2.5.3 Korte keten in relatie met verduurzaming van de landbouw

bepalen. Vooral het biologisch telen is in de afgelopen jaren voor de consument belangrijk geworden. Uit een bevraging blijken de motivaties van de consument om biologische producten te kopen, het gezonde, milieuvriendelijke en authentieke kenmerk te zijn. Daarnaast is ook het dierenwelzijn voor de consument belangrijk en verkiest men een lokaal geproduceerd biologisch product. Lokale korte keten initiatieven die biologische producten aanbieden en het lokale en milieubewuste karakter in het algemeen worden daardoor sterk gewaardeerd door de consument (VLAM, 2018). Deze beredeneringen zijn vandaag de dag belangrijker geworden, waardoor dit aantrekkelijk element voor een grote groep consumenten al sneller als een meerwaarde wordt beschouwd.

2. De betrokkenheid

Ook voor de consument is de betrokkenheid een beduidend element. Het directe contact tussen landbouwer en consument vormt een vertrouwensrelatie met betrekking tot kwaliteit (Cazaux, 2010). De consument leert via het korte keten initiatief de producent kennen en ontdekt dus wie de producten voor hem produceert. Hierdoor voelt de consument zich meer betrokken en toont men meer interesse in de landbouwer en de landbouw zelf. De verkoop voelt meer persoonlijk en dit wordt door beide partijen sterk gewaardeerd. Ook stimuleert de betrokkenheid het besef van eerlijke prijzen voor de producent en is de consument gewillig om dit te ondersteunen.

3. Het contact met de landbouw

Door de korte keten komt de consument dichter bij de landbouw te staan. In combinatie met de meer persoonlijke relatie die de consument met de producent zal hebben, zal de consument ook meer interesse tonen in de landbouwer en de landbouw zelf. Zoals in de definitie al aangehaald werd zal de consument zich ook meer betrokken voelen tot de productie van het landbouwproduct. Men leert de productieprocessen kennen en men zal ook de praktijk meer oppikken. Inzichten in productieprocessen, seizoenen en de duurzaamheid van de sector die de consument verwerft, stimuleren het bewustzijn van de consument over de landbouw. De consument leert de praktijk van de landbouwsector beter kennen wat ook het imago van de landbouw verbetert. Dit bevordert de globale transparantie van de landbouw (Cazaux, 2010).

2.5.3 Korte keten in relatie met verduurzaming van de landbouw

Met verduurzaming streeft men in de landbouwsector naar een toekomstgerichte werkwijze zowel op het sociaal, economisch en ecologisch vlak. Door de sterke variatie aan korte keten initiatieven is het moeilijk om een duidelijk beeld te vormen van de impact van de korte keten en de betekenis ervan in de toekomst van de landbouw. Meerdere studies hebben reeds de impact van korte keten initiatieven willen aantonen, maar de resultaten variëren sterk naargelang het type van product, 28

de productiemethode, het seizoen, de productiegrootte, … De interpretatie van de resultaten heeft zorg nodig, dit zegt ook een Europees rapport. Hierin worden verschillende sociale, economische en ecologische aspecten uit verscheidene studies verduidelijkt en in vraag gesteld. Studies tonen aan dat korte keten initiatieven op al deze vlakken stappen zetten. Zo wordt op het sociaal vlak de relatie tussen consument en producent afgebeeld als een belangrijk element. Deze relatie is gebouwd op vertrouwen. Het vertrouwen dat de producent het levensmiddel op een veilige manier vervaardigt. Door de bondigere relatie tussen de consument en producent, houdt de consument de producent verantwoordelijk. De consument leert de producent kennen en er vormt zich een vertrouwelijke band. Juist dit vertrouwen zorgt ervoor dat de consument de kennis m.b.t. de productie minder belangrijk begint te vinden. Het Europees rapport verwoordt deze bevinding uit een studie als “trust frequently trumps the need for the details”. Het overtreffende vertrouwen zorgt niet resoluut voor verminderde kennis van de landbouwpraktijk. Studies in Denemarken en Noorwegen toonde aan dat korte keten de voedselkennis, de productiekennis en de wijdere landbouwkundige kennis laat toenemen. Dit resulteerde zich ook in een gedragsverandering van de consumenten (Kneafsey et al., 2013). Cox et al., benoemde deze gedragsverandering als ‘Graduation effect’ (Cox et al., 2008). De bekomen kennis laat consumenten toe om andere aspecten van de voedselketen in vraag te stellen. In gelijkaardige studies verklaarden consumenten dat hun kook- en eetgewoonten en hun shopgewoontes veranderd waren. Sommigen gaven zelfs toe dat hun gezondheid en de algemene kwaliteit van hun leven verbeterd waren (Kneafsey et al., 2013).

Naast de sociale ontwikkeling beïnvloedt korte keten ook de economische ontwikkeling. Het Europees rapport stelt dat volgens meerdere studies korte keten bijdraagt aan de plattelandsontwikkeling en de economische regeneratie. Het functioneert als een katalysator voor beide aspecten. De korte keten initiatieven trekken ook consumenten aan. Een korte keten initiatief stimuleert de verkoop in de lokale gemeenschap en verhoogt tegelijkertijd ook de vraag naar meer korte keten initiatieven. De aanwezigheid van meerdere korte keten initiatieven resulteert op zijn beurt in het aantrekken van meer shoppers of consumenten die niet uit de lokale gemeenschap komen. Deze shoppers die niet onmiddellijk in de omgeving zouden komen winkelen, begunstigen naast de korte keten initiatieven ook de andere lokale handelaars. Bijkomende lokale branding en recreatieve winkelmogelijkheden versterken het toerisme wat rechtstreeks een positief effect veroorzaakt op de lokale economie. Meerdere korte keten initiatieven in de lokale omgeving zorgen voor een verhoogde opbrengst bij de initiatieven zelf wat resulteert in een groeiende ontwikkeling. Dit brengt werkgelegenheid met zich mee en verhoogt de economische voordelen van de korte keten. Studies uit het Europees rapport volgen deze redenering, maar verklaren dat de omvang van deze stimulansen sterk kan variëren en van meerdere parameters afhankelijk is. De interpretatie ervan dient met enige zorg te gebeuren (Kneafsey et al., 2013).