wel haalbaar zijn. Maar redden we het daarmee? Moeten er niet bepaalde keuzen in de zorg worden gemaakt, hoort men alom. Zo vraagt men zich af: moet elk duur geneesmiddel nog wel worden toegepast, c.q. vergoed? Onlangs opperde een oncoloog de gedachte (en natuurlijk eigenlijk meer dan dat) van het behandelen totdat een bepaald budget voor een patiënt op is.
toentertijd in haar rapport ‘Kiezen en delen’ duidelijk: het maken van onderscheid naar leeftijd moet resoluut worden afgewezen. Toch onderschrijven tegelijkertijd velen ook de stelling dat het in de medische praktijk moet gaan om het toevoegen van leven aan de jaren in plaats van jaren aan het leven. Verschillende gezaghebbende ethici (Daniels, Harris en Callahan) antwoorden dan ook ‘ja’ op de vraag of leeftijdscriteria gerechtvaardigd zijn in een situatie van medische schaarste. Ik zeg er direct bij dat er door hen wel allerlei voorwaarden aan worden verbonden, maar hun stellingname is duidelijk: zowel op grond van het principe van rechtvaardigheid en de gedachte van een ‘natural life-span’ (Daniels) als op grond van de norm van een bepaalde levensduur die als redelijk kan worden beschouwd (‘fair innings’) als ook de zelfstandige waarde die aan de ouderdom wordt toegekend (Callahan) kan men komen tot een rechtvaardiging van het toepassen van leeftijdscriteria in een situatie van medische schaarste. Komt zo’n discussie over schaarse middelen en de grenzen van de zorg weer terug? Afgaande op het statement ‘mensen hebben recht op de beste zorg die er is’, zo verwoord in het regeerakkoord van het huidige kabinet, zou je zeggen: het zal zo’n vaart niet lopen. Maar als we die uitspraak meer als dooddoener, open deur, gemeenplaats of zoethouder opvatten en beseffen dat dit kabinet flink in van alles wil snijden, kies ik eerder voor ja. We gaan het zien; spannend wordt het wel.
Joost Naafs
Nu weten we dat iemand van 85 jaar of ouder duidelijk meer (het tienvoudige) aan zorg kost dan iemand tussen 15 en 24 jaar en dat de meeste kosten in het laatste levensjaar worden gemaakt. In dat verband is dus nog een veel belangrijkere (en moeilijkere) discussie of er een onderscheid naar leeftijd van de patiënt mag worden gemaakt. Allemaal geen nieuwe vragen. Want al weer 19 (!) jaar geleden boog een commissie, genoemd naar haar voorzitter, de bekende cardioloog Dunning, zich over de vraag of er niet keuzen moeten worden gemaakt in de zorg. De commissie was
3
personeel
Meet&Link Netwerkbijeenkomst P&O-ers Wel 27 P&O collega’s ontmoetten elkaar op 4 november jl. tijdens de netwerkbijeenkomst ‘Meet&Link’. Deze bijeenkomst was een initiatief van het Arbeidsmarktoverleg (AMO) Zorg Walcheren / Oosterschelderegio. Het doel was kennismaken om vervolgens van elkaar te leren, nieuwe ideeën op te doen en ervaringen uit te wisselen. Dat werd tijdens de speedmeets volop gedaan. De deelnemers staken meteen van wal en waren oprecht nieuwsgierig naar de ander. Astrid van Koolwijk, hoofd P&O AZZ, was een van de organisatoren en regelde alles rondom de speedmeets: ‘Ik ben heel enthousiast over de middag. Het is echt een goede uitwisseling geweest.’ De deelnemers hebben allemaal hun voordeel kunnen halen deze middag, tijdens de speedmeets, de presentaties en anders wel tijdens de borrel. Isabella Goeree, personeelsfunctionaris Arduin: ‘Ik heb leuke gesprekken gevoerd met collega’s in het vakgebied die ik nog niet kende. De dag erna kreeg ik al een uitnodiging via LinkedIn.’
