Jaarrapport vitalsounds 2013 by Vitalsounds

JAARRAPPORT VITALSOUNDS

2013 [Vertrouwelijk document]

Vitalsounds (CAW Zuid-West-Vlaanderen) Wandelingstraat 31 â&#x20AC;&#x201C; 8500 Kortrijk T 0491 71 83 76 | info@vitalsounds.be | www.vitalsounds.be

Jaarrapport Vitalsounds Kortrijk, juni 2014 Redactie: Bert Hauspie M.m.v.: Bart Vande Kerckhove, Bert Boone, Thomas Jacques Verantwoordelijk uitgever: Bart Vande Kerckhove (projectcoรถrdinator)

INHOUD Situering Vitalsounds project .................................................................................................................. 4 Korte omschrijving............................................................................................................................... 4 Historiek .............................................................................................................................................. 4 Het grensoverschrijdend Interreg IV-programma ............................................................................... 5 De doelgroep ....................................................................................................................................... 5 Werkmethodieken............................................................................................................................... 6 Risicobeperking of Harm Reduction ................................................................................................ 6 Peer support .................................................................................................................................... 6 Outreachend werken....................................................................................................................... 6 Selectieve & geĂŻndiceerde preventie............................................................................................... 6 De Vitalsounds medewerkers.............................................................................................................. 6 Partners ............................................................................................................................................... 7 Spiritek............................................................................................................................................. 7 VAD .................................................................................................................................................. 7 Modus Vivendi / Modus Fiesta ........................................................................................................ 7 Breakline .......................................................................................................................................... 7 Spuitenruil Vlaanderen .................................................................................................................... 7 Vitalsounds In Actie ................................................................................................................................. 8 Peer support in de praktijk .................................................................................................................. 8 Partypeers: het vrijwilligersteam .................................................................................................... 8 Basisvorming ................................................................................................................................... 8 Interventie Newip ............................................................................................................................ 8 Masterclass Ketamine ..................................................................................................................... 9 Andere activiteiten .......................................................................................................................... 9 Partytrix ............................................................................................................................................. 10 Studienamiddag Vitalsounds & Spiritek ............................................................................................ 10 Interventies ....................................................................................................................................... 11 Infostand........................................................................................................................................ 13 Verdeelde materialen .................................................................................................................... 13 Relax Zone ..................................................................................................................................... 14 Organisatoren ................................................................................................................................ 14 Website ............................................................................................................................................. 14

ÂŠ Vitalsounds 2014

Sociale media..................................................................................................................................... 16 Facebook ....................................................................................................................................... 16 Twitter ........................................................................................................................................... 16 Andere ........................................................................................................................................... 17 De Vitalsounds App ........................................................................................................................... 17 De gebruikersenquêtes ......................................................................................................................... 18 Inleiding ............................................................................................................................................. 18 Methodologie .................................................................................................................................... 18 Resultaten: algemeen........................................................................................................................ 18 Data ............................................................................................................................................... 18 Geslacht ......................................................................................................................................... 18 Leeftijd ........................................................................................................................................... 19 Nationaliteit & regio ...................................................................................................................... 19 Leefsituatie .................................................................................................................................... 20 Het gebruik .................................................................................................................................... 21 Nieuwe trends in gebruik .............................................................................................................. 24 Informatieverschaffing .................................................................................................................. 24 SOA-test ......................................................................................................................................... 25 Nuttigheid acties ........................................................................................................................... 26 Resultaten: Vlamingen versus Fransen ............................................................................................. 27 Data ............................................................................................................................................... 27 Geslacht ......................................................................................................................................... 27 Leeftijd ........................................................................................................................................... 28 Leefsituatie .................................................................................................................................... 28 Het gebruik .................................................................................................................................... 29 Informatieverschaffing .................................................................................................................. 30 SOA-test ......................................................................................................................................... 31 Nuttigheid acties ........................................................................................................................... 31 Vitalsounds in Europa ............................................................................................................................ 33 NEWip & Nights 2013 ........................................................................................................................ 33 Party+ Seminary ................................................................................................................................ 34 Toekomstperspectieven ........................................................................................................................ 35 Bijlage 1: Interventies 2013 ................................................................................................................... 36 Bijlage 2: Enquête Vitalsounds & Spiritek ............................................................................................. 37

Bijlage 3: Gebruikersresultaten 2013 in detail ...................................................................................... 38 Sponsors ................................................................................................................................................ 40

ÂŠ Vitalsounds 2014

SITUERING VITALSOUNDS PROJECT KORTE OMSCHRIJVING Vitalsounds is een preventie-, risicoreductie- en peer support project gericht op het uitgaansleven in West-Vlaanderen en regio Gent-Oudenaarde. We richten ons voornamelijk op de elektronische muziekscene waar we op party’s, clubs, festivals en andere (mega) evenementen onze gezondheidsbevorderende acties uitvoeren. In kader van het grensoverschrijdend Europees programma, Interreg IV, werken we samen met de Rijselse organisatie Spiritek (zie p. 7). De focus van ons project ligt op veiliger uitgaan. Concreet biedt Vitalsounds uitgaande jongeren wetenschappelijk correcte en bruikbare informatie over drugs(gebruik), veilig seksueel contact en gehoorschade aan tijdens het uitgaan. Dit via onze mobiele infostand op evenementen en via online kanalen: enerzijds onze website (zie p. 14-15) en anderzijds sociale media op Facebook, Twitter en partyfora (zie p. 16-17).

HISTORIEK Vitalsounds is ontstaan vanuit CAW Stimulans (het huidige CAW Zuid-West-Vlaanderen), gesitueerd te Menen. Coördinator – en tevens oprichter van Vitalsounds – Bart Vande Kerckhove kwam als drughulpverlener rond de eeuwwisseling tot de vaststelling dat er een specifieke groep van experimentele en recreatieve partydruggebruikers nauwelijks bereikt werd door de klassieke preventie en drughulpverlening. Drugpreventie is meer dan alleen voorkomen van gebruik, en hulpverlening is niet alleen werken vanuit het verslavingsconcept. Tot 18-jarige leeftijd wordt op school universele preventie georganiseerd om jongeren druggebruik te ontraden. Wanneer gebruik problematisch wordt of er afhankelijkheid optreedt, kan men naar de specifieke drughulpverlening stappen. Tussen deze fases is er zo goed als geen aanbod omtrent preventie, laat staan harm reduction. Een hiaat die met het opstarten van Vitalsounds werd aangepakt. In het uitgaansleven waar er frequenter met diverse middelen wordt geëxperimenteerd, was preventie in Vlaanderen relatief onontgonnen. Sinds de opkomst van ecstasy (XTC) in de jaren ’90 zijn er vooral repressieve acties ingezet geweest. Vanaf 2001 is de VAD (zie Partners, p.7) zich ook op het uitgaansleven beginnen richten met de ‘Bedrogen’-campagne en vanaf 2003 onder de noemer ‘Partywise’. Echter, het grootste deel van deze partydruggebruikers ontwikkelt geen problematisch gebruik of afhankelijkheid. In hun beleving associëren zij hun gebruik ook niet als problematisch. Bovendien wil de groep van partydruggebruikers zich ook helemaal niet associëren met verslaafde gebruikers uit de drughulpverlening. Doch stellen zij zich wel bloot aan diverse risico’s. In 2005 ging het Vitalsounds-project van start. In een eerste fase was Vitalsounds werkzaam in Menen en omstreken zoals Wevelgem, Kortrijk en Waregem. Daarna in samenwerking met stad Oostende en later ook op evenementen in Brugge. De samenwerking met het Franse Spiritek, binnen het kader van het Europese grensoverschrijdende project Interreg IV, kwam er in 2010. Hierdoor kon Vitalsounds ook uitbreiden qua

personeelsbezetting. Tevens werd de Partypeers-werking uitgebouwd tot wat ze nu is geworden (zie Peer support in de praktijk, p.8).

HET GRENSOVERSCHRIJDEND INTERREG IV-PROGRAMMA Sinds januari 2010 zijn Vitalsounds en Spiritek dus samen actief in het uitgaansleven in kader van het 'Grensoverschrijdend Programma Interreg IV, Europese territoriale samenwerking, FrankrijkWallonië-Vlaanderen'. Dit Frans-Vlaamse deelprogramma liep tot eind 2013 en krijgt een verlenging tot eind 2014. De Frans-Belgische grensstreek kent vele uitgaansgelegenheden (danscafés, clubs, evenementen en festivals), waardoor veel jongeren zich in het weekend over de grens verplaatsen. Het tweetalige, mobiele team van Vitalsounds & Spiritek gaat gemiddeld twee keer per maand op interventie. Na observaties en contacten met lokale intermediairen worden events, festivals en clubs geselecteerd waar een tweetalig publiek aanwezig is. Het werkingsgebied van dit grensoverschrijdende project is vrij uitgestrekt: van de Franse regio NordPas-de-Calais tot het Oost-Vlaamse Gent en Oudenaarde. De departementen du Nord en Pas-deCalais en de arrondissementen Kortrijk, Veurne, Ieper, Brugge, Diksmuide, Roeselare, Tielt, Oostende, Oudenaarde en Gent komen allemaal in aanmerking om acties uit te voeren. Naast de financiële inbreng vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (Interreg IV), werd in 2013 de grensoverschrijdende samenwerking gesteund door de provincies West- en OostVlaanderen, en de steden Menen, Oostende en Kortrijk.

DE DOELGROEP Eerst en vooral richt Vitalsounds zich tot het brede uitgaanspubliek in de elektronische muziekscene. Onze boodschap rond veiliger uitgaan bevat daarom een breed spectrum rond thema’s zoals gehoorschade, veilig vrijen, en drugsinformatie. Meer specifiek ligt de focus van Vitalsounds op de experimentele en recreationele partydruggebruiker of weekendgebruiker. Hierin gaat de boodschap dieper in op hoofdzakelijk het druggebruik, met bijvoorbeeld risicobeperkend advies en materiaal omtrent het gebruik van partydrugs. Daarnaast richten we ons ook rechtstreeks op clubuitbaters en evenementorganisatoren die het welzijn van hun klanten willen optimaliseren. Tenslotte trachten we het beleid op lokaal niveau te betrekken in het belang van veiliger uitgaan. Steden en gemeenten mogen dan wel indirect betrokken zijn, toch kunnen zij engagementen aangaan om op lange termijn acties te ontwikkelen om zodoende de risico’s bij hun lokale uitgaansgelegenheden en -publiek te verminderen.

Het voor ons ideale scenario is te komen tot een integrale benadering met diverse partners uit het uitgaansleven. Hiermee beogen we zowel de doelgroep van feestvierders, organisatoren en clubuitbaters en het lokale beleid.

