On Board to Border(less) Futures.

A nomadic archive of culture along Evros/Meriç River

Suna Mertoglu

Vilelmini Maria Kestsoglou Politecnico di Milano

Politecnico di Milano, Italy.

School of Architecture Urban Planning Construction Engineering Masters Degree in Architecture, Built Environment, Interiors.

A.Y. 2021/2022

Graduation session: 20 December 2022.

Suna Mertoglu 965410

Vilelmini Maria Kestsoglou 965392

Relator: Eleonora Bersani

The River Evros | Meriç

The Historical Timeline

Thrace as a Shared Land

The Current Conditions

Mrs.

Mr. Christos Paschalakis

Mrs. Marina Timchenko

Local woman of Didymoteicho

Breaking The Borders Conceptual Map

The River as a border and a bridge Catalytic and Participatory Actions

A Shared Culture Growing Along Evros

On Board to Border(less) Futures

This research focuses on the complex realities that define the Evros/Meric river and its overall region of Thrace. A region that now is trisected but throughout its history was home to diverse populations of different ethnicities, religions and cultures, cohabiting it freely. After the Treaty of Lausanne, people of this region faced its division into nations-states, which was followed by a forced population exchange and the construction, by each country, of its national narrative and ideology. This was at times used in order to surface ethnic and cultural differences between the people of Thrace, slowly erasing the memory of their shared past as citizens of Empires. Today, Evros river has become the symbol of this forced division, transforming into an “arcifinious” border, fortifying the limits of the European Union. Recent political events, such as the refugee crisis, have drawn attention to the region, its militarization and the weaponization of Evros river, which have led to its portrayal as a critical zone. Consequently, this has had an impact on the relationship of the local populations with the river, discouraging them to approach and use it in their everyday lives.

The only way to rebuild the communication between, not only the people and the river but also between the divided populations, is to remind them of their common culture and shared past, which is still present on both sides of the border. Evoking their shared memory, through culture can lead to the creation of new networks of communication that break the borders. This idea can contribute to returning the riverfront and landscape back to its people. The intention is to create a “bridge” that can spread values, ideologies and practices that make up the region’s common culture, in order to spark the beginning of a common future.

Özet

Bu araştırma, Meriç nehrini ve genel olarak Trakya bölgesini tanımlayan karmaşık gerçekliklere odaklanmaktadır. Bugün üç parçaya bölünmüş olan bu bölge, tarihi boyunca farklı etnik kökenlere, dinlere ve kültürlere sahip çeşitli nüfuslara ev sahipliği yapmış ve bu topluluklar özgürce bir arada yaşamıştır. Lozan Antlaşması’ndan sonra Trakya nüfusu ulus-devletlere bölünmekle karşı karşıya kalmış, bunu zorunlu nüfus mübadelesi izlemiştir. Bahsedilen politik değişimlerden sonra her ülke kendi ulusal söylemini ve ideolojisini inşa etmeye başlamıştır. Etnik ve dini farklılıklar öne çıkarılarak, bu bölgenin insanları, sadece Osmanlı değil, Bizans, Roma ve Makedonya gibi köklü imparatorlukların vatandaşı olarak yaşadıkları ortak geçmişi geride bırakıp unutmaya zorlanmıştır. Bugün, Meriç nehri bu zorla bölünmenin sembolü haline gelmiş, Avrupa Birliği’nin sınırlarını güçlendiren “arkifinious” bir kaleye dönüşmüştür. Mülteci krizi gibi son dönemlerde öne çıkan siyasi olaylar dikkatleri bölgeye, bölgenin askerileştirilmesine ve nehrin silahlandırılmasına çekmiş, bu da bölgenin tehlikeli bir bölge olarak tasvir edilmesine yol açmıştır. Sonuç olarak, bu durum yerel halkın nehirle olan ilişkisini etkilemiş, günlük yaşamlarında nehir boyunda yer alabilecek faaliyetleri ve nehrin kullanımını engellemiştir.

Sadece insanlar ve nehir arasındaki değil, aynı zamanda bölünmüş halklar arasındaki iletişimi yeniden inşa etmenin tek yolu, onlara sınırın her iki tarafında da hala mevcut olan ortak kültürlerini ve ortak geçmişlerini hatırlatmaktır. Kültür aracılığıyla ortak hafızayı canlandırmak, sınırları aşan yeni iletişim ağlarının kurulmasına yol açabilir. Bu fikir, nehir kıyısının ve peyzajın halkına geri dönmesine katkıda bulunabilir. Amaç, ortak bir geleceğin başlangıcını ateşlemek için bölgenin ortak kültürünü oluşturan değerleri, ideolojileri ve uygulamaları yayabilecek bir “köprü” oluşturmaktır.

