v
MALTA & Gozo
Sródziemnomorskie smaki
PobudZ ZMYSŁY
Wizyta na Wyspach Maltańskich to kulinarna przygoda. Wyrusz w podróż, która pobudzi zmysły, odkrywając kreatywne potrawy, wspaniałe restauracje i gościnność, która nie ma sobie równych. Kuchnia maltańska została ukształtowana przez historię. Niektóre zwyczaje sięgają wielu wieków wstecz. Dzięki strategicznemu położeniu wzdłuż ważnych szlaków handlowych wyspy musiały zaspokajać zmieniające się gusta obcych mocarstw. Dzięki temu jedzenie i posiłki nabrały międzynarodowego charakteru. Gastronomia maltańska jest zakorzeniona w tradycji i stanowi połączenie kulinarnych kultur. Pory roku przynoszą zróżnicowaną kuchnię. Są tu tradycyjne przysmaki na cykliczne wydarzenia w ciągu roku. W ostatnich czasach zapanowała moda na zdrowe odżywianie z wykorzystaniem najświeższych produktów.
JEDZ, GDZIEKOLWIEK JESTEs!
Wybór lokali gastronomicznych jest bardzo szeroki: od sprzedawców ulicznych, przez rodzinne knajpki, po restauracje wyróżnione gwiazdkami Michelin. Można zjeść posiłek w zabytkowym budynku lub na świeżym powietrzu, podziwiając piękny widok na Morze Śródziemne. Gdziekolwiek się udasz, znajdziesz szefów kuchni, którzy z pasją zaprezentują swoje najlepsze dzieła. Ważna jest też kultura kawiarniana. Urocze i tętniące życiem kawiarnie zdobią zacienione place w miastach i wsiach na Malcie i Gozo. Można tu wypić kawę i zjeść ciastko, obserwując otoczenie. Wspaniałe doświadczenia nie ograniczają się do jedzenia. Oprócz marek importowanych Malta produkuje własne wina, piwo i napoje bezalkoholowe. Wszystkie są popularne zarówno wśród miejscowych, jak i turystów.
TRADYCYJNE DANIA MIesNE Ulubionym daniem większości Maltańczyków jest królik. Tradycyjna fenkata jest podawana na spotkaniach rodzinnych i stanowi kwintesencję tego, czym powinien być udany posiłek - dzieleniem się jedzeniem i radością z dobrego towarzystwa. Podaje się go smażonego lub w postaci gulaszu. Sekretem jest wielogodzinne duszenie królika, aby uzyskać aromatyczną i delikatną potrawę. Smak wzmacnia marynata z wina, czosnku i ziół. Właściwy gulasz jest daniem głównym i można go podawać z pieczonymi ziemniakami, posypanymi nasionami kopru włoskiego i chrupiącym chlebem maltańskim.
Wielu Maltańczyków jako przystawkę serwuje również wspaniały talerz spaghetti z sosem z królika. W Mġarr, Rabacie i Baħrija znajdują się słynne restauracje, które słyną z fenkata i innych maltańskich specjałów.
Braġjoli jest prawdopodobnie najbardziej znaną potrawą maltańską. Jest to rustykalne danie z pikantnej mielonej wołowiny, boczku, jajek, bułki tartej, ziół i czosnku, zawinięte w chude plastry wołowiny i wolno gotowane w bogatym sosie z czerwonego wina i pomidorów. Tradycyjne maltańskie kiełbasy (zalzett Malti) nie przypominają żadnej innej kiełbasy, jaką kiedykolwiek jadłeś. Mielone mięso wieprzowe przyprawia się solą morską, czarnym pieprzem, mielonymi nasionami kolendry, pietruszką, czosnkiem i dużą ilością północnoafrykańskich przypraw.