WERKMETHODIEKEN Risicobeperking of Harm Reduction De pragmatische realiteit in het uitgaansleven toont aan dat ondanks alle universele preventie en repressie er toch steeds een groep zal blijven bestaan die partydrugs zal gebruiken in het uitgaansleven. Daarom kiezen we ook voor de methodiek van risicobeperking of harm reduction. De focus ligt hier dus niet op het voorkomen en verminderen van het gebruik, maar op het voorkomen en beperken van de risico’s die onlosmakelijk verbonden zijn met het uitgaansleven.

Peer support Om dichter bij onze doelgroep te komen en dieper te kunnen doordringen in deze subculturen, werken we ook met de methodiek van peer support. ‘Peers’ zijn leefstijl- en ervaringsgenoten en hebben als gevolg meer invloed op het gedrag van de doelgroep dan een gemiddelde preventiewerker. Daarnaast proberen we de doelgroep ook te betrekken in de totale structuur van Vitalsounds via onze ‘Partypeers’-werking. Via vormingen, focusgroepen en sociale media biedt Vitalsounds voor zijn peers een participerend platform aan.

Outreachend werken Om recreatieve partydruggebruikers te bereiken gaan we outreachend te werk en benaderen we hen onbevooroordeeld in hun eigen omgeving, zowel op diverse locaties in het uitgaansleven als online op sociale media.

Selectieve & geïndiceerde preventie Omdat er frequenter wordt gebruikt in het uitgaansleven (in vergelijking met de algemene bevolking) en dit bij gevolg een hoger risico op gezondheids- en sociale problemen met zich meebrengt, biedt Vitalsounds gerichte en selectieve preventie- en gezondheidsboodschappen aan op maat van de (sub)doelgroep en het individu. Door het aanbieden van wetenschappelijk correcte informatie en structurele ondersteuning zetten we partydruggebruikers aan tot bewust, weloverwogen en een meer verantwoord gedrag.

DE VITALSOUNDS MEDEWERKERS Naast coördinator Bart Vande Kerckhove werken nog twee andere professionelen mee in het project: Bert Boone en Bert Hauspie, die sinds januari 2011 meedraaien in het team. Tenslotte konden we in 2013 gedurende de drukkere periodes tijdens het jaar en de zomervakantie rekenen op onze jobstudent Thomas Jacques, die ook al eerder bij Vitalsounds actief was als stagiair en als vrijwilliger.

PARTNERS Spiritek Zoals hierboven vermeld, werkt Vitalsounds samen met Spiritek op de meeste interventies in het uitgaansleven. Dus op de meeste interventies zijn we met een tweetalig team op pad. Hun werking in het uitgaansleven bestaat reeds sinds 1996. Spiritek is gesitueerd in Rijsel en is als organisatievorm een CAARUD: Centre d’Accueil et d’Accompagnement à la Réduction de risques pour Usagers de Drogues. Zij richten zich voornamelijk op gebruikers die nog niet in de hulpverlening vertoeven en bij wie het gebruik grote risico’s inhoudt. Voor de meest gemarginaliseerde gebruikers hebben ze een inloophuis waar men onthaal, info en persoonlijk advies verstrekt; toegang tot zorg qua hygiëne, eerste verzorging, screening op overdraagbare ziektes; verstrekking van materialen om infecties te voorkomen zoals propere injectienaalden en condooms; straathoekwerk; enz. Dit kunnen we qua werking vergelijken met het in Vlaanderen bekende Spuitenruil, MSOC (doch zonder substitutieverstrekking) en straathoekwerk.

VAD De vzw Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) overkoepelt het merendeel van de Vlaamse organisaties die werken rond de thematiek van alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie en gokken. Met VAD-medewerker Jochen Schrooten wordt een aantal maal per jaar samengezeten in de werkgroep Uitgaan. Daarnaast betrekt Jochen ons ook in het verhaal van het Quality Nights charter dat sinds 2012 operationeel is. Met het charter kunnen clubs, discotheken of events zich engageren om aan een aantal criteria te voldoen die het welzijn en de gezondheid van feestvierders bevorderen.

Modus Vivendi / Modus Fiesta Modus Vivendi, die haar thuisbasis in Brussel heeft, is net als Vitalsounds een harm reduction en peer support project in het uitgaansleven. Daarnaast bieden zij in hun inloophuis ook onthaal, informatie en adviezen over partydrugs, materialen om overdraagbare ziektes te voorkomen en drug-testing aan. Met Modus Fiesta (de peer support afdeling van Modus Vivendi) staan we jaarlijks samen op Dour Festival met een infostand, mobiel team en relax zone.

Breakline Breakline is het enige andere peer support en harm reduction project in Vlaanderen dat zich ook richt op het uitgaansleven. Breakline, die zich situeert in Antwerpen, bestaat al een aantal jaren langer dan Vitalsounds, maar werkt kleinschaliger. Met Breakline wordt jaarlijks samengewerkt op het grootste indoor event van de elektronische muziek: I Love Techno.

Spuitenruil Vlaanderen Sinds 2011 heeft Vitalsounds ook een samenwerkingsovereenkomst met vzw Spuitenruil Vlaanderen. Dit ter preventie van gezondheidsschade door nasaal druggebruik, meer specifiek de preventie van de verspreiding van besmettelijke aandoeningen zoals Hepatitis C, via het delen van snuifmaterialen onder gebruikers.

VITALSOUNDS IN ACTIE PEER SUPPORT IN DE PRAKTIJK Partypeers: het vrijwilligersteam In 2013 konden we rekenen op een vrijwilligersteam van in totaal 30 partypeers. Hiervan hebben er 20 partypeers effectief meegewerkt op de evenementen waar Vitalsounds aanwezig was met de infostand (inclusief de eigen georganiseerde studienamiddag). Samen hebben ze bijna 413 uren de infostand bemand verdeeld over 29 verschillende evenementen (van de in totaal 33 evenementen waarop Vitalsounds aanwezig was in 2013). Van de partypeers die in 2013 hebben meegewerkt is – net als vorig jaren – de meerderheid woonachtig in Oost-Vlaanderen met Gent als uitvalsbasis. Anderzijds komen onze partypeers vanuit alle windstreken van Vlaanderen. De overgrote meerderheid zijn mannen (80%) tegenover 20% vrouwelijke partypeers.

Basisvorming Het Vitalsounds-team organiseerde in 2013 al voor de derde keer een algemene basisvorming voor de nieuwe partypeers. Op zaterdag 9 maart kreeg een groep van 7 partypeers deze vorming, die ditmaal plaats vond in het dienstencentrum te Gentbrugge. De inhoud ging over volgende thema’s:     

Voorstelling van het Vitalsounds-project Info over de methodieken peer support & harm reduction Info over partydrugs Theorie over EHBDu (Eerste Hulp bij Drugsongevallen in het Uitgaansleven) Communicatietechnieken en de rol als partypeer

Het doel bestaat erin dat iedere partypeer deze basisvorming heeft gevolgd vooraleer men de infostand van Vitalsounds kan bemannen.

Interventie Newip Na in 2012 een eerste geslaagde uitwisseling te hebben gehad met Jamal en Thomas op buitenlandse interventie onder de NEWip1-vlag, trok Jamal ook in de zomervakantie van 2013 nogmaals erop uit. Ditmaal was de bestemming S.U.N. Festival in Hongarije. Van 24 t.e.m. 28 juli 2013 bemande hij er de infostand en relax zone. Jamals tweede ervaring is hieronder te lezen.

Net als Vitalsounds draagt NEWip de visie van peer support en harm reduction in het uitgaansleven, maar dan in een internationale en Europese context. Vanuit dat perspectief rekruteert NEWip partypeers uit verschillende Europese landen, om voor een internationaal publiek info en zorg op maat te kunnen bieden in de eigen moedertaal op verschillende festivals in Europa.

“Ik vond het super dat ik weer eens de kans kreeg om samen met het NEWip-team op interventie te kunnen gaan op de eerste editie van S.U.N. festival. Het was er prachtig: zalig weer en een unieke locatie tussenin mooie landschappen en veel natuur. Er heerste ook een heel vrij gevoel omdat er geen omheining was rond het festival. Ik vond het leuk en fijn om andere partypeers terug te zien vanop de vorige interventie in Kroatie in 2012, alsook de nieuwe partypeers te ontmoet te hebben en te zien hoe de Hongaarse harm reduction organisatie te werk ging op het festival. Interessant was hoe we als groep creatief te werk gingen en met minimale uitrusting er toch in geslaagd waren om de partygoers – die nood hadden aan advies of rust – toch de nodig hulp te kunnen bieden. Als er een volgende opportuniteit zich aanbiedt om mee te gaan met NEWip grijp ik ze met beide handen. Ik heb er zoveel geleerd van andere en over mezelf en raadt het iedere vrijwilliger of niet-vrijwilliger aan om zo'n ervaring eens mee te maken”.

Jamal, partypeer

Masterclass Ketamine Op 27 april 2013 organiseerde Vitalsounds voor de tweede keer een masterclass. De bedoeling van een masterclass is om dieper in te gaan op een bepaald onderwerp of partydrug. Een masterclass is niet alleen bedoeld voor onze eigen partypeers, maar wordt ook opengesteld voor andere bezoekers zoals collega’s, vrienden van partypeers, hulpverleners, uitgaanders, recreatieve gebruikers, etc. Voor de masterclass ketamine nodigden we opnieuw dr. Hylke Vervaeke (Vrije Universiteit Amsterdam) uit als gastspreker. Als neurowetenschapper is ze een experte in hetgeen zich afspeelt in de hersenen bij het gebruik van partydrugs. Deze wetenschappelijke informatie brengt ze op een begrijpelijke manier naar voor, zodat ook iemand met een niet-wetenschappelijke achtergrond heel wat heeft opgestoken tijdens onze tweede masterclass. Het werd een boeiende en geslaagde namiddag waarbij een 35-tal geïnteresseerden op aanwezig waren.

Andere activiteiten Specifieke vorming/briefing voor het Dour Festival Op donderdagavond 23 mei 2013 werd samen gekomen om de vierdaagse interventie op het Dour Festival halfweg juli goed voor te bereiden. Ditmaal werd dit infomoment niet uitbesteed aan onze partnerorganisatie Modus Fiesta, maar werd de vorming/briefing door de eigen medewerkers in elkaar gestoken. De taalbarrière bleek in voorgaande jaren toch wat groot te zijn om een vorming in het Frans mee te volgen. Daarom werd in 2013 beslist om de Dourvorming te laten organiseren door de eigen organisatie waar de partypeers – die meegaan naar het Dour Festival – deel van uitmaken.

Het programma zag er als volgt uit:    

Interactieve sessie: do’s & don’ts m.b.t. de infostand en het mobiel team EHBDu: overdosissen en bad trips Woordenschat Nederlands-Frans m.b.t. interventie Dour Festival Praktische informatie m.b.t. interventie Dour Festival

Op die manier waren de 7 partypeers optimaal voorbereid voor de interventie op het Dour Festival voor de shiften van het mobiel team en de infostand. Bedankingsmoment Net zoals vorig jaar werd na de zomervakantie een bedankingsmoment georganiseerd. In 2012 in de vorm van een BBQ, in 2013 werd noodgedwongen – wegens het slechte weer – gekozen voor een etentje in een Turks pizzarestaurant in Gent. Maar het bleek een succes te zijn. 10 partypeers waren er op de avond van 19 september aanwezig om na te praten over de toen bijna voorbije festivalzomer.

