Liều Vắc Xin COVID-19 Thứ 3

B/s Lê Ánh

Vài dòng giới thiệu tác giả

Bác sĩ Lê Ánh là hội viên HỘI Á MỸ CAO NIÊN ARIZONA (Arizona Asian American Seniors Assciation - viết tắt là AAASA), phụ trách trong Ban Cố Vấn và Giám Sát của Hội. Ông phụ trách mục Y HỌC THƯỜNG THỨC tại các buổi họp của Hội Á Mỹ CAO NIÊN ARIZONA, chia sẻ những hiểu biết về y học với những anh chị cao niên trong các buổi họp của Hội, giúp các thành viên hiểu biết những yếu tố cần thiết để PHÒNG BỆNH và SỐNG KHỎE. Ông là thành viên của www.ninh-hoa.com từ hơn một thâp niên qua, đã đăng tải nhiều bài viết với nhiều thể loại như: Ký sự, Du Lịch, Hồi ký, Kiến Thức Y học và Y tế Thường thức, v.v. viết những đề tài về y học, phổ biến những bệnh thường gặp, để đôc giả HIỂU BỆNH và PHÒNG NGỪA BỆNH. Nay Bác sĩ xin góp mặt với nguyệt san Việt Lifestyles và phụ trách mục Y HỌC và ĐỜI SỐNG mỗi tháng. - Đã xuất bản Hồi ký tập 1 “Từ HÒN KHÓI, Tôi Đi …” - Sẽ ra mắt “CẪM NANG Y HỌC” và Hồi Kỳ tập 2.

Liều Vaccine COVID-19 Thứ Ba

Một số nước đã và đang có kế hoạch tiêm mũi thứ 3 vaccine ngừa COVID-19 (Ảnh minh họa: Reuters)

I. HHS (Health and Human Services) công bố kế hoạch bắt đầu tiêm liều nhắc lại vaccine ngừa COVID-19 vào mùa Thu này.

Ủy ban cố vấn độc lập của CDC và Ủy Ban Tư Vấn về Quy Trình Phòng Ngừa Miễn Dịch (ACIP) sẽ tiếp tục họp và thảo luận dữ liệu về diễn biến của đại dịch cũng như tình hình xử dụng vaccine ngừa COVID-19. Ủy ban Tư vấn về Quy Trình Phòng Ngừa Miễn Dịch sẽ khuyến cáo thêm về việc xử dụng mũi tiêm nhắc cho người dân sau khi đánh giá kỹ bằng chứng.

Khi nào tôi có thể tiêm vaccine nhắc lại ngừa COVID-19? Không phải ngay lúc này. Mục tiêu là bắt đầu tiêm liều vaccine nhắc lại ngừa COVID-19 vào mùa Thu cho những cá nhân đủ điều kiện là 8 tháng sau mũi thứ hai của vaccine mRNA (cũng có thể là Pfizer-BioNTech hoặc Moderna). Điều này tùy thuộc vào sự cho phép của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và khuyến nghị của Ủy ban Tư vấn về Quy Trình Phòng Ngừa Miễn Dịch (ACIP). FDA đang tiến hành đánh giá độc lập để xác định độ an toàn và tính hiệu quả của liều vaccine mRNA nhắc lại. ACIP sẽ dựa trên kết quả đánh giá kỹ lưỡng bằng chứng để đưa ra quyết định công bố khuyến cáo về liều nhắc lại.

Đối tượng nào sẽ được tiêm mũi nhắc lại trước? Nếu FDA cho phép và ACIP khuyến nghị liều nhắc lại, những người đầu tiên được tiêm vaccine COVID-19 khi có sẵn trong thời gian đầu 2021 (ví dụ: những người có nguy cơ cao nhất) có khả năng là những người đầu tiên đủ điều kiện để được tiêm liều nhắc lại. Những đối tượng này bao gồm nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, người dân sinh sống tại các cơ sở chăm sóc dài hạn và người cao tuổi.