POŁÓW DNIA Jeśli chcesz skosztować dania rybnego charakterystycznego dla Wysp Maltańskich, pierwsze, co przychodzi ci na myśl, to lampuki (mahi-mahi). Ta biała, mięsista ryba o delikatnym smaku jest poławiana w wodach Malty w drugiej połowie roku i podaje się ją z różnymi sosami. Poza sezonem popularny jest placek z lampuki. Inne znane ryby i owoce morza to gurbell (meagre), o mięsistej konsystencji i łagodnym smaku, pixxispad (miecznik), homar i ośmiornica. W lokalnych wodach łowi się również tuńczyka błękitnopłetwego, którego hodowlana odmiana jest towarem eksportowym, szczególnie cenionym w Japonii. Wszyscy miłośnicy ryb powinni wybrać się do Marsaxlokk. Jest to główny port rybacki, w którym można znaleźć stragany pełne ryb i skorupiaków wszystkich rozmiarów i kolorów. Jest tu też kilka naprawdę dobrych restauracji serwujących owoce morza. Szczególnie atrakcyjny jest targ w niedzielę rano, na którym można kupić lokalny miód, dżemy i wyroby rzemieślnicze, takie jak przepiękne maltańskie koronki. Marsaxlokk to idealne miejsce do podziwiania kolorowych, tradycyjnych maltańskich łodzi rybackich, zwanych luzzu. Te jaskrawo pomalowane łodzie zdobią port, a każda z nich ma parę oczu zdobiących dziób. Jest to symbol wywodzący się z czasów fenickich, gdzie oko Ozyrysa chroniło marynarzy przed niebezpieczeństwem. Inne miejscowości słynące z restauracji rybnych to Wied iż-Żurrieq, Għar Lapsi i St Paul’s Bay na Malcie oraz Mġarr, Xlendi i Marsalforn na Gozo.
Luzzu
K, LOK X A ARS
LTA
MA
M
CZY WIEDZIAŁEs, zE?
Tradycyjny sposób połowu lampuki polega na wykorzystaniu liści palmowych do tworzenia cienia. Rybacy ścinają dolne liście palmowe i splatają je w duże, spłaszczone tratwy. Tratwy są wypuszczane w morze, a kiedy słońce osiąga najwyższy punkt na niebie, lampuki gromadzą się pod nimi, aby uzyskać cień. Następnie rybacy łapią ryby w sieci.
ZATRZYMAJ SIe NA PRZEKaSKe Jeśli chodzi o jedzenie, to nie ma nic bardziej maltańskiego niż pastizzi wytrawna przekąska z ciasta. Ma kształt rombu i występuje w dwóch odmianach, wypełnionych bogatą pikantną ricottą lub groszkiem. Jest sprzedawana wszędzie: w barach, kawiarniach i sklepach z jedzeniem zwanych pastizzeriji. Inne pikantne przekąski to qassatat, pyszne okrągłe ciastka wypełnione ricottą, groszkiem, szpinakiem lub innymi składnikami, oraz timpana - ciasto z mielonym mięsem, bekonem i jajkami na twardo zapieczone między warstwami makaronu. Twistees są dostarczane w torebce. Są to przekąski na bazie ryżu z serem, aromatem dymu barbeque i kurczaka.
PASTIZZI
CODZIENNY CHLEB Żadna wizyta na wyspach nie byłaby kompletna bez spróbowania legendarnego chleba maltańskiego. Ma on chrupiącą skórkę i lekki środek z wieloma otworami powietrznymi, dzięki czemu zdobywa pochlebne opinie turystów z całego świata. Do chleba warto spróbować lokalnej oliwy z oliwek i bigilli. Ten pasztet z fasoli jest tradycyjnym dodatkiem. Jest to tak charakterystyczny element kultury, że w niektórych wioskach można usłyszeć wołanie sprzedawcy “tal-bigilla”, który zachęca mieszkańców do kupna w swoim samochodzie dostawczym.
Spróbuj także ħobż biż-żejt, który w najprostszej postaci jest maltańskim chlebem skropionym oliwą z oliwek. Tradycyjnie smaruje się go pastą pomidorową zwaną kunserva, która zapewnia wyjątkowy smak maltańskich soczystych pomidorów uprawianych latem. Ħobż biż-żejt jest podawany z mieszanką kawałków tuńczyka w oliwie z oliwek, anchois, kaparów w zalewie, świeżej zielonej papryki, suszonych pomidorów, bazylii i świeżego mielonego pieprzu.