PARTYTRIX Op vraag van Entrepot vzw in Brugge heeft Vitalsounds-coördinator, Bart Vande Kerckhove, op 4 mei 2013 een presentatie gegeven op hun Partytrix vormingsdag voor beginnende en gevorderde partyorganisatoren. Onder het topic ‘Preventie in het uitgaansleven’ werd stilgestaan bij zaken zoals:   

Hoe herken je middelengebruik? Wat zijn de symptomen? Hoe kan je als organisator het middelengebruik tot een minimum herleiden?

Dit werd belicht vanuit een integrale samenwerking tussen, en gedeelde verantwoordelijkheid van, alle partners in het uitgaansleven – doorweven met praktijkervaringen en observaties vanuit onze praktijkervaring met Vitalsounds. Tijdens de gehele duur van het event was ook de bemande infostand te bezichtigen.

STUDIENAMIDDAG VITALSOUNDS & SPIRITEK Maandag 21 oktober 2013 organiseerden Vitalsounds en Spiritek voor de eerste maal een studienamiddag rond preventie, peer support en risicobeperking in het uitgaansleven. De studienamiddag, die plaats vond in het muziekcentrum Track te Kortrijk, bood een ideale gelegenheid om even een terugblik te werpen op de interregionale samenwerking tussen beide organisaties onder het Interreg-IV programma van 2010-2013. De opkomst lag rond de 40 à 50 bezoekers. Simultane vertaling Nederlands-Frans en vice versa werd voorzien. De namiddag begon met het onthaal van de gasten. Hierbij werden broodjes en koffie gratis aangeboden. Tijdens dit onthaal kon men terecht aan onze infostand of kon men luisteren naar een dj-set van Dustrickx (artiestennaam) met muziek uit ons werkveld. Zowel de infostand als de dj-set werd verzorgd door enkele van onze partypeers.

Na het onthaal werd er een verwelkomingswoordje gegeven door beide directeurs van zowel CAW Stimulans als van Spiritek. Hierna werd de 4-jarige Interreg samenwerking tussen Vitalsounds en Spiritek grondig uit de doeken gedaan door de projectcoördinatoren. Er kwamen ook enkele Vlaamse en Franse partypeers uitleggen waarom zij persoonlijk meewerken als partypeer en wat zij belangrijk vonden aan het werken via de methodiek van peer support. Hierna was het tijd voor de internationale gastspreekster, Judith Noijen van Jellinek Preventie uit Amsterdam. Zij bracht als experte omtrent peer support in het uitgaansleven een presentatie naar voor met de methodiek belicht vanuit een onderzoeks- en Europees perspectief. Deze presentatie werd gevolgd door een pauze waarin de deelnemers konden genieten van een drankje en een streepje muziek. Voor het laatste deel van de studienamiddag was er een paneldiscussie voorzien met verschillende internationale experts uit het werkveld. Hier werden tal van stellingen besproken, en interessante vragen uit het publiek bediscussieerd. Tenslotte werd deze studienamiddag afgesloten met een conclusie door Bart Vande Kerckhove, projectcoördinator van Vitalsounds, en konden de gasten achteraf genieten van een receptie. De receptie werd opnieuw opgeluisterd door onze deejay en er was de gelegenheid voorzien om een bezoekje te brengen aan de bemande infostand.

INTERVENTIES In totaal werd de mobiele infostand in 2013 op 33 verschillende evenementen geplaatst. Van kleinschalige alternatieve events tot grootschalige mega-events. Van indoor-events tot festivals in open lucht. Aangezien we op sommige evenementen meerdere dagen hebben doorgebracht komt dit – in dagen uitgedrukt – uit op 37 dagen interventies. Voor een overzicht van alle interventies in 2013 verwijzen we graag door naar bijlage 1 (zie p. 37). Zoals we altijd duidelijk maken in de voorstelling van ons project, focust Vitalsounds zich op elektronische muziekevents. Omdat elektronische muziek wel een erg breed begrip is, wordt op onderstaande figuur duidelijk welke elektronische muziekgenres het meest worden aangedaan met de Vitalsounds-infostand. Duidelijk zichtbaar in de grafiek worden de meeste interventies gedaan in het hardcore-milieu. Wat meespeelt hierbij is dat Vitalsounds een goede verstandhouding heeft met heel wat organisatoren uit de hardcore-scene. Daarnaast zijn de meeste partypeers goed vertrouwd met het hardcore-milieu.

Hardcore, Acidcore, Breakcore en subgenres Jumpstyle/Hardtechno Various Electronic Music Dubstep/Drum'n Bass Goa-Trance House/Techno Various Alternative Music

Figuur 1 - Interventies Vitalsounds volgens muziekgenre

Net als in voorgaande jaren, is Gent ook in 2013 overduidelijk de plaats waar Vitalsounds het meest aanwezig is op evenementen. Niet verwonderlijk, want Gent is voor heel wat jongeren uit West- en Oost-Vlaanderen – maar ook voor jongeren ver daarbuiten (Franse, Waalse, Antwerpse, Limburgse jongeren) – een populaire stad om uit te gaan. Daarenboven is het de grootste stad in het Vlaamse werkingsgebied van Vitalsounds. Op de tweede plaats komt de West-Vlaamse stad Waregem te staan. De derde plaats wordt bekleed door – opnieuw – twee West-Vlaamse steden: Kortrijk en Brugge. Wanneer beide provincies, West- en Oost-Vlaanderen, met elkaar worden vergeleken, is het beeld exact 50/50 verdeeld. Voor Oost-Vlaanderen vinden het grootste aandeel van de evenementen waarop Vitalsounds aanwezig is, plaats in Gent. Voor West-Vlaanderen liggen dergelijke evenementen verspreid over de ganse provincie: in Brugge, Menen, Waregem, Oostende, Kortrijk, …

Gent

Waregem

Kortrijk

Brugge

Menen

Oudenaarde

Torhout

Ieper

Avelgem

Knokke

Oostende

Dour

Wachtebeke

Figuur 2 - Interventies Vitalsounds volgens gemeente/stad

Infostand Het Vitalsounds team, dat tijdens de weekends allerhande uitgaansgelegenheden in het elektronische muziekmilieu afschuimt, bestaat uit minstens 1 professionele medewerker en 1 partypeer. Gemiddeld gaan we een 3-tal keer per maand op interventie met ons mobiel team. De infostand is één van de kanalen die door Vitalsounds wordt gebruikt om de partydruggebruikers te bereiken in het weekend. Via een infostand op locatie wordt persoonlijk contact gelegd om zoveel mogelijk gezondheidsbevorderende boodschappen te verspreiden. Aan de infostand van Vitalsounds kan een bezoeker volgende materialen of diensten gratis ter beschikking krijgen: •

•

Materialen - Infoboekjes en -flyers:  Info omtrent de meest voorkomende partydrugs (effecten, risico’s, advies om risico’s te verminderen, EHBDu,...)  Info omtrent gehoorschade  Info omtrent seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) Preventie- en harm reduction parafernalia: risicobeperkend snuifmateriaal, steriel water, oordoppen, condooms Eye-catchers: lolly’s, nekkoorden, stickers, … Diensten - Een luisterend oor en losse babbel - Het afleggen van onze kennistests van 10 meerkeuzevragen  Een basis-kennistest over alcohol en cannabis  Een gevorderde kennistest over de meest voorkomende partydrugs - Het afleggen van de Vitalsounds/Spiritek gebruikersenquête

Verdeelde materialen In onderstaand overzicht worden de cijfers weergegeven van het aantal verdeelde materialen tijdens de laatste 3 jaren. Dit gaat enkel om de verdeelde materialen die werden uitgedeeld aan de infostand gedurende de verschillende interventies op feestjes, festivals, ... Materiaal Totaal verdeelde info partydrugs, veilig vrijen, gehoorschade Totaal verdeeld promomateriaal Totaal verdeelde mannencondooms en vrouwencondooms Totaal verdeelde oordoppen (bij benadering) Totaal ingevulde kennistests Totaal ingevulde gebruikersenquêtes

2011 11.095 1.229 9.187 onbekend 225 688

2012 9.827 1.258 7.804 12.950 240 473

2013 8.819 1.036 9.725 10.851 201 409

Tabel 1: Totaal verdeelde materialen tussen 2011 en 2013

Belangrijk om hierbij te vermelden is dat deze materialen niet “en masse” worden uitgedeeld door ons, maar op initiatief van de infostandbezoeker zelf worden uitgekozen en meegenomen. Met andere woorden, het is enkel de infostandbezoeker die interesse heeft in bepaalde materialen die in deze cijfers wordt opgenomen.

Relax Zone Op de grote evenementen waar Vitalsounds op aanwezig is (Dour Festival en I Love Techno) en waarbij wordt samengewerkt met één of meerdere van onze partners, wordt er een Relax Zone voorzien. Die wordt enkel door professionals en ervaren peers bemand. Ook externe professionals of studenten met medische of andere menswetenschappelijke kennis zijn er altijd van harte welkom om mee te helpen. Feestvierders kunnen er terecht voor alle niet-medische zorgen. Concreet komen ze er terecht wanneer ze gewoon even willen uitrusten wegens oververmoeidheid, wanneer ze last hebben van een vervelende alcoholroes, wanneer ze in een bad trip zijn terecht gekomen, enz. Opgelet: wanneer er enig medisch risico is, worden ze doorverwezen naar het Rode Kruis.

Organisatoren Vitalsounds werkt grotendeels rechtstreeks samen met de organisatoren van de evenementen waarop Vitalsounds aanwezig is met een infostand. Er wordt meestal een samenwerking aangevraagd, waarbij het project kort wordt toegelicht met wat wordt aangeboden door Vitalsounds en wat de vereisten zijn hiervoor. Het gebeurt ook steeds vaker dat organisatoren zelf initiatief nemen om onze aanwezigheid met infostand aan te vragen. Zoals eerder vermeld werkt Vitalsounds op heel uiteenlopende evenementen in het nachtleven: van middelgrote party’s tot mega-events, van festivalletjes tot discotheken. Belangrijk is dat het event waar Vitalsounds op aanwezig is, aan een aantal criteria voldoet. Er wordt een minimum van een 500-tal bezoekers verwacht op het event, er wordt elektronische muziek gespeeld, het is gelokaliseerd binnen het Interreg-werkingsgebied, enz. Grote organisaties of discotheken waarop we reeds langere tijd kunnen rekenen en/of waarmee we al meerdere malen hebben samengewerkt willen we hierbij graag eens extra in de verf zetten: namelijk Nasty Mondays (o.a. Kozzmozz, Retro Acid), Suburb Soundz (o.a. Elements Festival, MuSick XL), Liberty White (o.a. Chronicles, Manu Kenton Reunion), Live Nation (I Love Techno), Club Soda Festival, Bass Events (Bassleader, The Qontinent), ID&T (The Qontinent), 5voor12 (10 Days Off), Footworxx, Noisy Bastards, en de organisatie achter Dour Festival. Daarnaast zijn er tal van kleinere organisaties waarmee we reeds meerdere keren hebben samengewerkt of waarmee we in 2013 voor een eerste keer hebben samengewerkt. Vanzelfsprekend hopen we met hen allen in de toekomst ook verder samen te werken. Tegelijkertijd is het natuurlijk op zijn plaats om alle organisatoren en clubs te bedanken voor de samenwerking(en) die er in 2013 zijn geweest.