personeel
Sterk Voorwerk Jongerenproject succesvol In de ImpulZ van mei 2010 maakten we melding van de start van het jongerenproject Sterk Voorwerk. Op dit moment is het nog niet helemaal zeker of Sterk Voorwerk een vervolg krijgt, maar dat het project werkt is daarentegen wel duidelijk. In september zijn er al vijf uit de groep van tien met een opleiding gestart en begin volgend jaar volgen er nog twee. Renske Tellekamp, consulent ViaZorg: “We volgen ze in ieder geval allemaal tot het eind van het jaar. Alle plaatsingen zijn maatwerk, maar er zijn veel mogelijkheden in de sector. We hebben een netwerk van zo’n zestig instanties en ik bekijk
personeel
ZZ.nl blijft populair
per persoon in welke organisatie hij of zij past. Daarbij blijf ik als jobcoach ook steeds het aanspreekpunt voor zowel de organisatie als de jongere.” Organisaties reageren positief. Met de training van Sterk Voorwerk hebben de jongeren al een stukje voorbereiding gehad voordat ze aan de slag gaan en bovendien hebben ze een bewuste keuze voor het vak gemaakt. Europees Sociaal Fonds
De site wordt per maand door ruim 25.000 absoluut unieke bezoekers bekeken. Het bouncepercentage (het percentage bezoekers die de homepage meteen weer verlaat) is laag: 33%. Een bouncepercentage tussen 40 en 60% is normaal voor een website. Dus de meeste bezoekers klikken na de homepage door. Aan de andere kant kunnen bezoekers op de homepage ook meteen de nieuwste vacatures zien, dus dat zij binnen enkele seconden de site verlaten hoeft niet negatief opgevat te worden. Het aantal bezoeken is 55.182 per maand, waarvan ruim 40.000 daarvan uit Zeeland en omgeving komen. In het derde kwartaal van 2010 staan er gemiddeld 86 vacatures op ZZ.nl. In totaal zijn er -in het genoemde kwartaal- 235 geplaatst. Een willekeurige vacature op ZZ.nl wordt gemiddeld 1400x bekeken.
4
personeel
Joost Naafs en Jan Laurier, voorzitter Blik op Werk (en Lid Eerste Kamer GroenLinks)
Dienstverlening ViaZorg gecertificeerd
Blik op Werk keurmerk behaald ViaZorg heeft het kwaliteitskeurmerk Blik op Werk behaald. Dit keurmerk bewijst dat ViaZorg haar dienstverlening op het gebied van re-integratie op orde heeft en haar afspraken nakomt. Tijdens het congres ‘Fit to Work’ van Blik op Werk op vrijdag 12 november 2010 heeft Joost Naafs, directeur van ViaZorg, het certificaat uit handen van Jan Laurier, voorzitter Blik op Werk, in ontvangst genomen. ViaZorg vindt het belangrijk dat zij bij haar opdrachtgevers en cliënten kan aantonen dat ze goed werk levert. Om hiervoor te zorgen heeft ViaZorg zich in 2009 aangemeld voor het keurmerk van Blik op Werk. Het Blik op Werk Keurmerk is er voor dienstverleners op het gebied van re-integratie, arbo, interventie of trainingen en opleidingen. Het keurmerk biedt een basisgarantie dat deze bedrijven kwaliteit bieden. Op orde De afgelopen jaren nam ViaZorg al deel aan de tevredenheidsonderzoeken van Blik op Werk om te onderzoeken hoe cliënten en opdrachtgevers de kwaliteit van onze dienstverlening waarderen. Zij worden door Blik op Werk bevraagd door middel van enquêtes en interviews. Tijdens het tevredenheidsonderzoek van 2010 gaven cliënten ViaZorg een score tussen de 7,2 en 8,0. Opdrachtgevers beoordelen de
dienstverlening van ViaZorg met een cijfer tussen de 6,8 en 8,0. Dat is een mooi resultaat, maar voor het keurmerk moeten ook de bedrijfsprocessen vastgelegd zijn en worden nageleefd door de medewerkers van ViaZorg. Dit wordt door Blik op Werk getoetst door documenten, zoals een klachtenreglement, op te vragen en te toetsen. Ook worden aan de medewerkers van ViaZorg vragen gesteld, bijvoorbeeld over hoe ze dossier opzetten, afspraken vastleggen en waar ze bepaalde documenten opslaan. Bij dit keurmerk staat u als opdrachtgever centraal. Getoetst wordt of wij de afgesproken doelen gerealiseerd hebben. ViaZorg blijft scherp De komende drie jaar zal ViaZorg nog diverse malen moeten aantonen dat ze het Blik op Werk keurmerk verdient. ViaZorg hecht aan het leveren van kwaliteit en ziet dit kwaliteitsstempel dan ook als hulpmiddel voor het stroomlijnen van het kwaliteitsmanagement. Het optimaliseren van de bedrijfsprocessen en het tevreden houden van de klanten heeft continu de aandacht. Meer informatie over Blik op Werk vindt u op: www.blikopwerk.nl.