Inną wersją chleba maltańskiego jest ftira, płaski chleb w kształcie pierścienia. Wybierz swoje nadzienie i ciesz się sycącym obiadem. UNESCO wpisało go na listę dziedzictwa kulturowego. Tradycyjna gozitańska ftira przypomina raczej pizzę, z cienko pokrojonymi ziemniakami i lokalnymi produktami sezonowymi.
SRÓDZIEMNOMORSKIE SMAKI i nie tylko
Maltanslkiie canno Wpływy śródziemnomorskie są widoczne wszędzie, od oliwy z oliwek i ziół po cannoli z pobliskiej Sycylii. Widoczne są też wpływy z dalszych zakątków świata, zwłaszcza te wynikające z historycznych związków Malty z Wielką Brytanią. Herbata
z mlekiem, typowo brytyjska, jest popularnym gorącym napojem, a placki, nietypowe dla tej części świata, są powszechne. Warto spróbować placka ze szpinakiem i tuńczykiem lub placka z ricottą.
MIEJSCA WARTE DOsWIADCZENIA
Znajduje się tu wiele restauracji w różnych sceneriach, od supernowoczesnych po klasyczne, a niektóre z nich mogą poszczycić się gwiazdką Michelin. Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się zjeść posiłek al fresco nad morzem, czy w romantycznej piwnicy przy świecach, wyjątkowa atmosfera sprawi, że Twoje doświadczenie będzie niezapomniane. Niektóre kawiarnie są znane na całym świecie i koniecznie trzeba je odwiedzić. Caffé Cordina w centrum Valletty jest jedną z nich. Mieści się w pięknym, zabytkowym palazzo o wykwintnym wnętrzu, a na imponującym placu po drugiej stronie ulicy znajduje się duży obszar stolików z parasolami. Prawnicy z pobliskiego sądu dyskutują tu o bieżących sprawach, kupujący odpoczywają, a turyści chłoną atmosferę. Z biegiem lat powiększyła się ona o restaurację, herbaciarnię, patisserię, kawiarnię i lodziarnię. Ogród herbaciany Fontanella jest jednym z najważniejszych punktów
średniowiecznego, otoczonego murami miasta Mdina. Usytuowany wysoko na murach obronnych słynie z wyśmienitych ciast i spektakularnych widoków na wyspę. Istnieją dwie inne miejsca warte odwiedzenia, znajdujące się poza szlakiem turystycznym. Kultowa Busy Bee w Msidzie jest popularna ze względu na cannoli, a ozdobna kawiarnia Elia w Ħamrun od dziesięcioleci jest miejscem spotkań ludzi z różnych środowisk.
WZNIEs TOAST W sierpniu w Valletcie z widokiem na Wielki Port oraz w połozonej na wzgórzu wiosce Nadur na Gozo odbywaja sie festiwale wina Wino maltańskie zyskało popularność i zdobywa międzynarodowe nagrody. Degustacja w winnicy jest przyjemnym doświadczeniem. Można wybrać się na szlak winiarski, odwiedzając wiele posiadłości na Malcie i Gozo, aby zobaczyć, jak winiarze dbają o to, by zbiory osiągały odpowiednią jakość od winorośli do butelki. Jeśli bardziej lubisz piwo, koniecznie spróbuj Cisk. Jest to najwyższej jakości maltańskie jasne piwo warzone ze słodu jęczmiennego, o pełnym smaku i wyraźnym słodkim posmaku. Jest bardzo popularne i serwuje się je wszędzie. Na Malcie powstało wiele mikrobrowarów, które eksperymentują z nowymi sposobami produkcji
ekscytujących mieszanek. Niektóre z nich trafiły do popularnych barów i restauracji. Malta ma nawet swój własny napój bezalkoholowy, Kinnie, który od dziesięcioleci cieszy się popularnością. Ma on słodko-gorzki smak z aromatem pomarańczy i ziół.