WEBSITE Onze website, www.vitalsounds.be, werd begin 2011 in een nieuw kleedje gestopt en regelmatig werd de website geüpdatet. Sindsdien gaat het aantal websitebezoeken en –bezoekers alleen maar in stijgende lijn. In totaal kreeg onze website in 20132: 31667 bezoeken. Anders uitgedrukt gaat het om 27236 unieke bezoekers die de website hebben bezocht. Wanneer dit per week wordt bekeken, 2

Waarvan de website 2 dagen niet functioneerde en dus geen bezoeken noteerde.

komt dit neer op gemiddeld 560 unieke bezoekers per week. Ter vergelijking: in 2011 en 2012 waren dit respectievelijk 157 en 332 unieke bezoekers per week. Kortom, jaarlijks ongeveer een verdubbeling van het aantal bezoekers per week. 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 Figuur 3: Aantal unieke bezoekers per week in 2013

Uiteindelijk omvat de website volgende rubrieken: • • • • • • • • • • • • •

‘Wie zijn we’: voorstelling van het project Vitalsounds ; ‘Vitalfacts’: info rond de effecten, risico’s, risicobeperkingen van de meest voorkomende partydrugs ; ‘Veiliger uitgaan’: info rond seks onder invloed, gehoorschade en drugs in het verkeer ; ‘Nieuwsflash’: nieuwsberichten i.v.m. veiliger uitgaan en/of onze eigen werking ; ‘Early Warnings’: waarschuwingen over vervuilde of hoog gedoseerde partydrugs die in omloop zijn ; ‘Android app’: info en link naar de Vitalsounds applicatie ; ‘Partypeers’: oproep voor de rekrutering van partypeers ; ‘Aanvraag infostand’: overzicht gericht aan organisatoren wat onze infostand te bieden heeft en wat onze minimale vereisten zijn ; ‘Links’: lijst van website-url’s van onze partners, peer support- en harm reduction projecten, partyfora, en websites die op één of andere manier veiliger uitgaan promoten ‘Sponsors’: overzicht van de instanties die het Vitalsounds-project mee financieren ; ‘Contact’: contactformulier waar de websitebezoeker terecht kan met al zijn of haar vragen rond veiliger uitgaan en/of de Vitalsounds-werking ; ‘Partylist’: kalender met een overzicht van alle events waar Vitalsounds op aanwezig is met de infostand ; ‘Foto’s’: selectie aan foto’s (meestal vanop interventies aan de infostand).

SOCIALE MEDIA Zoals voorgaande jaren is Vitalsounds erg actief geweest op de sociale media. Enerzijds via de eigen profielen op verschillende sociale netwerksites. Het doel bestaat hier in om via dit medium de doelgroep online te bereiken en hen op de hoogte te houden. Ook is het een ideaal medium om met onze partypeers in contact te blijven en informatie uit te wisselen onder elkaar. De sociale netwerksites van Vitalsounds worden gebruikt om verschillende boodschappen te delen: • • • • • •

Aanpassingen aan de website Upgedate nieuwsitems op de website Early warnings vanop de website Interessante krantenartikelen, video’s Op welke evenementen/festivals Vitalsounds aanwezig zal zijn met de infostand Ludieke weetjes, cartoons, …

Anderzijds is Vitalsounds ook actief op online party- en drugfora. Een eerste doel is – net zoals bij de sociale netwerksites – om de doelgroep te bereiken en hen op de hoogte te houden van bijvoorbeeld ‘early warnings’ over vervuilde drugs. Een ander doel is het opzoeken van nieuwste trends qua drugs of druggebruik, maar ook het opzoeken van events waar Vitalsounds aanwezig zou kunnen zijn met de infostand.

Facebook Nog steeds de populairste sociale netwerksite van dit moment is Facebook. Eind 2012 werd nog afgeklokt op 475 vind-ik-leuks (‘likes’), terwijl de teller een jaar later, op 31 december 2013, op 582 vind-ik-leuks kwam te staan. In 2013 bereikten we met het posten van berichten gemiddeld 219 personen per week (in 2012 was dit 147 personen).  url: www.facebook.com/VitalsoundsPartypeers Daarnaast heeft Vitalsounds nog steeds een Facebookgroep, die gericht is tot, en enkel toegankelijk wordt gesteld voor, de medewerkers en partypeers van Vitalsounds. Het doel van dit platform is de verschillende partypeers bij elkaar brengen zodat interessante nieuwtjes, last-minute oproepen om partypeers te vinden voor interventies, interessante activiteiten, … kunnen worden gedeeld onder elkaar.

Twitter Gedurende 2013 werd ook ons Twitter-profiel een gevestigde waarde. In 2012 was het nog wat aftasten, maar de wereld van tweets en hashtags begon stilaan zijn geheimen prijs te geven in 2013. Gelijkaardig als het doel van Facebook wordt ook dit medium gebruikt om korte boodschappen (tweets) te delen onder de gebruikers van Twitter (kortom, twitteraars).  url: https://twitter.com/VitalsoundsHR Enkele cijfers over ons Twitter-profiel anno eind 2013 zijn:   

85 volgers (het aantal andere twitteraars die onze tweets volgen) 182 volgend (het aantal twitteraars die Vitalsounds volgt) 664 tweets (het aantal berichten die door ons werden geplaatst op Twitter)

Opvallend is dat onder de volgers en volgende, de meerderheid van de Twitteraars in feite organisaties zijn en dus een minderheid personen zelf. Kortom, onze ondervinding is dat er een stuk minder personen uit onze doelgroep op Twitter aanwezig zijn, wanneer dit wordt vergeleken met Facebook. Niettemin blijkt Twitter wel een heel interessant medium te zijn omdat – door het volgen en gevolgd worden van andere binnenlandse en buitenlandse organisaties en projecten – er heel wat nuttige nieuwtjes en info kan worden uitgewisseld.

Andere Wegens een dalende populariteit en vooral het feit dat er geen teken van leven meer was op onze Netlog- en Myspace-profielen, werd beslist in 2013 om deze profielen af te sluiten.

DE VITALSOUNDS APP Vitalsounds heeft sinds augustus 2012 een applicatie aangemaakt voor smartphones. Op die manier kan men altijd en overal info opzoeken over bijvoorbeeld de meest voorkomende partydrugs via de rubriek ‘Vitalfacts’. De app is gratis te downloaden via Google Play, maar is enkel installeerbaar op smartphones met een Android-besturingssysteem. Op de applicatie zijn volgende rubrieken terug te vinden: 



‘Vitalfacts’: In deze rubriek is informatie raadpleegbaar over de meest voorkomende partydrugs. Voor elke specifieke drug wordt meer informatie gegeven over de effecten, de risico's, de risicobeperkingen en seks onder invloed van deze drugs. ‘Nieuwsflash’: Hier verschijnen nieuwsberichten rond veiliger uitgaan of onze werking (voor deze rubriek is een internetverbinding nodig). ‘Early Warnings’: In deze rubriek worden waarschuwingen geplaatst over vervuilde drugs die in omloop zijn (voor deze rubriek is een Figuur 4: Printscreen van de Vitalsounds app internetverbinding nodig). ‘Party kalender’: Hier verschijnen de eerst volgende events waarop Vitalsounds aanwezig is met de infostand (voor deze rubriek is een internetverbinding nodig).

In 2012 werd de Vitalsounds app 28 keer gedownload via Google Play. Eind 2013 stond de teller al op 95 downloads. Over het algemeen horen we positieve commentaren m.b.t. de app. Eenvoudig qua lay-out, maar handig dat men de gebruiksklare informatie altijd bij de hand heeft. Ook de professionele wereld toont heel wat interesse. Weliswaar blijft er wel het nadeel dat smartphone-gebruikers met een ander besturingssysteem (zoals iPhone- of Windows-gebruikers) geen gebruik kunnen maken van onze applicatie.  url: https://play.google.com/store/apps/details?id=be.vitalsounds.android

DE GEBRUIKERSENQUÊTES INLEIDING Sinds enkele jaren bevraagt Vitalsounds op haar interventies in het nachtleven de bezoekers die naar de infostand komen. Hierin wordt hoofdzakelijk gepeild naar het gebruik van verschillende soorten legale en illegale drugs. Eerst en vooral is het doel van deze gebruikersenquêtes om een zicht te krijgen op het gebruik, zodat er gerichte interventies kunnen worden gevoerd en dus gerichte brochures kunnen worden gemaakt. Zo kunnen we ook op de hoogte worden gebracht van eventuele nieuwe partydrugs die worden geconsumeerd. Een tweede belangrijke reden is het kunnen aantonen dat Vitalsounds wel effectief de doelgroep bereikt. Ons doel is jongeren bereiken die reeds recreationeel gebruiker zijn of eraan denken te gebruiken. Daarom is het van groot belang te kunnen aantonen dat we die doelgroep ook daadwerkelijk bereiken.

METHODOLOGIE Voor alle duidelijkheid willen we hier onmiddellijk benadrukken dat de resultaten van onderstaande analyses helemaal niet representatief zijn voor de Vlaamse jongeren. De selectie gebeurt om verschillende redenen niet op een aselecte manier: 1. Vitalsounds selecteert op voorhand de evenementen die ze graag zou bijwonen met een infostand. Dus er is geen sprake van ‘de Vlaamse uitgaanswereld’. 2. Enkel de bezoekers aan onze infostand krijgen de mogelijkheid tot het invullen van onze enquête. Er is geen enkel alternatief, ook niet online. 3. De bezoekers aan onze infostand krijgen zelf de keuze of ze willen meewerken aan de enquête.

RESULTATEN: ALGEMEEN Data In totaal dienden in 2013 zo’n 414 respondenten een ingevulde enquête in aan de infostand verspreid over 33 verschillende evenementen.

Geslacht Van de 414 respondenten die werden bevraagd in 2013 waren er 2,6 keer zoveel mannen als vrouwen: in absolute cijfers is dit 283 mannen (68,4%) en 108 vrouwen (26,1%). De overige 23 respondenten (5,6%) gaven geen informatie vrij over hun geslacht. Ook in de jaren voordien waren er duidelijk meer mannelijke infostandbezoekers tegenover vrouwelijke infostandbezoekers (zie figuur 5).