Tại sao Hoa Kỳ chưa bắt đầu cung cấp vaccine nhắc lại ngừa COVID-19? Các loại vắc-xin ngừa COVID-19 được phê chuẩn tại Hoa Kỳ vẫn có hiệu quả phòng ngừa cao đối với nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng, bị ca nhập viện và tử vong, kể cả đối với biến thể Delta đang lây lan rộng rãi. Tuy nhiên, COVID-19 vẫn không ngừng tiến triển. Các chuyên gia đang xem xét tất cả các

dữ liệu hiện có để nắm bắt được tính hiệu quả của vaccine cũng như ảnh hưởng của các biến thể mới, như Delta đến hiệu quả của vaccine. Nếu FDA cho phép và ACIP khuyến cáo tiêm liều nhắc lại, thì mục tiêu là mọi người sẽ được tiêm vaccine nhắc lại ngừa COVID-19 vào mùa Thu này.

Những người đã tiêm vaccine Johnson & Johnson’s Janssen (J&J/Janssen) COVID-19 có thể tiêm nhắc lại bằng vaccine mRNA không? Không. Hiện không có đủ dữ liệu để hỗ trợ tiêm vaccine mRNA (Pfizer-BioNTech hoặc Moderna) nếu người đó trước đây đã tiêm vaccine J&J/Janssen. Những người đã tiêm vaccine của J&J/Janssen sẽ có thể cần tiêm liều vaccine nhắc lại của J&J/Janssen, dự kiến sẽ có thêm dữ liệu trong những tuần tới. Sau khi thu thập đủ dữ liệu, CDC sẽ thông báo đến cộng đồng một kế hoạch kịp thời để tiến hành tiêm nhắc lại vaccine J&J/Janssen. Những người đã tiêm vaccine Johnson & Johnson’s Janssen (J&J/Janssen) COVID-19 có cần tiêm thêm liều nhắc lại không? Có khả năng những người đã tiêm vaccine J&J COVID-19 vẫn cần tiêm liều nhắc lại. Vì vaccine J&J/Janssen chỉ được tiêm ở Hoa Kỳ 70 ngày sau mũi mRNA đầu tiên (Pfizer-BioNTech và Moderna) nên vẫn chưa có đủ dữ liệu cần thiết để đưa ra quyết định. Những dữ liệu này dự kiến sẽ có trong vài tuần tới. Sau khi thu thập đủ dữ liệu, CDC sẽ thông báo đến cộng đồng một kế hoạch kịp thời để tiến hành tiêm nhắc lại vaccine J&J/Janssen.

Nếu chúng tôi cần tiêm mũi nhắc lại, có phải là những vaccine trước đó không có hiệu quả không? Không. Vaccine ngừa COVID-19 có hiệu quả tốt trong việc phòng ngừa bị bệnh nghiêm trọng, nhập viện và tử vong, kể cả đối với biến thể Delta đang lưu hành rộng rãi. Tuy nhiên, đối với biến thể Delta, các chuyên gia sức khỏe cộng đồng bắt đầu nhận thấy hiệu quả phòng ngừa bệnh nhẹ và trung bình có dấu hiệu giảm. Vì lý do đó, Bộ Dịch vụ Sức khỏe và Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS) đang lên kế hoạch tiêm nhắc lại để đảm bảo những người đã được tiêm chủng được bảo vệ trong những tháng tới.

Mũi tiêm nhắc lại và mũi tiêm bổ sung khác nhau ở điểm nào? Đôi khi những người bị suy giảm miễn dịch từ trung bình đến nghiêm trọng không xây dựng đủ (hoặc chưa xây dựng được) hàng rào bảo vệ sau khi được tiêm chủng lần đầu tiên. Khi đó, tiêm thêm một liều vaccine có khả năng giúp họ tăng cường hàng rào bảo vệ ngăn ngừa căn bệnh này. Đây là việc thường xảy ra với người bị suy giảm miễn dịch và vaccine COVID-19.

CDC khuyến cáo những người bị suy giảm miễn dịch từ mức độ trung bình đến nghiêm trọng nên xem xét tiêm liều bổ sung (liều thứ ba) vaccine mRNA ngừa COVID-19 (Pfizer-BioNTech hoặc Moderna) ít nhất 28 ngày sau khi hoàn thành đợt tiêm vaccine mRNA ngừa COVID-19 2 liều ban đầu. Ngược lại, “mũi nhắc lại” là một liều vaccine khác được tiêm cho đối tượng đã xây dựng đủ hàng rào bảo vệ sau khi tiêm chủng nhưng giảm dần theo thời gian (được gọi là khả năng miễn dịch bị giảm dần). HHS đã và đang phát triển một kế hoạch bắt đầu cung cấp liều vaccine nhắc lại ngừa COVID-19 cho mọi người vào mùa Thu này. Hành động triển khai kế hoạch phải tuân theo sự cho phép của FDA và khuyến nghị của ACIP.