GASTRONOMIA NA GOZO
Gozo to nie tylko wyspa o naturalnym pięknie, gdzie życie toczy się w wolniejszym tempie, ale także miejsce, które szczyci się bogatą tradycją kulinarną. Wiele restauracji prowadzonych jest przez rodziny, a ich menu zmienia się w zależności od pory roku. W zależności od tego, co jest dostępne na lokalnym rynku, można tu zjeść gulasz z królika, pierożki lub charakterystyczne danie domowej roboty. Specjalnością może być świeży makaron z gotowanymi kalmarami, suszonymi pomidorami i serem gozitańskim, linguine z sosem z jeżowców, pomysłowe antipasto z miejscowych fig, ricotty i peklowanej szynki lub zupa z wielu gatunków ryb. Gozo jest szczególnie dumne ze swoich serów. Popularnym wyborem jest
Ġbejna - lokalny ser z owczego mleka. Może być świeży, suszony, posypany czarnym pieprzem lub konserwowany w occie. Mocno powraca twardy ser owczy, znany jako pekorin. Lokalne serowarstwo ewoluuje, a coraz większą popularnością cieszą się sery zawierające kminek, szczypiorek, a nawet wędzone sery.
ZWIEDZANIE panwi solnych Zbieranie soli morskiej jest na Wyspach Maltańskich praktyką wielowiekową. Pierwsze ślady panwi solnych wydrążonych w skałach na wybrzeżu pochodzą z czasów rzymskich. Maltańska sól morska jest bogata w jod, a tradycja jej pozyskiwania jest wciąż żywa.
COs SŁODKIEGO
Jesli lubisz słodycze, mozesz spróbowac wspaniałych przysmaków. Qagħaq tal-għasel, co oznacza miodowe krążki, to pyszny przysmak z miękkiego ciasta. Pomimo nazwy, nadzienie jest w rzeczywistości rodzajem melasy. Najlepiej smakują z gorącym napojem. Tarta migdałowa (torta tal-lewż) to kolejny popularny deser, którego podstawowym składnikiem są migdały z dodatkiem lokalnego miodu i skórki pomarańczowej, natomiast mqaret to smaczne, smażone w głębokim tłuszczu kieszonki z ciasta w kształcie rombu wypełnione pastą daktylową i nasionami kopru włoskiego.
The ħelwa tat-tork jest przygotowywana z cukru, sezamu, migdałów, orzechów i wanilii, zwykle podawana w małych porcjach. Niektóre smakołyki są sezonowe i zgodne z kalendarzem religijnym. Obsypane cukrem migdały (perlini) są synonimem wesela, ciasto z orzeszkami piniowymi w kształcie śnieżnej góry (prinjolata) - karnawału, a kwareżimal, kruchy biszkopt bez jajek i tłuszczów, piecze się w okresie Wielkiego Postu.
Żeppoli ta’ San Ġużepp, smażone kulki z ciasta wypełnione słodką ricottą i polane miodem, podaje się w święto św. Józefa, 19 marca. Tradycyjnymi słodyczami wielkanocnymi są Figolli. Są to duże ciasteczka wypełnione masą migdałową, ozdobione kolorowym lukrem lub czekoladą, w kształcie ryby, baranka lub serca.
SEZONOWE PRZYSMAKI
Nie ma maltańskiego letniego festynu bez tradycyjnego lokalnego nugatu, czyli qubbajt, podawanego zwykle na bogato zdobionych ulicznych straganach podczas uroczystości dla patrona wioski.
Għadam tal-mejtin (kości umarłych) podaje się, aby uczcić pamięć zmarłych krewnych w listopadowy Dzień Zaduszny. Nie dajcie się zmylić nazwie. Te, rozpływające się w ustach ciasteczka z kruchego ciasta z nadzieniem z masy migdałowej są naprawdę pyszne. W okresie świąt Bożego Narodzenia firmy cateringowe i rodziny świętują przy ciastach migdałowych, owocowych, mince pie, ciastkach czekoladowych i świątecznych puddingach, kończąc rok na słodko.