80% 70% 60% 50% Man 40%

Vrouw

30%

Nonrespons

20% 10% 0% 2010

2011

2012

2013

Figuur 5: Aandeel mannelijke en vrouwelijke respondenten tussen 2010 en 2013

Leeftijd De gemiddelde leeftijd van de 414 respondenten bedraagt 21,9 jaar in 2013. Gelijkaardige resultaten kunnen worden terug gevonden in voorgaande jaren: de gemiddelde leeftijd van de infostand bezoekers ligt telkens tussen 21 en 23 jaar. Kortom, we bereiken vooral de jonge twintigers. 35 30 25

22,7 21,4

22,1

2011

2012

21,9

20 15 10 5 0 2010

2013

Figuur 6: Vergelijking gemiddelde leeftijd respondenten tussen 2010 en 2013

Nationaliteit & regio Op de vragenlijst wordt ook de nationaliteit bevraagd. Omdat de overgrote meerderheid uit Belgen bestaat, wordt deze ook opgesplitst volgens taalregio: Vlaanderen of Brussel-WalloniĂŤ. Een meerderheid van de infostandbezoekers (70,3%) die een vragenlijst heeft ingevuld is Vlaming, gevolgd door 10,1% Nederlanders, 9,4% Brusselaars-Walen en 5,1% Fransen.

ÂŠ Vitalsounds 2014

Vlaanderen WalloniĂŤ-Brussel Frankrijk Nederland Andere Nonrespons

Figuur 7: Aandeel van respondenten volgens nationaliteit en taal in 2013

Leefsituatie De grootste twee groepen die de we bereiken aan de infostand zijn studenten (44,2%) en werkende feestvierders (40,1%) in 2013. De groep werklozen zijn het minst vertegenwoordigd (9,7%). In vergelijking met de twee voorafgaande jaren is min of meer dezelfde verdeling op te merken, maar toch zijn er enkele verschillen merkbaar. Ten eerste blijkt de grootste groep, zijnde de studenten, te moeten inleveren. De groep werkenden en werklozen zijn relatief gezien iets groter geworden ten opzichte van 2011 en 2012. 100% 90% 80% 70% 60%

Nonrespons

50%

Werkloos

40%

Werkende

30%

Student

20% 10% 0% 2011

2012

2013

Figuur 8: Leefsituatie in relatieve cijfers van 2011 tot 2013

ÂŠ Vitalsounds 2014

Het gebruik Alcohol en cannabis blijven ook in 2013 nog steeds de populairste middelen die worden geconsumeerd door de infostandbezoekers, wat natuurlijk geen verrassend resultaat is. Slechts 6,3% van de respondenten beweert nog nooit alcohol te hebben geconsumeerd, terwijl 86,5% wel al ooit alcohol heeft geconsumeerd. Bij cannabis ligt het gebruik iets lager dan bij alcohol met 83,1% ooitgebruik. Na alcohol en cannabis volgen de bekendste partydrugs: ecstasy (MDMA), speed en cocaïne – die alle drie door meer dan de helft van de respondenten werd geconsumeerd met respectievelijk 65,2% ; 54,1% en 53,1% ooit-gebruik. Daarna volgen de populairste hallunicerende middelen: paddo’s & truffels (48,6%), LSD (41,1%), maar ook ketamine (40,8%) scoort hoog qua ooit-gebruik bij de respondenten. Heroïne is dan weer de drug die het minst populair blijkt te zijn: 4,3% van de respondenten heeft ooit heroïne gebruikt. Dit ligt ook in lijn van onze verwachtingen, gezien heroïne helemaal geen partydrug is.

Ooit

Lachgas Salvia Poppers

Nooit Alcohol Cannabis XTC / MDMA Amfetamine / Speed Cocaïne Paddo's / Truffels Heroïne LSD Ketamine GHB Kalmeer-… Mephedrone 2C-B

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Nonrespons

Figuur 9: Aandeel van respondenten die ofwel nooit, ofwel ooit, een bepaalde drug hebben geconsumeerd in 2013

Wanneer de resultaten van voorgaande jaren erbij worden genomen kunnen sterke gelijkenissen, maar ook belangrijke verschillen en evoluties worden waargenomen. Weliswaar is het belangrijk om volgende nuance in acht te nemen: namelijk dat de steekproef in 2010 slechts 142 respondenten bedroeg, terwijl in de andere jaren meer dan 400 respondenten werden bereikt. Typerend voor grotere steekproeven is dat deze altijd meer neigen naar een normaalverdeling met minder uitschieters (in dit geval: gebruik van legale of illegale middelen). Deels verklaard dus de kleine steekproef in 2010 al de verschillen met de andere jaren. Bovendien werd sinds 2011 de antwoordmogelijkheden aangevuld met vijf extra partydrugs: ketamine, mephedrone, 2C-B, lachgas en salvia, wat maakt dat ook dit gegeven het moeilijker maakt om 2010 met de daarop volgende jaren te vergelijken. 3

Voor een volledig overzicht van de onderzoeksresultaten: zie bijlage 3 – tabel A en B (p. 39)

Grote verschillen worden vooral opgemerkt bij deze groep partydrugs die sinds 2011 worden opgemeten: het gebruik – in relatieve cijfers – van ketamine en 2C-B kent ongeveer een verdubbeling in twee jaar tijd (2011 versus 2013): voor ketamine steeg het gebruik van 25,7% naar 40,8% en voor 2C-B steeg het gebruik van 14,0% naar 31,2%. 100%

Alcohol Cannabis

90%

XTC / MDMA

80%

Amfetamine / Speed Cocaïne

70%

Paddo's / Truffels

60%

Heroïne LSD

50%

Ketamine 40%

GHB

30%

Kalmeer- slaapmiddelen Mephedrone

20%

2C-B

10%

Lachgas Salvia

0% 2010

2011

2012

2013

Poppers

Figuur 10: Aandeel van respondenten die ooit bepaalde drug heeft geconsumeerd volgens jaartal

Naast de verschillen zijn er over het algemeen ook een aantal vaste patronen waar te nemen qua middelengebruik. Volgende tendensen zijn over verschillende jaren heen merkbaar:  Alcohol en cannabis werden veruit het meest geconsumeerd.  De bekendste stimulerende partydrugs – XTC (MDMA), speed en cocaïne – werden door ongeveer de helft ooit eens gebruikt.  De bekendste hallucinerende middelen – paddo’s, truffels, LSD en lachgas – werd door iets minder dan de helft ooit eens gebruikt.  Heroïne werd duidelijk het minst geconsumeerd. Ook de VAD heeft een uitgaansonderzoek4 waarin wordt gepeild naar het middelengebruik bij de Vlaamse jongeren. Weliswaar heeft het onderzoek van de VAD een totaal andere doelstelling: namelijk een algemeen beeld creëren van het alcohol- en ander druggebruik van de Vlaamse jongeren in het uitgaansmilieu. Er werden bevragingen gehouden in clubs, op feestjes en festivals in Vlaanderen, waarbij ook een diversiteit aan muziekgenres werd geselecteerd (dus niet enkel in het elektronische muziekgenre). Daarnaast was er ook sprake van een aselecte steekproef, wat bij de bevraging van Vitalsounds ook helemaal niet het geval en de bedoeling was. In het VAD-onderzoek van 2012 werden 618 ingevulde enquêtes opgenomen in de analyses (in 2009 waren dit er 607),

Rosiers, Johan (2013). Uitgaansonderzoek 2012. VAD, Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen vzw.

waarvan 55,0% mannen en 45,0% vrouwen. De gemiddelde leeftijd van alle respondenten uit het VAD-onderzoek bedraagt 25,4 jaar. Het meest opvallende verschil omtrent het middelengebruik5 tussen beide steekproeven is dat de resultaten veel hoger liggen bij de jongeren die Vitalsounds tijdens haar interventies bereikte tussen 2010 en 2013 (meestal minimum dubbel zo hoog als het om illegale middelen gaat), wat als een voorzichtige garantie kan dienen dat Vitalsounds in haar opzet slaagt de doelgroep van recreationele druggebruikers te bereiken (zie tabel 2 en figuur 11). Een ander opvallend gegeven is dat het alcoholgebruik heel gelijklopend is. Meer zelfs: uit de resultaten van het VAD-onderzoek blijkt dat het alcoholgebruik iets hoger ligt dan het gebruik dat Vitalsounds heeft waargenomen bij de respondenten die ons hebben bereikt. Dit is deels logisch te verklaren, aangezien alcohol in zowat alle uitgaanskringen een sociaal aanvaard roesmiddel is. Daarnaast ligt het cannabisgebruik gemiddeld slechts 1,4 keer hoger bij de jongeren die Vitalsounds heeft bereikt. Ook komt hier een gelijkaardige verklaring aan te pas: cannabisgebruik wordt meer sociaal aanvaard dan andere (illegale) drugs. Product Alcohol Cannabis XTC / MDMA Amfetamine / Speed Cocaïne Paddo's / Truffels Heroïne LSD GHB Slaap- en kalmeermiddelen Poppers Ketamine Mephedrone

Vitalsounds

VAD

2010 97,2% 92,3% 57,0% 59,9% 54,9% 46,5% 9,9% 35,2% 30,3%

2011 91,3% 77,6% 50,9% 49,0% 44,5% 42,6% 7,0% 34,2% 19,8%

2012 91,5% 84,5% 65,5% 55,5% 52,8% 47,2% 6,2% 44,0% 22,3%

2013 86,5% 83,1% 65,2% 54,1% 53,1% 48,6% 4,3% 41,1% 23,2%

2009 96,2% 62,3% 25,9% 18,6% 23,4% 16,7% 2,8% 11,5% 10,6%

2012 95,3% 58,8% 29,0% 20,7% 27,0% 17,4% 2,3% 12,9% 10,0%

33,1% 34,5% / /

24,9% 31,5% 25,7% 12,6%

28,1% 33,8% 40,0% 16,8%

28,3% 33,3% 40,8% 14,5%

17,5% 17,4% / /

15,6% 14,6% 11,3% 2,3%

Tabel 2: Aandeel van respondenten die ooit bepaalde drug heeft geconsumeerd in 2012 (vergeleken met VAD-cijfers)

Opmerkelijke verschillen zijn er dus wel terug te vinden bij de illegale drugs. Hier liggen de cijfers van bijvoorbeeld het gebruik van LSD, ketamine of mephedrone duidelijk een stuk hoger bij de respondenten die Vitalsounds heeft bereikt tegenover de respondenten van het VAD-onderzoek.  Het gebruik van LSD ligt 3,2 keer hoger.  Het gebruik van ketamine ligt 3,1 keer hoger.  Het gebruik van mephedrone ligt maar liefst 6,4 keer hoger. Hoe dan ook, met deze resultaten wordt wel aangetoond dat Vitalsounds via haar werking de beoogde doelgroep van recreationele druggebruikers bereikt. 5

De resultaten van het VAD-onderzoek slaan telkens op het ooit-gebruik bij de respondenten, zodat deze vergelijkbaar zijn met de resultaten van Vitalsounds.