5
agenda
arbeid
13 januari 2011: workshop ‘Nieuwe Media: Werven en Netwerken’
Arbeidsmarktmonitor derde kwartaal 2010 uit 0,7%
‘Het aantal werknemers in de Zeeuwse zorg- en welzijnssector komt voor het eerst boven de 6,4% bijna 7,4% de 6,0% 43,2% werkt helft in7,7% de verpleging, verzorging of thuiszorg. Het aantal 10,1% werknemers van 50 jaar en ouder blijft stijgen.’
5,7% 26.000. 12,9% Daarvan
2010-2
0,7%
2010-2 5,7% 2005-2
5,2%
13,0%
4,7%
19 maart 2011: landelijke Open Dag van de Zorg
0,7%
12,9%
6,4% 7,4% 6,0% 7,7% 6,7%
4,9%
12,8%
43,2%
10,1%
40,7%
11,2%
0,7% 2005-2 5,2%
0%
5%
13,0%
28 januari 2011: training “Personeel, verzuim en communicatie”
4,7%6,7% 4,9% 12,8%
40,7%
11,2%
Voor een compleet overzicht: www.viazorg.nl > Werkgever > Actueel.
5% 10% 25% 35% 30% 35% 45%50% 50% 55% 70% 70% 75% 80% 95% 100% 10%0% 15% 20%15% 25%20%30% 40% 40% 45% 55% 60% 60% 65% 65% 75% 85% 80%90% 85% 90% 95% 100%
0% 5% 10%15%20%25%30%35%40%45%50%55%60%65%70%75%80%85%90%95%100% Geestelijke gezondheidszorg Jeugdhulpverlening Gehandicaptenzorg Overig welzijn
Geestelijke gezondheidszorg
Gehandicaptenzorg Kinderopvang Jeugdhulpverlening Overige zorg
Kinderopvang
Overig welzijn
Overige zorg
Thuiszorg
Verpleging en Verzorging
Algemene ziekenhuizen
Figuur: Aantal werknemers in zorg en welzijn verdeeld over verschillende sectoren 2005-2 en 2010-2. Bron: PGGM, bewerkt door ViaZorg
colofon ViaZorg ImpulZ is een gratis
oproep
uitgave van ViaZorg. Extra exemplaren of wijzigingen
Mentorschap Zeeland start campagne
Vrijwillige mentoren nodig Mentorschap Zeeland is een campagne gestart om vrijwillige mentoren te werven. Een mentor is nodig als iemand zelf geen besluiten kan nemen over zijn behandeling, verpleging, verzorging en begeleiding. Vaak zijn er familieleden die dit doen. Soms zijn er geen familieleden die dat kunnen of willen.
De Stichting Mentorschap Zeeland: • werft en selecteert vrijwilligers die mentor willen worden • verzorgt scholing voor aspirant mentoren • bemiddelt bij het vinden en inzetten van een mentor • begeleidt mentoren bij de invulling van het mentorschap • coördineert op verzoek de aanvraagprocedure bij het kantongerecht • geeft informatie en advies over het mentorschap.
in uw gegevens kunt u opvragen/ doorgeven via: Postbus 293 4460 AR Goes t (0113) 250073 f (0113) 232980 e info@viazorg.nl i www.viazorg.nl / www.zz.nl Tekst, Redactie & Productie: ViaZorg Catlien Besuijen-de Jager, Bernadette Jansen, Lisa van Wijnen Eindredactie: Joost Naafs, directeur ViaZorg
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de stichting via telefoon (06-12581561) of e-mail stmz@zeelandnet.nl
Opmaak en druk: Jumbo-Offset Goes
6