II- Tại sao nhiều nước tiêm mũi thứ 3 vaccine ngừa COVID-19?

Trong khi tại nhiều nước, một bộ phận người dân vẫn tỏ ra hoài nghi về việc tiêm vaccine ngừa COVID-19 thì chiến dịch tiêm chủng rộng lớn ở các nước đã cho thấy những hiệu quả trong phòng chống dịch bệnh. Thậm chí một số nước đã triển khai việc tiêm mũi vaccine thứ 3 để tăng khả năng bảo vệ con người trước biến thể nguy hiểm của loại virus gây đại dịch này.

Một số nghiên cứu về mũi thứ 3 vaccine ngừa COVID-19 Theo hãng CNN, trong báo cáo quý 2/2021 công bố ngày 28/7 vừa qua, nhà sản xuất vaccine Pfizer (Mỹ) đã đưa ra dữ liệu cho thấy tiêm liều vaccine COVID-19 của Pfizer/BioNTech thứ 3 giúp tăng mức bảo vệ trước biến thể Delta. Theo đó, mức độ kháng thể chống lại biến thể Delta tăng gấp 5 lần ở người 18 - 55 tuổi được tiêm nhắc lại. Trong khi đó, ở người 65 - 85 tuổi, mức độ kháng thể sau khi tiêm liều vaccine thứ 3 tăng gấp 11 lần so với sau khi tiêm liều thứ 2.

Giám đốc điều hành (CEO) của Pfizer, ông Albert Bourla cho rằng, hiệu quả của vaccine mạnh nhất ở mức 96,2% trong 1 tuần đến 2 tháng sau khi tiêm liều thứ hai. Sau đó giảm xuống chỉ còn 83,7%. Sau mỗi hai tháng, con số này giảm trung bình 6%. Kết quả này có được sau khi Pfizer/BioNTech nghiên cứu hơn 44.000 người trên khắp nước Mỹ và các quốc gia khác. Pfizer cũng đưa ra khuyến nghị tiêm liều thứ 3 dựa trên các nghiên cứu ở Israel, đất nước đã tiêm 2 liều cho gần 60% dân số bằng vắc xin Pfizer/BioNTech, theo The New York Times. Theo một nghiên cứu mới được công bố trên trang web Medrxiv.org, khả năng miễn dịch trước virus SARS-CoV-2 sẽ tăng lên đáng kể nếu như tiêm mũi thứ 3 vaccine ngừa COVID-19 của hãng dược phẩm Sinovac (Trung Quốc) cách mũi thứ 2 từ 6 tháng trở lên. Nghiên cứu trên cũng phù hợp với các nghiên cứu gần đây đối với vaccine ngừa COVID-19 do hãng dược AstraZeneca và Đại học Oxford (Anh) điều chế. Vào tháng 6/2021, các nhà nghiên cứu Anh đã công bố kết quả nghiên cứu lâm sàng trên tình nguyện viên cho thấy tiêm liều thứ 3 vaccine phòng COVID-19 của AstraZeneca/Đại học Oxford có thể giúp tăng nồng độ kháng thể trong cơ thể tình nguyện viên. Đây được xem là dấu hiệu tích cực cho thấy liều thứ 3 vaccine AstraZeneca sẽ mang lại mức bảo vệ đáng kể nếu hiệu quả của hai liều đầu tiên giảm dần theo thời gian.

Trước đó, tờ The Moscow Times ngày 5/5 dẫn lời nhà khoa học Nga Alexander Ryzhikov thuộc Viện Vector, nơi phát triển vaccine COVID-19 EpiVacCorona, cho biết, việc tiêm thử nghiệm mũi vaccine thứ 3 trên động vật đã giúp tăng cường hiệu quả cũng như thời gian miễn dịch với virus SARS-CoV-2. Các thử nghiệm lâm sàng việc tiêm 3 mũi vaccine COVID-19 trên người giai đoạn thứ nhất và thứ hai đang được tiến hành. Ông Ryzhikov nhấn mạnh việc tiêm 3 mũi vaccine không kéo theo tác hại nào.