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Mephedrone

Ketamine

VAD 2012 Poppers

Slaap- en…

GHB

LSD

Heroïne

Paddo's / Truffels

Cocaïne

Amfetamine / Speed

XTC / MDMA

Cannabis

Alcohol

Vitalsounds 2013

Figuur 11: Vergelijking middelengebruik (ooit-gebruik) uit meest recente resultaten van Vitalsounds en VAD

Nieuwe trends in gebruik Naast de kwantitatieve bevraging van het druggebruik werd bij de respondenten ook de open vraag gesteld of men nieuwe trends heeft opgemerkt omtrent het gebruik van drugs. Het gaat uiteraard om een vraag waar iedereen subjectief op zal antwoorden, maar het kan ervoor zorgen dat bepaalde trends die de medewerkers of partypeers van Vitalsounds eventueel zijn ontgaan toch nog kunnen worden meegenomen. De trend in 2013 die overduidelijk het meest ter sprake komt in de antwoorden is het stijgend gebruik van ketamine. Een trend die in feite al langer aan de gang is, want ook vorig jaar (in 2012) werd ketamine het meest aangehaald door de respondenten. Daarnaast werden de termen MDMA, XTC en XTC-pillen samen ook heel veel benoemd in deze open vraag. Een aantal van deze respondenten benadrukten hierbij de hoge dosering MDMA in XTC-pillen of het groter aanbod van XTC-pillen in hun omgeving. Naast deze twee kleppers (ketamine en XTC/MDMA) kwamen ook nog een aantal andere populaire antwoorden naar voor in deze open vraag naar nieuwe trends in drug(s)(gebruik). Eerst en vooral wordt verwezen naar designer drugs of research chemicals. Hiernaast wordt ook verwezen door een aantal respondenten naar het stijgend gebruik van 2C-B. Een laatste trend die door een aantal respondenten werd opgemerkt is de dalende leeftijd van partydruggebruikers.

Informatieverschaffing Via onze enquêtes werd ook bevraagd waar de jongeren hun informatie halen over drugs. Concreet: via welk medium of welke media hebben ze zich geïnformeerd hierover? Het taartdiagram geeft de verdeling van informatieverschaffing volgens medium weer (zie figuur 12). Sinds 2012 werden 3 extra antwoordcategorieën toegevoegd: media, infostand en tijdschrift.

Hieruit blijkt terug dat vrienden de belangrijkste informatiebron zijn (26,1%) proportioneel gezien. Het internet komt als tweede belangrijkste medium uit de resultaten (22,2%). Deze twee belangrijkste categorieën zijn dezelfde als in de voorgaande jaren. Enerzijds wijst het feit, dat vrienden de belangrijkste informatiebron zijn, aan dat het werken met partypeers voor een ‘harm reduction’-project als Vitalsounds dus een must is. Via deze partypeers als vrienden en/of gelijkgezinden van de recreationele gebruiker kan onze doelgroep worden bereikt en kan bovendien correcte, betrouwbare informatie worden verspreid. Anderzijds houdt vrienden als belangrijkste informatiebron ook een risico in omdat er soms mythes omtrent drugs(gebruik) in omgang zijn in dergelijke vriendenkringen, wat nogmaals het belang van een werking met partypeers – die met objectieve en correcte kennis worden gevormd – bevestigd.

Vrienden School Flyers Boeken Ouders Internet Media Infostand Tijdschrift Andere

Figuur 12: Aandeel informatieverschaffing volgens medium

SOA-test Tenslotte bevragen we de respondenten sinds 2011 ook of ze al dan niet ooit een SOA-test6 hebben laten afleggen bij een huisarts of andere instantie, waar ook een HIV-test toe behoort. Iets minder dan de helft van de respondenten geeft aan in 2013 dat hij of zij ooit een SOA-test heeft laten uitvoeren. Er blijkt echter wel een positieve evolutie aan de gang te zijn: in 2011 gaf 36,0% van de bevraagde infostandbezoekers aan een SOA-test te hebben ondergaan, terwijl dit aandeel in 2013 steeg naar 43,7%.

Een SOA-test waarbij seksueel overdraagbare aandoeningen worden getest via afname van bloed bij een persoon.

70% 60% 50% 40%

2011 2012

30%

2013 20% 10% 0% Ja

Nee

Nonrespons

Figuur 13: Aandeel respondenten tussen 2011-2013 die een SOA-test hebben laten uitvoeren

Nuttigheid acties De laatste vraag die wordt gesteld op onze vragenlijst, peilt naar de nuttigheid van onze mobiele acties (infostand) in de ogen van de infostandbezoekers. Hierbij is overduidelijk een heel grote meerderheid te vinden voor onze acties: 76,1% antwoordde in 2013 positief op deze vraag. Slechts 8,9% van de ondervraagden vond deze acties niet nuttig. 90% 80% 70% 60% 50%

2011

40%

2012

30%

2013

20% 10% 0% Ja

Nee

Nonrespons

Figuur 14: Aandeel positieve-negatieve reacties op onze mobiele acties tussen 2011-2013

Aanvullend bij deze vraag wordt ook gepolst naar suggesties voor onze werking – via een open vraag. Net als in voorgaande jaren waren hier niet heel veel aanvullingen, tenzij dan het nog eens herbevestigen van hun ‘ja’-antwoord van de vorige vraag in woorden uitgedrukt. De suggestie die het meest werd aangehaald in 2013, was de vraag om op meer evenementen aanwezig te zijn met onze infostand. Ook het voorstel naar een drug testing service werd een aantal keren aangehaald door respondenten – een suggestie die vooral ook in voorgaande jaren werd aangehaald. © Vitalsounds 2014

RESULTATEN: VLAMINGEN VERSUS FRANSEN Data Zoals eerder vermeld is Vitalsounds een Interreg-project en wordt hierdoor overwegend samengewerkt met het Rijselse Spiritek uit Frankrijk. Een tweetalig (Nederlandstalig-Franstalig) team staat met een mobiele infostand op elektronische muziekevenementen. In 2013 werden zo in totaal 19 gezamenlijke interventies gehouden (verspreid over 23 dagen) van de in totaal 33 interventies die werden uitgevoerd door Vitalsounds (verspreid over 37 dagen) . Zo dienden in totaal 296 respondenten een ingevulde enquête in aan de infostand op deze 19 verschillende evenementen. Dit zijn de 414 enquêtes verminderd met de 118 enquêtes die werden afgenomen op de 14 interventies waar Vitalsounds alleen op aanwezig was met een infostand. Zoals blijkt uit de 296 ingevulde vragenlijsten op de Interreg-interventies van Vitalsounds en Spiritek kan een eerste groep van 186 respondenten worden gerekend tot de Nederlandstalige Belgen (kortweg beschouwd als de regio Vlaanderen in dit rapport). Wat neerkomt op een meerderheid (62,8%) van de bevraagde respondenten. Een tweede groep van Franstalige Belgen (kortweg beschouwd als regio Wallonië-Brussel in dit rapport) en een derde groep van respondenten uit Frankrijk vertegenwoordigen hier respectievelijk 11,8% en 5,4% van de bevraagde groep. Deze drie groepen7 worden verder in dit rapport vergeleken op tal van factoren die in de vragenlijst werden bevraagd: geslacht, leeftijd, leefsituatie, alcohol- en ander druggebruik, informatieverschaffing, SOA-test, mening over nuttigheid acties. Regio/land Vlaanderen Wallonië-Brussel Frankrijk Nederland Andere Nonrespons Totaal

2011 339 112 59 29 20 30 589

% 57,6% 19,0% 10,0% 4,9% 3,4% 5,1% 100,0%

2012 201 37 35 37 12 9 331

% 60,7% 11,2% 10,6% 11,2% 3,6% 2,7% 100,0%

2013 186 35 16 41 6 12 296

% 62,8% 11,8% 5,4% 13,9% 2,0% 4,1% 100,0%

Tabel 3: Aandeel respondenten volgens nationaliteit en regio van 2011 tot 2013

Geslacht Het aantal mannelijke respondenten ligt in 2013 – net als in voorgaande jaren – duidelijk hoger dan het aantal vrouwelijke respondenten. Er zijn echter kleine verschillen tussen de drie regiogroepen: bij de Vlaamse respondenten ligt de geslachtsratio op 3,4 man/vrouw; bij de Waals-Brusselse respondenten ligt de ratio op 2,2 man/vrouw (komt ongeveer overeen met dubbel zoveel mannen als vrouwen); en bij de Franse respondenten ligt de geslachtsratio op exact 3,0. Kortom, binnen elke regiogroep zijn de mannen duidelijk oververtegenwoordigd. 7

Deze drie taal/nationaliteit/regio-groepen worden verder in dit rapport kortweg beschreven als ‘regiogroepen’.

80% 70% 60% 50% Man 40%

Vrouw

30%

Nonrespons

20% 10% 0% Vlaanderen

Wallonië-Brussel

Frankrijk

Figuur 15: Aandeel mannen/vrouwen volgens regiogroep

Leeftijd Op het vlak van leeftijd is er ook een duidelijk verschil volgens regiogroep (zie tabel 4). De Vlaamse respondenten zijn duidelijk een stuk jonger. Dit leeftijdsverschil is dus belangrijk om mee te nemen wanneer bijvoorbeeld het druggebruik wordt vergeleken tussen de verschillende regiogroepen. Regiogroep Vlaanderen Wallonië-Brussel Frankrijk

Gemiddelde leeftijd 21,3 jaar 23,5 jaar 25,0 jaar

Tabel 4: Gemiddelde leeftijd volgens regiogroep

Leefsituatie Qua leefsituatie is er ook terug een verschil te merken tussen de regiogroepen. Terwijl de grootste groep onder de Vlaamse respondenten studenten zijn (47,3% tegenover 40,3% werkenden), is dit bij de Franse respondenten de werkende respondent (56,3% tegenover 31,3% studenten). Dit verschil kan gemakkelijk verklaard worden via het feit dat de gemiddelde leeftijd van Vlaamse respondenten bijna 4 jaar lager ligt dan bij de groep van Franse respondenten. Bij de Waals-Brusselse respondenten is het aandeel studenten versus werkenden ongeveer gelijk (respectievelijk 40,0% tegenover 42,9%). Bij alle drie de regiogroepen zijn er relatief gezien het minst werklozen, hoewel er onderling nog kleine verschillen zijn: bij de Vlaamse respondenten zijn er 9,1% werkloos, terwijl bij de WaalsBrusselse respondenten 17,1% werkloos zijn.