Περίληψη

Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στις πολύπλοκες συνθήκες που διαμορφώνουν την ζωή στον ποταμό Έβρο και στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης. Μια περιοχή που σήμερα είναι τριχοτομημένη, παρόλο που καθόλη την διάρκεια της ιστορίας της φιλοξενούσε ποικίλους πληθυσμούς διαφορετικών εθνοτήτων, θρησκειών και πολιτισμών, που συμβίωναν ελεύθερα. Μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης, οι άνθρωποι αυτής της περιοχής αντιμετώπισαν τον διαμελισμό της σε έθνη-κράτη, τον οποίο ακολούθησε η αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών και η κατασκευή, της εθνικής ταυτότητας και ιδεολογίας κάθε χώρας. Η ταυτότητα αυτή χρησιμοποιήθηκε κατά καιρούς ως μέσο ανάκλησης των εθνικών και πολιτισμικών διαφορών μεταξύ των πληθυσμών της Θράκης, διαγράφοντας σιγά σιγά τη μνήμη του κοινού παρελθόντος τους ως πολίτες αυτοκρατοριών. Σήμερα, ο ποταμός Έβρος έχει γίνει το σύμβολο αυτού του αναγκαστικού διαμελισμού, αποτελώντας ένα φυσικό, υδατικό σύνορο, το οποίο οχυρώνει τα όρια της

Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόσφατα πολιτικά γεγονότα, όπως η προσφυγική κρίση, έχουν τραβήξει την προσοχή στην περιοχή, τη στρατιωτικοποίησή της και την εργαλειοποίηση του Έβρου, οδηγώντας στην απεικόνισή του ως κρίσιμη περιοχή. Κατά συνέπεια, αυτό είχε αντίκτυπο στη σχέση των τοπικών πληθυσμών με τον ποταμό, αποθαρρύνοντάς τους να τον προσεγγίσουν και να τον χρησιμοποιήσουν στην καθημερινότητά τους.

Ο μόνος τρόπος για να αποκατασταθεί η επικοινωνία, όχι μόνο μεταξύ των ανθρώπων και του ποταμού, αλλά και μεταξύ των δυο πληθυσμών, είναι να ανακαλέσουμε τον κοινό πολιτισμό και το κοινό παρελθόν τους, που εξακολουθεί να υπάρχει και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η επίκληση της κοινής τους μνήμης, μέσω πολιτιστικών δράσεων, μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία νέων δικτύων επικοινωνίας, τα οποία θα ξεπερνούν τα σύνορα. Αυτή η ιδέα μπορεί να συμβάλει στην πιο οργανωμένη χρήση του παραποτάμιου μετώπου και στην αναζωογόνηση της ευρύτερης περιοχής, επιστέφοντας τον ποταμό στους ανθρώπους. Η πρόθεση είναι να δημιουργηθεί μια “γέφυρα” η οποία μπορεί να διαδώσει τις αξίες, τις ιδεολογίες και τις πρακτικές που συνθέτουν τον κοινό πολιτισμό της περιοχής, προκειμένου να πυροδοτηθεί η αρχή ενός κοινού μέλλοντος.

On Board to Border(less) Futures

Questo studio si concentra sulle complesse realtà che definiscono il fiume Evros/Meric e l’intera regione della Tracia. Una regione che oggi è divisa in tre parti ma che nel corso della sua storia ha ospitato diverse popolazioni di diverse etnie, religioni e culture, che vi hanno convissuto liberamente. Dopo il Trattato di Losanna, i popoli di questa regione affrontarono la propria divisione in statinazioni, a cui seguì un cambio forzato della popolazione e della costruzione, da parte di ciascun paese, della propria narrativa e ideologia nazionale. Ciò all’epoca veniva usato come pretesto per far emergere le differenze etniche e culturali tra i popoli della Tracia, cancellando lentamente la memoria del loro comune passato come cittadini e come Imperi. Oggi il fiume Evros è diventato il simbolo di questa divisione forzata, trasformandosi in un confine “arcifinio” (confine naturale d’acqua), fortificando altresì i confini dell’Unione Europea. I recenti eventi politici come la crisi dei rifugiati, hanno attirato l’attenzione sulla regione: la sua militarizzazione e l’armamento del fiume Evros, hanno diffuso la fama di una zona pericolosa. Di conseguenza, ciò ha influito sul rapporto delle popolazioni locali con il fiume, disincentivandone l’avvicinamento e l’utilizzo nella vita di tutti i giorni.

L’unico modo per ricostruire la comunicazione tra, non solo la gente e il fiume, ma anche tra le popolazioni divise, è ricordare loro la propria cultura comune e il passato condiviso, che è ancora presente su entrambi i lati del confine. Evocare la loro memoria condivisa attraverso la cultura, può portare alla creazione di nuove reti di comunicazione che rompano i confini. Questa idea può contribuire a restituire il lungofiume e il paesaggio alla sua gente. L’intento è quello di creare un “ponte” in grado di diffondere valori, ideologie e pratiche che costituiscano la cultura comune della regione, al fine di innescare l’inizio di un futuro comune.