Các nước có kế hoạch triển khai tiêm mũi vaccine thứ 3 Ngày 30/7, Israel đã khởi động chiến dịch tiêm vaccine nhắc lại mũi thứ 3 cho những người trên 60 tuổi nhằm tăng khả năng đề kháng đối với nhóm đối tượng có nguy cơ cao bệnh trở nặng và tử vong nếu mắc COVID-19. Đây là một trong những biện pháp được Chính phủ

Israel đưa ra nhằm đối phó với làn sóng dịch mới do biến thể Delta gây ra ở quốc gia Trung Đông từng được đánh giá “đã viết nên câu chuyện thành công trong cuộc chiến chống COVID-19”.

Nhờ tiến hành chiến dịch tiêm vaccine nhanh nhất thế giới, Israel đã mở cửa trở lại nền kinh tế và dỡ bỏ tất cả những biện pháp phong tỏa còn lại vào ngày 1/6. Israel là một trong những quốc gia triển khai chiến dịch tiêm chủng nhanh nhất thế giới với hơn 85% dân số trưởng thành được tiêm đầy đủ hai liều vaccine ngừa COVID-19 của hãng Pfizer. Tuy nhiên, trong bối cảnh số ca nhiễm mới COVID-19 tăng cao trở lại do biến thể Delta, nước này đang thực hiện nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. Tiêm chủng là một trong những biện pháp được nước này áp dụng và được coi là “giấy thông hành xanh” cho người dân khi tham gia những sự kiện đông người.

Tại Campuchia, phát biểu tại lễ khởi động chương trình tiêm phòng COVID-19 cho trẻ trong độ tuổi từ 12 - 17 ngày 1/8, Thủ tướng Hun Sen cho biết mũi tiêm thứ 3 sẽ được ưu tiên dành cho 500.000 - 1.000.000 nhân viên tuyến đầu chống dịch. Tính đến ngày 31/7, hơn 7,3 triệu người trưởng thành ở Campuchia đã được tiêm ít nhất 1 mũi vaccine ngừa COVID-19, trong khi có 4,7 triệu người đã tiêm mũi thứ 2.

Trong khi đó, Chính phủ Anh cũng đang lên kế hoạch thực hiện chương trình tiêm mũi vaccine tăng cường cho 32 triệu dân bắt đầu từ tháng 9 nhằm bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất, trước lo ngại hiệu quả của vaccine ngừa COVID-19 có thể bắt đầu giảm. Chương trình này dự kiến sẽ bắt đầu sau ngày 6/9, với mục tiêu mỗi tuần thực hiện tiêm mũi vaccine thứ 3 cho gần 2,5 triệu người từ 50 tuổi trở lên và những người bị suy giảm miễn dịch.

Chính phủ Anh hiện đang cân nhắc việc tiêm mũi tăng cường bằng vaccine khác loại với 2 mũi tiêm đầu, sau khi các thử nghiệm ban đầu cho thấy việc trộn vaccine có thể kích thích phản ứng miễn dịch cao hơn. Đến nay, hơn 85 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 đã được xử dụng tại Anh, với hơn 72,5% người trưởng thành đã tiêm đủ 2 mũi, và 88,6% đã tiêm 1 mũi, trong khi hơn 68% số người từ 18 đến 29 tuổi cũng đã tiêm 1 mũi. Dự kiến, tới giữa tháng 9, tất cả người trưởng thành ở Anh sẽ tiêm đủ 2 mũi vaccine ngừa COVID-19.

Như vậy có thể thấy qua các nghiên cứu, hiệu quả phòng bệnh của các loại vaccine sẽ giảm dần theo thời gian. Đây chính là lý do để giới khoa học một số nước khuyến cáo về việc tiêm thêm mũi thứ 3 để tăng cường mạnh mẽ khả năng của cơ thể chống lại loại virus nguy hiểm gây dịch COVID-19. Những nghiên cứu đầy đủ và hiệu quả của việc tiêm mũi thứ 3 vaccine ngừa COVID-19 sẽ cần có thời gian và thực tế chứng minh ở các nước triển khai việc tiêm chủng tăng cường này./.

Nguồn Tham Khảo: 1-https://wwwfairfax county.gov 2-https://vietnamese.cdc.gov 3-https:mayoclinic.org>coronavirus. covid-19>