60% 50% 40% Vlaanderen 30%

Wallonië-Brussel Frankrijk

20% 10% 0% Student

Werkende

Werkloos

Nonrespons

Figuur 16: Leefsituatie in relatieve cijfers volgens regiogroep

Het gebruik Over het algemeen kan een gelijkaardig patroon in gebruik8 worden waargenomen tussen de regiogroepen, wat niet betekent dat per partydrug soms grote verschillen waar te nemen zijn. Alcohol is overduidelijk de meest gebruikte partydrug bij alle drie de regiogroepen, gevolgd door cannabis. De derde populairste partydrug is dan weer verschillend voor de regiogroepen: bij Vlaamse respondenten is dat ecstasy/MDMA (67,2%), bij Waals-Brusselse respondenten is dat cocaïne (51,4%), en bij Franse respondenten is dat een gedeelde plaats van speed, paddo’s/truffels en poppers (alle drie een aandeel van 81,3% qua gebruik). De minst geconsumeerde drugs is bij alle drie de regiogroepen terug min of meer hetzelfde: heroïne. Enkel het gebruik van mephedrone is bij Waals-Brusselse respondenten nog lager dan het heroïne-gebruik.

Vlamingen Alcohol Cannabis XTC / MDMA Amfetamine / Speed Cocaïne Paddo's / Truffels Heroïne LSD Ketamine GHB Kalmeer-… Mephedrone 2C-B Lachgas Salvia Poppers

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Walen/Brusselaars Fransen

Figuur 17: Aandeel ooit-gebruik volgens regiogroepen in 2013 8

Voor een volledig overzicht van de onderzoeksresultaten: zie bijlage 3 – tabel C (p. 40)

Belangrijke verschillen qua gebruik tussen de regiogroepen zijn er alvast ook op te merken. Opvallend is het grote verschil in gebruik van mephedrone tussen Vlaamse respondenten (18,8%) en de andere twee regiogroepen: Waals-Brusselse respondenten (2,9%) en Franse respondenten (6,3%). Op het vlak van het gebruik van ketamine, GHB en 2C-B scoren zowel Vlaamse als Waals-Brusselse respondenten een heel stuk hoger dan hun Franse tegenhangers. Anderzijds zijn dan weer een aantal partydrugs een heel stuk populairder bij de Franse respondenten: het gebruik van speed, paddoâ&#x20AC;&#x2122;s/truffels en poppers scoren ongeveer dubbel zo hoog bij de Franse infostandbezoekers dan bij de Vlaamse en Waals-Brusselse infostandbezoekers.

Informatieverschaffing Op het vlak van waar men hun informatie haalt over drugs, is in de eerste plaats een gelijkaardig resultaat terug te vinden bij de verschillende regiogroepen: vrienden zijn duidelijk de belangrijkste informatiebron bij zowel Vlaamse (27,8%), Waals-Brusselse (21,2%) als Franse (20,3%) respondenten. Bij internet als informatiebron is er wel een groot verschil tussen de regiogroepen, maar voor alle drie de groepen geldt wel het feit dat het internet de tweede belangrijkste informatiebron is. Bij Vlaamse respondenten is dat 23,3%, bij Waals-Brusselse respondenten is dat 16,2%, en bij Franse respondenten is dat 11,9% - die aangeeft internet als informatiebron te gebruiken. Verder blijkt ook dat de daaropvolgend populairste bronnen van informatie gelijkaardig zijn voor de verschillende regiogroepen: bij Vlaamse en Waals-Brusselse respondenten zijn flyers (respectievelijk 10,9% en 12,1%) nog een relatief belangrijke bron van informatie, terwijl dat bij Franse respondenten zowel voor flyers als infostand geldt (beide 10,2%). Uiteindelijk zijn beide informatiebronnen (flyers en infostand) een service die Vitalsounds en Spiritek aanbieden in het uitgaansleven. Kortom, onze acties in het uitgaansleven blijken dus ook een belangrijke informatiebron te zijn voor onze infostandbezoekers. 30% 25% 20% 15% 10%

Vlamingen Walen-Brusselaars Fransen

5% 0%

Figuur 18: Informatieverschaffing volgens regiogroep

ÂŠ Vitalsounds 2014

SOA-test Wanneer bij de vorige indicatoren (bvb. het gebruik of informatieverschaffing) de verschillen tussen de regiogroepen niet opvallend groot te noemen zijn, blijkt met deze variabele wel nog steeds een heel groot contrast te bestaan tussen de regiogroepen. 70% 60% 50% 40%

Ja Nee

30%

Nonrespons 20% 10% 0% Vlaanderen

WalloniĂŤ-Brussel

Frankrijk

Figuur 19: Aandeel afgelegde SOA-tests volgens regiogroep

Terwijl bij de Vlaamse respondenten slechts 41,4% beweert ooit een SOA-test te hebben laten afleggen (tegenover 53,2% die nooit een SOA-test heeft laten uitvoeren), blijkt bij zowel de WaalsBrusselse als Franse respondenten totaal het omgekeerde scenario van kracht te zijn: respectievelijk 60,0% en 62,5% beweert ooit een SOA-test te hebben laten uitvoeren, tegenover 37,1% en 37,5% die dit nooit zou hebben gedaan. Nochtans is er ook een positieve noot in het verhaal: ook al is het verschil nog steeds heel groot tussen beide regiogroepen, toch is er een stijging op te merken bij de Vlaamse respondenten die aangeven een SOA-test te hebben laten uitvoeren (in 2011 lag dit aandeel op slechts 25,3%, tegenover 41,4% in 2013).

Nuttigheid acties Om te eindigen met een variabele waar er wel terug gelijkaardige resultaten uit tevoorschijn komen, is de vraag die peilt naar de nuttigheid van de mobiele acties die Vitalsounds en Spiritek ondernemen. Zowel de Vlaamse respondenten, als Waals-Brusselse respondenten, als Franse respondenten antwoordden in 2013 over het algemeen positief op onze interventies met respectievelijk 73,1% ; 85,7% en 87,5%.

ÂŠ Vitalsounds 2014

100% 90% 80% 70% 60%

50%

Nee

40%

Nonrespons

30% 20% 10% 0% Vlaanderen

WalloniĂŤ-Brussel

Frankrijk

Figuur 20: Aandeel positieve-negatieve reacties op mobiele acties

ÂŠ Vitalsounds 2014

VITALSOUNDS IN EUROPA NEWIP & NIGHTS 2013 NEWip staat voor het ‘Nightlife Empowerment & Well-being Implementation Project’. Het Europees project wil specifieke antwoorden aanbieden op de nieuwe uitdagingen in de ‘harm reduction’ (risicoreductie) en gezondheidsbevordering in het uitgaansleven. Dit project bevat verschillende Work Packages (WP) die werken rond verschillende thema’s zoals ‘drug checking services’, ‘safer nightlife labels’ of ‘Serious Games’. Vitalsounds engageerde zich sinds 2012 voor de WP ‘good practice & standard integration’, die werd geleid door Judith Noijen (Jellinek/Unity) uit Nederland. In deze WP zetelden voornamelijk projecten of organisaties met ervaring in peer support die hebben meegewerkt met het uitwerken van ‘minimum quality standards’ voor preventieve acties in het uitgaansleven. Meer specifiek het helpen creëren van praktische richtlijnen over het opzetten en uitvoeren van een peer education project in het uitgaansleven, en dit in opdracht van de Europese Unie. Het werk voor Vitalsounds concentreerde zich tot het bijwonen van deze meetings, feedback geven en kleine delen van de WP mee uitwerken. Uiteindelijk bood deze deelname aan de WP ook de ideale gelegenheid om te netwerken met de belangrijkste partners in ‘nightlife preventie’ in Europa. In 2013 kwam de WP met de betrokken partners samen op 15 mei in Berlijn, waar medewerker Bert Hauspie Vitalsounds vertegenwoordigde. Ter afsluiting van het NEWip-project (dat in 2013 afliep) werd in september een conferentie georganiseerd: ‘Nights 2013. Health, pleasure and communities’. Van 25 t.e.m. 27 september vond de 3-daagse conferentie plaats in het Italiaanse Padova. Coördinator Bart Vande Kerckhove en medewerker Bert Boone trokken er heen. In een internationaal publiek en sprekers werd o.a. volgende topics behandeld:       

‘Psychedelics & Research’ door David Nicholes ; ‘Peer Based Interventions’ door John Peter Cools ; ‘New roads to roam’ met presentatie van peers i.v.m. nieuwe tools ; ‘Let’s picture talk’: gebruik multimedia om boodschappen over te brengen ; Outreach Projects Interventions & Partygoers ; ‘Setting The Standard. Good practice and standards for harm reduction interventions in nightlife settings’, presentatie van eigen Work Package ; ‘The adoption of emerging technologies in safer nightlife’ o.a. Serious Game.

Meer info over het NEWip project is te vinden op hun website: www.safernightlife.org.

PARTY+ SEMINARY Op 16 en 17 mei 2013 trok Vitalsounds-medewerker Bert Hauspie erop uit richting Berlijn voor het Party+ Seminarie. Party+ is een Europees netwerk dat de meeste charters en labels die zich inzetten voor een gezonder en veiliger uitgaansmilieu overkoepelt (in België is dit dus het Quality Nights charter). Meer info over Party+ is terug te vinden via hun website www.partyplus.eu. Het seminarie werd in goede banen geleid door de Party+ projectmanager David Leclerq. Het seminarie ging van start met een welkomstsessie door de voorzitter van de associatie, Thierry Charlois. Daarna volgden een 8-tal praktijkvoorbeelden voorgesteld door medewerkers van organisaties of charters die zich focussen op een gezonder en veiliger uitgaan. Interessante vragen kwamen naar voor: “Hoe kunnen we professionelen die werken in het nachtleven betrekken?”, “Hoe partyorganisatoren warm maken voor party-labels of -charters?”, “Welke verantwoordelijkheid kan worden gegeven aan jonge vrijwilligers?”, “Beter statische informatiepunten of mobiele teams die rondgaan in de uitgaansbuurt of festival?”, enz. Maar ook ideeën werden gepresenteerd: Focus op het positieve van uitgaan, hoe deuren openen om clubeigenaars en festivalorganisatoren mee te betrekken tot party-labels en -charters, enz. Tijdens dag 2 werd stilgestaan bij het thema NEWip-standards voor party-labels en -charters. Katia Duscherer van de NEWip Work Package ‘good practice & standard integration’ – waarvan Vitalsounds ook deel van uitmaakte – introduceerde de deelnemers van het seminarie eerst tot het thema. Daarna werden alle deelnemers verdeeld in groepen, zodat verschillende workshops konden worden opgezet, waarbij kon worden gefocust op één bepaald subthema: personeelstraining, label-criteria en -services, en het implementatieproces van een label of charter. Een aantal opvallendheden en tips die naar voor kwamen uit de resultaten: 



 



Het criterium ‘gratis water’ in een party-label is niet altijd even evident. Het lokt soms weerstand uit van clubeigenaars vanuit commercieel oogpunt. Toch is het een belangrijk criterium voor een party-label. Verschillende opties om het te implementeren zijn mogelijk. Een personeelstraining rond veiliger uitgaan is belangrijk, maar mag ook niet te veel tijd in beslag nemen. Aandacht hebben voor het thema ‘gehoorschade’ voor professionelen die werken in het uitgaansleven. Na de oprichting van een label of charter, ook erna de banden met alle partners blijven in stand houden, d.m.v. bijvoorbeeld ‘ronde tafel gesprekken’. Altijd eerst nagaan bij een stad of gemeente indien er reeds problemen heersen wat betreft uitgaan en het uitgaansbeleid. De oprichting van een party-label of -charter kan opnieuw deuren openen en partners terug aan tafel doen krijgen. Een evenwicht zoeken tussen enerzijds maatregelen ter bevordering van ‘gezonder en veiliger uitgaan’ en deze laten opnemen in een bredere regelgeving, tegenover anderzijds het dogma van ‘alles in regels proberen te gieten’ proberen vermijden.

Tenslotte werd de toekomst van het Party+ netwerk gepresenteerd en werd hierbij een oproep gedaan aan labels of charters die nog niet lid zijn van het Party+ netwerk om zich aan te sluiten tot dit netwerk, waarbij ook lokale partners van harte welkom zijn.

TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Onze zoektocht naar verankering en structurele financiering van onze methodiek en werking blijft verder gaan. In 2014 kan er één jaar worden verder gewerkt met onze huidige bezetting. Het Europese programma Interreg IV heeft onze verlenging en complementair dossier goedgekeurd. Met steun van de dienst Externe Relaties van de provincies West- en Oost-Vlaanderen, stad Kortrijk en het Vlaams ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Onze cijfers geven duidelijk aan dat we onze doelgroep bereiken en dat onze nomadische, grensoverschrijdende werking noodzakelijk is om het doelpubliek en organisatoren te kunnen blijven volgen. Door zo dicht bij deze doelgroep te werken, houden we een sterke vinger aan de pols bij nieuwe verschuivingen in hun consumptie van uitgaansdrugs en nieuwe psychoactieve stoffen. Dit maakt ons, samen met onze Franse partner, een belangrijke speler in het Franse en Belgische Early Warning System (EWS). Toch willen we ook duiden dat signaleren zonder monitoring op gebruikersniveau een groot hiaat blijft. In 2014 willen we, naast verdere continuering van onze interventies, extra aandacht geven aan het alcoholgebruik en nieuwe psychoactieve stoffen. Verder plannen we onze werking uitgebreid te laten evalueren door ons doelpubliek, clubeigenaars/organisatoren en steden/gemeenten. Via een korte bevraging trachten we ook in beeld te brengen welke de gepercipieerde of reële obstakels zijn die onze doelgroep ervaart naar de categoriale zorg toe. Tenslotte worden reeds bestaande online zelftests, zelfhulp en hulpverlening onder de aandacht gebracht van onze doelgroep. Voor 2015 blijven we, samen met onze collega’s van Breakline en VAD, pleiten voor een structurele financiële verankering en spreiding over alle Vlaamse provincies heen. Een concreet dossier daartoe is reeds ingediend bij het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Samen met onze Franse, en eventueel Waalse partner, trachten we een nieuw dossier in te dienen in het Europese Interreg V programma, hopelijk met dezelfde financieel ondersteunende partners.

BIJLAGE 1: INTERVENTIES 2013 Datum

Naam interventie

Aantal dagen

Aantal partypeers

12.01.2013 Acid Soundz

19.01.2013 Blackout Invaders

09.02.2013 Liberty White Chronicles

16.02.2013 Jump The Bass

23.02.2013 Lost Theory & Suntrip present Organic Symphony

23.02.2013 15 Years Retro Acid

08.03.2013 X-Live

09.03.2013 Sandy Warez Bday

16.03.2013 Kozzmozz

31.03.2013 Lagoa Retro Reunion

05.04.2013 Eskadron

06.04.2013 The Acid Test

12.04.2013 Jump The Bass

19.04.2013 Invaderz vs. Criticalz

04.05.2013 Bassleader

17.05.2013 Pounderz

19.05.2013 Tacticz Outdoor

22.06.2013 Kozzmozz

29.06.2013 MuSick XL vs Footworxx

06.07.2013 Area 51 present Cocoon Heroes Belgium

12.07.2013 Ostend Beach

28.07.2013 10 Days Off

10-11.08.2013 The Qontinent

30.08.2013 Venetian Snares

14.09.2013 Club Soda

21.09.2013 Elements Festival

05.10.2013 Noisy Bastards

12.10.2013 Footworxx

26.10.2013 Kozzmozz 18 Years

02.11.2013 Tieum vs Footworxx

09.11.2013 I Love Techno

07.12.2013 Narcosis Soundsystem

18-21.07.2013 Dour Festival

ÂŠ Vitalsounds 2014

BIJLAGE 2: ENQUÊTE VITALSOUNDS & SPIRITEK □ M

□ V

1. Leeftijd: …………….

2. Geslacht:

3. Nationaliteit: …………………………………………

4. Woonplaats: …………………………………………….

□ Student

4. Situatie:

□ Werkende

□ Werkloos

5. Heb je volgende producten ooit gebruikt? Zo ja, hoelang geleden? Nooit

Meer dan 1 jaar

Meer dan 1 maand

Minder dan 1 maand

Deze avond

Ketamine

□

Tabak

□

2C-B

□

LSD/LSA

□

Salvia

□

Paddo’s Truffels Heroïne Slaap-/ Kalmeermiddelen Mephedrone (Rush)

Nooit

Meer dan 1 jaar

Meer dan 1 maand

Minder dan 1 maand

Deze avond

Poppers

□

GHB/GBL

□

Speed

□

Alcohol

□

MDMA (XTC) Lachgas (N2O)

□

Cocaïne

□

Cannabis

□

Andere ……………. …………….

□

6. Als je drugs gebruikt tijdens het uitgaan… Wanneer koop je die dan meestal? Van wie koop je die dan meestal?

□ Voor □ Kennis/Vriend

□ Tijdens □ Onbekende

□ Online

7. Waar haal je je info over drugs? (effecten, wetgeving, prijs, samenstelling, risicobeperking, …)

□ Vrienden □ Ouders □ School

□ Folders □ TV/Radio/Krant □ Boeken □ Infostand op party’s □ Andere: …………………………….

□ Internet: ………………………… □ Tijdschrift: ………………………

8. Zijn er je recent nieuwe trends opgevallen in verband met drugs(gebruik)?

□ Ja

□ Nee

Welke? …………………………………………………………………………………………………………………………………… 9. Ben je getest geweest voor HIV of andere SOA’s?

□ Ja

□ Nee

Bij welke instantie en wanneer voor de laatste keer? …………………………………………………….. 10. Vind je de acties van Vitalsounds en Spiritek nuttig?

□ Ja

□ Nee

Suggesties? …………………………………………………………………………………………………………………………….

BIJLAGE 3: GEBRUIKERSRESULTATEN 2013 IN DETAIL Tabel A: aandeel van gebruik partydrugs per tijdscategorie (opdeling: deze avond – minder dan 1 jaar geleden – meer dan 1 jaar geleden – nooit)

Alcohol Cannabis XTC / MDMA Amfetamine / Speed Cocaïne Paddo's / Truffels Heroïne LSD Ketamine GHB Kalmeerslaapmiddelen Mephedrone 2C-B Lachgas Salvia Poppers

Minder Meer dan Deze dan 1 jaar 1 jaar avond geleden geleden 62,6% 16,7% 7,2% 42,0% 29,7% 11,4% 27,8% 28,0% 9,4% 17,4% 20,8% 15,9% 11,4% 27,1% 14,7% 0,5% 16,7% 31,4% 0,5% 0,7% 3,1% 3,1% 17,6% 20,3% 6,3% 22,2% 12,3% 3,4% 5,3% 14,5% 1,2% 0,7% 2,9% 1,2% 1,7% 2,2%

14,0% 6,5% 15,5% 19,1% 7,7% 10,1%

13,0% 7,2% 12,8% 17,1% 18,6% 21,0%

NonNooit respons 6,3% 7,2% 10,6% 6,3% 27,8% 7,0% 38,2% 7,7% 39,4% 7,5% 48,3% 3,1% 92,5% 3,1% 56,0% 2,9% 56,3% 2,9% 69,3% 7,5% 68,6% 81,4% 65,9% 56,5% 69,1% 59,9%

3,1% 4,1% 2,9% 6,0% 2,9% 6,8%

Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

Tabel B: aandeel van gebruik partydrugs (opdeling ooit- versus nooit-gebruik) Alcohol Cannabis XTC / MDMA Amfetamine / Speed Cocaïne Paddo's / Truffels Heroïne LSD Ketamine GHB Kalmeer- slaapmiddelen Mephedrone 2C-B Lachgas Salvia Poppers

Ooit 86,5% 83,1% 65,2% 54,1% 53,1% 48,6% 4,3% 41,1% 40,8% 23,2% 28,3% 14,5% 31,2% 37,4% 28,0% 33,3%

Nooit 6,3% 10,6% 27,8% 38,2% 39,4% 48,3% 92,5% 56,0% 56,3% 69,3% 68,6% 81,4% 65,9% 56,5% 69,1% 59,9%

Nonrespons 7,2% 6,3% 7,0% 7,7% 7,5% 3,1% 3,1% 2,9% 2,9% 7,5% 3,1% 4,1% 2,9% 6,0% 2,9% 6,8%

Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

Tabel C: aandeel van ooit-gebruik partydrugs volgens regiogroepen Vlaanderen

WalloniëBrussel

Frankrijk

Alcohol

85,5%

77,1%

100,0%

Cannabis

87,1%

80,0%

87,5%

XTC / MDMA

67,2%

42,9%

62,5%

Amfetamine / Speed

50,5%

42,9%

81,3%

Cocaïne

51,1%

51,4%

75,0%

Paddo's / Truffels

47,3%

40,0%

81,3%

3,2%

8,6%

6,3%

LSD

39,8%

34,3%

56,3%

Ketamine

44,1%

34,3%

18,8%

GHB

22,6%

20,0%

12,5%

Kalmeer- slaapmiddelen

29,0%

28,6%

12,5%

Mephedrone

18,8%

2,9%

6,3%

2C-B

29,0%

34,3%

6,3%

Lachgas

32,3%

28,6%

37,5%

Salvia

24,7%

45,7%

18,8%

Poppers

30,1%

42,9%

81,3%

Heroïne

SPONSORS Interreg IV (Europese Unie)

Vlaamse overheid

Provincie West-Vlaanderen

Provincie Oost-Vlaanderen

Stad Kortrijk

Stad Oostende

CAW Zuid-West-Vlaanderen

ÂŠ Vitalsounds 2014